Katalog

IKI CUMHÜKIYET llllElllllllllllilllllll|IIIIIIIIIIIIIIIIIIIUİIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIMIIMIIIf|llll 2 Nisan 1960 Amerika'da 22 Gün | D Ü Ş Ü N C E L E R | Amerika, söıtıürgeciliği açıkça takbih ediyor ECVET GÜRESİN HEM Amerikayı anlatırken, Washing rikanın Ortadoğu bolgesmde nıçin ton'da Dışışleri Bakar.hğmda Turk zayıf hukunıetlerı tuttjğu idı. Sı.z•M Y a z a n : «^ gazetecıleri ıle yapılan konuşma cü suali şöyie cevaplandırdı: «OrMemleket ımızde leı bunun en gülardan, Bakanlığ.n gazetecılerlerle î tadoğu memieketlerinde bıraz evbasın hurrıyeti zel şahididır. olan muna^ebetierinden ve Penta I vel söyledığım daha zıyade dınt Beyanname verme müddeti meselesi tkinci Atina sitesinde gon'daki Mıllî Savunma Bakan Ve | sebepler yuzunden istikrar temın Mesrutiyetten ıtiSokrates'ı ölüme diin akşam bîtti kilinin toplantısmdan soz açmak. | edıiemıyor. Biz hangı^ı kuvvetlibaren ye py en i mahkum edenler bu arada fazla derıne gıcîilmemış 1 dır, zayıftır bılemiyoruz. Kuvvetli haklı bır ıs vapMart ayının son uç gunu Şeker bir şekil aldı; ve olmakla beraber Amenkanm Av zannedıyoruz, bir de bakıyoruz kı Bayramına rastiaması dolayısıyle bır tur'u hallediiemıyor. Bu ko suçtan bır başkası veya muesse tıklarına ınanıyoriardı Fakat ınrupa, Ortado&u ve Afrika hakk:n ! zayıf çıkıverıyor.» sahıbi sanlık Sokrates'ten »sna çıktı; ve gelır ver^ısının dun aksama kadar nuyu ba«it ve nazari bir takım se veyahut da gazetenın daki göruşlerme kısaca temas ge j Ikınrı su?l ise CENTO'nun ıstik uzatılan bevanname verme müd düşuncelerle savunmak yetmıyor. sorumlu tutulmamahdır. Kollektıf onlann hukum ve kanaatlerinı ya rekir. cemıyttlerde lanladı. Bruno'yı ateşte yakanlar, balınden Amerıkanın umitlı olup deti bitmiştir Gerçı, msanın hurluğu her türlü sorumluluk ıptıdaı Dışişleri Bakanı Herter'ın kabu olrr^duı idı kı, bu suale Mr. Hope Vergir.'n ılk taksıiır.ı vermı.en sosyal zemin dışında duşünülme görulen bır hald:r. Kan gutmeler kendilerını haklı bir dâvânın hâlünden Turkıye hakkında ve biz 1 biz/at cevap verdi «CEN'TO'nun mukellefler, nısan ayı zarfında bu si gerekh bir konudur Fakat bu de, kız kaçırmaiarda kendısını gos kimlerı olarak gorüyorlardı. Onun ler hakkında yaptığı k:^a konuş istıkhalınden Ç K umıtlıyiz. Zira nu yuzde on fazlasiyle odıvccek hurrıyetm sıyası otorite karşısın terir. Hukuk ve ahlakın gelışme şahsına karsı kımsenın husumeti U mayı dinledıkten sor.ra basm top bir!e<meden kuvvet duğmaktacür. lerdır. daki tavrı her zaman ve her yer sı, koüektıf sorumluiuğun yerıne yoktu; fıkirlerinı din ve cemıyet Nisan ayında da kurumlar ver de bir çekişme konusu olmuştur. ferdi sorumluluğu geçırmıştır E için tehhkeli gorüyorlardı; ve lantılarının tertip edıldıuı salon Bunun en yakın misahnı Sovyet da Dışişleri Bakanhğı Guney As Rusya'r.ın Iran'a yaptığı tazyıkler gisı beyannamesi verilefektır Çunku fıkir ve basin hurrıyeti sasen ferdi vazıfe ve sorumluiu bunda samımi ıdıler Ama sonraya îşleri Burosu Muduru Mr. Hove Iran'ın bu taz>ıkîer karşısıniabır manzarasiyle ferdi, dığer ınan ğun çok gevşek olduğu memleke | dan hakMzlıkları ortaya çıktı Isâpe evvelâ gezinin gaye«i hakkında ki mukavemetınde gorebılırsinız.» İzmir Polis Okulu MMdiirü zarasivle sosyal bir değerdır. Me tımızde, mahıyeti ıtıbarıyle, ferdi ' yı çarmıha geren, peygamberımızı kısa izahat verdi Arkasından tat bugiin va7.ifesi başına Bu kısa konusmalardsn sonra selâ o, vıcdan hurrıyeti gibi. doğ olan suçları, kollektif bir sorum ; kaçmıya zorlayan fertler değil, lı bir azeri şivesiyle Turkçe konu j Dışışlen Bakanlığınm Bakanddn rudan doğruya fertlerı ilgılendır luluk kadrosuna ıthal etmek ah'â ı kendı devırlerınin doğru bilinen gidiyor şan Ortadoğu uzmanı Dr. Wrıght, sonra basında ısmi en fa/!a geçen I F.mni\et Ikmrı Şube Mudürü mez; onu çok asar. Bir başkasına kl sahsıyetin sahasını daraltır. Hu; kanaatleri idi. Eisenhovver'in riyareti vesıiesıyle Bakanlık resmi sozcusu Mr Lınkuk v e ah'.