Katalog

4 Mart 1984 CTJMHURTYET BKS II Yorum Yabancı sermaye Bir iilkenin ekonomık selısme hızı ıle vatırım gücii arasında dofcrn orantılı bir iliski vardır. Diğer teri kalmıs birçok ülke gibi Tiirkiyede de iç tasarrufların yeterli olmaması yatırım seviyesınin artırılmasım kısıtlamaktadır. Ru hakımdan dıs tasarrvftardan da yararlanraak istenmekte ve yabancı ozel sermaye yatırımlarının artırılması Için devlet 6tedenberi büyük çabalar yaprnaktadır. Ancak yabancı sermaye fiteden beri, öıelllkle geri kalmıs ülkelerde, yalnıı ekonomik jcellşme bakımından defil, sivasal etkılerı açısından da üıerinde çok hassasiyetle durnlan bir kona olmnstur. Sömürgecilikten yeni knrtulmuş ülkelerin yabancı §ermaveye karsı gösterdikleri hassaslyeti anlamamaya imkân yoktur. Difer eeri kalmıs ülkelerin halkları da somüreecilikten benuz kortalmus ya da knrtulma çabası eBsteren ülkelerin deneylerini fözonünde tntarak bu konnda latnan zaman brlirli ve haklı alerjiler gSstermislerdir. Bananla birlikte, vasadıfımıı yüzyılda. artık yabancı termave anlayısının eski anlamını kaybetmeye baaladıgı açık olarak guzlenehilmektedir. örctlikle artan nln<larara.«ı ilişkilrr, geri kalmıs ülke halklarını daha ivi yasamıva öıendikçe, yatınm ihtharı, teknik bilei \e eleman vetersizliei eihi faktörler bo fllkeleri vabanrı sermavenin eelmesi için cazip ve emin bir ortam varatmıva zorlamakta ve bunnn senuca olarak Batının ve Dofeunun jtelismis ülkelerinden sermave ve bllıinin ilhali için nluslar özel tesvik kanunlan çıkartmakta âdeta hirhlrivle yan» etmektedirler. Nüfns basına eelirin, hes vıllık bir dönemde. her vıl vüzde 4 nranında artmasını önçören Kalkınma PlSnı, yılda ortalama olarak î.î milvon dolârlık vabancı sermavpnin ekonomik gelişmemı?de rol ovnıvacaSını hesaplamıstır. Plânın nvçulanma"îina ait 1%4 vılı proçrammda ıse Szel vabaneı sermave vatırımlarının bn vıl 35 milvon dnlâra vükselecpji önenrülmüstiir. Bu kısa açıklamalar blzt sSyle hir «ornva vöneltmektedir : 1^51 dotı beri nvırulanan ve 1954 rılında daha da gelHtirilen yanancı sennaTrvi te«vik kanono. Tiirkiventn ekonomik gelismesi nalumından ne eihi sonnçlar veren vahanrı sermavenin yurdnınuza relmesini sa(lamıştır? Yahnt verli sermave vatırımlaTinm. eknnomik relismemiı bakımından bitânçmunnn yapıidıfı bn giinlerde, yabancı »ermaTe Tatınmlan için dorom nedlrî Şimdive kadar ilcililerln kısmt eörlemleri ile flterinde durdnkları ee^itli proHlemlerin hn kere D.P.T.'nca hillmsel bir metotia e!e alındıfı, vandakl sütunda oknvacatınıı Ankara Mohablrimizin ilfl çeklei vaıısından anlasılmaktadır. tnceleme nonnçlan, firma sayıları itibarivle yapılan mukayesede. verilen iılnlerin vfiıde 40 gibi dfisflk bir oranda cfrçeklestifeıni eRstermektedlr. Tüıde B oranına eiren flrmalar ls«, iıin O aldikları halde, hcnöı vatırım vapmamKİardır. Avrıca »6ı kon««o vÜ7de 4fl'ın içinde vatınmını tamamlamamı<: va da faalivete eeçmemis firmaların da bnlnndatn düsilnülürsr. hövle alusal bir prnblemin nedenlerivle ralnız HflkOmetin deftil. sİTasal partilerin ve meslekî knrnlnsların da eidd! olarak ilgllenmelerl tornn'"îtı orlava çıkar. Çünkü : Ç) hin elde etliîi halde vahancı firmalarin aneak vüzde 49 or»ninda eprcekle«ıme<i valnısea «itin elde hnionaun» diısönce«Jrın hir «onucıı mndur? Tnksa resmi çevrelprin ilcisizligi va da b»7i «nasal ve meslekî