Katalog

tKl penc ere REFORM ve DEMOKRASJ Biz öteden beri Tiirkiyenin kalkımkitnKsi için büyük değişikliklere muhtaç olduğunn yazarız. Bu demektir ki, Tiirkiyenin kalkınması jçiıı reformlara ihtiyaç vardır. Bugünkü Ortaçağ kalıntısı iktisadi ve sosyal kadromuz içinde donmuş bir plânlamanın Turkiyeyi bîr arpa 6oyu öfeye çötüremiyeceğiıie inanmaktayız. Türkiyenin dejismesiııi isteraiyen. cüııkii Türkiyenin bugünkü durumundaıı akıl almaz çıkarlar sağlıyan birtakım adamların ise, reform fifcrt yayılAkça fOntHtı başİafitOân fHmck»e«f*. Bunlar ve bunlaıTn hınk deyiciferi »eform îsfiyenreri dcmofcrasi düsmanrığından futunnz rfa, dTfvfacıTıga ve ^losfcofctıhıiŞa kadar deli saçması birtakım iftiralarla 6*natmağa çalısıyorlar. Bu tirfiB HMH»I*T efciıfryeite» pek «zak #»duîu fyr* afch basımks çevreler tarafmdam Fâyık oMokları rml« almsfctaArfar. Gerejtk sndur : Türkheıle *fınekrasinirr kSklesmesi tçift ref*nnl*ra nrtiyactmrz varıkr. T«pr»k reforma. efftim reform». Matri *eform \e dişer iktisaıl* ve sosyal reformlarla Atatürk devrimlerini halk katlarında şfercekleştirmek zoruııdayız. Tertel fikrr butfur. Bu reformiann sekillerini ve sınırlarını tesbit edebilntek ieîn de, avdmların. yetkilüerin, flkir adamlarınıı» hfir bir fartfcma artannnrfa #üsüneef«iw» «rkes*«.e sSylrjebilmeferi i!k şarltjr. Ama Tfirkiyemn bnfinkü sosyal ve iktisadi kadr»*rına fiske dahi vumlmasına tahammül ederaiyen bîrtafcınî mnharfazakârlar. reform ve devrim fikirlerinin tartışılmasına engel olmak tein ellerinden eeteni vapmaktadırla*. Acı olan nokta. bugün Halk Partisinin ve îsmet Pasanın şfttcülüğünü ytfffariiarın mahafazafcârfık b»y»a*ım est? devirdfı» «ah» yiffcgeicfere fikmtm a | a çalrşmalantfır. B a s a c k a iktidara feâkim Halk Partisi kuvvetleri : •. Keforrrt ne *emr*? De^ffm ne «Vm«*T H* d e t f r k r a r f * kapanmıstır. Reform fikirleri birer fantezi olmaktan öteye geçemez... diyorlar. • tnsanlar» yamiabrKrier. tHt an Içtn heptMfZtn fizletimn kör öTduşnnn farzedefmr, DiveHm kl Wr renk kftttftf* W*e *errekleri olduğundaıt başka türlü jösteriyor. O zaman ne yapacağız? O n m n yatptfacak w y AdlteriK fraş*urmahto. K a f t n Wı <fe aynı usnte başvurmak istecHk. Son aylarda Avrnpa basınında bizim için ç>k»n yaotlar» bir IÖZ »U»k. Bakınız ne derler : Rew York Times Koalisyon hükümeti parlâmentodaki devamlı çekişmeler yüzünden çalışamamıştır. Sosyal ve ekonomik reformları gerçekleştirmek için gereken kanunları çıkarmakta gayret gösterememiştir. Maneh«sfer Gnardian Sosyal reformlar gerçekleşmedikçe Türkiyede huzursuzluk devam edecektir. littrvtç, OTİtniering C.H.P. btıgiin için Atatürk reformlarını yürütebilmek gücünden yoksun bulunmakta, muhafazakâr dogmalara saplanfnış difer Türk siyasi partilerinden farkh bir işaret vermem«ktedir. Lâbnan, Daily 91ar Türkiye hemen her sahada zamanı gelmi? reformları yapamamış ve yıllardır kötü bir idare altında yaşamıştır. The Ee«n«mj»t Acabs Batı usulü parlâmanter d«mokrası ile geri kalmıs bir memleketin ihtiyacı olan, erişilmesi çok müşkül reformları yapmak kabil midir? Türkiyeye has acayipliklerden biri de reformcu .hamlelere sempatinin politikacılar ve aydınlar arasında nedrette olması, buna mukabil en kuvvetli reformcu baskının silâhlı kuvvetlerden gelmesidir. Batı Almanya, Deatsche Z e l t a n ; Nüfus grafiği ile istihsal grafifi arasında karşılaştırma kelimeler acı da olsa Türkiyenin artık açlıkla yarışa girdiği gerçeğini ortaya koymaktadır. Pon zamanlara gelinceye kadar radikal sosyal reformcular için tek siya«i imkân Halk parti?iydi. The Times Gelişme halinde bulunan bütün toplumlar için gerekli olan ve tatbık edilen reformiar yıllardan beri ihmal edilmiş. ya da bilinmezlıkten gehnmiştır. Bir bakıma Türkiyede hemen hiçbir gerçek reform yer almamıştır. Ve reforaı... reform .. reforra. . Bu basın resmi geçidini istediğiniz kadar uzatabilirsiniz. Tavla oyunu çibi siyaset oynnn da dısarıdan daha mı iyi görünüyor nedir. Batının en ciddi organl a n Tfirkiyede radikal birtakım değişmelefin sarl olduğuım yaımaktadırlar. Bir arastırma yapllsa samrım bunnn dışinda bir tek iikre raslanılmaz. Böyle bir durumda naınuslu gazctecinin ödevi, çerçefi oldııfu gibi faalkın gözleri önflne koymaktır. l.