Katalog

7 Haziran 1956 CUMHURIYET BEŞ yazılarından dehşet duyar olmuş(Yazısı 5 inci sahiiemizde) me suçundan ayrı bir mâna ifade edi 1950 yılmm blr gece yansı tehalük tur. Halbuki basının söylemesi der gaye muhterem iktidar ve iftiharla bu çatınm altmda ifa edi oynatan şiddetteki 6334 sayıh ka yorsa buradaki vatandaşların üstünde len bu hlzmet hür matbuat . demok din zehirlerini boşaltıyor ve vatanmensublanm nuna rağmen suçsuz, ahlâklı, iffet hususi mevki ve imtiyazlar sahibi in ratik idarenln ayrılmaz bir parçası say daşm çare arayan şaşkın bakışlanli, masum insanları ve fiilleri töh Sdnlar haline getirmekten başka bir mak ve âmme Işlerini âmmenin da na donuk bir ümid parıltısı veriimî mütalâa ve murakabesine açık tut yordu. Bu kanunlar ümid ışıklanmet'.er, valan. yanlış haberlerle b3E şey e olamaz. D m i n krahmda'"tütu7ormu7ğibîr"msaf L ^ kanundaki maddelerin I matt«U fayda ve zaruretrn blr ifade nı söndürecektir. Istırablarile başk l b f • . LT, . , , 1 . 1 Idunyanın hiç bir yerinde olmadıgım «*<"•» başa yalnız kalaTi vatandaşm suıve ız an sahıblermm asla kabul e söylemiştik. Bu ifadeyi bir noktada 1 Kanununun müzakere edildi demiyecelkeri bahanelerle neşir tashih etmek lâzım gelecektir Hak'ka I & sece matbuat hürriyetinin fazileti. istimal meselelerine ve mesullerine nmrakabeslnl teminde hayatımız ve vatandaş ve siyasî par ton buna nbenzer tebir hükmü Peron ' ™ ™?™]™ oynıyacagı rolün ehem karşı hiddeti daha ölçüsüz ve tu1944 tadil edilen Ceza f tuşturulmuş olacaktır? Sağduyu sa mtyeti üzerinde yapılan tilerin toplanma ve fikir hürriyetbibi ve mesuliyetli oiduğunu bilen leri emsali görülmiyen b i r bask.ın, b = ^ ü m k n d ü r ^ e s ^ % ^ T ^ ^ L ^ ^ I g . r ^ insanlar için cemiyet hayatımızda bır maksadl mahsusun tehdıdı al resmı makamlara hürmetsizlik suçu... sokulmasmdan milletln Pr tına konulmak istenmektedir.» ^ ^nsa gazetesinin mahkumiycti bu neler kaybett!*inin vürekler yanarak huzur ve şifa yolunun aranması ^nsa gazetesinin mahkumiyeti bu t k l k i t k t d i o halin Güneş daha sonra kanunu. « ^ ^ ^ u l ü n T A ^ n l f ^ sıl gün nasıl anlatıldığı ve bubugün na mümkündür. İktidar bizi mületçe takbih edlldiği ekseriyeti de babl mucıbesinde zıkredıien mem hakkını kabul etrniyen yegâne memle mebus olan arkadaşlarımız tarafından ihtiyacımızın tam zıddı olan yollara leketlerin mevzuatlarmı teker teker ket vasfile beraber ortadan kalkmış ve bütiln millet tarafındai unutulmuş sevkediyor Sonu gelen slkı yöneolamaz.» tim yerine basını susturmak suregözden geçirmenin hayli faydalı o Turan Güneş müteakıben daha zlya Ule daha sert ve bütün ülkeyi kap . . . . .. , ı Bu kabıl bır hükmün Cenubi Ameride bu tâdil tasarısmın sevkine âmll lacagını beyan etmiş ve şoyle de layan yeni bir sıkı rejim kuruyor. miştir: eder. Zira ekseriya orada da siyaset olan zihniyetln ve bu zlhnlyetl dlle >.*.. ... tıwoj»a uidua aa sıyaseı getirmlş bulunan hükümlerin matbuArkadaşlar, « Bunlardan birincisi daha yuz sene adamlan bir defa iktidara geldiler mi at hürrlyetinl nasıl blr oendere lçine Hu.'jnınuzda bulunan tasanlar evvel İngilterede kabul edildiği söyle her ne surette olursa olsun blr daha sokmak istediglnl •ınlatmak niyetlnde nen kanundur. Esbabı mucibe her halde ayrılmamanm yoüarını ararlar. iktidann umumî politikasını hatalı 1813 tarihli Lord Campbell Acfdan . Tasarının „„..„ ..u»iiiıuauıuaı biri oiduğunu bildlrmlş ve bundan sonra garib hükümlerinden ırı fikirlerini bahsetmek istiyor. 1952 tarihli Defa j de iiçüncü maddedeki (suf niyetle veya da cevab ve tekzip hakkı meseleslne bulan hür vatandaşlan mation Act Kamınu iie beraber müta j maksad) mahsusla nesrîyat) suçudur. temas etmiştlr. Hatlp cevab ve tekzip söylemekten ve yazmaktan dolayı lerin kazai blr mercl olmıyan ve saleaeı gereken bu kanun hükumetin gö j Telif veya tercüme bir çok eserlerin tehdid etmektedir. dece adli bir sıfatı bulunan savcılar ağır cezalarla rüsünü ve eeçirdiği hükümleri destek"" ' "'an Adalet Bakanı Prof. (Jökâciz kalan ve İktidar, suç tarifinden lemekten tamarmle uzaktır. ve demok türkten bu suçun ilmi tarifini yapma tarafından neşirden evve! tetklk Anayasa bir kasid ile artık yalnız kendi beratik memlekette basından beklenen sını ve unsurlarını göstermesini bil kontrola tâbi tutulmasınm faydalar üzerinde nasıl bir titizlikle du hassa rica etmek isteriz. Bu izahatı mızın matbuatm neşirden evvel teftlş ğenişini ceza için esas tutacak karuldugunu mükernmel bir şekilde gös şüphesiz ilim âlemine yeni ve kendi ve muayeneye tâbl tutulmasını, yani sansürü kat'iyetle men eden 77 nci dar ileri gitmiştir. İktidar, kendini teren bir metindir.» malı olduğu gayrikabili inkâr fikirler maddesine muşaylr olabileceğinin dahl küçük düşürecek ve müphem ve Hatib daha sonra Campbell Kanununun e mefiıumlar getirmis olacaktır. Çün tasarıda nazara alınmadığını belirt...., .....