Katalog

pencere Türkiyede Köy Enstitüleri (*) Elimde bir kitap \ar. Adı : Türkiyede Köy Enstitüleri. Tazarı Fay Kirby. Bir eğitim nzmanı .. 1947 yıhndan 1954 yılına kadar Türkijede yasamıs Hemen hemen bütün illerimizi dolaşmış . Koy Enstitülerimiz üstüne incelemesiyle Columbia Üniversitesınden eğitim doktorasını almış. Elimdeki kitap iste bu doktoranın tez'idir. Ancak Türkçeve tercümesinde bazı nfak rötuşlarla bir başka makgada daha hizmet etmesi sağlanmıs. Kitabın yazan, bn maksadı söyle anlatıyor : « Bu çevırıde yalnız eğıtımcılere değil, Turkiyenin eğitim dâvası ıle ılgıli her Turk vatandasına, Koy Enstitulerının temsıl ettıklerı temel fıkrın ne olduğunu teknık olmıyan bır dılle anlatmak yo^u tercıh edılmıştır. ( ) Bu ınceleme, dar anlamı ıle pedagojık bır yonden yazılmıs olmaktan zıyade, Turk vazarlannın da çok defa yaptıkları gıbı, tarıhsel ve sosyolojik bır açıdan konuj u ıncelıyerek Turk ulusunun geleceğı ıle ılgıli herkese seslenmek için yazılmıştır.» Ve bundan sonra dijor ki Fay Kirby : « Her sevden once, bu eserde kastedılen Koy Enstitüleri, 1946'dan sonrakı bozulmus «eklı ıle ve bılhassa yabancılara tanıtılmıs olan Enstıtuler değü, kuruldukları zamandan 1946'ya kadarkı asıl ve gerçek Koy Enstıtulerıdır, ( ) 1946'dan sonra Koy Enstitüleri ıslah edılmiş değıl, bambaşka ve hattâ orıjınal fıkre zıt pren^ıplere dayanan okullar halıne sokulmu^tur • Tamamen bilimsel inceleme ve araştırma metodnna dayanarak ve vesikalarla doğruluğu ispatlanarak Köy Enstitüleri dâvasını yaprak yaprak açıkhvan bu eseri bütün oknyncularıma tavsive ederim. Köv Enstituleri bugün de en önemli meselelerimizden biri olarak devamlı tartısma konusudnr. Köy Enstitülerinin 1946 dan sonra kapatılması veya dejenere edilmesi Türkijede, 1946 dan sonra, gericiliğe doğru yönelen siyasi iktidarın eğitim alanına tesirlerinden baska bir sev değildir. Çünkü Köy Enstituleri sosyal değerler bakımından ele alındığında, Atatürk. çülük ideolojisinin eğitim kesiminde gerçeklestirilmesidir. Bu çerçek, Fav Kirbv'nin kitabında inandırıcı delillerle bir daha ortava konmustur. Atatürkün, halkçılık ve devrimcilik düsünusleri acısından Koy Enstitüsünün nasıl bir sosyal anlam taşıdığını yazar şöyle tahlir ediyor : « Turkıvede modern dusunuşun çıkrsından beri aydınlar halk adına =u veya bu yolda hukumler veımışlerdır. Meselâ muhafazacılar halkın dındarlığını ele alır, onların dıni değerlerı muhafaza etmekten oteve bır sey ozlemedığını ıddıa eder. Ulusçuluk taraflısı aydınlar bugunku halk anlayışlarında kararsızdırlar. Fakat halkın geleneklerı değıstirmek ıstedıklerıne ınanırlar. Gerçekçıler halkın ıçınde bulunduğu şartları gostermekten oteje gıtmezler; halk ozlevıslerını anlatmak ıstedıklen zaman halka atfettıklerı ıkıncı elden edınılmış şeylerdır. Yalnız Turkıyede değıl butun dunyada Yırmıncı Yuzyılın düı ıle kendını ıfade edebılecek koylu, ender sayılacak bır olaydır. Onların içinden çıkıp da aydmlar merdıvenını tırmanabilenler, eskı durumlarını unutmak şartıyle bunu yapabıliyorlar. Turkıyede ılk defa olarak Koy Enstitulerının gelişiyledir kı soz edenler ve yazı yazanlar «HALKIN YENİLİK İRADESİNÎ. inkâr edılemez bır salâhıyetle ıfadej e basladılar. » Demek ki Köy Enstitüleri hareketi yüzde yüz bir halk hareketi idi. Ağzı var dili yok halkımızın gerçekçi bir eğitim sonncunda memleket hayatında soz ve temsilci sahibi olması idi. Ama yazarın deyişiyle, «Antikemalist hareket» 1946 dan sonra bn ateşi ve bn nyanışı söndürmüştur. Bn kitaptan uzun uzun söz açmak isterim. llerideki yazılarımda da bn isteğimi yerine getirebileceğimi sanıyorum. Ancak