Katalog

Î9 Ekira CUMKURÎYET ...Ve Rita Hayvvort anne rolü ile beyaz perdeye dönüyor Beyax perdenin "Gffda,,sı "Sirk Hayatt» isimli filimde Ciaudia Cardinale'mn annesi olacah tki senelik bir ayrılığı müteakip, cGilda» tekrar perdeye dönüyor. «Gilda kimmi<?> deraeyin, cGüda» Rita Hayworth'tan baçkası değil. Glenn Ford il« çevirdiği <Gilda> filmini unut maya imkân var mı? Işte o gün denberi, Hollywood'un kızıl ssçh güzeline o isim takıldı kal dı. Rita Hayworth'un perdeye dönüşü, meshur prodüktör Samuel Bronston'un Ispanyada çevrilecek «Sirk hayatı» filmiyle gerçeklesecek. Bahiı konusu filmin diğer yıldızlan John V.'ayn» ile Claudia Cardinale. Fakat Rita filim icabı, Clau. dta Cardinale'nin annesini canlandıracak. Koskoca bir genç ka dının anneıif Zamaın gectiğine bundan iyi bir delil olabilir «ni? tnıan biraz tuhaf hissediyor kendini, Rita Hayworth'un bu rolü kabul •ttigini duyunea. Meshur yıldız uçaga atlayıp Hol lywood'dan dogrudan doğmya Madrid'e gitmedi. Bir transatlantiğe ytrleıip Lc Havre yoluyla Pariıe geldi. Ama pek kv «a bir «ür« için. Bir kadın. bahuıus kendisi gi bi bir kadın, Fransız bagkentine gelir de vaktinin büyük kıımını otelde geçirir miT Caddelerde dolatmaya, dükklnlarda alısverise, •flilü vitrinleri leyret. zneye çıkmaı miT Parittt kaldıjı iki gün larfıa da Rita Hayworth uılu utlu eturdu lite. Ama küçük ve ıamW m! bir baıın toplantıaı tertlplemeyi de ihmal etmedl. Etoile meydamna İki adımlık mesafedeki oteline gazeteeiler» | le foto muhabirleri dogruıu zevkle kostular. Randcvu aaati 18.30 du ama, toplantı 19.15 de ancak baaladı. Ve birdenbire ttyah dar elblıeıi içinde, kınl taçlı güzel arzı endam etti. Dogru konuıahm: Rita Hayworth lçln gençlesmi; demek ol raaz. Ama bir ramanlann l u h güzeli, bıkmasını Hlmis kendlne. Sae tnraletl kabarık ve bamiyor televizyonu. Ciddi kitaplarla golf ise en büyük zevkleri aratmda. «Sirk hayatı» nda Ciaudia Cardinale'nin annesi olmak key fiyeti pek kaçırmamıı keylini. «Yeniden doğuş» filminde de, mazistnl anlatan yajlı bir cazip kadını eanlandıracak. Kendisi »oyledi. Rita Hayworth. bilindiği gjbi, Margarita Carmen Cansino ismiy'.e, New York'ta bir tspanyol dansör baba i!e bir tngiliz artist aoadan dünyaya geldi. Ve kame ralann kargısına çıkmcaya kadar da, bir kaç sene, Dabannm lepanyol danılan trupunda çalıstı. Bu bakımdan, fılim hay». tmda bile, Rita Hayworth'un faaliyeti birbirlerine paralel iki yo!u takip eder: Blr taraftan müzikal diğer taraftan ci't rol lerde yer aldığı dramatik kordelâtar. Anlajılan, Rita Hayworth taman faktörünün nükmün» boyun egmenin lüzumunu iyi anla mif nadir yıldızlardan bir tanetl Buraya, Pari»e, beraberinde yanından hiç ayrılmıyan bir kadınla geldi Rita Hayworth. Adı Antonia Morales olan bu kadın fitar öğretmeniymıs. Pej pejinden sıraianan ıperaHfler