„. öctııuııs oıacaKnr. çunsuizannı davet edebilecek bahanemistir. hnkaret sebebile takibata başlanılabil kü bizim bildiğimiz kadar ne felseiede Turan Güneş bundan sonra Fran sile tenkid yazarlannı mahvetmeğe mesi için bir çok şartlar koyduktan ne de hukukta hiçbir fiil e tasarruf sonra altıncı maddesile ispat hakkını maksadsız ol?/ısz. Hattâ arkadaşlar sız mebuslarından Dupont De L'eure çalışıyor. Bir ciddî meselede iktıtanıdığını belirtmistir. Daha sonra sözde suçun naddeye sıkıştırıİmış ün 1882 seaesinde Mecliste sarfettlğl darı ilmî hududlar ve nezih ifadeTuran Güneş hükı :netin kendi .. • *...„ ^ . , . . u..,....= ^ , . görü oimasının dahi bir maksadı vardır. O şu sözleri nakletmiştlr: • ler içinde tenkid edecek her yazışünü desteklemek için ileriye sürdüğü » fıkrada bundan evvel sayılmış bir « Matbuat Hürriyetinin başlıca Fransız mevzuatına da temas etmiş ve atay suçu sui niyet şartından kurtar düşmanları kabillyetslz nazırlar, selâ im iktidar tarafından kücültücü ve Fransız b?.nn mevzuatının bıısün mü "ktır.n hiyetlerini kötüye kullanan memurlar, suizannı davet edici telâkki edilzaVere edilmekte olan tasarıların esTuran Güneş müteakıben tasarıda lktidann millet hazinesinden besie mesi mukadderdir. Suiniyete ve babı mucibesini tamamen reddedici bir diğl sayısız ajanlar ,eskl ve yeni suls" " «.... . u c u . . .,.'er alan yalan haberler mevzuuna da manıyet arzettiğ:ni sözlerine ilâve et ™as etmis ve bazi memleketlerin yalan timallerin taraftarlarıdır. Hepsi efkâ maksadı mahsusa müstenid yazılar ""'""" haberlerin suç sayılabilmesi için bun rı umumfyenin murakabesinden kaç ve sözler de böyledir. İstikbalde r e mak mecbür'retinde ol>>!''arı için olacağını keşfe lüzum yoktur. Tah, ~ ...«...„.„, ° \ gazetecınm sui niyetle yalan olmatbuatı susturmak isterler.» erek sart lızerinde de duran Hür. P. sözcüsü da aufeunu bilerek nesrini şart koymus buha sonra sözü İsviçre mevzuatına in Jndukİ!irını ve bu sistemin bilhassâ Güneş. Basın Kanunu tâdll tasansı kikata alınmış ve ahnmamış Baha sonra sözü İsviçre mevzuatına inüzerindeki tekimerine de şöyle son kanların hepsi çoktanberi yazar'.atika) ettirerek konuşmasına şöyle de 'ansada tatbik edildîğini söyledikten vermlştlr: vanı etmiştir: sonra Fransız rın ve muhaliflerin suikasdci ve ^,..,.. ı, M t b t « Türk mllletl bu gerl adım karşı « Gene esbabı mucibede zikredi o n r a F r a n s l z maksadı mahsusla hareket ettiklesmda nazarlarını mümessillerine çevir len İsviçreye geliyoruz. İsviçre Ceza mlş bulunmaktadır. Demokratlk düze rini ilân etmişlerdir. Umumî efkâKpnununun 173 üncü maddesindeki ha«Âmmenin huzurunu ihlâl edebilecek karet sııçu tarifleri ve unsurları bakı veya mflletin harb giicünü köstekliye ni bütün müesseselerile tahakkuk et rımızm mahkum ettiği bu isnadlar m:rdan Ceza Kjnunumuzun maddele cek vahud ordularm kuvvei maneviye tirmek azmlne mümessillerinin de ka şimdi mahkemelere sevkolunacaktılıp katılmıyacafını merakla beklerir.den ayrılmaktadır. sım veya disiplinini bozabilecek mahi mektedir. Herhalî kârda son htikmü tır. 1937 tarihli metin ispat mevzuunda yftte sui niyetle neşredilen yalan havermenln kendi selâhivetinde olduğu Biz Başbakanın iktisadî politikaşu hükmü koyrr.uştur: (İsoat umınran terleri...» şuuruyla bu aziz millet 10 seneden smın memlekete darlık, içtimaî semenfaati oldugu ve aile hayatına yahud Turan Güneş bundan sonra bir neş beri bütün trücüyle tahakkukuna çahş hıısusî hayata taalluk etmediği ve riyat müdürünün zamanımırda haber tığı demokratik rejime dofru azlmle, falet, haksız zenginlikler getirdiğinıaznur.ım esas itibarile başkası hak leri süratle halka ilermek mecburiyeti cesaretle yürümeslne devam edecek ne samimî olarak kaniiz Söylüyokmda kötü söviemefc maksadile hareket trarfisında her gün masaf.ına yı£ılan tir. Kendisine ayak uyxluramıyanlarm ruz, yazıyoruz, bugünkü para deeyUmediği hallerde caizdir.) yüzlerce haberin mevsukiyetini tesbit hüsranlarile baş başa kalmaları muğeri ve buhran şiddeti, herkesin Esbabı mucibede söylerdİEİnin aksi etmek imkSr.sıziıâı içinde bulunduğunu kadderdir.» ne bir temayülle bu hüküm de kâfi Bö ve bu sebeble medeni memleketlerin gözüne batan israftan kaçınmamak rülmemiştir. 5 ekim 1950 tadilâtı ile şu y;,lan habeler mevzuunda daha liberal yüzünden üç ay öncekinden daha çekle sokulmııştur: oldı.klarını bildirmiştir. vahim hale gelmiştir. Doğru yoldan (Mazrun eğer isnatlarmın dogruluHatlp konuşmasına şöyle devam et. (Bastarafı 1 inci sahıtede) sapmış olar.lan takib etmek lâzımğunu veya bu isnatları hüsnüniyetle miştlr: dnğru sayması için ciddi sebeblerin . Nltekim İnglltere dahl bu sebeb langıcmda ayağa kalkan D. P. li mil dır ve her halde kurtarmağa çalışınevcudiyetini ispnt ederse ceza görmez) lerle, Belçika. Amerika, Danimarka gi letvekilleri de C.H.P lilerin üzerleri manın çok zararlı bir gidiş olacağıCezanın da azamî 6 ay hapis olduğuna bi yalan haberlerl lsnat suçunu teşkll ne yürüdüler. Bu arada Muhlis Ernı her fırsatta söylüyoruz. Bir siişaret edeilm. etmemek şartile suç saymıyan devlet denerin üstüne atılmak istiyen C. H. Mllletlerde P. li rr.