dedikoduva ve iftiraya davanan bir Köy Enstitüleri düşmanlığının hem siyasi kadromaz içinde, hem de dısında dallanıp budaklandığı bir zamanda yasıyoruz. Eğitim kesimindeki bu aydınlık hareket bütün benzerleri gibi : «komünistlik» iftirasiyle hücuma uğramaktadır. Bu konuda hükum vermeden once Fay Kirby' nin kitabını okumak Türkivede birtakım aşağılık oynnlarm en milli en halkçı hareketleri nasıl baltaladığını öğreteeektir. ted CUMHURrYET ıııı=ıııııııııi!iıııııııııııııiıııııııi!iıııııııııııııııııııııııi!iıııııııımımııınıııııiMiıııııııınuııi!iıııııııı=ıııı 6 Eylul 1962 | MEMLEKET DÂVALARI | Ekonomık ve Sosyal Etüdler heyetinin son semınerinde ıııiEiiHiııııınııımııııııııııııııımııııııııııııııııııtııııııııınıııııııııııııııııııııınııııııııııııııııııııııııııiiMi (•) Turkıyede Koy Enstıtulerı, Yazan: Fay Kırby, Imece Dergısı Yavınları*2. P K. 373, Ankara »^ ^ ' ^ ^ ^ » • ^ ^ • ^ m • ^ » ~WW ^ ~ w w w w » W ı r Kolay Daire Sâhibi Olmak Istiyenlere J Yeşilköyü ile Yeşilyurt smırını teşkil eden verde dörtyol ağzı asfalt üstünde 900 m2 arsa üzerine 6 daireli ve 125 m2 her dairesi İNŞAATI BAŞLAMIŞ BULUNAN DAİRELERE ACELE ORTAK ARANMAKTADIR Tel: 22 35 04 Merkez Çarşüı Han No. 26 Emınonu Reklâmcüık 3769/11320 M Ü J DE Bır sure once garının kuçuk harç^ ^ ^ Yazan: * ^ ^ ^ zeteler vazmıştı. lıklarından artı Arkadaşına kızan rarak duzenledıkbır koylu gece lerı halk vuvalarını ınsafsızca tagıdıp \uz ellı meylan ettık. Bır çıBır buçuk aydanberi tatılde bu va ağacını dıbınlunan istanDul Adhjesı bugunden den kesıp atmış.. Yuz elh meyva subaylarımızı, hemen butun a>dın çek bahçesını ezıp çığner gıbı, gadıtıbaren çalışmalanna başlıyacak ağacı, tıpkı yuz ellı adam gıbı, yıl larımızı sınesınde toplar, kaynaş j darca, akıl almaz bır saldırganlıkla larca surup gıden bır emeğm so tırır. ınancını ve ırfanım artırırdı. ] ezdık.. Çığnedık.. Saçtık, zıyan ettır. | Bir ihtjsas mahkemesı huvıyetı nunda yetısebılır. Nasıl kestı aca:Kojlu % atandaslarımız dertlerının tık. Ne kazandık acaba? m tam mânasıyle ıktısap etmış o ba? Nasıl ellerı tıtremeden.. Bır ' çaresıne devajı Halkevlerınden aIdealıst gençlerımızın evlerınden lar»ve munhasıran dovız ve gum tekinı kestıkten sonra, jerde, topjramava alısmışlardı. rağın uzerınde yesıl japraklı kolBır koşesınde Ataturkum durur alıp getırdıklerı, canları gıbı sevruk kaçakç.lıg, ,1e Ugıl, davalar. du. Cıddi, vakur. Kudretlı ve şef dıklerı kıtaplarla tek tek bırıktıb ] r bakan 3. Toplu Aslıye Ceza Mahke , a n m katli Ataturkum.. Arkasında bay rılmış bır mutevazı kıtaplığı vardı mesının elınde kesınleşmeımş 2000 b a k t l m l d e r s m ı z Sonra otekılerı rak vardı. Bayram gunlerınde bır her Halkevının. Şımdı nerde bu kıden fazla dâ\a dosyası mevcuttur. nı, o sessız, o kendını savunma gu l kaç çıçek koyardık Atanın onune, taplar' O, uzerınde Ataturk devİstanbul Adlıyesinde nalen 5 a cunde olmıyan, çıçeklerı meyvala I vatan topraklarında yetışmıs bır rımlerının halka ulastırılabılmesığır ceza mahkemesı bulunmakta ra gebe, taze ağaçları nasıl ellerı kaç taze çıçek . O, tunçtan bakısla nın çabaları, harcanan ıskemleler, ç ve ellenndp 2 400 dâva rlosyası bu tıtremeden baltalayıp yere serdı?. rıyle dımdık, Istıklâl Marşını dın masalar . O bırçok kasabalarımızlunmaktadır. tstsnbul Adliyesı»O suçsuz ağaçlara, yeşıl yeşıl, lerdı. Ata severdı marşımızı.. Ve da gençlerımızın ıhtıyarlarımızm deki mahkemelerın az olu^anu goz golgelerı senn, meyvaları ballı o ılk kez açılan perde arkasında bır marsı soylıyen genç nefeslerı . onunde bulunduran Adlıye Bakan comert ağaçlara nasıl kıjdı kımbıHalkevlerınde Ataturk taptaze hayatın dramını seyrettıklerı Halhr lığı. bu yıl içinde 1 ?