âk bir cınayetı veya | Kanunun \e cemiyetın ınutla] JKrgun Gökdenız, tzmir'de açılma zaran veya fayda<:ı olabilir olacak, Lâtın Amenkaya karşı ta coln White'la goruştuk. Basın kıspeşm ka haklı, ferdın mutlika haksız fste guç olan bu zararın sınırla hır^ızlıgı vapan kımsenın ] sı kararla^tırılan Pn!ı< Okulu Mukıp edılen pohtıkayı anlattı. Dr. mmın çalışmaları Mr. Herter'ın dürlüğune tâyin edılmıstir. rını tâyın etmektır Bu »ınırları dedır. Suçu veja cınayetı işlıye olduğunu soylemıye ımkân yokWright'ın söyledığıne gore, Lâtın toplantıları, gazetecilerın haber alolçuler yoktur. nin kardeşlerini veya ana v« ba tur Ferdi düjuncelerınde kendi Anrîrika'da ıhti=as yaptıktan belırten objekttf Amerikada nufus her yıl yuzde 3 ma imkân ve şekılleri hakkında s.onra ikinri defa îstanbul Emni Bunu cemiyetın sosyal şartları, fi basını yakalamayı düşunmez. An vıcdanıyle başbaşa bırakmanın yol nispetinde artmakta bjr.a muka izahat verdi. Lıncoln \Vhıte'ın ıza yet MüriurluSu Îkinci Şube Mudür kır terbıyesi «yarlar Fıkrin bir cak iptidai ve barbar cemıvetler ları araştırılmalı ve o kanun dışı bil iktısadi bakımdan pek fazla i hatından anlaşıldığına gore, gaze lup'jne getirilcn Ergun Gokdeniz, başkasma zarar vermesı ne de dedir ki tore ve idet ıkraba ve her turlu baskıya karşı hımaye elerleme kaydedılememekledır. Bu tecılerle baKanhk arasındakı muna yeii gorevine baMamak üzere, bu mektır'' Bunu. ikı içtimaı değer, kardcsleri de suçlu sayar; sorum dılmelıdır Bır insan dü'.unjrken, yuzden Guney Amerıkalılar mü sebetler guzel esaslara bağlanmış. gün «Ege» VaDuru ile tzmir'e ha hukuk ve ahlâk tayin eder. Haki luluğu cemaate mâl eder Duşun duşunduğunu yazarken kendısını temadiyen dis^kt iktisadî yardım Haftada bir basın toplantısı, her reket edecektir. katta fıkır ve basın hurnvetının ce ve kanaate ait suçlar ise mahi önce kendisine, sonra kanuna kar talebinde bulunmaktadırlar kı, ; gun sozcunun odasında kısa suren Dıçer taraftan. öğrenildiaıne go hukuktan çok ahlâkla ılgışı var yetı ıtıbaııvle ferdidır Bır ınsan, şı sorumlu hissetmelıdır Eğer o, Washington bu tip yardımın en ıyi tuplantılar. Yanı bızım Dışışlerı re tkinci Sube Müdurlugüne halen dır; ve «ırf bu bakımdan, bnemli duşuncelerını iavunurken, gazete bu viedanı «orumlulugu ıçınde yol olduğu kanaatınde değıldır. Bakanlığında bır zamanlar tatbık t'çuncü Sut'e Muduru olan Rıza olan PaMn Kanunu değıl. basın nin sahibini ve eğer bu duşunce hıs^etmiyorsa, bir takım kin ve fakat bır turlü ö/su vekâlet ed'cektir. Eisenhower'm gezisı arefesmde edılmek istenen geleneğıdır B:?de yanlış bir kana o gazeteyi kapataeak kadar ağır ıhtırasların zebunu ise kanun kenolan sıstem. Rı?a özsu, jandarma yÜ7başıltgın at olarak herkeste basın hürrıye bir suç ı^e o gazetede çalışanla dısını Dr. Wright Guney Amerıka dev rea^.e edılememiş cezalandıracaktır. Bir de Eskı bır gazetecı olan Mr. VV'hıte: dan ayri'riıktan sonra bir muddet tınin kanunla garanti edılmesıne rın zarara uğrıyacarını aklmdan vardır kı. duşünceleriyle vıcdanı letlerinin eŞer gelişmek istıyorlar olur^a, bu kadar arasında bır tutarlıiç oldıü'ıı haldej sa, istihsallerini hiç olmazsa nu «Biz. dıyor, bakana sorulması muh .