ılletvekilleri ile Aslan Boranın lolar davası, yani vahim bir şüphe Alman Ceza Kanununun 185 ve mü Ier arasındadır. Birleşmis teakıb maddelerirlde de hemen hemen beynelmilel bir mahkemeye haberin ya üzerine atılmak istiyen D. P. millet meselesi var. Davayı tahrik eden avnı hükümlere rastlamak kabüdir. lsra vpya dojrulugunu tesbit ettlrmevekilleri güçlükle durdurulabildiler. muhalefet, davanın Büyük MecBelcika Ceza Kanunu da 443 ve müte nln güçlüğü karşısında beynelmilel bir Reis Fikri Apaydın, hâdiseyi ır.üş lise sevkine karar veren iktidar fkib meddclerind? müşabih hükümleri cevab hakkının tesisile iktifa etmiştir. Bu metnin müzakeresinde İki külâtla yatışturabildi ve Muhlis Er Meclis Grupudur. İşte iktidar ve Ihtiva etmektedir. noktai nazar çarpışıyordu. Anglo Sak denerin sözlerinin yanlış anlaşıl i ğ: muhalefet, bütün Meclis teşekkülBütün bu hük'imler görüldüğü gibi son grupu yalan haberle mücadelede nı, Erdenerin o sözü İsmet Paşa için Ieri bir çirkin hesabı beş aydır kür flmme vazîfesi görenlere karsı yapılan en emin sllâhın doğru haberlerin yaisnadları ispat h:ikkı mihveri etraiında yılması kanaatlnde idi. Rusyada ise sarfetmediğini ve sadece «siz de bize süye getiremiyorlar. Bu, millet hak tnplamıştır. Bütıin îsnad mevzuatının herhalü kârda yalan haberin cezalan söylüyorsunuz» dediğini, ancak güriil larma karşı ne mesuliyetsiz, ne per temeli oisn bu hakkın merr.leketimîzde dmlmasını ıstiyordu. 1946 senesinde tü arasmda bu sözlerin iyi anlaşıür.avasız meydan okumadır. r.e kabi! mülâhazalarla led yolunda bu Meclis kürsüsünde konuşan D. P. dığuıı beyan etti. bulunduğu nazara alınınca hükumetin lideri Menderes bu bahsettiğimiz sisMuhterem pr>p^=s'.ar. Fikri Apaydın daha sonra Mecliâin hakiki maksadına nüfuz etmek pek temlerden yalan haberlerin panzehiri sükunetini ihlâl ettikleri esbabı mı Kanun lâyihalarmın gerekçeleri ni dojru haberde gören fikre taraftar cibesile evvelâ Muhlis Erdenerin bikoiaylaşmaktadır. matbuat hürriyetini ve vatandaş dı.» Muhterem arkadaşlarım, lâhare de Aslan Boranın bir oturum haysiyet ve şerefini korumak iddiZikretmiş olduğumuz Garb memleketHatlp bilâhare yalan haberin ceza boyunca salondan çıkarılmaları hu lerine ?:d bütün kanunlarda Ceza Hu landırılmasında suiniyet veya bilerek susunu oya koydu. Neticede Erdene asını ileri sürerler. Basının kanun kaidesi kuku prensiplerine ve Birleşmis Mil?et neşir unsurunu aramıyan memleketle rin salonda kalmasına, Aslan Boranm dairesinde serbest olması ler teşekküllermin matbuatla ilgili ka rin Nikaragua, İspanya ve Yugoslavya ise salondan çıkarılmasına k.'.'ar 1877 den beri basın hürriyetini tah rarlarma uypun olarak hakaretin ve oiduğunu beyan etmiş ve Tugoslav Ba verildi. Bu arada D. P. li mll'.et rib eden kanunların çıkmasına vesovmerin unsurlan gayet sarih. vazih sm Kanununun «Milli ve umumi men vekillerinden bir kısmı Erdenerın de sile olmuştur. Hem son hukuk teve kat'î olarak belirtilmiştir. Huzuru faat.ere zararlı ve halkı tehyiç edici suçtur» salondan çıkarılması lehinde oy kul lâkkileri artık basın hürriyetini er.uza getirilen tasarıdaki suçların bu yalan haberlerin yayılması unsur ve tariflerle uzaktan yakından şeklindekı 11 İnci maddeslnl okumuş landılar. sas tutmuş ve onu tarif ve ifade etur. İspanyada devletin emnlyetl hakHâdiseden bir müddet sonra müzahic b:r rlâk?sı mevcud deJiidir.B diğer hürriyetlerin I kmdaki kanunun »Milli Sınırlar içta kereler devam ederken reis bir zabıt den kanunlar Hstib daha sonra İsviçre Federal de veya dışında devletin emnlyetlne Mahkemesinin karnrlsnndan bir kaçıokutacağını söyledi ve bu müessif tabii müeyyideleri çerçevesine sozararlı yalan veya tarafgirane veya kulmuşlardır. Bizim de taahhüd edi r.ı okumuş ve devamîa demiştir k;: tshrlf edilmiş haberlerin cezalandırdı hâdiseye temas ettikten sonra Muh« Muhterem arkadaşlar, ğını beyan eden Turan Güneş yeni lis Erdenerin kafasma vurulan çan cilerinden olduğumuz insan hakla Bu durum muvaeehesinde huzurunuz getirilen kanun tasarılgrmın Yugosrı kanuniarı hem basın hürriyetida buiunan tasarıva bir göz atacak lavya ve İspanya gibi her halde Demok tamn içinde Diyarbakır milletvekili o'ursak şu hakikati görürüz. Bütün ratlk sayılmıyan devlederin kanunla Mustafa Ekinciye aid 42101 numaralı ni, hem haber ahna ve yayma hakoluk B d! bunlar meden! nünyada hukuk vt nndaki hududları da aşarak hemen ve içinde altı mermi bulunan Dir kını son hukuk esaslarma bağla^...««. HUALIK â hürriyet âleminıle mevcud değiimiş, hemen gazeteclnin neşredeceği her yan toplu tabancamn bulunduğunu ve mışlardır. 6334 sayılı kanunun Ceza Hukuku esas Iış haberi suç saymasmın calibi dikMeclis iç tüzüğüne göre Meclise taVatandaş haysiyet ve şerefini ko larına sykırıiığı ve vuzuhsuzluğu ye kat oiduğunu belirtrrJstir. banca ile geünmesi yasak olduğu ^i ruması nimetinden tek taraflı olatismiyprmuş gibi bu son kanunîa in.