Katalog

5 Mart 1964 CUMHURlYET BKS ;\ Cumhurıyet Türkiyede sahne insanlarının sosyal durumu Yazan: Burhan ARPAD Türk tiyatroculan daha yarım,Otello Kâmil, diye tanınmıştı. Tcyüz yıl önceye degin, toplam dışı : pebaşı tiyatrosunun ölfl aktör fosayılırdı, bir bakıma. Tanıkhk et : toğrafları arasında o da vardır. meleri, nygun görülmezdi. Meşru Kâmil Rıza'yı 1930 1934 arasında tiyet değişmesi, bu durumu daha çörmiistüm Millet tiyatrosunda çok biçim olarak degiştirdi, amroa, derıtıe çatma bir toplulokla sıraartistler yine de ho« karşılanıoa dan oynnlar oynıvordu. Polisin ver dı; hele, Türk ksdınlannin sahne diği artist veslkası olmadıeından ye çıkmaaın! sahneden Indirilmesini şikâyete Cumhuriyet, sahne sanatçılan 'gittigi Beyoğlu Kaymakarnlıjında Zaleı U»en iie Gulbin Eray «Büibuliin Sesi» nde nın dnrumlannı, başlanfiçta yine | da rantlamıçtım. Bir de, Galata'sadece biçim olarak, bor görülnm çamnrln bir sokafcındaki «Armekten korudn; arams Cumhuri tistler kahvesi» nin kaldırım iskem yet'in X. yılında tstanbul Polis lelerinde ceketsiz otnrduğu bir baMfidurlüfü III. Şnbeıi «Artist ve har jünü; «rkadasları, rlde kasket slkası» veriyor ve bu belgesi ol para topluyordu. Otello Kâmil tnr mıyanları sahneden Indiriyordu A neden dönmek için ceketini sattatürk'ün bütün artistlerce başta mıstı. eı edilen özdeyişi ve sonraları Dev 1964 Türkiyeıinde yalnız Istanbul Oraloğlu Tiyatrcsu, mevsimin beşinci cyunu olarak »Keresteei Tevfık Bey» komedisin* başlalet Konservatuannın kurulması, ve Ankara'da otuz tlyatro toplulumıs bulunmaktadır Sumner A. Long'un «Nevtr loo Late» adlı oyunundan Süreyya Bürgen'in edapsahneye karşı bütün çevrelerde gu var. Yardun dört bncafında te ettiği «Keresteci Tevfik Bey» i Saim Alpago sahneyt koymuç, dekorlınnı d» Turgut Atıl»y blr ilgi ve saygının bast,östermesi dolastuı gezzinci toplulukların ıamek yüzunden değer kazandığı anyapmıştır. ne yol açtı; Tiyatroculuk, saygı yısı da artmakta. Ne var ki, lahne • • • • Y s z n n •••• • •••• •••« • lajılır. Bu noktada bizdeki aktörOyunda Saim Alpago, Ergun öıcan, Ayten Güvenç, Güngör Duracan, Ender Şimşek, NurgSıen, ilgi çeken yeni bir sanat ve sanatçılarının sosyal durumn, yaleri küçümseme|i istemiş değiliz. han Nur. Yavuz Alpman, Necdet Caneri v« Bekir Berber rolleri paylasmaktsd'.rlar. meslek sayılmağa başladı. Amma, rım yüzyıl önceden pek deflşmiş Yanhs anlajümasm: Bu oyun anResimde, Ergun özcan, Saim Alpago, Nur han Nur v« Ayten Güvenç .Keresteci Tevfik •ahne Insanlarının sosyal durumu, değil. Belediye ve Devlet tiyatrocak yukarıda saydıgjmız şantör • nvununda cnrül'iyorlar. bugiine de£in hâlS hir düzenlene larınınkileri bonun dışında belki aktörlerjn sözleri ve belki de şarmedi. Devlet ve Beldiye tiyatro sayabiliriz. îşci Sigortaları, ya da görsenız girip seyreder misıniz? kılan sayesınde seyredılebilır. tşlannda kadroda çalışan bir kaç Devlet emeklilik statüsüne