*nkara Emniyet 2. Şube Miırlur karşı buyuk bir guven beslenmek çıkarmıyacak fuslan nispetinde arttırmaları ge temel auallen dahı evvelden tah Veki'hfinde bulunmus «onra ^s tedır. Halbuki sosval değerler sa yaygın ve çok baskı altında nasıl vıcdanıyle kanun araımda bır çamın eder ve cevaplaıım da ona tanbul Eiınivet Mııdurluğu 3 Şube hasında kanunun oynıyacağı rol ve ne duşunebıhr? rektiğini soyluyordu. tışma vardır; bu durum karşısındaima menfıdır Ancak âdet ve Sozcü daha sonra Avrupa ile A gore hazırlarız. Bu bakımdai te Mr.ri'ir'üfüne tavin priilmi^tir. Belkı akla şoyle bir itirar gele da fert kanunun »arih ıorumlu!ugelenekîerin olrr.adığı saha'arda bilir: Gazete, suç olan bır dusun £a katlanmayı kabul etmış demerikanın münasebetlerine geçtı. maslarda hıç zorluk çekıimez.» Japon ticaret heyetinin Şehir gibi bina kanuna başvurulur Kanuna IUTU ceyi yaymıya sebep olmuştur. tlk mektır. Hattâ bu sorumluluktan îkinei Dünya Harbinden evvel ıntetkikleri mundan fazla guvenmek, çoğu za bakışta bu riuşunce haklı gibi gö kaçındığı takdırde viedanı onu suç firatçı bir polıtıka takip eden ABınasının bes koşelı olması dolaEvvelkı gun şehnmüe f.t'mış kırıklığına rünebilır Ama bu, kanunun suç hyacaktır. Elbette ki, kendi kenmerikanın bu harbden sonra tat yısıyle Pentagon denılen Ameııka kjlunan on kısıiiı? rcsrru .lajron 1ı man, insanları hayal bike başladığı Marshall plânından Milli Savanma Bakanhğı âdeta şe caret heyetı, dun HıTîke Mpns'J'at uğratır. în«an!arın duşünce ve ha saydığı şeylerın mutlaka doğru o disiyle tutarlı olan bir ınsan, vıcsoz açtı, NATO'nun kuruluşunu, hır gıbı bır yer. Korıdorlarının u ve İzmıt Kâjıt Fabrikalarını ziya • r"ket'»"rine mueyyıdeler koyan bir lacağı hakıkatme dayanmaktadır. danının loziinü dınlemeyi, kanutakım kontrol mekanizmaları var Halbuki yanlış kanunlar olabıle nun sozünü dinlemiye tercih edeçelık v« komür birliğıni, atom e zunluğu 17.5 mıl, aşağı yukarı 30 ret etınışlerdır. nerjisi teşkilâtım anlattı ve Muş kılometre tutuyor. Içınde elbıse, Heyet mensuplaıı nugun saat dır. Bu m"kanizma!ar, gelenektır, ceğı gıbı, cemıyetin topu bırden cektir Fakat bütun bunlar ferdi terek Pazar mevzuuna temas ede çıçek, mucevher, inci boncuK, gıda 9,30 da şehrımiz sınıriarını asamaz. Ti.'aıot OdaMi.a ârlettir, tore veya ahUktır. Bunla yanlış da duşunebılir. «Halkın »e sorumluluğu rek «Amerika ba teşkilâtın gemş maddelerı satan dukkânları, ban gelereı. Oda erkânı ıv goruşerok, lar insanlan kendı içlerınden tu si» her zaman «Hakkın sesı» de Çünkü eger fert, vicdan ve kai> lemesini daima teşvık etmektedır. ka şubeleri, çeşıtlı ıstırahat yerle tacır ve sanayıcılerle t^maIsrda tar . Polisi, ıand?rma=ı. hapısha ğildir. Esasen çoğunluk düşunmez nun sorumluluğunun karşısında, nesi nsanın kendi vicdanıdır. Vıc sadece ınanır. Duşunce ferde ait baska kimselerin Kanaatimıze gore Turkıye de bu rı, hattâ katohk, protestan ve mu julu i^nktır sorumluluğunu d=mında hiç bir kontrol kuvveti bir yetıdır. Cemiyetın duşuncesi da yuklenecek olursa, o zaman, teşkıiât» kısa zamanda gırecektır» sevılere mahsus ayrı ıbadethaneKok könıürü tevziatı dedi. leri bulunan Pentagon, dünyanm 19S!l fii) mevMırn k ' k k ı n i ' i ı ü bulunmıyan bır kim=°ji, dujunce olmaz, ınançları, kanaatlerı olur. dusuncesıne müdahale etmemeler 2Ü sona errr.