~an I uetjıcd ne ^eıınmesı yasak oiduğu zih^ir.de ve dilinde mevcud n« kadar Turan Güneş 6334 sayılı kanunun Mustafa Ekincinin oturumdan rak mahrunı edilen muhalefettir. , , ^^^, fikir ve kelime varsa suç haiine geti slyasi partilerln ^toplantılarına da teş j çıkarılacağrnı bildirdi. Savcılar tecavüzler karşısında hare mil edilmesine temasia konuşmasına rümek istenmiştir. Hemen hemen ka şöyle devam etmiştlr: Bu hâdise etrafında daha sonra kete geçmeğe kanunen mecbur edil niT;un her maddesi ve her kelimesî bir « Hükumet matbuat kanalile vakendisile görüştüğümüz Mustafa E mişlerdir. Savcılar vazifelerini dikbirbirinden dahl beter iphamlar ve katandaşlarm hakikatieri duymasma ma sıdlsrîa dolu oîduğu icin heyeti umu ni olmak istediği kadar söz hürriyetl kinci bize şunlan söylemiştir: katle iktidar lehine kullanırlar ve nıiyesi üzerindeki maruzatunızda sa ni de tamamen kaldırmak kastındadır. € îç tüzüğe göre bir milletvekili muhalefet aleyhine tecavüzler için dec* eski metinde bulunmıyan bir iki Mukayeseli hukuktan dem vuran hünin Meclise tabanca ile gelemiyece uzak ve kuytu yerlerde değil, Annoîctsya temasla iktifa edeceğiz. kumetin burada meselâ. Norveç Anaya y ğini bilirim ve tabaneamı asla Mec karada ve İstanbulda teşvik edici sastnın (Hükumcti (Hükui Lâviha 6334 rayıh kanunun birinci sast etmek ser lise götürmem. Gene vesikası bulubir vazife kayldsızlığı gösterirler. nı?:dde?ine resmî sıfitı haiz olanları 100 üncü maddesindea > her türlü tenkidî görüşün dışına çıka yahud Amerikan Anayasasının fKong nan başka bir tabanca evde zuhul :ktidarın en yukarısmda bulunan r2n yeni bir hüküm koymaktadır. Bu re vatandaşlann hükumete tenkld edl eseri olarak vesikalarımm bulundular muhalifleri için Büyük Millet hüküm sahısların küçük düşürüîmcsini len hususların düzeltlimesi içîn lsti ğu çantama konmuş. Nadiren kullanMeclisi kürsüsünde eprofesyonel dalar vermesl gayesile sükunetle topsııc saym:ş bu'unuyor. lanmasma mâni olamaz) diyen hük dığım bu çantayı muayene etmeden caniı> ve Adapazarı halkı önünde Muhterem arkadaşlarım. E*er bu sözde suç, Ceza Kanurreımuz münden bahsetmemesi demokratik dü alarak Meclise geldim. Ve her zaman Dünyanm en âdi insanları» tâbir d^'tî hakaret ve sövme suçlarından ve zende tenkid hürriyetinin vatandaş ve oturduğum yere bırakarak bir kaç lerini reva görürler. Muhaüflerine ba?M birinc' bpndin it'bardnn düsn muhalefet haklarının en tabii ve en sıra ileride D. P. milletvekillerinin zarari dereceleörıe, hattâ alfabesine bu sözleri sarfedenlerin dağmık ve dahl itlbar etmek nlyetinden çok uzak yanmda oturdum. Bu sırada Halk tesadüfî ifadelerden şikâyet etmelarda bulunduğuntın delilidir.» Partili ve D. P. li iki milletvekili ararasında bir hâdise çıktı leri yersizdir. Hatip daha sonra tasanmn yabancı kadaşımız Pek muhterem arkadaşlar, memleketlerde neşredilecek haberlere ve bir çanta fırlatıldı. Meğer fırlatıde teşmll edilmek istenmesini şiddetle lan çanta benim çantammış. Çantada Bu kanunlar tatbike konduğu za tenkid etmiş ve 6334 sayılı kanunun tabanca bulunduğunu, ancak hâdise man çetin bir baskı sahnesi adalet üzerindekl (2 nci sahifeden ievam) tâdillne mütedalr tasarı tenkldlerini şöyleo» nluayetlendinniş yi müteakıb vaziyet Meclis Başkan sinesinde seyredilecektir. Suiniyet Gerek bu iki mühim grupta çalı tir: lığı tarafından bana bildirilince öğ ve maksadı mahsus gibi indî ve şan'aria, gerek gizli istihbarat işle« Bu vesile İle de tekTar edelim ki rendim. Tabanca taşıyan insan silâ takdirî iddialarla savcllara davalar rinde bulunanlarla, gizli propaganda «görülen ve neşriyat yapanlarla. Mondrosıa memlekette şiddet yolunu haklı göste hını herhalde çantasının içine koy açtırılacak ve hâkimler recek ne uzak ne yakm hiç bir tehliilga edilen Ittihad ve Terakkiyi ya ke yoktur. (Hürriyetlnlzi kısıyorum. maz. Veya koysa bile çantayı başka lüzum üzerine» selâhiyetinin tehdi bırakmaz. Maamafih her di altinda vicdanlarile maişetlerişatmak gayesile ve aralarında fkara Fakst size maddi refah temin edece sıralarda kolı r.aro'ası kullanarak bu ad al gim) diyen diktatörlük rejimleri ka şeye rağmen bu hâdiseden çok büjTİk nin mücadelesi içinde bırakılacaktmda teşkilât kuranların Ardahan dar bile ortada atılan adımı müdafaa bir teessür duymuş bulunuyorum.» lardır. Temyiz reisi ve âzâlarına b görünmüyor. Mütedaki ilk milli kongreye iştirak eden , , . „ , . kadar sorusuz ve haksız 16 hakiün müşahitler memîe. . , , j " J T ^ „ . , "<Mi3.ar ve Dutun muşahıtler memlemin emekliye ayrılması bu kanun lerm, bunlar dişında şarkta Kurd, j ket iktisadınm sürüklendiği çıkmazîâyihalarmm arzu olunan hükümErmeni cemiyetleri tesis edenlerin, : dan kolay kolay kurtulamıyacağmı (Bastarah ' irıri snhifede) lerle tatbik edilmesi için ön hazır Karadeniz kıyılarındaki Pontusçula I m ü t tsfikan tekrar ediyorlar. Devam yorduk ki r , K r ş h i d bir ^alar C m | ^ Z ^ ^ T ^ ^ J ^ Z £ daha fazlatasarılar D.P. tarafından ve lıklar