«met Faşa basiıtıız üs tüne, parlâmento da başımız üstüne, hattâ parlâmentodaki en çirkin politikacı da başımız üstüne. . Ama bn memleketin bazı yazarları. kendilerlni okUrtıak'için para verenleri aldatmak zilletine katlanmak isteme^lerse bu 4a onlann haklarıdır. Devrimleri ve reformları yürütmek îçîri yazmak, halkın do^ru'ları öğrenmesi için rarmak, demokraiik düzenin yerleşmesi için ilk sarttıf. Bolşeviklik, komünistlik, fasizm. çok partili flemekrasi. nazizm, sosyalizm .. hangi rejim «lursa olsan gerçeklere dayanmadı mı çöker gider. Bugünkn Türk demokrasisini Tüfkiyenin ger çeklerine oturtmağa çalışmalıyu, koalisyomin favizlerine defii Sehir Istimlâk borçları için 6 milyon Iira geldi CUMHURİYET IIIIEIIIIIIIIUII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIİIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIII1IIII1IIIIIIII11IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIİIIII 27 Temmuz 1962 | DÜŞÜNCELER 1 HEM NALINA MIHINA MERAKLA BEKLEtfEN V E F A T Eski Zagra eşrafından mütcveffa Ahmet Aga ve Kadıofullarmdan Mlhriye Hanımın kızı. epki Eytam Eankası Müdürlertnden TiOfvpffa MehmFi Fehmi Beyin pşi. Shell Slrketl Ankara Mu^ düri Hasan Frrid Kromer ve lır'.ar ve Iskân Bakanhğı Bölgc Plânlama Müdürlerinden t?md CJUrses'tn annolerl. Ratice Setgi Kromer. Paklze Beril Kromer. •\rif G3rses. Yaseıtfln Gürses'İTi büyükanneleri. Jutta Krnırrı rP Helga G0ffWln kayinvall. deleri 2K Temmuz 1962 günü Hakkır, raîımetine ka\"uşmııstur. Mevl^ rahmet eyliye. Cenazesi 27 Temmuz c'ürha gaM! Anb*ra"âa Hacı Bayram Camii Şerifinden ögle namazını mütaakıp kaldır^tarak Cebeci Asrî mezarlıgına defnedilecektir. Evlâtlan Cumhurtyet 9508 Uj DERGtSt Ç1KT1 Amatör ve profesyonel fotoğrafçıların, hiç bilmiyenlerin, az bilenlerin, herkesin istifade edeceği yüzlerce yazı ve fotoğraf. Siyah Beyaz ve Renkli Fotoğrafçılık, renkli developman ve tab formülleri. dünya fotoğrafçılan karanlık oda çabşmaları v.s.. 15 günde Dir çıkan dergi bayi ve kitapçılara verilmez. Sadece abonelere gönderilir. Abone olmak için miiracaat: FOTOĞRAF DERGISÎ Kurt Iş Han 208. Çağaloğlu İSTANBUL (Reklârncıhk: 3212/9512) Hamdullah Suphı Yazan: Tanrıövef'in <Dağ Yolu» adiı kitabında bir yazı vardı. Çocukluğumda okumuştum. Matırınıda kaldığına gore Yeşilizade, zat. î>oğu ve Batı Ortaçağınm özeiZiya Efendi adında bir zata cevap i üklerini. sosyal, ekonomik ve iîmı veriyorda. Yeşiniade. Cumhuriyet yapısmı yenlfağla olatt bağlant inkılâplarına karçı idi. Fıkrinin ö v e aynlıkiarıfll nereden bıSecek... Tanzimattanberi gel»/en Batıya Ti îmar ve Isfcrrı Uakanl fehrettin zeti şuydu: Batının ilim ve t«ltüt' hareketini. «ırUokul ta:ih Kerım Ğökay'ın i.îfcnlak İ»r;rlan ğini alajım, âdetlerimize. geleiiftkdokunmıyalım. Bunlar bilgisine dayanaraıc, sadece siy asi m:< Sdetıme»! için nbol Eel= lerinv.ze d'.yesıne 6 mil . liralık bir yar yerli kalfrıalıdır. Bu zat düşünce bir kahp gibi göran ve onun ar» d'.rnın yapılacai,!iü dair verdiği lerltıde elbette ki samimi idi. Milli kasındaki fıkir cere ınlirını til» Mücadeleden sonra oyun bozanlık miyen. Cumhuriyet inkılâplanna demeç dün g°r$ekle»miştir. Her ay ITal'ye Bakanlı^ınca gön yapmak için bunları söylemiyor menfi tavır takınanayı bir hüner derıien 2 miiyon l'ra yeriııa bu du. Fakat o zamanın genç inkf.