Katalog

İKİ CUMHbRİYKTJn 21 13 Eylul 195» Ounanh DonanniMUKn Tarihinde IC&ranlık Sayfalar îdyrfdadiuıya tkinângiıtdeıı sonanodağa Yaıan CKMALtDDlN SARACÜĞLU =hsberlerj Fiatları yükselecek maddeler r KSABAHj nihayet dofianntayı dgğişfintıeğe razı oluyor! Sakaryanın dili olsa! Bugün yaşıyaıı, yaruı yaşıyacak olan bütün Türkler, şu sorularm c«vaplarını ezberden verebilmelidirler: 1 Ordulanna <Ankara'ya!...» emrini veren kimtiı? 2 Emri alan ordular, kımindi? 3 Neredeydiler? 4 Bu emir ne zaman venldi? îşjte cevaplar: 1 Taarruz emrini veren, Konstantin idi. (O zaman Yunı.nlılar kendisine ikinci değil. Onikinei Kons tantııı diyorlardı. Çünkü on bi'incisi Fatihın Istanbul surları önünde yaz diği adaçı idi.) 2 Eıı emri alan ordular, Yunan orduları idi. 3 Bu ordular. Anadolu'nun ortalarına sokulmuş. Sakarya kıyüarına kadnr gelmişlerdi. 4 Bu emir. 1121 ağustosunı^ on beşinde veriimişti * 19 ha7İran 1922 Pierre Loti'den sonra en büyük Türk dostu Claı.de Farrere, kendisini kabul eden Mu«tafa Kemal'e scruyor: Ordularmız. ne durumda? Cevab: Onları goreceksmi?. Odularımdan memnunum. Gecen yıl bu tamanda. Sakarya'dn. ancak yeni teşkil er'ilniş kıtalara kuıranda .1mi|tim. Zafer. çok g:r kazamlmıt*ı. * îzmir'e çıkıç'an. ıki İnönü muharebelerindcn son>aki Yunan taarruzu çok zoıluydu. Dus:r!an. Türk dsyaumasnm yürejı olan Ankara'yı a'ıp uzayan savası biran önce bitirmek istiyor^j. Bunun için. gördusu yardımlarla iyi donatılm1.? ordusunu toparhvdrnk snn d?rboyi vurmaU kanarmda idi. Enna karşt. Mustafa Ke mal de bütün kuvvetlonni bir a>aya gpti'me'i. belH olan düşman maksadını kırnpk icin Ankara önimde ve arkns'nda savunma roevzilerinl kurmalıydı. Su halde Ankara'nm b şaltılmfcjı Iâ7'mdı. Ankara boşaltıimıya ba}lanciı. Hükumet daiıeleri. yeıli vc memur »ıleleri, trcnden kağıııya kadar, bulabildiklpri ula;iııma araçlarıle Kayseri'ye göç edi\ orUrdı. Çünkü »nv»ş fefbı Ankani'da t"''in!im(<7Sak orayı ri« yak;p dah« dojuya çekile 1 Bir örnek Mİ sebebi pek de anl.işıl»mıyan bir buhran var ki. bütün dünyayi sardı. Bu buhrarun acısını henur. tatmı.van nvemieket pek az. Adına nvcsken buhranı diyoruz. Mesken buhranı içiııde c ı n " » ; ı n memleketler. bu sıkmtıyı frid?n" k için türlü yollara baş vuruyji!i>r. Hükumrtler, cemivctler. birlikler, türlü mali teşekküllcr. fcrrllor. büHin gayretlcrile bu i<ln pesinde. Ama îlmdiye kartar. bir tck k i c inln. ıneskcn buh'anını önlrmek ir'n. yaln:ı; baçnıa koskoca blr inıar pl.'ııı kurdujhı. hic yoktan. yepycni bir sshlr yarathğı Köriilmemi;tt. Kord"VR mucl/'si adı vrrilcn hu baçarıyı Unanyada. bir piskopos grrçeklestirmiş. Kordova. e«kl Endüliis'ün Kurtuba'sı. Piskopos Gonzaleı Rcieada Kord'jv«'ya ©n tene evvcl tajin rrli)r|;'ii zaman. lehrin fivan, bayvariırnı bile yaşıyanuyacajh kadar korku"c hir mcıbeie halindeymlş. Ahali. hasü^iUtan, dilencilerden, cinayetlerden goz açamıyormuş. Piskopos, tayinbıden fonra. haftalarca milddet »ehri gesmi?. Zengin, faldr. orta halll bütün ailelcrin v\ lerine rlyarrte gitml?. Sonra. kendine göre blr plân hazırlamı;. tlk Işl. Korduva'nm en ileri geien kimselerini çağtnp blrer blrer bun'arla iförüşmek olmu$. Mimarlar. m(i hendisler, müteahhltler, tacirler, avukatlar. bankerler, riftciler. stra He felip, ku nıhanl rrlıle tıınışmi'ilnr, anun farip blr tekürlle kaıfılafmışlar. GonMilef ReiradK Yenl btr »«hir rn?a edecctfz, diyormuş. Slzden yardım istiyorum. Ama istedlğim yardun, para yardınu değildir. Bana ferd olarak yardım edecek.