Katalog

1963 £ KO N O M İ 1 »•• • • • • • • • • • » • • »»»»»»• » » • • • • • • • • • •• • •»»»»»« » perakende fiatlar Zmrturi gjda mflMetleri 19S3 •rtslaraaa S3JİS «4^ 13» i NDEKS A Oeak KJO (Ktırag olsrak) W6Z 19a 1963 Ağnstos Oeak Afnsto. 92 J0 92 M 155 500 150. 925 775 320 1100 1(06108 387^0 1862 550 883 275 589 2500133 248 J« 428. 262 182 1S»9 225 131 570 160 288 740 42 188 320 620 85 178 62^0 125 ( 1 9 t Q D 1 00 J > \y\\ JB. .7 t IŞ ADAMI JV t IİHI 120 98.50 m 1S3< İM t M 368^11 533^ 500 f 60. t nV 150. 175. 150 )•/ 329JO 950,838 115 7. A R U R1 C DA 258^820. T 730 M A D D E LE 107^ / Tapılan tahminler 1964 yılında itbalâtımızın 648 milyon do • 300^ 270. 280 1 ND (KSF lara yükselecegini ve ihracatımızın 375 railyon dolar civann • S7«^ 850^ 1033. 1000 da gerçeklesebilecefini göstermektedir. Bu duruma göre dış 4 750^ 1621, 1606. 110 ticaret açığımız 1964 de 265 milyon dolar olacaktır. Geçen yıl • <4J» 119. 1 185itbalâtımızın 622,2 milıon ve ihracatımızın ise 381,2 milyon do * 387.M 175. 380 s 'kN 1 'jjfeİL • fiı 388,lar oldtıçu batırlanırsa dış ticaret problemimizin ne kadar 671.75 1523 1572« 1608. ciddi ve acele tedbirlere ihtiyaç gösterdiği daha ivi anlaşıhr. 31». 543 M4^577. i ı"Sbf 05 Ertuğrul SOSYAL Ba üzücü duramun elde edilmeslnin asıl nedenini, yıllardan146M 619 «2. 1102,^^^ beri eenel ekonomi politiksmızı gerçekçi ve planlı kararlarla • 148. 275 275. 4 vürütmemis olmamızda aramak dogru olnr. Böylece ihracat po • 239^ • m 529. 535 557,B'lindıSı gibi va*'m"ar litikamız da şimdiye kadar günlük tedbirlerle r/eleneksel tarım 4 3500 2500. urünlerimizin satıs çabalarına dayandırılaeelmiştir. Sonuç. ar • karma ekonomi deiiğımiz, karnu 100 35J0 103J0 119 87,tan nüfusla birlikte büyüyen ithalât talebi, genisleyen işsiziîk T «eV'nrü il» ozel sektörün müşte245 217,yeni rakipler karsısında gelenekael üriinlerin satısında çekir»k v? biribirinı tamamhvan ça1960 1961 1962 1963 115.75 407519. len euçlükler olmnştur. tkinci Diinya Savasından sonra her yıl • hşmalarıyla tihakkuk etme yo82^ 233 302. 1 büyüyen dıs ticaret açıkları, dıs yardımların sonsuz olarak de ^ lunda'iır 19Ç4 vılı irin yatır'.mla«3, 232^230 188.İstanbulda genel gıda maddeleri indeksi yükseliyor vam edecegi konusundaki asırı iyimserligimiz yüzünden, hükü • nn «ektnrler arasında rlaöıhsı. ka67^214. 198 187,met aornmlnlarını yeteri kadar nyaramamıstır. 1964 yılı için de * mu sektörünün hangi slarlarda 224 105^ 222^Gıda maddeleri indeksi, genel geçinme indeksinJn bir kısnudır. İstanbnl Ticaret Odasınnı yaym ;vatırm yapacağı buns nrjksbil 6heklenen ihracat gelirleri arasında tarım üriinleri yiizde 80 ka + 122 21M 7 7 . larma dayanılarak düzenlenen yukardaki grafikte, yalnız genel gıda maddelerine ait indeks serileri ze} «ektnrnn han»; «ahalarda tes» dar bir yer tntmakta ve sınaî mamullerimizin payı yüzde H u • 515 525^ aşmamaktadır. ? «14^ 17(1. DİB 1960 dan bu yana gosterdici selipneler veriltnektedir. Genel gıda maddeleri indeksi iki grap mad r k görecefi niSnrla be!irtilmi«tir. 1601«^ Tfirkiye, artan nnfusuna fida temin etroe. issizlik proble • deyi kavramakladır. oZarurî tnaddeler» i gostertn birinri grupta 37 kalem yiyecek maddesi fiatı ve Kamu «ektorj v a t n m ' r n «tiohe106. 247 27g. mme çözüm bulma ve yatırımlarının dış satınalma gücü ihtiya J riJmektedir. «Ke>if maddeleri>. başlığı altında verılen sieara, tütün. içki üatlanndaki dejjismeler ayrıca «iz plânlannanin cizd'iSi i't'kamet. 718. 