âp sanan bir zatla ne konuşulabilir. ne Eğer bildiğini iddia edtyorsa, soyay Belediycye 6 müycn Iira gel çıları. bu fikrin arkasından n iştır. Önur.uzdeki günlerde da ler geleceğini bıldikîeri için, Bu lesin.. yük Millet M e l i î i h d e tepki gösğıtımırra başlanacaktır. Bıfinci sınıf ilim adatnımız bu* Eu fi milyon Iira ^ayesinde, 2 ay termekle kalfnamışlar basmda da ytıruyor ki: sonrası için sıra alan vatandaşlara biçareyi bir hayli tartaklamıslarBütün me«elc Garp meağustosun ilk haftasında ödemeleri dı. denjyetini bütünnyle almak mümO de*ir basınını. e devirdeki Bu kfin olmadı|ına gSre iktibas ediOte yarıdan Işçi Sigortalan Kuyük Millet Meclisi tutanaklarmı lecek asli, bakikî kıymetlerin târumo. 195758 yıllarında gifisilen ;özden geçirenler derin bir hayal yininden ibareU kahyorrjuş. i^timlâk rıarek^tlefi sırasırtda fstan kırıklığına uğrarlar. Çünkü sonraHayır büyuk profesörümüz, biz bul Beledivesıne borç olarak verdan, bu fikirlerın ilmi ve akade Batı medeniyetlni bütünüyle aladı|a 33 nıilvon lirayı bugüne kamık bir kıiığa bürünerek tekrar cağız ve kendi gerçeklerimizi od i r tahsil priemediğinden. önumüzortaya atıldığını göreceklerdir. | nun içinde çözümlemeye çalışacadeki f S n l e r d « Jnahketneye basvur B l r "fatkla. Yeşilizade bunu Doğu İı?. Işte Ziya Gökalp'ın hars dema?a karar rermisfîr Islâm medeniyetı açısmdan savun diğınden böyle bir mâna anlamak Arsa satısı vaadiyle alınan 33 duğu halde •Garphlasmanın neregerek. Gökalp kendısini bu çıkliranırı mahkeme yoluyla sindeylz?» broşüfüniln yazan, Pro «nazdan kurtarmak için Osmanlı fah=î!î le cidilecek'ir. fesör Mümtaz Turhan. aynı iddiayı medeniyeti adını verdiğiniz OrtaBatıîı bir düşünür edasijle ve bir çağ değerleriyle bir uzîaşmaya git İzmarit, buğday harınanını fetva keslnliğiyle ortaya atacaktır. memiş, önce onu red/lederek kenSayın birinci sınıf ilim adamımız. disine başka bir çıkıs yolu aramıjHıtHşturdu okumaya, tır. Kartalın Şıhh kövunden Arif kendisinden öfıcekilen Demırkıran ile Muharrem Ateşin neler söylenfhlş, neler yazılmış bilSayın birinci sınıf profesor, Tur kadar dovdukleri buğdav naımanrda iç meye tenezzül etmıyecek yılîarca kiyenin Batılıla«ma hâreketinin o tiklerı sigaradan >a.igıi çıkmıj ve mütekebbir olduğu için. kadar dı.onda yaşıyor ki hâlâ «Batahminen 358ü liralıc hasar yap önce, sokağa düşmü? fikirleri. tngiliz yazarlarınm sömürgelerde tı» dıyemiyor «Garp» diyor. «Vernıştır. ri» diyemiyor «muta» diyor. Sanıklar hakkında soruîturma yapmış olduğu incelemelere dayaTanzimattarlberİ dil, fikir. sannarak, başka bir kllıkta tekrar açılmıstır. gelen Ortaya atmayı ilmi bir marıfet at, edebıyat alanında akıp 20,000 liralık lasarruf sanır. Herkesi de, kendisi gibi, hareketlerde, durdurucular bize bonosu çalındı milli kültürümüze yabar.cı sandı hiç bir zaman Batının yolunu gö»Şehremmınde MoIIa Gurani cad ğından. memleket ve tarıh olamamışlardır. ger termekte onder desinde 39 sayılı apartımanda otu çeklerini bir sömürgeci duşünür e Bundan ılolayı Namık Kerhal'in ran Muzaffer Özksr, polisa müra dasiyle tepeden bakarak söylemek karjısında Hacı ibrahım Efendi, caat ederek, kendısı bulunmadığı ten hoşlanır : Ekrem Beyın karşısında Muallim bir sırada 2 numaraiı dairenin kdtutunama«Şo halde biz, Oarphla$ffladan, Kaci ve Nazif Süruri pısını tornavida ile açmak suretiy bir millet veya cemiyetin kendi ' mıştır. le içerıye gıren bir ueçhul hırsı 6rf ve âdftlerl. an'anelefi içinde 1 3 Birinci sınıf profesörümüzün zın, 2ü bin Iira deüerindeBi tasar ziral. sınaî, siyasi, maarir, sanat' bu gelişmelerden haberi olmadığı ruf bonosu ile, 500 Iira para. bir vesair içtlrhaî faaliyet ve sahala, içindir