Katalog

â Kastm 1963 ıwı.n.fflnınHHmııtHiHHnfflitntıııiHnHiHimmıınm Çcşîtli yönleriyle ATATÜRK ATATÜRK'^ İstiklâl ve HOrriyet Anlayışı guutımıımıımııııı.ıııııımııımımıııımmıı Devrimleri iii ve yazılı olmak üzere dostları ve arkadaşlariyle munakasa etmisti. Bu suretle ve askerî faaliyetlerıne paralel .olarak, i. tina ıle devam erien bır fıkrı va r u h l çahşmanm nayaa boyunca devam ettığı aorülmektedir. / Yazan: Enver Ziya Karal E E! E E ~ E 2 2 2 2 2 J = J 2 f j J J J 4 i } f J J 1933 1934 1934 1935 1936 Derleym: Rasim BA$KIR (4 ekira çarşamba) İsUnbulda YncostarTa Kıralı Aleksandra. tarafından ziyaret edildi. (29 ekim pazar) T.B.M Meclisrade, tKe Mntlu Tttrküm Diyene» cümlesiyle biten tarihi omrneu yd nntkunu söyledi. (18 haziran cumartesi) İran Şehmqahı Rtza Pehlavt ziyaretine geldi. (24 kasım persembe) T.BJVL MecUsi tararradan soyadı verildi. ( l mart cuma) 4. üncü defa Cumhurbajkanlığrna (4 eylül cuma) İngiltere Kıralı Vm Edward riyaretine geldi. 1937 (6 ocak çarşamba) HaUy Lsleriyle ilgili olarak Konya I Olaylar arasında Selonik ve etklsf Benim ihtfrasım var Istiklâl veHürriyet | 2 Atatürk, Türkiye Cumhuriyetinin kurucusudur. Türkiye Cumhuriyeti, Mondros Mütarekesinden 2 unra, birbiri ardınca gelen bir leri devrim harekeh olmtıstur. Atatürk. bu hareketlerin tümüne «Tiirk E Inkılâbı», Tiirk Milletiyle düny» unıumî efkârı ise «Atatürk İnkılâpları» adını vermistir. Türkiye E Cnmhuriyetine gelinceye kadar kunılmuş olan Türk Devletlerine, ilk Devlet Baskanlarıııın adı veril= mişrir. Bundan fcaska, bu Devletlerde girişilmiş olan \eni düzen hareketleri <le, onları baslatan Dev= let Başkanı, Hüküraet Başkanı veya siyasi partilerin adları ile adlandırılmıstır. Atatürk, Türk tarihinde E tek insandır ki, fikirleri ve çalısmalariyle üstün pa ya sahip bulunduğu büyük tarihi olaylan Türk MilE letine maletmiçtir. Onun Türk Milletinden ve bütün medenî beşeriyettea istediği biricik şey, «söyle~ diklerirnin hakikat olduğu gün.« hatırlanmasından il.arettir. 1* buhranlı bir durumda bu kurtarıcı, Atatürk doğrtu. Doğduğu evın pencerlerinden kaie T« denız görünüyordu. Evınin t>m karşısmda da hürriyet şehitlerinden Mithat Pasarun yaptırmış olduğu büyük okul vardı. Atatürk'e bu üç varlıktan biri tarihi, ikincisi fikri ve yeniliğı. üçüncüsü de hayat ve istikbali sembollestirecek*ir. feroldu. 1893 ile 1905 tarihleri arasında, sıra ile, Selânik Askeri Rüstiyesıni, Manastır Askerî Ida disini, Harb Okulunu ve Harb Akademisini bitirerek yuzbaşı rütbesiyle ordu saflarına karışU. Bundan sonra ordunun çeşit li kademelerinde ve askeri hizraetlerde, başanlar kazanarak yukselmeye başladı. 1905 ıle 1919 yılları arasında onu, Suriyede, Mısırda, Trablusgarpta. Makedonyada, Balkan memlek«t!erinde. Almanyada ve Fran sada görüyoruz. îlk savaşı Trab lusgarpta ttalyanlara karşıdır. En onemli ve canlı sava^ı Çanakkalcde tngilizler ve Fransız larla yaptı. En son sava«ı da Suriyede îngilizlerledir. Atatürk, büyük bir a^ker olduğu kadar, büyük bir devrimci ve siyaset adamı olduğu da artık tartısma konusunu a?mış Atatürk, 1881 d« Selanikte, bir gerçektir. Bununla beraber. Islâhhane caddmnde, gösteri*onun bu yönlp'den olan büyük «iz bir evd« dünyaya geldi. Dolüğü ülkücü ve düsünür olusuJumu, dünyanın ve Osmanlı îra na dayanır. Atatürk, Birinci Ciparatorlujunun koyu buranlar han Harbinden önce Sofyada A Zeçirmekte olduğu bir devreye taşemiliter buîunduğu bir sırastlamıstır. Rusyada Çar Arada dostlarından birisine yazlexandre II. katlediliyor, Amedığı bır mektup'.a sahip oldurikada Cumhurreisi Garfield öl ğu ülkü hakkında <u satırları dürülüyor, îngıltere, îrlandaya yazmıştır: «Benim ilıtiraslarım karsı siddetli bir savasa girisivar; hem de pek büvükleri, fadoğ3uğu