725 238.25 755 cını karşılsmak tizere ihracat »aoayüni gelistirmeye muhtaçtır. « grafikte gosterilmemiştir. Gıda maddeleri fiatlarındaki değifrneleri kolay tâkip edebilmek icin, ger | te tahakkuk etme zorundarfır. An27^0 10.75 3SM 30 Ba faye icin özel sektö're düsen gayretler devlefe düsen ödev • eekte 1953=100 ularak veriten indekg gerileri. 19€C=ıOO olarak yeniden hesaplajımıjtır. İçinrie bulun* ıak özel jektor seaba program ve 133 g2^147. 1S7 lerden az değildir. Özel sektörümüzün, iç fiatlar seviyesinde ve ^ 339 300 1W. 335 Juğumuz yılın 8 ayında, zaruri fida maddeleri fistlarınrfaki «rtıj, orlalama olarak, yiizde 20.2 dir. I tahrr.irlere uygun hareket etraekte paramızın dış değerinde elde edilen nisbi istikrara ragmen âtıl • t'zflm (knru) (Kg.) Halbnki geçen yılın aynı döneminde ortalama artış yiizde 74 olmajtur. Öyle anlajılıyor ki genel fida midir? ŞQQ 520 M0 kapasite olan çesitli sanayi mamullerinin ihracatında yeteri ka T Fmdık (Kg.) 85 85 dar çaba gösterdiğini kabul etmek giiçtür. Gerçi, tanmsal ürün ^ T»z (Ke.) 87 J 0 maddeleri indeksi. 1963 yılında. 1960 danberi yeralan artıj oranlarrom çok üstüade teşekkül edecektir. I Bu suale, 5zel lektBrdeu bekle1 178 178 «4J85 nen yatınmların miktar ve hm lerin ihracatında ibtisaslasmış aracılann bulunduğu bir ülkede • Sirke (litre) 178 Karabibpr (10 ST' 35. 75. 75 sınai mamul ilıracatı yeni bir konudur, fakat kâr nispetinden J^lllltllltllllMllllllllllllinillllllllllllllll IIIIIMIfllllllllllllllllllllIIIHMIIIIIIIIIIIIIMIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIirillllllllll bakımından müspet eevap vernr>k 57 J 0 kısmî fedakârlıklar yapmadan özellikle resiır ve atak olmadan mümkünse de çesitli alanlara daKAYNAK lstarbul Ticarrt Odası dünya piyasalannda yer almak da mümkiin değildir. Bnnnn en NOT Tablo. Istar.bul ücretltler geçinme indekslne «a» olan gılısı yönür.den plsn» uysunlu^uivi örnegini Japonlar vermişlerdir. Henüz büvük sanayiin gezarurl gıda tnaddelerlnln perakende fiyatlannı göıternu iddia etmek mürokün değilcîir. mektedir. 1 Kg. Ekmek 33.Î5 kuru». 1 damscana içme Iısmedigi zamanlarda Japonlar kendi el tczgfihlannın mamulN!teHm 5zel sektor, 1963 proerasuvıı «0 kuruş «•kllnde otainmali'iır lerini Çinde ve Uzakdoğnda satabilrnişlerdir. Sanayilesmenin mındaki tahminlerin flstünrie. ims\tr alraaya başlaması, Japon mamullerinin mütecaviz bir şekillât sanayilne yatmm yapmıs, fsde dünya piyasalarını zorlsraasını durdnrmamıstır. 1939 1937 • kat imalat sektSrleri ara«ında daMİları arasında Japonya sınaî mamül ihracatını bir misli arttır J ğılı?a göre yatmmlar memnunlmıs bulunnyordu. Tine iki dünya savaşı arasında gınaî mamul 4 yet verici olmamıstır. Ezcflmle do• ihracatını arttırmada Alraanya büyük başarılar elde edebilmiş • Bırleşık Amerikanın Mılletleragelişmenın kuma sanayilnde mefnleketlmizde • tir. tkinci Dünya Savasından hn yana Hİndistanm bn konnda 5 rası kalkınma tejkilatı (AID) ile nacağım bildiren blr«r konusma raevcut yüksek kapasiteve raSmen elde ettiği basanlar küçümsenemez. • Türk Sevk ve îdare Derneği ve yapmıjlardır. Bu konuşmalan Törm yatınmlar sflratie artmıs. tuna Bn srada devletin kendisine dâsrn ddevleri yeteri kadar de * Ekonomik ve Sosyal Etüdler Kon kiye Sınai Kalkınma Bankası Gem m rauVabH makine jmalâtı. elektrik ferans Heyetinin ortak olarak dü \ gerlendirdigini ve memleketimizin nzun videli ihtiyaçlarına uymaklnelfri gibi alsn'.arda tahmin zenledikleri «Sermaye Piyasası» nel Müdürünün konusmatı takıp gun tedblrleri gecikmeden aldığını kabnl edebilir miyiz? Eski edilen yatınmlar tahakkuk etme»eminerinin tstanbuldaki toplantı etmiştir. Kalkınma Bankası Genel bir basyazann aÇnstos ve eylDl aylarında bir tstanbal gazetesinyapılmakta olan !an, 18 kasım pazartesi gunü Be ' Müdürü hâlen mlstlr B\ı suretle clirlı ekonomi. 