ki, Cumhuriyete ksdar ge altın gerdanlık ve bir Takım elbi rı ihfiva eden nmami bir killtür len bütün kazançları ve Cumhurisesini çaldığını iddia etmiştir. inkişafını kastediyoruz ki bu da, yet inkılâplarını, hakiki değerleri DeVrilen çöp kamyonunun Garptan her şeyden ev\el ilim ve yıkan. kötü değerleri benimsiyen. teknikle ve ilmî zihnlyeti almak bir kelime ile toplumu altında kalarak öldti içinden lstanbu! Beîediyesi Temizlik fş Ia (ahakkuk edecektir. Onun için Jökerten bir hareket olarak görüerine aı: şoför Tahsin Yılmazın bunun adına Ister Garplılastıa. i% yor. Dilinin altında dolaşan hep daresindeki H33O resmi plâkalı ter muasırlaşma veva modefnIeı[ bu: me, ister ilerleme densın, hiç bir i çöp kamyonu. yükunıi imha istas«... Ancak ba değiımeler her ne ehemmlyeti yoktur Zlra bütün yonrcna bıraktıktan sonra Yassıvimesele Garp medeniyetini bütü1 kadar Garplılaşma gayeılyle meyran asfaltı üzerinde Metrii çiftlınüyle almak mümkiln olfflad<gina | dans retirilmij olsalar da, her vai civarında önünde duran bir vagöre iktibas edilecek asli, hakikî | kii iyiye dojru otmamıatır. Hesıtaya çarpmamak için direksiyokıymetlerin tâyininden ve bunları men hiç bir sahada iyi alınmamı», nu sola kırmi;, fakat süratle sey bir an evvel alıp benimsemekten yine hiç bir sahada yalnız fena rettiği için devrilmiştir. ibaret kalıyor ki, bltltn de bura nnsurlara terkedilip iyi muhafaza $ofdrün yanında bulıjnan Süley da belirtmek istediğimiz bu edllmemiştir Sırf bize ait olduSu man Yazıcı isimii •emizlik işçi?i dnf (1)». için bir çok iyi şeyler bırakllıp kamyonun devrilmesi sırasında akl^ıhğıntMP f«»a ş»yl«B arinmts; Alelâde, her zaman söylenmis, kabul edilen iyi seyler arasında rabamn altında kdlmış, kaldır:ldıbirbirini tutmaz fikirleri yanyana da bunların fenaları ğı hastahanede ölmüştür. teçilmiştir. Topkapı caddesinde Bakırköy getirmeyi, cümlelerin sağına solu Terkettifimiz unsnrların İçinde fe na da ilmî hakikat, ilmî metod i=tikametine seyretmekte olan Kad naların buluntnasına mukabil bixi rı Dağkıran'm idaresindeki 53426 gibi bir takım klije terimleri sıkıştırmayı bir hüner sanan şu cümplâkalı otomobil de, 78 yaşlarında Emın Açık admdaki yaşlı bir şah lelere dikkat edelim : 1 Birinci sınıf Drufesörümüz a çarparak ağır »urette yaralaoSEVGİ KEÇECİOĞLU buyuruyor ki, kendi âaet ve geîiasma sebebiyet vermıştir. ile leneklerimiz içinde Garptdm sadeBtRHAN BA?»AHAÇ Pastadan zehirlendîler ce ilim, teknik. maarif ı!h jeyleri Evlendller Zeytinburnunda Telsiz mahalle alacağız. Burada ve'ıi bir *ey söv26 Temmuz 1962 sinde oturan Zeliha Tunya ile kar lemiyor, sadece YesitizHde Ziya deşleri Şennur ve Semiha. yedik Hocayı tekrarlıyor. Âdet ve geleleri pastadan zehirlenerek tedavi neklerin değişmez bir \akım kahpıltına alınmışlardır. Cun.huriyet P497 lar olduğunu sanıyor. Inkılâp ve Mt anlstpış 1 Cahit Tanyol Mektuplar arasında |C\ ir ormancı «Vatan elden gidiyor» başlıklı fıkram üzerine *V oturmus, ban» aıan, (akat güzel bir mektup yazmış. A|T^Jfağıdaki satırları bu mektuptan alıyorum ' «Anadolu neredir, nedir? Coğrafyadan azıcık anhyan bile der ki; (Dünyanın, çoile bitışik son ye?il kuıagı üstünde. sahiilerinde bir parça yeşıli olan, ortası step bir yarımadadır.) Bugünku hali ıse; ortsdsn ve sahillerinden bajlıvan kumullarla çölle?en, yangınla. otlatmayls, yeşili ve toprağı kemirilip kaya yığıniarı haiine döndurülen, yanı batırılatı bir memleket ve uzerinde bazı, orta zamanlardan önceki amprık görüşlerl» 20. asırda yaşıyanlarm da bulunduğu topraklar. Politikaeılara sorarsanız «her şeyi bilıriz» derler. Ama bif gün çocuklarının kum üstünde, otsuz. ağaçsiz dağlarcîa yaşıyamıyacaklarını düşunemezler. Inandıklan ölçü «rey gramlari» dır onlann. Ancak bu grarr^arda ağır basana kıymet verir onlar. Yeşı] dağlar yanmıs, toprak kemırilmis kavrulmuş. bu yerlerin üstüne s;elen bulutlar ısımp. ısınıp dJpıan olmuş durtnuş, yağrrrur yağmaz mı olnjuş? Yağmur duasına çıkmaktır onlann yapacağı. Ormanı ya.