«init. Giindc btr MUtlnizi. yaratmak i^tediğim esere vereceksiniz. Önce. hepsinin vakti nakit olan bu Iş sahiplerl. günd« blr Mati hemchnlerinln heMbına hareamaktan bile kacınmak istemişler. fakat Gonzales'ln lnandıneı sözlerl kaı^innda nihayet nın oimufİMr. A«ıl ni«Mİe. ift n t e n bu noktaya kadar (tetirçbilnvekten Ibaretmls. Sehrin bütün bu nüfnzlu, her birl kendl IhtİMf *«t»«tnd* Mİİhlyetll bısanlan blr «ray» relfaıcv. muatzam blr elbirügi vfirnd bıılnuj. Blnlerte etllk »ehlr. yoÜan, r«r U«t« T« yer «rh tesisinri. imm* Mnnlan. tlnrettıanelaH. « M T I yerleıl e*l«nc mahâlleri htmlı modcrn blr jehlr i«tn râcadfi p r t n ı varsa onlann hepalle. pUnlar UzeHnde ortaya eıkıvermla. O An* kadar on para Mrfedllnvwlen eld# «dflen bn rm*r plinnu maHdeJp^lrmeH »llıyacak para vardım. üne*. hu hummalı ntlışma karflsnıla |ra>Ttt« v» heyerana ırelnwktcn kendllrrinl aiamıyan lenırln. ffjrir kcr ferdden, karıiM* karannra, rthn*te taflnmif. Halknı ba heyeram beledlreTe. YmnkaUra. httkflmH* de ntnrrt fvcikıncıııls, Şlmdi. en M an metr* raddelerin IV i tanıfmda rflkselen b«9 Wn y«ıl evl İle, baheelerl, çlçeklerile. Korriuva, cennet kadar guzel blr yenl iehlr,. Stmdl Korduva'da herkeatn blr »vl var. Her aile bir yuvaya s«hlp. Bu *ahİDİi£in ikinrl jüte! tarafı da. ev bedelleHnln Menls şekll. Rir komHe kurulmu;. Bu Vomlte, evlerl. sahip o!mak I»teyen1erin gelirlne eöre tamlf tdiyor ve daj^tıvor. Ev. kanunen, koml'enln m~1ı. F'kat mii<:tM\bel mal sahlbl oinn l'm drkl k!r»rı«ıns klra kontratı, vefat halindr. kendili^lnden. onun r»rl«lerine Intlkal ediyor; binanm borcn ö<*~"iT'ive kndar. Me«ken huhranınm tA IHndp bnmla«n*ktMvii!. Getrl her birlmlıl ev sahitıl etm»k 1ddi«r(le nn»ya »hlan •«"«ebhiis erbabi yok dejl'. Ama l'i İ*panyo1 papazınin feragatlnl, <mun, f hrl nl">ı>H. nmatt^a yj d«n »'ı«rerrtn H selen yenl şehrin in$H.«ıı nki prHtlk tntumv nerede bnlacafiz? Hamdl VAROÖLU Ai Ordular, Ankara'y»!... * 1908 yılında tkir.ci Meşrutiyet ılin da yeni asra uygun bir hâle getir Lâstik Ve mutfak eaıldiği vakit Rami Paşa Bahriye nıek üzere Te.sanei Âmirede tarrire Âd i fiatlarında artış bekleniyor Nâzırı bu'.unuyordu. Sultan Ilami karar vermişier, bunun için Itpîyadin yakın nazıHarinaan sayılarak, ka tidkı Ansoldo fabrikas:r.dan Ist^nbuia Yenl yapıi«c»lî h»m kauçuk ithtlârakuşi bir şekilde, rütbesi almmış. mütehps&ıs işçiler getirtmişlerdı. tı «ayesind« bu çenp kıs m«vslmlnde sürgüne gunderibnLşti. Halbuki bu «Mesudiye» zırhlısı 1291 ımilâdi l»«tik lmalâtının bol olscişı T« !»tih!& Türk amiraiınin zamanında der.iz 1874) senesinde yapılmış bir firka kl tamamen karş;layaca*i anlasılmakta | dır subayı olan maruf deruz yazarı. ünlü teyn idi. Dleer Tarafîan 'malâ':n kalire*lnde edib rahmet'i Ali Rıza Seyfi Bey «Asrn Tevfik» sekiz sene daha üftadıırız kendisinin azimli bir ku yaşlı bir küçük firkateyn idi. Dişîer Ancsk yeıl kur ve pr'.m ay»rl«nma«ı mandan; iyi bir denizci ve . . J I U V üç gemi ise ltoT de Lnşa olunmuş bik»rşısında k»ucui n»t:n!n lörecesi racı bir amiral olduğunu bana söy rer korvet idiler. Bunlar, seKilleri ram dol»yi5!le Usttk mamOUtının da lemıştı. Bu kıymetk Türk denizcı^ıiçlerine yeni sistem too ort»l«m» vUzdf 5060 blr »rtı» kayde nin İttihat ve Teraki Cemiyetinin ı lar koymakla >yeni asra uygun» hiç şüprıesiz çok iyi niyetli, fakat harb vahidleri olaniezİRrdı. MaahaD14«T t«raft«n pliati* m»adelfrde tecrühesiz, görgüsüz erkâmnın ceh za Devri Hamidî. bu teşebbüsü bü ve »'ümiııvu11 1 e trakaHtten Tnamul line kurban gitmış oLması da muh yük bir bsşarı olmak üzere alkış her çt^lt Imaiâtla mutfak eTarımatınd» da »ynı nlspette ını* olm»«ı teme'dır. Kaldı ki, Abdulhamidm o lanmıştı. beklenm^kfdlr. M'amorih henüı ye istibdat yülannda, küçük bir itira• Her biri tersanelerde yıllarca kal nl re'tmle plfcrt'k lth«l»*ı blinil TUzın azille, sürgünie neticelendiği o rr.