4 de yayınlsnan İki makalesinde ibracatımızda «haydutluk» vc i^diye Sarayında Vali Niyazi Akı' çahsmaları belirtmiş ve Bankamn nin, elrteki lkti«ad! Imkânlan »n • «korsanlık» gibi kelimelerle açıkladıgı konnlar üzerine ne gibi nın bir konuşması ile açılmıstır. | portföyünde olan 8 milyon lirahk Özgen ACAR : uvrun sekilde kullanma h'dpfleJ tedbirler aldık? 1964 programında sınai mamuller ihracatını ge+ liştirroek içln vergi vönündrn öncelikle alınması tavsiye ediSermaye piyasasının Türkiyede • çesitli smal tesislere ait hisse se1 •! rinden tızaklasılmakta ve kTt kay• len ve bn konuda hükümete yetkl veren 261 sayılı kanunun et^elişmesinin önemini belirten Va nedinin bu piyasa kanaliyle kü : Türk toplumunun yapısına hangi köşeden, hangi açıdan bakarsanız bakınız, ' nakl?rırr.!z harcanmak+ad'r. • kili bir şekilde Ihraeata nygnlanması her reçen fün biraz daha Iı'nin konuşmasmdan sonra söz a jçük tasarruf sahibi halka intikai :tanm kokar. Nüfusunun }i.izde 70 i köylüdür. Tanm. bu toplumda millî gelirden: Bu ak«Rma!ann muhtelif «pH»n+ feeikmlf olmamakta tnıdır? lan (AID> teşkilâtının başkanı S ' ettirilecegini söylemiştir. I leri vardır. Evvelâ 8zel sektörfl• TJInsal ekonominizin felismesinde baslıe» dar bogazlardan H. Van Dyke ile DT. Nejat F. Ic ' Tertip edilen jeminer, dün Ec' [yüzde 42 lik bir pay alır. Bu pay sektörler içinde en fazlasıdır. Bütün tarihî oluşum; | mfls plân ve program» ferefi eibi J blrisini teskil eden İhracat konnssna ait problemlerimize baeka zacıbası, özel sanayi ile sermaye, zacıbaşı fabrikasında çahsmalan! •içinde, toplumsal değişmeye rağmen, bu düzenin daha uzun yıllar böyle devam; I sanlmamıstır. Sonra itiraf etmek + bir yazıda tekrar döneceğiz. • piyasa'i Pra^ır'iaki ücrileri açıkla iedeceği Beş Yıllık KalkınmaZ Plânında belirtilmiştir.uyan Toplumun bu yapısına yardımcı olmalan şeklınde bir i llrımdtr kf bir kısım mflfesehblv » • • • • • • • • • • • • » • • • • •• • • < < •••••••••••• •••••»•••• leriraln blljri, kapasite re mnaî an~ ve en uygun gehşmeyı gösteren kaç çizgiyle özetlenebilecek olayıs bakımından klfayetll gSrSnlayların gerçeklesmesinde Zi~ kurum ise T.C. Ziraat Bankaraat Bankasının dağıttığı tasıdır. 1883 yılında Pirot ilçesmmemektedirler. Bu yuzden plânın nmsal kredılerın rolü oldukça Z de Mithat Paşa tarafından bır özel sektöre madde madde getironemlidır. ; Memleket Sar.dığı olarak kudiSİ ve tesvik edileeeSini biMirNew York'ta Zürich'te (ts»ektörümGz, Z rulusundan bu yana geçen yuz T.C. Ziraat Bankasının köy i diji »shalar verine (Dolar olarak) viçre Franfei Z yıllık süre içinde, toplumun lüye, kooperatıflere ve çeşitli alırtılh ve rSrdflfta branslara >1tiolarak) ; yapısını tanmsal yonden gehştarım kurumlarına dağıttığı \ fat etmekte, dagılmıs ortakhklann Holânda (100 Florin) 28.000 119.00 121,00 = tirmek için gösterdiği çabalarkredılr 18S9 da 160 bin lira hissedarlan, isletmelerde IlerleB. Almanya (100 D. Mark) 25.200 107,50 109.50 ; la, önemli adımların atılmasmı iken, 1962 de bu mıktar 2.4 mıl mig teknisyenler veya komsusu5 saglamıstır. yar liraya yükselmiştir. Ancak, İsviçre (100 Is. Frangı) 23,300 nun muvaffakivetlni gSren tesebarada kıyas kabul etmez gibi E 1937 yılınd» kabul edilen hös erbabı Iktlsad! bir arastırm» Fransa (100 Fr. Franffi) 20,600 