Katalog

29 Ekim 1960 • CUMHURÎYET '"""•••••••••«••••••••••••«••••••••••««••••"""•«•••••«•••••••••••••«••••«••••••••«••«•••••••••••••••••••••••••••••••••••«•••••••••••«•••••••••••••«vvaBVBiıvıvııısıvııııııııııııııııııııııııııııııifiıııııııı Cumhuriyeti ilân eden ilk Meclisin toplandığı salon Ankarada haxtrhhlart tamamlanan Parlâmento Müzesini ziyaret edenler neler görecehler Röportajı yapan: Sait Terzioğlu 23 Nisan 1920.. Günlerden Cu Parlâmento hayatımızm geçirdiği ma... Ezanın okunmasının üzerin istihâleler çekillendirilecektir. den henüz bir saat kadar geçmiş Bursa, 19201923 yıllarında Bütir. Bir kısmı Hacıbayram Cami yük Millet Meclisi olarak kullanı inde.kılınan namazdan dönen ilk lan tarihi bir binadır. 19171918 yıl Türk Cumhuriyetinin kurucu ları arasında «lttihadı Terakki milletvekilleri Türkiye'nin mu Fırkası» tarafından kulüp olarak kadderatını tâyin eden birinci yaptırılmış, Sivas Kongresinden toplantıyı yapmaya hazırlanmak sonra Meclisin Ankarada toplantadırlar. masına karar verilmesi üzerine «lttihadı Terakki Fırkası» ta tadil edilerek Parlâmento binası rafından yaptırılıp Sıvas Kongre olarak kullanılmıştır. 1923 yılını sinden sonra Meclis olarak kulla mütaakıp, Müdafaai Hukuk Cemi nılmasına karar verilen binanın jetinin, bilâhare Halk Fırkasmın toplantı salonundayız. (CH.P.) Genel Merkezi olarak Yüksek kürsünün sağına, solu 1K3 yılına kadar kullanılmıştır. na ve karşısına sıralanan basit, 1953 yıhnda D.P. iktidannın çıkar sade ve ancak iki kişinin güçlük riıf.ı bir kanunla C.H.P., Menkulle oturabileceği sıralarda kiminin G.ıvri menkul malları müsadere başında kalpak, kiminde de sarık olmak üzere muhtelif illerden edilirken bu bina da hazineye inti gelen 115 milletvekili üçer dör kai ettirilmiştir. O zamandan be der kişilik gruplar halinde otur ri muattal bir vaziyette kalan bina şimdi, bir «Parlâmento Müzemaktadırlar. Aralarında, Mustafa Kemal Pa si» haline getirilmektedir. Buraşa, Celâlettin Arif, Dr. Adnan da, ilk toplantı 115 Milletvekili (Adıvar), Hüseyin Rauf, Ali Fu ile yapılmış, iki gün sonra bu mik at (Cebesoy), Ismet Bey (Inönü), tar 195 e, devre ortalarına doğru Ali Fethi, Abdülhalim Çelebi E da 300 e çıkmıştır. Burada toplafendi, Cemalettin Efendi, Hüse nan milletvekilleri Temsil bakıyin Avni Bey, Abdullah Azmi E raından iki kısımdan ibarettir: fendi, Musa Kâzım, Hasan Fehmi 1 Istanbul Meclisi meb'usabeyler, Faik bey, Dr. Suat bey, nından gelen 94 kişi, Fevzi Paşa, Hüseyin Rauf, Ali 2 Hey'eti Temsiliye Başkanı Fetjji (Okyar) beyler de bulun Mustafa Kemal Paşanın vilâyetmaktadır. Bunların bir kısmı ilk kurucu meclisin reisi sanilikleri lere gönderdiği tamim üzerine ni yapmışlar, bir kısmı da îcra seçilip iltihak edenler. Bu tarihi binayı Müze haline ge Vekilleri Heyeti Reisliğinde butirmekle görevlendirilenler ilk lunmuşlardır. günkü şeklin muhafazası için âza Kürsüde, Reisi Sin Sinop Millet mi titizlik göstermişler, o vakit vekili Şerif Bey şu açış nutkunu çekilen resimlerden ve hâlen ha okumaktadır : «Hüzzarı Kirâm! tstanbul'un yatta bulunanlardan faydalanamuvakkat kaydı ile kuvayi ecne rak salonun eksiklerini tamamlabiye tarafından işgal olunduğu mışlar.. Elde bulunan iki eski sıve bütün esasatile makamı hilâ ra örnek alınarak yenilerini yerfet ve merkezi hükümetin istik lerine koymuşlar.. Bu arada, Ata lâli iptal edildiği malumunuz nın daimi surette oturduğu sağ ortadaki ikinci sıranın da tam ye dur. Bu vaziyete serfuru etmek. mil rlni tesbit etmişlerdir. İkinci geletimizin teklif olunan ecnebi e ce, müzakeratın uzaması üzerine saretini kabul etmesi demektir. o zamanki Taşhan yakınlarında, Ancak, istiklâli tam ile yaşamak bir kahveden alınan iki gaz lâmazmi kat'isinden olan minelezel ! bası, üzerinde yapılan ufak tâdihür ve serâzat milletimiz, esaret î lâtla salonun ışıtılmasında kulla vaziyetini kemali şiddet ve kat'i I nılmaktadır. Saionun sağında ve yetle reddetmiş, derhal vekilleri 1 scluRda sıraların hemen önünde ni toplamağa başhyarak meclisi duran eski odun gobaları aynen âlinizi vücuda getirmiştir. Bu nıunafaza edilmektedir. Salon, es meclisi âlinin reisi sin'ni sıfatile ki resmi ile karşılaştınldığı zave tevfiki ilâhi ile milletimizin man insana huşu vermektedir. dahilî ve harici istiklâli tam da Toplantı salonunun karşısına ihilinde mukadderatını bizzat deruhte ve idare etmeğe başladığını sabet eden istirahat salonunda Isbütün cihana ilân ederek (Büyük tiklâl Harbi harekâtına dair hariMillet Meclisini) kuşâd eyliyo talar snalanmaktadır. Mustafa Ke maı bu lırritalar üzerinde harekâ tı izah edermiş milletvekillerine.. Di.ier odalarda da Meclis faali Yıl 1960... 40 yıl sonra... Aynı j yetiyîe ilgili fotoğraflar, yazı ma salondayız. [ salan, kalemler, madalyalar ve Birinci Türkiye Büyük Millet [ Mechs faaliyetlerine ait belgeleMeclisinin en yaşh üyesi Sinop | rin konulduğu vitrinler sıralanMilletvekili Şerif Beyin açış nut mıştır. (Şer'iye encümeni) odası kunun akislerini ve gür sesini olarak kullanılan yerde ise, Salta duyar gibi oluyoruz... Kürsünün j nat ve Hilâfetin ilgasını derpiş esağına isabet eden locada o za I den kanunun metni, encümen üye manın kıymetli kalemleri, genç j lerinin fotoğrafları, Mustafa Keyazarları, soldaki locada yabancı malin hususî odasında da Müşir devletlerin sefirleri yer almaktaüniforması ile çekilmiş 1922 tanh dır. Bütün bu yukarıdan beri can li fotoğrafı, Riyaset divanı odalandırmaya çalıştığımız sahne, sında Mustafa Kemalin kalpakh Türkiye'de kurulmasma karar ve bastonlu resmi, sağ tarafta, ge verilen ilk Parlâmento müzesi ne Mustafa Kemalin ilk Cumhur nin salonudur. Yeşil çuha örtülü başkanı olduğu zamanki kalpakh kürsüde bugün Mustafa Kemal' fotoğraf ve üzerinde 29 Ekim 1923 tarihi.. Bu odanın zemininde İİK in kalpakh büstü yer alıyor. Burası, Türkiye tarihinde Istik günlerde kullanılan kıymetli oır lâl Mücadelesinin idare edildiği hah bulunmaktadır. Bütün bunkarargâhlardan biri ve Cumhuri lardan başka, o günlerin orjinal yetin ilânına karar verilen yer resimleriyle B. M. M. Başkanı dir. Milli Eğitim Bakanhğımn ka Mustaf ı Kemalin büyük kıtadJ rarı ile (Parlâmento müzesi) ha j bir fotoğrafı odayı dcldurmuştar. line getirilmesi uygun bulunmuş j Bunlarm arasında Millî Mücadove yapılan çalışmalar sonunda en leyi izah eden ve canlandıran lev büyük Millî Bayramlarımızdan bi halar, tablolar, büyük bir yer işrinde açılmasına karar verilmiş gal etmektedirler tir. Bandan böyle. bu Müze"de Atatürk'ün eski Meclis salonunda daima oturduğu sıra 1. Büyük Millet Mecli<pnin Reis odasmdaki Atatürk tablosu 1. B. M. M. âzalarından bazılarının fotoğraf ları Alatürk'jıı 2st.I:lâl Meclisi İ5aşkam iken rekilen resmi 1. Büyük Millet Meclisi'nin il.i .Oj> a:i.ı. ı.m: resmi Müzede ilk Icra Vekilleri Heyctine ayrılan köşeden bir görünüş..