Katalog

â Ektm 1963 CUMHCEITCT SEŞ EKONOMİ ıı Adandda piyasa geçen haltada harateticnnıedi Para darlığı var mı? Geçen haftanın ortasmda T. B. M. M. Kira Komisyonu Baskam Bay Mustafa L'yar, bir basın toplantuı yaparak bugiinlerde Meeliıie göröşülmesine baslanacak olan Kira Kaıuuıu Tanansı konusnnda konusmuj ve «fırsatı ganimet bilip kira bedellerini yüzde 830 nispetinde »rttınnak lateyen mal sahiplerl» ni kınamıstır. Konn gerçekten ilçi çekicidir. Kiralann yükselmeye ba«laması, kannnun kabnl edümesinden önce yer almaktadır. Yine sayın Uyarın eyliil sonunda yayınladığı bir makalede y»ıdıgı gibi, kira artışının, büyük oranlarda eald binalann klralarında görülmesi beklenmektedir. Kısa vâdeli bir dönem için bn göriiş doğriı olabilir. Aneak nıun vâdeli olarak düşünülürse, toplomnmaınn bngünkü yapısı içinde. bir yandan nüfns artışının şlddetli basıncı, diğer yandan köylerden şehirlere akm devam ederken, yeni kanon kira rayiçleri üzerinde düıenleyiei kîr etki yapabileeek tnidir? Saym Mostafa Uyarın yasdıgı £ibi, mal sahibi kiraeı karçı karşıya değil de, gerçektea, yan yaaa gelebileeekler midir? Gerçekte kono sndur: Tasan, kiralann eerbestçe tesekkülünü. esas kabul etrnektedır. Ancak fahiş kira taieplerini düzenleyici hükümler de tasanda yer almaktadır. Bu demektir ki mal sahipleri, a n ve talep kannnnnnn lonnçlarına göre, yatırdıkları »ermayenin gelirini alaeaklardır. Ba darurada raemnr, tnüstahdem, işçi gibi özellikle biiyük sehirlerimizde kiracılann çognnlnğnna teşkil eden aabit gelirliler ne yapaoaklardır? Bnnlsr reel gelirlerini, genel olarak, fiat yükselişlerine nydnramadıklanna gtJre, ek«nomideki gelir bölüşümünde rant gelirleri lehine ve Seret gelirleri aleyhine bir durum hasıl «lacak demektlr. Tabiatiyle böyle bir sonncn, ne ekonomik ne de iosyal bakımdan deateklemeye imkân yoktor. Ba sonnç, sabit çelirli bötiin vatandaşlara da reel gelirlerini ydkseltrae imkinı tanımadıği takdirde, mal sahibi ve kiracıyı devamlı ayuşmazlık halinde bırskaeak niteliktedir. O halde ne yapmalı? Kira badleri prohlemi, millî kono» politikasının bir yanıdır. Temel problem, konnt yatırıralarının millî gelirimizin belirli bir oramnı aşmamasına çalışarak konnt arzını arttırmaktır. Kalkjnma Plânımıı bu bakımdan sosyal konnt yapımının tesvikini temel ilke olarak kabnl etmis ve bSyleee bir yandan lüks konntlar yapımının azalmasını, diğer yandan cjttikçe bfivüyen gecekondn problemine çare bnlnnmasını öngSrmiistür. O halde Kira Kannnnnon, ekenemik ve ı«syal bakımdan »l»msnz sonnçlar yaratmaması için türatle s*syal konat politikannı nygnlamaya başlamak ve geeekenda divasını çözecek tedbirlerde gecikmemek Iizımdır. Soı konosn tedbirlerden bazılannıu ahnmau flrneğin, arıalar ve banların vergilendirilmesi ile ilgili tedbirler gibi zamana ihtiyaç gdsterraektedir. B« bakımdan sosyal konnt yaptırmak iıtiyen ve çoğunluga kiieük tasarrnf sahibi olan kimıeleri yapı müteahhiUeri veya «atıeılan ile karsı karşıya bırakmıyaeak tedbirleri de bir an dnee almak gerckir. Bnnlann yaptırdıjh, çoganlnÇıtniın evtaf bakımından düsük, fiat bakımından yiikaek oldugn söylenen, yapılar