ğır ce/a mahyaşar dururdu. Hasretımızı gıderır kevı sahnelerının eşyaları.. Nerde kemesı ıle 1 sulh h'i'tuk hâkımliYuz ellı ağaç bu.. Ne kadar kor dı. Buyuk Nutkunu, soylevlerını, o amator gençlerımızın, arkasında e se d e ğı ve 1 de ıcra memurluğu ıhcas i P > bırer bırer baltalanıp demeçlerını onumuze açar, anla j urek çarpıntıları ıçınde açılmasıp etmıştır. Geçen hafta istannul Ad devrılmesı butun gece surmuş ol maya oğrenmeye çalısırdık. Doja nı bekledıklen perdeler?.. hyesındekı dâvaların uzamasına malıdır. Adam ışını bitırınce koy mazdık okumaya, ezberlerdık Nerde o sanatın, bılgının, halk cYenı Turkıve bır ıktısat devle sevgısının, halka vardımın çıçek sebep olarak mahksmelenn az oyoluna doğru elınde baltasıyle yuluşunu gosteren Adlıye Vekili ruyup gıderken bır kez ardına do tı olacaktır» demışse buyuk oğret açtığı, meyvalandığı kuçuk bahçeOrd. Prof. Abdullah Kemal Yorük nup baktı mı dersınız?.. Arkasında men, ınanırdık. ler?.. Kımler kı>dı halkımızın ev«Bence halk çağı, ıktısat çağı lerıne, hangı vıtırılmış ıdrakler.. yeni mahkemelerin 'aalıyete geçi bıraktığı o genış mezarhğa.. Altından yuzunden terler akıyor kavramıyle deyımlenebılır. Oyle rılmesi ıçin teşebbuste bulunulduKultur kaynağı ıdı; Turk sazladur, çamurlaşmış, kırlı terler. O bır ıktısat çağı kı onda ulkemız ğunu belırtmıştır. muzları çokmuş, belı bukulmuştur onarılsm, ulusumuz bolluk kazan rının çalındığı, mılli oyunlarımızın ovnandığı, şıırleumızın okunduğu, Kendisine yol vermiyen taksi yorgunluktan.. Baltasının sapına, sın ve zengın olsun • suçortağının elıne sarılır gıbı sım«Çok dılerım kı Bursada işle ıl oğretıcı konuşmaların vapıldığı, şoförünü yaraladı sıkı yapışmıştır. Korkuyordur.. gıli fabrıkalar çoğalsın. Hıç olmaz temsıllerın verıldığı bır kutsal çaOncekı gun şehrımızın muhtelıf Uzaktan, gokle yerın bırleştığı sa turbelerın sa>ısına yaklaşsın » tı>dı. Kojlulenmız dılekçelerını semtlerınde 4 bıçakla yaralama o yerden taze taze doğan ıyı yureklı Atanın «Çok dılerım kı!.» dıye yazdırmaya, okuldan doktordan ^ ı vukubulmuştur. guneş onu gormuştur. Onu da, a başlıyan o candan cığerden sozlerı, haber sormaya oraya gelırdı. HalkOncekı gece saat 2145 sıraların ğaçları da.. Kendı tıtremıştır, ışık o taa kalbe ışlıyen benzersız duy evlerının koyculuk kolları karınca da Buyukdere Çayırbaşı Bahçekoy lan tıtremıştır kederden.. Yuruyu gulu sesı, Halkevlerının kuçuk ve kararmca koylerımıze kitap tasır, Caddesınde Kenan Ekbıçe aıt kah şunu hızlandırmıştır. Dunyadan, mutevazı çatıları arasında vankılar amator sanatçı gençler Halkevlevede ovun oynıyan 1 yasındakı ınsanlann dunyasından bır an once japar ve bu yankılar duşunceler rınde hazırladıkları temsıllerı ko; 4 Şukru Dalkıran, oyunda hıle ya uzaklaşabılmek ıçın . den duşuncelere, gonullerden go okullannda sahneye koyarlardı. Halk ıçın okuma jazma kursları pan arkadaşı 16 yaşındakı Mehmet Adaletın bu suçıuva ne ceza ver nullere aktarılırdı. açıhr, dıl, resım, muzık derslerı Alı Erenı bıçakla sol boğrunden Ataturk halkımızm dunyasını odığını bılmıyorum. Yuz ellı ağacın ağır surette yaralamıştır. kuzun boynuzundan kurtarıp gu I ucretsız venlırdı. Ote yandan saat 11 sıralarında yuz ellı insan gıbı hesaba alınması neş etrafındakı yorungesıne oturMejva ağaçları gıbndı bu evler Evup Baharı>e Caddesınde 75553 nı ıstıyor gonul. Insanlarımjz golgelennde serınler, tan ınsandı plaka numaralı otobusun şoforu Buyuk bır uyarıcı, yol gosterıcı, meyvalarıyle tatlanırdı. Mehmet Evlıya, kendisine yol verTıpkı kesılen bu meyva ağaçları