ış ve binlerce liranın israfma " e iubulmfdtıncian yenl f'.a:l«rirj ne knrkıın; günlerindc padişahm sat'î sile olrmıştu...» seviTfde o.aosltı kat'l olarnk »lîlnrnae bir iradesine karşı yiğitçe, vermiş *** oldır/v. cMâdetkârâne cevab £ pösZırhlı gemilerin inşalarına ba^lantermaktedir ki, Hasan Rami Paşa ic«b etügi vakit gerçeği bü1 çık dığı ilk devrin hâtırları layılır kuvlığ: ile ortaya armaktan çekmen dal vetli ve kudretli gemilerinden olan kavuklardsn da degjldi. Şu halde Sultan Aziz devri zırhh donanması\fat içyüzünü Tanrı bilir ama, bu nın bu beş kıymetli vahidi, otu2 yıtdzönü «akmmaz Türk denircisi tet la vakuı bir müddet Halicin ır.ürkîksrz, muhakemesiz bir jekilde dev dar tularında fitü yata yats harap H«ber » l d ı t ı m u a g«r« madeni 1 5 IIrin liyasl ihtirnslarınm, pclitika o olmus perişan teknelerdi. Bunlardan r«lık v» J5 kuruslukîann btsılmnsına yuniarının mağduru olmuştur. Çun «Mesudiye» nin 1897 Yunan harbin örıümOzdekl (rtln'erde b««lanııc«ktır. kfi bu kadar tok aözlü, bu derece de Haliçten çıkarken daha Gaıata Darbhane bu hu«usta (rereken h«zır. gerçek isıkı bir Türk gemicisinisı köprüsünü geçmeden sekiz kazanın lıkları tamımlamı*, ve BnkanlıJ» Wldan üçünün nasıl patlamıs olduğunu dirmlsttr. Abdülhraidin rr.ürtekip, dalkavuk DlS»r UrafUn bu^tine kadaf Darbbondeg&m arasmda yer alabilecefini gördük. Geminin dökme demiıden akıl ve mantık kabul etmiyor, ede zırh kuşağı, yeni sister; topldrın hane 23 5 ml'vorluk tek lira ve 1 5 mllaniyor. Hâhranrıı rahmetle anıyonım. âli feveranb güllelerine mukavemet yon llralıK 5 v» 10 kurusluk b«ı»r»k edecek bir kabiliyette değildi. Höl piyaray» surmtlstiir. *** me tertibatından mahrum hantal S ve 10 kurusluklırm tsin»mı 12 mllljt* Osnanlı Yuruu» harblnde eovdesi de, guya yenileştirilip mo: Çanakkaledeki Akdeniz donanmayı dern bir hile konulmus olması bu P rinç, mercimek ve fasuiye hümayunu kumandam Müşir Arr.iral gösterişli tekneye zamanenin' hi.ttı tanziın satışlan Hasan Rami Paşanın bu tok aözlü harb femileri karsısında yüzer bir T«n«lm sa'iflt.rmd» kuilanı m»k 0lügü ve amiralin ifadelerini perçin hedef olmaktan ba;ka bir mahiyet »er« Toor»* Matuullrt Oflslnde,, »llnleyen gemi süvarılerinin . müsterek sağlıyamaîdı. Nitekim 1914 Birinci d« bulunın blr mlktjiT plrlnc. m c t ! raporları flzerinedir ki, Abdülhamid Düny» Savaşında, deniz yüzbasısı mek T» fMrulTitnın buna has'e<lllm«sl arhlı gemilerden bazılarının jreıj • Nonran Holbrook» un kumand^ l*tenrnl«tl. leştirilmeeini, »yni zamanda flç ye sındaki eski, hattâ çürüge çıkarılOfl» bu huiu$t»Xl tekMfl rjmum M'.5 Bİ kruvazörle bir düzine yeni sistem dığı halde. harb dolayısile hizmtte dürlOîf lntllt»' »flrm'f, fakut henuz alınmif <B. 11» tngiliz denizaltıtı blr c t » p «Umsmırtır torpidobot rc muhrib «atm almayı Dl*er t«T«frân Ofl» Su gttne k«d»r kararlaştırmiî olsa gerektir. Çünkü gemisinin savurdufu tek torpidonun amiral padisahına: «N« hafif, ne dc isabetile, Çanakkalede demir üstünde yatarken, devrilip alabora olacak, kadar hubub«t wtın «Inrı'ır Son h»f ağır filoiarımızın hic biri a rîçız talar Mrfındâ hPTdlnrın THÎÎÇ'I «l'»Tie bir hükumeti bahriyeye kar«ı biie batacaktı. al bu mllrt«rın ırtnMinı Smitln bı•evket ve metanet gösteremiyeeek T:pkı kocaman bir rr.avnaya blr müessif bir hal içindedir. Donanrr.ayı sürü modern ve seri ateşli sılâlılar Havalar »İTıdl düzelmls oidujundan şâhânelerinin bu vakal hazıradaki yerleştirirken «Mesudiye» yi o 5e(yani Yunan harbi nrasındaki) sciz kilde modernİ7e etmeğe kalkışmak re miskinljğinin Osmanh |6m ıçin boçuboşuna yüz binlerce altmı israf Bakırköyde AlHeri öMiirdüsü ı^> k^dnr ayıp ve mahcubiyet verici etmekten başka bir mânâya gele iddiasile yakafonan İsmetin oldu*u. devletin kudret ve hama mezdi. ifades: alındı seti spbepieri ve maİ2emel'»rj,i"ıen Vakuâ «Mesudiye» ilk hizmetc girEraniy«t» gondtr.ien lhbar m«ktubu biri de deniz kuvvetinden ibaret difi vpkit devrinin en kudretli zırh üıerlne. Ye«ilköyd« Alber'in öldüıu!. bvılunduğu cihetle bu ehemmivet'i lılarından biri idi. Fakat yıllar bir mesl piayının falll olarsk vkalsrsn maksad uğrunda padişahımız efen birmi kovalamış, daha mutekâmıl t^met Aknan, dün BrVrfcfty Forcu H4 dimiz hfzretleri tarafından bü>"ük daha kudretli harb vahidleri çesitlı klmlginde lfad.' vem.'