çevrelerin fanatik davranısları vüzün«JPII «arada sırada vukn hulan sivasal ve ekonomik eüçliikler» mi '"' «nnncn yaraimaktadırlar? Q Simdlye kadar frerçekleşen Tabanrı «ermave valırımları araMnda flretlm yaptıklan endflstri ürününUn IthalStını tamamrn kısıtlamak için hflkümet nezdlnde tesebbii^te holnnarak ' "rt içlnde flllt tekeller karmak istivenler olmnş mndnr? Q Rttmi ve meslekî knrnlaslar, kalkınma müesseseleri, rabancı sermayenin ihracat vapmasını tesvik edpcek telkin ve tav«i^elerde bntnnmakta mıdırlar? Toksa «ihrarai fazlası» yaratap^k toplam flretlm kapaüitesindekl artışlan «nlemekte midirler? Q Tabancı »ermaye, yeTİI «ermaye ve teknifcin kolavca gerçeklesilrehileceji flretim dallanna mı ratbet etmektedlr, yoksa verli teknik ve »ermavenln yetersiılik yüıilnden (idemedifl alanlara, verli mrmaytnin de ortaklıjı ile, yöneltilmeye mi lesvlk n'nnmaktadır? 0 Teklif edilen yabancı ierraaye yatırım projelerl. »aten çok zavıf danımda olan tedlye muvaıenemiı üıerindekl olnmln etkileri bakımından, yeteri kadar delerlendirflmekte midirî îthali trklif edilen sablt sermaye girdileri ile k&r. patent. rnvaity ve know how gibl dBviı çıktılan konosanda verilen kararlar esaslı inceleme sonnçlanna mı dayanmaktadır? Bir illkenln ekonomik fplisme hızı bakımından vatınm fücü ve yapılan yatırımların verimiilifi ne kadar önemli ise yatırım seviyesini artıracak. verimliliÇin vflkselmesini saSlıyacak yahanoı sermaye yatınmlan da o kadar önemlidir. Bn hakımdan bir vandan yabaneı sermave eelisini <esvik ederken. difcer yandan bunların vnrt ekonomivi iizerinde olnmlu ptknerinı artırmak fftrpvinin dp hize düvtfijünü hiçbir zaman hatırdan cıkarmamalıyu. Türkiyede yabancı sermaye yatınmlan yavaş gelişiyor o o o o Devlet Ptântama Teşkilati bir rapor haxırladı IŞ ADAMI .DİYORKhJ Sanayiciler, ihracata yönelin Oıel sektör, meveudiyettnı isktrin Urtıımalan ile degil, e»er ve hlmıetleriyle fostermek tomnlnjtnndadır 1951 den beriye 256 firmaya izin verildi, fakot bunların 103 tanesi faaliyete geçtiLâstik, kimya ve gıda sanayileri rağbet edilen yatırım alanları ( K I S I IM Yazan: Ertuğrul SOYSAL Altnması gerehen tedbirler Özgen ACAR 1 milyon 37 bin hektarın yarısına sahip 2,800 ailenin yıilık geliri 1.2 milyar lira 1.25 milyar lirayı da 156,000 aile paylaşıyor I ifade edılmektedir: Ankara Devlet Plinlama Tes. kılâtı «Turkıyede vaabncı serma ' 1 Bir kaç fırm.j hariç olmak ve yafırımları» hakkmda bir ra üzer« geneliikle oütun vabaneı fir nor duzenlemisrır Bu raporun mal»r yeni üretim uıullerini uy> iıizenlenmesinde. Türkiyede vatı gulamamakta v» «»dece »ennaye rım yapan vahancı firmalsr arasın ıftetirmekle vetınmektedirler. Oy.ia uvg'i'anan bir anketten varar s«. yerlı sanayiimizın muhtaç ollanılmıştır r'ı.ğu teknik büeıvı retirmesi t«1<>51 vılmdan bu vana 2S6 fırma rrennı edılmektedir. 2 Yerlı sermavenın Ms»e • • va i?in venlmiç, ancak bunlann n»dı alarak ortak o!ma«ı ve »er!11 iı (aalivete geçmistır. Ote vandan ancak eerçeklesme m«ve piya'a'inın »«»srAkıil etmenl oranı vürde 4> dır 78 firm» anke ve sermave piyas»?ı»j Mımat gelf •ne?' mümkiin ol'i~k»n. birdekl te cevap vermıstır. «errıavenin Raporda. petro! kanunu dışında >vj;ulamada vaban!i Sus.ıno kad^r ?40 «?R 540 liralık ?«rıi sermave ile !