yerine ihtiyaç sahiplerinin kuracakları yapı kooperatiflerini teşvik ediei ve düzenleyici tedbirleri alarak, sağlam ve acaz konat yapımını geliştirmek mümkündiir. Kredi, malzeme temini ve teknik yardım konnsnnda bu kooperatiflere bir düzen verilebildifi takdirde, bem projeye uygun, bem oeoz ve hem de sayı bakımından çok konat yapımı daba süratle jerçelkeşmiş olaeak ve Kira Kanunnnnn mahtemel sosyal ve ekonomik etkileri, bSyleee, daha hafifiiyecektir. (İIM t»<V Kiralar yükseliyor Merkez Bankaa kredilerinin genişlemesini istiyenler var; bazı iktisatçılar da enflâsyonu önleyici kayıtların kaldırılmasında dikkat tavsiye ediyorlar Ankara (Özel) MiUttkMurau Par» Fonunun (I.M.F) yıllık guvernörler heyeti top lantısıdan bu hafta sonunda dönmesi beklenen Alican ve Melen ile diğer yetkilılerin. Türk ekonomisinin geleceği ile ilgili bazı önemli kararları açıklamaları beklenmektedir. Bu kararların, ekonominin istikar içinde gelişmesini düzeniyen bazj kayıtiayrcı hükümerin değiştirilmesi Ue ilgili olacağı ifade edilmektedir. 38 eylülde baalıyaa I.M.F. gaveraörler aeveti toplaotısnndan öne» ve Mira, Maliye Bakanlığı Müsteşan Memanh Ayt«rün baskanlıfındaki bir heyetimiz, bu kamraun yetkileriyle Tirk fkonomisinm bngtakt «tarnniD ve geleceğl hakkm4» bir k»nsültasy«n yapmısUr. Heyetimiz, IJVI.F. \etkililerine, meraleketinırz ekanomisinln içinde bulandu|u darumn an* latraış, Hazinenin Merkez B»nka*ı ile ve iktisadi Devlet Teşekküllerinin Merkez Banka» ile elan ilisiklerlnin bazı kayıtlamalar altında bnlandoğunn hatırlatmıs, bnnun ekonominin gelistneaini öaledifini blldirmiştir. Ortava dökfilen bilgller etrafında tartışma açıldıgı da başkente gelen haberler arssındadır. Heyetımuın, belirttıgi kayıtlama yacagına daır hükümler bulunmak lardan kasıt şu noktalarda toplan tayıa da g«lec«k iktidarlann emaktadır: line yanlış bir sılâh vermemek ge1 27 Mayıstan sonra çıkarılan r«kir. Tehlıkelı bir husus olan bu 260 2 sayıh kanunla Hazinenin Mer konuda verilecek kararlarda çok y kez Bankasından bir mall yıl dlkkatli olmak gerekir.» de ancak, bütçenın masraf toplaW»jhıngton'd» bu konuda yapımının yuzde 5 i oranında avan* »dilmiş v« yüz lan konsultasyonun tonuçları başalabilec«gi ag kente henuz intıkai etmemiştir d* 15 oramndaki eskı miktar aıal Ancak, ilgili bankalar ile diğ«r tılmıjtı. Aynı kanuna göre, ban yetkililerin donmesiyle durum bir kanın bu avans karşılıSında yapabılccegı «mısyon miktarı iı« h« aydınlıga kavusacaktır. I M T . in sabın borç bakıyesını geçmıytcek Türkiyede enflüsyonıst bir temavül oJmadıgı ve istikrar bulundutir. 2 Merkez Bankasının iküıadi ğu kanısiD* varması, heyetimizin devlet teşekküllerine ver*ce£i kısa bu kooudaki ısteklerınin gerçekvadelı avanslara da bazı kayıtlaı lesmeune yol açaeafı ifade «dılkonulmutşu. Bu arada, Toprak raiftir. Mahaullerı Ofisınin tahıl ahmları için 250 milyon liralık »vamının Kararnameyle düzenlenmesi, Şeker Şirketinin pancar, Sümerbankın pamuk ve Tekelin tütün alımlan ile ilgili avantlan da baaı kayıtlımalara tabi tutulzoustu. Enriftfyeııa aetlan kapılar Her iki husus da I.M.F. il* Maliye Bakanhgı ile