Katalog

19 Marf 196Î CÜMHUKTTET TURK TIYATROSUNDA DUNBUGUN Miyatro Tuluat ve Komiki şehir'ler Turk tiyatrosunda yanm yüzjıl kadar iurrauş bir «Komikigehir» ler bölümu vardır. Sultan Hamid'în piyesü oyunlar tekelini Güllü Ajrop Efendiy* vermesiyle eli boğritade kalmıs. oteki tiyatrocular, çikar yol olarak «kafadan» oyunlar hazırlamışlardır. Önceden kararlaştmlan belirli bir konu, tuluatçılann deyimiyle «kanava» yla peıdeler aeılmıa v« oyunun kişileri, pives olmadan oyunlar vermistir. Türk tuliist tiyatrosunun belkemiği, Italyan halk komedisi Commedia Deellarta'nm Pantolone adh nşajrını biraı andıran, tbts'tir. İbij, Türk kukla ti^atrosunun da güldurücüsüdür. Ama, Türk tulunt ti\atrosu, bu guldürücıi nşak dışında Italyan halk komedisiyle pek az benıerlik gosterir. Kisilprı ve esprisivle daha çok ortaoyunn ve Katagoze yakmdır Oyunda evin u$ağı olan komiki şehir, hizmetçiyle sevisir, kiiçuk beyin ve kuçuk hanımın gonül işlerine aracılık eder. Sert ve ofkfli bir baba, komşulnr, konuya gore haydutlar, fena veya •rülunç klsiler vardır. Ama, taluat oyunları, konunnn an* çfcyileri ne ohırsa olsun, sevişenlerin evlenmeslyle biter v» komiki çehirin leylrdlere: «Tfann akşamki oyunda düğünümüze teçrif edin!» sözleriyle perde tner. Abdl Efendi v« bfiyftk Ştvki'den •onra gelen ünlü iki komiki aealr: Ha»an Efendi ve Naşit Beydir. Türk tuluat tlyatroiunun bu dört büyuklerinden Recep S«fa, İsmet Fanri,; Ali Rıza; DümbuUu İsmail; ŞevJd Şakrak adUn da önemli bir yer tntar. Ama, hemen hepsi de, Uk dortle çeşitli benzerlikler gösterirler Ojsa, Abdi Efendi, abanî sanğı ve göbeğiyle, Hasan Efendi, gaz tenekesi ve tavan süpürgesiyle, buyük Şevki, derli toplu gıyüni ve olçulu ojunu Ue, Naşit Bey de, batıh bir halk komediyenini, hattâ daha çok İtnlyan komiklerini hatırlatan hareketli, oynayışiyle, tuluat sahnesine oıellikler getinnişlerdir. Hasan Efendinin (14 mart 1925) ve Nasit Beyin C26 nisan 1943) olumleriyle Turk tuluat sahnesi perdesini kapatmış sayılmalıdır. Tuluat tiyatrosunun ortaya çıkmasuu ve gelişrnesini sağlıyan sartlar da Cumhuriyetin onuncu yılından »onra kajboünu^ur. İstanbul Şehir Tiyatrosu, Devlet Konservatuvarı, sesli filim ve toplum yapısında gorulen buyuk ve hızlı değişraeler karçısuıda, Tuluat tiyatroeu elbette tutunamaıdı. Bugiin Mdece bir belge değeri tajıyan, ya da o gunleri yasıjanlann anısında gerçekte olduğundan çok daha çekiei sanılan Tuluat tiyatrosu için aoyliyec«k pek bir *ey yok. Girik kapısına asılan kartelalardakl (el yazisiyle harırlanmış afikler) mor al ye«.il, »an renkli ya Bnrhas Arp&d Kesanlı Ali Tflrk Tiyalrosunda müzikal komediler Yazan: Selmi ANDAK Turk sahncsınde geçen yıldan I rekır. Çunkü meseli €A>şe». «Hı ben «Munkal Komedi» türunde va Cıva», «Lukus Hayat» ve dığer gun geçtıkçe hız.anan bır kıpır len