Katalog

8 Eylül 1963 CUMHURÎYET BES Sinema şohretlerinin Istanbul'a akını devam ediyor Uniü rejisör Robert Aldrich bir Türk ycızcırının eserini beyaz perdeye aktaracak Charlie Chaptin'in yaıuhda yetişen Aldrich, Şarlo'yu tenkid ederken Fellini'ye olan hayranlığım belirtti Turkıyevt şu son Kisa süre îç !n " rie bırbiri arkası gelen meşhur >ıld;zlar ve rejısbrler yüzünden, snıtma severlerimız veya bıraz nl. sun ünlü sanatçılara ilgi duyanla r.mız herhalde yerlerınden zıp n rıp'amışlardır! Öyle ya, Charles A/.navour, Melina Mereourı. Jule? Dsssin, Maximilan Schell. Dino Di Laurentis, Akim Tamiroff ve nihayet şimdj de Robert Aldrich... C'Çrçekten Istanbul, gerek turıst. perekse vıldız akınına böylesin» rsstlanmamış çekılde uğramış bulu r.uyor! Üstelik Robert Aldrich, pı yes yazanmız Refik ErdıırMi ın yatlı. Emniyeti ön planda alıvor yor. Peki. sizce, o günden Bugüne ve riske sirrnekten kaçınıyor. Lo ilerüyen sinema görüşü ve tekniei sey'i çok beğrnirim. fakat «Eva> da dıkkate alınacak olursa, acaba ge;birsre bayal kırıklı|ına uğradım rek Charhe Chapün'j asiste ettıgi Pek tabiî, herkesin stili kendisiıv niz zamanki çalışmalarınız. çerek goredir » Sızı beğenenleri ve gerçek = i se bugünkü Charlıe Chaphn için terkid ed=cesınİ7 taraflar yok mu? nema severleri de hayal kmklığı Pek tabiî. sahneye koyuş tarz r.a uğratan (Istanbulda da oynaları. her ciin veni anlamlar kazaıı. nan) «Sodomç ve Gomorhe» filmi maktadır. Fakat. Charlie Chaplio. niz için ne dersiniz? Ben de herkes ile ayni fikir eksilmiyen merakı. durmamacasına araştırması ve tükenmiyen enerjisi' deyim. Zaten sonradan yapılan ile daima günümüze göre yeni ka montai defisiklifi yüzünden. Ro lahilmektedir Reji asistanlığım yap mada mahkemelik olduk. ttalyaıı tıjım «Limplifhf» f'lmini son ;i>r adaleti ivi ama. U7un süriivor! Kırpa kırpa olmaz tll ve balıklar terlemisler! Başka şeyler de düşünmeli Unutulan adam Şairlere iş sahası Tıne yüzde yüz halledilmez bn dâvt! Ona •jüphe yok. Fakat. herhalde, kupkuru »an boyadan çok «Jaha tesirli olur. Tani. katı k?tı «yj<ak» larla değil de, biraz da. ba^ka türlü düşünerck hareket etmeli. Idarecilıçın csaslı şartlarından biri de ba olsa jerek. Kırpa kırpa olmaz I Aldrich'in bu yıl Caııncs Feslivalinde ha«li>e \:ıralaı ılimi Bebels Jane'e ne oldu?> kordelisının biı sahnesinde iki ünlıı sanatçı Bette Davis ve Joan Crawfoıd vıs, gerfkse Joan Crawford ile çalışmaktan memnunivet duydunu Alfred Hitchcock'un «Heyecan korku ve dehşetı tarzını nasıl buiursunuz? «Enleresan, (akat bana pek vakın driiK» Türk piyes yazarı Refik Erdıı. ran'ın «Cengiz Hanın Bisıkle'i» eserini filme çevirmek isteyişinizde esas bğendiğiniz unsurlar nelerdir" «Bunıı, bilhassa yazanna izah 7Ordur!» diyerek, yanımızda oturan Refik Erduran'a tebessüm eden, unlü rejisfir devam etti: «tnsati hir eseri hoşlandıÇı için ele alır. Ondan sonra bir haylj zaman düsünür. Tâbirimi maznr ıtörün, âdeta eeviş çetirir! Bu sebenle. bu cserden ne tarzda hir filim çevirecetimi henüz tesbit rtmedim. Ancak, bn piyes Tiirkiyedeki sosyal selis. meleri, zanmma eörr çok ivi tanıttıgı için bilhassa ilsilcndim vc satın aldım. Artistlerini de sonra ft rece|im. Türk sanatçıları da dahil... Sizi. filmlerinizde. sosyal