yor, Kanadada isyan basgösttri Selanık, Ataturk'ün kat bu ihtiraslarım yüksek mev tarihte bir ordu merkezi olarak yor, Güney Amerikada üç hükü kilrr isjal etmek veya büyük gelişmeye başlamıçtır. Askeri rrvet araıında amanaız bir müea servetler elde etmek cibi âdi dekoru olan bir ?ehirdtr. Asker dele ionı yaklaşıyor, Frınsız emellerin tatminine taalluk etparlimentoaunda, ogretim ve ler, mbaylar. çesitli savaı araçmiyor. hayatına renk ve batın hflrriyeti konularmda ka !arı, şehrin Ben bu ihtirasların gerçekleshareket veriyordu. Balkanlarnunlar çtkarıhyordu. Askenk mesleği Atatürke, mesinin vatanıma büyük faydada, Türkün hayatına kasdedici Osmanlı împaratorlujtuna gekendi«ini her yönden geliştirları dokunacak, bana da liyaolaylarin yer almaüina ve lslince, siyasi, içtimal ve ahlikl mek için kesin ımkânlar hazır katle ifa edilmiş bir vazifenin tanbuldan idare edilen istibdat bir gevseznenin gellsmekte olan .amıştı. Türkun • içinde yuvar canlı iç rahatliKinı verecek büidaresinin sertleçmesine karv korkunç manzaranm gösteriyorlanmakta olduğu siyasi buhranı vfik bir fikrin basarısında arılık, Selanikte hayat için, hürdu. îngilizler Mısıra y«rl««.iyor, ölçraek fırsatım vermişti. Türkyorum. Bn büyük fikre çok riyet için, çahşmalar baçlamışFran*a Tunusu isgal ediyordu. leri yok etmek istiyen devletle ftnç yasta sahip oldnm ve son tı. Balkan milletlerinin T«rk Avrupa umumi efkanna göre rin, tasavvurlarını kavramak nefesime kadar onu mnhafaza toprakları a'.eyhinde yayılma Türk miileti artık hasta adamve bunları önlemek için gerekli etmekten geri kalmıyaeaiım.» tasavvurlan ilkin. Selânlkte öğ dı. Kabiliyetsizdi. Hayat hakkı tedbirler üzerinde durup düşun Atatürk, bu satırlarında bttyHk renillrdi. Komitecilerin vahfftkalmamıştı. Avrupadan kovulmeye zemin hazırlamıştı. Bun bir fikir» diye ifade ettiği tnilli leri her yerden önce Selanikte. ması ve Asyadaki topraklannın dan baska, tmparatorluğun dört ülküsünden bizi haberdar ediTürklerin ruhunda, hrtınalar i» paylaıılması gerekli idi. Bu bucağına kosan, binbir raahru yor; fakat onun mahiyetıni akopanrdı. Abdülhamit II. nin i? de zaten baslamıstı. miyet içinde şeref ve namusu çıklamıyor. Ancak, tstiklil Saistibdatçı idaresine karjı ve yaiçin lavasan Türkün unutultnuî, vaşından sonra 1927 de inkılâbıAbdülhamit II., Batı umumi baneı devltelerin tmparatorluinkar edilen meziyetlerini ve mızla ilgili bir açıklama yaparefkârının Türklerin kablllyetsiz ğu paylaşma siyasetlerine karsı fazilatlerini tanımak ve bu ara ken «Büyük fikir» in neden ibaİ2ı hakkındaki diışüncelerine Selanikte Tedbir düsünülurdü. da, kendi benliğini duymak için tam değilse bile, kısmen istirak ret olduğunu şu suretle ortaya tste Atatürk bu askeri atmosediyor. «Çocuk> gibi laydıgı fer ve knrtulu? arıyan hava i de işe yaramıştı. Nihayet asker koyuyor: Türk milletine hürriyeti çok gö çinde büyüvüp serpilmeye baş lik mesleği, kendisinde irade. «... Ben milletin viedamnda güven ve amirlik duygularını riiyor; haksızlık, hafiyelik ve ladı. ve istikbalinde ihtisas ettlilm da kuvvetlendirmişü. rüşvet üzerine, örnaksiz, bir is büyük tekânıül istidadını, bir Kendisine. ailesınden ne tçrtıbdat idaresi kurma tesebbüsüKlisik askeri eğitimi v« as milli sır gibi vicdamnda tasıya vet, ne de şöhret kalmamıştı. kerlilc ne girismiş bulunuyordu. Zayıf görevlerinı yaparken rak sıraları geldikçe bütün Içtiiradeli devlet adamları da ona Tutacağı meslek için, erken ö «ağladığı bilgi ve tecrübeler dı mai heyrtimize tatbik ettirmek b'J yolda yardım etmekle vatan îen babasından. bir vasiyet de ^ında Atatürk, kendı kendisinın mecburiyetinde idim.» intika! etmemirti. Anasına ve ve millete hizmet ettiklerine ka •iıürebbisi oirnak zorunda