yon çızıcı olan Mustafa Kemal, duBır kızgın adam bırer bırer balmiyen 24710 plaka numaralı taksı gıbı acısı vureğımde duran bır varlarında nutuklarından sayfalar nın soforu Mesut Dımıraatayı bı başka olay da, kapatılan Halkev okunan HalkeUennde bır halk oğ talayıp devırdı hepsını. Geçtı, gıttı.. çakla sol kolundan yaralamıştır. lerıdır. retmenıydı: Adaletın bu suçu işhyenlere ne Yaralı Gureba Hastanesıne yatırıl | Yıllarca suren emeklerle yurt «Herhangı bır amaca varmakla ceza verdığıni bılmıyorum. mış ve olayı mutaakıp fırar eden j yuzeyının en uzak koşelerıne de yetınmıyeceğız . Daıma daha ıleÇanına kı.Mİan bınlerce HalkevıMehmet Evlıyanın aranmasına baş f ğın yayılmıs, tomurcuklanıp çıçek rıve varmak ıçın çalışacağız » nın, yuz bınlerce ınsan gıbi hesaba lanmıştır j açmıştı Halkevlerı. Meyvalar ver«Artık Turkıye dın ve şerıat o ahnmasını istıyor gonul. Yerli elektrik malzemesinden • m ı ? t i ? C l ! a p l I 1 g l ' t e r a s i l s a h n e s ı v e yunlanna sahne olmaktan uzaktır. Sağduyunun ıstedıği ıse bambaşarttı ' Ataturk koşelerıvle bır kultur lo Bu gıbı oyuncular varsa kendılerı ka. Hıç vakıt geçırılmeden Halkevarıu ne başka tarafta sahne arasınlar » Son senelerde >erlı elektrik mal kalı hahndejdı. Delıkanlılarımızı, Ataturk'u okur, duvar, gorurduk lerının yenıden kurulmasmı istııhtıyarlarımızı, oğretmenlerımızı, zemesınden şıkâyetler çok artmışyor sağduyu.. Halkevlenmızde. tır. Benzeri malzeme kotalara ıtYenıden, Anadolunun en uzak Şımdı onu gormek için buyuk hal edilmedığınden bu halı fırsat | sehırlerın meydanlarına kadar yu kasabalarına değın, Ataturku ıle, bılenler, ımalâtın kahtesmı çok TILDIZ SEMAH ! I rumemız gerekıvor. Odalarımızda Bayrağı ıle, kıtaphkları ıle, sahnebozmuşlardır. EMİRAI kı resımlerıyle kanmıyor susuzlu sıyle ve o eskı, o guzel adıyle ısIlgıli makamların yerli imalâtı tıyoruz Halkevlenmızı! ğumuz. esaslı surette kontrol etmeleri luMakine Şunun için istıv oruz ki; delıkanHalkevleri bır güzel başlangıçtı. zumlu gorulmektedır. Tüksek Mühendisi Adı guzel, ışı guzel, amacı guzel lılanmız korpe dımağlarının en veNADİR ERKENEKEN Evinin damını aktaran rımli, en açık, ışlenmeye en elvebır başlangıç . Nışanlandılar • rısh çağlarını, kasaba ve sehır kahyaşlı adam düşüp öldü Mustafa Kemalın butun başladı velerınde, ovun masaları basında 4 9 . 1962 Öncekı gun Heybehadadakı eviğı ısler gıbı, mıllet ıçın hayırlıy mırasyedıler gıbi harcıyorlar. Kulnın damını aktarmak istıyen yaslı dı . Nasıl kıydık? . Nasıl içımız sız ture, sanata, eğıtıme ve geri kalbır adam, merdıvenın kayması ıle CiKBhurıyet 11318 lamadan o, çoğunu kasaba gençlemış yoksul halkımıza yardıma haryere duserek olmuştur. cıyacakları o en değerlı çağları.. Saat 15 sıralarında Şehit Hakkı Bulak Sokak 16 numaralı evde oturan 61 yaşındakı Mehmet Atıf CosI kun, evının damını aktarmak ıçın Bu akşam | çatıya çıkarken, merdıvenın kayması ıle yere dusmustur. Koma hasaat 22,20 de Nüshası 25 Kuruş lınde Heybehada Sanatoryumuna Turkiye Harlcl kaldırılan vaşlı adam kurtarılamıİstanbul Lıra Kr. Lira Kr. j arak olmuştur Istanbulda açılacak yeni mahkemeler TİTRİYEN GÜNEŞ Fafma İrfan Serhan Ekonomik ve Sosyal Etüdler Konferansından çıkan neticeler Yazau: Mazhar KUXT Bu arada bazı politıka adamlan Ekonomık ve Sosyal Etüdler Derneğı adı altında bazı ış adamı ve sosyal bakımdan memlekette kayunıversıte profesorlen tarafından nasma olduğunu soyhyerek ijsız geçen yıl kurulan dernek, son uç lığm halk duşunceleri uzerınde tehafta içinde ılk unemli faalıyetını sırlerı çok derın olduğu iddıasını gostermek suretıyle kendını mcnı ortaya