ış b'ilur r akta ve hareketleri'ide ^ovk ve idare Bunun gıbı cemıyete ait her ka rı gerekli olan bır takım kimseEmperyalizm ve kolonyaliım 1j en genış bınasıâır. Içınde 3 0 U kışı tevziatı eden, ıhtirasiarı. k'nlerı, nefret naatın ve her ınanılmış değerın lerin baskısına uğrar. Olabılır ki Verılen ızahattan anlaşilan şu daımi olarak çahşı>or. Işte bu bı dıı. Haber verıldıSıne c n e . 112,742 lpri o'acaktır. Ferdi olan bütün de cemıyete mutlaka faydası ol o kırrneler kendisi gibi duşunmıdur: Amerıka Avrupanın bir kon ,' nanın toplantı salonunda Anıerır sahıbinden ı.jı, ı91 kisıye bu tPmHavu'.lerın basın hurrivctın duğu ıddıa edılemez Duşunce ta vebıhrler. ö y l e iken, onlann da ( federasyon halıne Eelmesini isti kan Milli S^vur.ma Bakan yardım hak yor r e bunun temını içın çalışı cısı James H. Douglas'ın brıefmg' 134.228 ton kok k n ı : r u dagıtıl de oîçü olarak alınmgsina ımkân rıhı bıze, topluma faydası olan bir kendisiyle birlikte, suçlu olmaları \ mıştır. yoktur. çok şeylere, toplumun karşı dur düşünce hürlüğü üzerinde içten yor. Ancak Dr. \Vrıght dlyor ki: ine gıttık. Brıeheg denen, aslında Yeni sezon t e w ı a t ı n a hazırarda açıkça gostermektedır bir baskı yapar. ki bu en şiddetü konusmalar Biz diyebıhr miyız ki Turk ba duğunü «Konfederasyon mevzuunda en kısa olması gereken I baslanacagı snj lennıeK^dır. An buyuk muşkullerden bıri emper yahııt hasbıhal toplantıları, j<t'ne I cak, bu hususta henuz kesın bir sınına mensup olanlar günah iş!e Şuphesız kanunlar, sosyal faydayı kanun baskılarından daha tehlıkeü on plânda tutan objektıf değerler ve rfaha yıkıcıdır. Halhukı kanun yalizm veya kolonyalizmdir ve gore uzuyor, jcabederse kısalıyor. karar venlmış değıldır. Komur miyen, km, ıhtiras ve nefret duvbunlardan birer evlıya dir Yanlış bıle olsa ona ıtaat ah ların bırinci vazifesı, ferdi. baska artık Avrupa devletlerinin sömur Cç haftalık gezımızde Tevzi Mues«esesı. yeni sene içın gulanna sapmıyan Fert, kanunlar fertlerm baskısından kurtarmakgecılıklere son vermeieri lâzımdır. illâllah dedık. Her gun en az ıki stoklannı tamamlamakla r ı e ş g u l dır. E'.bette deŞil. Fakat boyledir lâki bır borçtur d'.ye basın hurriyetini kısmak yanlış ve kotü dahı olsa onları tır. Sırf bu düşünce ıle gazete saIngiltere bu hususta en muvafîak brıeîıng, Dazıları yarım saaı hatta dur kaldırılması hiplerinin ve hattâ yazı îşleri mııdoğru olur mu? Kı<mak gerekırse bozmamalı, sadece örneği verdi. Hazırlandı ve yavaş bır saate kadar uzuyor. Hele tekİsveç'te açılacak fuara için mucadele etmelidır. Kanun dorlerinin dah'i. bir baskasına ait bazı han<;ı hn.llerde yapıîmalıdır? yavaş mustemlekelerıni bırakma i rak meseifelere pek meraklı iştirak ediyoruz soıduB.Çfi. Ben snhsen ha«ın fuçlarımtı, do§ lara itaa* «vazıfe» dir; ve fakat dü«unoe »orıımltıltıgundan uzak tu ya başladı. Onumuzdeki yıllarda j arkadaşlanmız sualler Haber aktığırnızd < Te bu sene rudan dogruva =uçu işhyene y o ferdi vıcdanla uzlaşmıyorsa, on tulması gerekir. » hepsinden çekıleceğıni zannediyo toplantılar briefıngiıkten falan çıkı.orud. Mr. Duuglas soze Turk nin 3 hazıranında Isveçin Heling neltılmek şartıyle, • ŞRİdettenTıeçi larla mucadele de bır «hak» tır. ruz.» Hele bİ7İm gibi fikrin çok ürkükanonu tülmuş oiduğu memleketlcrde, budostluğunu ovmeklje borg şehrinde açılacan fuarda ta ne taraftarım. Elbette ki "urrrumi Ama buna rağmen fert Fransa için sözcü avnı ifadeyi Ameıirfan rihi ve milli mahıyetteki mamuıle efkâra hıtap eden bir gazete bir bozabilir. Bu durum karşısında na zaruret