kalAtatürk inkılâplarında fıkir , naat getirmif bulunuyorlardı. babasına bir hayat boreunrian ttııstı. Zarnanm ıikir ve edebi ve ideal o kadar göz .kamaştırı'naska bir borcu yok dennekti. yat cereyanlarını yakmdan ta cıdır ki Profesör Doktor HerBütOn bu sebeplerden örtiru Türk miileti, korku. ümitsizlik Annesinin karşı knymasına rağ kip etmisti. Savaşlarda top ve bert Melzig bu yönü belirtmek ve ruhî bir ıvarelik içinde bu men, a»kerlik me«leğine girme tüfek gürültülerinin seyrekleşti için antik devrin fılozoflarına lunuyordu. Bununla beraber, ye karar verdi. Çoeuk olduğu ği tıralarda biyoğrafi, tırih. ro kadar inmeye mecbur kalarak halde, iradetiyl* i!k iryanını man ve liyasi tserler okumaya milletin luuraltı viedamnda bir »oyle demiştır: annenin »evgi ve şetkat istibda devam ctmistt. Okumakla kurtuluf isteği yasıyor ve bir da «Büyik Yunan filoıafu Pladına karsı yaptı. Bunda muzaf kalmıyarak okuduklannt kurtaneı bekleniyordu. lıta boy )öz ton'un «Kırallar filoıof ve flloloflar kıralların Uhtına otnraa İdi j tanındaki temennisi»« Iki bin senelik bir taribte gerçekleşraedi. Halboki XX noi asırda birinci defa olarak Atatflrk'«n yabsında Platon'un istedi{^i gibf, kelimenin tam mlnMİyle, bnnu törmekteyİJ O, bir dibi, bir mütefekkir olarak, bir mllletin yani Türk rnilletinin mokaddrratını cle almı$ ve bu mil letle atıldıfı istiklâl savası bu milletin medeni durumonu da derlendirip bir inkılâp ve diğer milletlerin haklarını da keruyaıı bir barıs ile insanlıga mnhtesem bir miıal vermiştij» Atatürk'ün lıtikl&l Savası ve «Kkonomik kalkınma, Türk inkılibı ile ilgili fikirleTürkiyenln, hür, b»gımsıı ri, yeni Türk devletinin temedaima daha knvvetll dairaa lini teşkil etmişlerdir. Bu yöndaha rnöreffeh Türkiye filden milli bir karakter karankiitünün belkeraifidir.» mıslardır. Fakat aynı fikirler, Atatfirk Türkiyenin 1919 yıhndakı duruAtatürk, Türk mılletınin agmunda bulunan bütün millet lanaeak bir halde kalmauna lerin kurtulu>i savaşları için bir katUnacak insan değildi. Ttirk E «Ekonomik Kalkmıns» d«yirni bnffia nemlekerlınizde en c«k kollaflılan re iriban yüksek olan kuvvetlerden ilham kaynağı olduklarmdan vatanını istilacı E süıirli» bir deyim halindedir. milletlerarası değer iktisap et kurtarmakla savaşırken Türk E Fakat ekonomik kalkınmaya gosterilen ve fö«terilme«i g«r«ken ba ilgirfn baslangicı da her se miş oldukları, bu milletlerin milletinin düşünce sahasına yer savaşçıları tarafından açiklan lesmis istilacı geleneklerine kar Syimiz gibi, Büyük Atatürk'e bağlarunaktadiT. sı lâkayıt kalmadı. Onlara k«rmı= o'.ar hır aerc^kiir = Gerçekten. Cumhnriyetin ilk knruluş jıUannda Ata; Ekonomik Kalkınma h«definin memleketisı da savaş açtı. Bu savaş için = miî bakıraından gprekliliğiae ve rinemine şu sözlerie işaret etmekteydi: «İktisaden zayıf bir milkl parolası su oldu: «Fikri hür, ~»efaletten knrtulamaz, kuvvetli bir medeniyete, refah ve mutluluğa kavnşamaz. toplomsal ve siyasi viedanı hür, irfanı hüı nesiller ^ illetlerden yakasım kurtaramaz. Memleketin idaresindeki ba;arı da iktisadl makteaebatı derecesi ile y«tistirmellyiz» Bunun için de Ataturk'e ^öıe. meıieni bir = nrnntılı olur. ht>r şeyden önce, akıl ve mantık İnsan cemiyeti için başta gelen delillerlne dayanmayaıı Yeni Türkiye devleti. temel ğını gözönünd* tutarak ve mem nu ortaya koymuştur. gele. değerler ara?mda istiklâl ve nckl«r, kaideler ve müesseseler leıini süngü ile değil, süngünün leket ekonomisini devletin eline Bu gerçeğin de en güzel ve hürriyet vardır. Bu iki kav terk edilmeli. dahı dayandıgı iktisadiyatla ku alması csaıını dayanarak Türki veciz jekilde ifadesini ve müşakaldırılmalıdır. ram hakkındaki düşüncesini şu Fikiı ve içtihat kuvvetlerinin racaktır. Yeni Türkiye devleti yenin tatbik ettiği devletçilik hadesini yine Atatürkün fikirsuretle ifade etmektedir: cihangir bir devlet olmıyacak sistemi, 19 uncu aiirdanberi sos leri arasında bulmak mümkün kaynakları temizlenmelidir. «tstiklâl ve hürriyetlerinl her tır. Fakat yenı Türkiye devleti yalizm nazariyelerinm ileri ıür dür. O diyordu ki: Atatürk'ün siyasi. içtimaî, ikne bahasına ve her ne ksrşılııkt:?adi bir devlet olacaktır.