Katalog

16 Arabk 1964 CUMHURfHTr SAHtFE BES ıııııııını Ş:..:: ::>: ,. ' ' • • • • . ;'. \ ' : ^ • Y : . . . • •, • . •:. : : : v ' • • \m 1 KONU 01$ AOIK FiNANSMANI I soo 400 300 200 «00 0 B 0 R Ç L A R I M I 2 VE Y I L L I K FAIZLERI Mılyon dolar Dı$ borclar ve fairlerı GaMtemisde geçtiğimiz cuma günu yer alan bir Ankara haberi, kanra oyunda yeteri kadar ilgi toplıyanudı. Haber, Hazmenin Merkez Bankssından almakta © 1 du|u kua süreli STUigUnn (2S Şubat 1961 tarihli ve 200 sayıh kanuna gdre ber yılın harcama butcesinın • 5 ini asamas) *m • 10 a çıkartümak istendiğini ve hazırlanan kanun tasansına T B.M.M. Karma Bütçe ve Plân Komisyonunda yapılan sert tenkıtler fi zeine tasannın bütçe görüşmelerinin soırancU tekrar ele aunacafını bildiriyordu. Komisyonun bn konuda neden bu kadar titlz davrandığını anlamak guç değildlr. Habrlanacağı uzere kamu sektöninıin Merkez Bankası ile olan ilişklleri 4 Ağustos 1958 de ahnan istikrar t«dbirlerine ragmen enflasyonnn kaynağı olmakta devam etmis re ancak Millî Bırlik Hükflmeti (amamnda, MilleUerarası Para Fonu (IMF) nnn da telkınıyle 154 ve 260 »ayılı kannnlann kabul edılmesinden sonra bu illsktier makul bir düzene sokulabümigti. Hamnenın Merkez Bankasından kısa sürell avanalar şeklinde yaptıgı borç. lanmalar, 1961 yüında, yıllık harcama bütçesinın • 15 inden *• 5 ine indirfldiği « halde kalkınma plâmnın uygulannuya haslamasından sonra Hazınenin gittikçe daha fazla olarak Merkez Bankası kaynaklannı kullanmak istedıği görulmustür. Bu egflimin nedeni şudur: Diğer az gelismış ulkelerde olduğu gibi Turkiyede de özel tasarruflann giıçsıızluğü ve mecburi karau tasarruflanmn vergilertn yetersiaHgi hukumetleri aaçık fınansmanı» na yöneltmektedır. Bu metod uyanncs Haıine bütçe açıklaruu ya Merkez Rantmmna borçlanma, ya ticaret bankalanna borçlanma, ya da tahvfl satısı (ıstikraz) yoluyla kapatmaya çahşmaktadır. Makul oranlar içlnde yapümadığı takdirde bu yolların her biri enfUsyoncu ettdler yaratmaktadır. Hazine Merkez Bankası ılişkilerinm en korkulftcak yanı, iste ,budnr. Şimdi Maliye Bakanı söz konusu kısa sfirell Merkez Bankası avanslarını harcamn bütçesinın '• 5 inden ° « 10 una çıkart/ mak istedığıne gore, ekonomımizin bugün içinde bulunduğu sartlar bakumndan bn davranısın endişe edilecek bir yanı var mıdır1» Bu soruya hemen hayır demek mıimkün değildir. Çünku, once, 1961 yılındanberi para arn dlkkat uyandıncı bir sekilde artmaktadır. Sonra, Bankalar Tasfiye Fonu ıkrazlannı da hesaba katarsak Hazinenin Merkez Bankası avanslanna bu yıl iyice basvurduğu gönılmektedir. Aynca hükümet ticaret bankalanndan yeni borçlanmalar (ıstikraz) yapmayı düşünmekte ve dış borçlann ertelenmesi için biıyuk çabalarda bolunmaktadır. Böylece butçe flnansmanının gittikçe artan oranlarda normal gelirler dışından karşılanrnaya basladıiı bissedümektedir. Bu orUmda bir de Merkez Bankasmm sınai krediler için reeskont haddini düşfirduğıinü ve tutun, fındık gibı bazı tanmsal urunlerin ahmı için kredi musluklannı açtığını hesaba katarsak izlenmekte olan para kredı polıtikası ile blrlikte bu oıaliye politikasmın enflâsyoncu kuvreUen ekonomimize iyice hakim kıldığmı kabul etmek gerekmektedir. Kalkınma zorunu dolayısıyle artan harcamalar, öyle anlaşılıyor ki, hokumeti finansman metodJan bakımından yine terkettigi noktaya getirmektedir. Kısaca soylemek gerekırse, kalkınmanın finansmanı için köklü, gerçekçı ve uzun süreli tedbirler uygulanmadığı surece bu sonucun hayret edilecek bir yanı olduğuna sanmıyoraz. 