Turkıyede ılk defa gerçek aanma göz* çarpıyor Geçen yıll«operet» türunde başarılı bir ham 'Devlet Tıyatrosund» buvuk jankı le yapmışlar, bunlan sonra daha uyandıran ve bugun de afısten ııyade «rövü operet>ler, tâkıp kalkonamif bulunan «öp Benı Ka etmı?se de ortaya bir takım «nlam te» temıilleri yanısıra. osel tıyat sıı, yakışıksız, biçım^ız sozde murolanmızm da ortay» Koydufcu zısal oyunların çıkmasıyle bu «PaMfık Şarkm. «Tstlı Irma» ,«gerçek tanat turu» dejenere olma gosterılen hatırlardad r Çımdı yoluna gıtmıstır Sonra bır sessızde tstanbulda ıkı ayrı sahnede ha hk. Nıha\et son yıüarda bssanh nl harıl hazırlanmakta olan «Bul olmakla beraber, yabancı sahnevar» ve «Ke«/arh Alı Destanı» ad.lerden ıktarılarak dıhmıze çevnh oyunlar, vurdumuzda «muzıklı llen muzıklı oyunlar Sımdı değer orun» repertuarında \epyenı bir lı yazar, Haldun Taner ı)e genç bestecı Yalçm Turi run «Keşanh p f ı r açacağa benzemektedır çflnkB. Kaçak Sahne rki Alı Destanı» sadece Turk esen ol zamanda ptnın 0Tnsy»eafı «Keşsntı makla kalmıyor, aynı Ali Destanı» ile Dormrn Ti muzıkal oyun türunde sahnelenyatrosu toplulngunan haıır mızde ılk «epık» oyun ozelhğıni lamakta vldufıı «Bnlvar», taçıyor «Bulv»r»a gelınce, Bulent Türk tuluat sahneslnde ad yapnnj, cKomlki Gulriz Sıiruri, Engin Cezzar. Semiha Berksoy ve Genco Erkal provada her ıkiii de Turk ymnrları Arel gtbi uluslsrarası un »almıs sehir» lerin aayuı, bir düzüne kadardır. Ursfındaa ykulmış, ilk ftr modern bir kompozıtorumÜ7 ıle Abdi Efendi ve büyük S«vkl Efendi, en basta eek anlamda «Turk mÜ7ikli tanfhmış pıyes yazan Turgut özak gelir. Şevki Efendi, operet ve vodvil sahnelerimikomedı» tünıne yol açan e man'ın ıjbırliginın verımı olan bu »erler sayılacaUtır. tzledı£i oyun her halde gerek konusu, ge miz çalısmalar bıze bn çü rekse bıçımıyle «muzıkal komedı» v«ai «ımdiden verivor. ,turunun ıstedığı ozellığı taşıvacak. Ancak, bunu 'oylerken buyuk Yazarlan, yonetıcıleri, ba? oyunbır hataya duşmemek ıçın peşınen culan ile vaptığımız konuşmalarsozumuzu açıkla\alım Turkıya dın ve provalardan edindığımız ızde ılk muzıklı oj an onculerı sayı lenımlere gore ıki oyunun Szelhk lan Muhlıı Sabahattın, Ekrem Re leri kısaca şu noktalarda toplanşit Rey, Cemal Re»ıt Re'. ve dığer maktıdır: < Dormen Tıyatroıunda uzun su Müzik »n Ikı kısilik cazımsı bir aktaracak mâıik deyişi oldnfnna sayıh kıjılerın bu volda büvuk «Kesanh Ali Destanı» gerek tip' redenberı ha^ırlanmakta nlan »oplulok İçin blueı oslâbanda ya' lnamvor. • hıztnetlennı ve «ar.stç değerlerı len biçiml, müzıgı ve toplum so«Bulvar» komeduı Haldun Dor •. ulmııtır. Bulent Arel blne» still tıtanbnl eeylrcUinin b« deneme ni asli kuçumsemeden bugun »o runlarıyle daha lokal renkte, dahı men'in yonetıclhğınde gjnumuzun 1 nin, oyundski kisilerin bunalım ve yı sevmesini, begenmeaini