> dükleri fikirlerden alınarak tec«Millet... için kurtulus, içti fında olnrsa olsan hozmaya ve titadt ve kültürel alanda y»pBilindiği gıbi, ekonomik faa cüme »dilmis bir sistem değil mai bünyedeki ılleti teşhis ve teseb*bi olsun. daratmays asla göz yntnroa tıgı inkilipların dir.» ahyetlerin hangi prensıplerine davi etmekle elde edilir. Millemak; istiklâl ve hürrivetleıini mahiyeti ve amacı olsun ancak, jore, teşkıl ve tanzim edilme«i tin tedavisi, ilm! ve fenni bir bütfin mânaaiyie koramak re onun hürriyet kavramına verdihalinde daha verimlı olacağı kotarzda olursa jifa verir... MemÇağımızda kalkınma, sadece bnnun için icabederse, »on fer İi geniş mânanın ısığında açık. nusu uzun zaman üzerinde tar aydmların bir iıteği ve bir «fi • leketi kurtarmak istiyenler için dinin, son damla kanını akıta lanmbilir. tıjılan bir problem olmuştur. hamiyet, hüsnüniyet, fedakârlık kir lüksü» olmaktan çıkmış Atatürk, sahoi ihtlraslardan rak insanık tarihini sanlı «rneFak3t çağımızda en çok ra»t halk kütlelerinin daha iyi yaşa alzem nlan vasıflardır. Fakat *ivle süslemek; işte istiklftl ve »ıyrılmavı da gelenek kuvvetleri linan ekinomik organizasyon ma için duyduklan tabiî, kuv bir insan topluluğundaki hastahârriyetin rrrçek ntahiyetini; dışında kalmak kadar hür düsekli ne libersl kapitalist piya vetli ve yaygın bir özlem hali lığı görmek. onu tedavi etmek, tüm mânasını, yüksek deferini, çünce için gerekli görmekte ve sa ekonomisi, ne de so«yalist e ne gelmiştir. o topluluğu asrın icaplanna gövicdamnda duvmuş milletler i bunu bilhassa hükümet idarekonomi olmayıp »Plânlı ere ilerletehi'.mek için bu vasıfBununla beraber az gelismiş konomi» dedişimiz ve ıki siste ulkelerin çoğunda görülen »zel çin temelli ve hayati prensip.» sinde vazife alanlara. başarıh !ar kâfi gelmez, bu vasıfların min iyi taraflarını telife çalısan yanında ilim ve fen lâzımdır.» j Onun bu düşüncesinden de an çalısmaları için bir düstur oladururn, bu gibi memleketîerin rak iki suretle tavsiye etmektekarmaortalama bir sistemdir. îşte Atatürk'ün askeri deha [ laşılıyor ki istiklâl ve hürriyet dir: rasyonel ve sistemli bir çekilde Gaptan Picon un «Panorama ve hızla gelismeleri için 18 inci smı ekienen bütün bu gibi g<> ' bir millet İçin hayat sartıdır. «Hakikat halde IhtirM elma. des Idees Contemporaines» adh yüzyıldan iarkh olan ve çağımı rüşleri ve tutumudur ki; gaye ; İstiklâl Savasının basında «T» lerlerr.e eserir.de gayet isabetle za ait bulunan metodlan znru »i «însan hak ve hürriyetlerine tstiklSl Ta Olüm» parolasını or dan btiyük bir is meydana «etiı>aret ettiği üzere: Teehnocra ri kılmıştır. «Hfirriyet rilemez Fakat onnn her halde ve adalete karşı müsterek bir ! taya atmış olması, lıque di>ebileceeımiz bir düve istiklâl benim karakterim millet Tolnnda blr hizmet gayeIşte esasen cPiânlama» da nıo saygı yaratmak için milletler a= ünceye göre; kapitalizm ile dern ekonomi ilminin. demokra rasındaki işbirliğine egitim, bidir», «Bence bir millette aere sine yöneltilmi» olması linnv sosyaiizm arasında bir seçme tik bir sistem içinde hızlı, den lim ve kültür yolu ile yardım fin, haysiyetin. namnsnn ve in dır.» Devlet idaresinde «tikip evapmak zaruri değildir. Kapi geli ve adil kalkmma için orta ve hizmet» olan UNESCO'ya 'sanlıjın vücnt ve