<tırmıyacağını, keçiye vatanı kemirtmıyeceğim (sonra buralarda hiç birimiz tutunamıyacağız) demeyin, atarlar bucâk bucak adamı. Gele gele oir varhk yokluk mevzuuna dayanadığımızı bilmelıviz.» Aslında hakikî Oarplılaşmantn bif mânads bize hâs olan bu kıymetlerl mahafaza edip geliştirmekten ibaeri olduğunn kavnyamaml», •«ları zedelemeyi marifet savmışız. Onun için bu 4*ğişmeierin pahası çok afır olmuştur.. 15» 200 sene geçmis olmasına rağmen daha başlanfıçta olduğumuz görülür ( 2 ) . Yani birincı sınıf profesörümüz buyuruyor kı 150200 ser.e önceki durumdavız. Üstelik de bütün ıslâhat ve Bâtıhlaşma hareketleri fay dalı oımaittan çok zararlı olmuş, bi ze «beşer üstu jnganlar» vasfını kazandıran kıymetler de mahvolmuş tur » Hacı Ibrahim Efendiden tutunuz da YeşiJizade Ziya Hocaya. Saidı Nursı'ye kadar herkes bu kanaattedir. Saıdi Nursi Batı medeniyetme duşman değildı. O da dini ve milli deşerlerimız değişmemek şar liyle, Batı mederiyetıne taraftar. Neymiş o Batıdan aldıŞımız kötü değerler. neymiş o iyılerı hep yıkıp da kötülerini bıraktığımız şey ler; bunları açık olarak söylerse uzerinde konuçmak daha kolay olur Ne Cumhuriyet ınkılâpları, ve ne de daha oncekı kuşaklar ya»a| m»sı mumkün olan hiç bir iyi de! ğere el sürmeyi düsünmüştür. Cumhuriyet inkılipları. sadece, içinde debelene debelene öleceğimiz Ortaçağ değerlerini tasfıye etmiçtir. Tasfiye ettı demek de doğ ru değildır, bir enkazı kaldırmıştır. Akrepler ve v i y a n i a r Ş i b i y 1 kıntı ve harabe içinde tni yaşa mamız lâzımdı?. Cumhuriyet ınkılâpları yıkıntıyı kaldırdıktan sonra, yerine. Batı değerlerini seçmekte vamlmış olabilir. Bu doğrudur. Ama bir ortaçağ yıkmtıs.na Batının. birinci sınıf profesörümüzün deyimivle söv liyeyim, Batının muspet düşüncesi aşılanamaz. Efendi hazretleri istiyor ki, Tanzimaftenberi Batılılaşmak yolunda çahşmış olan ne'iller, tövbe ve ıstiğfar ederek, bir günahkâr gibi onun imameti arkasında dursun]ar o: «Kaale» der demez «lebbeyk!..» diye secdeye kapasınlar. Geçen haftaki yazim dolayısiyle Prof. Mümtaz Turhan bir cevap günderm'ş. Önürnüzdeki hafta mek tup. bu sütunda, cevabiyle birlikte yayınlanacaktır. bnyük millet yapan, dlger birçok mıllctlerin ba^aramıyacağı mnvaffakiyetlere götfiren, hakkımııda «beşcr üstü insanlar» hükmünu \erdiren kıymetler de vardır. Bugün bile bunların sayesinde yaşadığımızın farkında clmadan hâlâ onları tahrlp etmekle p Memurlar konuşuyorlar «Memarlar takdir haklarını \e lalâhiyetlerini kullanmıvorlar, devlet çarkı bflsbütfln ağır dönmeğe basladı» diye bir yazı yazmıştım. tstanbul Kambiyo Müdürlüfündcn bir memtlr bana yazdıfı mektupta kabahatin kendilerinde olmadığını aöylüyor. dinliyclim «Evet. haklısımz, bugün menıur mesuliyet yüklenmekten kaçmmakta, kanun. kararname vesaireyi harfi harfine tatbik etmektedır. Çünkü bize takdir hakkı tanınmamtş ve salâhiye't verilmemiftir. 13 silinlik veya 20 «entlik kaçakçıhk olur mu? 01maz değıl mı? Ama ben buniara ait vesikaları aramıyacak olursam ilk teftişte tenkide uğrarım. (tşlerin yalnız yapılması değil, aynı zamanda »üratle yapılması lâzımdır) yolundaki mütalâanıza iştirak ederiz, ama teftiş kurullarının da aynı çekilde düşünmeleri şartiyle... Memura takdir hakkı tanımıyan ve öküz altında buzağı arıyanlar. lüzumsıız tenkidlerle dolu raporlanna verilen ve realiteyi aksettiren cevaplara bîje tahammül «östermemektc. memuru cağırıp, «cevabınız sert, bu sizler için iyi olmaz» demektedirler. Boylece küplere binen teftiş kurulu