insanı pek tabif olarak, daha ııeak, daha samiml nlmaya mecbur ediyor. Böylece, Rita'nın yemek Dİ?irme«ini ievdlğini, Fransız re tspanyol mutfa£ını tercih ettiğini, Anıerikadakl ırk mücadelssinde zenciler den yana oldugunu öfrendik. Nihayet, kendisine kırUrından blrinln filim çevirmeye nlyetli oldufu takdirde ne vapacağı ao rulduğunda: Müsaade aderim! eevabını rerdi. Gülüyordu, nejeliydi Rita Hayworth. Biraz da heyecanh. Her halde ecdadının memleketine döneceğinden Te sinemaya tekrar başlıyacajından olss ge' rtk. mımıımııııııııııııımm^ Aıtıerikanın çok şeyi, çok fazla ve çok kısa sürede yapmak istediği memleket: TÜRKİYE « Daha fazla ileri görüş ve plânlama ve çok daha az parayla, son 17 sene zarfmda Tüfkiyede vardığımız hedetlerin çok daha ilerisine uloşmak mümkündür» İsraf ediien 10 Ortadoğu ülke sine yapılan Amerikan iktisadî ve aske ri yardımını tetkik etmiş olan Alaska Senatörü E r n e s t Gruening'in Senato ya sunduğu raporun Türkiye ile ilgiIi kısmının ilk bölümiinü dün vermiştik. Gruening ilk bö lümde, iktisadî ve siyasî durumumuzu incelemekte ve 17 senedir verilmekte olan Amerikan yardımına rağmen Tür klyenin hâlâ dertli bir siyasî ve iktisadî istikbal ile karşı karşıya bulunduğu neticesine varmaktaydı. Raporun yayınlanması, y a r ı n vereceğimiz üçüncü böjüınle son. bulacaktır. » Z! SıııııııııiMiıınHiııııtınııııııııın Maamafih, Türkiyenin iktisa 1 verdiğimiz yardım Türkiyenin dt ufkunda tehlike işaretlerı 1 tahripkâr bir enflâsyona maruz daha 1952 de belirmeğe başlakalmadan hazmedebilec*ği mikmıştı. 1950 de 230 milyon dolar tann üstündedir. Yardımı verirolan ihracatin 1953 de 396 milken birlikte gitmesi lâzım geyon dolara çıkmasına rağmen. len ve yard:mın ıktisadi kalticaret «çığı aynı devrede üç ; kınma için en mıiessir şekilde misli artarak 48 milyon dolar ; kullanılması bakımından hayatt dan 193 milyon dolara fırladı. ; önem taşıyan Türkiyenin kendi Sebep muazazm harcamalar ve ; imkân ve kaynaklarını da sefer Milyonlarca liralık tasarruf Ithlât tahditKerinin yoklufu idi. i ber etmesi için tedbirler alması Hayat pahjdıhğı ağır ağır, fa i Bu süre zarfında, bizim yarhususunda ısrar edi'.memiştir. kat devamh olarak yükseliyor i dım dolarlarımızı yutan enAmerikanın himayesi ve finansmanı altındaki vüzlerle proje (1953 = 100) i!e, aslında ula^ılması normal Geçim endekıi Geçim endeksi Geçim endeksi olarak onlarca sene alacak iktisa 1950 93 1955 228 119 ma dî ve sosyal hedeflere bir kaç 1951 91 1956 236 136 1961 yıl içinde varmak amaciyle çok 97 1957 1952 1962 245 152 ileri gidilmiş ve lüzumundan 100 1953 1958 171 fazla acele edilmiştir. 