*•' K» «ekli ya vahanC] «prmavpnin eetirild'.Sı be \ı nranı «ermave r ı v s m ı n m bu ,Hrti!mekte ve ııyrıca ?u hususla ,ıstıkamettp hir eeH^tı* kavdetmera rer ver'lmektedır: !«ine yardtmcı nlmamıstır. 1 Yabancı «ermavpn n vüzde S Yerli «erma.'enın, vatırımır. | 21.1 i Ustik. vü/de 17 R I kimva büyüklüfiunden dol*,ı gidemediviİ7dp 13 5 ü eıda «ektrinine va îi al*nlarda vabanc\ «ermavenin tırılmıjtır Dıfier «ektor'erde be teçehbü>e geçerek t«mamlavıeı bir! ürli bir birikme voktur rol ovnamaM eerı»kırk»n, uveulaCünkü ( 2 78 firmanın 3? tanesi n»kdî mı böyle olmamaıttsdır «frmiT* verine m«kine ve teçhi eelen «ermavenin DÜVÜKIÜBÜ ye f ı»t gıbi avnt «ermave eetirTnistir tersiıdir. ' 4 Yabancı «ermavenin fi»«llik3 Yabancı «ermavenin verli sermav» ile yaptıjı isbirlif. ora le ithal&tı ikame edıri » J rl« ihranı ortalama nigrak rÜ7de 47 ya catı arttırıcı »UnUra vönelerek bancı. vüıde 53 verli «ermayev ?ek tedıve bilanço«u »çıklannın kalindedir cs'raiK'na vardımcı tıî«iıtı r» ken 4 Yabancı « n m s i ' T i ı i^çi ^a rii'ennm k^r transfer'.o'mn de dafina vaptıîı y»tınm miktarı 42 68<1 ha kolaylıkla vapılnna«ı Imkanın) TL. rlır. Buna kar'iiiV verli ser•navpde bu miktar 37 025 TL dT Sonnç ve B'i d'irum şu iki «onucu yaratmak Rapnrun >on hfiljrn'inrle vabat tartır: cı «ermave knnmum'a Hıikümetın A) Yab»nc! «ermsvenin memle dikkat etmesi eere'<tı*i hususlar ketimiz sartlannı bilerek. lrurdu. jbelirtilmekte ve <«!c'i»l»r Hzetle îu te^islerde otoma'ivons ^itrrnv ]su noktr'arda topl^nni dıî\ ucu/ olsn isgiicünder fayda I ı Kendilerine \r\n vabancı <frmıv»nn Innmak isteHiîi B) Ancak bu bahvle vahancı »er rÜ7de 40 mın eeîmp'îi. vnbancı L : mavenin memleketimirde ömek »e tnnve icin başvurnp ?" :'in n kolavla«tırılmıs olrnsınrian ve modern isletmeler kurmgk <uretiyle işletmelere vol gösterme 5 hane' bir fin proienin ••İnHen i. ''••.aktarlır Avrıca. ba/ı zelliSinin aralmıs olmssı 5 Türkiyeve gelen yabaneı firrr.5 ar d» «irin elde b\ı!unsnn 1 sermavevnin vÜ7de 34 ü Amerilc», ,bel 'i b'r ci'n kullanırı»» dü$'5nceJİvle hareke» etmekt»rtİTİer. vüzde 18 fi it l«vicre. vürde 18 I 2 78 firmanın 12 «m'n *aA*ce Holânda ve yür.de 9 5 gu d« Batı (ryni fmalzeme ve techirati «ermaAlmsnvava «ittir. 6 Gelen serm»velerin rüzde ve eetirmesi kendi1ennd»n bek'e ııvmaniktadır W i genellikle çok dti?iik miktar nen davrsrı?İ9ra Ur olan 100 bin lıra ile 5 milyon Uvsulr"i»nın düzenlenme«i ve «av ,nt «ermavenin» sıkı bir seW.de lira »rasında dp9i<smpktedir. jtetk'ke t»bi tutulm»«ı $art ko«ulBeklediklerimiı Rapnrda. vabancı sermnyenin maktadır. 3 Bazı maİ7eme ve teçhİ7at bit tablilı vapıldıktan ^onra bu kanaldsn yılda 25 milyon dolar verli serTiavedar tarafmdan ithal beHendigi heürtılrnekte ve avn edilpmivor<a. vabatıcıların da hun ca şu hu«ı<İ!ira vabnncı jermave lar' şefırmelprine İ7İn verılmemetRraf'ndan dikka» edilmp»! eerek lidir. 4 fîelpn Tral^cmen'n dünva fi vat'arı nevive«'*ırtp olma^ına dikka+ edılrnelidır Şimdıve kadar ol ı n uvşulamada bazı hallerde kg ı 7 5 D M tan madenî e«ya sokulduSu görülmüîtür Ek'pertizlerde bu konuva gereken 8nem rerilmelidir. 