idi. 16 hâkime tatbik edilen m as e rn e umüdafaa edümiyeeek hurıyetı tesis edenlerin butun bu teş . vasmı gün geçtikçe ortadan kald'ıracak belki de komisyona geri gönderi haksız muameleye dair bugüne : kadar Adalet Bakamna Meclis kür kilâtta vazife alanlarm isimlerini tes tır. lecek... Fakat Hilmi Dura. Kirişçibit etmiş olan ajanlarımıza istinaden j Kaldı ki polls rejtmi ile en şiddetll oğlu tamamen tek taraflı olarak süsünden bir sözlü soru dahi sorul ileride bunların da hepsini birer bi•ı ı ı ı ı.u Iemiyeceği tesbit edilmiş bir hakikat meseleyi ele aldılar oaskılarla insan iz'anınm kontmi PHI ve tasarıları maması hükumeti şiddet politikası rer açıklayacağız. J ıtir. Blr buçuk asra yakın hürriyet mü müdafaa vazifesini yerine getirdi yolunda çok teşvik etmiştir. İrtiYalnız şu kadermı söylemek iste ca^le'esi yapan bu memlekette saati ca rejimi ansızın gelmiyor, gözürim ki. Mustafa Kemal Paşa Anado tersine döndürmek bir hayaldir. Âzası ler. önünde müzün içine baka baka, adım sdım luya ayak bastığı zaman birçok oe bulunduğumuz Batı âleml *** miyetler, gruplar, siyasî teşekküller, Türk cemiyetl hakkında yanlış fikir Mamafih şuna da hemen işaret Profesörler elile hazırlanarak geliverebilecek günlük iktidar hesabların çeşidli çetelerle karşıkarşıya idi. dan âri olmamız lâzımdır. Bu memle edelim ki, Aslan Boranın tamamen yor. Basiretler bağlanmıştır. Mesu Bunlardan bir kısmı milli gayelere kette idealist bulunmadığmı sanan. yanlış anîaması neticesinde meyda üyetlerin vicdsnlar Ü2erindeki bas uygun idi. Bir kısmı ise muhteiif lar daima haksız çıkmışlardır. na getirdiği hâdise olmasaydı belki kısı da o nisbette ezici ve amansii rr>=ks?Ilar eüden bir takım serguMuhterem arkadaşlar, zeştçuların elinde bulunuyordu. OSon söz olarak tarihimizln bu mü de müzakerelerin seyri daha baş olacaktır. Pek muhterem arkadaşlar, nun pn büyük meziyeti, bu cemiyet him ânında Anayasamızm ve msan olabilirdi. ve grup yığmlarmdan, tek bir gaye h3klarınm gösterdiği yoldan ne baha Kurulmakta olan insan haklarıye, vatanı yabancı istilâsından kur sma olursa olsun inhiraf etmemek hu Meclis öyle görülüyor ki bu ge nm zıddı irtica rejimi muvaffak susunda d derecede hassasiyet tarmak maksadma tevcih edi^is bir ' ce sabaha kadar çalışacak ve gene olmıyacaktır. Bu yeni rejim, so. , , , , ' " ı 5"«ciMen mecnunyetlnde bulundı öyle görülüyor ki grup bu tasarı nunda bugün en çok kızdığı basın tek kuvvet yaratmak olmuştur. Yok ; muzu hatırlatmayı vatani blr bore ları kabul edecek. Zira niyetler dan en ağır cezayı alacaktır. Bas sa Millî Mücadele. Mustafa Kemaîin yıyoruz.» Anadoluya ajrak basmasmdan evvel , ^ ^ «j; kürsüde açıklanmıştır ve alkışlar kı altinda bulunan ruhlar kurtulbaşlamış, yer yer mukavemet arzu ! Turan Güneş 6334 sayılı kanunun bu niyete uymanın ifadeleridir. dukları gün coşkunluklarını basın ları belirmişti. Bu manzara, Türk tâdlline mütedair tasarı üzerindeki ten Yalnız korkarız ki, basının ni ile gösterecekierdir. Baskı devir milletinin başlı başma ne büyük bir : zkidlerinl böylece bitlrdikten sonra sö varlık oiduğunu ispata kâfi idi. Fa t iU aBl a es tm l r m l Kanunu Tâdil tasarısma ln zam altma alınmasl uğnına memle lerini unutmuş oîan basına baskı k t kat bütün bunlar gelişigüzel yığümış ? ve şöyle demlştir. ket bir karanlık devreye girecek âzâbmı en şiddetli surette tattırmalzeme idi. Onu bir eser vanacak I İ T , M u ^erem arkadaşlar, K e UlUn B a s l n ve kulak gazetesinin tirajı gün geç mak her bakımdan ihtiyatsızdır. derecede mükemmel isleven, dâhî mi m "Türurlukte bulunan Basın ^ ^ « ^ a? ,İ J ™ İrtica devrinde mahkemelere ve ,, , ., •• ., iktldaraıın muhalefette iken tikçe artarak milyonları bulacakmar, Mustafa Kemal olmuştu. Tarıh, Türk mlUetine yapmış olduğu vaad hâkimlere karşı arzu olunan baskı tır. bu dâhî sanatkârı asla unutmıyacak leri tutmak heyecanile meydana getl hesab edildiği gibi tesirli olmıyaEcved GÜRESİN 1 B a s ı n u m î e f l î â r b K l j l Pr a i t l e r a l t m a tlr k a d a m e v c u d i y e l i n e a ş a ş m a r a a k ( D : s h i b i V D u m C1 ;tU t u t( l r 1; F K a n u n u n u n T. Güneşin Adalet Bakamnın iddialarına verdiği cevablar İnönünün dün söylediği tarihî nutkun metni (Baştarajı 1 inci sahifede) Medisteki mözakereler (Baştarafı 1 inci sahifede) « Büyük Meclisin oyu ile hal ledilemiyecek mesele yoktur.» şek linde bir ifade ile meseleyi çabucak getiriverdi ve oya konan takrir kabul olurdu. Nadir Nadinin teklifi Mesele bu kadarla bitmemişti Takririn kabul olunmasl üzerine İstanbul milletvekili ve gazetemiz Başyazarı Nadir Nadi söz aldl. Nadir Nadi fbağımsız) 5680 sayılı basın kanununun 1950 yılında acele ile çıkarılmış olmasmın daima tenkid lere uğradığını belirttikten sonra, şimdi müzakeresine başlanacak olan lâyihîlarm da encümende acele ile çıkarılmış oiduğunu ileri sürdü ve lâyihaların yeniden gözden geçiril mesi için encümene havale edilmesini istedi. bu hususta da bir takrir verdi. Riyaset makamı, lâyihaların Meclise vaktinde gelmiş oiduğunu bildi rerek, mezkur takririn oya sunulmıyacaŞını bildirdi. Tasanlar müzakere ediliyor Bundan sonra her iki kanun lâyi hasının birlikte konuşulmasuıı tazammun eyliyen takrir oya sunulurken. söz alan Fethi Çelikbaş, (Hür.P.) Turan Güneş 'Hür.P.). Nüvid Yetkin (C.H.P.) bu takririn de nizamnameye aykırı oiduğunu, lâyihaların a>rı ay rı konuşulmasınm icab ettiğini söylediler. İzmir meb'usu Behzad Bilgiı (D.P.