konu lar, genel olarak Ugüendirir mi? tlgilendirir. Ancak buıılar, dra tııatik işlfnmeli, teorik olmamalı '.. Cııiıi rejısor Aldrich (solda) arkadajımız ile konujurken Filmin kopmaması şartıyla hir le«Cengız han'ın Bisikleti» ni 50.000 düfümden sekiı yıl geçti. Diyaloî[ Pekı, sizin başarılı tarjnızs | z n ifilenmiş olması da iyidir.» dolsra «atın alarak filmini çevir ları bana lazla geliyor] Elbette, gitmediği haîde. niçin «Sodom ve Şu halde, bu yolda Antoioni. mf|e geldi Chaplin'i geride bırakmak diye Gomorhe» de, Cecil B De Mille Sica, Clement, Cayatte, Fellini, Sinema dünyasında «Göbeğinde blrşey olamaz. Ancak, «Limeilght» tarzma girıstiniz? Bu sanatınızda Clair ve diğerlerinden en çok hankamera t*|iyan ıd»m» deyimiyle günümüzün sinema ilcrleyisi karşı ciddî bir değişiklik başlangıcı mı gisini tutarsınız? anılan ünlü Amerikmn rejisörü nnda artık dnramaz! Chaplin in sayılır? Federico Fellini'yi hiçbirine de Robert Aldrich ile Hilton'da görü. «NewTork'ta Bir Kıral» filmini ise « Hayır. Bu tamamen profesyo Şismem. Fellini benim için tektir '. ayni ustanın büyük eserleri karsı nellifcin gerektirdiği ve iş arasında Subat ay.rıda tekrar gelecek ve şüyoruı: 1951 yılınd», büyük uıta Charlie şjnda bira»şpnök taluyorum . » bazı boş jamJnlan doldurmak için Hanu» Biş;Weti» üzerine g ş C'haplin'in cLiraelifht • Sahnc fjık Birli^te ça"hştıg\nız Fred Zin yapılan einsten bir tilimdir.» hazırlanacak senaryoya göre i?e ko ları» filmind* asistan olarak Çalı. flerrmnn. .mefch** Ldey gıbj ünlü SonCannes Festivalinde geniş yulacsk olan Amerikan rejisörü Al «Baby Jane'e Xe drich'e teşekkür ettik ve onu Bofan Robert Aldrich'e Şarlo'dan sor rejisörler için ne dersiniz? özellik ilgi uyandıran mağa Ijaşlıyorum: le Losey'in büyük fırtına koparan Oldu?» fi'Tr.iniz için ne dersiniz? 5a/ın havaMna, Yenikoy yahlarına. «Charile Chaplin. şflphesiı si «Eva» filmj ( Başrolde Jeanne «Eskiden denemedi£\m yeni bir Rumelihifar ve Fatih ,«urlar:na doğ fırs«t idi özrllikle Bette Davis ru ufiıırltdık... ncmanın bir dehâsıdır. Ona ö|ren. Moreau oynuyor) için? diklerimin eogunn borçluy«m» di Zinnemann biraz faıla ihti.lverdi bo fırsatı hana... Gerek Da. Selmi ANDAK Aldrich ve filimleri Robert Aldrich, 1918 yılında B. Amerıkada Eavnstonda dosmustur. 23 yaşında iken Hollywood'da R.K O. şir ketinde yapım bölümünde si nema mesleğme girmiştilr. Dünyanın ünlü rejisörlerı Chaplin, J. Renoir, F. Zinnemann. A. Polon«ky, Mılestone, Wellmann. R. Fleıscher. Rossen, J. Losey ile birlikte çalışmış 1951 de limelight» fılminde asistan rejisörlükten sonra, 1952 de yöneticiliğe başlamıştır. 1955 te Venedik Festivalinde «Autumn Leaves (Son Aşk)» filmiyle Gümüş Arslan armağanını kazanan R. Aldrich, 1956 da Berlin Festivalinde «en iyi rejisör» seçilmiştir. Birçoğu Türkiyede de gbs terilmiş olan füimleri arasında: 1953 te Büyük Oyuncu (The Big Leaguer), 1954 te Büyük Fidye (World For Ransom). Âsi Cengâver (Apache). Istiklâl Kahramanı (Veta Cruz), 1955 te «öp Be ni Öldüresiye (Kiss me Deadly). Büyük Bıçak (The Btg Knife), 1956 da «Hiirum (Attack)», «Son Aşk (Autjmn Leaves).. 