attılar. leketın ekonomık bunyesıne empoToplantıda soz alan hatıplerın saze etmıştir. Turkıyede, iktısat ıs nayıleşmede dış yardıma dokunan lennın her dâvanın ustunde bır sozlerınde de buyuk hakıkatler göehemmnet tasıdığı artiK anla^ıl ze çarpıyordu: Dış yardımın celmağa başlanmıştır. Son uç hafta bınde sart olan ne? Emmyet tel lık semıner, bunun en barız mısa kını. Bu bır. Bır de yapılmakta olı ve delılıdır. lan ve tatbık edılmesı dusunulmuş Iktısadı, vucudu beslıyen mıdeye plânlamanın neden ibaret olduğu benzetenler muhakkak kı haksız ıyıden ıyıye büınmesı. Gızhhkte ış değıl. Dunyanın en cesaretli, dıra >ok. Herkes bunda mutabık. vetlı, fazıletlı ve kahıaman ınsanı Bır de lormalıte uzunluğu ve olsanız, uzun suren bır açlığa ta çetrefılliği: Bu da jabancı sermahammul edebılır mısınız? Haıble vedar ve ış adamlarmı yıldıran bır nn bile tarıhın en geri ve ka husus. Ama Tıcaret Bakanı bu zor tanlık gunlenne çıkacai olsalar lukların ortadan kaldırılmakta oldahi hep bırer çkm»«c ksvgası, duğunu bır toplantıda temın etti. yanı ekonomık çatışmadan doğduDış yardımların neden yapıldığı ğunu kim inkâr edPblhr? munakaşa edıldı. Bunlardakı polıîşte belkı bunun içindir ki eko tık maksat uzerınde duruldu, Amenumik ve sosyal Ptutler heyetı ılk rikan yardımının gayesı, sırf tıca^emınerleıinden bırrı Turkıyede rî olduğu soylendt. Fakat yardımpek fazla olduğu gorulen nufus .r ların luzumunda herkes mutabık tışının doğurduğu problemlere kaldı. Çunku «az gelışmış memleketlerde huzursuzluğu gidermek ıhasretti. Bu Lal.ıste nufus artısını isabet lerı memleketlerın borcudur. On lı gorenler olduğu K'bı bır f.lâket | ların yapacağı yardım, merhamet?Jdod"!tr. doğumldrm kontıolu! ten değıl, uzağı gormenın bır nena gıdılmesini istiyonler ae cldu. tıcesi olarak kendını belli etmelıKetıcr tatlıya bağıancn. «UoJ ım dır.» laıın kontrolu uzun v?de'ı bir ;sBu arada teknık yardımın para tu o<"dı Ancak ve cnc.ık her ça jardımı kadar ehemmıyeth oldureye başvurulduktan sonn bu kon ğu kabul edildi. trc' auşunulebılır. Düğı:m ılâvaÇok muhim bir soz daha: Mem«ü.da aceleve kativen cevsız yok lekette ıthal sanaj ııne değıl, ıhraç •ur Xaldı kı, fazla nufui dâvaı sanavııne onem verılmehdır r uhcceretı tanzım itmpü sur«"tıyYanı memleket mallarını ıslı>eK tle halledılebilır.» rek ıhraç etmelı. Sırf ıthal malı Kc;'feransta sosyal aüa'ri kcra nın gelmesını onlemek uzere en su n uzun tezlere >re tprtısma'ara dustrı kurmak favda vermez. mc; asn verdı. Iktısadî «ö'.^pJer iHakıkaten bızım gıbı fakır memçınde sosyal adaletın bılhassa mem leketlerın dramı burada: Fabrıka lel etlerın «nasi rejımleııyl j a kurarız, sanırız kı, artık o fabrı kmdan ılgıli olduğu açnça kanın yapacağı mallar bır daha dıtıldı şarıdan gelmıyecek. Halbukı, ne Ama şu da sovlendı: So^yal ada munasebet? Fabnka, daıma yenılet maksadıyle hızlı olkrım.ı PT.T lenmek ıster. Bu yapılmadı mı bısıııc* tezat vardır. H^m hır'ı Vsl zım dar pıyasa ve ımkanlarla fabk ı ma, hem sosval nda'et ol:r.az. nka yaşar mı? îkisı arasında bır tercıh yapmak Bır arkadaş yazmış: Amerikada 100 milyon kazanan bir fabrika 95 1 Bu konferansta en agır vergıle mılvon vergı verirmış Boyle sey olur mu olmaz mı? rin Turkıyede olduğunu da öğıend'k. Işın kotusu vergıyı ^tıhlâke Akli selım sahıbı kimse bunu katevtıh etmeye de ımkân yok. ','un bul etmez Çunku 100 kazanıp 95 ku, bu hal sosyal ada!ct= muhahf. vergı veren fabrıka ıkıncı sene baNeaen mı' Çunku, buvıık gehrler tar. Hanı bunun yatırımı? Hanı zater ıvıden iyıje vergı taz>ıki al bunun yenilenmesı'' 100 mılyon katmda olduğundan yeni veıgıier sn zanan hakıkatte 300 