geçen yülard» varılan anlafmadan ıcnra yürürlüg* konulmuıtu. Bu kayıtlamalann konuimaunda, 27 Mayıttan önceki «Enfüsyona açılan kapılar» m tıkanması amacı gudülmü?tü. Bu konuda koouştugumuz bazı Maliye Bakanhgı yetkilileri ile özel tektör temsilcileri funlan löy lemi|lerdir: « Türk ekonomiti «on yıllarda istikrar kazanmıştır. Bu kayıtla malar iıe, ekonominin genisleme T* ««liçmtıinl önlemektedir. Kkonomi hacmına «ıjamaz duruma gir miı, T. M. O. nin tahıl «lımlarının tınanımanmda büyük (üçlüklerle karfilasılmıştır. Bu kayıtlamaların gıderilmesi halind* kamu «ektorunÜD fmansmanı için ek yet kiler elde edilecek ve böylec* Ukidıt» ihtıyacı karşılanacaktır. Ayrıca, bu şekil bankalarla özel ıektörün kredi hacmının geniflemesine yol açacak ve buradan hareketle ekonomide bir geli?m« ısğlanacak ve özel tcktbr kalkınma için dah* fazl» yatırım yapacaktır.» Iktiıadi müf'irler ött yandan, bu kanunlan getlren ya da getirilmesinde rol eynıyan bazı iktisatçılar ısc foylc konuımuflardır: • Bir mtmleketin «konomiıi için konulan kurallar hiç bir şekilde degişmez demek degildir. Zamanın ihtiyaçlarına göre yapılı cak deği?iklıkler ve müdahalelerle ekonomi hanalize edilir. An* cak, bu kayıtlamalarla ilgili olarak yapılaeak değısikliklerd* çok dikkatli olunması gerekmektedir. özel sektör temsilcileri bugün piyasada bir para darlığından bahsetmektedirler. Oy«a, fiat endeks lsmir (HalAk Cansın bildlriyer)lerinin artış göstermesi ve dış o Çesltlı ıhraç maddelerıne ait yeni demeler dengesınin devamlı açık mevıimde ıstihsal edıimıs partilevermesi para darlığının bulunma rİB büyük ölçuler hâlınde piyasadıgını ifade eden iktisadi müî'ir lara gelmeğe baslamas.ı tzmır borlerdir Bu durumda, kayıtlamala »asındaki muamelelere nispi bir nn kaldınlması ya da yumu?atıl gevşeklık getirmıs bulunuyor. Bıltnası, 27 Mayıs öncesinin i»tikrar hassa pamukta fıatlar devamlı bir sızlığına, diğer bir deyimle «En gerüeme seyrı içinde. Mevsim baflisyona giden kapıların» aralan şında 6 liraya alıcı bulunan «Bemısına yol açacaktır. Her ne ka yaz Bırınci Standard» lar, simdi S dar plândı bu kapıların aralanmı liraya dofru gerilemekte. Bir ta Pamuk Katları düzensiz Çukobirlik ih racata başladı • Yağh tohum satışları isteksiz Adana (Çoban I m t ç n bildirlDovız kaynaklannuzın eo dnemlüerinden bırini teşkil edeo pamugun Adanada, alım ve dı» satış fiyatlan h#nüz duzenıni bulatnamıstır. Buna, ozelhkle »ulu tanm yolu ile uretilen pamuklardan önemli bir kısmının heniiz tarlada olusu sebep gösterilmelotedıt. Pamuk v» zahire borsasında sa» tıjlar hararetmi bulamadıfı giM ihracatçıiar da dısarıya satı$ yapamadık'anndan aıkâyetçıdirletr. Bu arada, nâzım bir rol oynayaa Pamuk Tarım Satış Kooperatiil* ri Bırliği (Çukobirlik), bazı Av» »•upa fırmalariyle anlasmaya varmış, Ingiltereye ük partı olarai 1160. ttalyaya 750, Yunamstana 200, Almauyays 1900 ton parauk satmıstır. Alivre olarak satılan bazır pa« muklar 430428 kurustan ıhraç edilmif tik*. Diğ«r taraitan Çukobirlik, geçsn yıhn bu günlerinde ortaklarından 63.000 ton kütlu (çskırdsklı pamuk) mübayaa edebildigı halde, ortaklar bu sena ancak, 