bağlıŞüphesiz ki «evet»! Çünkü, o afiş •e bu «serseri» rolü yanında, bıı yüz artist dışında kalanlar, dün dırlar. Fakat bu bag da, her an te «Un rossignol Chantaıt» adı ya de kadın rolürude Dany Robın'i olduğu gibi bugün de sosyal gü kopabilir. Bağin kopup kopmamanında şu kişılerin adlarını görecek gözünüzün önune getirin. Eh, böyvenlikten yoksundur. jsı, genel müdürün, baş rejisoriln smiz: Başrolde ya Robert Lamo • lece bu piyes yntulabilır! Yoksa, Türkiye'de tiyatro artistleri, is yazılı anlaşmayı yıl sonunda yenireux, ya Mouloudji, ya Gilbert bizim csnım yerli vodvillerimiz ne buldağu, ya da sağlıgmın iyi git lemesine, ya da bozmasına bağlı OYUN Değerli sanatçılar Gül Becaud veya Guy Trejean Bu ün güne duruyorî Bunun hem de çok tiği süre çalışabilir ve çüniük ek dır. Anlaşması yenilenmiyen, eli r j z Sururi Engin Cezzar düosu iu sanatçüarın aynı zamanda unlu üstünde gnlam ve espriler tasımak raejini kazanabilir. tşsizse, ya da kolu böğründe kalakalır. Işsizlik, n u n etrafında kümelenmiş olan di şantörler oldukları düşünülürse, talar... aaflıgının kötü gıtmesinden ötürü vcksnllok, hastalıkla karşı karsı | e r tanınmış ve bazısı genç sanat «Bülbülün Sesi» temsilleripin daha SONUÇ Her jeye rağmen, düçalışamaz daramdaysa, yoksulluk vadır. çılardan kurulu güçlü bir tiyatro ziyade Küçük Bulvar sahnelerinde çekecek, hattâ aç kalacaktır. Gü Belediye ve Devlet sahnelerin sayılan «Küçük Sahne», şimdi bu sırf bu popüler yıldızları seyret şünmeden hafıf iki saat geçirmek istiyorsanız, gidin görün... nün birinde durumu daha da kö'de çalışmıyanlarin durumnnda 1964 özelliğine uymıyan bir oyun sutülerse, esin dostun araeılığı, ya Türkiyesi, Meşrutiyet ve daha u nuyor. Hemen belirtelim ki, başrol da tiyatrosever bir idare adamınınzak geçmişlerin Osmaıılı tiyatro ler için görmeğe alışık oldugumuz acımasıyla hastanede blr yatak bu.cula^u arasında hiç bir deÇisme Gülriz Süruri, Engin Cezzar, Genlabilir; artistlerin ölüsünü çofu sa yok. Adı geçen iki kurum dışında co Erkal, Ani tpekkaya (Şahnabn kaldırır, amma toprak kümbel kalmış yüzlerce ve binlerce artist. zar) gibi sanatçıların rol almadığı '> tisinin bajucana bir ta? diken pek çok yaşlı, orta yaşlı ve pek genç «Bülbülün Sesi» oyur.unu, bir çej( bnlunmaz. sahne sanatçısı, 1933 yıiı Otello şit «ara temsili» olarak saymak '( \ Meşruliyet yılları Türk tiyatro Kâmili sonucnyla her an karsılaşa gerekir. Bu bakımdan, sadece bu ( snnun en finlü üç beş aktöründen bilir. Tek sözle, durumlacı yürek çok hafif ve renksiz piyes yüzün( Ibiri Kâmil Rıza'dır. Otello rolündt ler acısı olabilir her an. Yarım yüı den, ?