milyon kazan mıştır. Fakat bunun 100 mılyonu cak kuçuk gehrlerden almabılir. Elh mılvarhk (ıkı değı', ellı) ık nu fabrıkanın yenılenmesıne har tısadi devlet te^ekkulltri de «ene camış, 100 mılyonunu belki yatı • de 250 mılyon lıra, yanı yuzde ya rıma vermıştır. Şunu bılmek lâ rım kâr getıriyormuş. Ama bunun zım: Bır otomobıl modelı değıştıriçinde Tekelin 800 milyon kârı da mek fabrıkalara 200 mılyon dolaolduğuna gore, hakıkatte bes yuz ra mal oluyor. Son derece faydalı ol»n bu k3nmılyon zararda. Bunu da birçoklaferansı, bırkaç kelıme ıle hulâsa rımız pek bılmıyordu. Bu konferansta sanayide devlet etmek ıstersek şunu soylıyebılırız: Saklılık ve gızlilık her bahısvatırımı konusunda çok enteresan tartışmalar oldu: Kalkınma ban te son derece fena netice verır. kalannın titizliğınden şıkâyet e Plân mı yapılacak. Açıkça munaden sanayici haklı gorülmedi. Çun kaşa edilmeh. Acele edilmemeh. kü sanayi, fazla uzağı görmeyi ge Hele hayale kapıltnak katıyen'carektiren bir brans olduğu için bu ız değil. Bır de samimıyeti elden na kredi açarken biraz daha derin bırakmamah. duşunmek ve etrafı kollamak icap edıvor. Ümidimiz bu gıbi toplantüarın Konferanstak' hatiplerin çoğu, gelecek seneler de tertıp edıimedevletın ve ozel sektorun atılabi sınde ve bılhassa bunlardan ıstı leceklerı teşebbuslerin kesin ola fade edılmesındedir. Çunku daha rak ayrılmasını faydalı bulmuşlar başlangıçta soylemiştık: Herkes dır. Hemen hepsı enflâsyona aleyh kendi kanaatınde ısrar ederse netice çıkmaz tar gorunmekte idıler. 1 CUMHURİYET Pansiyoner Almanın evini hizmetçisi soydu Radyosunu dinleyiniz. öncekı gun Ahmet Mıthat Efendı Sokak 18 numaralı evde pansıyoner olarak oturan bır Alman turıst, evın hizmetçisi tarafından soyulmuştur. Nadıye Keskınoğlunun evınde Elektrometallurji Sanayü A.Ş. Antalya Ferrokrom ve Karpansiyoner olarak oturan Alman pıt Fabrıkası karpit satışına başlamıştıruyruklu Yolpcalt Ulen'ın caketımn Fabrıkada teslım karpitin ambalâjlı brüt bir tonunun »acebınde bulunan 1090 Alman martLŞ fıyatı gıder vergısi hariç 3350 liradır. kı,, bır adet gumuş tabaka ve 200 Turk lirası aynı evde hızmetçıhk Bır tondan aşağı satış yapılmamaktadır. yapan Muharrem Sezgın tarafın(Basın 1497/11298) dan çalınmıstır. Olayı mutaakıp fırar eden hızmetçı hırsızın yakalanması ıle ılgıli tahkıkata başlanmıştır. Karpit Satışı Başladı 75 00 150 00 40 00 80 00 22 00 44.00 Ba«an ve Yayan Cumhunyet Matbaacılık ve Gazetecılık Türk Anonlm Sirl«tı Cajaloglu Halkevl Sokak No. 3941 Sahıbl Seneük 6 ayhk S aylık AUSTİN Kamyonlanmız gelmıştır. Derhal teslım. TEL: 22 57 95 İlâncılık: 6297/11310 İstanbul Acentesı Reklâmcılık 3767/11321 NAZIME NADİ Yazı nlennl fıılen ıdare edeo Mesul Müdül MİTHAT ÇAĞALI Teklif Alma tlânı Birlik İhtiyac Maddeleri T.A.Ş. Şırketimiz mağazaları için aşağıdaki emtıa teklif alma sureti ile satın alınacaktır. Talıplerın numune ve fıatları bıldıren teklıfleri ile Ankara Şehit Kalmaz caddesı Şavban apartmanı kat: 2 No' 6 daki l'mum Müdurluğumuze muracaatları: Tel 11 69 11 11 82 78 Fazla izahat için müracaat: İstanbul: 44 74 60 16. Satın ahnacak emtia: Bılumum gıda maddeleri, ev eşyaları, manıfatura, tuhafıve, gıyım ve konfeksıyon, ayakkabı, kırtasıye; zuccaciye; mefruşat; parfumerı vesaır ıhtıyaç maddelerı. Şırketimiz 2490 savılı kanuna tâbi değildir. Üâncılık: 6329 11312 KAYHAN SAGLAMER * ANKARA BÜROSU: Mensubumuz İthalâtçılara Atitürk Bulvarı Yener Ap. Kızılay Telefon 12 95 44. 12 09 20. l 12 09 65. 