5 Piânlı devreve girmiş olmami7. yabancı «ermaveve mü«aade vermek bakımınian daha titi? dav ranılmasını eerektirmektedir Müracaat'arda b«]lî «evivede hazırlanmıs bir proienin srarma'îi mativetler açışmdan dı? rekabete da! vanma r erecp«;i. vatınm iznjrein kullanıima «üre^i ve önemli alanlarda alternatif prrielerin karsıla? tırılarp.k en i v »artların saglanma va çalışılmav bu hıı«u«ta flterlnde durıılabilecek Snemli noktalardan Özer ÖZTEP sadece ba7ilarıdır. Toprak Reformu Ktnununnn »r '• dir. Aync», bir btnkaya hesap aç 8 Patent royaltv verilirken Adans Toprak ve vergi reformlanna karsı olanların tık bir hakikat olması, toprak »»• tıran büyük çıftçiler, Toprak Re|titiz bir arastırma vspılmalı ve hatalı yolda oldnklannı or I hipleriyle yakınlannı endlaeye formunun çıkmasmı önlemek mak royalty gibi yersiz ve (tereksiı bir taya koyacak bir istatıstik, • sevketmektedır. Bu arada baıılan, aadiyle Ankaraya heyetler gönderıfedakarlıBın verilme>!İnden 6wlCukurova Bölge Fl&nlama «önce kellemiz, aonra da topragı raektedirler. llikle kaçımlmalıdır. projesiyle Devlet Istatistik ' mızı alırlar» demektedir. Enstitüsü tarafından yapılaa i öte yandan bazıları da kendi ev«köy anketi» nde gün ışığına lerini taslatmak için çareler ara maktadır. Bu arada yapılan bir çıkmıstır. 5 binden ufak nüfuslu Cukurova ihbar, hayli ilfinçtır. Büyük «r«ti kovlerınde, 156 bin aile üzerine «ahiplerinden biri, para ile adata yapılan inceleme, 1 milyon 37 bin'tutarak evinin pencererini, eamım hektarhk ekilebilen arazinin yan indirtecek ve «onra da, «îat» topHektor baaın» sımn 2,800 aileye ait olduğunu or rak reformunun aklsleri» diye Ankaraya gidip Hükümete durumu tüketim tava koymuştur. ttn» Ht thrmeat Tfiketim Bilindığı gibi Çukurovamn yıilık • bildirecektir. (Kç.) ziıaî gelın 2 milyar 450 milyon ' Müşterek menfaatler, toprak aaNKr^enll gflbreler iıra olarak tesbit edilmiştir ki, or hipleri arasındakd kırıcı particiligi 30 .4 223.7 71 1960/81 ta'.ama clarak 1 milyar 200 milyon ortadan kaldırmıs ve birlestirmiş243.0 105 33 3 M8.1 435.3 1961/62 lııasının sahibi, bu 2,800 ailedir tir. Bugüne kadar Adana tarihin12S 293.8 69 A 115.4 443.8 1962/63 Gerı kalan 153,200 aile de ziral ge' de yanyana görülmiyen iki büyük rosfatlı gflbreler 48 57 A 154 0 112.0 iınn dığer dilimini paylaşmakta toprak sahibi, caddelerde kolkola 1960/61 2S3.T dlr 44 59 2 132 S 100.9 ' gezmekte ve birlikte eğienmekte1961/62 183 4 44 69 J 133.4 101.7 1962/63 1S9.4 P t t a s y u m l a gflbreler 60 138.2 M60/61 54 126.2 36.1 163.4 1961/62 54 124J Çukurovada çekici yapılan fcir anket veriyor ilgi sonuçlar Holândada nitrojenli giibre tüketimi artıyor Holânda lttaHıtlk Büroru taraj dağıtım litteminden Ttnra Bak*nı bndan yaymlanan yukarıdaki tab. lığı »orumludur. Tan mBakanlığıj lodan anlaşıldığı gibi, nitrojenli | lığı sorumludur. Tarım Bakanlıgı 25 suhat 1964 Ticaret Bakanlığımn Türk Sov>et Protokolüne ek gübre tüketimi yıldan yıla artmak j ları ile de işbirliği yaparak ..üzen(A) ıthal hstesıne kavıtlı 7307.10 gümruk tarife pozısyonlu «yalmz j tadır. Holânda nitrojenli ve fos, leyecektır. Yerli fabrikaların üıe1 blum VP kütük» içm 25 00(1 dolârlık kontenjan ayrıldığma dair fatlı gübreleri kendi ürettiği hal ( teceğı gubrenin satın alınması gade ihracat da vapıldığından tüke rantı edıldikten sonra ihtiyacın, «ırkülerı (64/8). 