latiyervı tfinti ettıgımıı «Kesanlı» ve «Bul halk oyunu ve soyledigımiz gibi 1 var* gibi oyunlardan «yırmak ge basta «epık» tırzdadır anlayışına uygun bır kom'dı mü J bajkaldınşlannı en lyi vereeek ve, elbette. Bnnnn için yatdık.» | ıtkal olnrak »ahneye uygulanmak • Bulvar» ıse, konusu «boçlukt» taâır kalmif gençlerın seruvenlen ve kavgılannı» ısîedığıne gore, muTurgut özakman'ın ^azdıjh ve zıgıyle de birlıkte dahı genel anmüzığinı Bulent Arel'ın besteledıItmda bir «muzıkal komedi» bıçiği «Bulvar» hakkında yazarının du mııu tssımaktadır güncelenni sunarken, dejerlı modern kompnııtor Bulent Arel'ın ça Tabıi, her ikisvnin de bu öıelhsmalarına da knae» deSınilmış hklen ve asıl karakterlerı, temsil oluyor ler basladıktan sonra açıkça belli olacaktır « ıpfii yıiı Ekimtnde Almanva Ancak «Kesanlı Ali Desranı»nı d»n döndüm. Toplnmnmuz blr kay Genco Erkal'ın «Bulvarn d» Hal naşma içindevdi. Almanvava »itdun Dormen'ın sahneye koymslameöen önce va%dıiım, çençlik ion, basrollerde muzıkal oyunlanrnnlanna dokunsn bir ovnnumu mııın ılk değerlı primadonnalaDevlet Tivatrosn o çünfln çartlannndan Semıha Berksoy, ı!k basana uvgun bnlmadıSı İçin benlmsenh genç oncusu Gulriz Sururl ve memlstl. Ne eariptir kl. döndüg^flm Komik Naçit Bey heyeti temsiliyesinin Izmır turnesinde çekilmis bir bâtıra fotoğrafı: Engın Cezzar ıle Dormen'de Medf. sençliîin blr böliımü benlmsen Oturanlar: Asım Baba, komik Ali Rıza, kantocu Avantiya. Ayaktakiler: Şamram Hanım, Sait Bey ti n Serezh, Altan Erbulak, Erol mlyen ovunumnn çesitil «aheleri (aonradao Sait Köknar); komik Napt; komik Ahmet; Agavni, Nedp Hanun, Halit Bey. Keskin, Haldun Dormen, Nisa Senl va^amaktavdı. rezli gıbı sanatçüarın rol almalan nlar ve en tepeye çiziktirihnis komiki jebir = zin her saman •evimli v« hep eanlı kisisi ŞevkiBulent Arel de 1%2 Eklminde Aşımdiden her ikı oyuna da garaokarikatUrü, eski tiyatrocnlann «Temaşaperve : merfkadan döndu. Colombia Prin ye M«yJm babandır. Şevkfye May, annesi de o tı saglamaktadır'. ran» dediği aeyirciyi çekmek için ki^jıda marj ; ı eeton Riektronik Mözik Merkeslnkumpanvanm ba«*ktri«l Mari Ferah Hanım olı de öç vı! ksdar cs!ısmı<: Tale Vdufrumdan: «Kundagırji. «ahnede açıldı» der, lar ve kantolar çalan bandonnn falso ezgileri, : SANATÇILAR ) nlverslteslnae elektronlk müzik haklı olarak. Dormen tjyatrosnnun fuvayyesinde salonu dolduran büfeci çoeuklann «Haniya ryi : ISboratnan knrmn^ ve Sgretmen NE DEDİLER? asılı bir el ilânında sıınlan «jöörüyoruz: sudan içen, otuz iki dişe trampet ealdınyor, • Hk yapmıs , flç elektronik mfizik Şehzadebasmda Ferah Tıy»trosundan buuuz gibi» sesleri, çıngıraklar, kantocularm ; çahsman da Sonnova PlSk Şirkftl Semiha Berksoy Büyük varyete v« eğlencehanei Osman! Kum telli pulln glyinişlerl, komiki ««hirin teker = 19M yıhnda