25.000 ton cıvannda kütlu teslim etmijl*dır. Çukobirlik idarecileri, «Bu miktar 40.000 tonu bulabıhrse, yi ne de memnun olacajız» demektedirler. Yağh tohumlara gelmce, bu M zon borsada yağh tohum pıyaiası pek canh gorülmemektedir. Su sam, ortalama olarak 2SO2»4. pamuk çekifrdeği (Çigit) 7074 kuru» tan muanaels gormektedır. Bu maddeler, henüz ihraçtan xiyad« yerlı ve mahalli fabrıkalann ihtıyaçlan için »atın ahnmaktadır. Tüfkiye ve komşulorında çımento üretimi •Ayhk ortalanıalar Adana (öı«r ÖİTEP ya«ıy«r) i Yılhk Kalkınma Plânının «ıel sektör yatırımlarından olan •Çukurova Hıdro • Elektrık Santralı»nın 3. gıupunun malzemeltri Mersin hmanın» gelmıs ve mşaat mahallıne tasınmaya baslamıştır. 20 milyon liraya mal olaeak 3. türbin, enerjı mıktarını 100 mılyoa küovat aaat daha «rtırarak enerjl üfetımini 300 milyon kilovat saate yukselecek ve faydasız bir seküde akıtılmış bulunan baraj juyunun 1/3 u de değerlendırilecektir. Hazıran ayında montaj bitecek v» temmuz ayında da 1. türbin (e|~vıse gırmis olacaktır. Çukurova 3. grup hıdroe!ektrık santralı maizemesı Mersin limanında IMt St St il SJ 4t Sfn£t.M Sebep: Bazı tereddütler Müşterek Pazara pamuk ve üzüm satışları yavaşladı Izmir (Özel) Ortak Pazar memleketlerınden muhtehf ihraç mallanmız için alınmakta olan taleplerın, son zamanlarda tercıhan uzun vâdeli anlaşmaiara doğru kay mağa başladığı dıkkatı çekmektedır. Bilhas»a kuruuzum ve pamukta çok belirli bir hâlc gelen bu durumun, llgililer tarafından yapılan Rısyanın ibracalı nereye gidiyor, ithalâtı ntredtn gelıyor? Sevr York'ta (Oolar olarak) Zürıh'te (laviçre Fraagı olarak) Holânda (100 Florin) R. Almanya (100 D. Mark) tsviçre (100 t. Frangrt) Fransa (100 F. Frangı) İtalya (100 liret) Belçika (1 B. Frang^) tngiltere (1 Sterling) A B. D. (1 Dolar) Türkiye (1 T.L.) 28,000 25,200 23,300 20,600 0,163 2,050 2,823 0,095 121,00 109,50 89,00 0,70 8,70 12,15 4,33 0,330,43 ızahına gore, Ortak Pazaf meml«ketlerindeki dıs alıcılar, Turkiy* ile yapılan anlaşma hukümlerı gereğınce, gumruk muafıyetlerınin, aneak anlaşma yurutluğe gırdıkten so»ra tatbık edılmeğe başlayacagmı goz onunde tutmakta ve bu muafıyetlerden ntıfade için, Turktyeden alacaklan mallan mumkün mertebe geç tarıhlerd» tesellüm etra» yolunu denem»ktedirlt*. Dıs alıeıların bu tutumu, $ımdıki hâlde ihraçatçı fırmalarımızın büyuk kısmı tarafından tereddutle karjılanmışt'.r. Bu fırmalar, muhtehf maddelere aıt rekolte tahmınlerinın »ıhhati konuaunda daıral bir şüphe içinde bulundukarından, pıyasaların iç »eyrı hıkkında kuvvetlı tahminler yapabilmenin güçluğune ışaret etmekte we Ortak Pazar memleketlerind»alıcılafı ile simdıden 45 ay veya daha uzun vldelerle gır*c*k •ri anlaimaların, dahıli :.u>asa«rdaki muhtemel fıyat değişıklikleri yüzünden, ilerıde buyuk k». yıplara yol açabileceğınden endıse etmektedirler. Son iki hafta zarrında tzmtrden Ortak Pazar memleketıerine yapı »n satıjlarda, bu tereddutten dogan bir agırlaşma gorulduğu bıldirilmektedır. İskenderundan zeytinyağı ve sigala yağı ifaraç edilecek t«ken4ermn (Güney llleri Merkez BürosuTeleks) önumuz. deki gunlerde hmanımizdan zeytinyağı