Katalog

Mayis CUMHUKIYET BEŞ TÜRK TİYATROSlİİf DÜNBUGÜN Istanbu) tiyttrelan onümüzdekl haftanın içtnd* bircr ikiy»r tehrimizde perdelerini kapayıp turnelere bashyaeaklar. ! Tumtlerin öncüsü, Oralojlu Tii yatrosunun Lale Oraloğlu idare•indeki frubu oldu. Lile ve arka: daşları 2,5 »ylık bu ilk turnedenJ nugünlerde döndüler ve bir kaçj gün lenra da Oralojlu Tiyatrosu tam kadrosu ile yeni turnesine çıkacalc. Trakya, Güney Anadolu, j Orta Anadolu ve Ege bölgelerini tamaajılıyan Lâle OraloJIu ile arkadajları bu ikincl kısımda Adapazarı, Duzce Bolu, Karabük. Zonj guldak, Bartın, Kastamonu, A. masya, Turhal, Tokat, Sivas, Malatya, Gaziantep. Urfa, Diyarbakır, Batman, Van, Muş. Bingöl, Erzinr?n, Sarıkamıs, Errurum. Kars ve j R redtn Uibaren bütün Karadeniz; «ahıllerini dolasacak. 21 Mayu'dı Adapatannda baslıyacak temsillerı temmuz >yi sonunda nihayetc erel cek. Böylelikle Lâle Oraloğlu ve arkadaştarı bu iki kısım ıonunda tam 61 Vilayet ve 30'dan fazla ilçe de temsil vermi» olacaklar. Lâle J Oralojlu, Türk Tiyatroıunun «Ev, liva Çelebisi» layılacak. Bü genis faaliyet porgramı ile tiyatromuzun «Evliya Çelebisi» ünvanına hak kazanan Lâle Orıloğlu: « Böylelikle yurtta tiyatro1 nıın girmediii yer kalmıyacak» di: ye sevincini belirtiyor ve hemen j arkasından ilave ediyor: «Ancakj Anadolunun blr çok yerlerinde; varyete truplarına tiyatro adı v«rildijinden mahallt organizatörler ovunlarımızı kon^er adı altında ', ilân ettiler. Fakat hangi ad altında olursa olsun Anadolu'da büyük ilfi gördük, sıcak bir tiyatro sevgifiyle karşılaştık.» Oraloğlu Tiyatroıu, bu Ikinci turnesinde «Büyük Baba», «Karanlığın Içinden>, «Cinayet Yolu« Te muhtemeien «Gelln»! oynayseak. yıs 111 16 Haziran arasında Küçük Tiyatro binasında «Sezar ve Kleopatra», «Büyük Kulak», «Boing Boing» ve Dr. Kikota»yı oynıyacakiar. Gazanfer ÖzcanGönül Ülkü topluluğu da sehrimizdeki faaliyetinl bitirmek üzere bulunuyor Buradan tzmir'e gidecek olan ekip 20 Mayıstan 15 Hazirana kadar Fuar dahilindeki 27 Mayu Bahçesinde temsillerine baslıyacak. Gazanfer ve arkadaşları 17 Haziran ak?amınd»n 5 temmuza kadar Ankara'da Gençlik Parkı Açık Hava Tiyatrosunda, 6 Temmuzdan 17 Temmuza kadar Bursa'da Park Tiyatrosunda oynıyacaklar. Arkada kalan 19C3 64 tiyatra mevsimi, Istafıbnl sahnelerine epeyee oyon getirdi. Çoğu, yakın geçmişin tutmus, iyi gişe yapmış oyunlarıydı. Amma, aralarında yeni adapteler de var dı. Hatti, »ezon basında adapteeilikten yana ve karşı elanlar yaıılı tartıstılar da. Tiyatro tanatı, bütün çok yan lılığına, teknife çok şey borçlu olmasına rafmen, eninde »onunda söze, yaıarın ertaya getireceği temele dayanıyor. Bundan ötürüdür ki, tiyatro yapılan çok gösterişli, toplnluklan bol, oyuncuları pek usta milletler. güçlü sabne yazarından yoksun s», dönya tiyatro edebiyatında adını bile dayoramaz. Gelismek te elan toplnmlarda