vardır. kullanamıyor ve şoyle söylüyor başladı. Dost ve muttefık oiarak rimize büyük yer verilecektir. ferdın ve\'a rumrenın şeref, hay kanunun «ceza». ferdın de «hürrıdu: «Fransa böyle bir harekete ga Amerıka Tarkıye'ye buyuK bır guSergide, lule tası manıullerı, Hahayranhk duynıakıaydı. siyet \'e menfaatiyle oynıyamaz yet» hakı vardır. Bır in>an duşünllba hazır değildir. Dıkkat edılır ven ve eı Bektaş taşı ve bun'.arla yajılan ce ve hareketlerının sorumluluğutLHAN TIKPAN •e daima şiddet karşısında gerı çe Bılhassa Kore'deki sılâh arkadaş yazıhane takımları, Frzururr.da <ı ve oynamamalıdır. ;busbutun pekleştırkılmek mecburiyetınde kalmakta lığı dostluğu Basın suçlannın ferde yoneltil nu üzerine almak şartıyle. istedıIle kan siyah kehrıbar mamulıeri, dırlar. öyle anlaşılıyor ki, dostla mı^tı. Asfcerî yardım mevzuunda Konya tahta kaşiKian, mahclll me=i. düşünce için, genış bir im ğı şekıide hareket etmek. ıstedıgi Avukat Mr. Douglas dıyor kı: «Mutteîıkle hu^u«iiyeti haiz m?'ltr,i <*şva, e\ iy kân sahası hazırlar. Bir yazar sekiKle duşünmek hakkına sahiprımız müstemlekelerden sulh içinİZZET AKTÜRK de çekilme tekniğıni henüz bula rımıze yaptığımız askeri yardımlar lemelerı, halı ve«si"i teçnir ediie kendi duşüncelerini savunurken tir Insanlık, fertlerm kanuna ve otoritelere kafa tutmasma çok şey Amerıka içın belkı çok masraflı cektir. Nişanlandılar mamışlardır.» karşısında kanunî ve ahlâki müolmustur ve olmaktadır. Fakat heS^rgıde ayrıca lsve'jt.; pek revaç : eyyıdeden bnşka baskı olmamalı borçluour. Dusunceye karşı tariİstanbul 31 Mart 960 Türklye bir Avrupa devletidir hın işlemış olduiju buyuk cinayet men soylıyeyım kı, bu yardımlar ta olan beyaz sar'ipiannıız ve rnı>h Ortadoğuya ait izahatına «Turki tamamen mahalhne masruftur ve telıf kuru meyv i da buluracsk dır. Meselâ benım ışliyeceğım bır 111111 ıı 111 ıı ıı M 111111 ıı ı rrrf ı rnTlTTTr ye coğrafi bakımdan Ortadoğuya muvaffak netıce vermıştır. Bugun tır. bağh olsa bile kültur bakımmdan Ortadojuda çok kuvvetli bır orduProf. Dr. Neumark'ın ve lâik olduğu içın bir Avrupa ya sahıp bulunan Turkıje de bu konferansı devletidir. dıye başlıyan Dr. yardımiarı en ıyı şekıide kullanBir muddet"iın«r, ınemieketimi?.Wright «Ortadoğu devletleri umu maktadır. Yardımdan Turk Hava miyetl» din meselelerine ön plân Kuvvetlerı de çok ıstıiade etmış de bulunan tktin.î F.ik"ltfs,ı eski profesor'.erındpn Dr. Neumnrk, dun da yer veren memleketlerdir ve tır. Halen Turkıye'de F. 100 tıpı Amerika bu meseleleri halletmiş. I avcı bomoardıman uçaklarıyle mu akşam Tıcaret Odu... nua lktı«atc,ıdinle devlet işlerini ayırmış oldu cehhez uç aiay kurulmuş bulunu lar Cemiyetiniı tertip i'ttiği toplantıva gelerek «Min'erek Paz;r( ğu için münasebetlerimizde ortaya J or.» la ilgili versi mo>l"'pri» mevzulu bir takım zorluklar çıkıyor» diye b'r konferan.i .'eT'«lir. devam etti. Meselâ Lübnan hâdhe I Milli Savunma Bakan yardımcısı Yarın açılacak Vatan Cephesi leri sadece dinî munaferet yuzun | yine askeri yardım cumlesmden oorakJarı den meydana gelmıştir. Tıcarete | larak orıa menzıüı fuzelerın mutYarın Eyubün Bağlarbası semdayanan bu memleket 1958 ayak tefıklere gonderıldıgını, bır yıl evlanması yuzunden hayli kayba uğ vel Ingıltere ye venlmış olan Jü tinde, Taşhtarla'da v« Emırgan'da ramıştır. Sozcü diyor ki: «Eğer pıter fuzelerinin bu yıl Turkıye'ye birer V.C. ocaşı açılacaktır. Lübnanhlar huzur ıçınde yasamak de verıleceğını ve bundan Amerıka istıyorlarsa lâik bir devlet haline nın iftıhar duyduğunu soyledı ve NİSAN 0 SEV1 AL gelmelidirler.» toplantıyı kaparken şoyle dedı : «Amenka'da hepimiz Başkan Ortadoğunun petrol meselelerinV £ • c • î de de istikrar temın edecek bir yo Eısenhower'ın Turkıye'yi zıyareti O lun bulunması gerektığini ileri su sırasmda, sızin ona karşı gösterdiren Dr. Wright'e, konuşması sıra ğır.