Katalog

Amerika tarihinde zenciler Amerikan hürriyet mücadelesinin meşalesini ateşleyen 2 mart 1770 Bos ton olayının ilk kurbanı Crispus Attucks isimli dev yapılı fedakâr bir zenci idi. BOSTON OLflYI 12 Ekim 149 2 günü Kristof Kolomb'un gemileri Amerika sahillerine yanaştıkları zaman, içinde zenciler de bulunuyordu ve bu insanlar esir değildi. Ametikayı istiklâline kavuştunnak için İngilizlere karşı savaşan General Washington'un ordusunda beş bin zenci savaşçı gönüllü olarak yer almıştı. Mazırhyan : Vec6i ÖCmlSemir Dünya demokrasKİnin liderliğini yapmakta olar. Amerikada gittikçe genişlemekte olan iç huzursuzluk, diğer milletlerin dikkatini bu memleket üzerinde toplamaktadır. Bir çok memleketlerde, ihtiâllere kadar süriiklenen iç huzursuzluklann ahşılagelmis şeklinden başka özellık taşıyan Birlesik Amerikadaki durum iki ırk anuında sessiz bir savas halinde devam etmektedir. Bugün Amerikayı içten «arıan mesinden ionra asın beyaz çevreler kanun teklifinin Kongreden f geri ahnması için uğraşmışlarsa da Başkan Johnson geri almamij •tehlike, aynı milletin mensuplan man Federal Hükümet yöneticileri ve normal prosedür yürümüstür olan iki ırkın sessiz mücadelesin tarafından teşebbüslere girişilmişden doğmaktadır. Bu büyük de se de bunlaıın çoğu akim kalmıç mokrasi memleketinde zeneiler, tır. Fakat *on yıllarda zencilerin beyazların istifade ettikleri bü beyazlarla esit haklara sahip olTemsilciler Meclisinde Güneylı tün haklara sahip olmaya çalışır mak için giristikleri mücadelenin temsilcilerin bütta gayretlerine Iarken, beyazlar da bu hakları gittikçe hızını arttır*na« ve bil rağmen kanon taıarısı müzakere vermeme gayretiyle mücadele et hass» bu çabanın Güneyde bir iç ve kabul «dümlştir. Kanunun gün mektedirler. tonra aşın harb havamna bürünme tehlikeıi dem* alınmuından zenci aleyhtan t*mıi)«iler, Meclis müteveffa Başkan Kennedy'yi len •llerinden [cilerin medenl haklannı düzenli ten geç çıkmafi için ve Zencilerin bütün medenl htklar yecek bir kanun tasansını Kon geleni yapmaya baslamiflar dan beyazlarla esit lekilde istifa greye lunmaya zorlamıstı. Baska ilk anda 93 tâdil teklifi f.tirmijdelerini sağlamak için zaman za nın feci bir suikaste kurban git lerdir. Fakat bunlann ancak M t Temsilciler Meclisi tarafından kabul edilmistir. Bütün menli gayretlere rağmen kanun, Temailciler Meclisinden geçmistir. Senatoda ne olacagı hakkında kimse şimdiden bir şey löyliyememektedir. Ancak kanun teklifinin 24 subattan sonra müzakere edilebileceği tahmin edilmektedir. Temsilciler Meclisinde Zencilerin mücadelesi Kennedy'nin mirası Baskan Kennedy'nin ölümünden ionra Başkan Johnson yaptığı ilk konusmalardan birinde, Medenî Haklar Kanun tasansımn müteveffa Başkanın bir mirası olduğunu ve bunun mutlaka Kongreden geçirilmesi icabettiğini löylemişti. Başkanın bir prestlj meselesi addettiği ve üzerinde hassasiyetle durduğu kanun tasarısı bu