ve sigala yagı ihfracatı yapılacaktır. Avrupaya levkedilecek yağlar için Ihracatçı Birhkleri tarafından yeaı ihraç fiyatlan tesbit edılmııtir. Buna gote, «,»5 asith zeytınyagı öe A S 7 JH «00, %«10 aaitli 57S dolardaB ih/ae edi o lebılecektılr. o2O ye kadar rutubet li ham sigala yağımn ihraç fıatı ıse 6 800 dolârdır. Haftaltk alUn fiyatlan Cnmbnriyet 1 9 S 2 1 » « t R e « a t 19 6 2 1 » 8 S ETLÜL 28 30 92.75 136. İS.Tİ 91JU) 92.80 9130 9î n.l( 136. U.67 13.75 EKİM S tt.M i\2$ Geçtl&lmız hafta »onunda Flortnln rük»elıne temayülü göatennlslcrdlr. repvalüe edilecegl hakkındafcl haber Zürlh Bor«a*l. FLORİN ve D MAHtC l»r yalanlanmıştır. Holanda Merkez B. dısında, hareketslzdlr. Türk llrası nın New York v» dljer borsalarda New York'ta (1 = : 10,52 TL.) dır. Zü50 mllyon dolarlık aatif yapm»sın« rihte (1 IJV TT. .= J.08 TL). Al!«ragmen Florlır deterlenmlftlr. G*nelj)»rda ve (1 îsv. Fr. = TL.. »aolarak New York'ta Avrupa paralan' tıçlarda değıçmemlçtlr. Izmir: Yeni mahsul fiyaiları düşürüyor raftan dış alıeıların, diğer taraftan yerli tekstıl fabrikalarının tileplerındekı genış istek, her gun daha artan mıktarlardakı «an» ın te»ırlerını onleme*e yetmıyor. Ueçen haita sonunda 510 kuruşa kada cü şen fıatın, onumuzdeki gunıerde biraz daha gerilemesı surprız olmıyacak. Incırde de durum ayni. Kahtenın ıyihğıne rağmen piyasaya gelen mal mıktannın gıtttkçe ço İalması yuzunden bılhassa buyuk taneh kategorilere ait fıatlar gevşek gıdıyor. Bu arada bir me««le de, depo sıkıntısı. ihracatçılarJan bir kısmının, dahili tuccar ve komisyonculardan evvelce aldıklan partılerı tesellüm etmemeleri, pıya sada ciddi bir depo darlıgı y»ratmıç bulunmakta. Gelen malın bir müddet once paraya çevrilmesi lüzumunu yaratan bu garip vaziyet, piyasada bir başka gevşeklık «ebebi oluyor. SINAt ÜRCTtM (Tatırım mallan) Ham Danir (le firetim) Çelik blok (iç üretim) Demir ve Çelik (itbalât) Makineler (ithalit) Çimento (iç üretim) 4 SS^91 U.T0 19 6 3 K a ! ee 1( • t . 136.135. 135, 13.S0 1S.67 13J« 136^ l î t 13SJ0 133. 133^ 13.75 13.79 1345 13.65 13J0 • Italyan Hükümeti, bir yıldan fa/ladır etkileri «rtan enflisyona karşı savaşmak üzere bir stabilizasyon plânı hazırladığmı açıklamıstır. 80 milyar liret tutarmdaki açığını, istihltk mallsn için yüks»len talebi, sınal yatınmlann mrtıçım ve diğer ekonomik faaliyet. leri düzenlemeyl o'ngören tedbirler, bu arada «ayılabiHr. •k Para Fonumın Washing. da 30 Eylüldekj toplanüsmdan 8nee, Commonwealth'in Maliye Bakanları milletlerarası ekonomik dnrumn %5rüşmek maksadiyle Londrada iki fün siiren bir toplan. tı yapmışlardır. ir Ortak Pazar nemleketleri sosyaliıt partilerinin liderleri 19 ve 20 ekim tarihlerinde Manilysda toplana. caklardır. Toplantının gayesi, «nümüzdeki oeak ayında toplanaeak Ortak Pazar Knmlnna kadar Avmpa »osyalistlerinin faaliyet plânının uyçnlanmamssı hakkında karar alınmasıdır. Ortak Pvzsr komisyonu tara. A frndın bildirüdiğine göre, 1.711 kişi olan peronelinin 407 sinı Almanlar teşkil etmektedır. Bunu sıranyle 372 Fransız, 370 Belçikalı, 323 ttalyan, 162 Holândali, 60 Lüksemburglu v 17 diğer uyruklular takip etmektedir. Pamuk fiyatlan geriliyor İncir mahsulü depolama güçlüğü içinde Mahsul tahminleri daha ilmî olmalı Ay'ın ekonomik göstergeleri O«ak Hasiran «ylan (Bin ton olarak) 1962 1963 NE NEDİR „.. .'