beka bnlabil dileeek «ayeler hiç bir zaman talizmin yerini sosyalizm değil, ya koyduğu bir metod, araç ve Atatürk'ü\ 25 incı nlüm yıldömesi mntlaka o milletin hfirriyel şahsî olmamalıdırlar* «Bir milteknisyenlerin başa geçmesi ile nümünde, bütün dünyada anmave isiiklâline sabip olnnmasiy lette, bahmras bir milletin batekniğin ad: değil midir? sında idare mevkilnde bnlinan kurulacak olan yeni bir topSa karar verdirmistir. le kaimdir.» diye beyanatta buTarihte «Memleketimi kalkm • kimselerde sahsî lhtlraslar ve lumsal biçim alacaktır. Jaraes luntnası istiklâl ve hürriyet Türk aydınlarına düşen is ise; dıracağım» diyerek. bazı fantesahsî münakasalar milli ve vaBurnham'm «Yönetici devrim» kavramlarına vermekte olduğu zi, kapris ve hayallerle oyali • Türkiye dönü^ü bir yazarın. gatanî vazifenin gerektirdifi yükdediği de budur. mânanın derinliğini gösteren sek dnygulara fıstün halnndnma ve ovalanma teşebbü'slerİMİr. yet isabetle söylediji gibi; KPbaska delülerdir. Atatürk'e gö ÎB memleketlerde dafılma ve Nitekim Atatürk, 25 Ağustos her defasında çok feci ve iîir malist devrimin hararetini duym35 tarihli Cumhuriyet gazete iflâslarla sonuçlandığını gr>?!p ması ve memleketin siyasi ü=t re, istiklâl, bir milletin millet parcalanma önnne çeçilmez bir sinde çıkan bir beyanatında şöy ren sajısız misaller vardır. ler ailesindeki TÜrriyetidir. Bn ' apısını Türkivemizin yeni yahaldir.» le demekteydi: «Fertlerin husuhürriyetini kazanmış bir mille Onun içindir ki, sosyal ılim pısına uydurmasıdır.. (1). Atatürk demokratik bir re«i te?ebbüslerini ve sahsf kabi ler ve bilhassa modern ekonom: tin fertlerinın sahip bulunmalaliyetlerini esas tutan, fakat bü ilmi; süratli ve dengeli kalkıirı gerekli olan hürriyetin öne .'imde ferdin sahip olduğu hür(II Marc Marceau «Desenviik bir milletin ve genis bir ma için devletçe tutulmnsı CP m:ni de *îovle ifad** eder: riyetler konusuna da bir çok 'TPfps oıı Le? Differentps voipt memleketin bütün ihtiyaçlannı «Hiirrivet plrnıyan hir memle joylev ve demPclerinde temas reken tek yoiun •keyfi. H . v ıı Kp'iıp'i'mn. Prpuvf*«I*ı fo've bir çok seylerin yapılmadı «planlı» bir miiriaha!? n1.!1'^! W f ö'îim ve cökii?ıtü vatdır. etmistır. Bu husustaki du?ünMp ce'i de «udıır: «Böyle bir re , Her terakkinin ve kurtnlusBn anası hürriyettir.> Şu da var ki «Hürriyet» onun için teorik ve basit bir kavram değildir. Baska bir deyimle bu kavram anayasalarda vatandaj hakları arasında belirtilen hürriyetten çok daha genis manalıdır. ATatürk için temel hürriyet döşiinee hürriyetidir. Bu da hür olarak düşünmekten ibarettir. însanı hür olarak düşünmekten alıkoyan engeller kaldırılmadıkça, vatandaşlann sahip buîunduğu siyasi hürriyetlerin de teminatı yok demektir. Şu halde hür düsüncenin yolunu tıkıyan bu engelleri yok etmelidir ki gerçek hürriyet var olsun. Burada sözü edilen engelleri Atatürk iki noktada toplar; bunlardan birincisini gelenek kuvvetleri, diğerini de sahsi ihtira«lar teşkil eder. Gelenek kuvvetleri, çeşitli yollarla, maziden intikal etmis, insan aklını demirden bir çember gibi sarmış, ona düşünmeden inanmayı ve yapmayı emreden kuvvetlerdir. Düşünmeye kalkıstığı ve düşüncesi istikametinde hareket ettiği zaman da insanı mahveden kuvvetlerdir. Geleneklerin cemiyetimiz4eki geriletici rolü Atatürkten çok önce, baska düsünürlerimiz tarafından da görülmüş kavramış ve belirtilmişti. Hürriyet şairi Namık Kemal bir yandan padişahların istibdatlarına karşı koyarken öte yandan da geleneklerin istibdadına kar sı şu luretle isyan etmiştir: «Acaba bu dünyayı insan oğulla rına gerçekten bir mihnet yeri et meğe gelenek dediğimiz bâtıl ıtikatlar hülasasından büyük hizmet etmi? bir şey var mı. dır? Öhim müthiştir fakat bir