86,50 89,00 Yazar, yirmi birinci yüzyıhn eşiğinde kapitalist ve sosyalist memlegörünen bu artışın yanısıra de~ 3202 sayılı Kanunla çalışma ave projeye mfistenlt olmıvan ya»ıİtalya (100 Liret) 0.162 0,63 0,70 virlenn para değerlerini de Z lanı bır banka olarak düzenleketlerde yer alan değişmeleri, sistemler açısından incelemektedir. Bu nmlan yapıvermektedir. Difier taBelcika (100 B. Frangı) 2,050 8,50 8,70 gözönune almak gerekir. Z nirken, kurumun amaçları, karaftan Içerden, dısardan ham ve gün kapitalizmin «sosyalistleşmesi» yanında sosyalizmln de «kapita İn£ilt«re (1 Sterlin) 2,825 11,95 • 12,15 İ nunun birıncı maddesinde soyBajîi tarıhsel donüm noktayardımcı malîeme temlnlnde rieS le bekrtilmiştir : A. B. D. (1 Dolar) 4,29 4,33 larında Ziraat Bankasının davara eden müskülât, her kapasiteIistleştiği» sonucuna varan Dr. Ülken, kapitalizmin geleceği tartışıhrgıttığı tarım kredileri şöyleTürkiye (1 T.L.) 0,095 0,33 0.43 Z «Türk çittçilerinin zirai ve tahsis ve kotalarla tanınan dir : Türk Llraamın New Yorktalıl 1 Dolar e 10 52 TL. de&ert defrtsmeml?. ken sosyalizmin geleceğinin de ortaya konması gerektiğini belirtiyor. ~ UtibMİIeriıte, firai mahsalhakka lstlrak etmeV flzere tfcarl tir. tsvlçrede de T.L. degerl aynl kalmıstır. Alışlarda 1 Isviçre Trangı = = lerin sürüm ve latısın», ziegilimli îs adamlannı rasyonel i«YILLAR KREDİLER 3.03 TL. ve «atisl»rda 1 t?vlcre Frangı = 2.325 TL dır raatın, zirai »anayiin ve letmecilik yerlne sadece lmaHt ( 0 0 0 , TL.) bunlarla ilçili her türlü te?ekt6rflne itmelrtedir. s«bbüslerin milli ekonomi 1889 160 Bu şekilde yapılan yatınmlar. prensiplerine göre ynrüme19M 2.923 sine ve ilerlemesine lüıumikrlsadl sruefl sem^resiz vellarda XX. yflıyılın ekonomisinde fiç arn diinya derhal kendlnl 191C 5.463 lu ve elverişli kredileri tan. harcamakls kaireavn) müesses vük fflsteriyor: B»tı dflnyası; Komflnlst dttnyası ve az ftlismisler 1W3 8.031 zim, tedvir re tevzi etmek Sendika, Grev, Toplu Sözle&me, Sosyal Güvenlik ' sek kapasitenln prodüktif ola'ak dünyaıı. 1924 17.039 ve ba gayelerin elde edil• çalısmasına mani olmakta ve yenl XVIII. Tü>yıl lonlarında baslıyan ve bttyük hızU gelişerek 41.483 viegini (fiden teşekkülleri un kurulanı da agır rakabet «artlan 1M6 bfltfin dnnyaya yayılan kapitalist ekonomi, Batı dünyanna ait65.197 kurmak ve korumak ve bn altınd» ezllmeye mahkum kılmaktir. En parlak devrini XIX. yflıyılda geçiren kapitalist eko1945 112.703 husnslar için kurnlmuş ve tadır. nomi, zamanımızda artık eski monopol dnrnmuna kaybctmis, 1958 409.446 kurnlacak tesekkül ve yaHusust »ektSrfln ımst vatınmla1955 karsısında kendisiyle mücadeleye tutasan yeni bir iktisadi sis1.480.941 pılmış ve yapıla«ak teşcbnnda neden kontrol ssğlanmakta19M tera bulmnstnr. 1917 Ru» Ihtilâli İle harekete ge«en sosyalist büslere lüınm halinde İşti2.392.097 dırTBiImdifii eib! hugün, ratmm ststem öıellikle tkinci Dünya Savaşından sonra toprak yönünrak etmek ana fayesiyle v« 1961 2.127.295 vapmak istiyen möteşebbisln dSviı faaliyetini zirai sahada tek1M2 den büyük genişleme gösterdi. Ve nihayet, bu iki sistem kar2.411.652 ; tkinei durumda : Toplu pazarlık : temln etmek özere bas •njrabile"esif etraekle beraber, bn UaSîsınd», XX. yüzyıhn flçüncfl dflnyası, az eelismis ekonomileri , anlaşma ile sonuçlanmış ve toplu ' ö t e yandc. . yapılan hesaplaSt baslıca d8rt kaynak vardır: Eenona ve ba kannna müste1 bnlnyornz. Her iki sistemin camanla büyük defismeler fösteif sözleşmesi imzalanmıştır. Bir sü' ra göre Türkiyenin yıllık