ımdiye kadar olumlu çabaj> lanna tanık oldugumuz bu değerli büyük alkış toplsmasından ötürü, yıl öncelerdeki gibiNURULLAH BERK i sanat topluluğunu yermek istemiOraloğlu Tiyatrosunda Saim Al yoruz, insafsızlık olur. Bu sebeppago ve arkadaşları, «Keresteci le, kendilerine bir açık kapı bıTevfik Bey» isimli adapte piyesi rakıyor ve diyoruz ki Bugünlerde, oynarlarken, Lâle Oraloglu'nun ihanl harıl «Keşanlı Ali Destanı» daresındeki «Oraloğlu Tiyatrosu» gibi önemli bir Türk sahne ham nun diğer ekibi, Ege ve Akdeniz lesine, yani «epik tarzda bir Türk bolgelerinde başanlı temsiller vermüzikal oyunu» na hazırlanmakta mektedirler. ı olan değerli sanatçılar, kendileri27 Şubat Perşembe gunü Belediye Başianı Haşirn tki buçuk ay devam edecek bu ni gereksiz yerde fazla yormamış Romanyanın Türkıye Büyükelçisi lon Drinceanu, Resim ve Heykiş turnesi, programında «Ağaçlarıj olmak için. yer almadıkları «Bülkel Müzesinde, altı çağdas Rumen ressamının desen, gravür ve Ayaktı Ölür», «Lady Chatterley», bülün Sesi» ni seyirciye sadece kısuluboyalarından kurulu bir sergiyi açtılar. • Kaçak» ve «Koca Bebekler» «dlı sa bir »üre için «unacaklar. BöyTürk Rumen kültür protokolü gereğince tertıplenmis olan oyunlar bulunmaktadır. l«ce buna bir «aperetif» diyebili bu serginin Kataloğundaki önsözü yazan ressam Vasile Dobritn, Lâle Oraloğlu ile birlikte bu tur Muazzez Kurtoğlu Tijen Par riz! Hattâ okulda, teneffüs sıra1 Romanya Halk Cumhurıyetınde re«samların gravür tırzını çok neye katılan oyuncular junlardır: sahntye koyduğu «Bitmiyen Aşk» jında oynanan bir oyun da denetuttuklannı. meydana getirdikleri eserlerin gezici sergiler halinlhsan Yüce, Yağız Tanlı, Venüı Bi. Ankara Devlet Tiystrosu »anat ta yine Devlet Tiyatrosundan Tijen bilir? Yoksa bu açıdan ele almıyade bütün memlekette dolaştırıldığını yazıyor ve : «Realızm • riz, Ayten Kayalı, îsmet Berlas, çjlan tarafından b»?an İle temsil Par da, misafir sanatçı olarak yer cak ve koca mevsim bir defalık, gerçekcılik Rumen plâstik sanatının öteden beri geleneksel bir edilmekte olan tanınmış Fransız alacaktır. Oyunda rolü bulunan diRı?a Pekkutsal, Birgül Yiğit. bu derece sudan bir oyun için toprensipidir» diyor. Turnenin, önümüzdeki günlere yazarı Andr Roussin'in «Bitmiyen ğer sanatçılar, Altan Karındaş, lerans gösterilmiyecek olunursa. iş Ask» isimlt haîil komedisi 1« mart Fikret Hâkân, Senih Orkan, Orait orogramı çöyledir: Realizm. yalnız Rumen sanatının deSil, fosyalist re;imle yödeğişir, o zaman «repertuar düzen5 rnart Aksehir. 69 mart Konya, gecesinden itibaren GenAr tiyat han Çagman ve Ülkü Noyandır. netiien bütün memleketlerin sanat prensipi idi bir zamanlar. önlemek bakımından, sevdiğirniz Kü1011 mart Konya Ereğlisi, 1231 rosunun «fişinde yer alacaktır. der Rusya ıdı bu alanda. Ama sonraları bu memleketler sanat önceleri kocasını seven, bilâhaçük Sahne'yi çiddetle yermek zoAnkara Devlet Tiyatrosu sanat re hafif bir gönül macerasından mart Adans, 12 nisan Anarnur, 34 anlayışında bir bölünme oldu: Sovyet Rusya, Romanya, Bulgarunda kaimz. Sonra btr seycikler çılarından Muazrez Kurdoglu'nun sonra bu «evgiyi kaybeden genç ni^n Alanva. ristan, Macaristan sosyalist realizme bağlı kslırken, Yugoslavya, de