1957 de «The Gar 'ment Jungle» (Bu filim \xrıda kalmış ve W. Shermsn tamamlamıştır), 1958 de The Phoenix., 1961 de «El Perdido», cSodom ve Gomorhe», 1963 de «Baby Jane'e ne r\du» (Cannes Festivalîne katıldı.) çişlrri Bakanı iyi do«t Hıfzı O*uz Bekata. durup dururken, orta\a, doŞrusu hayıi garip bir fikir attı: tstanbui vilâ*ctini ikiye bölmek. fsUüdan bir a> n vilâyct yapm^k. Ne işe yarar bu? AUıl erdiremedim. Talnır hen olsam kafamın kısırlığına verirdim. Fakat bütün kortustuklarımın ve yazılarını okuduklarımın da akıiları ermedi. Eğer. ikiye bölmekle. şehir perişanlıktan kurtalacaksa, o zaman niyin yalnız ikiye? Istanbulun vaziveti müsaittir, Fatih vilâycti. Bakırköy vilâyeti. hattâ (neye olmasın?) Adalar vilâyrti. velhâüil böl böl rahat et. Türkiyede ötcdcnheri köyler nahiye, nahiveler kaza, kazalar da vilâyrt olmak ister. Hattâ, bırak&anız, «aliba, vilâyetler de başkent olmak istiyecckler. Eski iktidarın bitme^ tükenmM derdi buydu. O Tamanın büyükleri ile hansi kazaya yolumnr. düsse, ilk is olarak. bn «vilâyct olma» lâfı atılırdı ortaya. Hakikat. zanncderim, başka tarafta: Bizim vilâyetlcr ve belediyfler hep ayni kannnlarla. avnı niıamlarl» dti"nlenir. Bn kanunlarda da biraz suples, yani elâstikiyct yoktnr. Eğer yurdun htr köşesi, muhtelif bakımlardan, derece derece ehemmiyet verilerek idare edilebilse, kara olmus, vilâyet olmn^, hunlar iki kelimec'en iharet kalır, ve kimse halindm şikâyetçi «Imaz. *** Unutulan adam Bâki Sııha arkada$ımızın, radyoda, pazar s;unleri yaymlanan «Tedi Tepeden Tankılar» pro;ramıııda, gcçcn hafta, Refi Cevat Clunay ... ve balıklar terlemisler! racı. daha yahnt toptancı perakendeei balık fivatlan ile filân »lâkası yok. Bu balık meselesi, süs balıklarına ait. lütanbul parklarındaki havnzlarda. ve tzmir Fuarındaki büyücek havuzdaki irili ufaklı, Uırmmlı hevazlı halıklardan binlercesi hirdenbire ö'lüverdiler. Herhalde sivrisinek mücadelesinden bir r«ki rat, bu havuzları ilâçlamıs olacak. öyle ya, adam dü*ünmü<ıtür: Süs balıfı nlmaısa da olnr. fakat »ivrisinek nlursa olmuyor. Grrçi. havuzları t*mizletmek de bir ı,arr idi ama, e ıırnn i*. Püskürtürcün ilâcı, olur bitrr. Fakat i«in hn tarafını söyliyen yok da. mescleyi. lürlü türlü İ7ah rden var. T.u arada bir yetkilinin. jaıetelerde çıkan, söıleri. cidden, bir »aheser: F.fendim. mrğer balıklar, sundan bnndan degil. sadece sıcaktan nlmü<ler. Nasıl? Acaba sıcaktan snlar mı kavnadı? O takdirde halıklar haKİanmiü olmalıydı ve sofrava koyun afivetle vemediklrrinc hata etmişler! Hattâ. ziyaretçilere kaşıklar dafitıp, havuz kenarında miikemmcl hir balık rorbası ziyafeti bile verilehilirdi! Kaşıkla, baham ka»ıkla. Anlasılıyor ki, bundan «nnra. iicak havalarda. balıkları toplayıp, »fcaçlarin serin rb'lteleri altındaki yeşilliklere bırakmak ieap edecek. Insanlar «traktan kurtalmak icin »uya «irerler. drmek hılıkları, tam teriine^ k«raytx çıksrmık lâzımmı;! ". . . * * * . . . r halık racselesi çıktı ortaya. Ama. Hafta içinde birbu dehalık başka balık. Tani, hildiğimiz balıkhane balıkları, yahut balık ih vadı. Bâki, bir ara, tstanbuliı şıirleriyle, yazılariyle cn iyi kimler taşvir etmiştir. diye sordu. Bizim östad Nedimdfn başladı, Ahmet Kasimc, Hüseyın Rahmiye kadar geldi. Oikkat ettim: Yahya Kemaldfn hiç lif yok. Olur mu, l