17 57 T5 Liberasyon lıstesindeki Tabii ham kauçukla Sentetik kauçuk hakkında 1 eylul tarihli Resmî Gazetede yayınlanan 62 II sayılı teblığ dairesınde 10 gün içinde evvelce talepte bulunan kauçukçularm bankalara müracaatlan rica olunur. İSTANBUL TİCARET ODASI ^ (Basın 15127/11322) | Eylul 6 Rebiülâhır • C J V E. A > C 3 7 m « m | DOĞU İLLERİ BÜROSU: Inonü Cacide^ı Işmen Han Dıyarbakır Telefon 1061 Gazeteırıze gonderılen yazılar konulsun, konulmasın lade edılmez Ilânlardan tnesulıyet kabul olunmaz Abone ve llân ışlert İçin. zarfın Ostüne «Abone» veya «llân Servasu kaydının konması lâzımdır. • BU GAZETE BASIN AHLAK YASA=IN ^ UYMAY1 TAAHHüT ETMtSTİR c a C X w> a S m IKARUS otobüslerini kamyonlarını ] 6 29|13 13 16 50 19 35 2109 4 43 J10.35 5361 9H|1200 1.34 9 06 İZMİR m İ.CUMHURİYET» in EDEBÎ TEFRİKASI 26 Ö Yer demir YASAR KEMAÜ Gök bakır Türüdü. Dbrt bir janında yürüyen cocuklar cıvıl cıvıldı. «tnsanoğlunun, belki de en güzel yeri çocukluğu. Büyüve siniz, büvük buvük, uzun omürlü olasınız, cocuklar. Benım ak güvercinlerim.» Bunu çocuklara sovlemek isterdi ama o olmaz olası yemin ağzını dilini bağlıvordu. Keski etmesevdi o vemini. Yemini bat sın Sanki ne vardı yemin edecek Varsın. Koca Halile mevlut okutsunlar. Ne oldu sanki? Rezil oldular Koca Halil de kaçtı çitti. Karların altında kaldı. Ama o ölmez. Baharın karlar erir, varır görürler ki Koca Halil karların altından dipdiri (îkmıs, uvanmış. N domuzdu o, ne do< muz! O ölüme çider mi hiç? Şimdi kbve varıo "orürsün ki delikanlılar onu bulup ?etiı^ mıslerdir. bir şeyler vardı. Ama koea, köy dururken, neden gelir de buraya saklardı? Bir çocuğun saklıyacak neyi olnrdü ki? Kim bilir? Hasan vardı uzun kavanın dibınde durdu, eğildi. Mervemce onu ivice görüvordu. Hasan bir taşı tuttu, once okşar gibı vaptı, sonra var gücünü harcavarak taşı kaldırdı, dikti. Bu çocnk, ba incecik, bir deri bir kemik çocuk o kadar kocaman tası nasıl kaldırdı da dikti? Hasan tasın altına gözlerini dikmis bakıjor, yüzü değişiyordu. Az sonra taşı geri yerine indirdi, çabucak oradan uzaklastı. Ama bu arada Mervemcenin onu gözetlediğinin farkına varmıstı. Korkmadı, varsın görsün, dedi. Ağzı dilı yok ki söylesin, A£zı dili yok ki sorsun. Köye girdiklerinde anladılar ki köyde hiç bir değisiklik yok. Ne gelen var. ne giden. Yalnız Koca Halili aramava giden deliOrmanı çeçerlerken baktı kanlılar onu bulamamışlar, eli ki Hasan gizlıce çocuk kalabalığından sıyrılıp başka bir yö bos dönmüslerdi. Meryemce iki dnygo arasında kaldı. Bn olaya ne gidivor. Onu . görmemezliksevinse mi, yerinse mi?. ten çeldi. Ne vapacagını da Köyün içinden giderken muhmerak etti, gözünü üstünden • tar onu karsıladı: ayırmadı. «Sana bir şey deyim de beni Hasan kavaların arkasına ıyi dınle Mervemce Ana. Sen saklana saklana bir yere, gizli benim anamsın. Ve de bz bir bir yere gidivor. Yürefine tıp anam. Bn kövde bir afzı kara etti. Ba çocutrun da sakladıjı var. Ba köyde, bn köyün çok bir büyük düsmanı var. fste ba düsman çitmistir Adil Efendiye, demistir ki ona, gitme köye. Kövlü nesi var, ncsi yoksa sakladı. Ve de muhtarının emrivle. Bu ağzı kara kim olabilir, Mervemce Ana?» Kulağına eğildi. «Sana bir şey sdyleyim mi? Tasbasoğlnnu dört gundur kim şor du? Dort gündür Tasbaşoğlunu gören var mı? Bütün köylü malını mülkünü sakladı da, o neden saklamadı? Ben bile sakladım. Bir koca köyün muhtarının, ve de koskoca Hıdır Kâhvanın oğlunun evinin bövle tamtakır olması ne demektir? Bilir misin bunu? Bana bu bile vız geldi. Köv'lüm ne yaparsa, ben de onn yaparım, dedim. Ve de malımı mülkümü, karılarımın altınlarını, babam Hıdırın altın kaplama hançerini sakla dım. Bundan büyük utanç olur mu? Köylüm için bu utanca katlandım. Taşbasoğlu bir zırnığını bile neden