Katalog

= perde ©1 AL BAY UÜSAMFTTİN ERTÖRK IUBD SAMTB NAFtZ TANSL Ankafada i!k günler ve gizli vazifeler 5ehir= I =haberleri I CUMHlJKfYFT t AfnstM 19Sİ 1 E D E B t B A H İ S L E R Birkaç gün kalacağunızı umduğu | şanıa fahsına bafu kalacaksınıa ve muz Samsunda, birkaç hafta ika 1 kurulacak M. M. Mıllî Mudafaa Teametten ve Pontos davaiarıru dinle | kilâıuu müsiakilen idare edecekiini». dikten ve gizli teşkilâtımızın muhım Bu teşkilâtın, tstanbuldaki gızli elemanlarını Anadolunun bu en mu kılâtla teması ve muhaberesi olacak him kapısında vazifeye soktuktan son lşbirlışi yapacak. Fevzi Paaanm emir zabiti ile böy ra karlı bir kış gunu yola çıkımştım O sene herkesın hayreti, nadıren gör lece tıa»bihal ederek vaziye'ı anla dükleri karla kartüaı.mif olmaların dıktan sonra bıraz bekledı». «Vl.*nıdan Ueri gehyordu. Ailemi şimdıhk harbiyei Umumiye Reısl çtnde tra| Samsunda bırakmağı tercıh etmış ve ohıyerdu. Bıraz sonra (jıkan berberi yalna olarak yoluma devam etmlı derhal tanımıştım. Bu, latanbullu bir tim. Hareketımden evvel bana lü Rumdu ve gbh ı«lerde tngillzler em zumlu olan arabayı ve maıyetime ve rinde çalıamştı. Resmi, bizim «tosyareceği eri de Samsun Merkez Kuman larda mevcuddu Huzura kabul eiL'p danı o tarihte rütbesı süvari bınbaşı.%1 da Fevzi P?şa Hazretierinin iltifatma olan Ferıd Bey ıle gorüşerek temin httrnetle teşekkür ettiktsfl sonra: etmiftim. Yalnıs Eamaun Muhaiız Paşam dedim. sisı traf eden berTabur Kumandanı Demi» Ali Bey beri tanıyor miMunUI? bana (daha sonra paşa) Me'hum Ferti Paaa Hazretleri ga Bır kae gün evvel hemşirezadem yet temiz ve »çık bir kalble: Yco dedl. Nereden tanıyaca mülâzbnı sani Niyaziyi dağların karh olması ve yollann Pontosçular ta "ğun, burada emir «abitim Ali Bey raiından tutulmuş bulunmasmdan inşaat'aki erler içinden intihab et gönderemedim. Gene sen bıürsın anv mia, elhak adanun eli pek haiıi, müma, yola çıkmanı hiç tavsıye etnıem kemrrel traş ediyor. Af buyurun Paaa Hazretleri amazizim. demıati. Ben de kendlsinr Ben mutlaka yola çıkacagun. tt ma. bu Rum berberi, bizfan gizli teıkâmharbiyei Umumiye Reısı Fe«zı knâtımızın dosyalarmda mevcud bir Pasa Hazretierinin emri vardır. Ar adanTİır. Buraya, huzurunuza kadar safılacak bir (ey. ıu edenenlz hemslrezademzi da ve "irebirmeai rin, onu da Ankaraya gotüreyım. de Masraflah bu adamlar, «nikasd dahl dim. Dernir Ali Bey, bu Ukllfunı ka yapabilir. Deyince Fevzi Paşa hiç bul etmis. ve arabaya üçümüz yerlej unutmam, yerfaıden kalkarik: Ne miîtik. Kar mütemadıyen yağıyor, arabamızı ve arabacımızı çok diyt hayreüni Uhaı etnüş ve dfhal buzuruna ikinci reis Salıh Bcyı va kül Mr duruma tokuyordu. ğırtmntı Paşa Hazretlen: Mahmur daglarını geçerken Pontos SaHh Bey, »iz Jrkanıharblyei Uçularla musademeye tutuşmus., Gıre•unlil Topal Osman Afan n emıin muaıiyenin ikinri reiaiiinr». Aylardeki çetelere rastgelmiştik. Bir ta danberi bir Rum terber, elınl k<ı|u raita durarak bu musademeyl seyrot nu sallıyarak odamıza r.rıyor soçı tiktea »onra Rumlar puskürtülmüı mızı, sakalımızı ke<iyor Farkmda bive mUM çeteler bizim arabamızm et le değılsiniz. Tekaüde aevkodıl/nlf rafını svmıftı. Bizi öğrendikten son dedigın» ve erkânıharb olmıyin Hüra ddrt atlı muhafız verdiler. Onlar tameddin Bey, dana ayağmı atar sttyollan Hliyorlardı. Bizi dağlann rraz, bu ıdsmm aslını, faslmı butup geçid vcrdiği kaçak yollara sürdüler. çıkardı. Salılı Bey fana halde şaşır Zira tstanbul hükumetine sadık mıştı. Maheub oldu. Paa« bana dö(Dişfltitli ve Kürd Hasan> çeteleri de nerek: Aylardanberi buraya giriyor, çok bu taraflarda faaliyette idi Şayed ya kalanırsak, Kemalist zabitan diyerek gutel turkçe konuşuyor, R;ım oldu bizi kurfuna dizd'rmekte zerre kadar ğuru farkedsmedıi. Bdni hep Tuık tereddüd etmiyeceklerdi. Nihayet «a ve Müslüman gözuktü. Ordularunulimen Ankaraya vardık. Bir otele rian, ymkında ba;lıyacak harb hareyerleatlkten ve tra| < lup yıkand ktan ketlerımızden epey şeyler öğrendi. dayamış bir sonra, glyinip hazırlanarak o nrı.'te Boğazıma usturasını Erkânıharbiyei Umumiye p.eUi ve adaırun va&ile Istaubulda lngilizler MilH Mfldafaa VekiU olan mcıhrun hesalBına ealışmiî bir kımse oldufunu Kavaklı Fevzi Paşa Hazretlerintn hu düşundukçe delj olacağım gchvor. zuruna çıkmak üzere dairesine « • Tesekkur ederım Hüsametidin Bey... • tim. Yâverleri mü'âzim Trabzanlu dedı. Saiih Bey, Pa«ayı s^âml'varak Ali Bey ile gdrüştüm. O, beni gorün dşan çıktı. Fevzi Paja, beni yanına oturtarak «or^u: ce: Hos geldinlz Hüsameddm Bey, Pasa