1954 108 1959 «M Az pars, çok plânlam» flasyonu durdurmak için m&kul iktisadi tedbirler alması, it halât tahditlerini daha evvel ilân etmesi ve idari reformlar yaparak auiistimale son verme^i için Menderes hükümetini tazyik etseydik, Amerika milyonlarca dolar tasarruf ederdi. Menderes rejiminin ilk yılannın mali olayları şöyle tasvir edilmektedir: «Demokratik idarenin ilk birkaç yılı (asa^ı yukarı 1951 1952 1953 Milyon dolar 49.8 584 1954 1955 1956 1950 deki bir milyar Türk lira ş tından 1952 de 3.25 milyara, 1954 s de 4 5 milyara, 1956 da 7 milyara, Ş nihayet 1958 de 10 milyara yük S aeliyordu. Ş ö t e yandan Türkiyenin dış 2 borçlan da, iç borçlan gibi artı Ş» yordu. İç ve dıs borçüann top S lamı, 1950 deki 2.7 milyar Türk E£ lirasmdan 1956 da 4 milyara. E 1959 da da 8 milyara fırhyordu. 3 Amerikan iktisadi yardımı da söyle artıyordu: s Milyon dolar Milyon dolar S 78,7 1957 87,4 5 109J 1958 113.6 = 129J 1959 204.2 5 Nihayet Mendereı hükümeti = derbal enflâsyonu durdurucu H tedbirler vazetmek cesaretini s gösterememistir. Sonradan, o da s cılız v e pek geç kalınmıs bazı ~ tedbirlere basvurmuştur. S dolarlar yardımın yekunu 309.8 milyon dolardı. Bunun 31.9 milyon doları iktisadi hibe. 118.3 milvon doları iktisadi borç, 159.6 tnilyon doları da askerî yardımdı. Maamafıh 1950 mali yılına kadar iktisadi yardım olarak ta ahhüt ediien 150.2 müyon doların sadece 53.9 milyon dolan har canmıştır. Böylece, Menderes 1950 mayısmda iktidarı devraldığı zaman Türkiyeye Amerikan dolarlannın akışı bir damla mesabesindeydi, fakat pipehne'da takriben 100 milyon dolar bulunuyor du. Menderesin devrildiği 1960 tnayısı sonuna kadar ve onu mü teakip, pipeHne'dakı akıntı cömertleşmiştir. 1951 1960 mall yılları arastnda Türkiyeye giden iktısadi ve askeri yardımın yekunu 2,413.1 milyon dolara ulaşmıstır. Bu miktarın 1,025.8 milyon dolan iktisadi yardım, 233.7 milyon doları iktisadi borç olarak 2215 milyon doları da Public Law •30 çerçevesinde verilmistir. Bu rakamların Türkiye tarafından aynı süre zarfında özel ve hükümet kaynaklarından ödünç olarak ahnmış miktarlan da ihtiva ettiğine, dikati çekmek isterim. maddeler ve zira! mahsul \ ler için yeni ihraç imkân : ları yaratmıştı. Geniş ölçü : deki devlet harcamaları da ; ilâve edilirse, bütün bn '• faktörler mal istihsalinde : ?cnis ölçüde artışlara yol : açtı. Fakat demokratik si : yasetteki ilk gerilemler bu ] elverişlı durnmun kaybol ! maya başlamasmdan önce ; kendini gö&terdi. Bn, vük : sek fiat politikasının işare : ti olan ve yollara, liraanla ; ra vs. yapılan mnazzam ya | tırımlann mahsalü bütçe ' raüşkfillerini de ibtivs edi ' yordn. Buna rağmen hfikiimet, verei toplama isini sıkı tutmadı. Fakat yabancı ; kaynaklann yardım veya \ her türlü borç şeklinde da : ba gerbestçe akmasını te : min gayretlerini tahdit et • Rita. birkaç gün evvel PariVteki basın tii kızıl renkte. T«ni hoş, güztl, neseıi de yerinde. Rita Hayworth hîp çevlrdLfi fllminden bahsetmek iitiyor. Birineisini