taniden yapılacak nizamnamentbi sermsye. TarJrîye Sjna" Kairen etkileri altında kalan as geligmi» ülkeler dünyada balen re sonra isveren, mevzuat, ya da o ' n m s a l kredi ihtiyaeı ortalama Demokrasi, bir bakıma da, Yalnız bir de formaiitelere uyma ye nyjrnn diğer her nevi kinma Banka«ı. yatınm IncürimfnjüıSlçümü olarak en yayçın dnrnmdadırlar. Nüfus yönünden toplu is sözleşmesi ile sağlanmış' dengeler r e j i m i demektir. isi vardır. Aşağıda gostereceğimız olarak 56 milyar lira arasında banka mnamelelerini de yarf>n istifade etmek Istîyenier idn ve dünya çapında bir sınıflama yaparsak, Batı dünyası *ız3. Sermayesi sayeıinde ekono formaliteler yerine getırilmezse yı hakları bozarsa, sendika durumu iş | değijmektedir. Fakat, yukarı j PHnlama TejkîlStı ve MaHre Bapabilmek flıere T.C. Ziraat Komünist dünyası '«35 ve as gelismi?ler dünyası da '»42 ye mik güce sahip olan işvere ne de kanun dışı grev yapılmıs sa verene ve Çalışma Bakanhğına bildaki tabloda görüldüğü üzere I kanlıSi ve r.ihayet kotalarla Rankası adiyle bir bsnka varmaktadır. Fakat dünya geliHnin aneak altıda biri az gelisdirir. nııı karsısında, teker teker a yılır. t a n m s a l kredi e n üstun sevitesis olunmuştor.» miş ülkelere gitmektedir. iektBre tahsis eflHeu yatmm . Iındıklannda, isçiler çok gfiç J Birinci durumda : îsvesen sendı1. Bu bildirme üzerine Çalışma yesini geçen yıl bularak, 2.4 ( Büindiği gibi, sosyal hayatta bir vlzleri. süzdürler. tyte bn dengesizli kanın toplu pazarlık çağırısma ya Bakanlığı teşkilâtı bir uzlaştırma Bankamn bu uzun cümleyl* milyar lirahk bir miktar civaBugun, bu iki büyük iktimdi tı*;; ctn onlenmesi içindir ki Batı naşmadı, ya da toplu pazarlık an toplantısı düzenler (12 iç günü için iktiaadi sistemin sal ve keodinp çizilen görev alanında ulaştığı n n a yükselmiş ve ancak arzuhas bütün ozellikleriyle bulunma temin, giriştikleri çetin rekabete da isçiler «endikalarda top laşmayla sonuçianmadı ve dıyelim de) . sonuçları kıssca gözden geçireı'dı" yapılacak yatmrnlar, lanan ölçuye hiçbir şekilde dığı gerçek bir vakıadır. Her ais rağmen, var olmakta devam etmelarımışlar ve işverenler ile ki, bu konuda 2.12.1963 tarihinde bir 2. Uzlasma olmazsa ve sendika tem, hâkım bir nitelikle karakteri leri, bize, her ikisinin yaşama güebılıriz: Ziraat Bankası bugune yaklssamamıstır. Tablodan da j prcîeierinin tetHH sırasında »üptnpia pazsrlıga tirisecek gü1 tutanak tutuldu. nın özel hakeme gitme teklifini ijkadar çeşıtli tüçlüklerle ve ohesi» TilanlaTnamri ^Qzepcinrî»n gec anlasıldığı gibi, bugünkü tayeterlikle rii kazanmıslardır. Topln pa: 1. Sendika 9.12.1993 gününe ka l veren kabul etmemişse ( 6 is günü : ze edilirken, aynı zamanda daha lerini doğruladıklarım zellikle politik etkilerle karsımeirterîîr. TMBer taraftar fâviz n m s a l kredi ihtiyaeımn sadece önceki devirlerin bazı izlerini ta göstermektedir, denebilir. Her iki 73r!ık masasına otnrmava, ya dar ( 6 iş gunü içinde ) grev yapıp içinde ) , o zaman sendika greve gllaşmıştır. Ancak, bu güçlükler tahsisin» baglanacsk yshrın proyiizde 50 si kadarı karsılanabilşıdıgı gıbı gelecek devirlerin de sistem* ait olan bu hayatiyet, hiç da isrilerin i«tediklerini ka > yapmıyacağmı ışverene bildirmek debilir. Ancak, işveren ya da Çahs?aman!a atlatılmış ve ana amaSİîeleHnde Smat Kalkınma Banka«ı mektedir. bule yanasmıvan işverenlere , zorundadır. Yoksa hakkını yitirir. ma Bakanlığının başvurması üzen bazı ışaretlerıni kendinde toplıya ' şüphesiz sistemlerin, donuk değil, cına doğru yönelebilmistir. E