Hazretleri sizi ne kadar bekledi bilseniz!.. Hayırdır inşallah ne var, ne oldu dedim. Emirleri nedir? Ankarada milli hükumetin ku rulmasile beraber Erkânıharbivde bir gizli istihbarat fubesi tesıs edil miştir Buraya bidaytte erkâıfrrıarb „ vüzbaşısı Iskender Bey bakıyordu Ondan sonra bu şube rıyasetine rıitbesi erkânıharb yüzbaşısı olan Re ceb Bey fPeker) getırilmiştl. Fakat Mustefa Kemal Paşa, kendiierirı Büyük Millet Meclisine umumi kâtıb tayin buyurunca itimada değer bır insan olarak Fevzi Pasa HazTetlen de evveldenberi tanıdığı sizi Reis Paşa Hazretlerine arzettiler MustMa Kemal Paşa da bu teklifı kabul ey lediler. Size şifreü teleraf çektik Vii nız hususi olarak sövlıyeyım ki hura itiraz edenler de oldu. Olabilir, yalnız ha'ıkımda ıt'irad tızlık gösteren kimdir, öereneb'lir miyim Ali Bey!.. Kimseye bir şey söylempmfnız şartile, Erkânıharbiyei Umumiye Rei> vekill erkânıharb miralayı Salılı Bey! (Omurtag'» Ya. peki Salih Bey benim için ne demiş? Paşam demlş, erkânıharbiyede bunea erkânıharb zabitanı varken HU sameddin Bey gibi erkânıharb olmıyan ve tstanbul hükumeti tarafından tekaüde sevkedılrris bır 'ı^vvı \avzif etmek doğru olur mu? Bu, arkadaşlar arasmda muthiş bir •'«dikotluya yol açar. Fevzi Paşa da Reis ve küine sormuş, siz kımi münasib gö rüyorsunuz? deyince Sa'ih Bey de erkânıharb binbaşıa Şükrü Ali Beyı tavşiye etmişü. . Paşanm yâverl ve emir zabiti Trab zonlu Ali Beye dedim ki: Peki o halde beni buraya neye çağırttınız? tid sebeble Hüsameddin Bey Erkânıharbiyei Umumiye Reisinm emri, sizin millî hükîimet kadrosunda tekrar resml vazifeye almmanndrr. Sonra da Pa$a Hazretleri, ker.dl hususi istihbaratmda müsavir olarak sizi vazifelendirmiştir. Çükrf Ali Bey, Erkânıharbiyei Dmumiyenin giz 11 istihbarat tubesinin reisidir O vazifeyi o, deruhde edecek, siz. Pa Şımdi burada nasıl çalışabüe eeksın liusameddın Bey: Paşara dedim, resml vazifeye naklıme teşekkür ederim Htzmeti askerıyeye kavuştuğura için dunyalar benım olmuştur. Erkânıharb olup olmayigunuı burada uyandırdığı dedıkodulardan muteeisır olmadım değü. Fk Fakat mesele bir bajarılmasıdır. Gızh istihbarat, tekruk mesele olmak tan zivpde tecıübeye dayanır. Dahi bye Vckâletınin bıle bir çnk guli servisleri varken, Erkânıharbiyei Umumiye emrınde daha mukemmellermin olmaması garibdir. Burada da ?:zli teşkilâta lüzum vardır Paşam! Evveiâ ordumuzu içeriden inhılâl ettırmek i«1ıyecekler bulunacaktır. Son ra da îstanbulla müs+akiien ve gizli bir şıfre üe anlaşacak bir teşekkule ihtraç âşıkârdır. Bu da sahsınıza baölı ve emrinizde olmaîıdır. Peki o halde gizli teşMlâta ne isim vereeeğız. Tensib buyurursanız buna M. M. Grupu dıyelım Gayesi de millt ordumuzu taazzuv ettirmek için Istanbuldaki a^kerî ambarlardan fesiiha, mühınrnat. levazımat ve teçhizat) elde etmrV njş'in. P<"ki lstanbuldakl müsenâh kuvvetleıin adı Otfüsellâh Mfidafaai Mil Hyei teskflâtı oldu. Bunun basrna kımi geçirecete. Arkadaşlarınm «iz djha iyi tanırsıno. Merkez Kumandanı sabıkı miralav Esad Bey fSadn sabık Izzet Pa?RPLn karde?i) ve yardımcısı da ikmci rpis o!arsk kaymakam hafız Besın Bey tayin edjlsin Bu ikisi P a ^rn calukan. dürust arkadaslarırnııdır. Bu da mflkemmel, daha bafka k'mle' var. Bpnimle muhabere etmek fizere Topkarjıh Alehmed Beyi, gizli istih bpratiTiızda çahşacak olan ve şifrelere bakspak o!an ihtivat zabiti Necr"<?r".>, BPVI. hpseb islerine bakacak o'an tv ga, Beyi size şayanı rHmad kimse'r o'arak arze^ebilirim Paşa Hazretleri benim bu husustpki izah?trmı rfi"'"}iW» sanra kana: Peki Hü=aıred<Hn Bey. derhal +».Vi'<tı knrunuz ve bana getiriniz. Icıb edenVre de lâzım »elen enrhve direktifleri veriniz. Siz, benim İthalât ve İhracat Bankası Victor Hugo'nun romantik çağı H ADJl.E YAZAN 1 c Biri yapar, öbürü bozar! ABAHTANİ ABAHA.., Dış ticareti tanzim için hükumetçe kurulacak bankanın projeîeri üzerinde çahşılıyor Dlf tiearet işlerini tanzim mtksadlle hükumetin bir ithalât ve ihracat ban kası kurmağa karar verdiği bildirilmektedir Projeleri üzerinde çalışılan bankanın asıl vazifesi ihracatı tanzim <uretile döviı vaziyetımizi düzene 50* mak ve yapılacak ıthalâta aıd 'ransfer ve sair ış'erle mesgul olmaktır. Bu banka kurulduktan sonra Mer ket Bankasına aid bir çok vaıife bu müesseye devredılecektır. Kahire Büyük Elçimiı geldi TOrMyenln KahV* Büyük Dçiri Bıfkı Zorlu. evvelki gün uçakla Mısır bas»entınden IaUnbula gelmlfur Büyuk Elçinln. Mııırın »üveyı Kanalını devıetleştırmesl hâdisesl etrafında Turk hükumeti erkânına iıahat verm«k üzere geldifci