28 «uhat 1964 Türk Pivyet Protokolüne ek (B) ıhraç listesine ka tım açığını ithalâtla karşı'amakta ( kalanı i'hal edılecektır. Bunu Türvıtlı 3 000 tonluk «yün. kontenjanma 200 tonluk, 2,000 Kg. lık »si dır. Yukarıdaki rakamları memleı kive Zıraî Donatım Kurumu. fabimkân rikalarla ışbirügi yaparak ayarlaeala yagı» kontenjanma 2500 Kg. hk, Romanya Protokolüne ek ketimiz ile kıyaslamava Gübre ihtivacınm hac ' Tıirk ıhraç malları listesindeki 500 tonluk «kenevir tohumu» kon voktur. Çünkü küçük Holândanını vacaktır mıne corp serekli kredi fonu sagtenianına 250 tonluk. Dogu Almanya Protokolüne ek (B) ihraç lis 1963 yılı gübre tüketimi 520 bir. Kredi avni olarsk da ( tp^indeki 5 000 tnnhık «borasit» kontenjanma 6 000 tonluk ilâve ton, Türkivenin 1963 vılı gübre ih lanacakMr Ta^arlanan proieler.' tiyacı ise 467 bm tonriıır Bu kar iı'ılsc,:k'" vapılriığma daır Tıcpret Bakanlıgı sirkuleri. lo'ıi'mlular tBrafından sılaştırma bize vogun tarım metod ^r Malıve Bakanlıfiının tasarnıf bonnlarına dair nıldirisi, T u ı k n e n m 1T67 \ılın 29 şnbat I"fi4 Te! ve çivı imal eden fabnkalar için tah?İ5 edılpek lannın gecikmeden u. eulama ro "ia gubrp ıhti' acı 1 roıl' on 206 bin «filmaşın» kontenianı hakkında Sanayi Bakanlıgı büdırisi. (Mü runluSunu gostermektedır tona yukselaııs olacaktır. ' Resmî Gazete Çecenf+afuz racaat süresi 10 gün). i Kalkınma planına gore gübrenın ı Yülardanben ne çesıt, ne de mifctarca artamıyan ıhraç urunleruruzı dunyanm dort bucagından gelen sanayi mamullenyle trampay» d«vam etmek, devamlı açıklar yüzunden dı» tıcarette ıstıkrar bırakmamakU, dolayısıyle de sınal ıslet. melerı çıkmaza sokmaktadır. Ihp racat rakamları bilınen memleket. ler ıçınde fert başına duşen ihracat değerınde sonunculuğu bırakmıyoruı (yılda fert baçına bızde 12 13 dolâr, Yunanıstanda 30 dolar). 19*3 yıhnda yine 300 milyon dolâr dış ticaret açığı verdık. Daima yardıma muhtaç olan dış tica172 86 7 12U87 5 5 W\.L 7 retimızi bu müımin hastahktan va 10 3 5 0 0 0 0 7 7 2 6 3 0 7 yardımda bulunanlarm vesayetınYUGOSLAVYA YUNANISTAN TÜRKİYE I TALYA I S P A N Y A den kurtarabılmek hususunda turizmin yanında »anayıcılerimize de büyük varifeler dusmektedir. JAmerıko v» Konomemlekel lerden geltnler Idodan gclenler Bugün ıktisaden gehşmıs memleketlerde tacayı, munhasır bır kâr •etiresi olmaktan çıkmış, bır bizmet müessececi olarak telikki olun maga baçlanmıstır. ö t e l aeartAr de V'ukardaki grafik Tiırkıye ve diğer baslıca Akdeniz ıılkelerinin 1962 yılında turizm bakımından oae mevcndiyetinl, doktrin münakaaamini ıtostermektHir. l NKSCO Turizm Komitesinin son olarak yayınladığı rapordan alınan iitatis lariyle defil. eser ve hizmetleriyle tiklere förc, İtnlya ve İspanya bn konudaki liderlifi yavaj yavaş d«ğndaki dlf«r Akdeniı ülkelerina gtotermek raecbnriyetindedir. Kıbırakmıya başlamışlardır. Türkiyenrn herhalde komünist Vufnslavr» il« Yunaaistatj amsmdnki tu M yftdell düsünceler. ejoisi rntnmrlım rekah«rinden ogTenecofi pek çok dersler ot** feraklr. G«Ur aeriyesi IriİMiriyJe bizden çok farkh lar »sel sanayi »ektBrünü bilâkil bulunmavan bu iılkelerin. turistler için cazip nlmasmı yalnrz Ratı Avnıpaya yakınlık faktönine bağ yipratmaktadır. Dığer taraftan ıhracatımın artılamak hatalt olıır. Turisrin !>u ülkelerde bnlduklannı. ya da «*n*l olarak tercih ettikleri ramamanın neticeri olan ithalat hula yaralamazsak 19«4 proframında önırorülen dö^a g«Hrine nlaşamamu güe ol«c«ktır. tıkanıklıgı, doğnıdan doğruya kenlilerin gvrikıneden h«rt>kete reçtnest Turdnmum pek çok jeyler kmandıracaktır. di isletmelerimizde menfi tepkiler yapm»"i başlamıştır. 