1962 1963 1964 1965 ı 1965 de dış borçlor ve foizleri ihracatın °/ o 52 sine yükseliyor Dıs borçlar ve bunların odenmesi gereken yıllık faizlerının, ödemeJer dengemiz ozerinde ağır bir basb yarattığı bflinmekiedir. Maliye Bakanının O.E. CJ). Bakanlar Konseyi toplantısmdan donnste bn konuda yapttfı açıklam* k*mn oyunda genls yankılar uyandırmıstır. 1965 programuıda verilen ıstatıstıklere göre duzenlenen yukandaki grabkte dış borçlann ve bunların yıllık faizlerının onemi açıkça göruhnektedir. Dıs borçlar ve faizlerl 1962 yılında ihracat gelirlerünizin • 33,2 sini teskfl ederken 1963 • de " . 39J a yfikselmis, 1964 de ise '.36,5 a düsmfiştfir. 1965 için yapılan tab mınler bu oranın • 53.4 gtbi rekor birseviyeye yükselecefini göstermektedir. • Difer bir deyimle 1965 de ihracat gelirinin yansından fazlası borç ödemeye gidecektir. Tütün İhracat Firmaiarı yabancı sermayeden şikâyetçi 1. 65 dolara ıhracı gereken tütün, yabancı sermayenin verdıği avanslar yüzünden 1,35 doıara ıhraç ediliyor Haluk CANSIN İZMİK Yabancı Serraave Kanununun tutunculuğumuz konusundakı ışleyış şeklı, tutun tıcaretı ile ugrasan yerh fırm aiar ıçın her gun bıraz daha onem kazanan bir sıka\et mevzuu oluyor Bılhassa son ıkı mevsım boyunca harıce yapılan tutun satışlarında, yabarcı sermayeden fa> dalanan fırmaların fıatları ile, tamamm yerh sermaveye dayanan firmaiarı n sağladıkları mahyet arasında, buyuk bir fark oîuşu, dıj alıcıların, anlamakta guçluk çektıklen karısıklıklara yol açtı Yerlı tuccann, daha çok banka faızlerı y uzunden ulajtıklan yuksek fıat sevıye(i. yabancı termaye vardımı>le sağlanan m?]ı\etle kıyaslar.amıyor. Kılo basına kalıteli tutunler ıçın 30 ^ent cıvarındakı fark rekabetı ımkânsızlaştınyor tşın bir başka açıdan mutalâası da şojîe. Normal olarak 165 dolar cıvarında fıatla ıhraç edılebılecek tutun, yabancı sermayenin ^ağladığı dufuk maliyctle 1^5 dolara kadar ındırılebılınce, bu memîeketin tütün ihracından elde edeceğı dovız mıktartnda da onemh nıspette bir eksılmeve yol açıyor Bu juzden, tutun ıhracının fınansmanında dıs kaynaklardan ıstıfade edılmesıne karsı olanlar, goruşlerını oldukça kuvvetlı bır mesnede dajandırmak ımkanını buluyorlar Buna mukabıl »prefınansman» dıye ısımlendınlen yabancı sermaye sıstemımn, memlekete, satıştan avlarca once dovız gelmesıne ımkan verdığı de yabancı serma\enın karşı savunması ö\le gorunujor kı Yabancı Sermaye Kanununun değışmesını temm yolunda onumuzdekı avlar zarfmda yapılacak teşebbuslenn netıcelenmesı, bu zıt gorujlenn tesın altında. olacak TAKIM OOTL Fitilll Poplin Pijama Erkek 37,50 TL. Safi Yttn Astragan Buklet (en son Modeller) 380425 TL. RESMI ĞAZETE 18 ARALIK 1964 * Dış tıcarete daır «ırkuler, anlaşmalar * Gıder vergılerıne aıt ılk mad de ındırım teblıglerı, ^ıra No 62. 