.Vir Billndlîl bir para inayet ve ihsan buyıui.la donanmalarda yer almış, daha mu glbl m?ktul. Albe Risman itmlTic'e rak şimdiki gemilerden bazı^rının kavim zırhlar icad olunmuş, «eMsu Mnıtln bir I'îpanvoldur. Yapulan kovu?olsun, fakat ecnebi tersanelerde, ı« diye» nin eşi harb gemıleri îngiliz, turmava göre Alber. parn» !çln tsbanlahı ve silâhlandırılması husnsuna Fransız filolarında çokt?n faal iıiz ca U« oldurülmü'tilr. tsmerin duru«s iradei hazreti padi^«hlleri serefrizi metten al nıp ihtiyat fılolara Kevi maaına vakında AJ :re sün\ıh ve siidur buvurulmaktan ba? rilmiş, sonra oradpn da çıkarılıp thfhir edilm»kte lr ka arele sslâh çaresl kalmadığı rru fesholunarnk bozuculara satılmış. ya Ham v e yarı mamıll maddeİPhaVkak bulunmuîtur.» da demişti. ni müzeük o4muşlardı. Işte Abdülha l YA2AN HASAN ÂLİ Âİ YÜCEL rek düımanı daha içeılere çekerek yt/k edecektik. • Bu göç, ne olsa, halkta ve Mocliste korku yaratmıştı. Yaptığını bilen ve başarıya inanan Mustafa Kcmal, soğukkanhlığını imanı kadar mantıkı ile de etrafına yaymıya çalışıyordu: Ordu ayaktadu, yenilmemıştir. Dü}manı bir ay kadar oyalıyalım. ax>nra behemehal mahvedcıiz. Dün Saksrya'nın ortasında, bugün Sakarya'nın^ gerisinde mücadelcye ayni azim ve imania dcvam cdeceğu; fakat nerede olursa olsun, günü gelecek, düşmanı vatanm harimi isme'.inde boğacagız!... 2,5 basılıyor * Eskişehir. Kütalıya terk edilerek Sakarya dogusunda Tüık oıdusu akîa hayret veren bir süratle tupİHnmıştı. Bu ne mütlıiş bir yıiıuyüştü' Artık Türk ordusunun iıydc1! nısr.evi kuvvetini ehne JİmaK z^niünı Mustafa Kemol icin <t%,n c1 rak Türk mületiiiİ!! u>rih bnyunc» İSgelmişti. Fakat acı bir kader cılvesi tikbalini. dev!etçe istıklâKni kuıt&r harb meydanında onu attan düşürdü. Kaburga kemiğı kırılmısU. Çankaya'ya geürdiler. Mustafa Kemal, orada duramadı. Mutlaka cephey» dönecekti. Evinden kuta!:t? ındiııldı, trene kucakta bindirildi. Bagrında ağrılar, böbreklei'inde sancı'aı; iakat o, büyük vazifesmin başında dır. Milletine inanma, Ker dcıyı duıdirir. * İ agustos 1921. Mustaf» Jteınaı. t«tin muzakere ve mücadelelerden 'sonra B. M. Meclisinden Baa Cuma.idanlık yetkisini aldl. Aldı vt «flylt söyledi: Efendiler. zavjilı ınıllotımizi • • sir etmek Isteyen dü«manlan bchemehal mağlup edeceğimize aair olan emniyet ve itimadım. bir dakıka olsun sarsı!mamı«tır. Bu daKikada bu itminânı tammımı. heyeti aliyyemze karşı, bütün miüete karşı ve bütün âleme karşı ilân cderinı. m£k r« kurmak için baı kumandan Mustaf* Kemal, ondtn yeni özvtri* ler istiyordu. Ama onun canından ba^ka vereceği kalmamıj ^ıbi idi. Nesi varsa verdi. Baı kumandan ın istediğı, Türk milletinin ver iigi şeylere bakm: Heı evden biı kat çamaşır, >jır çjft çoıap ve çarık. Patiska, Amtrikan bezi, yıkanmıı Ve yıkanmamış yun, kösele, neşin, kundura ;ivisi, nal, rtııh. yem torbası. yular. ip. buğİ3>, saman, un, arpa. fasulye, bulgur, nohut, mercimek. silâh, türlü taşıt ve binekler ve başkaları.. Bunlarla Türk oıdusu donannak. bunlarla Türk ordusu d^y ırutauaK. bunlarla Türk ^ 'usu döğüşsccktı. Yunan kolorduit.ii 15 ağustos H.'l de Ankara istikametinde üç koldan harckete geçtiler. Türk orriusu. S.