1963'un son aylanndaki ham madde ve yardımcı" malzeme darlıgı ve XII. Kotada birçok muhim ıhtıyaç maddeleri nm AID ?ahaçıns aktarılması, sanavirılerımızin şıkâvet mevıun olmu'îtur. Ancak sadece sikâvetle hastahk ted«vi edileeek gibi degildir, yapı'acak «ev sınal munul ihacına yonelmektir. Sanayi mamullerinin ihracım t«€ vık eden bazı tedbirler ıon zamanQ Şehirleşme bizde görülen mahiyete bürününce, maliyet iarda mevzuatımız arasına girmi» bulunmaktadır. Bunlardan istıfad* ve kâr enflâsyonunun kaynaklanndan birl olmaktadır. ile simdiden ihracata bashyabılea Q Şehirleşmenin maliyeti düşürülerek geniş müstehlik sanayiciler, onumuzdeki yıllarda ımtıyazh duruma geleceklerdır. kütlesinin refahı yükseltilmek isteniyorsa, perakendeci fhracatı tesvik etlen tedbirler: 1. Verıi iadesl sınıfın süratle genişlemesini önliyecek «İME» gibi ku261 sayılı Kanundan lotıra aylarruluşlan teşvik gerekir. jen satışların azalmasının satıs ca beklenen Kararname nihayet birimı bt;ın9 kâr hadlerinın şı çıkmıstır. Kararnameye bağh 11 çirilmesi vohyle telâfı edılme sayılı listedeki maddeleri ihraç eçidır Kâr hadlerinın kontrol e denlere maddelerın karauında y»Tiırk toplumu nüfus artışı ve sanayileşmenin etkisi alttndilmesıne rağraen, fatura üze zılı bulunan vergı hissesi iade olu» da ötellikle 1954 denb«H. oldukç* süratli bir s«hirle«me hanndeki oynamalarla bunun dai nacak, ihraç ettiğı mâraul madde ma murnkun olduğuna şüphe bu lısteye girmeyen «trıayiciler» reketine sahne olmaktadır. Tabii. şehirleşme olayı iktisadî yoktur. Kâr hadlerındekı yuk de «'olO oranında bir vergi iaderi gelişmenin en belirli BÖstergelerinden biri olduğu için olnmlu yapılacaktır. ladeden faydalanabilselis, kısmen müstahsile fiyat bir sonuç sayılmalc ferekir. Ne var ki, şehirleşme bizde föduşürulmesı seklinde inıkSs et mek için bir yıl zarfmda f 10.000, rulen mahiyete bürününce maliyet v« kâr enflâsyonunun (90.000. lira) lık ihraeat yapmı» mekte ve istihsalin azalması ve kaynaklarından biri olmaktadır. Bunun da baslıca sebebi geolmak şarttır. ya istibsal art.şının onlenmesıhirleşme olayına paralel olarak perakendeci tüccar sınrfuun ne yol açmaktadır. Arzın kısılŞurasını hemen açjkhyahm kl, süratle f^nişlemesile g»çim fiderlerine giren başhca kalemlftması ile beraber kSr hadlerınin dort gözle ve aylarca beklenmis osifirilmesinin yol açtığı bu fi lan bu Kararname, ıfadeai, tertibi. rin fiyallarmın yükselmesidir. at yükselişi kâr enflSsyonunun kalerae alınısı bakımından mislİBA Türk toplumunda şebır nüfnlî gelıre bır katkıda buiunrmsebeplerinden biridir. raslanmamış derecede kanşık ve sunun artış süratı. sanavi ke yan bu sınıfa transfer olmakdağınıktır, ne dediği anlasılmamak sımindeki (tlişmenın massede ta ve bu sımfın ıstıhlâkin» gitKredi llisktlerl tadır. Bu Karamamenin yeniden bilecefi işçi miktarı üstündedir. mektedır. îradi tasarrufların arAynea. flnansman için banka kaleme alınması veya redakt5rö« Ba nüfusun önemli bir kısmı tırılmamasının enflâsyon tebeplarla iliaki knramıyan bn aracı nün bir tefsir çıkarman iarttır. herbangi bir vasıftan yoksun ollerının en onemlılennden biri tflecar »ınıfı çok ttman toptandngn gibi aynı lamanda pek Kararnamenin iadede Ad Val«» olduğu duşünülürse, bunun 8neeı tüccann verdifi kredilerle küçük çapta finansman imkânrem verine Spesifik tarife ecasraı mi açıkça ortaya çıkmaktadır. mnameleleıini yürütmektedir. alması