... ^^..... «..... U« 123 «B 35 1JI5 İM 194 171 «S Toplu sözleşmede uyuşmazlık yazan: Ali Rıza Kazgan Tatbikatta çaltşma probtemieri Yatırım mallan uretimi geçen yüın «y»H «lÖBeınine f6f« jrnksektir. Demir re çelik ithalâtındaki artış oranı i« üretimden dah» fazladır. Buna karşılık makine ithalit talebi dah* yavaş bir artış kaydctmiştir. Çimento üretiminde d« artış vardır. SINAt ÜRETİM (Tfiketim mallan) (Bln • kasfran aylan ton veya metre) 1962 19C3 78.773,8 1.7 ERONOMÎK GÛSTERGELER ; lial ve hizmet uretimı, satışlar, stok hareketleri, fıatlar, in şaat faaliyeti, ıstıhdam seviye ] ti, para ve kredi hacmi gibi ko ' »ulartlaki degişmeleri devamlı olarak izleyerek genel gıdış hakkısda fikir edmmeye elve ] rişli kııa, oziü bilgilere <eko1 nomık ebstergeler» denır. Gds ] ttrgtler uzunluk, ağırhk ve de ; 2er ölçüleri ile verildıği gibi ea •' deksler halinde de duzenleair. j Bu amaçla kullamlan bajhca • endekıleri aşağıdaki gibi tanım j lamak mümktindür. FİAT ENDEKSLERİ Zirai \ mahsul ve ıınai mamullerin fi • atlanndaki değişiklikleri izle ] mek üzere aralarmdan temsil • yeteaegi buluaan bazılanna ve ; ya teker teker hepsine ait fi • atlar tesbit edilir ve bu fıatlar ] emı alınan bir döneme ait fiatlarla kar«ılaştınlır. Karşılaşj tırma eski bir donemdeki (yıl, S ay, hafta ortalaması gibi) fiat 5 100 kabul edılerek sonraki bu 8 tün fiat degişmeleri bu esas fi g ata oranlar şeklmde gösterilir. jjj O Ynnltt nttmnıeal (DeviH flretrod) (m*f) 1JW,4 Pamnkln mensneat ( » » ) (metre) 76.2*0,9 Tün Iplijri ( • > ) (ton) U Paasak IBIİH ( » » ) (ton) 13^ lan saklıdır. Yeni üye kayıtlarının Mahsal tahminleri Geçen yanmızda (1) tepla yürürlükteki kanuna göre yapılm» i> »özlesmesinde yetki ihtilil Kuru üzüm pıyasasını da birkaç sı gerekir. Sendıkanın tüzüğüne uy larını € if yeri » açısından in«Bölge Çalışma Müdür Muaviniı gun kayıt ve kabul ışlemıni yap. hafta evveline nispetle gevsek bir celemiçtik. Bn yazımıtda ko an icap eder. Bu genel kaıde ge lu sözleşme yetkısıne sahıp olabil tırmış olan üyeler o sendika adı. hava içinde gdruyorui. Ancak bununan diğer önemli iki yanını ele almak istiyornz. Bun reğince, bir «endikamn herhangi meleri için, önce genel kurullannı na çoğunluk nisabına dâhil edilir rada, başka faktörler rol oynamak ta. Rekolte miktarının bu yıl gelardan birincisi « is koln » ba bir iş yerinin is kolunda kurulma toplayarak hangı iş kolunu kapsa ler. çen yılların çok altında olması (res kımından, digeri ise « ço|nn sı Iizımdır. Böyleee, « Yapı Isçileri yacaklarını tâyin etmeleri ve tü»endikaların dikkat edtcegi mî tahmine gore 60.000 ton, tüecalnk ve fiyelik dnmmn» ba Sendıkasının » bir dokuma fabrika züklerini yönetmeliğe uydurmalan konalar kımından topln iş gnzleşme sında toplu sözleşme için işçilari lâzım gelir. Toplu sözleşme konusunda genel rın ve çeşıtlı mustahsil gruplanlerinin ortaya koydnğn tatbi temsile yetkisi yoktur. Çoğnnlak ve