ıkaryanın gerisindeki müdafaa hat larını tutmak için insanüstü bir gayret gosterıvor. Ankara'nın önü vt arkc.sı. koca Haymana ovası, sanki mahşer yeı i. Ya bu müdafaa hattında tutunaMustafa Kemal, bunun da tedbirini, dünya harb edebiyatının en şaşmaz bir kaidesı olarak. söyie ıfad« ediyor: V'rtanı muhafQ?ada h^îtı rrüda fdo yok, sr.ihı rrüdafaa varciıı '3u •atıh, bütün vatandır. /atpn.M her karış topıağı, vatandaşm kanı ile ıslannıadıkça tfıK ' * ' 23 agustnsta b... u k Kı.kary» w vnşı ba?ladı. Dü«m?.n vnk ;etın s,.!. oınyoıdu. Fakat Tüık subavı ve Türk eri. ilk durabildifci nuktedn ıeki»r öıismp.nın vizcıino atılıyor, yanınüt.k vurulup düf»j bi!t> etrtıfır* bakır.adan dö^jşnıt.j; c;<'c;..n pciıvcı. ılu. Yunan ordıısu 13li binlıkti. Bizımki. onun yarısı kaddt 'lopıldı bile. Doniit m ve silah bakımından bu o:antı dslıa d« duşük'ii. Fakft b.s» kunıanc!iind«n en gcıideki ncferin» kada fcüğüsler iman dolu iuı Mcydan niırrebesi tam yirmi İKİ gurı, yirml Iki gcte lüıd'i. Bir türlü bitip lükenrrcyen bu ın'nan içitıde AnÎLüik'nın b»l"ina b*kjn »r6/!cr, kıpkı^ıl bir ufuk •. ( • crriu Sfkarv •, . ya, kanlı bir r • jinıu»tu. * Nihajet kcxin L'« fjünil geldi. 13 eylül 1321 de Ymısn ordulnrı. yuz«reri ettiler ve peri.«an bir halde Rkihi . Afyon hnttına çekilme ldİ dıİK. Büyük Meclise, bütün rrillcte ve dünynys v«riei;iâi zaferi pençe penc* »av'tarBk koparan MuMaf» Kemsl> Müıür rütbe.«i verildi. Onun yil/.ek v m l j n d » Tüık ordusu ve Türk millcti <Gntn unvanmı k(randı. Bütün bu olaylar, 37 yıl önce o'muştu. KenriiİPiinden sonra ya?:yacak!«r inin oluk gibi kanını döküp scve »?ve csnını veren kardeşlerimız. bah»lprımız ve atalsrımızın ruhloıma binlerce tâzim, binlerce «ükran. . Sakr.rya'nuv diU .olsaydı. eminim .ki.. < J l l U öl «frdi! r , . ^ . . r p n V a r c : r c i n ı j n i z > brbnlf.rınız, ancak v^rlıS.mz V e birliğiniı ufrun» d;'.«maııln dö*.i)süp öldüler. 37 yıl s^nra onların aziz rvhlarını ,ed etmp'ç hthnvi*n\r. birbirim>i d:«>ran bel!em<;rien )ardo*ce millî birlijiinizi koruynn! Sî'S^etiniz bund«. r,M:etinîz bunHarİ!1 Ah. bu y~*i r'uy.ıbilsek' AYLA TEKALP ile TLRHAN GÖKER Nikâhlandılar. 12.9.958 TÜRKİYE BANKASI p«r«nıtın... ıslıkbâlınııın pmniyrti EKİMDE 10 APARTMAN DAiRESi KONGRE İLÂNI Yarıj Atları Yetijtiricileri ve Sahibleri Cemiyetinden: Cemiyetimizin aleltde kongresi 21.9.1958 tanhine tesadüf eden pazar günö «a»t ondi Ceroîyetln "Veir'Efendl Hipodromumiaki lokaliudp yapılacağından gayın âzaların teşrifleri rica olunur. • . • İdare Heyeti • Rsmi Paşanın ban ıırhlıların yenile'tirilip tamir edilmesini ftkat bu işin bir ecnebi tersanesinde yapılmasinı tavsiye etmesi sebebsiz değildi. Çünkü aradan yirmi yıl gibi nisbeten kısa blr zaman geçmiş olmasma rağmen. Sultan Aıiz devrinin o mütekâmil, Avrupa deniz tezgâhlariie boy ölçüşecek derecede verimli tersanesinin o günlerde ne elim durumda bulunduğunu biliyordu. Siz lere Ali Haydar Emir merhumun kalem.inden dinletmiş olduğum gibi. tng'Vzleri, Avusturyalılan gıptaya sürükliyen o milli tezgâhlar artık birer harabezardı. Fakat Akdeniz umum donanmayı hümayıın kumandanı müşir Amiral Hasan Rami Paşarun bu teklifi, donanmanm amcasını tahttan indiren kuvvetlerin baîlıcalanndan olduğunu bir türlü unutamıyan vehimli padişahuı mâkul dü?üneblldiği saatlerden birine rastlamıı olrr.ah ki, bezı gemilerl yenüeştirmeğe karar verrrsekle beraber bu i§in Kasımpaşa tersanesinde kısmen yap.lmasını da irade etti. Bu »uretle fakir milletin hazine;inden gene bir çok paralar çıkacak, lâkin madup hâsıl olup zırhhlarımız gene arzulanan tavas kifayetini elde edemiyeceklerdi. Bu olaylan da rahmetli üstad Ali Haydar Emirin kaieıninden dinliyelim: ESKİ ZTRHLILARIN YENILENMESİ «15 tane zırhlı gemiden «Mesucllye». «Asarı Tevfik». «Avniil?h», Muinizafer» ve «Fethi Bülend» gemilerinin Sultan Hamid dpvrinde ypnilenmelerir.e ve esaslı bir tamir görmelsrine karar verilerek «Mesudive. İtalyada Ansaldo tezg^hlarına, «Asarı Tevfik» Almanyanm Kiel tersanesine gönderilrnis, son üç zırhlı d csi böjIe modası g(?<;miş, tarihl Dİr grmiyı yenileştirmeye karar veriycudu. Büyük dubanın üstüne düzinelerle irili, ufa.:lı son sistem seri atesli toplar yerleştirilrrvekle modern bir saffı harb zi'lılısı değil. sadeee yüîer bir bataryalar manzumesi vücude geünlmiş o'ürdu. Çünku bı> «fı harb zırhhsı ..