ız genış ve samimi ilgıden çok V. ] 5 42 12 İB 15 53 13 35 2CÛ8 3 51 sında gazeteciler birkaç sual de memnunuz ve bunu unutmıyacaE ] 1 ! 03 5 44 9 19 12 00 1 33 9 25 sordular. Bj suallerden bıri Ame Gelir Veirgisi taksiti Basın Kanunu ve düşünce sorumlulıığu l Cahit Tanyol NAUNA MIHINA Aitretten Ses en dınleyemedim ama, birkaç gün evvel radyoda, Dede efendınin dbıir dünjadan hediye ettigl bir «arkıyı çalmışlar. Bir evde ruh çagırma seanslart yapıyorlarmı*. üede efrndinin rmhn çıkagelrai?. Yanı sıra bir de heyet. Dede nın korosu. Çalmışlar, söylemışler. medynma şarkının netasım ya/dır mışlar. Birkaç gün s«nr«ı da »arkııun güftesi, yine rubUr yolu> la bu tarata intikal ctmiş. Fefik Fersan gibi bıı musiki otoritesi. kesin bir dilte: «Evet. eser Dede etendinındır» dememia olsavdı, hayretten ağıımı açık bıraktıran bu rub hadisesine, dogrusa, initnaraıyacaktım. Hos. Kftik Fersan üstad. bu biikmünn şu eümle ile perçinli yor: «Rub tesiri altında mı, yokja kendim mi yazdım bilmıyornm. Bu Dede efendi\e ait olmalı. çünkü kendim böyle bir şey va zamam.» Cstadın, kendısını tanıyanlarca m&lum, sevimli ve kibar te vazuu, belki de onu «baska birinin olmalı» yerine «Dede efendi nin olmalı» demeğe se\ ketnıistir. Bütün bunların dışında simdi ben, lctanbul radyosuııun bası na. hiç çiuıahı olmadan. durup dururhen derd açılmasından kor knyorum. öyle y», rublara berşeyin mâlftm olduğunu biliyoruz. Hele Dede etendi gibi zeki. lanatkâr, seçkin bir ruh. bolnndugu ebe di>et âleminden bu fânı diinvayı, içinde bulunan biz ölümlüler den daha deriıı. daha kavravıcı bir gözle göriiyordur. Cstelik ko rosunu da etrafında toplayıp dâvetlere icabet edecek, hayattaki lere sarkılar yazdıracak kadar dünya ahvaliyle îlçili bir ukbâ havatı sürmekte olduSu çörülüyor. Bö>le olunca. bizım buradaki fikir ve sanat eserlerı kanu nundan haherdar bulunması icabeder. Gıiııün birinde, yine bir tnedyum kanaliyle, Istanbul Radyosn Miidürlüiüne bir diiekçe sunması «Fikir ve sanat eserleri kanununun maddei mahsusası mucibirıce. telif hakkımm ödenmesini isterim» demesı a!ila pel< uzak ibtimallerden değildir. l zun uzun sarkılar yazdıran bir ruh için. iki tatırlık dilrkpe yazmak inten midir? Hattâ hu isteje bir de su itirazı eklemesi pek âlâ mümkıin dür: «Ben gerçi ahrettevim ama, dünvada iken öğrendi^im se\ leri nnutmadıgım. sizr yolladıfini « be^te ile me>danda. Ben diin yada aruz da oÇrenmıstirn. Yasadı&ım devirde, biz beste vapanla rın aruz bılmemesi avıptı. Ama su son sarkıdaki kadar \e«nı bo zuk aruzla beste vaptıjımı hiç hatırlamıvorum. Güftemi bu hale kim koydu ise ondan dâvacıvım. Yarın ahrette on parmagım yak»»ındadır.» Yıllardan beri vârisleri imislz çibi eserlerini keyfimizce tahrif ettiğrimiz olülere, bir de öbür dünvadan. kendi elleriyle. bozuk düzen mısralar vazdırmasak; rutılannı zaten tâzip ettigimiz ölü leri bir de bu türlü rahatsız etmekten vazçeçsek, diyorum, ne dersiniz? Hamdi VAROGLU T E Ş E K K Ü R Biricik ve çok sevgili annemiz, kardeîimiz, halamı?. ve yengemiz, S E N İ H A B E K İ R O Ğ L U nun vefatı münasebet]\]c. kendisini on .