bo tiyatro gerçeti daha da önemlidir. Insanların ortak toranları, birbirlerine pek benaer yanları epeyce de olsa, yine de her toplumun özellikleri, klşilerinin de|işik davranışları olabiliyor. Tiyatro'da çeviri, hattâ bol sayı da çeviri, dünya tiyatro edebiyatı m o toplumun yazarından oyuncu sana, seyircisinden sataneye koyneusnna tanıtmak bakımından gereklidir ve eibette çok yarar\dır. Ne var ki, adapte oyunlar için bu düşünceyi ileri süremeyiz. Zira adaptecilik, ba$ka bir toplumun yazarını cle alıp ki.şilerine ve olayın geçtiği yere ad değiştirmekten öteye geçemez. Gerçi her iki ülkenin insanları arasında elbette ortak yanlar vardır; ortak olmıyan yanları da adapteef drfiştirir, ya da büsbütün atar. Fakat eninde «onanda, ne kendimiıindir. ne de yabancı yazarındır. Türk tivatrosunda adaptelerin ağır bastığı, hattâ epeyee başarı kazandıjı yıllar olmuştur. Ve fik Paşa'nın Bursa tiyatrosunda «ynattığı (18(2 • 1885) Moliere adapteleri, uzun süre ayakta kalmış, Paşanın her iki dili ve toplntnan geleneklerini iyi bilmesiyle iyiee benimsenmiştir. Istanbul Şehir Tiyatrosu'nun temeli Darülbedayi'de de aşırı sayıda bir adaptecilik dönemi vardır. 1917 1933 yıllanna rastlıyan bn dönemde, başta tbnürrefik Ahmet Nuri Sekizinci'nin olmak üzere Reşat Nnri ve Mah mnt Tesari Beylerin çok scvil Adapte oyunlar Burhan Arpad Azak Tiyatrosu Münir Özkul' Münir özkul ve arkadaşları da 4 Mayıs günü turnelerine basladılar. Trup gittiği yerlerdt mtşhur • General Çöpçatan» ile «Şaşkın Dıktator»ü temîil edecek. Cem ATABETOGLU Turneden Mektup Tiyatroların turneleri, sadece bir kazanç ve gezınti vesilesi defildir. Büyük meşakkat de vardır bu turne ı lerin içinde. Oraloğlu Tiyat j rosunun genç sanatçısı Ihsan Yüce'nin bize Anadoludan kısa bir süre once yolladığı mektubun aşağıdaki satırları bunu gayet iyi anlatmaktadır. îhsan Yüce, bu mektubunda diyor ki: « Anadolunun tiyatro anUyışı çok degişmiş. Fakat otel, sahne ve yol bakımından baıı yerlerde füç dnrama düşüyeruz. Bu bakımdan turne, eldokça yoraen geçiyor. Anamur'da, variller üzerine karultnns 4X4 m. eb'adında bir satanede oynamak zorunda kaldık. Osmaniyede, knrnlu dekorlanmızın üıerine, temtilin baslamasına 5 dakika kala, bnlundnjfumuı iinemanın adamları geleeek ' filmin afişlerini asmaya kalkifiılar. Ilinları, perde açıldığı zaman bütün ıcyireiler girehilirnıins. Adamları s«r' ikna edebildik. Kiliste 7* ki Kent Oyunculan İstanbul Tiyatrolarının yurdun muhtelif kögelerine gö'türecekleri oyunlar: Dormen in «Şahane Ziiğürtler» i (solda üstte), Kent Oyuncuları'mn «Der J a Gülü . altında), Arena'nın «Sezar ve Kleopatra» sı (saffda) ve Küçük Sahne'nm «Keşanlı Ali DesUnı» (altta). sus (28 Mayıs), Konya (3031 Ma. topluluğu yılın büyük süksesi'sini kapıyacak olan Istanbul Tiyıs) Ankara (12 Haziran), Sam|«Keşanlı Ali Destanı»nı başan ile yatrosu da bu yaz yalnız îzmir ve sun (48 Haziran), Ordu (910 Ha | devam ettirmektedir. Bu yüzden Ankara'da temsiller verecek. 