ski.dnn, Kocamastafapa^ayı, Bebeti. Çamlıca>ı, bütün bu eüzel semtieri, ÇÜTfl şiirleriyle süslemiç, bir büyük tstanbul sairinden, hele bu mevzada, bahsedilmez olur mu? Bakıtı niçin olur: Aralarında ne geçmisB« :eçmi» bilmiyomm ama, Tahya Kemal, ülunajdan sırası jeldikçe, hiç de ho?a gıtmiyen kelimclerle söz ederdi. Ulanay da, biçimtne setirdikçe, şairi tefe koymak fıriatını kaçırmazdı. Orası etrci öylevdi. Fakat Tahya Kemal oldu. Artık, Park Oteldeki masasında otarup. adam çekiçtirmiyor. Bun» rağmen, radyo konusmasmdan anladım, Ultınayın kini bali ıönmemiş. Takı^tıramadım doğnun. Hatt* müteesair oldnm. Üstelik kendiai «ölüleri hayırla yâd edinİ7> diyen dinimizin nlemalıtını da elden bırakmaz. Kim nr derse desın bu kin denen ifrit fena şev. Herhalde insanları yükseltmiyor. Şairlere iş sahası icad rtmişler. Bir evde bir toplantı oldufu zaman bu işairlere telefon ediliyor, onlar da gelip dâvetlilerl eilendiriyorlarmıii. Hiç de fena fikir dcfil. Hnsnsiyle bırim mrmlekct için. âdeta, birilmU kaftan. Teni ültra modcrn sairlerimiz (aralarında ihtivacı •• > lanlar varsa) bu usulü, en ufak bir zaMnete katlanmadan, büyük bir kolaylık ve rahatlıkla tatbik edebilirler. Hattâ, Fransıı meslekdaşlarını bu yolda yava bırakırlar. Cünkü bizimkilerin ciddi ciddî yazdıklın hi«^i (!) şiirleri. sadece okumalan, bütün blr salonu kahkahadan yerlere yatırmaya kâfidir. Bir tarihte, bunlardan bir tanesi, lııtfetmis. hir kitahını hana da yollamı;tı. tsmıni bir türlü telâffuz edemedim. Hâli da edemiyonnn. övlrsine tuhaf bir şeydi. O kitaptan, hu sütunlara bir ?iır aktardımdı. Sonradan öcrtndim ki, benim çiir diye aldıtım parça. şiir dftil, meğer kitabın fihristiymin! Bundan cjlcndirıci %ty olnr mn? Her ne hal ise, artık »airlerimizr, piirlerin») »ldıklar. paranm J<at kat fazlmnt ¥l<Je nin volu eöründü demektir. Haberleri olsun da... bir takım «airler bir toplanrnışP ariste ve «telefonln çairler» araragrnp gahası lar, bir viiende rctirerek kendilerine »epyeni hir ıs •• Başka şeyler de düşünmeli trafiğinin başlıca dertlerinden biri Istanbul dolmuşlar icin Belediye bir çare nulolan da (yahnt ftyle Tannediyor) ve dolmu^rulann yalcu bindırıp indireeekleri ycrlerrte kaldırımları «arıya hoyadl. BnnUnn dışında dolmuşa binmek de, inmek de yasak. Bin dera tecrübe edildi: Böyle kaskatı «yasak» larla işler yürümüyor. Dnrnp dnrup ortaya, meselâ, sokağa karpuz kaba{(u atmak yasaktır. diye bir »ey çıkıyor. Adama, karpnznn kabufanu nereye at»cafını çöîter de, sonra yasak et. Tahut da, acıkta karpuz yemek yasaktır de. Şüphesiz yine tatbik edilemez ama, hiç değilse bari, mantıki olur. Neynf, eelelim dolmuşlara. Besbelli ki bn •an boya sokmiyecek. Geçenlerde tstanbulun yüksek kademede bir idarecisine de bahsetmifjtik. Ama arkası felmedi. Acaba, san boyalı kaldırımların üstüne, birer kapalı bekleme yeri yapılsa nasıl olur? O zaman halk, kardan, yatmurdan, rüzgârdan, güntşten filân koranmak için dolmaşunu gidip omlarda beklemeyi tereih eder. ŞofSrler de daha kolay müsteri hnlnrlar. Haftanın (vabancı) karikatürü Sirl yin« sahneye istiyorlar... Galiba, ellerind* bir miktar daha domateı kaldı. (îl Tempo) Italyanlar şehrimizde bir macera filmi çevirecekler daha iyı yazmak için PARKER^ «F.B.