^neden beri yuksek hazakat ve bilgisi ile tedavi etmekte bulunan pek muhterem Dr. Ahmet Rafim Onat ile son zamanlarında pek kıymetli alâka ve ihtimamını esirgemiyen pek muhterem Dr. Vahdettin Bürkev'e, cenaze mıîrasimine bizzat iştirak etmek. çelenk göndermek, telefon, telgraf ve mektupla bizleri tâziye ve teselli etmek »uretiyle acılarımızı paylaşmak lutfunda bulunan bilcürnle akraba ve dostlarımıza sükranlarımızı arzederiz. Bekirofilu ve Saruhan Aileleri Dr. ADNAN TEMİZANj CÜMHURIYET NUshası 25 Kuruş Tarkly» Harlcl Lıra Kr Llra Kr. 75.00 150 00 4000 80.00 22 00 44.00 Basan ve yayan Cumhunyet Matbaacılık ve Gazptecilik Türk Anonım Ştrkftl Cagaloglu Halkevi snkak No 39 41 Sahlbt Skneük 1 aylık 1 aylık Diş Tabibi Seyahatten avdet etmıs ve hastalarını randevu ile k.ıbule baslamıştır. : NÂZİME NADİ Yazı Sac dokulmesı ırkcn ıçama ktpık «e ka;ıntıya karşı fıiicn ıdare eden Mtldtlı Cazetıiuızff gondtrılen evrak ve yazı!ar ne«rpdıl«ın edilmesln lade edilmeı. tlânUrdan oıesuliyet kabul fdilmez. ŞAHİN PERESE Son Para Yatırım Tarihi i ç l N eUGÜN Son GÜN BUTUN TASARRUFLARINIZI TÜRK TICARET Toplayınız 1 oe tllllilllll'IKIIIIılllllinillllllllllUililllllltlllltlllIt^ | «ÇUMHUBÎYET» in EDEBÎ ROMANI: . 27 Gene de Allah yokluklarını vermesindi. Tsrnaklarının t2<*a detmesini istemezdi. Can:arı saç olsun da isterse eskisi z'.hi çemkirl çemkiriversinler, konuşmasınlardı. Bereket üç çocufunun üçü de gün geçti'.tce düzeliyor, snratsızhk. nemrutluklannı yitiriyorlardı. tskender bile; çocuklarının en nemrutu, en aksisi Iskender bile son haftalar içinde iyice de|:şmiş, dokunulsa patlıyacaklıîı, sinirliliği, hattâ kardeşini kıskanması geçmiş, yerine bir yamuşaklık, bir tatlı dil gelmiçti. Bu değişmenin sebebi neydi acaba? Sabahleyin ayna karşısında uzun uzun tarannor, üstüne ba şiiia çeki düzen veriyor, evden âdcta heyecanla çıkıyordu. A U şamları, eskiden olduğu gibi Cı şanda içmeler, eve gece yarılarından sonra gelmeler de sona ermişti. Saat yedi deyinoe babasından en küçük o§;una kadar herkes sofra başmda oluvor, yemek nesejle jeni>ordu. Kocasının dar;ı::li|ı =ürüp gitse bile, o da çocuklariyle şakalaşıyordu çokluk. Bırden A^şe\e dikkat etti. Birlikte >attıkları odanın açık kapısmdsn görünü\ordu, ajna karşısında hamarat hamarat taranıvor, Islender gibi, gaçlarına itina etji'tordu. Aslında valnız Avse, yaînız Iskender değil, üç çocuğun ücü de değigmislerdi. Tuvaletleri, giyim kuşamları, e\e geliş gidişleri, oturup kalkışları Spbebi ne olursa olsun. çocukl?rındaki iyiye dofru bu de eismeden memnundu. Demek Ailah yüzünc bakmış, acımış, e*. lâtlarına iyi huylar vermişti. Çok şükürdü, çok şükürdü Rabbma. O madem e\lâtlarının ona karşı olan tutumunu degist i n i s , yumuşatmırtı, o da ku!hıfunu bilecek, kac vakittir bıraktığı ibadetine yeniden başlıyacaktı. Çayın kaynamasını beklivordu, gazocaşı üzerindeki casdan hça baktı. Kaynamıvordu henüz. Üşüyen ellerini koltuK altlarına soktu ypni haştart. Rabbine ibadete nereden, nasıl baslıvacağına tam karar vere cekti ki, Iskender odasınd>.n çıktı. Yeni kalkmutı. t y k u do gibi bilhordu. Biliyordu ama, istese de. istemese de olacaktı bu is. Geçineeek kendisiydi. Elinde birİKmis biraz parası olsa deiil aîilası. annesi, babîsı bıle vız gelirdi. Yoktu, yoktu Allah belâsını versin. Annesine, hattâ aksam vemeklerinde sofrada babasına karsı ivi davranmasının tek sebebi, evdi. Ev satılır, paranın hepsi olmasa büe. hir p3rcası ona \eri!i,r de düSiin ıcin harcanırsa. düm alu gözlerıyle t a \ a l e t e gideceklar onun olurdu ama, kımbilir, ti. Annesinin yanından geçfrbelkı de babası gene aksilik eken der, davatır, kıvametleri kopa Günavdın annecigim, dedi. rır, «Sat>nı»acaS!m. evimi saAnnesinin «Günavdın yavtıp size carcur ettirmiveceçim. rum..» unu duvmadan helâ araBa eii hana devlet \erdi. *htilığmdaki muvluSa eelüi. Su me ^arlığımda merdanlarda kglaselevi annesine usu!