ı, tpkrir sahibi Piha Akşit (D. P.) ise, şimdiye kadar *apılan birçok müzakerelerde birbirile alâkalı bulunan birçok kanun lâyihalarmın bir likte müzakere edildiğini misallerle gösterdiler. Bu takrir de kabul olunarak, fıer iki lâyihamn birlikte müzakerosine başlandı. Adalet Bakanı konuşuyor Baha Akşit ve iki arkadaşı bir başka önerge daha vermişler ve tasanlann tümü üzerinde lehte. aleyhte ve hakkında konuşmak üzere ikişer kişiye söz verilmesini taleb etmişlerdi. Bu önerge de oya kondu ve kabul edildikten sonra, tasanlar üzerinde hükumet görüsünü izah etmek üzere Adalet Bakanı Hüseyin Avni Goktürke söz verildi. (Adalet Bakanının konuşması kısmı mahsusumuzdadır.) Muhalefet söz alıyor Adalet Bakanından sonra İsmet İnönü, Turan Güneş ve Osman Bölükbası tafsilâtmı diğer sütunlanmızda bulacağınız konuşmaları yaptılar. Müessif hâdise İr.önü konuşurken tafsilâtıru gene kısmı mahsusumuzda bulacağınız müessif hâdise vuku buldu ve gene o kısîmda anlatıldığı gibi bastırıldı. Gazetecilere ağır hücumlar Bilâhare D.P. Meclis Grupu adma söz alan Kastamonu milletvekili Hilmi Dura Fransız basın kanunlarından misaller verdikten sonra gazetecilerin vazifesine temasia: '< Gazetecrnin üzerine aldığı va zife terbiye vazifesidir.» dedi. Müteakıben, gazetecilerin 1950 yllındanberi hürriyet içinde bulunmalanna rağmen hürriyetsizlikten bahsettikleri'ni söyliyen Hilmi Dura gazeteciler için ağır hitablarda bulunarak bazı gazetecileri gazeteci adı altinda kâğıd ticaretj yapmakla itham etti. Bu arada bir kaç yıl evvel Ulus gazetesinde çıkan yazliardan bahsederek kâğıd ticaretile iştigal edenlerden bazılannm halen Babıâlide bulunduğunu, bunlardan bir başyazarm da (F.R. Atay) ın olduğırnu söyledi ve gazetelerde tenkid yapanların ticarî gayeden başk 3 bir şey düşünmediklerini bil dirdi. Hüseyin Bahk, D.P. nin muhalefet yıllarındaki prensiplerinden inhiraf ettiğini hatırlatarak söze başladı. «O senelerde liderlerle mücadele arkadaşıydık. Şimdi onlar profesörlerle arkadaş oldular. Biz o zaman basm hür riyeti mücadelesi yaparken sayın Medeniye profesörü nerelerde idiler?» dedi. Bu kanunların basın hürriyetini tamamen kaldırdığını söyleyerek bunun dört sebebi bulunduğunu, bun ların da 29 kasımda grupta hükumetin düşmesinin verdiği teessür, Tstanbul hâdiseleri, iktisadî buhran ve Meclis tahkikatınm âkıbeti oiduğunu açıkladı. Bölükbasının konuşması Meclisfekî hâdise h e t ] e p l 1 r a w 1 a r a â T 1 besttlr devri ve MIPî üüdadele Meclis notları e ı l I m iL 4 m u z D p tır. rllmiş hayırlı bir hizmettl. iktifa olunmamakta ve bundan daha ^ ç f 1 inei sahiiedeı yıkıcı bir kuvvet saltanatı olacağma ağır cezalar ve daah seyyal unsurlar tesis ve icad olunmaktacür. şüphe yoktur.» Demokrat Parti iktidarı, daha 1954 Menderesin Demokrat Parti sözcüsü olarak Receb Peker hükumetirun senesüıde 6334 sayılı kanunu eski şek getirdiği tasarıya bu kürsüden ver lile kabıl ederken medenî dünyanm diği ve fakat bugün inkâr ettiği ce gittiği yoldan ayr.hmş bulunuyordu. vabı biz aynen benimseyerek kendi 6334 sayılı kanunun eski şekli hak kmda, üy hukuk profesörü ile üç dosine vereceğiz. Menderes şöyle diçentin de bulunduğu bir ilim ihtisas yordu: heyeti. ıin hazırladığı rapordan şu «Matbuat hürriyetini yok edecek cümleleri aynen tekrar etmek iste derecede takyid edici tedbirler almağı riz: haklı görtermek için ileri sürülen bu «De/letin malî ve siyasî itibannı iddianın haksızlığma işaret etmek ye bozacak yalan haber neşri suçları ise rinde ~)ur. Türk matbuatmın va müphom ve tenkid serbestisini zedetandaş hürriyetine saygılı olmadığı hükmünün nereden ve nasıl çıkarıla liyen, fikir ve tenkid etrafında tehBu sırada Başbakan Balığa: c Ya bildiğini tahmin etmek güçtür. Ge likelerle sahalar yaratan suçlardır. Dünysnuı diğer memleketlerinde telan söylüyorsun» diye bağırıyordu. rekçede bu cihet izah edilmiş değilsadüf cdılmiyen bu suçları TürkiyeBalık da: « Keşke elimden gelse dir. Kaç vatandaşuı hürriyeti, mat buat tarafmdan tecavüze uğramıştır de ihdas etmeği gerektirecek memlede söyleyebilsem. Beni partiden kovda bu tpcavüzlerin önlenmesi ve tec ketimize aid hususî bir durum yokmazdın.» diyerek kürsüden indi.. ziyesi imkânı bulunmamıştır. Ve bu tur.» Başbakan konuşuyor Görülüyor ki, 6334 sayılı kanunun nun sebebleri nedir? Gerekçede bunHüseyin Balıktan sonra Başbakan lar ctrafile izah olunmalı idi. Tür eski çeklile bile medenî dünyanm Adnan Menderes söz aldı. Bu sırada kiyede vatandaş hürriyetine tecavüz