Ankarada Atatürkdn tarafından vavınlanmı«ıtı. O harapanyası (idarei Şevki) lemeleri, yarun yüzyıllık bir tuluat sahnesinin : retli, vapıcı. varatıeı çalnmalardan huzurunda ilk Türk opera denemeMuşa'şa bir gece, parlak bir gun sı «özsoy»da <Avşım» rolunu oyna bütün özetliğidir : «onra kendinl blrdenblre boglokta Komiki çehır Alı Rııa Efend. ve aktris1 yan, gunumuze kadar gerek opera,, Ne var ki, tTnluat», sahne sanatçtsmuı [ bnlmnstn, bnnalıvor. «bir »evler şehire MaH Fereh blrlikte operet, muzıkal komedı, dram ve yapmak* Ntivordu. Ozelllkle ti yergi oyunlannda bir punduna getirip yazann : pıyesler olmak üzere sahnenın he Tiyatro, ainema, incesaz, kuvartto tamamlayıcısı olarak hiç de küçümsenmiyecek : vatronnn crsltll rahşmalara imkftn | men her türunde baıansını iıpat Kırk kişillk büyük bando tarafmdan konser verme«l, Bfilent'i çileden çıkanvorl bir yaratıcılığa dayandıjh olçüde, değerlidir de. • dn. Nedenl açık bn çileden eikma•den, aynca basta Berltnde «AriadMusame/re1 fevkalSde Hazim Kdnnükçü'nnn zeki sakalan ve Muam \ nın: Müzik dünvamıc bestecllere | ne»ı temsil ederek yabaneı dıyarGündüz hammefendilere, gec« beyefendilere larda adını ovguyle duyuran Semimer Karaca'nın giınluk olavlarla yakmdan il • aneak nefes alaeak kadar havat Pate Gomon ainematograf (yeni makine, yeni Sevdiğiniz ha Berksoy, d&vet edıldıgı Küeük gili ve sık sık değişen esprileri, basmakalrp : hakkı tanımaktadır, Sanırım kl, opera tör. Sahne'de, «Kesanlı Alı Destannmn »Tuluatçıhğı» aşan anlık jaratıcılıklardır. • bfitön bestfcılcrimiz bnntlın vakın Neticel Aşk, yahut Talıhsiz Kız «helâcı kadın Şerıf 8bla»sını çalışır ken, değerlı dakıkalan anutnda bi FnnHiuıııııınııııııımımHiıııııııınuıııımmjmııııııııııııımiHimıımıımım ıııı ımmıııııııııııııH |ze şunlan söyledı: İçin elektronik hir sahtı* müziSi de ı I «Helieı kadın natfirallst bir rol. br«telemi?ti. Birkaç arkadasla ba • Bn rollerden günumuzde kaçıyorparçalarını «fsf!» dlnlediiimiz zaman. donup ,lar. Halbaki benlm için «ek enkaldık. ^on derece püzrl ve etklTIv &***. teresan. Deferll sanatçı Cflneyt dl. Kendlglnden rScbelS flîrendfk BİR DEFA DA Gökçer'den îstanbui için iıln alır *"**>, kl, Dnrnsma, Amerlkada bu mü • kea tnna soyledim: Madem ki zlkle oynanmıstir. Rcklâmdsn, rfl *»*^!» BMmleket sahneaindeyiı, ister An>V»v^ , HlitOlfi ba«anlardan kaçınan, yap karm, ister İstanbul ne fark ederT» tıklannı Adeta rizllven, saklıvan Aynea Oülriı Sürurt, Engin Cexıkı haftahğına Rutb vc Augustos medıy» başlajacak Refık Kordağ Bfilent'in «ornnlannı paylanma • Grup6'da xar ve Geneo Erkal'ın çalısmalanGoetz'lsnn yazdıklan «Miras» ad ın yazdığı ve Gonul ülku'nun sah mak mümkfin drîildi. 