saklamadı? Simdi anladın mı, Adil niçin çelmedi köye? Ve de hiç bir vakit mallarımız saklıvken gelmivecek? Anladın mı?» Meryemdc, anladım dcrcesine basını salladı. Taşbasoğlu bunu yapar mıydı? Bir anda, Tasbasoçlu'nun \dile çidip kove eelnıe dcduı köye vavıldı. Ama bu kovde herkes birbirinı övlesine bilirdi ki Taşbasoğlu bunn vapar ,Mutlaka bu isi Adil de duymıydı? Bn soruyu kendi kenmustu. Adile kim duyurmuştu? dine kimse sormadan edemezdi. Orası saklı kalmalı. Duymustu Bu söz muhtar için çıksaydı, da sap dive yere tükürmüstü. Sıpahi bndalası Gömleksizoğln Tükürmüstü de: «Su insanoğlu icin. Delice Bekir için çıksavdı, çiğ süt emmistir,» demisti. «Dün herkes inanırdı. Ama Tasbaşyadaki tekmil yaratık adam oojlu? Taşbasoğlu de de, azıcık lur da, su insanoğlu adam oldur. maz. Çünkülevin çiğ süt emmis 11 tir. Tıllar yılı benim sn köylüMuhtar, kövün öflcesini bir ve ettiğim iyiliğe bakın, bir de jere, Tasbaşoğlu'nnn üstüne yöonların ettiğine!» Basını yana, neltmek istemisti ama becerejone bir kac kere çevirmis, bır memışti. Bu namussuz kö>lü okaç kere daha yere sap dive tüna toz kondurmuyordu. Sefer, kürmüs: «Kusacağım geliyor, Allahı bir bilir gibi biliyordu ki, elinde tuttnğn tasın taş ol kusacağım!» dive bağırmıstı. duğunu bilir gibi bilivordu ki bu işi Tasbas Mehmet japmısKövlü de ivice zıvanadan çıK i tır. Ama köylüyü nasıl inandt: rırsın? Canından bıkmıstı. Pa mıstı. Artık kadınlar v emek pisirmıvorlar, erkekler havvanla: muğu da batsın, muhtarı da, ra bakmıvorlardı. Cocuklar o ; borcn da batsın. vunlarını bırakmıslardı. Kimsctki gün sonra Muhtar bir basnin eli i«e çuce varmıvor, aska haber aldı ama hiç şaşırmazını bıcaUlar açmıvor. Köv. ardı. Bütün vakın köyler, bütün tık ölu bir köv. Talnızca çözlekasaba, Yalak köylülerinin neri kasabadaki volda. Tedisinleri var, neleri yok sakladıkladen vetmisine bütün köv solurını öğrenmisti. Nasıl öğrenmişğumı tutmus kasaba yolundan lerdi? Kim nlaştırmıstı bn hagelecek umut ısığını, kara felâberi onlara?. keti utanç içinde beklivor. KaTine mnhtar biliyordn ki ba zık atmanın kurnaz sevinci uckövlerde hiç bir sey gizli kalırıus da gitmis. mazdı. Utanıvordu. Taptığı bu Herkes Adil Efendiyi konusuisten sıkıhyordu. Tüm Talak vor, onu düsünüvor. Adil Efenköyü rezil olmustu. öteki köydivi konusmıyanları kimse dinler, kasaba Artık insanların Ieme7 oimus. Dtislerinc'e Adil tüzüne hiç bakamıvacaktı. KaEfendı, hayallerinde Adil Efen^ sabaya da hiç gidemiyecekti. di. = Onu gören köylüler, kasabalılar üstüne gülecekler, arkasından Bır çun çelivor, kasaba volu^ onunla alav edecekler, anasına, nun ucundaki kavalıkta bir tek ^ avradına söğeceklerdı. kısi. Mervemce kalıvor. Bır sun S bakıvorsun bütün köv orada. Sanki kasabalı saklamıvordu Birdpn çbzlerine a«ağıdan dolu ^ malını, verji çcldiği zaman. San dİ7jin sclen atlı havaletleri ilı^ Ui öteki kö.vlüler havvan verçisi «i^or. Önce kavaliîin üstundc ~ jtılacağı zaman havvanlarını donup kalıvorlar. Kesseler, kim ^ dağlara kaçırmn orlarcı. Ama bunu hükümete japıvorlardı. seden bir damla kan akmıyacak. = Kendileri için can veren Adile (Arkam var = değil. TtVFlK YIIMAZ Beroğ/u görünüz (Basın 15090 11327) Sayın Doktor ve Eczacılara Lokol, yüzeyel enfeksiyonların tedavisinde # genış tesir saholı bir nitrcturan preparotı lURACIN EATON LABORATORIES, NORWlCH iM NEW YORK imal lısansı ıle edümistır tarafından ^ r ) IIIIIIllIlllIIIIIlllilIMlIIIIllIIIIIlIIIIIIiniTIlIIIIIIllIIIIIIUIIIIITIllllIl rilllMlllllIIIIIIMIIIIIlllllllIlIIIIIIIIirillllMllllllllllMIIIIIIIItllMMMIIIlIIIIIMIIllMMniIMlllIIIllllllllMIIIIIIIIllllinilIlVS^ tlâncılık 6349