ile PTSnlama Tejküstı arasmda ksrsı iscilerin knllandıçı B : 2. Sendıkanın grev yapacağını 9 ne, mahkemece hakkanıyet gerekti [ bilir. Her iktisadi sistem, hayatta dinamik karakterinden doğmaktaj; Bu konuda alınması gerekli 5, koordina«rt)n o!du*'i di hilimriekîü ckonomik olan hnknkı ' 12.1963 gününde isverene bildirdi riyorsa, ya da grevin durd'jrulms. çeşitli strüktürlerle (iktisadi, sos , dır. XX. yüzyıhn kapitalizmi, özel İŞ Tanmsal krediler tedbirler için, hükümet yetkilitedir. Ancak marıaH! oîalara vat» baskıya grev denir. ! ğini kabul edelım. Grev kararı 17. sıncia uyusmazhğın konusu olan yal, hukukı, teknik, zihniyet strük , likle artan devlet müdahalesi ve ;3 leri ile banka yöneticilerimn fhmsl edıldığınden tefeeil*lan mflracaa'fia'' üzerln? bakımından türleri gibi) dokulanmıs bir komp | sosyal yönleriyle, XIX. yüzyıhn 12.1963 gününden önce ( 6 iş günü hakîarın korunması bssbgia vererek bsnka için öz rın elinde kalan Türk köylüAn.tvasamız da bu sıstemi kabul geçmeden ) uygulanamaz. tehlikeli ya da önemli bır zararın leks halinde ortaya çıkar. Zira, pür | kapitalizminden çok farkhdır. AyBirliginln reHi ve uzun vâdeli kaynakların sünün kurtarıleıası, hasatın t l iktisat kanunları realitede taro an J m »ekılde 1920'nin Sovyet sosyaliznm SnşBrdüSü proerama S. Grevin yapılacagı işjerindekı doğaczğı anlaşılıyorsa. grevin dur' lamiyle ışliyememekte ve sistem j mj günümüz Rusyasında uygulasağlanması gibi bazı kararları d* edilmesinde gerekli olan to• ''ıvfe 47 Jsciler is\erenlerle durulmasma mahkemece karar vere pro'elerin r»lgun!u8'J «imaları v e bunları uygulamahum, lide, ilâç gibi maddelftolsn münasebetlerinde ikti»adi ve işçüerin iıçte biri grev oylaması ya rilir ve grev sona erer. O zaman ler. çeşitli strüktürlerin etkileriy n a n tipinden birçok noktalarda ay|»îan hassaslvetle l a n gerekmektedir. rin alınması, hayvancılığın ges"v\al durumlarını korumak veya pılmasını ister ve oylamada işçile mahkemenin esas hakkmdaki kara ayrılmak n l l r D j g e r d e y i ş l C j gtrüktürel dedia etmek rpümkün 'leŞiidir Salistirilmesi, toprakların i f l m i r d'iTsltmrk amacıvla toplu sözlesrne rin salt çoğunluğu grevin nygnlan rı beklenir. .... . . ,. ... . os> a tnu gj«j m ) e r SOnucu her iki sistem kenıY u k a n d a toplam olarak vermasına karar verirlerse, yine greve vet yatınm rtövize ifitivar eöst»ri f ş.re\ haklarına sahiptirler » . hıtın ıdeahze ed.lmıs taslağı, struk ** ^ = diğimiz t a n m s a l kredilerin, bir duruma sokulması, isletme n o k t a l a r m d a n h a r e k e t ı e gıdilemez. miyorsa. mevciıt vü>c«v v=ra«i*pGörülüyor ki grev hakkı haylı tur l S e portrenaır. Bu durumda gu v a fpv ''îakkınııı ku'l?mlm3<ı VP ıs lerin yatırım yaparak daha laz1562 yılındaki vâdeler, kaynako r t a V a g e ı m i ş l e r d i r . ü ç = 1! alanlara vapıîarak f'jzu'î hsr. uzun formalitelere baglanmıştır. !'"ialjrı ve ışverenlerin haklan ka DumusuB buyuk ve en aktuel mese n o k t a , . r d a k s r ^ k a r ? l v a o l a n s i s . = !a üretimde bulunnralan ztırelar v e kullanılıg yerleri ıtibaearelan frenlîvecek hicbir C. Grev yasaklan ve önemli bir lelerınden olan sıstemler konusu j e ı n j e r butün orta'va vaktn ver " n'ıiila duzen'onır. Adı geçen kanut' tiyle ekonomik kalkmnaaya riyle dafılışı ise şoyİPdir : mekanizmasi da n'Jİi'nmaır' konu : • Tnp'u 1? Sc^lesmesi .Grev ve L <> na bu açıdan bakmak, realiteyi or1 l e f d e birtinerine y a klı^mış ^ibik'vr . KTiıunu adı ile kabul edıltstanbul ve Ankara'da sendikalar taya