diğer memleketlerinde tesadüf edilC.H.P. liler Meclisi yavaş yavaş ter başıboş mu bırakılmıştu? Vatandaş miyen bir durumla karşı karşıya bukediyorlardı. hürriyîtine neşir vasıtalarile tecavüz lunduğumuzu ilim ve erbabı ifade eMenderes konuşmasmda daha ziya 1er de cezasız buakılmış değildir. Ba diyorlar. Tenkid ve murakabe vazifesini yada parti kongrelerindeki sözler ve sın yolile işlenen suçlar tarifleri ve cürüm unsurlarile, ceza müeyyidclc pan 'luhalefetin, bu vazifesini yapgazete yazılarından örnekler verdi. ri kananlarda yerli yerinde durmak ması bu kanunun tadili ile imkânsc Başbakana gore sarfedilen sözlerle hale gelecektir. Her konuşmak isÖ tadır. verilen cezalar birbirini tutmamakta Açık hakikat şudur ki, vatandaş yen vatandaş üç seneye kadar hapîı ve var;*ıtay bunları tasdik ermekte hürriyetine saygı göstermek, millet ve on bin Iiraya kadar ağır para cedir. ve devlet menfaatlerine hâdim olmak zasınm tehdidi altmda bırakılmaktaD. ? nin iktidara gelişinde idealist gibi tâbirler altuıda hükumete muha dır. olarîk davrandığmı, basının onun i lefet ermekte olan gazeteler dize geTasarmın yedinci maddesinin blr çin takyidlerden vareste tutulduğunu tirilm^k istenmektedir. Bu, ilk defa neticesi de aynı halin seçim mücadesöyledi ve zaman zaman daha evvele başa gelen ve görülen hâdise değil lesinde muhalefeti tehdid etmesidir. temas ederek bazı vak'aları anlattı. dir. Matbaa ve gazete icad olunalı. Bu şartlar dahilinde seçim mücatnöminün eskiden söylediği sözle matbuat tarihi bunun misallerile do delesi de imkânsız hale gelecektir. re temasla muhalefetin bir avuç e ludur. Ancak dünyanm öyle bir dev Bu bakımdan bu kanunun kabulü kalliyet olarak büyük ekseriyete bas rinde yaşıyoruz ki, artık bunlar anile seçim emniyeti kalmıyacaktır. kı yapmak istediğini söyledikten son laşılmış, asrın bu mühim yaratıcı kud Baskı yaparak, serbest tenkidi mera hesab sorma meselesine işaret etti retinin zararlarınm hürriyet rejimi inederek. korku içindeki halkı sayive buna kahkahalarla gülmek gerek çinde gazetelerin yetişmesi ve çoğal alar edebiyatı ile başbaşa bırakmak, tiğini ifade etti ve müteakıben şöyle tılması ile önlenebileceği medeni â iş başındakileri haklı veya haksa dedi: lemce kabul edilmiş bulunmaktadır.. daha ağır şaibelerle lekeleyebilir. « Milletçe şerefsiz ve haysiyetsiz Men.ieres bu güzel hükme vardık Fiil ve hareketlerile küçük düşen ve oluyoruz. Bu bir takım namüssuzların tan ;onra şöyle devam ediyor: hattâ küçük düşüren insanlan baskı haysiyetimize mütemadiyen tecavüz «Ma'buat ancak demokratik şartlar kanunlarile yükseltmeğe çaüsmak da etmesindendir» dedi. altmda sür'atle gelişebilir. Matbua imkân>ız bir şeydir. Menderes daha sonra hazı yazıları Şu kanun karşısında çok acı günmisal olarak ele aldı ve bunları okudu. tın =?e)işmesi için maddi. manevi her Basbakanm bunları okuduSu sırada yardımı yapmak, fikir ve irfan haya ler yaşadığımızı bütün kuvvetile hisN^dir Nadi dstanbul) oturduğu yer tımız bakımından gayet ehemmiyetli sediyoruz. Artık her vatandaş: «Neden. bunların mdhkemeye verilip, ve bir vazife iken şimdi de bilâkis yeni reye gidiyoruz?» sualini kendi kenrilmediğini • sordu Başbakan cevaben. yeni tehdid edici hükümlerle onun dine rormaktadır. mahkeme ilâmlarını ds okuyacağını ve karşısma çıkmaktayız. Vatandaş hürDem'Arasiyi oj'larla kolayca de bu ilâmlarda neticenin ne olduğunun riyetine saygı parolası altmda matbuğişebilen bir iktidar sistemi olarîk gnrüleceğini söyledi. at hürriyetini tahdide giderken unu tarif edenler hakhdrrlar. Menderes daha sonra 6 yıldır bu tuyonız ki, matbuat hürriyeti bütün vvziyetlere tahammül edildiğini. fakat millet ferdlerinin malı olan bir hür Basm kanunu ve 6334 sayılı kanun hakkmdaki bu son tâdilleri de işte artık bir anarşiye doğru gidilmek istiriyettir.> bu bakımdan mütalea etmek ve mem dadının belirdiâini üeri sürdükten Mahterem arkadaşlar, Adnan Men leketteki muhalefeti zebun kılmak sorra: deresin bundan on yıl evvele aid için yapılan zincirin bir halkası ola4 Bir takım kitablardan demokraşu naklettiğimiz konuşması cidden rak kabul etmek lâzımdrr. siye aid cümleler okuyup bunlar dertarihin bir tekerrür oiduğunu ve bu lenebilir ve bunlar bir güzel demet inBu zincirin bundan evvelki haltıbaını yanlış olarak uyandırabilir.» memleKetin çilesinin bir türlü dol kaları millî selâmet kanusılan ile dedi ve yalnız b'jnları dinliyerek dev madığını bize gösteriyor. Yalnız rol ler Jeğişmiştir. Vaktile merhum Re tek hâkimli mahkemelerle parti ka le* idare edilemiyeceğini söyledi. p Menderes müteakıben gene bazı pa ceb ekerin getirdiği kanun ve bil patmakla, muhalefete rey veren bü sajlar okuduktnn sonra. şöyle dedi: hassa onun meşhur 30 uncu maddesi yük kütlelerin tecziyesi mahiyetinde «Bir pula yapılan kahramanlıklar, bile bugün D.P. başmdakilerin ge olan Kırşehir kanunu ile Seçim ka memlekette bir psikoz yaratmıştır, hâ tirdiği tasarı esbabı mucibesile, kelikimler de bu bu