anda geçer; gelenek iıe ölüm^uzdür», «gelenek insanın oturuşuna» insanın gczişine karısır; gelenek btlası «aldırfanlıkta bir dereceye varmıştır kl herkesin eşine. evlâdına kendin. den ziyade zulmeder. Alacağı kızın zifaf gecesi yüzüne elma« yapıştırmamağa kim muvaffak olabilir. Yüksek mevkii olan bir baba oğlunun musikiye veya' dülgerliğe istidadını görse çocuğu o iki sanattan birıne ıevk et mek ihtimali var nııdır? Bir kims« sıbyan okulunda bulunan ogluna ebced okutturmamak istete arzusuna naıl olabilir mi? G«l*n*k sayesinde kimsenin esin«, «vladına değil, sakalına sotü feçemiyor. Bir adam devlet dairalerinden birinde blr işe memur oldu mu, velev, ca«cavlak olsa mutlaka sakal koyver. mege mecburdur. «... insan ne garip bir mahluktur ki... aklın hiç bir rolu ulmaksızın meydana gelmiş bazı lıareketlerinden gelenek adıyla bir vâhime ha5i 1 oluyor o da insanı hukmüne esir ediyor. Bir milletin terakkisine doğru bir ölçü aranırsa efradının geleneğ saygı gosteıme derecesi. ne bakılsın... Biz eğer terakkimizin miktarını bu ölçüyl* tayin etmek istersek kndimizi ağ ianacak bir halde buluruz (1). ya gitti. SOuâk rt Yazan: Doçent Dr. ismet Giritli O Gtkmekltr TC ATATÜHK ıwıwii yan milletlere v« batı medeni E] yetin* düjmanca bir davnını. 3 1 ^a sahip değildir. Bunun ter«i nt olarak kendisini milletler a il*ıinİD bir unsuru jaymakts ~ v» bu ailede bir takım hak ve E görevlere sahip görmektedir. S At«türk'un demeçlerinde belir Ş '.ılmıs olan bu hak v« gorev Zi şöyle ifade edilnıistir5! Barış, Türkiyenin olduğu ka E dar dünya mılletlerirıin muhtaf 2 . olduğu bir değerdir. însan men sup olduğu milletin varlığını S ve taadetini düşundüğü kadar ~ bütün cıhan milletlerinin hu. E zur ve refahını düsünmeli ve E bu hu»u»t« çalısmahdır. Dünya = nın bir yerinde bir huzursuz S luk çıknıası halinde insanlıği E bir vücut ve bir miileti onun E bir uzvu olarak kabul edip ted • £ bir alınmalıdır. însanları mesut etmek için onları savaşa sürük Z lemek insanlıkla alâkası olma. E yan teessüfe şayan bir sistem E dir Dvamh bir banş için 2 1937 (11 mayıs salı) Çiftliklerini hazineye, bir kısım emvmlini Ankara Belediyesine bağışladı. 1937 (16 ağustos pazartesi) Trakya manevralarma gitti. 1938 (22 ocak cumartesi Yalovadaki Termal Otelinin ilk mi safiri oldular. jimde fert hürriyetleri özel bir değer ve önem kazanmıslardır. E ' 1938 (1 şubat salı) Gemlikte yapüan sunî ipek fabrikasinın açılıs töreniııde bulundu. Bu hürriyetlere devletin ve hiç E i fabrikimfenin müdahalesi bahis ko E i 1938 (2 şubat çarşamba) Bursada kurulan Merinos kasının açılıs merasiminde». bulundu. r.usu olamaz Ancak bu yüksek 5: / fert hurriyetlerini. mucerret 2 t 1938 (2 şubat çarşamba) Çelikpalas Anımim Şirketindeki hiso'.arak deeil, içtimai ve medeni 2 t sesini, Bıırsadaki köşkünü, köşkün tamiri için de banhürriyetler çerçevesinde gör 2 f kada bulunan parasını Bursa Belediyesine bağışladı. nıek ve anlamak gerekir. Yanı E A 1938 (31 mart persembe) Hastalıği hakkında ilk resmî tebliğ ferdin hürriyeti duşünülürken. nejredildi. her ferdin, ve nihayet bütün E i köskünde milletin ortak buîunduğu men 2 ^ 1938 (11 mayıs çarşamba) Ankarada Marmara millete hediye ettiği çiftliklerinin ve Ankara Belediyefati ve devletin menfaatı gözö 2 i nünde bulunduıulmak lâzımdır. 