koymak yonunden herhalde d r , e r A ( J e t a k 8 p l t 8 M l m l n « g o s y â . PîRnlı ekonpmHen heklenen kiKISA VADELİ r>'=tırsımdi hummalı bir toplu pazarlık daha faydal. olacakt.r. Itatleşmesi» yanmda sosyalizmin sa sflrede ikti«arît kjlVırTna gsi'ePLASMANLAR M 1kt ar Bölüm Toplaraı K çahşması içindedirler. Oysa adı ge Sımdı bu kanuna eöre grev hakMnln tahakkuku için 8ze! sek+ r Zamanımız, iktisadi sistemlerin «kapitalistleşmesi» nden rahatlıkla çen kanunun saydığı 13 grev yasakı n° 7araan ve nasıl kullanılacakvatırımlarının kontrol edüerelr "T hakikaten buyük bir yaşama mü bahsedildiği bir devreye girilmisl M ö » U l r r i l e açılan krediler: ğından bin de şuciur : KAPİTALİZM: Mal ve hıztn' lnınu ^nre.ım . * ba6'arıaeaîc bir kana'cadelesine şahit olmaktadır. Ancak , t j r > diyebiliriz. Sistem taassubu A) Çevirme kredileri M0J79JM!,S9 met üretiminin, firetim araçA. Orevin çeşitleri c Sıkı Yönetımin uygulandığı böl kapitalist sistemin geleceği tartı$ı p r a t i k alanda artık kaybolmak •• | i, şeç kahnmad.>n B) Sürüm ve ıatıs kredileri 23.301.482,01 larını özel mülkiyetlerinde 1. Kînıınî zrev : tşçilerin işvegelerde, Sıkı Yönetım Komutanlığı. lırken, hiç şüphesız sosyalist sis ğilimini göstermektedir. , halierîilraesl gereken hâyatî ehemC) Sm msbsvüleri Koo. «Ari hulunduranlarca kâr amaciyr^Tİerlc olan müna^ebetlerinde ikgrev ve lokavt yetkilerinın ktıllanıi temin de «istikbal problemi. orta1 Sistemlerin bu yakınlaşması, asI Tiiyet tajiTnaktadır. heasbı (çevirme) 413.39fl,M le yürütüldügü toplum düzeti^srii ve sn.«va! dur'jmlarını korumasını süreli veya süresiz olaraK ya konmah ve tartışma konusu ol1 imte dünyanın geleceği yönünden D) Tanmısl %31ü Mttnenidir. m°k, ya da düzeltmek amacıj'la ve askıda bırakabilir veya izne bağh mahdır. Fakat nedense, tartısnulas o n derece büyük önem taşımaktalemeler 71J37,91 SOSTALİZM: Üretim araçadı rrcpn kanunun hükümlerine uy yabilir » . rin çofnnnn özellikle kapiU d l r . 19^3 ü n SOS yalist Rusyası, haE) Ek ve geeiei tanm kf«tarının karan mülkfyetinde ol trını nlarak yapılan grev, kanunî Yüz binlerce isçinin geleceği, Ana list »lstem fizerinde dönmekte oldn l e n > Amerikadan sonra iktisaden dileri 297.440,30 dnğn ve üretimin knllanma gifvd'r. yasamızın emekçi vatandaşlarımıza gu derhal dikkatl çekmektedir. ikinci büyük devlet durumundaT 0 p 1s m 824.6S2.899,77 amaciyle, plânla yürfitüldü2. Kannn dışı srev : Bu amacın Türkiye Banka îsçileri Sendikası tamdığı. gayesı ekonomik olan bu Kapitalist sistem, Marx'dan berı dır. Hayat seviyesi yükselmis, I ö s e l Fonlsrtan Açılsn Kreğü toplum dfizenidir. d.^Tda ya da adı geçen kanunun hukuki hakkın kullanılmasına bağ ve özellikle 1917 Rus thtilâlinden halkda »otomobll sevdası» kendini adıyla bankalarda çalışan meıtıurdtler : KARMA EKONOMİ: Ürehv.iiümlerine nyulmaksızın yapılan lıdır. Toplu iş sözleşmeleri 1 ilâ sonra daima hırpalanmış, bu sıste göstermiş, kısaca, konfor zevkine | lann kurduğu Bankîş, ilk ba"=ın A) At.D. Fannndan a f ü a » tim araçlarından bir kısmının (•ov k?r'in riı=! grevdır. 3 yıl için yapıldıgına göre, görlis min geleceği daima şupheli görül vararak büyük ölçüde «Batılılaş\ toplantısını CaSaloglu N'ıjruosmalar 13 ü4A MS 47 kamn mülkiyetinde oldıığu ve B. Kannni grev ne zaman yapıroeier süresince ı^çiler bu hak'^n müs ve hattâ zaman zaman son'u mıştır». Günümüz Rusyası, bir Üniye caddç=i Alibaba Türbesi ?oB) TohumİTik ysrdım kirdiüretimle dafılıma kamn adılabılir? voksun kalırlarsa mağdur olma du nun çok yaklaştığı ısrarla ıleri su çüncü Dünya Harbı ile meşakkatle I kak No. 29 daki merkezinde geçen leri 189.010.565 72 na miidahalelerin yapıldığı rumu ile karsılasacaklan gibi. top rülmüştür. Bütun bunlara rafmen geçen 40 yılın kazandırdığı «Ame1 tşveren, sendikar.