büyük tenkidler* merzu • larına «ahiptir. Ayrıea, «kendi• Dijer taraftan, bo araeı nnıt Gerçekte, toptanet tüccar, b«n dilmiş. biz tekrarlamıyMağız. si patron» olmayı tercih etmek vergi yoliyle cebri taaarrnf icin kalarla perakendeci aranna gfgibi bir tereibe de sahlp eldnt. ttkal hakki " de güvenillr bir kaynak de|ll> rerek dolaylı bir yolla pcraktnğuna sttpbe yoktnr. Bütiın bundir. Zlra, cirosnnn ve kirını dü4 Oeak 1964 tarihli Dıı Tiearet ded İle kredi piyasası arasında lara fazla yornlmaksızın bir geşük göstermek suretiyle gerçek Rsjirai hakkmdaki kararm 12 nci bir ilişki kurmaktadır. tste bu çim saglamak gayesi de ekleningelir üzerinden vergilendirilece«ınıfın gerek türatle (eniflemc maddesinde (tmal ettikleri mamulee genig bir kfitlenin perakende fi sının aşmamakta ve jStflrt si. gerekçe genisledikçe klr bad leri ihraç ed«n laneyicılere bu maticarete kaymasını olagan sayusulle vergilendirilmektedir. lerini yükseltmek zonında kal mulün gerektirdiği ham ve yarmak gerekir. Gerçek gelir üzerinden vergi • man, banka kredilerinin («ni* • dımcı maddeler için bu hususta lendirildlgi hallerde de, 6ıel Eğer bu kesımdeki suratü geyayınlanacak Yönetmelik « ı s l a n leme sebeplerinden biridir. lible nihai müstehlike gatıslan nışlemenın herhangı bir olumBa bakımdan, »ehirleffneTe pa • dairesinde doviz tahsis edilir) dengisleme imkânma dalma aahip suz etkısı bulunmasaydı, buramektedir. ralel elarak çok süratli bir seolabilmektedir. Bu bakımdan, da uzerınde durmak ıçin pek Bu ıon dercce ilgi çekici madde MMe artan peraktndeel ttr«» • jehirleçmeye paralel olarak söz gerekçe de olmıyacaktı. Oysa, •aaayieileriraizı harekete geçirmenn kSr enflflsyonu yaratman, konuıu aracı sınıfıo büyük bir perakendeci tuccar ıınıfının sümemlfketiralz bakımiB«f*n ft»e ğe kâfi gelmeli ve yönetmelik çırüratle gtnlşllyor olmannı Türk ratle genislemesı ve her bir kana kadar dif pazar ve ihrteat rlnde Snerale dnmlraan tkonomiginin tasarrudarım « « •• satış birimının çok kuçük olmaçalısmalan yapılmalıdır. btr cerçektir. lir artıjlanna nltbeten ztyıfla8i çok çesitli ybnlerden olumBu maddede yslnız kir dü$ünc«tan ve •nfltayoniat finanımaua sux etkiler yaratabılecek bir nisiyle hareket eden sanayici yerine Refah başvurulmaunı lorhyan gelistalık taşımaktadır. aynı lamanda genel menfaatlere de mclarden biri olarak düfünm»k hinnet edenlenn benım*endiğıni Artan Ktsyal maliyet Bir ntnanlar, ecıanelerin b«gerekir. ve korunacgğını ifade etmettedir. lirll D t u t t l ı r içinde kurulmaŞuphesiz ki, herhangi bir maDi|er taraftan Kota tevziatmda Kftr enfl&ıyonn tını kayıtlıyan v* ıtonra anti lın ıstihıali, nihai müıtehlike da büyük haksızhklara yol açan Bundan baçka, aöı konutu g*demokratlk bulundufu için kalerişinceye kadar geçen bütüo kapasite esasının terkedilerek dft11}me «k&r enfl&syonu» dediğidmlan kanunun gayesi çok pasafhaları ve bu arada pazarlaha mâkul ve âdıl bir esasa (ödenmiz bir enflâsyon «eklinin kayhalı bir aracı olan perakendeci ma hızmetlerı içinde perakende mi» verplere) ıtibar olunması PUn naklanndan da biridir. Zlra, bu iayuını nmrlamaktan baska bir ticareti de kapsamakttdır. Ba lam» ve Hükümetçe bejıimsenmiş ş«y değildi. Bugün de Migre» aracı sınıfın »üratle genişlemebakımdan malın iıtibaali kadar görünmektedir. mağaıalan ve Ordu Paıarlan satısı da milll gellre katılan