var ki, bu bizi bundan öniüÇekoslovakya, Polonya, Avrupa akımlarını kabul edip sanatçıya bir kadının hikâyesi olan bu tipik yor: dilediği gibi çahjmak yetkisini verdiler. Fransıı komedisinın yanında GenYanılmıyorsak bugünün de manzarası budur. Sosyalist reaAr'cılar Albert Camus'nün yazdığı OYUNCULAR Evet, oyun halizme bagh kalan memleketler sanatında üslup. gorüs bakımın«Kaygısız» ın provalanna bsşlafif, hiçbir anlamı yok, şu veya bu.. dan kaydedilen bütün gevşemelere rağmen öteki grupta kalanmi5 bulunmaktadırlar. Fakat gözle görülen bir şey de ların soyut, yarı soyut eğilimlere raslanmaz. var ki: Başta bu sahneye yeni giIşaret ettiğimiz gevşemeler ?u alanlarda kendini gösterir : ren tanınmıs komedyenlerimizden Site'de yeni Konulann, temaların daha serbest seçilmesi. portre, çıplak, naZafer önen, kendisine çok yakışan türmort, manzara gibi ideolojik prensiplerle ilgisiz konularm esOıdu Gençlik Tiyatrosu'nun gordüğü buyük rağbetten cesaret bir piyes: bir «Fransız Jönü» rolünde seyrekiye kıyasla daha çok, daha rahat işlenmesi, teknikte eski obalan Vali Safa Poyraz, bir »Şehir Tiyatrosu» kurmak üzere faaliyete dilmefe deger. Zaten bu çeşit vod Şehir Tiyatrolan Site bölümünjektif gerçekcilikten uzaklasılarak daha geniş, »ınırsız bir yorugeçmiştir. Bu hayırlı işin tahakkuku için Vilâyet ve Belediye bütçe j de 24 marttan itibaren Melıh Cevvillerde pişmi? olan Zafer Önen, ma gidilmesi Bütün bu degismeler realizme bağlı memleketler lerinden 100 bin liralık bir tahsisat ayrılmıstır. îlgililer, kuruluş ha i det Anday'ın yazdığı yeni bir pigerek tipini ve giyimir.i çok iyi sanatına hiç şüphesiz bir rahatlık, bir açılma imkânını verdi. zırhkjan için tstanbul Şehir Tiyatrolan Başrejisörü Muhsin Ertuğ ' yesin oynanmasma başlanacaktır. uyguladıgı. Fransız «vagabond», • rul'dan yardım talebinde bulunmuşlardır. «apache» veya «aventurler» tiplej «ÎÇERDE» adını taşıyan bu oyunu Muhsin Ertuğrul. ilk fırsatta Ergun Köknar ile birlikte Ordu'ya j Şirin Devrim sahneye koymaktaNitekim, bunun Srneğini Rumen (ravyrcülerin Resim ve rine blr yenisini ekliyor. «Bülbülün Heykel Müzesinde açılan sergilerinde görüyonaz. Çizgiler hayli geleceğini bildirmiştir. Sesi» nde; kişiliğini «serseri» mas1 dır. Piyes, üç kişiliktir. Bu rol eesaretli, bazan kübizme ksçan bir nitetikte. Işık ve gölgelerin Ordu Çehir Tiyatrosu hazırhklannı tamamladıktan sonra, Istan leri beş yıldanberi sahne hayatın kesi altında sakhyan ve böylece bul Şehir Tiyatrosundan gelecek misafir sanatçılann da iştirakiyle dan ayrı kalmış ve filim prodükarzuladığı kadını elde eden bir | dağıtılması bir bakıma soyut. Belli ki ressam, realizmin eski cenderesinden kurtulmuş, biçimler ve renklerle daha rahat oynıyaEkım »yında perdelerini açacaktır. Ordu Çehir Tiyatrosu, Samsun' törlüğü yapmı» olan sevimli jön • kont» rolünü hem rahat, hem de billyor. dan Rize'ye kadar bütün Karadeniz iîlerinde faaliyet eösterecek v« prömiye Muzafler Ar.