ın toplu pa ı cumarte":ı EÜnü yapmıştır. C) Topraklandırılan çlftçigüdümlü toplum düzenidir. lu sözlesmenın gayesi de kaybol zarlık çağınsına yana^mamıs ıse, kapitalist sistemin yasamakta de rikanlasmayı» kaybetmek rizikosu lere acılan isletme kre. Send'kanm kurulus gavesini ha2.743.512,25 SOSTAL ADALET: ÇalıTtıus olur. Oysa kı devletin tarafsı? ya rla toplu pazarhk gorüşmelerin ı vam ettiği ve hayatiyetini korudu altındadır. Aynı endışelerı 1920'nin T 0 p ! a m sıjı tBensuplarma açıkhvan Ba$«5.303.981,44 sanlann millî gelirden emekhakemliğı altında ıslıyen bu « oyude anla^jrıa oîmamışsa, sendika grp ' ğu görülüyor. Rusyasında gormek imkânsızdır 3 Kooperatiflere Acılan Krekan Nusret Önsü">r. ozel bankaleriyle dogrn orantılı pay alnun kurah », taraflann esit güçve eıdehıiır Diğer yandan, Rusyada kurulan Sebepler yığınla olduçu halde bir diler : farda çahsan h;n!erce memurun maları, kamn harcamalanna lerle ma<a başma oturma'ıarı ile 2 Jsçıve va rla sendıkasıns ım'Vpatlamamasının A) Kredi kooperatifleri . . . . 454.135.003,68 gelirleri ölriHünde katılmalaSendikava ilei göstermesıni istegerçeklesebilir Bu ıhtıma! ve so sosyalist sistem. Marx'ın Batı du dünya harbinin znat va da toplu is sözleşraesi ile buraria aramak gereB) Satıs kooperatifleri birrı ve kisi«el veteneklerinin nuçlar. Sıkı Yönetım durumunda süncesıyle ve oncelıkle Batı ıçın kerametinı miş ve Turktf'e katılmak nıyetinJdâ!anmış hakiar, topln is sözles likleri 690.423JS8S.fif eelismesini «aSlavacak fırsat konuya taraflarca ( dpvle*. işçi ve ta'arladığı bir sistem clmasına rağ vkir. Bu arada 1956 da toplanan Sovde olmariıklannı belirtmiştır. Ban e t mesiyle bsgh hır ısverpnce bozuı men, güreh bır gelışme ve genişleKomunıst Partısinın, prensip T o p l a m esitlı'klerinden yararlanabilıçveren ) ne kadar nzel bır onem 1.144^58590,37 kalarda lokavt vapılına=ırın immurça. jendika erpve giiebılır olarak rJ'invada sosyalist ıdeallerı meleridir. TOPLAM (A) verilmesı gerektijinı açık bır şe me goa'ernr.ıç. vasams gucunu 2J>94.4S5.171,58 kâxısnlı|ından bahseden Başkan, Demek kı bu iki dururrrın dı"' tererek kapıtaiizmın karşısına dı sulh yolıvl*> serçeklı»<;îirme karakilde göstermektedir. da yapılsn grev kanun dışı grevdn gre\'e mecbur eiilrr.emsîeri tekümistir. Devamı 6 neı sahifede 1 Devamı 0 ncı sahifede ınenntsind* bulunmuıtur. Ekmek ( K f . ) l'n (Kp.) BSrek (Kg.) lyme sayu (damaeana) Koyun eti (Kg. Sıfır eti (Kg.) Balık (Kg.) Tamk (Kf.) Socnk (Kg.) Sebce (yas) (Kf.) Selwe (konsrrve) (Kf.) Sadeya| (hayvani) (Kç.) Sadeyag (nebati) (Kg.) Zeyiinyatı (Kg.) Toz »eker (K?.) Şekerli maddeler (Kg.) Çikolâta (Kç.) Patates (Kf.) Plrinç (Kg.) Knrn fasnlye (Kf.) Vohnt (Kg.) Mercimek (Kg.) Bnlfor (K«.) Makarna (Kg.) Sogan (Kg.) Zeytin (Kg.) Sflt (Htre) Toğnrt (Kg.) Beyaz peynir (Kg.) Ynmnrta (adrt) Meyva (yas) (Kg.) . f î h r a c a t saıtayiiıtıizif geciknteden geliştirnteliyizf ~f \i n Öıa! seklör yatınmlarınsn kontrolu t Sermaye Piyasası j Tanmm önemi ve | Semineri başladı f tanmsal Ziraal Bankası, 5 6 miJyar lira olan senelik \ tanmsal kredi ihtiyacının yansını kaışıhyor | KAPİTALİST ve SOSYALİST sistemlerin yaşama mücadelesi ÇAIJŞMA HAYAT1M1Z Yazan; Doç, Dr. YMksel ÜLKEN Grev hakkı ve grev yasaldarı Yazan: Sina Pamukçu NE NEDIRf