ehemmiyetini nereden alıyor ve Birleşik Amerikaya ne getirecek? Filhakika Birleşik Atnerika Dev letleri demokrasinin ve hürriyetlerin en geniş tatbikatını bulduğu ülkelerden biridir. Fakat bu ülkenin büyük bir kısmında hâlâ Müteveffa Başkan Kennedy, esit haklar tanınması için Konfreye kanun (»tirdiği, zencilerin Hderleri i]« birHkte... zenciler sırf cilt renkleri sebebiy' le en tabii hürriyetlerine bile «a rin istifade etmelerini Utememis dıklan tngilizleri hırpalıyorlardı. bayazlar para ile adam tutmak zo menleri tasıyan İlk feml Mayflohip bulunmamaktadırlar. Şöyle ler ve ıırf bu ıcbepten belki de Gflnlerden pazardı. Hızla ilerli. runda kalacak, neticede de büyük wer'in Amerikaya getirdiği zenciki bir zenci, beyazların girdiği' dünya tarihinin en büyüK iç sava yen kalabalığın basında dev yapı zararlara uğrıyacaklardı. Sonra lerin hepsi hürdü ve aralannda yeyrlere giremez, kulüp'eri, oielı,, diyebileceğimiz Kuıey Güney Iı bir zenci de (Taşann tstiklâl) yıllardanberi köleleri olarak yaşı köle yoktu. len ve hattâ yaşadıkları mahallej h a r b i b ü t ü n A m e r i k a y l »arsmıs. diye bağırarak yörüyordn. Bu a yan insanların kendıleri ile aynı [ leri bile ayndır. Çalışma hürriyet t l r dam, Inçililzer tarafından kanun haklara lahip olmalarına da talerine gelince bunlan da işçininî dısı ilân edilen ve kafagına para hammül edemiyeceklerdi. Amerikada kfileliğin dogmaıı 18 Bu korkunç harb tonunda galip haklannı koruma gayesi ile kuruı vftdedllen yeraltı hflrriyet mfieainci yüıyıla raatlar. Güneydeki lan ve faaliyet jjösteren sendikahitlerinden Crispnı Attnekı idi. genij tarlalann işlenmesi için inkölelikten kurtarabilmislerdir lar kısıtlar. Kalabalık limana glrnek fizere Bütün bu sebeplerden Güney , s a n e m e g i n e duyulan ihtiyaç kar. Bu da tamamen zahirt kalmıstır Asırlardanberi Amerikah renciliken, Boston Valisinin başında bn: Federal hukumete karsı ba? kal 5 î s m d a türeyen bir takım açıkgöz ş ' topladıklan renci, k l b l k bi t i l i kalabalık bir tntiliı b l | d ı n l d ı Yıllar süren bir iç harb blr|dınldı. Yıllar üre bir iç harbA f r i k a d a n .. . .. . ,. . nin hurrveti sadece kanun kitap • ö Pekı Amerıka topraklan üzerln , : , . , , , llgi yollanm kesti. V»li, Amerl den Kuzey, yani merkezi hükü l e r i g e m ü e r e doldurarak Amerika d K h . . . . .. r.. . , , lan uzennde kalmıs, beyazların de dogan ve bu3 uyen bu insanla . . . . ... .T . . kalılara evlerine ve lşlerine dönl nıet galip çıkmış, Güney fce ya y a nakletmeye ve beyaz toprak .T.... , , J, * . ,, i , . . (tazyıkı onu gızh bir esir hayatı edi melerini ihtar ettigi zaman (Yaşa kılmış, yıkılmıs ve tahrip '"j sahiplarine «atmaya başlamışlarnn butun kabahatlerı cıltlennın sünneye zorlamıştır. • •ın tstiklâl) diye bagırarak mnka mişti. dır. renginden mi ileri geliyor? Güneylilerin kölelerine hürribele eden gene zenci Attucks'ın Evet. Sadece sebep bu. İlk