«lan. günümüz serr.patlk bir «ekilde oynuyor. «Bölge Tiyatrosu» hüviyetini taşıyacaktır. Bu sergide altı tanatcı var: V. Dobrian, P. Erdös, P. H. Ma| de adından E Z edilen Ayşegül Ö Sonra, genç aktris Gülbin Eray Öte yandan Ordu Gençlik Tiyatrosu «Kerpiç Mehmet. oyurıuna Devrim ve Şehir Tiyatrosunun esichıevici, T. Vasai, Gion Mihail, Gh. Botan. Haluk BESEN gerek firiği, makyajı, kuafürü ve En önemlisi, en değerlisi şüphesiz Paul Erdös. On desen ve h • •n ile devam etmekte ve büyük ıls»i toplamaktadır. ••; : > mektarlarından Rıza Tüzün oymhareketleriyle seyircinin gözünü gravür te?hir eden bu sanatçımn zarif, kıvrak. hisli bir çizisi yacaklardır. oyalamasını beceriyor. Biraz saf, Devlet Tiyatrolarının Oda Tiyatrosu Bölümü, sezonun ikinci fakat evll bir Fransıı kadıninıo var. Ressam değil yalnız, şair de. «Sonbahar Şarkısı» nda viyotemsiline «Dogum Gunü» oyuniyle başlarrıiş bulunuyor. lonsel çalan bir genç kadının çevresinde kuru yapraklar uçuşuhafifmeçreb yönünü esnlandınyor. TAZAR: «The Bırthday Party Doğum Günü» nün yazan Harold Bu piyesi aynı zamanda diümize yor. Çizgi, bir Japon ressarmnın kâğıda dokunur dokunmaz haPinter. Ingüterenın Yahudi asıllı genç kuşak yazarlarından birisi. çevirmis olan Orhan Aydınbaş ise yat fışkırtan bereketinden nem kapmıs gibi. Bilhassa skeçleri ve televizyonlar için yazdığı birer perdelik piyes «aldatılmağa Uyık koca» rolünü Gheorghe Botan'da, »iyah beyaz tertiplerinde hayli bügili, leriyle meçhur olmuş. Fakat yeni bir tiyatro akımımn öncüsü ola hazmetmiş. Genç aktör Levend DÖn usta. ötekiler, kimden ne laklıyalım, az ya da çok nispetlerde rak gösterüiyor. Çünkü Harold Pinter, genellikle eserlerinde ele al mez'e gelinc» «henüz iyi bir denedaha fazla ilüstrasyon ressamlarına, kitap süslemecilerine bendığı konuları öylesine bırakıyor ve sonuca bağlamıyor. Kuvvetli ele menin bıjlangıcındadır» diyebiliziyorlar, temiz, düriitt isçiliklerine rağmen. ahşlar, seyirciyi sürükleyi? »e «onra da »onucu seyircinin düşünce riz. Fazla bir şey öğrenmesek böyle «ergilerderi, hiç değilse bu sıne bırakmak... Bunun için Ingilterenin sevilmi» yazarı Harold Pin«ancak yapablldiğini yapma» yetinislnden der» alabiliriz. Bizim Franıamn tanınmif sanatçılannter... «anatsılarda çokluk ekıik bir yetiniş. Yapabildiğimizden fazlasım OTUN VE REJÎ : Yazar, «Doğum Günü» nde çeşitli •ftn» ları dan Robert Lamoureuz «Un Ros yapmaya yeltenmetek de azıcık daha mütevazı oîsak çahşmalanalrmş ele. Şimdiye kadar tiyatroya getirilmiyen bir konu. Yaçlı bir signol Chantait» adlı piyesi, 1959 mızda, daha has. daha içli tonuçlara varaeağız. kadının kendine göte genç bir erkeği sevme ânı. bir haydudun kor yılında ünlü aktör Jean Marais bu kunç işine başlgrken geçirdiği heyecan ânı. bir sabah kahvaltısı ânı, oyunu hem sahneye koymuş, hem bir genç kızın kandırıldığı ve hayatmın sör.düğü &n, bir