blldır lmıştir. Utştırma Bakanı elektrikli tren tesislerlni Ineeleyeeek PTT Başmudürlutund» memur v« müstahdeme ucuı yemek temlni m«ksadlle tetfbbuM fecildıg.nl bır muddet ttnc» jazmııtık. Bu l|l« llgilt hazırlıklar tamamlanarak ünumuzdekî cuma gunü aerviM baslanacagı dun ögrenilmi«tlr. Bu münas«b«u« ulaştırma Bakanı Aril Demırer ilk vemeğe davet Arii Demlrerln elektrifUuıyon tesUlertni gezden geçircceil ve bu arada elektrikll trene dair sıkâjetleri mahaliınde WtkUt edccegı dt haber vtrilnuktedlr. CMS". n Baskanı avukat Muhı.s Sırmalınm ıstıfa ettıği hakkındakl soylentller dun de devam ttnıifttr Dun aksmn bu hususta malümatına muracaat ettlâımlr yetkili çevreler. bu soylentıî^rı ne teyld. ne de tekzlb ttmlslerdır TeIefonla goruştugumüz Muhlıs Sırmalı iss lstifası layialarının Ihuyatla karSilanmasını «oylemljtlr. C.HP. li Başkanmm Istifan ne teyld, ne tekzîb ediliyor Bu akşam Hihon'da yapılacak defile Kızılay Kurumu yararııu Cumhur Batlunınm tsl R«ııd« Bayarın hlmayeslnde Amerikanın es buyuk mocla «vı ıSalcs» ın moda def. esı bu ak$am Hılton'da yapııacaktır Bu defılede teşhjr olunacak elbıseler satılacaktır. Lâmba şişesi bulunmadıği haberleri doğru değil Anadotunun Mıı boıgelertnde lâmba şişesı bulunmadıgına daır gazetelerde çıkan. haberler uzerme Ş»se ve Cam Fabrıka an Umum Muduru Dr. Şahab Kocstopçu < Bu haberlerl ben de hayretle okumu» bulunuyorum. Fabrıkam.zın tlınde çok miktirca stck bulunmaktadır > demiftir. Şehirde yeniden 2 mesire jerile bir park yapıracak ' Çehlıcllık Imar ve fen ıstışare heyetı dun ubah vılâyett» Valı ve Beledıye Relsl Prof. Gokayın rlyasetınde yaptıgı toplantlda muhim kararlara varmııtır. Fenerbahçt lmar planlarmın tasdik edilip Bakanhga gdndenlmeslne karar verıldJJl toplantıda, H dlv koşkilnün taınirt uygun gorülmuj. Büyukderede blr lokantanın ytrlnd» oU) tekllfi reddedilmışttr Alman kararlara fdr. tetür yeniden blr parka »« Ikl de m«sire yerrne kavusaeaktır Kuşdlll çayırı derhal tenzlm edil«ek .Kuşdill mejlre yerl, hallr.de halkımızın hizmetin» acılacak, Cıft«havuzlardak) büyük hâll aru park yaplacaktır Ayrıca bu parku tenU kortları ve kileuk «apta bir futbol tanaıı vtcude getırilecektlr tktnci mestre yerl de Emlrgânda Alta.v durağı karıısındaki genla tahada «esıs edilecektir Alman şehırcllik utehaRulan Hog,. bugunlerde »ehrrml« geîayacalrtır. Victor Hugo'nun, kendi doguîunu, şoyunu, mızae ve karakterini a n iat«n bir gıırı fdyle bajıar: «Bu aaır ikı yasmda idi...» Hakikatte Victor Hugo doğduğu Ondokuzuncu aaır henüı iki y ba»mi|tı. Şair X fubat İSUİ de Fransanın Besançon şehrınde dun i yaya gelmijtir. 1802 senesi ve onu takib eden se neler Aa^oıeonun zaierden zaiere ko^tuğu, bfıtün Avrupayı tirtir tıtrettığı ve Kaıdtşierıne Avrupa uikeierinin taçlarını dağıttığı senelerdir. Igte, Napoleon'un ordusur.da babasının mühim mevki lsgal etmesi dolayıaıle, Victor Hugo, çocukiuk «adevrin ve rejımın bütun nimetlermden ıstıfade etmıştir. Babasının vazifesi dolayısıle mütemadıyen yer degı^urdıklerı ıçın, k ü çuk Hugo'nun ilk seneleri muhit ve •nanzara deği|ıkliğı içinde geçiyor. Bir yaşında iken Korsıka adasına, birkaç ay sonra Elbe adasına, beş yaşma gehnce ltalyaya gıdıyorlar. Burada koakoca bir vilâyetın ıdaresme raemur edilen albay Leopold Hugo, çok geçmeden generaili|a terfı edıyar ve 1811 de tıpkı Fransa gibi bir oe vi Fransu vilâyetl durumu ,ia olan İspanyaya, Oç vilâyeti birden idare etmek üzere gonderiliyor. Vali ve ailesi, her gittıği yerde mükellef mermer saraylarda, li" s ve ihtişam dolu dekorîarın ortasında, ... met ve ihtham İçinde yaııyar. Kendisinden ikiser yaş büyük olan >|a beyleri Abel ve Eugene gibi, bu yenilık ve deÜıikllk dolu hayatı pek eğlenceli bulan kuçuk Victor, bütün bu fırsatlar neticesinde tahteşşuurun da ve muhayyılesınde bol bol seyahat intıbaları, manzaralar, dekorlar, ta biat enstantaneleri hıfzetmek imkamnı buluyor. Victor Hugo'nun çocuıtl ık hayatı nın yegâne tatsız Urafı, annetilr babasınm geçimsızlığıdır. 