parti clarak getirilenler büyetlerini vermek istememeleru seai idi. Halbuki, tarih sahifelerini biraz yük iklim değişikliği ve ağır iş h e m Halbuki geçmişi yeniden yaşa i zencive verilen ' mernleketlerinin tahrip . , . şartlarına fazla , dev karıştıracak olursak Amerika, Birz e n c İ T e v e r i l e n . . ... , dayanamıyarak esin he ıstemedıklerı bir . . , . . , , . , , , . olsayd! mart ™a « ' J Z V,1 n L r i ile eşik Devletlerinde yaşıyan bütün mak mitokün Î^»,.« C . 2t , . j . ı , i 1770iCevap* ınsafsızdır. Valinın \emn ile ™ « ™ o,ir,,ı TTMTİIİF ] A ' olmuşler vevahut da beyazlar ta«It.ad.kı A, gunu tngU.z ıdare şey: zorla k zorla kabul etmelenne .ebep •rsanlann 1770 senesinde başlıyan gunu «It.ad.kı şey: öldürülmüslerdir. Ancak S1 flzerine hjrriyet mücadelesinde renk farkı merikanın Boston ^ehrinde şu o Köleliğin doğması Büyük iç savaş Sebep ne? Boston olayı Zeneflerin Washington'da yaptıklan büyük bürriyet yürüyüşünden bir görünüş.. Günün yazarı, aktörü ye ııııırııiMiııııımınınııııııııııııııiMiııııııııııııııııııııııınmııııııııııııııı Peter Ustinov'u tanır mısınız ? Babası Rus, annesi Fransız, bir amcası Kanadaiı diğeri Arjanlinli, .eyzesi Mısırlı olan iinlü saRal§!n;n b'mrü, vaüzînl loplamakla [ynt) düşürürüm, ama tngilizee gibl'ba vakadan sonra, diyor, daha do$ ! Fransızca, Almanca, îtalyanca ve ruso roman da defil, bir Amerikan Rusça konusurnm. Portekizceyi de ; polisinin hikâyesi. Ingilterede bir taklid ederirn, diye anlatıyor. Bir cinayet işliyor ba polis. Plânı istegün, New Tork'ta, Brezilya r»dyo di|i gibi yürümüyor. Takahyorsa için bir mülâkat yaptılar b« • » mahkum oluyor, hapsi boyln •. nimle. Talnız benim bildiğim bir ] yor. Fakat cezaevindeki rnabkumGüney kanadını tejkil eden 11 fedilde rastgele bir sey anlattım. Mü >»' **"& cinayet bilgisi ile o kadere devleti endişelendirmeye başboznyor ki cezasım doldnrma. lâkat bittiği vakit gazeteci dedi ^ » ' lamıştı. Çünkü o tarihe kadar paserbest bırakmak zomnda kaki: cBizim konuştngnmnzdan çok muk, şeker ve meyvalar başta oldaha arınmıs klâsik bir Portekiıee y mak üzere Amerikanın bütün tikonnştııfnnnz mubakkak. Bnnnn Ustinov'un ilk romanı «Unifor caretini ellnde tutan Güney, Kuicin «Foto Finis»i Pransızcaya çejrna» nın kahramanı bir harb iuçlu zeyin süratle endüstrileşmesi karvirraek çocnk oynncağı gibi geldljJS" iâi. Bu enteresan bulusunun sısmda bu durumunu kaybetmeye babası Nazıler zamanında burayı Eserlerini nasıl yazdığına gelin„ .. .. „ , T J D ^ nrrını şöyle açıklıyor: ve neticede fakirlesmeye başla | Ustınov New York, Londra, K O ce: dfl terketmek zorunda kalmış. mıstı. ! PariS bütün bu başkentlerde | « Evet, bîr savaş Peter o kadar valiz toplamaya , « Gariptir, diyor. piyes yazmak. hanımlarının en cok aradıkları'l sunmuştum, çunku, çoenkken Ber.. .. ..t h lin'de, ReichstaÇ yaneınını gönnüş ahşmış ki belki bir evi yok. Şim Aylarca üstünde düşünür dururk