mensuplarma ho$ görunmek için memur başka çikar yol bulamcmaktadır. Balık bastan kokuyor. Evvelâ buna mâni olunmalıdır. Memur ne yapsın? Devrim yaptık diye zaman zaman »«viniyoruz. Fakat zihniyette yapamadık. Hâlâ eski gelenekleri idame ettirmek istiyoruz. Üst mercıler, memurun hakikati söylemeslni, kendilerini ieabında aydınlatmasını değıl; ondan «peki efendim, emredersiniz» gibi daima boyun eğici, gönül okşayıcı sözler ve yazılar i«teme arzusıındalar Buntı yapmadınız mı çekeceğiniz var .. Onlara göre memura güven yoktur, daima suiistlmal yapar, haklı da olsa hakfizdır. Bueün, memurun huzuru onun için kalmamıstır. Bu durumda takdir hakkını nasıl kullanır, nasıl mesuliyet yüklenmeye cesaret eder?» Benim belirtraeye çalıştığım dâvanın bir cephesi de şüphesiz okuyucumıın anlattıklarıdtr. Teftiş knrallarının bu konuda daha anlayışlı davranmaları elzemdir. Ancak ben memurun kendisine takdir hakkı tanınan ve mesuliyet yüklenmesine cevaı verilen hallerde de aynı şe'iilde davrandığını ileri •ürmüştiim. Nitekim o günlerde Başvekâlet de bir'genelge ile bundan siklyet etmisti. Her halde bu lıj üzerine etilmek ve devlet makinesi çarklarının büsbütün paslanmasını önlemek durumundayız. Eger bu çarkların büsbütün durraasını istcmiyorsak tabii .. İstanbullu'dan üç sual Tesvikiyede oturan Saip Aykut'un üç suali var.' «Memleketimizin en büyük »ehrj olan tstanbulda oturan «ayın vatandaşlarımdan sofuyoftım: 1 N'akil vasıtalarına bilhassa vapurlara itişe kakışa dalarız. çıkışta ise aheste beste zorla ayrılınz, neden? 2 Dolmuşlarda ters kapıdan inmeyi severiz, neden? 3 Kaldıfımlarda durur yârenlîk eder/yolu kapfifız. Nede"nt Garp memleketlerinde bunlar yoktur, biz de Garplı olalım der dururuz. Şu "halde neflen yapıyo'ruz*»"* '*•''••'• >• lstanbul hemşehrisinden «orulacak «naller 3 tane defil, 300 tanedlr. Oknyucuma y a l n u 3 ü merak olmuf. Kendisine aynen iştirak ediyorum. Cevat Fehmi BAŞKUT C. T. (1) Garplılajttıanın neresindeyiz? Sahife: 70 71. (2) Aynı broşür sahife fll • 63. < Not: CUMHURİYET Nüshası 25 Kuruş Haricl Türkiye Llra Kr. Llra Kr. 7300 130.00 40.00 80.00 22 1» **M Basan ve Yayan Cumhuriyet Matbaacıiık ve Gazetecilık TUrk Anonim girlıeti Cagalng:u Halkevi Sokak No. 3941 Sahibl Senelik « ayhk 3 ayhk 3üncü çekilişte APARTMAN DAİRESİ ^ Beheri 50 OOO Lira değerinde  Tffpian esya endeksleri yükseliyor PAKİZE HANIM lstanbul Ticartt Odası tarafından hazırlanan toptan esya fiyatları endeksine göre. ocak aymda !68 olan umumi endeks, mayıs arında 278^ puana yükselmiştir. EndekM teşkil eden gruplardan, gıda maddeleri ocak ayında 275.5 iken mayıs ayında 282, inşaat tnalemesi 305.5 tan 309.7 ye yükselmi?tir. Madenler 368.8 puania duBirinci sınıf ilim aaamımız rumlarını muhafaza etmişlerdir. «Garplılaşmadan, Oir tnillet veya cemiyetin kendi örf ve âdetleri. TEMMUZ 27 SAFER 25 gelenekleri içinde..» dıyecek yerde «Millet veya cemiyetın ana ger X C (0 •a çekleri açısmdan..» demış olsaydı, c ¥> bir gerçeğe, kendi de>ımiyîe, il•3 M mî hakikate ulaşmış <!urdu. Ama bunu söyliyemcz. îkide bir v 1 5.49 13.20 17.17 20 31 22 22j 1.4! «birinci sınıf ilim», «birinci sınıf ilim adamı» gibi lâflar eden bu Oysa ki âdetlerin sabit kalfnası, bir toplumu ölü nale getirir; ve esasen bu mümkün 'le ieğ'.lriir. Adetler, gelenekler kendi kendılerine değiçmezler, ieftiîtınlirler. Bu da diğer sosyal ve teknik rieğerlerm değişmesiyle veya çeşitli dığer münasebetlerle olur. h e r âdet ve gelenek bağlı bulunduğu kültür ve medeniyetin damgasını taşır. MEVLÎÎ Bedrtye Çan. gi DJn eşi. Hallt. reyyaz. Asım. Bülent Çanga'nın «evgili babaları merhum NAZİME NADt Yazı t^lerınl fiilen İdare eden Mesul Müdür Zengin para ikramiye KAYHAN SAĞLAMER • nazetemlze gönuerilen yazılar konulsun. konulmasın iade ediîmez. Ilânlardan tnesuliyet kabul olunmaz. Abone ve i\Sn ışlerl lçin zarfın (lstüııe «Abone» veya «îlân Servisii kaydının koııman lâzımdır. * BU GAZETE BASIN AHlAK YASAS1NA UYMAY1 TAAHHÜT ETMtŞTİR. s temiz nılıuna ithdf edllmek üzere ahire»' lntikallnln (40) ıncı gününe tesadüf edrn 27.7.962 cuma günü (Bugün) öğle namannı mütaakıp Şl?ll Carr.