1 nnantik ve tesadüfl bir izdivaçla blrleşen Leopold Hugo ile Sophie Trebuchet, biribirinin tamamen zıddı olan iki in sandı. îçli mizaçları yetiştiren Britanya eyaletinde doğup büyümü» olan Sophie, derin hassasiyete malik. duyeuların» ve prenıiplerine sadık, vazlfe ve mes'uliyetlerine bağlı, en büyük fedakârlıklara kadir, irade v« enerjı sahibi bir kadındı XVI inci Louis'nin Idamından sonra, blrer hay dud olduklarma kani >!dufrı ihtilâlcilere karşı, Fransa Kralınm topraklarını müdafaa etmek için çete ha>bine iştirak etmiş, hatta çete reisliği etmisti. Bir dişi aslan gibi yav rularma düşkündü. Fransa ile Almanya arasında bir nevi korldor hallnde olan Loren e yaletine mensub General Hugo İse, hlcbır şeyi ciddiye ahnıyan, hiç bir prensipe kıymet vermiyen, gosteristen ve alâvişten hoşlanan, keyfine ve zevkine düşkün bir erkekti. Madam Thomss adlı çok bayağı bir kadına müptelâ idi. Bu kadmla rahatça beraber kalmak için iklde birde ailesini Pariae «önderir. fakat âmhiermin ihtarı ve ısrarı üzerine gene getirtirdi. Kncasınm bu hallerini görerek. 00dan büsbütün soŞuyan M"dam Fu ?o. genç kızlığmdanberi sevdiŞi albay Lahorie ile derdleşmekte tesellisini bnluvordu» Damarlarında çok nt rrsiyetler taŞiyan çocuklar, tevarüs edilen u n surlar nisbetsiz ve ahenksiz bir su rette birlesmisse, çok defa müvazenesiz biıer ferd olurlar Nitekim Victor'un a*abeyi Eup£ne çok zekl, çok hassas, fakat ruhan mariz bir ncti. AYDA Lâkin, soy ve mizacı biribirınden çok {arklı olan ana baban..ı evlâdında zıdların birîeşmesi ahenk te=kil ederse. istisnaî birer insan nümunesi meydana gellr. Victor Hugo'nun de hası böyle bir terkibin mahsulüdür Tabiatuıda ve ruhunda tenevvü içinde birligi, değişıklikler içinde bü tünlütü tahakkuk ettiren Allabm bu sevgili kulu, Lâtin jairi Terenee gibi tinsanlıia âid hlçblr şey bana yabancı değıldir» diyecek durumda idi. Madam Hugo ile üç oğlu, Parister kı î' • ı 'rasında büyuk bir bahçe tçinde «Feuînanttnes» E ^ b*r villâda otururlardı. En çok beraber oynadikları arhadaşları «Ile loitıı olan Foucherlerin iki çocuğu idi: Victor ve Adele Adele'e Hugo kardeslerin üçü de âşıktı. Victor, on yaşındanberi çiir yazar«b. On bes yaşuıa geldlği laman «Çalıtmanm Verdiği Saadet» adlı bir iilrinden dolayı Fransız Akademiai nin mükâfatını kazandı Bu tarihten itıbaren hemen her sene, her işt'rak ettiSi }iır müsabakasında birinci ilân edildl. Toulouse aiir Akademisinden. Kral XVIII inei Louis'den ve tekrar Fransa Akademisinden mükâfatlar aldı. YervürOnde en büyük aaadetleri tatmıa, aynı zamanda en derin rztırablan duymuş insanlardan blri olan Victor Hugo'nun karıılastıjh flk felîket. kendisi 1» yaıında Iken taparcasına sevdiği annesintn ölümfldür. Victor Hugo, 1822 de çocuklugun danberi sevdiği, mutlak bir ruh ve vücud bekâretile beklemiş oldufu kiz la.Adele ile evlendiği xaman, dünyanın en mes'ud insanıdır Bu sonsuı. bu pürüzsüz saadet, aneak yirmi dört saat sürüyor. Çünkü gene fair, ev lendişinin ertesi gtınü en çok sevdiği ağabeyi ve en iyi fikir arkadaşı olan Eugene'in Adele'e olan aşkı yüzünden çıldırdığını, trmarhaneye gönde rıleceğinı haber alıyor. 1824 te Leopoldine adlı bir kız evlâdı dünyaya gelen ve dört, bes. sene içinde birkaç çocıık babası olan Victor Hugo, edebiyat âleminde ilk dikkati çeken eseri olan «Odes et ballades» şilr kitabını 183C da nesredlyor. Victor Hugo'nun edebiyat muhit lerıne dahil olduğu sualarda yeni bir siyasî çağrn ve yeni bir edebî devrin başında bulunuluyordu. Napo leon'un kurduğu tmparatorluk yıkıldıktan sonra Fransa tahtma gelen ikinci Kral Onuncu Charle» monarşi'nin eski otöTİtesini yeniden tesise uğraşıyordu. Fakat insanlar. zihni yetler büyük tahavvüle uğramıştı. Felsefî ve içtimai görusler, hassasi yet .duyuj tarzı Roussaau. Madam de Stael, Chateaubriand gibı muharrir lerin teairile temamarı desişmısti îhtılfll sıramnda ıdam edilen şair An dr^ Chpnıer'nin 1819 da ilk defa olarak neşredilen şiirleri yeni neslin üzerınde derin bir tesır yapmıştı. Bir sene sonra genç Lamartine <Medi tations» adlı kitabı ile lirik şiirin o zamana kadar Fransada görülmemi» bir örneSini veriyordu. Bu sıralarda Arsenal kütühhane sinde Charle* Nodller'nin teşebbüsü 11e toplanan edebiyatçı (ençler «?'O ile yeniyi mukayese ederek uzun mü nakasalar yapıyor , romantik isvini almaŞa bajlıyan matlup edebiya tm, beklenan (iirin taaslannı ^ * t ediyorlardı. Ifte Victor Hugr'nun «Odes et Balladea» i bu bekleyise .evpb veren eserlerden olarak kar?ıiv> • mıftı. 