ülmz salvo üstü/'ıe salvo savun"iz, ayni zarp ' 'fi>manın savurduğu salvrlan <* karşılamak znrundadır. Yani nfr «aniınm taarruz Kuvveti kadaı :niidaha kudreti de olmahaır. Halbuki eme\tar «Mçsudiys» nin dökme demird'ın zırh kuçağı modern bir topun değil, büyük çapU alelade bir som gii'.lenln bile tahrib edici kuvvetine karşı geîebilecek bir kudrette deeiidi ' (Arkası var) ; rin ihracı yeniden diu^nlendi İtfıa maiları fja' kontrol dalr*;! tR rafmdan venle n nıühk.Ti bir tcarara gö re. hartçte mamul halo getlrllmelt 0K> re ham TP yarı mamu! maddeTertn muvdk!tat İhracı yenlden düzenlenml» tlr Bu Tazlyet« sör<> ithal Te lhraç flatlarını İthal m»lları flat kontrol dalresi !p*blt edecektir. Bundatı makEat düfük flatls harlce çıkan ham m«dde'eln mamul ha> gfldlktrn «cnra memlekete dönüşîertrrtekî açm fiatların on>nme»I ve do' layıflle mpmleketten dövlz çık.Tiisına mânl c'mrt'::. TÜRK TİCARET şube ve ojanslarında bir 37 yıl önce »uUrıma kanlarmı F U A R i ZİYARET İÇİN SON FIRSAT U «Ankara» vapuru diin Marsilyaya gitti Kuzey Akdeniz »efpini yap*cal< oln «Ankari» vapuru. dün »aat 12 de ?'O volfu tle Mar«llyaya harekpt etmi«tir. İKRAMİYELİ GRUP MEVDÜATI hesabı açtırırsanız... yıl vadoll BİN LİRA İZMİR 1 6 5i l â 4 3 0 T L n Fiatları: A TURIST K L S i <ı TL ftkamet dahil. y ^ k s i z ) M/V 6İRESUH İLE Vç gün. dört gece. Yemek ikamet dahl!. Fuar sonu satışlarmdan fovdaîpnma imkânı E F E S Tum Gemi egtcnceierl M EV LîD Divanı Muhasebat 5 inci Daire Ştfi Emtn Ürga'nın "ğlu. Melâhat Organın eşi. NİJgün Organın babası Gü nıülcineH Haf'z Eilâlm damadı. eski Istanbul A«liye II ncı Hukuk Hâkımi. Akbank Avukatlanp.dan Belediye nizamiarı honariörlerle halka biidiriliyor Mah'lll bf leclıyelcıce vapur i=kelelerine hop.ırlörlcr konulmasna ba«Ianılmıştır. Bu makfatla Kadıköy 1Bkelesine konulan ilk hoparlcr dün *»bahtan itih.irrn Bolod've nizamlsrını h^'ka bildirmpğe hajlpmıştır vefatının kırkıncı gününe tesadüfi prten 14 Eylul 1958 pazar günü (yarın)l Şi"li CamiindP öğle narnazını rr.üteakıp aziz ruhu için okutulacak r Kur'anı Kerîm ve Mevlidi bütün akraba dost ve arkadaşlarının, arzu eden din kardeslerimizin teçrifleri rica plunur. 1 Eşi: Melâhat Orga I NAZMİ ORGA'nın Bu yıl. düne kadar limanımıza 2' ecnebi bandıralı turift gpmı^ile 9200 turlet (rplmi«tir. Bu turist'.er memletlmiıe 1S4 bin I liralık dövlz bırakmıslardır Bu miktar diğer yı'.lara ; bir rekor teçkü Ptmektedfr Bu yıl niemleketimize 9200 tıırist geldi v* Hareket: 18EylMI Persemba Saat 1830 Ocnyş : 22 E?lül Pazartesi Saa! 8,30 İ7.ahat ve 3ezervcsyon için müracaat: •TURİST. Scvahat Şirketi Tel : 48 72 42 Cumhuriyet Cad. 8 48 00 02 Taksim Kkvator Seyehat $irkeü Tel: 48 04 4S Cum'ıuriyet Cad. 167 Tak5im M E V L 1D AHMET NURAL'm j 18 a c c • ? • < ••'.• ZEYNEP NURAL'm 5 İnci öltln: y: larına tesadüf eden 14 eylul 1953 ptK*r «ünü OSztep* Ca mll Şerifinde ÖJle nr.mazını mtlterdt.p Merlltil Senf o~uncsgın<l»n xer.di:« rıni MSen nltrabıı. üo«t ve oindMiarımızın twr.flerlnl rıra *deriz. Arımet Numl ailf«t N'üshası 25 KuruştuT nf $rraıtl Scn^ltk (I ayhk 3 ayhk Turklje 75 00 4" 00 72 00 Hartd 150.00 80 00 44 00 J BİN LİRA 3Ş SERMAYESI kazanma şonsı sağlar Bütün gişelerimiz EMRİNİZDEDİR çüıyordu. tNecip bey geliyor!... RtıııııiTİ...» Kapıya çıkıp bakıyorlardı. t'5tü açık blr yaylıya binmi|Ü. Ziynet hanım da beraberdi. Yaylıya al atlar koşubnuıtu... «Necip bey geliyor Bayraaaaam' Bu KaraUş'ın adamında akıl yok! İşi l kavdı bır?l;mışlar da Vf.rı r n^slar! Davul zurnayla bey karşılıyorlar! Tuuh, AUah belânu. versiu! Tarlada arpalar uçuyor! Çavdarl»r deneyi döküyor! Bunlar beye »erüik yapıjorlar!... Biz tarlaya fidelim anam BryrBm. biz gidelim de geiir kalsın evde. O hasta anam. Beline vurdular fukaranın. Deli celi.. Deli Hrcell... Tatma var ya, F. noarun kocası... O Fatma'.... O Fatma, çok ateşü bir kancık! Ateıli kı alai alaf yanıyor anam! Onun ateai »enin evinde yangın çıkarır aslnnım. Gözünü dört aç, aman .