2 f sine bağısladığı bazı arsa ve yapdann, Cnmhnriyet Bu da gösteriyor ki hürriyet, 2 f Halk Partisine bağısladığı Vlas Bastmevi ile crvarnihayetsiz değildir. Sınırlıdır, 2 J daki arsanın hibe vesikalannı yetkili mermrrlar hnzodiğerinin hürriyeti ve millettin runda imzaladı. müsterek menfaati fert hürri. (19 mayıs persembe) Gençlik Bayramı gosterilerini yetlerini tahdit eder seyrettikten sonra güney illerimiz gezisine çıktt. Hıirri\et konusunda netice o (18 haziran cumartesi) Romanya Kıralı Karol IT. talarak denebilır ki ne düsünce fından ziyaret edildi. hürriyeti ne d? ferdin dieer si E ' 1938 (14 haziran salı) hasta olduğu için «Savarona» yatmyasi hürriyetleri bir anar?i deda istirahate çekildi. mek deŞildır. Düşünce hürrivetinin esa.'ları, akıl kanun'.arına E î 1938 (27 haziran pazartesi) «Savarona > da çekilmiş, son resimlcri gazetelerde yâyınlandı. uygıııı oimak gerektir. Baskası. (15 eylül perşembe) Vasiyetuamesini Kazırladı. nın bilsiç otoritesine veya hırslarına körü körüne tâbi olma (1 ekim cumartesi) Doktorları tarafmdan kendisine yamak. ancak ve yalnız belli olan pılan tedavinin seklini ilk olarak kayda başladılar. gerçeçe tâbi olmak hür olmak E \ 1938 (3 ekim pazartesi) Başbakan ve Rnşen Esref Ünaydın demektir. Hatalı olduju ispat ile 65 dakika konuşru. •dilince fikir değistirmek. de E i 1938 (4 ekim salı) Yakınlanndan bazı hanrmlar tarafmdan liller ve olaylar karsısında en = 40 dakika ziyaret edildi. aziz nazariyeleri terk etmek, ~ (6 ekim perşembe) Afet Hanım ve Genel Kâtip H. Rıza megalomani ve hırstan kurtu Soyak tarafmdan ziyaret edildi. lup hürlüğe kavusmak demek. ^ • (7 ekim cuma) Maresal Fevzi Çakmak, General tzzettin tir Baska bir deyimle, in«anın ^ bilmediğini öğrenmesi cesaret = Çalışlar ve Afet H. tarafından ziyaret edildi. lemek olmayıp, her zaman ve ~ (8 ekim rumartesi) Ali Kılıç tarafmdan ve yakmı haher yerde, aklın kanunlariyle E nımlar tarafından ziyaret edildi. ispatı mümkun olmak bir ha ^ • (10 ekim pazartesi) Bajbakan ve hanrmlar tarafmdan kikate teslim olması demektir. ^ ziyaret edildi. Atatürk'te zaten hayat için al = (11 ekim salı) Afet Hanım, Sabiha Gökçen, Başbakan, Janmaz ve aldatmaz bir kıla ş Sefir Fethi Bey, Salih Bozok tarafından ziyaret edildi. vuz olarak, ilmi bu sebeple (12 ekim çarşamba) Afet İnan ve Sabiha Gökçen tar«mursit gıstermıştır. ^ fından ziyaret edildi. tnsan. hür olarak düiünmayi ^ bu sninâda ahnca demokratik jr bir rejımde. fert hüriyetUrinin E diğerin hürriyeti ve milletin Ş müsterek menfati ile sınırlan ^ nıası hususunu kolaylıkla kabul ^ ve teılim eder. Çünkü böyle yapmakladır ki ancak kendi E hümyetlerini de teminat altma ^ alınmış görür ^ Atatürk'ün. istiklâl ve hürri. = yet kavramlarma vermis oldu 3 1 Asağıda cins ve modelleri yazılı iki adet kullanılmıs | u genis mâna, Türkiyenin dış E otomobil ile bir adet traktör ve muhtelil marka otomobil yedek münasebetlerine de tesir etmis S parçaları kapah zarfla teklif alma usulü ile, teklif fiatlart uyolması dolayısiyle, milletlera X gun görülmediği tâkdirfe yapılaeak açık arttırmada en çok'lBtt rası bir değer de kazanmış bu H verene satılacaktır. lunmaktadır. BilindiSi gibi A E 2 Tâlıpler, otomobil, traktör ve yedek parçaların tamatatürk'ten önoe insanlık kavıa. ^ mına teklif verebilecekleri gibi otomobillere, traktöre ve yemı cemiyetımizde din çerçevesi Şdek parçaların da beher grupuna ayrı ayrı teklif verebilirler. difinda yasvmamıştır. Dıs mü 3 Bunlara ait sartname Konya Şeker Fabrikası Ticaret nasebetlerde, umumi oiaıak, 3 Servisinden. tstanbul Büromuzdan (Asirefendi Cad. Seker Han) bu zaviyeden mütalâa edilmiv E ve Ankara'da Türkiye Şeker Fabrikalan A. Ş. Genel Müdürlüğünden temin edilebilir. tır. Bövle olunca da, bizden S başka dinden olan batı nıedeni Z 4 Vasıtalar ve oto yedekleri mesai saatleri dahilinde yetj bütün değerleri ile utun C Pabrikamız malzeme anbarında görülebilir. zaman r?d ve inkâr ediîmiş. ~ 5 Isteklileıin teklif mektuplarını havi kapah zarflannı, XIX uncu yüzyıldan itibaren E temmatları ile birlikte en geç 15 kasım 1963 cuma E'inü ssat 15.00 e kadar Fabrikamıza tevdi etmis olmaları lâzımdır. ise ancak