1827 de Victor Hugo, nflnekkld Sainte • Beuve ile tanıaıyor. Bu ta nısrna, şairin hayatında edebl bakımdan mes'ud bir hâdıse, aılevl Dutun dan ise bir felâket teakil etmiştir Evlerine her gün gelen yeni dostu ile konuşmaları sırasında kendi edeşahsiyetinin belirdiğını edebi gayelerinin vüzuh kazandığmı ve d e hasınm gehştiğinı hissetmış, fakat bu konufmalarda hazır bulunan karıaı nın mısafirîeri olan sakin, olgun ve tecrubelı erkeğe gün geçtlkoe gS • nül verdiğini farketmemiştir. Bu sıralarda Victor Hugo, yeni edebi mektebin şefi telâkki edilmekte ve bu sıfatla tiyatroda inkılâblar vücude getirmeği düfünmektedir Yazmakta olduğu <Cromwellı adlı pi yesin dnsözünü yeni mektebin be yannamesi olmak üzere hazırlamaktadrr. Şair, 1829 da tLes Orientales» ls mi altında toplanmış şiirlerini yavın lıyor. Victor Hugo, bu eaeılnde, sanatini ve tekniğini en mükemmel sekline vardırmıttır ve •Le» D}lnns» gîbi parealarda bir virtuoz mehareti göstermekte dir. Bu kitabda şekil bakımından Parnasyenlere hâs nükemra"lıvore pek çok siirler, Baudelaire'in, Mıll^r me'nin, Valery'nin mısralarındaki ke ssfette muralar bubnak mümkündür. Fakat bizim Mora isyanı admı ver diğımiz ve bütün Avrupalıların Yunanlıları desteklediâi bir mücadele sırasında kaleme aimm'S olan bu şi irter. ne yazık ki, Ingiliz çairi Byronun edebiyat âleminde yaymağa mu vaffak olduğu Türk düşmanlığı moda sına uyularak yazıhni'tır. «Mehtap». «Mavl Gözlü Çocuk» gibi parçalar ma alesef aleyhimizde mtıba uyanduacak mısralar Ihtiva etmektedir. Fakat hakiki düşmanlık. eseri olma yıp birer sanatkâr fantezisi oldukları nı bildiîimiz bu şiirlermden dolayı Victor Hugo'ya kin beslemeyip.kendisini affetmek, bilhassa Cezavir vak'alarmm namımıza cevab verdiği şu sıralarda. Türkün büyüklüîüne vakısan bir şey olacaktır. Victor Hugo, romantizml nıızaffer kılmak, klâsizmi mağlub etmek i*ti yordu. Bunun İçin de klâtıklerin en kuvvetli tarafı olan tiyatro sahasmda taarruza geçmek icab cdivordu. lste bu büyük taarruzu, 28 şubat 1830 günü Hemani piyesinin temsilile yap ü. Klâsiklerle romantıkler arasında münakasa veya mücadele drğ'l, tam mânasile bir muharebe 'T»yaiı etti. Victor Hugo, 1831 de Romantirmin •efl olarak bir hamle daha vtp^vor •Notre Dame de Paris» adlı bir tarihl roman yazıyor. Bu suretle Roman tizmin tam ve eksiksiz blr mümessili olduğunu ispat ediyor. Şiirde tabiatin ve aşk, ölüm gibi Hrik temlerın terennumü ile birlikte ekzotik manzaralarm, mahalli rengm tasviri, tiyatroda cemiyetin çerçeve lerine sığamıyan, zaptı imkânsız bir kuvvet <•... Une force qui va ..») halınde, hâdiseleri beraberınde «üruk leyip gfltüren ihtiraalı tiplerin, istis nal «ahsiyetlerin ortaya kcmuluşu, romanda Ortaçağ hayatının pitoresk taraflarınm canlandmlışı, bütün bu unsurlar ve hususiyetler Victor Hugo'da dıŞer romantik muharrirlerin kinden daha bariz, daha mebzul olarak mevcuddur. Vtctor Hugo, muharrir ve sair J larak şöhreün şahikasına çıktıŞı f rada hayatmm en büvftk darbe elnden birini yiyor, karısının S^mte Beuve'e karşı olan hUaiyatmı öğre niyor O ândan itibaren iiivaç ba ğını fiien kopmuş farzederek, kendisıni artık kansına sadakatla mü kellef addetmiyor. İki »ene sonra da asıl hayatmm kadını dıye tavsif edilebilecek olan Juliette Drouet ile tanısryor ve kendisine yarun asrr hiç detışmiyen. eksılmiyen bir sevgı ile bağlı kalacak olan bu kadmda his havatmın en vefalı arkadaşını buluyor. Bu arada duyduğu bütün hisleri. îftırablan, saadetleri ve hüzünleri mısra haline dokmeği hir nevı mısyon, kuts! vazife bilerek, mütemadlyen şür yazızyor cSonbahar yaprakları». «Akşam nağmeleriv «lçimizl<'ki sesler». «Şualar ve Gö}g»ter» adlı siir kitabları yayınhyor aynı zamanda tiyatro sahasmdaki iddialaruıı v* nazarivelerini ispat etmek için ıMarion Deiorme», »Lucrece Borgia^. tRuy Blas> gibi piyesler temsii ettiri/OT. ususl mfieseetelerbı tyfl»» rinde çalışanlar hep blllriz: Bir karar defteri vardu. tşlerin nizammda yü» riimesi için münasib blr nsul ke?f«düince o deftere yazüır. Akslne bit hüküm çıiup «ene • deftere geçinee>e kadar evvelklne riayet olunor. Âmıne işierinde aynen böyle olmamu pek arzıı ederiz. Bir «sul *•*. turulanca, sürmeU. Daha elverişlisl keşfediiip, büttin gerekçelerü» Ineelenip ilân edilmeden değişmemeli. Gerei devletin kanunlan, beiodlyenln nizamlan var. Fakat bir tüırltt devam fikri doğup yasıyamıyor. Ötedenberi derdimiı: Selefin yaptığını halef bozar. Hattâ bizzat aynı âmir, aynı hükumet, aynı parti, kendinta başladıği bir I9I yanda terkederek tam zıddına ei atmaktadır. Bu bizia» nesilleı boyu lifa bulamıyau maraaımızdrr. Mütevan mlsaller alalım. Takriben en sene evvel, Idam eesalannm hapisane avlusunda ancak valifeli kimselerin hururunda faıtan karar altına alınmıştL Biz de, matbaat sütunlannda bu usulü övmüjtük; zira, tehir meydanmda infazın nice zararlan gorülmüştür: Anrak kendini bllmeıler, bh Mann seyran sayıp sabah karanhğında toplann. bakarlar. Bunlar araımdaki sadistler zevk dnyar. Ruhî hastahkian gelişir. Şayed sadlstllk tohura halinde ise, heyecanh