süyledik. tkincisınin isml ise «Yeniden doğus» (Reblrth). Âdeta cazip yıldızın bugünkü halini özetliyen bir isim. Evet, Rita Hayworth yeniden toplantvında doguyor İki aenelik bir taa aonra. Kendi iategiyle ıtüdyolan bir müddtt terkeden ve vaktiylt Fred Astaire Gene Kelly fibl meıhur damörlere fl Hmler çevirmil olan Rita Hayworth bu müddet zarfmda TV prodüktörlerinden gelen teklifleri reddettniş. Anlaıüan MV> Kısacası, çok daha fazla ileri görü; ve plânlama ve çok daha az parayla son 17 sene zarfmda Türkiyede ulastığımız hedeflerin çok daha ilerisine ulasmak mümkündür. Ve daha az miktarı daha akıllıca harcasaydık ve kendi iktisadî durumunu düzeltmek üzere ıjayret göstermesinde ısrar etseydik, Türkiye için de daha yararlı olurduk. Türkiyeye Amerikan iktisadl yardımı, Sovyet taleplerine mu kavemet eciebilmesi için Bajk a n Truman'ın 12 mart 1947 de «Truman Doktrini, ni ilSn etmesinden önce gitmeye başlamısiı. tktisadt yardımımızın ilk günlerinden Celil Bayann Cumhurbaskanı ceçildigi ve Ad nan Menderesin Bagbakanlığa a tandıgı 14 mayu 1950 ye kadar, gayemiz Türkiyenin askert bakımdan kuvvetlenmeaine imkân hazjrlamaktı.4 1950 mall ' yıhna' k«d»x. Türkiy.ejre taahhüt ediien 1953 e kadar), fevkal&de müsait s*rtlar İçinde geçmijtir. Memleketin malî dnrnmıl, lyivdi: Amerikan yardımı yeni baslamıstı ve kendinl şiddetle hissettiriyordu. tklim sartları hariknlade ldi. Kore Harbinin yarattıfı talep faılası, h a a YARIN : | Netice ve tavslyeler = MİLVON DOLAR 30 YAKITTAN TASARRUF 20 .10 SAĞLAR kinei Dünya Harblni müteakip komünizmin tecnvüı tehdidl ile yüz yüze gelen 1 Türkiyeye yardıtna kojmak la Amerikanın iıabetli davranmif oldufunda lüphe yoktur. Amerikanın o zamanki hareketi, hflr dünyada barışı koruma bakımından zarurlydi. Türkıyenin kendi iktisadî kalkınması ve hür dünyanın geriye kalan ülkeleriyle ittifakınm kuv •etlenmesi bakımlarından, 1946 da başlıyan Ame/ikan iktisadî ve asker! yardımının lcvamı za ruretinde de süphe yoktur. Boğazlar. Karadeni^ie Rusya iie kargı karşıya bulıın?na?ı ve Kaf kaa hududu dolayısiyle stratejik durumu, Türkiyeni^ hürriyetinin komünist hâkimiyeti ve i?galinden korunmaM zorunlulujunu ortaya çıkarmaktad'r. Fakat bu, Türkiyeye simdly» kadar gönderilen paraların »eneler boyunca akıllıca akıtıldığı anlamına gelmez. Maalesef aksi neticeye v»rmak hatalı olmıyacaktır. Türkiye, Clay raporunda belirtilen «çok seyi, çok fazla ve çok kısa zamanda yapmak» istediğimiz memleketlere bir misal olarak gösterilebilir. Cömertçe 1 220 Senatör Gruening, Amerikan dış arasmda Türkiyenin enflâsyon fa»it dir. Vnkarıdaki «rafik, GrnenJnjfiıı 195159 yıUarı arasmda Türkiyeye mektedir. yardım '•nJannın kolaylıkU temininin, 195159 y d U n daire«ine girmesİBe yardımcı oMnğumı ileri sürmekteraporunda verilen rakamlara «dre hazırlanmıstır