{elip gittiği zaman ate» filân düsürmesin! . Falma atesll... Tatma... Tatma «yi...> Bayram urp«rdl: •Anaa, neler •üylOyonua anaT» Irazca, duymuyordu: «Benim aslanımda «kıl yoktur. Hoçaf bulaşığı kadar bile akıl yoktur bu benim Bayram'unda!... Bak, kalk mış da bey karşılamağa gidiyor... AUah Belânı versin! Otur oturduğun yerde a xeyinsiz herifin dölü!... Beyin Allah belâsını versin!... Bak, şenlik yapıyorlar! Beyi ağacın altına oturtmuşlar! Kilim sermijler! Atej yakmışlar! Aaaaaa, aaaaa!... Şalü... Bu nerden ç'.ktı? Dırilmiş mi? Ölmemiî mi?!... Saz çalıyor! .. Yumulmuş sazın üstüne!... Assılmış en ıevdigi türküyü: Ela nözlerinl »evdiğrm Avrjar beylert Slze de btr vezirlik yakışıp dunır Keklıklerin sesi gibi bir sesi var. EYLÛL 13 SAFER 28 ' S < 1.33 1 I c V. indi S c 5.36 12.10 15.43 18 22 19 58 3 57 9.33 Eşyayi ticariye alarak 16.9.1958 salı akşamı posta İZMİR'e hareket edecektir. 44 84 18 telefona müracaat Parmakları tekiyor. S«kiyor »azın perdeleri üstünd». Keklikler gibi!... Çıl keklikler... Topla dizginl de tam kendlni ot oooö Karjıda du^muılann bakifip duruı Yaaah! Karsıda duımanların... Bayrtm!... Kas kaı olmuş duımanların hakjçıp durur Bayram!... Şu Şall, a»lan Şali!... Ne «özel çalıyor! ŞaU'nin çaldıjı »azzzz!... Y»di köy ötedt karüar duramaz! Onun »azında oyrına kalkıp oynarlar! Bak, oynuyorlar! Bayram. bak, oynuyorlar!... Bey de kaİkrtı. Ziynet hanım da kalktı. KSylü hep k»lktı!... Karüar, kular, genç kiTİar, delikanlı oilanlar!... Hora tepiyorlar!... Kuzu!... Kuzu!... Kuruyu tutup getirmi«ler! Kalk Bayram, kalk südü fümügü boıuk harifin dölü! Kalk da bak, »enln kuzu! Bu kuzu senin kuzu kalk!... Kenyorlarj kesiyorlar, kestileee«rrrr!... Rrrrü tlkinkini de kestilerdi de leslenm*diydin!. . Eller süt yoğurt y«rken wenin üç çocutun «1lerin eline bakıp PBOF NİMBÜS'ÜB MACER S/S SEFER CAVIDE KIRCA ile DERVİŞ BAYKUT Ni{arılandılar. Bursa 12 9 958 : Cuml'U'iyt Matbaacılıtı vr Gazpffcllik Türlt Anonim ŞırkPö C.ıgHlfe'ıı Halkfvt «okab N.> 3« 41 S;hıhi Basan \e Yayan NÂZİMF. NADt ı«l>Tİnı fl'len "•••'lli MfMC» Yazı ı.inrı Pdtn doğru G»ri'tPn >ızı ÖMER SAMİ nnnırılıt vlal> v E. jll.löj 5.46 9.20 12.00 t olupmm tlSnlardsn rr.v CinMHRTYET'in Tefrikası: 62 Hatıce. kaynanasına bir tas su ge Ah vah» çekijorlardı. ] "iıştı. Kandilin gaıuıı yenilemialertirdi. Kadının yüzü kireç gibiydi. Yastiğı yorganı kaldırmışlaıriı Sul di. Ana oğul oturuyorliırd; BayramSuyu i^ti: •>nca'vı u)"?ıın yatırmışlardı. Birkaç la Irazca. Irazca'nm düzeni bozul«Kalkıp ben de gitsem rri acaba?» kişi, yılanm nereden suzüiüo kaçtı muştu adamakıllı. Nerdt oldujunu, dec'ı şmı tartışıyordu. Yukarı odal?rdaı> nerde aurduğunu bümiyordu. • Gi'Hler işte vs'» dedi Hatice. On Sultanctı'nm oğulları gelinleri inmisl'zanıp yattı ocağm başına. lar baK'p ederler. Sen de gideısen !er, •Aram, anaaaml...» diye çağırıIçi alt üsttü. Gözleri bulanmıı gitben burda yalnız basıma ne yapa 5!yorlsrdı. mişti. Her olup biten, masaldan bü nm?> cam syray içirde olup bitiyordu. S^kir efendi eğilmiş çahşıyordu. • Ne yapacaktın? BuiüSi senin evin «Gürültüyü kesin bakolım!...» diye Irazcac cam sarayın içindeydi. Olup kız essteek! Kuş, kendi yuvasından $ rdı bir ara. •Yavaş yavas bura biteni görüyordu. Anlıyordu. Cam korkar mı kız?» sarayın duvarlarından dııarın iyi ••yı da boşaltm...» • Bu ksrışıklkta, bu kıyamette...» Sultanca'nm içi dışı barut gibi ya çilmediği Için, bulunduğu yeri ket«Heçbir şey olmaz. O kac'srı da nyo'du. Şakir efpndi, önce bir igr" •ırem.vordu. Kulaklan uğulduyordu. fT';l gnvrî... lstersen kalk, beraber yapmıç. sonra baldırını boğrr.ua, ya Dı^arda bir takım adamlar, toplangi''';Ti! YöVüveınez misin?» rıyordu. Oca*T çabuk bir ? >a «nışlar, konuşuyorlardı. Kötülüğüne • A*ır ^rr ks'Hı Hp'Jce. G°'in ksv ktn. Bir möşa ko>*un, kızarsın!» di atıp tutuyorlardı. SösKJp siyiyorlardı. Seçemivoıdu, t.nıyamıyordu hiçbınana kapıyı çekîD çıktılar. Çocuklar ynrdu. uyuyoriardı. Dısarlarda ses soluk Suitr.nra'nın ağacı alçalrr.