4.ramızda nı da çok betenirim.» lı 2 perde ve 7 tabloluk oyun sah neye ko>duğu bu yeni oyunun adı blr düğümlenme nldn, «nnr» bitiIki yeni oyun Sİk kaplara döndük. neye konulacaktır. Reşıha Vâfı ıle «Yenerbahçe Kulübü » Oyun hakkındıkı du;unceslni «Grup 6» Tıyatrosunun genç sa Lutfı Aj'm Turkçeye çevırdıklen Üç perdehk komedıde Gazanîer »orunea: «Ben bUirsiniz, ber seyi «Bnlvar» murikli ornnn bu ishirnaiçılan Üskudardakı salonları «Mıras»'ta Yıldız Kenter, Muşfik özcan, Gonu' ülku, Zıj'a Keskıneynnyoram: «Opera, dram, müHMnin sonncndur. 1%3 vılı basınnın ru.ı^atmı nıhavet almışlar ve er, Âdıle Nâşıt, Vedat Demır, Tev dkal v d ^ Ancak hemen belırtem «aîıreten bulunduklirı «GenA» ral, Gulsun Karau, Sema özcan, fık Gelenbe, Ümran Ertok, Benan yim ki rol olarak Türk halk tipveren bir mektup dan a\rılarak kendı bınalarına geç Güler Kıpçak, Cehle Toyan ve öz, Ahye Tulek, Tunç Atayata ve lerinl dünyanın bütün rollerine yazmıstım. Türkivedp mÜ7İkll oRADYOSUNDAN mi'ilerdır Tuncel Kurtız rol alacaklardır Mumr Emrence rol alacaklar tercib ederiın. Türk KonMrvatuar vnnn ilk tanıtan Haldun Pormen «Grup 6» oyunculan pazartesı «Kalbın Sesı • Halkın goıu» oyu lannda benee Türk tıplerini ovnaDlNLEYİNİZ! bu çahsma Ile iljilendi 5»rHik1e hânç hergun raat 21 15 de yeni nu sah ve cuma gunleri saat 15 Halkevinde temsil jmak unav ksnnsu olmalı. Fatmabana vol çösterdi, yardımcı oldu. sa'cnlannda bırer perdelık ikı ye deki tenzılâth matınede devam Fatıh Halkevı Tiyatro Kolu ta «Genrlik sorunlan» henl çnk IIri! 'yı, Ali'yi, Ayşe'yl ovnavaroayınc* nı ojunla perdelennı açacaklarc rafından S nısan pazar gunu saat Romeo'ya, Jftlyet'i, Jorj'n ovnalendlrivordn: Bülrnt de, Haldnn TranslstoHo A8A model 3330 oır. Bunlar, «Avukatm Oyunu» Ile 15 t« Çapa Egitım Enstitüsu saicmak neye yarar? Kendisini oynada bn konnvu kendllerl İçin çekiei Azak'ta : «27 araba dolusu pamuk»tuT. nunda «Caz> adh 1 perdelık bir pi yamıyan nanatçı, yabancıyı naml 7 trsnsistufiu, 2 diodlu, uzun, bnldnlar. Konuvn ve mÜ7İf1 Igle yes oynarjacaktır. oynar, akhra almaz. Si» hlç Türk Kent Oyunculan: YENERBAHÇE mek icin ce«iitli noktalarda ortak orta ve 2 ktsa dalga • yivli dahili iüklerini oynayamıyanlan gbrdüBir konferans 'blr eörüşe varmak eerekivordn. nuz mü? Ben çok gördütn! Bn seKLÜBÜ ferlt tnterti • munzam oparlör ve MİRAS'a başlıyor Tanınmış yazar ve «Kejanlı Ah Ben «Bnlvar» da ovnanmıvan »vubeple siradiki rolüm Şeril Ablayı plkap için hımısl bağlama tertlKent Oyunculan, kııa blr ıure «lpekçi Herhum» va «Muhtesem Destanı»nın yazarı Haldun Taner nnmn bütünu ile ele almak nive(,ok sevdim» Sersen» oyunlarını basan ıle de tarafından bugun Guzel Sanatlar tlnde dfSi'dim ama ondan Tarar once sahney» koyduklan «Gulerek batı • 6 sdet 1,5 voltluk yuvaıiak Genco Erkal Gınn» adh komedıyi on gun sonra vam «tlirmekte olan Gazanfer Öz Akademısınde raat 17.30 da «Yu lanabileceîimiri ^anıvordum. A • ma bn hiebir »ekildr mflmkfın ol kahn ferrer plü Ile çalıştr. afışten kaldıracaklardır. 