fiyelik dnrnmo olarak denliebilir ki : Memlekett nın kanaatıne gore 50.000 ton), m«v kî problemlerdir. Şu kadar ta, bir ış yerinde muh Çoğunluk ve üyelik durumu ba mlzde mevcut işletmeler iktisadi simin ilk haftalannda fıatların gö Önce « iş kolu » bakımından yetki telif işte ve meslekte İjçller var kımından yetki uyuşmazhğına ge bünyeleri bakımından çok farklı rülmemış bir hızla yükselmesine uvuçmazlıklarım görelim : dır. Meselâ, bir makine parçalan lince : Bir lendikanın temsil ye& durumdadırlar. (özel, resmi sektöf yol açmıştı. Şimdi dıj alıeıların, bu İs kolnnda yetki nynşraazlıklan fabrikasmda tornacı ve frezeci gi kisine sahip olabilmesi için toplu iş yerleri, büyük ve küçük işletme yükselişi frenlemek gayesıyle taİs kolu nedir? bi asıl if kolu isçileri yanında, •özleşme yapacağı işyerinde veya ler...) . Mahalli iktisadi özellikle» leplerıni belirli bir sekilde azaltr Eknnomıde, ış yerlerinde yapılan fabrikanın kapıcuı, bekçisi, perso J yerlerinde veyahut iş kolunda ça de düşünülmelidir. mış olmalan, ayrıca yakında dünı?ler, benzerhklen ve ajrıhklan ba nelin yemeklerini hazırhyan aşçı lışan işçilerin çogunluğu üyesi ol Bu itibarl», yeni düzenin başlan ya piyasalarına arzedılecek tran ülar ve benzeri yardımcı işçiler de o i B gerekir. kımınrian gruplarda toplanmış, bun gıç safhasında sendikalar iş kolun zümlerini tercih edeceklerıne dair ların her bırıne « ış kolu » denmiş bulunabilir. Bu yardımcı işçiler • Çoğunluk nisabım > işyerindek] daki bütün iş yerlerinde değil, bel ımada bulunmaları, tzmir piyasamesleklerindeki lendikalara gire lendikalı işçilerin çoğunluğu olatır Meselâ, « yapı ısleri » . « doku. lJbaşh büyük işletmelerde toplu macılık», « maden çıkarma işle bildikleri gibi, çaUstıklan Uy«ri rak tefsir edenler varsa da, kana sözleşme yapmaya gayret gösterme sında hafif bir ağırlaşma ve dahilî rinin iş kolunda kunılmuş lendika atlmce, kanunda, «iş kolu veya iş rı • bırer ayrı ış koludur. lidirler. 1lerde, tecrübe ve ehüyet fiatlarda, kilo başına 4 5 kurusu lara da üye olabilirler. Misâlimiz yerlerinde çalışan işçilerin çoğuntş gruplarından bazılan birbiriykazanıldıkça, iş kolunu kapsayan geçmiyen dusmelere yol açmıı vaziyette Bununla beraber, ihraç pi le ılçılıdır Yaym ve basın İs kolla. deki asçılar, «Gıda Işçileri Sendi luğu» dendigine göre, lendikalı ve sözleşmeler yoluna gidilebilir. rınrfa oldugu gibi... Asıl ve ilgiLi kasına» ve iş yert iş koluna ait «Ma ya sendikasız çalışan bütün Jşçi îsçi sendikalan liderhk mücade yasası henüz sağlam ve geçen yıl aynı mevsimde 220 dolar civarında ıs kolları 22J 1963 tarihli yönetme den îşçileri Sendikanna» firebilir rin en az yan sayıdan fazlasımn lesini bırakıp birleşmeğe çaln öye olmalan halinde, o sendika lıdırlar. Bazı işverenlenn kendile olan F.O.B. ton fiatı, hâlen 330 delıkte göstprılmiştir. tlgıli is kolun ler. dakı sendıkalar, aralannda birtık tşçilerin çoğunluğuna sahip olsa temsil yetkisinı haiz olabilir. rince müfrit «aydıkları işçi sen Isrhk sağlam bir seviyede. Bugükıırarak federasyon teşkil edebilir bile « Gıda îşçileri Sendıkasının • Aynı nitelikte iki işçi