11 ARALIK 1964 * Turkıye Cumhurıyetı Huku metı ıl« Dunya Gıda Programı arasında Azot Sanayıının genışle tılmesıne, gıda yardımı japılmasına aıt proje hakkında andlaşma * Dı? tıcaret ışlenne daır sırkuler. anlaşmalar EldivenEşarp TAKIM 55,00 TL. Yün Velur I Sabahlık Erkek O. E. C. D. Konseyi Bakanlar seviyesinde 2 ve 3 Aralık tarihlerinde Pariste yaptığı toplantüardan sonra bir bildiri yayınlamış ve birçok üye ülkede enflâsyoncu eğilimlerin gözlendiğini belirtmiştir. Vanlan ortak karara göre bugüııku enflâsyoncu eğilimleri ortadan kaldırmak için uygulanmakta olan tedbirlere devam edilecektir. Bu bildiri şu soruyu ortaya koymaktadır: O. E. C. D. ülkelerinde enflâsyon yaygın bir hal mi alıyor? O.E.C.D. ULKELERINDE ENFLASYON Mü ? Ozel Seklör îemsilcjieri Temsilciler Özel Sektör lehinde olan teklifleri desteklemesini bilmiyorlar 125,00 TL. Kadın Velur ve Kola çalışmaıarı Manto Safi Yün Fok Divitin Sabahlık 57,50 TL. 298,00 TL. O E C D Genel Sekreterının belırttığıne gore Câmıa ıçınde 1960 1964 Mİlsn arasında gavrı safı hasıladakı artışlar asağı \ukan on yıllık hedef olarak tesbıt olunan kalkınma hızının °« 50 sıne ulasmıştır. Italya harıç olmak uzere dığer uye ulkelerde Japonya dahıl 1965 yılı ıçın \apılan tahmınler geçen \ ıllardan dâha umıt vencıdır Bununla beraber tam ıstihdam gerçekleştığı halde toplam talebın artışı ıstıkrarı bozmakta ve enflâsyon yaratıcısı olarak ucretlen ve fıyatlan jukarıya d o | ru ıtmektedır. Üye ulkeler hukumetlennın enflâsyonla mucadele etmedıklennı soyleme\e ımkân yoktur. Fakat buna rağmen meselâ faız hadlen konu sunda Avrupada u r alan \enı artıslar kı^a sureli sermaye akımına mânı olmak uzere, Amerıka tarafından jukseltılen faız hadlerının etkısını ortadan kaldınnıştır 1965 yılında butun O E C D uye hukumetlennın enflasjonun mılletlerarası etkılerını de gozonunde tutarak ekonomı pohtıkalarını duzenlemelerı ve para ve malıve pohtıkalarını da buna gore jonetmelerı gerekmektedır. = BATI ALMANYA Federal hukumet, mazıdekı a~~ cı tecrubelerden ders almış olarak para ıstıkrarına olağanustu jSS bır onem vermektedır Batı Al^ S manjanın bugun en buyuk kor^ ^ ku'su, komşularından «enflâsyon Z= ıthah. dır Ödemeler Bılânço«u ~ bu tehlıkeAi yaratmaktadır çesıtlı tedbırlere başvurdu (Reeskont haddının ıkı defa arttınlması, tuketım ve yapı kredılennın sınırlanması v b gıbı) Belçıka hukumetı enflâsyoncıı gehşmelerı onlemek maksadı>le FRANSA 1963 Eylulunde istikrar prog ramını uyguladığmdan berı alınan sonuçlar muspet olarak gorulmektedır Fıat artışlan hıs sedıhr olçude j avaşlamıştır. Ücretlerde de belırlı bır duraklama vardır 1963 sonundan berı ödemeler bılânçosunda da duzelme olduğu anlaşılmaktadır. Nısan 1964 de enflasyon psıkolojısınde açık bır değısme muşahede edılmekte fakat durum henuz tam bır ıstıkrar manzarası da arzetmemektedır ~ ~ Çunku Almanjamn ıhracatınm ^ = ıthalattan fazla olmakta devam ^ = etmesı ıç talebı buyultmektedır ^ ^ Alman tedbirler ıhracatı kıs= mak jerıne ıthalâtı arttırmak SZ: vonundedır Almanya Ortak Pa*~~ zar ulkelerınden gelecek mallar ıçın gumruk resımlennde *'o 50 ^ oranında bır ındırım yapmıstır = BELÇİKA Belçıka ekonomısı 1962 yılını buyuk bır ıssızlık oranı ve ya\ as bır ekonomık gelışme ile geçırmıştı Geçen yıl " e sınai ve zırai mallara karsı dıs talebın arttığı goruldu Buna rağmen