ıi Şerifinde okutulacak Mevlkle akraba. dost ve dirdaşlanır.ız tiavetlldlr. ÇA\GA ailesi Curr.hurtyet 9493 MAHMUT ÇANGA'nan 28 TEMMUZ 1962 Cumartesi akşamınfa <v>i 111111111111 r ı r 1111111 r ı M i r T 111 f 11111 f 1111111111111 n 1111111111111111 ıı 11111111111111 u 111111111111111111111 n M 111111111 M 1111111 n ı n ıı M f 11 • 111 M f 111111 M n 1111 M 11111 CUMHURİYET f y ^ İLÂN TARİFESİ Eaşlık fMaktu) 150 TL. 234 üncü sahlfeler (santlml) 30 TL. 5B ncı sahiftler (santlml) 25 TL. Nlşan. Nikah, Evlenme, Doğum (maktu) 75 TL. Ölütn. Mevlit. Tesekk'ir (5 gantime kadar maktu) 90 TL. Kayıp (10 kellmeye ka« d»r (maktu) 10 TL. kadar bankamızda bir hesap açtırınız =CUMHUKİYET» in Edebi Tefrikası: 55 S ^ ^ =: ~ S ? 5 ^ E S Z E = ~ E 3 S E 3 S E E ZZ E E E E = S E E Arkasındaki kaduılı erkekli kalabalık masayı sarıp gülüşüyor. Onlarla beraber geçmiş eflencelerimiz. sıkıntılarımız var. Aynı kavgaları, yapmış, beraber kitaplar oknmus. çülüp eğlenmis, kızrriıs söyleşmişiz.. Simdi ise yabancıhk girdi araya. Eskisi gibi defil bana davranısları, bir hastanın yanında oldufu gibi acıyarak nstılca konusuyorlar. Kalkıp aralarından kaçmak geldi içlmden, zor tnttum kendimi. Sorularını karsılamaya. konularıyla ileilenmeye cabalıvorunı. Beni isaret ediyor Handan: Ne kadar dcğisti değil mi! Aralarından bir kız : Şişmanladı çaliba! diyor. Genç bir hukukçu gülüyor mâııalı. Güzelleşti evleneli. Her zamankinden düşkün. yomusak «örünüyorlar bana karşı. Içlerinden acıdıklannı biliyorum. Onlann gözünde iki dünya arasında sıkısıp kalmu, yolunu kavbetmis bir kisiyim. Artık eskisi gibi aralarına karısamıvacaŞımı kabutlenmisler. Bunun için de döndüSilmden beri pek arayıp sorduklan yoU beni. Tüksek stsle gülüp konusuyorlar. Baslar onlara dönüyor başka masalardan. Eskiden ben de öyle konuşurdam. Hoslanırdım da çevremde ilçi gör mekten, dünya benim, bütün insanlar benim, en güzel kitaplar, düşünceler. ülküler hepsi benim için sanırdım. Şimdi saskın dinliyornm konnşnlanları. Hâlâ eski yoldalar onlar. Şevkle, atıl^an konnsuyorlar. Nasıl inandıklarına. sorunları aynı atesle nasıl süriip götürdüklerine saşiTorum. Kıskanıyortım da onİarı biraz galiba. Hattâ Handanı bile! Benim için her şey bitmiş, benim için sıkıntı, karanlık ve eiüm var. Handan önttmdeki soğumus çayı yavaşça itip garsona isaret ediyor. Bana da öbürleri ile beraber icki ısmarladı. Eli omuznmu oksadı, sırtımda kaldı. Bir zamandan beri dostum oldnğunu, beni kanâdı altına aldığını göstermek isteyen bir knrnlusla davranıvor. Belki de bana öyle geliyor. Son zamanlarda sevinçli. nıntlu görünüyor Handan. Dünyaya, sevdaya, insanlara inanışı katmerlenmiş, kendini bulmak flzereymiş, 8yle diyor. Kıskaıımıyorum onü, kim bilir! Rıfat beylc boznşah defişti kız. Fakfilteden çenç bir doçentle pek sıkıfıkı. Adı Cezmi Doçentin. Açık yüzlü bir çocuk. Anneme kalırsa sevisiyorlarmış. «tşte kendine eş biri! diyor, annem. Neydi o evli barklı adamlarla sürtmek!» Cezmiyle konasurhen başka bir ışık parlıyor Handanın soz lerinde. Genç doçent kanı taşkın bir adam. Polltlkadaıı B»ş lanıyor belli. Amerîkadan, lngiltereden söz ediyor, hep*ine saldlfıyor. Çürümüş düzenlerl yıkmak, dünyayı kurtaracak ye ni dîizenler aramak çerekirmiş. Bunu savunuyor ateşli ateşli.. Handan bayran, dinliyor onu. Coştalar sonunda, bir şeyllfri yıkmak, yenislhi yapmak