mısaîır uuşunmeye vaıtıı ^^ sunnz. Sonra bir çırpıda bir kaç K ü ç ü k o y n n a r kadaşlanmı ; dilik üç çocuğu Fransada okuyorKuzey Amerika federe devletleri mıyacak kadar pml pırıl, Bimıa ^ hevecanlandırmışt. bn yangın.', lar. Ama varın Japonya'da olabi gün içinde çıkar ilk sayfalar, fakat mıyacak kadar *™g™ birJ™™* tçlerinden birinin bir eün ne ola lirler, ya da Avustralya'da. Tatil gerisi bir türlü bitmek bilmez. nin endüstrileşmesi ktrşısmda zi' "ibi divorl'ar Sonra bir de günün | bilecegini düşündnm. Mantık yolo lerini geçirmek için Isviçrede bir tçimden geleni yapsam cümleleri raati elinde tutmak gene de Güney İçin bir teselli idi. Bu durum adamını misafir etmenin zevki ile olsa olsa, bir harb snçlnsn ola villa yaptırıyor. Charlie Chaplin'in değiştirmenin sonn gelmezdi. Mü Baskan Lincoln'ün Birlesik Ame j jkinin hemen yanıbaşında. Ama temadiven knsursuzu arayacaktım. Bir Fransız gazetesine pöre: »Tıp yok mu? Ustinov her vakit günün caktu rika Devetlerinde esareti kaldırhep o y yolculuk özlemi: «Fo Onnn iç için bir gün g e r s kı Cengiz Han'a benziyor yüzü • yıkıcılı Çünkü Ustinov eğitimin yıkıcıh ç p r gün gelir son verie adamı. Aktör olarak en büyük firaaya teşebbüs etmesine kadar dei I k ' d Iilt t ama bu korkunç havayı şeytanca | m a inanıyor. Tıpkı irsiyet kanu t° • Finiş» i Iskoçya'da, Ingiltere rim nihayet. tsterse mükemmel ollim rollerini yaratıyor. Dünyamn vam etti. bir gülüşle tatlılaştırmasmı bilibeş kıtasında, kendi tiyatro eserle nuna inandığı gibi. Kendisine de de ve tam yedi ay New York'ta oy masınj» yor.» sanat aşkı bu yolla geçtiği için nadı. Hemen her tarafta. özellikle Ustinov'un 75 yaşındaki annesi] Lincoln'ün esareti kaldırmak iyş i rindeki başanlan ile göz kamaştıGünün yazarı, aktörü, senaryo n y o r D r a m y a z a n o ] a r a k ç a ş , r t , c l olacak. Babası Rus asıllı bir gaze Hol!ywood'da fiümler çevirdi. A FotoFiniş'i Londrada iyi seyrede î ' n bir kanun çıkarma teşebbüsü cusu. romancısı... Türfriye bu bü ; h i r yaratma'kaabiliyeti, eşsiz bir teci imiş, annesi Fransız asıllı biı merikan prodüktörlerine ait hos memiş diye, ömründe ilk defa uça '• sinirleri yarım asırdan beri gün yük sanatçıyı üç piyesi ile tanıdı: j r o m a n c ı h a y a l i v a r ressam. 1921 yıhnm 18 nisan günü ; bir hâtırası var: Bir gün bunlar ğ a binmej'i göze almış, Parise gel j geçtikçe gerilmekte olan Güneyli. leri büsbütün çileden çıkardı. ş «Dört Albayın Aşkı», «FotoFiniş» S a v m a k I a bitmiyor ki... Çeşitli Londrada dogmuş. Bir amcası Ka dan biri kendisine «Quo Vadis» te m iş h l klif d P Çünkü, ticarî bakımdan liderliTabii karısı da yanında. Karısı ve «Romanoff ve Juhette.le... Pa y ö n l e r i İ I e i n s a n l hayretlere düsü nadah, öbürü Arjantinli, teyzesi , Neron rolünü teklif eder. Peter de Kuzeye kaptırmalanna rağmen. rısli. simdi (Dört Generalin Aşkı! r e n b u a d a m ) S ! n , f ! a n d l r r n