manzara karsnmda revnaklanır. Hülâsa. Idam seyranı Intlbah »ıyandınp eemiyete hayırtı olmaktan »1 yade. bu şekilde zararh olur. Yeni yeni kan dokrne veya işkence etme meraklılan gelismiş olnr. Dahası da var: Diyeftm ki ben filânca neydanda orornvorum. Yahnd Işim «radadrr. Sm Devlet Baba. ne hak ve «alâhlyetle penreremin karşısma. adam asarsm da ben kabahatnizln slnlrlerinl bozarsın? Çoluk çocuffnmnn ömüı > > boyu hıı tart'" '' •" • v malul oluşa • •ı na «ebehlye* verirstn? Bfisbiitün hasit: Ben sursuz vatanrlaş, vesaite binmiş, bir taraftan btf nasıl oior da kofeyi dHner dSnmat karsTma blr sehpa cıkanrsm, yürcğiml oynatır, bana fenalıU'ar neçirtir•in? Bu infazlar. dfinyanm het tarafinda gizli olnr. Anrak resml mıişahid* ler ridip görürler. Mahkâmun yü rfindeki fccl ifade onlara dahl zaraf veTmesin diye. Orta çağdanberl başa knkulete gerrrilh'. Mrdcnî memlfketlerdeki merak n « yandıran infazlarda gazeteler v« mermualar. pek nadir hnkânlarla. tâ nzaktan teleobjektifierle bir fotoğral eekcbi'fvor^r ^mma o da infaz ânını dlr§il Meîelâ tivotlnin bos olarak ve aröl?e halinde göriinaşOnfi; yahud mahkrmun alnca karanlıkta «ötiirü • ltl«iinfi . Galiba bazı memleketlerde bn re«rmlerln bile derrf kannnen yasaktrr. Bİ7de be, fotorrafçılığm veHşmefl sayesinde son infazlar. öliime bb? «ıniye kala. tekemle ve (nasa tektnelenhı vi*«Ti<l mnatlâktayken ve b«v«B mN. Toluk eornğnn deh«et nazanna Ne içtn? Hantri fayda amolarak? t»»*ft'^ "iHK«^,rn * ( " * ! r>»\ l*»f Vtana* • •* 75.000.. I £YLOL 75.000 2KİM KE9İDESİNM Ur» *•* Daha kiirük bir mevzna reçTvornmt Şemsipaşa meydanv, çimli, çlçekli. lüks agnclı bir park haline getrrilmek üzere, seneleree calısıldı. Ahallye yiiı yikamak irin sa veriietnezkeai o buhranh yazlarda, çimier kalm hortumla boyana sulanıp yetlştirildL Tarhlar ve fantezl ağaçlar, dikentt tel'er ar.nfU , H^f ^ edildl. Birdenblre tepeden inme hh deği» fiklik: Bahar ve Çiçek Bayranu yapı'arak' Hnklkatte ortalığt gece O B bir huruktan pek sonraiara kadar Mr honarlör tnlriiltnsüdnr kanlrvor. Ijık» llâna rağmen bn çlcek bayra mında tek çlçek görünmüyor. Eski Irekler «öyle Hurt<ın, çlmler elğnendl. korodn. Ağaelarm eoğn tahrfb ediidl. Bunun nere«l Bahar ve Çlçek Bavrami? Ot hltmlyen knpkum bh arasada dahi bayram yeri knrulor geTçi.. eki flmma. park yapmak icin sene • "•'•e harranan emeğe ne haeet vardı? nörn'iîvor kl. er* h^viîk Islerrmlı • l«n en Hipü»flT»e kadar aynı nksaklık! Snnîi ihri>acımız var; •Fi'ânca şek'e karar verbıce, yeni bir karara değin u şekilde devam. .» ı vapTiğmı öh"W(mfîz hoz NURTEN KARDAM Ile DT. OĞUZ AR1HAN Nikâhlandılar. Ankara 1/8/956 «* lENfllM PAfU NUUMİVtLIMİ, M^VLİD llaruf caı ve katfc EMNİYET SANDIĞI İSTANBüL TEKNİK ÜNİVERSİTES! SEKTÖRLÜĞÜNDEN: Ağnstos 2 ZilbJece 24 w Arkan Sa 3 .c f 1« l i 19 25 21 W 2 5« 9 32| 4.511 8J0 12 00 i Ama bir kadnıa çok fenahk etm.ş ğım manaiâr Duldum Siz bana muçocuğumı öldünnüsta. Bu kadmm ^abbetle korku iîe merhamet bize gelip giden ve herkesin JCV e bakıyord'jnTjz Öbür çoeuklanra diği Cavidan haiın olduâımu anls a baktığınızda ise içkıiz açıhyor, dım... N'çin annem onun küçücük ?oz!ern;z muhabbet doluyordu. Kar kızjnı çahp öldürmüştü? Niçin kız deşierimin ec'z'erin de ise belli etmek istemedı'rleri bir uzaklık varkardeşinin basma tasla dı S:nki beni affetmeğe nazik dav Siz onu nerede Bütün bunlan kBvrayamamıştım ranmaya çalıjıyorlardı. birbirlerle Kimseye söyliycmeı soramazdım kavsra da'tu ettikleri oluvordu. FaYük kücücük omuzlanm için agır kat sonra nasıl candan banşıyor4 terliyordum Saklandığım yerden lardı Aralannda samİTiıyet, ançdctığım zaman oda bana büsbütün laşma vardı Ben ayrj idim. Ben değişmi^ % bi aöriindü Kocaman ko b?şka ananın. onl'i" anasını attıyu kahverengi koltukl=rile dbn ran kadmm çocu§u idim Anlattıbir taraftan tavana kadar yükselğmız müthiş kadının çocuğu. Ajıa ml? üst üste binmiş ağ'r kıtablari mm hayalml severdim Ama M» ile ne kasvetli oluvermiştı Dışan dir.ledikten sonra onu düşunmekfarladım, sofaya çıkmca büs ten bile korkuvordum. . SeneleT ge bütün taşııdım Nerede terV^'&ini çiyordu Ben rittikce insanlan sev soracak, beni sıkıştıracak olan Al memesini 86r*nivordum întankr man mamezelime çörünmek isterpi nefretter başka bir seye lâyik deyordum. Kardeşlerime vsklasmak 1 = Anam kıskandıjb için çıltemiyordum. O aında sizinV kar?] <»<* n maktanaa bir zebaniyi tercih eder gınuklaı fenalıklar yapmısiı Peki dim. Herşey değmivermiştl. Ve o va su, n ı akıllı dürüst bebe.... Siz fflnden sonra heplniz