sendika» dikalanna karşı mutedil sendikala ne kadar yapılan dış satışların yeler Federasyonlann ilgili bulun iş yeri iş kolunda kurulu olmadı aynı zamanda sözleşme yapmağa te n teşvik etmeleri rekabeti artır kunu da 22.000 tona, yani umumi riuklan ış kollsnnda toplu sözle». ğından toplu sözleşmede temsil yet şebbüs etmiçlers* bu takdirde, en makta, bütün bunlar işçiler için rekoltenın yarısına yakın bir nismp vapmava vetkılen vardır. Bit kisi mevcut değildır. fazla üyesi bulunan »endika, çalt faydalı neticeler verecek toplu söz pete ulaşmış bulunuyor. Mahsul ış kolunda bırden fazla sendika ku Eskı kanuna göre kurulmuş bazı ?an işçilerin çoğunluğuna sahıp ol leşme gorüşmelerınt gecıktırmekte tahminlerını ise daha ilmi daha rerulahılır^e de, avn ış kollarını kap sendıkalar ayrı ış kollarını kapsa mak şartiyle, temsile yetkiliriir dir. alıst esaslara gore yapabılmenin sayan sendika kurulama? Sendi maktsdırlar Bunların tiizel kiçilik Eükı kanun» gore kurulmuş senyolunu bulmamız lâzım ! Valann is kollarına gore kurulma leri devam etmektedir. Ancak, top dikalara üye olanların üyelik h*k> (1) Bkj. Cumhuriyet. 2 Eldm 1363 Yalnız devlet öretiml lttati(tikl«ri yayınlanmaktadrr. Ckrek ytta10, ferekse pamuklu mensucatta bu yıhn ilk yannnd* elde edilen sonuçlar, geçen yıhn aynı donemine göre daha fazla üretim yapıldr İmı göıtermektedir. tplik üretimindeki artış daha azdır. Orialaaıa maliyet (TL./m2) 246 256 f GBÇINME ENDEKSLERİ Be g ' lirlı tip ailelerce (ernegin 3 ço ^ 1962 (Oeak hazlran) euklu aaa babadan kurulu iş S 1963 (Oeakhaziran) 19.67Î çi ailesi) başhea gıda maddele 5 ri ile giyecek eşyası, mesken S kirası, taşıt araçları, eğlence, Ş Belediveler tarafından verilea iaşaet ruhfatlanM f«r« düzenlekultür ve tıp hizmetleri karşı : nen yukardaki istatistiklerde irıfatt yapmak istiyenlerin nyıgında hgı ayhk standart miktarlar i belirli bir azalma gsrülmektedir. Buna karşıhk yatırım tutannın, geçen yıla göre, dıha yü%ı«k oluşu, ertalaraa »etrekare maliyetinin üzerinden yapılan harcamalar , arttığına işarettir. Bu sonucun ahnmaıında lükj inşaat yapımındaki daki değişıklikleri izlemek üartısın rol oynaması da muhtemeldir. '. zere düzenlenen endekslere «ha yat baha«ı endeksleri» ya da i «geçim endeksleri» denılır. Iyi ö FtATLAE 1NS düzenelnmiş geçım endeksleri, g (Tıliık ortalama) kullanma mallan ile hizmet fı g atlarına aıt ağırhkh ortalama a Teptan eşya (1953 » 164) iar da kullanıldıklarından kav g M» Geçinme (1*53 m İM) ı radıkları alan bakımından ne o Anlunds kadar genıç olurlarsa yanı ne ö tsUnbnld» kadar çok maddeyi içlenne a ö 245 hrlarsa genel perakepde fiat se § viyesini o kadar ıyı temsil eBu yıhn ikinei yansının başmda, geçen yıla kıyasen, toptan eşya derler. Bu bakımdan en gjvefiatlarmdaki artış perakende fcathardan daha yavaş olauştur. Temnilir ve en çok kullanılır ekomuz ayının gostergelerıne gore tttanbulda hayat, Ankaradan da nomik gostergelerdendır. hızla pahalılaşmaktadır. Bunda, ra«vsım yüründen, tstanbula gelen iasan cayuıadaki artışm etkısi olmsıı BjaaskÜBdür. tNŞAAT Adet TBrflçömft Defer (196« m2) (milyon T.L.) 3J53 901,9 M3,«