a V a im Mısırh. Bu yüzden Ustinova'da sı, fotoğrafını gönderir. Prodüktör şu O r . o n Welles'in «Othello» s Destemone'yi oynarken Peter'e â , z e n c i esirleri çalıştırmak suretiyve Romanoff ve Juliettelden sonra kân yok Onu : «Aynı 7amanda hem nırlara karşı bir antipati doğmuş cevabı verir: l e hi Hele ailenin sınırları telâşla ssma « Siz bu rol için fazla gençsi şık olmuş on yıl önce. Ç emek karşılıeı vermeksizin üçüncü oyunu olarak »Foto Fi Orson Wellps. hem Bernard Shaw, ları bunu büsbütün körüklemi';. Pr niz.» Aktör, dram yazarı, senaryocu, Güney halkı gene de refah içinde ; niş» in provaları japıl.yor. Ustinov hem Evelyn Wacyb diye târif edi tfr Ustinov'un dedesinin Pefer Ustinov o sıra yirmi doku? romancı, prodüktör. tiyatro müdü1 yaşıyahilivordıı. Başkan Lincoln'ilk iki eserinin Fransızcaya çevril yorlar. nin dedesinin riedesi Frsnşada ög1 yaşındadır. HoIIywood'a, derhal su rü, konferansçı, cazeleci, taklitçi. ün teklifi kanunlastıgi takdirde.: meçini baskasına bırakmıştı, fakat j Başkan Kenr.edy'nin ölümü çok retmenmiş. Fransız ihtil^linde kor telcrafı çpker: iir insan, bir insan, her zaman, her "eniş pamuk ve şeker kamışı tar• bu seferkini kendi üstüne aldı: hkunmın kendisine: kudan Rusyaya gitmiş. Rıı>: ihfilâ• Neron Sl yaşında ölmüştü., :aman en sasirtıcı insan... ,.lalannda ç3lı = Tiflkts o'an zencilerı « tngilizee yazarırn, abstre (so « Bir roman yazmaya basladım linde Rüsyadan Alraanyaya kaçan i Ve tabii partıyı kazamr. Işte Peter Ustinov.., iserbest bırakıiacals, toprak sahibi* ' •uklarını ve bugünkü hürriyet.: cAmerikalı liman Isçilerınden Z e n c i v e a r k a d a ş ı a r l n , n g 5 z ı e r i B >'az "ncılerle bırlıkte ve aynı ; k H m t ! a r ı n a a ı ı s a b i l r n i s v e b u lerine kavuştuklarmı görürüz. müteşekkil büyük bir kalabalık. n ü n d ( , ö l d ü r ü , m e s i A m e r i k a i . nü h a k l a r a s a h ' P ° l a " k yaşamak is„ A m e r i k a h «ncileri'n Fakat bu mücadele sona erdik Boston »okaklanm «aplamıs (HOr m a y i Ş çj,eri iyiden iyiye kızdırmıs «ememelerını Amerikaya ilk ayak d e ğ j n i k ; l e t m i t j r ten »onra beyazlar müştereken jriyet tstiklâl) nidaları arannda j , H a ı k n j c D j r , e y düşünmeden D a s a n ' a n n kendi ecdatlan oldu» J Junıı. zencilerin '" sonradan gelkazanılan hürriyetlerden lencile: limana doğru ilerliyor t e rastla ag'herierin flzerine yürudü.» * ""'" ~ "' dikleri sebebine baglamak ister ' Bizim üzerinde durmak istediler. • ğimiz «mânevi kölelik» dijrebileYukarıda anlattığımız olay Bon' ceğimiz zenci beyaz aynlığı haton muharebelerinin başlangıcı olkiki rr.