kisinin ço ce dekorunu hazırlamıç. cukluğunu hatırlayışı ve ilâh... Bütün bunlan Harold Pinter dört Konuıu: Parisin civarında bir duvar arasına almış ve seyircinin Snüne getirmi? sonuca bafilama onnanda, otomobilleriyle bcnzinviz dan. Bir ânda bu dört duvardan birisi açıhveriyor ve her şeyler o kalan bir karıkoc» r« misaörleri kapıdan giren ıçıkla değişiveriyor. Yazar bütün bunlan bir oya fibi bir doktorla, ayrıca ormacda gialşlemiş oyununda. < lenen bir lerseri kontun «ralannOYUNCÜLAR : Suat Taşer'in iahneye uyguladıgı oyunda Ihti . da geçen kısa serüveni belirtmekte yar kadında Süreyya Taşer fazla tantimantal idi. Pansiyonerde Nihat dir. I?te bu basit konujru, Engin Aybars rolünü güzel anlamı? ve füzel oynuyor. Tiplerin tek norma • Cezzar büyük rahathkla sahneye li olan genç komşu kızında Meral Gözendor gerçekçi, hayat dolu, ne koymuş. Dekor ise Duygu Sağıroğşeli bir kız getiriyor »ahneye. Yazann çizdiği gibi. Haydutlarda Savas lu'nun üstün sanatının çok altınBaşar ne kadar telâşh ve kasılmış oynuyorsa, Haşim Hekimoğlu o da çaba istiyen cinsten. kadar rahat idi. Pansiyon sahibinde Ali Algın dümdüı bir oyun tutturmuştu. Oyunun çift başanlı şahıslan Nihat Aybars ile Haşim He PARİSTE OLSAYDIK «Bülbüliyatrosu saııatçıları başarı ile temsil ettiklerl lün Sesi» ni acaba Pariste şöyle, Ordu kimoğlu. «Kerpiç Mehmet» oyunnnda işinis gücünüz olmadığı bir zaman ca bo? ve Ivare dolaşırken afişte Oraloğlu Tiyatrosu'nda: Keresteci Tevfik bey Ankarc.li iki misafir sanatçı GenAr'da Küçük n BülbülünSesi KÜÇİİK SAHNE Sahne'de ff Selmı ANDAK Lâle Oraloğlu turnesine devam ediyor Muazzez Kurtoglu'mm sahneye koyduğu "Bitmiyen Aşk,, ta Tijen Par oynuyor RESIM HEYKEL DEKORASYON Rumen ressamları Ordıı'da bir Şehir Tiyatrosu,, kuruluyor M Ankara Tiyatrolannda: Doğum günü daha iyi yazmak için KONGREİLÂNI Harput Elâzığ Folklor Derneğinin Genel Kunıl toplantısı T mart 9C4 cumartesi günü saat 15 de Çemberlitaş Kız Orta Okulunda yapılacağından sayın üyelerimizın bulunmalan rica olurur. Çoğunluk bulunmayınca 10 mart 1964 sah günü saat 17 de ayni yerde toplanılacaktır. YÖNETİM KUBULU Cumhuriyet 2364 | Ş ! i ; Quink mürekkebt kullanınız «Gençlik Tiyatrosu» faaliyette \\/ | Üâncıhk: 8763'2359 •^•' i> . * • STÜN KALİTENİN GARANTİSİOİR ÇAMAŞIR MAKİNELERİ BÜRO EŞYASI tlâncılık: 8499/23T1 Meral Gozender ile Savaj Ba$ar ıDoğum Günü» nde Istanbul Üniversiteıi Talebe Blrlifinin «Gençlik Tiyatrosu» sezonu, Georges S. Kaufmann'm birer perdeiik «tçimizdeki ateç hiç sönme sin» ve «Kabul günü» adlı iki o yunu ile açmış bulunmaktadır. Ay rıca, Kaya Gürel yönetimindekj «Mim» ciler de gösteri yapmakta dır. Ayrıca Sermet Çağa'nın yazdığı <Ayak Bacak Fabrikası» oyunu da yazarının rejisir.de hazııianmak ladır. Bu ayın sonunda temFİline başlanacak bu oyun, dünva ulu« larars'i tiyatro festivali j'e tstanbul kültür festıvaiine katılacakI Ur. ' '/, Faal Erdös'ün «Koyiu bssı»