ve gönderile* Amerikaıı iktisadl yardımınm »eyrini föster ^inıı i^.işte bundan dotayı ARÇEUK Gar Sobas, d'ha ekonomikfir. Çok kuttanı^iı, fam emniyefli ve dış görünüjü bakımından ;ık bir mobilyadır. İki ayrı modeli vardır. ARÇELİK GazSobasının kalıtesini ARÇELİK Fabrikası garanfi eder. onblnleree aile, çenelerdenberi Arçelik Gaz Sobasını tam bir tnfiıin**"11*^ laülanjyor. ı ''iıııııııiMiMinııiMnıııııııııniMiıııııııııtııınniMMiîiıııtiMiıııınııııııiMinıiiTiııırıııııııııııııııııtırıiNMMiTtriMiMinnTifuıır t D ÂVE T İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörlügünden: 19631964 öğretim vdnun baçlaması mfiztasebetiyle 21 eldm 1963 pazartesi günü saat 10.30 da Gümüşsuyu binasındaki Spor Salonunda yapılacak açılıj törenine Istanbulda bulunan s a yın Scnatörler ile Milletvekillertein v e Üniversitemiz mezunlarınm şeref vermeleri rica olunur. (Basın 18408/15405) Mamulterimiıle İlgili Sayın Sanayicilere S. B, FİLYOS ATESTÜĞLASI SANAYİİ MÜESSESESİ Mamullerinirı çeşit kalite ve evsafını yükseltmek ve bundan böyle her türlü ihtiyaçlarıruzı karsdamak gayesile 5 yıllık plân eereğince 196465 yıllannda tevsi ve islâh faaliyetine girişecektir. Bu faaliyeün reliçtiği iirada mecburen karsılaşılacak olan kapasite düşüklüklerinin aiz aayın müşterilerimizin normal işlerini aksatmaması düşüncesiyle şimdiden 2 yıllık siparişlerin ahnması »uretiyle en uygun iş plânı ile hareket ederek ihtiyaca zamanında cevap vermek istiyoruz. Sayın müşterilerimizin müracaat sırasına göre kıymetlenj direceğimiz siparişlerini telâfîsi imkânsız rorluklarla karşılaş • madan yerine getirebilmemiz için bir an evvel Müessesemize ; dujrurmalarını ehemmiyetle rica ederiz. Büyök bir isletmenin prodüksyon ve kalite kontrolünde istihdam maksadiyte yetiştirilmek üzere ELEMAN alınacakttr. İstanbul Pj£. 1220 ye y a a ile müracaat. i I 1 ARCEUK Genel S a b « l a r ı : « Faal 7377/15391 Üincılık: 5568/15400 TE$EKKÜRLERİMİZLE (Basın 18573/15406) İTALYA Boyalar, eübreler ve tabaklığa mahsus tâli maddeler ticaretiyle ueraşan bir firma. bu alanda geniş münasebetleri olan MÜMESSİL ARAMAKTADIR Tekliflerin, rcferansla birlikte (ilgilı fırmaya uzere) aşağıdaki adrese gönderilmesi: ulaştııılmak Dr G. BLEİ, piazza del liberty 8 Miîano (İtalya) (Basm 18818/15385; TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A. Ş. SARMISAKLI TOHUM ÜRETME ÇİFTLİĞİ MÜDÜRLÜĞÜNDEN LÜLEBURGAZ Çiftliğimjzde 1 sene zarfmda imâl edilecek pastorize tereyağ her hafta 200 300 Kg. uzerinden İstanbul Büromuzda te3lım edilmek şartiyle beher Kg. ı TL. 16. (Onaltı lira) dan satılacaktır. Bu ışe talip olanların Çiftlik Müdüriyetine müracaatları rica olımuı. • (Basm 18809/15407) BEKO TİCARET A.Ş. Istlklâl CaUos) 8*8, BBjofilO.'TeL: 4935O)j|BURLA BİRAOERLER ve Şsı. Hezarsn Caödesi 6163. Galata, Tsl.: 44 47 20