ânada 19 uncu yüzyılda Halbuki Amerika kıtası tarihi du. Bunu Amerikan tarihinin »adoğmaya başlamıştır. İç harbden ile uğraşan en salâhiyetli tarihçi hifelerini süsliyen King Street ogalip çıkan Kuzeyliler, Güneylilelerin ittifakla kabul ettikleri gibi ri mânevi bakımdan da ezmek ilayı takip etti. Amerikan halkmın 12 ekim 1492 günü Kristof Kolomb çin bir müddet önce köleleri olan istiklâl arzusunun ilk meşalesi un gemileri Amerika sahillerine zencileri kilit noktalardaki görevJBostonda yakılmı? ve başlıyan mü yanastıklan zaman bunlann için lere getirtnişler ve âdeta beyaz. lcadele Amerika Birleşik Devletlede zenciler de bulunuyordu. Ge ları onların emrine «okmuşlardir. rinin doğması ile sonuçlanmıştı. . Amerikan hürriyet mücadelesinin ° u l " d e tayfa. ^hp, ^marangoz gıBu durum karşı?ında Güneyin meşalesini ateşüyen 2 mart 1770 " er kısa bir zamanda Kuzeyin zenrıBoston olayının ilk kurbanı Crislerden kurulu bir dominvonu hagellan ve tertıpled.kleri h n e g e I e c e ğ ] n i d ü ş ü n e n D e y M l a r t puı Atruckı wimli dev yapıh bir »eferlerde de bulunmuşlardır. zenci idi. ! zencilerden her çeylerini avırmaMeşhur De Soto Amerikanın is : y a başlamışlar ayrı ayrı y'aşama Bostonda başhyan mücadele Oeneral Washington'un liderliğinde galine giriştiği zaman beraberin siyaseti gütmüşlerdir. Amerikalıların zaferi ile sona e d e . , " " C l 1 " V a r d l v e b u n l a ^ a î l b ^ '• Ute bu riavramş busönkü dururince memleketin kalkmması ve ! J u k . . 71Î k u m a n d a n tarafm mu ortaya çıkarmıştır. ZencılprAvrupa ülkelerinin seviyesine u ö a n İ5gal edılen yerlere yerleşti ^ den ayn yaşamak, beyazların :mlasması için büyük bir hareket n i ™ ? l e r d l ' kânlanndan onlan istifade etfr. Y u 'basladı. Bu arada $unu da kaydet^ n d a zıkredilenler ve ondan memek ve bu suretle esk, köleleri S O n r a k l t l e h a h n d memiz gerekir M, Amerikayı is , « Avrupalı göçmânevi bir baskı altında tutmak. tiklâline kavuşturan savaslan yap«n General Washln|rton'un ordusunda S bin zenci savaşçı yer almıştır. . Kuzey Amerikadakl federe dev^ letlerin güratle kalkınma^ı ve en , ' \ ıııııııırııiffiııırıııııifiıııııııııııııııııııifiııııııııııııııııııiııniMiıiîiifiıııııır? .ozetmeden dirsek ,i~e ğ e vurus 17. görebilecektik: ^ ^ ^ ' ' a . ' A««E ^ ^ ^ «ugün dahi bir Çok Güneyli be f " ^ » f ^ , , j^SSm Hürriyet uğruna Zencilerin gelişi Y A RI N Zencilere yapılan baskı Istanbiıl Üniversitesi Yabaneı Diller Okulu MSdürlüğtlnden: İmtihanla olnılumuza, inffilizce ve fransızca oku'manlar! nacaktır. B lı Esaretin kaldırılması Aşağıdaki şartlan haiz isteklilerin 25 Şubat 19«4 Salı eünü saat 17 ye kadar Müüdürlüğümüze bir dilekçe ile başvuımaları rica olunur. 1 Universite veya ;,"jksek okullarm ilsili Filoloji bolümlerinin birinden mezun olmak. 2 Yabaneı dil öğretiminde tecrübe sahibi bulunmKk. Tmtjhan 26 Şubat 1964 Çarşamba günü saat 9 da Yabaneı Diller Okulunda yapılacaktır. (Basın 22671702) AMPUL Alınacak (110 volt, 93000 kılavuzlu, 7000 süngülü. 2250sdet ffolvat) (220 volt, 27500 kılavuzlu, 135O0 adet süngülü) Son Jçklif tarihi 2S.2.1964 tür. Şartnamesi MALZEME MUDÜRLÜGÜ veznesinde satılmaktadır. DENİZCİLİK BANKAS1 T.A.O 'Basuı 22261793)