de, hepüi'ziTî ntden kac kadmuk kayataı Wrb*t gfiılerinde e zamana kadar gormedi ilk çocujunuza raj men, benim çılgm anama âşık oiduğunuz için bırakmıştınız Kadın o kadar kınhnış o kadar bitmiştı ki ortadan yok olmuştu. Yalnız gizlice çocuklannı görüyordu. Bunu halan idare etmişti. Çocuklar küçük olmalarma rağmen bunu siz den saklanıışlardı. Yani sıze karşı analarile birlik olmuşlardı Halbuki siz onlan kendinıze tapar zannederdinia. Evet, size taparlardı doğru ama analanr.a aarlar, severierdi Kadıncağız c e düşünerek böyle hareket ediyordu bilmem! Muhakkak ki büyük sevg lerin acayib tezahürleri oluyor. Siz onu Uternemiştiniz. O da yok olmuştu. Ar» sıra çocuklannı görmek için yaşıyordu. Sizin yanınızda mevcudiyetinden bahsoiunduğunu, isminin aaıldığını dahi istemiyordu İşte ha ymtanı aldığmız ilk kad» Hayr >V ' değil Ya Cavidan hanza. Sizı r kadar aeven ve siztn de asıl sevdiğiniz o Azize halll Cavıdan Hanon • saaaenı yttrfl ile daha çocokluğunda bile erkeği arzu etmesta O u f fiözJerl Ue bOtfin \rıctor Hugo manzum olan bu pi yesleri de bir şair sıfatile yazıyor. Nitekim bunlar hakkında bir kıyÜniversitemiz Rektorü Sayın Ordinaryüs Profesör met hükmü vermek için «dramatik Hulki Erem, 1 Ağustos 1956 çarşamba günü hakkın rahşiir» mefhumunu gözonünde bulunmetine kavuşmuştur. Cenazesi, 3 Ağustos 1959 cuma güdıırmak mecburiyeti vardır. nfl saat 10.00 da Şijli Camiindei) alınarak Üniversite P»Ie: Kcrdlmlziîi vaotığımın kenî'i devirde snirın fıVrî havatma dimizin İMTmaci hiishiitîrn fena. merkez binasına (Taşkışla) getirilecek ve kendisine yaen cok sanat endiseîeri. edeb'vat prob pılacak son saygı merapimini muteakıb Şişli camünde lemleri hflkhndir Bu devırdçki teöğle namazı kıhndıktan sonra ebedî ıstirahatgâhına tev'kHne ?nre sairın vazifesi PP ufak di edilecektir. Bütün Üniveraite mensublanmıziB ve öğmelteme. en kücük şuaa kaışı hasaaTEŞFKKÜR rencilerin merasime istirakleri rica olunur. (10585) siyet gösteren «büiurdan bir ruh» nltstanbulun guzlde allelerinden Qemak ve eşyanın •= o^qrı yiikselen neral İzzet Işık'm kerimesl llt sevırtll •> aksi sada olmaktır. dostumuz Bay Ziya Kılıç'ın o»lu bay Imajlannm orTJmallifi »e bolluğu, Ercan'ın evlenme törenı 30/7/956 gilnü akşamı Calata Yolcu Hüonunda ömrünce aşk dileBnıişti. O t«mix iıtemif. Demek hâlâ beni üç ya beraber bizim hayatmız da kınldı. ritmin çesidi ve zenginliei, tezadlarda eçkln tonluluk huzururıda hakiki blr Siz, anr.emin kıskançhğını anlaml ifadesini bulan düşüncenin heybeti am'nKet havası İçinde kutlandı. ağzı ile i e p yalan söylemjşti. Za ında zannediyor. kırmndpn Victor Hugo ile boy ölHâlâ o zamanı yaşıyor. O zaman yae, hak vermiyen siz kızınızınkiVakı dive*e îcaberle hazır bıılunduallı kocası, ne acayib bir jeküde ni anlamıştınız ve kapılan kapa çüsecek bh Fransız şairi yoktur. La fıımuz bu törende gerek bayan ve ona ihanet etmen»i?ti. Bminim. Ka dan eıkmaya kıyamıyor. Deli sizi martine'in şj'ri keman sesinı andın bay Kılıç ve gerekse eavm General ve dın bütün aşkına rağmen bir kere ne kadar sermıs... Düşündüm de miftınız. Artık ne misafir, ne eğ yorsa, Victar Hugo'nun şi'ıı de reîlkası ve sereire yeni evll'.erln ayn, evet böyle sevebilmek ieia deli lence, ne güzel kızlar. Köak, lük» orkestradır Bazan tekbaşına 1 masalan dolaşarak tatylbl hatırda. dahi sizin koynuauza gireoek ce*liit bir hapisaneye dönmüştü Filız übulunıri3l"in bizlerl gon derece mütesareta gösteremem:|ti. Yalnız sev olmak lâzım Normal bir insan büsesi duyulur. bazan bir org sesi, çık ı c sls etniştlr. medıği kocasmın koynuna girecek tün hayatuu, bütün dünyasını hattâ zülmesin, sakatlığını kimse gör defa bütün orkestra takımı birden. Btı vesllf İle kuralan yeni yuvanm kadar namushı idi İşte hayatını cennetinl, eehennemmi bir isana mssin... tşin ruhaft çileyi çeken V>ctor Hugo'nun şair olarak yegâne sen ve mesud sünlerl* bKenmeslnl hizierdik Büyük aşkınız Cavidan kusuru vazdıklarını. münekkid eözü Ulu Tanndan dıler. lltl taraf aileîerl aldığınız bır kadın daha Acaba ni veremiyor. Ancak bir deli böyle Hanımın zivaretine s:z bir gün e\ ile bir ayıklama ameüvesıne ;âbi tıt ne de candan te'Pkkür ederiz. ;in onu serdiğinizi o kadar geç an bağlanıyor ve bu bağ kopurca... Slmo Papadopulo ve ailesi Sizin seven kadınlan hattâ anne diyordun\ız. Üstelik. o da sık sık maraası zaytf mısralan sökjp arma ladınız? Her halde pek küçüklügün mra beynıni kemiren çügın. kıs bize geliyordu Bülend. Filizin kırık masıdır Bu da ilham denılen seye der.beri tanıdığınız, daima