net fl geçlm fiderlerin« giren b«Hİ 3. tbraeat kredisi gibi kuruluşUr, kalabalık pebir dejeri ifade ed«r. Aneak, baalı iıtihlâk mallanmn fiyatlarakendeei «nıfın bu maliyetinl perakende ticaret biıde olduğu Türkiye Sınai Kalkınma Bankası nnı deramlı olarak «tfirmek aıaltmak fayerine yönelmlştir. kadar kalabalıklaşınca milli g«nerdinde 40 milyon liralık (Sınai egilimlndedir. Bunun da tebebi, Son günlerde ise işçi, memur ve Mamuller thracat tsletme Sermalire katkısında faıla bir losyal talep artısmdan daha lüratle emeklilerle Milll Bankalar ve maliyeti olmaktadır. Bu maliyesi Fonu) tesıs edılmıştir. Banka, genifliyen bu araa sınıl dolaIktisadl Devlet Te?ekkülîertnin yeti «atıs birimlerini büyük maihraç edileeek eratıanın hazırlan yısiyle her bir sahcı başına düistirakiyle kurulması konu edi maıında kullanılmsk uzere <"s4 faiz gazalar halinde teskilâtlandır , len İME mağazaları, bu alanda mak ve büyük çapta satısların • le 18 ay» ksdar isletme kredisı veryapılan diğer bir t«î»bbüstör. mektedir. Yalnıı ihracat muamelelağlıyacağı maliyet tasarruflan ; E|er şehirleşmenin maliyeti dfi lerinın ve akredıtiflerin Barka kanı gerçekleştirmek »uretiyle or j sttrülerek genla mnstehiik küttadan kaldırmak mumkün olabi • nahndan geçırilmesi lâzımdır lesinin refah leviyesi yükseltillir. Nitekira, çogu Batı ülkele • Gorülüyor ki geç de olsa. \ et<»rmek, ekonomide kâr enflâsyo siz de bulunsa, sınai mamul ihracırind^ gelisme bugün artık bu • nnnnn belllbaslı kavnaklarındao yondedir. : nı teşvik eden muesseseler mevzua biri olan perakendcel sınıfın «tt tımız arasıns girmeğe baslamıstır. O l n u n etktler • ratle genf;lemeil «nlenmek IsBugünden hamle yaparak msrrnjlPerakende tlearette gerektV • tenlyerta, ba gibi lrarnl«flan «n Cenevrede lerinden bir knmını ihraç edebi'en (inden çok «ayıda firmaniB top • (tiviçre Frangı: IOM bir ıflre Içtnde Rereekleatlrsanayicinin kaıanacağı mesafe\ ı i lanıyor olmMimn olomıaı et • mek gerekir. olarak) rakÎTjleri kolaylıkla kapatamıya kllerini şSyle özetlemek tnüm • JHolânda (100 Plorin) 119^85 caklardır. kSndür: Bır kere. milli gelire :B. Almanya (100 D. bir katkı yapmaksızın «transfer JMark) 108,00110,00 geliri» olarak millî gelırden pav Fransa (100 Fr. Frangı) 86.75 89,25 olan hır aracı sınıfın mevcudı Jttalya (100 Llret) 0.6830 0,7050 yetı, Türk ekonomisinde orta jBelçlka (100 B. Françı 830 8,79 lıma istihlâk meylinın yuksel jtnçiltere (1 Sterling) ll.«W12.18 Şobat Şnbat Şnbat Şnbat Şnbat r y e ve tasarrufun azalması :A. B. D. (1 Dolar) 4 ^ 9 4.34 ile soruçlanmaktadır. Sosval ;Tiirkiye (1 T.L.) 24 25 26 27 28 0.32 . 0,42 malnetı vuksek bo'yle bır sını : Cenevrc rara piva ıncİA Ttjrk CUMHURtYET 1963 97. I1 I! 'gvrl dpeî?fın mevcut olmadıgı VP dolavı : « ^ ı n e^rr* haftakl 19«4 96.56 96^0 96.40 96.15 96.20 REŞAT: 1963 138. =i'le geçım sıdprlprinın rlaha rnı*rnl=tir .«an^larda 1 I^vlçrr Fr'ir1964 139. 139. 139.00 139.00 139.00 •lusuk bır sevıverie bulunduğu ;3i 2 H ' 3 S2 5 kurus ı " kurıı; ;l tsvlçrp Franm = • ? KÜLÇE: 1963 14.70 hallerde ıradi ta*arrjfUrın k3^•ı.a^pl» sr,nmfk'»rtır Dinsgı olabılecek ee'ir rjavı. mil ;6pt do\iz îlyatlan d» degljmeml;1964 14.2S 14.30 14.30 14.25 14.20 1962 yılında turistler nerelere gittiler Şehirleşmede kâr enflasyonu ve "İME,, magazalan Yaıan: Ooç. Or. Gülton KAZGAN Haftahh alttn fiyatları ,'Ur.