ateşi ile baçırıp çaŞırmaya başladılar. fakat kimse bn yeninin ne olduçnnu bilmiyor. KulaklariRlda keyifli, hlııç Iı bir ses çınlıyor benim: « E | e r sen kahve masalarında içki içip birblrinize sürtünerefc dünyayj kurtaracağınızı sanıvorsan! » Genç bir avnkat var, en taşkınları.. Herkese duyurrbak is ter gibi yüksek sesi. (iostPrisli, kabaftnış bir horoz gihi hagırıyor. Demokrasiden. ügıtımden, kövliiden. şehirlideıı, aydından her sevden, karlti.t karı sık söz ediliyor. Hepsi ayrı yol lardan aynı noktaya varnıak amacında. Bir tanesi: «Büyük temizlik: diyor, Kapitalist. kötü politikacı. çıkarcı, yobaz, köküne kibrit suyu!.» Handana bakıyorum. o da on larla bajırıyor. Elini doçentin avnçlarmda görüyorym bir an. Bana bakıp «ülüror. Yfizii kızarmış, gözleri aydınhk, hiç eormedifim gibi sevinçli. Aradıtını bulmuş, gerçekten inanmış bir hali var Handanın. Kn lagımda fısıldayan o ses olmasa!. a Senin Handanın kimin arabasına blnerse onun düdüfünü çalar kızım. İki dakikada âklı çeiinecek ka«lardati » Handanın o büyük aşkını, Ri fat beyini, bu kadar çabuk unatabilmiş olması, hep ^etıc doçentin diyişieflni tekfarlamı sı garibime gidiyor. Torgunum hem. tçtiğim içki baslrnı döndü rttyor bita«. Geee lylee bastirdı. Dışarda ışıklar yanıyor. Kah \e tenhalaşmaya basladı. Arkamdan «zengin herifle evlone li ne kadar değişti. nasıl züppelesti bakın suna hele!» diye alay etmiyeceklerini bilsem kalkıp giderffim. Neden sonra Handan far>ına vardı. fteatjitnin kBtülüJüne. şaşırmış, tle oldtllunu ne geçtiflnl urastırı yor yüzümde. Yalnızca yorgun olduğumu söyledim. Benim le beraber kalktılar. Onlar seceye devam etmek. içlerinden birinin evine gidip yiyip içıtirk kararmdalar. Grkekler içki. yi yecek almak için telâsla dafcıl dılar. Cezmi yanıtnlıda kaldı. Handanı almadan eitmek Istentedifi belli. Handan vüzüme bakarken bakarken. sebepsiz çü lüyor, bir tuhaf kırıtıyor. Tolda boynuma sarıldı, yanaklarlmdan öptü. kulağıma çok anlatacakla rı olduğunu, başbaşa konuşmaya gelece|ini fısıldadı. Benim de ona vereceğim lıaberler var. Sokak ortasında söylenecek, kulaktan knla;a geçecek neşeli haberler defil yalnız. Çocfl$Bm oiacktım duyunca nasıl çığlık çığlığa bağı racatını biliyornm. Hele boşan manın mahkemeye dü?tü|ünü ö.îrenlnce.'.. Kalabalığı ve venl »evgilislni pesinden sürükliyerek uzaklaştı Handan. Karanlıkta ağır adım larla yalnız başıma döndüm eve. Teprak, ağaç ot kokuyordu hava. Serindi geee. Ince tayyorümün içinde üşür gibi oldnm. Mevsimler ne çabak de|işiyor: Sonbahar felmis çatmış, haberim yok benim!. SEKtZlNCl KIS1M Hepsi pek sevindi rocagam olacajına. Annem ilk Iş. afladı haberi alınca. Söz dinlemcz. âsi kızını ynvasına eSndermek, kocasıyla barısmasını sağlamak için diller dökmeye koyuldu. Hiisnü beyin çoktan mahkemeye basvurflnfunu dnyunca kızdı köpürdü. Aııalık ödevini ye rine getirdiğine enıin oldnktan sonra da direnmedi artık. Ak jama âoğru her şeyl unutmns mutfağında sarkı söylüyor. puf büreji arıyorda. Kalaylı teneereler eıcır sıcır bcvar bulasık bezleri. buz dolabı, yıllardır hasretini çek tijl her se"vl var şimdi aiınerrtlıı mııtfafında. Benim iyi bes f lenmem e rekirmis. iki eanlıv mışım. bunları öne sürüp ocak başından ayrılmaz oldu. Bazan ürkerek odama giriyor. Sahncaklı IskemlCye oturuyor, ellerini gittikce yuvarlaklaşatı karnmın üıerine koytıp sallanmaya başlıyor yavast»n. Elâ gSzlerini aça aça hayretle, korknyla bakıyor bana. Değişmeyişlme, gebe kadın (Arkası var KREDİ BAMKASI TURKIYE Ilâncılık: 5291/9507 Reklâmcıhk 3238'9514 ^ıııııııuımııııııııııııııımmıııiMiııııııııııııııııımıımiMiımıııııııııııı ııııı ııııııınıııııııı ııııııımııııııııııııın ııııııııııııııııııııimıııııııııııııııııııııııııııı ıııııııı^ îlâncılık: 5523/9505