beraber bac^ğının dibinde idi. Olan Tanğa, fazla kuts'vet izafe etjnesindendir. Eski Çanakkale ve Adapazan olaeak... Veyahud kanç aşkı bırakacağım artık. Ken Sedada, bana olmu?tu. Sedad da olduğunm Victor Hugo 83 senelik hayatının dini masum zanneden sizi de rahat dnktorlarınd^n o size daima onu sevdiğiniz telkileyll mektebde idi. Sedadı sevme ortasında. vani 42 yasına doğru mesbırakacağım. Siz benim gibi kim memin sebebi de Cavidan Hanıma ud bir insan manzarası göstennekteDahilive Mütehassısı ni yaph Eğer böyle ise muvaiDr. NECMİNNİSA TURAN Sizin yaşamajra, olan hayranlığı ile, bbba karjı o dir. tzdivaç hayatı iflâs etmişse de, fak oldu Bilmem neden o kadından seyi boğmadınız I . daima nefret ettim. Galiba b« da rahata hakkınız var. Kendimi an lan merakı idi. Daha lisede i k « Juliette Drouet ile on senedpnVı°r: I Ilmî kongrelere iştirak etmek bana delilik g.bi annemden irsiyet latmaya devam edeceğım. Baflan tab kitabkn okur, ben de dedilik harikulâde bir ask maceras yaşamaküzere Almanyaya hareket «tyolu ile çeçti. Hayatını aldığınız gıçta hiç birinizi sevmediğimi söy hakkında malumab ondan alırdım tadır, devrin en büyük şairi olarak kabul edilmekte en edeb! muvaffa n mistiı. üçüficü üadın yani annem neden lemiştim değil mi?. Bülendi FUizin Onun geleceği günlerden ürkmeğe kıvetinin müsahhas delili olmak üzeondan nefret ederdi babaîSadece esiri olduğu için sevmezdim Daha başlamıstrm. Gene hastalıktan kore. Fransız Akademisrne kabul edilçocukluğumuida. Fîliı güzel ogla nuşacağız dıye «tnirlenirdim, faMEv'LÎDl ŞERİF deli olduğu için mi, yoksa onu sevmis bulunmaktadır. 1 dığmızi acüadıgı, çok ısürab çektığ na kemikl elini atmıştı ve bu el kat onu görünce dayanamaı, bahŞurayı Devlet &zâsı Iken vefat eden tste bu sırada şairin hava+ında » U için mi? Sevmiyen birini, her gün den Bülend bir daha kurtulama si ben açardım Kendim cesaret hî ve manevî varlıŞını aîtüst eden merfcum biraz daha uzaklaştığuu, bir baaka raıştı. Fiiizden büyüdükçe nefre dip okuyamıyordum. Deliliğin irsi mizacını. görüslerini, itiyadlarını de (CELÂDET BARBAKOSOCLU) sma gittığıni hissettiğiniz brriai sev tim artmıştı. Acayib bir kızdı, san olduğunu ük Sedaddan öğTendim. Şistiren. si'rini baska istikamete sev nun bınncl ölüm yıldonümü mtinase ; mek. . Bu r.e müthiş bir şeydir siz ki bizim erkek olus/umuzu kuka Nasıl sarsılmıştım Bunati dolayı Se keden velhasıl şairi yıkan bir hâd se betıle 4 8 956 cumartesl gunü ögle na, mazını muteakıb Beyoğlu Ağacamil Şe affedemedim. vuku btıluyor bilemezsiniz. Siz daima sevilmişsi rurdı Het seyde bizi geçmeye ça dadı hiç bir zaman hâdiseyi ve şairin ondan sonrak riflnde tnemieketlmlzln güzlde haf.a olurdu. Cesur niz Ama ben bilırim. Galiba bu da hfir ve muvaffak Kur'anlarmdan Kasımpaşa Camllkeblr annemden ırsl: Zavalb kadın her kfistah, mağrur ve ateali idi Baca Cavidan Hanıma tapması da büs havatını gelecek vazımızda anlataca İrnarrj ve hatlbı Hafız Mustafa Taşova, Büvükada Camll Tmamı Hafız Peyzl seyi ondan aMıgım aaide «mu Wea gı kınldığı zaman ne kadaı s e v n bütün smirime dokunmasına sebeb ğız. Mıar. Hafız Aziı ıBahrlyell), SebUel mlstim. Bülecdi kukandıgı için a oluyordra Tank kurvetii, f*ırik ve bÜe aevMmedloL kiznbüb a*tngiHz turistleri gitti BUseyln T* Duagu Hafı» Yahra Bakla» ktzkaTdeai gibi ma|mr. ateali idi. tngiflz b«i"1ıralı (Andes) gemtsl düı hlrll tarafından Mevlldl Şertf okun»c». reda kapeiı. aakat kaiaaı Üm dzi tuu dVelie* sörmüa y düşmüştü Bİ Bizlerden büyuk olu»u da ona bir tut II d* Akdenize mtttpv«ccllwr H Ihnönn bntan aknba *e dostİKnmnla daima abd dnfflnuyordur. Beni de nidlifine M kadar füvenirdi. Halüstttnlük •erryordu. Bizi ıdam manımııdan avrılrnntır. Seyvahlar B mtrhumu tan:Tanlan. r* arro e<len »armek istemlş. Ona tutulduğunj? buki attaa ruvarUnarak hayatuu manımızda kaldıkları muddet rarfın'la dln kirdaşlerlmlzl dâvct ederta yerine koyduğu yoktu. zamanlann, aşk »ecelermizla hâb kırdı. Berbarosoğlu alleal yemeklerlnl gem'de Teınlsier ve cok az Bu pek hoguma gltmifti. Ama. mlktarda Tterlln bozdurmuçlardır rau beni. Kücük cLu> yu görmek nuB vefatının devrly* • i n t musadlf 2 agus tos 1956 bugur, kü perşerabe günfl iklndi na mazını muteakıb Şışli carnlt |erifmde. aziz ruhu İçin, Hafız Mecid Sestgbr. Bafıı Esad Oerade, Hafız Kani Karaca, duagu Hacı Ha fıı Knsret YefDeay ve FatJhli kardeşler tarafırdan okunacak mevlidı şerife akraba ve kendıslnl tanıyanlarla arzu eden dJn kardeşteırlfleıt riea elunur, M. All Caaansu ailesi M. ALİ Coşansu