yatınmlardakı artıs kuru lu kapasıtenın genışlemesınden çok modernızasyon gavesıyle va pıldı Bazı sektorlerdekı talep artıst kavnaklar uzennde bır basınç ^aratmakta gecikmedı Uzun bır suredır mustakar olan fıatlar yukselmıve başladılar Ücretler de bu artısı ızledıler talar ıçınde en önemlı gelışmeler bu ulkede olmaktadır. îthalât uzerıne konan son vergılenn yarattığı mılletlerarası tepkıler bıhnmektedır îngıhz hukumetı şımdı kısa bır zamanda, bunları tekrar ındıreceğım vaadetmıstır O E. C. D nın son kara rına gore Ingılterede ekonomının gehşmesı ve ahnan tedbirler dıkkatle ızlenecektır Bunların başında muessır bır gelır politikasmın takıbı vardır. Ikıncı olarak, odemeler bılânçosu uzennde yaptığı etkıler gozonunde tutularak toplam talebın kısılması problemı gelmektedır O E C D nın tngiltere Ue ılgılı olarak takıp etmek istedıği pohtıka yapılan açıklamaya gore «bekle ve gor» olacaktır Ankara (KA) Ondorduncü kota devresıyle ılgüı ıthalât lıstelen ve dı$ ücaret rejrau prensıplenyle alâkalı çalısmalara Ticaret Bakanlığmda devam olunmaktadır Bu top lanülarda, Ticaret Bakanlığı ithalât muameleleruun luzum suz fonnalıtelerden kurtanlznan ve ıthalat hızmetlennın tuccar ve sanayıcıyı mali bakımdan sarsmıyacak bır şekılde ıfası bakımından gereken değışıkhklen benımsemektedır Buna mukabıl bu toplanü larda ozel sektoru temsıl •den jahsıyetler, pıyasaıun le hıne olan resmî tekhflenn sağlıyacağı kolaylıklan kavn yamadıklan ıçın bu teklıflen kabul e yanaşmamaktadır. Bunun ıçın bır mısâl vermek yerınde olur. Bılındığı gıbı, mer'ı ıthalât yonetmelığınde lıberasyondan ıthalât temınatı '«70 ve V l O o O olarak tesbıt edılmıstır. Sanayıcıler dahı ıthalâtlannda bu nısbetlere uymak zorundadır. Tıcaret Bakanlığı, XIII uncu kota tatbıkatı esnasında sanayicılenn üen surdukleri şıkâyetleri haklı bularak bu esasta bır değısıkhk tekhfi g« tınnıstir. Bakanlık, lıberasyon lıstelarınden sanayıcilerın ıhtıyaç belgesine müstenit ıthalâtlannda < o ve c/t20 te ^l O mınat nısbetlerının tatbikıni, buna mukabıl ıhtıyaç belgesine istmat etmıyen taleplerde, lıberasyon ithalfttının suüstimal edılmesinı önlıyecek nisbetlerde temınat istenmesinl teklıf etmifbr. Ozel sektor temsücüeri bu iyi niyetli ted biri bılınmıyen sebeplerle reddetmıstir. Özel BaşlıkEşarp TAKIM çocuk 3 9 , 0 0 TL. Ekose Kaşkol Erkek (25 renk oe desen) 20,00 TL. Yün Kotle Çocuk Paltosu Kapitone İTALYA Son zamanlara kadar enflâsyoncu eğıhmler tehhkeli bır sekılde devam etmekte ıdıler. Ahnan tedbırlenn etkılen şımdı hıssedılmeye başlamıştır Bunun la beraber ödemeler bılânçosunun durumu cıddi olmakta devam etmektedır. JAPONYA O E C. D. Bakanlar toplantısında ılk defa yer alan Japonya, son on yıl ıçınde cıdd! bir tatlSsyon tehlikesi il« basbaşa kalmakla beraber hukümetın toplam talebi kontrol altına alıcı tedbirler uygulamasmdan sonra durumunu duzeltmey* baslamıştır. Japon otonteleri polıtikalarını daha çok moneter tedbırlere yoneltmışlerdır 60Boyu170,00 TL. (Boylar arasmdaki fark) 10,00 TL. Yun Jaroe Pantalon ı 38,00 TL. Pazen Pijama 39,00 TL. Krep Ayakkabı Kalifomiya tipi Kadın Liiks Nylon Çorap Erkek İNGİLTERE Son aylar ıçınde hattft son haf 82,50 TL. o,00 TL. Faal 11250/15322 5İİİIIII lllllll