23 Dormen Tiyatrosu ziran), Îzmir (13 Haziran 5 Tem turne programını yaz sezonunun Mayıstan 30 Hazirana kadar fzmirHaldun Dormen ve arkadatlan muz). len ıtcak günlerinde yalnız ikide Fuar sahası içindeki Açıkhava da buseneki yüklü turneıine bir Dormen Tiyatrosu, tek temsil büyük şehire inhitar ettirmiştir. Tiyatrosunda, 29 Temmuzdan 13 kaç gün evvel başladılar. Dormen vereceği yerlerde «Şahane Züğürt Topluluk 6 ilâ 28 Temmuz gün Eylüle kadar Ankara'daki Genç'.ik Tijatrosunun tumt pregramı su ler»i, iki temsil vereceği yerlerde leri arasında Ankara'da, Gençlik Parkı içindeki Açıkhava Tiyatrosekilde: bu piyesle birlikte «Bulvar» mü Parkının içindfki Açık Hava Ti sunda «Zırdeliler», «Baba Hindi». Ğölcük (5 Mayu). îzmir 79 Ma zikli kocnedisini, üç temsil verece yatrosunda; Fuar sahası içindeki «Meşedi ve Sadık Zevceler», «Üç yıs), Bursa (10 Mayu), Eskişehlr ği yerlerde de bunlara ilâveten Açıkhava Tiyatrosunda «Keşanlı kişiye bir yatak» temsil edilecek. <H Mayu\ Kütahya (12 Mayıs), «MonserraUı oynıyacak. Ali Destanunı oynıyacak. Arena Antalya (14 16 Mayıs). Adana (18Küçük Sahne İstanbul Tiyatrosu «Arena»cılar «imdiki halde yal22 Mayu), Antakya (2S Mayu), l.'kenderun (2428 Mayı»), Tar «Gülriz Sururi • Inkin Cezzar» 17 Mayıs günü sehrimizde perde nız Ankara'ya gidiyorlar. 16 Ma «Kent Oyunruları» da hâlen turnede bulunuyorlar. Nisan'dan beri Bursa, AkseMr, Adana, tskcnderun ve Gaziantepte temsiller Ytren trup hâlen tzmir'de bulunuyor. Kent Oyunculan 30 Mayıı'a kadar îzmir'dt «Mira»». «Gülerek Girin», «Kim Korkar Hain Kurttan»» ve «Kalbin Sesl Halkm Gözü>nü oynıyıcaklâr. Me^hur adapte oyunlardan miş, Fransızcadan adapte vodvilleri vardı. Çürük Temel'le baslıyan bn dönemde Bir Çiçek tki Böeek, Hissei Şayia, Kayseri Gülleri, Sekizinci, Ceza Kananu, Hanıro. lar Tenibanesi, Çifte Keramet, Bahar Hastalıfı, adapteleri, gerek Türkçeye aktarılışta, gerekse oynncnluk yönüyle pek çok ilcj toplamış ve Fikret Şadi (Sekizlnei, Ceza Kannnu, Hinsei Şayia'da), Behzat Butak (Kayseri Gülleri'nde), Vasfi Rıza . Raşit Rıza (Çifte Keramet) de greçekten bizden olan kişiler ortaya getirmişlerdir. Bnnlara. Fikret Adil'ln Deli Saraylı piyesiylf Toka vod\ili adaptelerini de ekliyebiliriz. Giraudou'nun Challiot Delisi, Fikret Adil'in usta adantecilifivlf, Istanbul semtlerinin Deli Saraylı hanımı oluvermiştir. Adapteeilik yolunu Mubsin Ertuğrul da başlangıçta bir süre denemiş ve başarı kaıanmıştır. Türk tiyatrosu için oldufu kadar Muhsin Ertuğrul'tın sahne hayatı bakımından başarı s uCeza Kanunu» nun aiiji sı gereken Ferah Tiyatrosu seso. nn (191424) da repertuvara alınan lbsen (Bir Halk Düşmanj), Strindberg (Baba Chennem), Leonidef Andriyef (îhtilâl) piyesleri Türkçeye aktanlarak oynanmıştır, Ama