ü>le aç•naın. çoluk cocuk maskarası omak, açabilmek ıcin daha bir lamam diye bas bas bagınrdı. kac gün bu türlü «i\i» davraDiş fırça«ına bir parca manacak, sonra açacaktı. Annesicun sıktı, diîierini fırçalamağa sinin değil de ablasının bu işe başladı. ha\ır di>eceŞini, da*atacagını, hattâ kızın annesi' le takısacaBugünlerde N'ursende de sığıııı büivordu. Zaman 7?.man kıntılı. hem de çok sıkıntılı bir nefretle Delirttifi gibi, çorapta ieyler sezivordu. Dokunulsa a£ çalışan, âdi bir kızdı Nursen lıyacak gibi hıller. Birinde Av onun icin. Yainız corapta değil lânın çıtlattıcı gibi cok zenfabrikalarda, hattâ kendi gibi ?ın bir ıhtiyar vardı da, annesi şurada burada calıssn kızlarf>na mı vernıek isti^ordu jokdan pek ha>!r olmndığına inasa? Çnk sıkıstırdıtı halde bnnan bir yanı vardı. Gozlerini ııına irkirdan gelmis, sonunıîa avıra avıra. bo%un damarlarını da, «Annem ne karmr bana" parmak parmak sişire çişire deraisti. «İsterse milvoner ol«Allah vazdıvsa bozsun. Kala sun. R?n para. pul, mal. mülk kala oorapta calı^an bir Uı/a îsıklısı deiilim. Allah beni ı.enmı k a ' d ' n " tstemm kardf^imin •len a> ja<r»k«a canımı al«ın dane idü*ü bpli r siz bir kızla e» 'pnmesini istemfm. Hp'e ö^l* Kırıiık uindekı tıreavı mııstifr v a n ı n d m ah'âk«ızlık pUzr 'u'vuıı bol \e SP'UU suviınr'a ubir kadının kızını. as'â!» di^e7iın U7un v'.Tdı s"nra s«7inı çalkaladı. sabunu aldı. Ellerini c e | i n i iki kere iki dört eder k ö p ü r t ü r k e n : «Ben d e senin giblyim Nursen!» diye geçirdi. «Para. p u l , mal, m ü l k Benim için h a t t â Allahtan bile önce sen vargın! K ö p ü k l ü ellerini yüzüne sürdü, uzun uzun s ü r d ü . T ü z ü tertemiz, pırıl pırıl olmalıydı. N u r sen tertemiz görmeliydi, sevgisi h e r gün b i r parça d a h a »rtmalıydı . Yeter birader bey, yeter artık.. Bu kadar yıkama, eskitirıin yüzünü sonra! Bol suvla yüzünün köpüklerini yıkavıp do^ruldu. Sabun ksçmtş gözlerini kırpıştırarak: Kızlar beğenmez sonra ogluml dedi. Erdal şakaja vurdu gene: Taaa! Döııdü, annesine seglenecekti = J i s = ğ 1 |j g 3 = ş ğ = = f; ş g 3 ^ ğ | g i ki, ablası gözüne çarptı: g Abla, dedi, birader beyin g işleri yolunda galiba? g Abla van yolda durdu. Aklm g da dün. evvelki günkü çirkin = ama uzun boylu, koeıman elli, ğ ayaku adam. ğ Ne olmuş? g Anlattı. Neden sonra anlatı^ lanı anlnan abla, peskiriyle ş vÜ7Ürıü kurularken siiüi tinii g gülümsiven kardeşine baktı ^ Demek işlrr \olunda? i tskender saklamadı. M Tolunda tabii 1 Allah versin ama. adanı ş îihi bir şev ola>dı bari! = Adam ffib' ma\mun gibi. = Geçineeek olan henim! g (Arkası var) I 3 4 6 (İnç) parmak kutrunda seyyar 4 lâstik tekerlck üzerinde dünyaca meshur S T E Y R FABRtKA^l IV1AMULATI DİZEL Gemıi'tır Saatte 13 n\. IIIOTOPOMPLAKI 1: tıfaa 324 ton s u V :rir Frrme hortumları vardır Derhal t edilir Dolapdere Kurtuluş Deresi cad. b Tel 44 53 53 44 23 43 Snıııııııııııımı !.rUtirmHiHUüi!HrfHHm»HHnr';;nu!HiutrimtîffmHmnttntn?mımmıntrıtrT!iııifiımMt!nii!)rıı:' miinııiMiıttüiııinHimmüiiiiiHiiMUiıııııiüHiıtiiiiMiııııiiMnıiüiitiitiiiiîiHiuıruı ıiı: ııııııııiiiııııııııııııııiiiıınııııııııııtıııııııııiKiııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııraııııiiiiıııııii^^ YAKUP SOYUGENÇ