İ., İstanbulu Anyor» isnrüni taşıyacak kordelâda 5 Türk artisti de rol alacak Nadir UA\1 Son zamanlarda memleketimıze gelen vabancı filimciler meyanında bugünletde tstanbulda beklenen bir İtalyan filimci grupu da şehrimizde enteresan bir polisiye ır.acera iilmi çevirecektir. Emimmo Salvi isimli genç bir îtalyan rejisötünün yönetmenliğinde çevrilecelc olan cF.B.l. Chiama îst?nbul» (F.B.Î. İstanbulu Arıyor) isimli filmin 15 kiçilik artist ve teknisyen grupu bugünlerde îstan bulda olacaktır. Kordelanın şehrimizde bazı ıc sahneleti ve bilhassa dı; lahnelfri çevrüecektir. Filimde, kıvrak vüeutlu îspanyol . kırılderıli karıjımı Kübah yıldız Bella Cortez ile Amelrikalı aktör Gordon Mıtchell başrolleri oynayacaklardır. Bunlarla birlikte filmde rol alacak İtalyan ve Alman artistlcnnden başka bes Türk artisti de aynı filimde oynayacaktır. Filimcilerin Istanbuldaki çaiışmalan b* ay kadar gürecektir. Italyada filimleri en çok hâsılat getiren rejisörlerden bilrı olarak kabul edılen Emmimo Salvi, «F. B.l. İstanbulu Arıyor» fılmını Tür kıyede bir tecrube olarak çevjrmektedır. Eğcr bu filmin çevrıliınden memnun kahrsa. ılet'de Türk tarıhine aıt muhtelıf (ıhmler çevjrmeyi de tasarlamskt^dır Kendisı bırkaç yıllık mazısı ıçın 6 Eylül 1963 tarihinde GÖLCÜK Askeri Tersanelerinde merasimle denize indirilen NATO Donanmasında kullanılan gemilerin bütün özelliklerine sahip. 3850 tonluk, tamamen kaynaklı ilk Türk tankeri "Alb. Burak"m bütün kaynak işlemleri Türk malı OERLİKON KAYNAK ELEKTRODLARI İle ikmâl edilmiştir. OERÜKON her türlü kaynak Işlerln de kullamlmak maksadıyla her ebatta 42 muhtelıf cins kaynak elektrodu imâl etmektedir. Bütün kaynak problemleriniz için OERLlKON'a müracaat etmen1? m« n faatınız icabıdır. Quink mürekkebi kullanınız * SOLMAZ * * * TIKAMAZ KALEMI KQRUR SCIVSKSUD'R (îlancılık: 4449 13404) İ KELEPİR 69.000 pefinle ayda 1800 ıratlı daırç. Sahıbinden İş günlerı 48 02 62 Cnmhuri>et 13453 «F3.1. istanbulu arıyor» filminin basrollerini tiynıyan Bella ile Amerikalı aktör Gordon Mitchell de sayısız tarihl « macera filmi çevitmiştır. Salvı'nin çevirdiği filimler arasında «David ve Golıa» isimli tarihi filim, seri halinde Ali Baba'nm maceraları, Voikan, Bar barlann Dehşeti isimli macera fi limleirı bulunmaktadır. Şehrimizde çevıreceji «F.B.İ. İstanbulu Arıyor» isimli macera filminin *eryoîunu kendisı hizırlamıştır. Konusu. tsUnbulu merkez halır.e getıren, yabaneı uyruklu uyu$tu v Cortez OERLİKON KAYNAK £LEKTROOLARI ve SANAYİ A.Ş. ISTANBUL ?•>; T e l : f A B R i K A 215567 212443 Y A Z I H A N E 4 4 6 4 S İ r.V.K;. İGALATA IÖ50 '' (îlancılık. 4648 • 13406) ZAYİ 19.3S yıhnda GaUUsaray Lıseund'n aimış oldufum llse bıtir. m« vr ıigunluV: dıplomâUrımı k&.vbetüm Yçn'Jerınl aUcagımdan hükıimsuîdurler. .Vjl! Mutlugıl Cumhurıyet 1344a trueu madde kaçakçılarıoın, Amerikan ve Türk polisi tarafından he yecanlı takibi ve bunlann Boğsziçinde özel surette inşa ettırdikleri hususi tertibath villâlarının en sonunda tesbit edilip burasının ba sılması ve kafşıhkh silâh düeüo su, neticesi yakalanıçları ile üjılıdir. Filmin gerçege uyması için Turk emniyet te$kilâtı fiîımcüerle işbirliğı yapacak ve kendileri. ne gereken yardımı gtîâtereceictilr.