bütün bnnlar reride halmıstır. Adapteclliği az buçuk bajışlatan «Halk henüz yetismedi», «SanatkSrlanmız yabancı âdetlerl ve rauhltleri bilmiyor» gerekçeleri günümüz îstonbnlu için geçer akça olmaktan çıktı. Sabne sanatçılan, se. yireileri, sahneye koyaenlan ve hepsinden önemlisi tiyatro yazarlarıyla yeni bir nesil yetişti. Klâsiklerden günümfizün en yeni yazarlannın en gözü pek deneyişlerine kadar ilgi duyan blr nesil. Haldun Taner, Refik Erduran, Güngör Dilmen ve daha pkeçok Türk yazan, Türk tiyatrosnnnn son yıllara kadar çok savsaklanmış yanını ba?anya nalştırraa yolnnda; sezon sonnnda müzikli Türk tiyatrosu İçin ba?Iıyan çabalan da nnutmamalı. 1964 • 1965 sezonn, adapte oyunsnz geçsin, dileyelim' T T T ı '•'" ^ ^ » ^ 80 KİŞİ DENEDİ VE BAŞARDI... siz de başarabilirsiniz! Evet, neden olmasın? üç yılda 80 kişi denedi ve başardı. Sizin de başarmamanız için hiçbir sebep yok! Yandakl rakamlardan da göreceğiniz veçhile, Istanbul Adana arasında yapılan 1963 Mobil Ekonomi Müsabakası, tıpkı sizinki gibi standart tipte otomobillerde sağlanması mümkUn yakıt ekonomisinin en iyi örneğini verdi. SİZ DE her litre MOBİL BENZİN ile daha fazla kilometre yapabilirsiniz. Mobil Istasyonlarından istiyeceğiniz broşüf size bu başarının yolunu gösterecektir. her .litre MOBİL BENZİN ile daha fazla kilometre Ihaan îfüee şilik bir jr»p, oyunu biıimle beraber eynadılar. S e yireiler, kendilerini zorlnkla dısarı çıkarabildiler. Ceyh»nda bütün kadro, alışık bulunmadı£ımız yemeklerden ishal oldu. Sahnenin tam yanında tuvalet olraasaydı, oyunu zor bitirirdik. Fakat ba arada Mersinde devamlı çalısan bir tiyatro toplnlugn ile karşılastık. Başlannda Behzat Şengenç ve Tuncay Boeüoğlnnnn bulnnduğn e kipten «Karaların Memetle • leri» nl »eyrettiU. Çok güzel oynayorlar. Bu gençlerle Mersinde bir şcbir tiyatrotn knrnlması işten defil. Talnıı Devlet Tiyatrosundan bir rejisör, şart. Her gittiğimiz yer de başta idari âmirler olmak üzere bize gösterilen ilgiden çok mütehassia olduk. Adana Şehir Tiyatrosu da biıe kendi sahnesini verdi. Anadolnnnn bir çok yerlerinde hâlâ kadınlar matinesi yapılıyor, amnmi seansta ise, bebârlar için »yn yerler »ynlıyor. Fakat bjılkın oynnları seyredişi ve ;.erinde reaksiyonlan, bizleri çok memnnn ediyor...» Litre Başma Kilometre Renault Dauphine Volksvvagen Opel Record Taunus 17 M Opel Kapitan Chevrolet Belaiı Deniz ve güneşin tahribatına dayanıklı, Doğrama işlerinde emay tesiri yapan, harici yağlı boya Mobil EKONOMİ Bu sezanu sahneden uzak ve filim çevirmekle geçiren kıymetli sanatçı Ulvi Uraz, önümüzdeki sezon yine tiyatroya dönecektir. Ulvi Uraz, «Küçük Sahne» ile mu kavele imzalamış olup gelecek mev simden itibaren hazırlayacaeı kad Faal 3480/4969 ro ile temsillere başlıyacaktır. Ulvi Ur^z Küçük Sahne ile anlaştı BOYA, VERNİK V ER E Ç İ N E FABRİKALARI İZMİR Faal 3510. 1333