din ile telıf kabul *t Ş 6 Fiatlar uygun eörülmedigi takdirde açık arttırma rihetıği arzedılen tesırlerine açık ZZ tine gidileceğmden teklif sahiplerının veya yetkili kimselerin kapi bırakılmıştır. Atatürk, bu. ~ ihsle yerinde ha7ir olmaları zaruridır. tı medniyetıni bir v°k garplı ~ 7 Fabrikamız 2490 sayılı kanuna tâbi olmRdığınTan ihaledüsünürlerin de kabul ettiği E yi yapip yapmamakta tnmamen serbesttir. gıbı bir din medenıyeti değil E fakat insanlıgm ortak bulundu ^ SATILACAK VASITANIN : ğu bır medeniyet olarak kabul Mohamen ettiği için cemiyetımize, mılıi ^ Bedeli Teminatı MARKASI Model ülku ile uzlaşan, geniş görüşlü s C t N S 1 TL. TL. bir insanlık anlayışı getirmij E 2 101, 15.000, 1949 Hudson tir. ' ' = ! Otomobil 1 noo, 8.ono, LandRower 1953 Bu yeni anlayışa gore Turk = 1,500, 1953 12.000, Turner Traktör (40 HP) miileti kendi inanından olma E SATILACAK PARÇAMN : C t N S t Toplam fiatı TL. 159.691,98 55.880.27 92.359.4! 7.403,85 9.976.R0 1.548.70 2.077,25 328.938^6 Teminstı TL. Ifi.poo. 5.500 9.000, 750 1.O00. 15(1, 2'">0. 32.600 Konya Şeker Fabrikası Muduıiugunden 1 Je«p Willys p*rçslan I Land • Rower 3 Fargo (Dodge) Kamyon, Pick • up parçaları 4 Turner traktör parçalan 5 Hudson otomobil parçaları H Ford otomobil parçaları T Muhtelif iç lâstik (Basrn 19847/16345 Edebiyat Fakfiltesi Dekanlığından: Fakültemizin aşağıda isimleri yanh kiirsülerinde açık buhjnan asistanlık kadrolarına memurin kanunumjn 4. maddesindeki aartlan haia istekliler arasmda yapılacak imtihanla asistan seçileeektir. İsteklilarin bir dilekçe ile «n geç 22 kasım 1963 tanhine kadar Dekanlığa müraesstları. K Ü R S Ü L E R 1 SisUmatik Felsefe, 2 Sosyoloji. 3 Tecnibi Psıkoloji, 4 Yeni Türk EdeMyatı, 5 Ortaçağ Tarihi, 6 Sonçag Tarihi (Basın 20019'16343) «Dünya vatandaşlan baset, ac E gözlHlnk ve klnden nzak bir E şekilde terblye edilmelidir^ E Atatürk, bu fikirleri, Ikinci 2 Cihan Savası traj«disind«n çok E önce söylemistir. Dünya tarlhi E nin benzerini kaydetmemiş ol E duğu bu trajediy* Türk miileti E nin, lüruklenmemiş olmanBtda, acaba Atatürkün geleneklerdcn S ] sıvnlmif bu hür düşüne«lerfarin E^ tesirj yok mudur? Bundan b«e. E ka, Ikinci Cihan Savmşandan E sonra kurulan «Birlesmiş Mil E letler» teskilâtının ülküsü ile E Atatürk'ün bu fikirlerinin raey E dana Betirdiği büyük ülkü ara E sında göz kamastıran bnzerlik = görmezlikten gelinebilir mi? E Atatürk bir gün «Beni gtir E mek demek yüzümü görmek E demek de|ildir. Benim fikirle E riml ve hislerimi snlıyor re 2 duyuyorsamı bn kSfidir» de. = mİ5ti. Bu yazıda. fikirlerini ve duyîularını tekrarlamak suretiyle kendisini anarken onu içimizd^ ve karsımızda hissetmiyor ye görmüyor muyuz? (1) lh«an Sungu, mal, S. 1516Namık Ke. 2 E E 2 E E İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörlüğünden: Kara Harb Okulundan aynlan ögrencilerden. Ünıversitemız fakülttlarine ve Teknik Okuluna, imtihan ile öğrencı alınacakhr. Giri» imtihanlan matem«tik, fizik ve kimytı dersiermden İS v* 19 Kaıım tarihlerinde «a»t 14.00 te Maçka'da Maden Fakültesı binasında yapılacaktır. trteklilerin 6 Kasım 1963 Çarşamba günü sabahmdan itibaren aşağıdaki belgelerle 16 Kasım 1963 Cumartesi saat 13.00 e kadar Merkez Binada (Taşkışla) Yazı Isleri Müdürlüğüne müracaatları rica olunur: 1 Lise diploması aslı veya noterlikçe tasdikli sureti, 2 Kara Harb Okulundan 21 Mayıs olaylan dolayısiyle ayrıldığını gösterir belge, 3 Oturma belgesi, 4 Sağlık raporu ve aşı kâğıdı, i Yaîilma harcının Î.T.Ü. Veznesine yatırıldığmı göştcrir makbuz, 6 Dort adet fotoğraf. 7 Yazı îşleri Mudürluğüncien alınsrak el yazısı ıle doldunılmuş formulerler. (Basın 19394,16345) T.IIIIIMIIIIIIIimiMMinHIIIIIMIIIIIIllimilHHimillllMIIIIIIIIUIIIIIIIIIIII