30 mart can Oönul Ulku toplulufiu bu nan Tıyatrosu» konulu bır konfeOyunun yonetıcısı Genco Erkal'a raadi. «Her sanst tflrünfln kendlne pazartesı gunu saat 18 den itibaren ayin sonurıa doğru sportik bır ko rans verılecektir donuyoruto: Sızce, bu oyundaki BıgH malzeme«i oldntn» eerçeH soz unıuru ile muzık unsurunun Mr kez daha östün eeldl. en çok hangısinden sejTrcı etkılene «MÛTİkll ornn. batida tlvatro Ile eek dersmız? operetin çelisereK ileri hir düzevdf « Epik oyonda bu dozan a^rıkf«isme<iİTİp ort«va çıkan bir veni mı vapılamaı. Her«ey butunuvhieim, bir tur Beni müzikll ovnle seylrciye etkı vapar. Bır de buna Iten, bu türiin htveean verlci na çalısıvomz» rlıvor. veniIiÇinden cok, ecleneksel TürU Enffin Cezzar ovunlannın vapı1!! olmustnr. Gele neksel tivatromu7da müzik 5nemîi «Keşanh Ah» rolunu oynai an bir ver tntar Dramatık btr sörevi değerlı aktor Engın Cezzar'a rolu Transistorlu AGA çanta modeli 3310 nrdır. Tivatronun ilk örneklerlnnu soruyorum • Ali, başından (teçmiren bır 1e de müzik \e dans bütnnün a^7 transistorlu. 2 diodlu uzun, orta ve destanı dogru çıkarmava ngraM'îlmajs parçaları, nn«nrlandır. A2 kısa dalga • eliptik oparlör • dahili yor. Bır ne\ı Don Kısot: Bır de ma kurallan asaÇı vnkan belll, ve aşkı, Zileyha'vı tntkun. Ajnı zaferit anteni • munzam oparlSr tertibatı • nl ve haÇımnzlık savası vapan blr manda geeekondu mahallpsiıu te$ rflrfi l«lerken, sonradan aeemfHÇI. 8 adet 1,5 voltluk yuvarlak kalın fener kilâtlandırmayı da beceriyor. Fabflmemevl «knralian afmak, »orIkat elsrlann esıri olnvor Bu opili ile çalışır. laaak» dlve tevli etmek kflçflklflvnn bagüne kadar yapılan muzık İSne diismemek için. bn danıjma ii oyanlara benzemiyor Bu \eın Isr, tartı«malar. vol aramaiar vaiyaratma için balk o\nanmca iıuk nre «rerpkli deîil 7ornnlnvdn da. munu %erercktır» dıvor. Bülentle hemen her jun beraber Radyosu Radyoların Ağasuîtr ildutnmuT için sürekli bir i«birli§i Gülriz Sururi kolavca mümkün oldn. Mavısta An Sıra bu tarz oyunda asıl tfrz sa'çarava eelen Dormenlere nyunu hıbı olan Gulrız Sururi'ye gelmıj < mflzi&i okndtık. dinlettik. • DtstrnmtOrtı «Bnlvar» da, toplnmnmnzdakı «Ofcekonduln Zilev rolü. «nndıG R Ü N B E R O T İ C A R E T A. Ş. çilkantılür, kavmalar, efitım ve ve kadar en çok seıdıeım ro! olRızapaşa Yokuş\ı. Milfls Han. Istanbul tersizlifi ve çevre baskıları sebe 'iu îlk epık ovun olarak. SCMITI bivle, basıboş sornmsuı, sorunsuz ılf kendı kendıme konıısur sıbı O \ divasız kilmıs bir ki5im atak, ilgı namak tarzı b.ins aırı hir f\k çekiei % bcnalmn eeneın basit e erdi. Belkı bu beıuın ds tarzıaı gflnlük yaaamalan ela »luıoıiftır. Faal 1966/20^5 ıiınış:...» dıyor. Turgut Ozakman "Bulvar,, ve bestecisi Bulent Arel'i anlatıyor Sohnelerimizde Yeni Oyunlar