ış alçal 'i^i. Bir seylcı* sövlemek iftiyordu, yokru. Bir kirli yorgan altında knca ıiış. sonra tekrsr başmı ahp gitmis dili dönmüyordu. Davul zurna çabköy uvııvr.^u. n.!i!'üiz... Köpekler li. Uzarmştı, uzayabildiğı kadar. Bir • Hı, crnra. Çildede'ye doğru uzakhavl^mıvrrdu. ~^\]<\i7\ar hiç parlamıTfiha kısalacağa benzeınıyordu. Ağaç "vordu davulun SPSİ. Davulun aryordu. B?lki Âdem'dVrı y"\ Eü'er itrr.işti. Afiiç gitmiş, o çene yer ev dına cüsüyorlardı. Bu. Deli Hüseden kelma bir geceydi. trssna ba :erde kalmıştı. «(Kurkulu bir düş vin'di. Yaman calıyordu zurnayı. •nbi bn!ı» diye düşı'müyordu o ate Dillerc'i'iyordu. Gelin olurken, düğü Eu!tenr=ıV •Kollcj aynSa niiTTİe. Deli H'"'=pvin'i ^ ' ralin. o f.levın arası.ıd^ mıstı. K^n kı?an toplanmıştı. ErXXIX mıştı. Cezayir hav^sı geliyordu kukek'er. ak dnncak. yer evi doldur'•'•'•"iıa uzak vıllardan. gerilerden IRAZCA'NIN PARMAĞI muşlardı. Saçı başı dajınık Varılar •Bey eeliyoooor! Bey geliyoooor!...» •tlk horozlar ötüyordu. uyku sers°m':*vlp hart hart kaşıdive hajırıyorlardı. «Yaşa<:ıııın, bey Snltanca'yı yatırıp gelmışlerrtl. myorlar, bir ölünün başmdaki gı1Hâtice yatağın bir ucuna kıvrıl geliyor!...» Karatas köyü, beyini kar Jrutkon»unlar!... Südü bozuğun dölü, yutkuniunlar!... Bak, bak, Fatma oyuna girmiyor bak! Seni istiyor! .. | "Ben Bayram olmazsa oynamam!,, diyor!... Kalk glt de blr halini hatınnı tor şu kancığın!... Seraptır, kalk!.. » Bayram, korkuyla do|;ruldu: «(Anam keçileri ksçırıyor g»Uba!...)> dedi ürpererek. Hatice'yi uyandırdı: «Kalk kız, anama bir feyler oluyor! Kalk bir bak!...t Hatica, »oluk yüzünü. çukura kaemı« ferıiz gözlerinl oğa oga kalktı: Irazca habire konuçuyordu: «Kalk Bayraaam!... Kalk bak, Deli Haceli'nin kardeşleri öküzü bıçaklıyorlar!... Kalkkk!!!!... Kalk eşşşekk herifin dölü kaaalk!... Ödlek herif!... Kuj yürekli Bayram kalk!!!... Bak! harmanını yakıyorlar baaaaakküü Bir yılbk emeklerin kül oluyor kalk tneğin öküzün •amanı kül oluyor!.. Çoluk çocuîun unu bulguru kül o ALARIt luyor Bayraaaam, kül oluyooooor! .. Huuu, huu hu hu'. .. Bu orman kolcuları da nerden çıktılar? Haticeee!... Kız Haticeee!... Koş! Kos, Düzmeşe yolunu tut! Bayram'a habar ver, yükü blr tarsfa yıksuı! .. Çabuuuukk!... Nacagı leklasın!... Orman kolcuları gelecekler! Tutacaklar oğlanı!... Bu merdivenin onacağı yok! Her zaman bir aksilik! Çimdi de orman kolcuları!... Kalk anam. gelinim!... Kalk, oglan» ceza verirler, eşşeği satarlar, kslk!... BajTaaaaam!... Harmanı yakıyorlar Bpyraaaaam!... Bayram, Bayraaam, Allah belânı verrin Bayraaaaam!... Kör şeytanından bul Hayraaaam!... Bayraaam, Bayyraaa . . m!» **• Bayram. anasını iyice sarsıp doğrulttu. Hatice gelin. bir tas daha su gettrdi, içirdi. Yatağa doğru Cö'ı.p utattılar. Yatırdılar. Ama hemen doğruldu. Oturdu: •Yılanlar öç alıyorlaaajtı'. .» di.\ e bağırdı. «Yılanlar oööööçç!. . Y lan'vr yılanken sizın gıbi alçakiarın ıiaKaretine dayanumadı da, siz insan oiduguıiuz halde bunca hakaıete, J"n» ca zulme, bunca zillete nasıl Jayanıyorsunuz uien Eayram?!!!!!» Kurranda parmağmı Bayram'>n gozüne doîru uzrtıyordu: «Cuvao ver, esşek herifin "îölü!.., Bu mu serıin insanlığın?» Bar bar bağırıyordu: «Cuvap ver! Cuvap verir.: Bu mı sizin insanlığıruz?!!...» Irazca'nm parmağı, Bayram'ın göz lerinde büyuy^ıdu. Gozlerinin ,ıa içine doğru uzanıyor, büyüyor, bir saban oku kadar oluyordu. «Pısmaaaa!... Cuvap ver!...» Bayram. neden sonra baş:nı ^ri çekti, korkudan: •Peki, ana...» dedi. <Ssbah oLs'.m da gidelim. Sabah olsun da dü.: ^m yollara...» SON