psikozun baskısı altın melerile, zihniyetile, hiç şüphe yok nunurıun 954 te yapılan tâdilleri ile dadır.» ki, daha munsif idi. Bugünkü tasa hazırlanmış oldu. Emeklilik kanuMenderes bazı hatiblerin konuşmasm rı, işbaşmdakilerin zihniyetinin on nu da bu cümledendir. don yeniden misaller verdikten sonra. sene evveline nazaran daha mı ileri, 3 üncü Menderes hükumetinin seçime seneler olduğu halde her hafta yoksa daha mı geriye gittiğini elbetdüşmesi ve gene aynı muhterem bir miting yapıldığını söyledi. bunun te bu memleket umumî efkârı tak zatın yeni kabineyi kurması ile nelüzumsuz oiduğunu beiirtti. Ve: dirden âciz değildir. ticeler>en hâdiseler hepimizin ma• D. P. lileri haysiyetsizlik ve şeArkadaşlar, Adnan Menderesin şu lumudur. Sayın Adnan Menderes refsizük altmda bulundurmalarını biz matbuat hürriyetinden addetmiyoruz, güzel izahlanna biz daha fazla bir bu gidişi tasfiye va'di ile 4 üncü BIz bu getirdigimiz kanunla sîmdi hür şey ilâve edecek değiliz. Şimdi 1946 hükumetini kurdu. Programı meyriyetin temelinl atmaktayız. Biz bu dakinden daha seyyal unsurlar karkanunla demokrasimizi en sağlam tedandadır. şısuıdayız. Daha ağır cezalar tehdidi mellere istinad ettirecesiz.» dedi. Fakat arkadaşlar, bu hükumet altmdayız. Ve bunlan huzurunuza Bir gazeteci millerveklii programına rağmen Demokrat Parti getiren de vaktile şu naklettiğimiz konuşuyor sözleri söyleyen Adnan Menderesin başrndakilerin eski bildiklerinden Başbakan Menderesten sonra söz alan bizzat kendisidir. şaşmadıklarmı ve şaşrruyacaklannı gazeteci ve müstakil milletvekili SabaReceb Pekerin tasansmdan (müp son hâdiseler göstermektedir. lıaddin Sönmez tarihî dönüm noktasına Cidden artık «nereye gidiyoruz?> hem ve suizannı davet eyleyebilecek işaret ettikten sonra şunlan söyledi: « İktidar Gruptan aldığı kararı mahiyette neşriyat) tâbiri aynen alın diye sormanın zamanı gelmiîtir. Bu ileri götürmüş ve basın hürriyetini ta mıştır. Buna (suiniyetle ve maksadı gidişle memleket karanlık bir uçumamen ortadan kaldıran bir tasanyı mahsusla neşriyatta bulunmak), (kü ruma, sonu gelmez bir maceraya huzurumuza getirmşitir. Bu lâviha artık yepyeni bir rejimin arifesinde bu çük düşürmeyi hedef tutan ve bunlar sürükleniyor. Bu gidişin nerede du lurduğumuzu göstermektedir. Hiç kiro aleyhine istihkar ve istihfaf telkin racağı belli değildir. Demokrat Par senin böyle blr kanunu Türk milletinin edebilecek neşriyatta bulunmak), ti başrndakilerin bu zihniyetle netemsileileri olan B. M. M. huzuruna ge (itibara tecavüz) gibi daha çok seyrede duracaklarmı bilemeyiz. Bu Komisyon adına konuşan Nusret tirmeğe hakkı yoktur.» yal unsurlar ilâve edilmiştir. zihniyet, artık çekinmeden ve pek Sabahaddin Sönmez bundan sonra Kirişçioğlu, teferrüath olan konuşTasarıda guya yalan haberi ve neş cür'etkârane bir şekilde yeni kormületvekillerini kırmızı oy vermege masmda, cevab hakkının yenilikleriyat] önlemekten bahsedilmektedir. kulu tedbirlere de kendilerini gödavet etti. rinden bahsetti. Cevabların savcıHalbuki şu zikrettiğimiz unsurların türebilecektir. Sabahaddin Sönmezin sözü hğa gömderilmesinin sebebleri üzemahiyeti karşısında tenkidin her türkcsiliyor Bütün bunlan yapanlar, yann da rinde durdu ve bunun gazetecilerin Bu sırada Muhiddin Özkefeli otur lüsü yasak edilmiş bulunmaktadır. oy masuniyeti ve seçim hakkı üzelehinde oiduğunu söyledi. duğu yerden bar bar bagırıyor ve Sön Meselâ, muhalif bir muharrir yazdığı rinde korkulu kararlara girişebilirKirişçioğlu, gazete kapatma bah meze hakaret etm«ğe çalışıyordu. Ne fikir ve mütalealarından dolayı (yani ler. Çünü ne pahasma olursa olsun licede tasarı üzerinde söz aldığı. halsine ise ?ayet kısa temas ederek, bıki aleyhinde komıştufu ileri siirü haber ve havadisle alâkası yok) suiiktidarda kalmak hastalığı tedavi suçları önlemek için, hâkim kara lerck Konya milletvekilinin Başkan niyetle ve maksadı mahsusla yazmak görmedikçe, en vahim ihtilâtlarınrile gazete kapatmaîıın lüzumlu gö tarafından sözü kesildi ve kürsüden fiilinden her zaman itham olunabileinjirildi. cektir. Bir muhalif hatib bir resmi dan bile korkmak artık hakkımızrüldüğünü söyledi ve şöyle dedi: Müteakıben knnuşan Himmet Ölç şahsiyeti hiç bir suretle tenkid ede dır. « Bu kayıd memleket menfaati men de bu kanunun bir huzur ve süBu m.r.zara karşısında, Cumhubilecek mahiyette konuşamıyacaktır. için zaruridir.» kun kanuunu oiduğunu söyledi. HimBu itham ve iddialara bir yazıcı veya riyetçi Millet Partisi meclis grupu, H. Ragıb Atademir ise basının met Ölçmen basır.a ve muhalefete şidhatib üç seneye kadar hapis oluna Demokrat Parti meclis grupunun 4 üncü kuvvet olduğu hakkmdaki detle çattı. Şahsı adına konuşan Nüvit Yetkin bilecek ve on bin lira ağır para ceza akli selimine hitab ediyor. Bu giiddianm bir Razariye şeklinde kabu kanunun hürriyetleri tamamen bağdişi durduracak ve bu hastalığı tebul edileceğini, matbuatm bir ilâve layıcı bir kanun oldujhınu. anayasaya, sı ödemeğe mahkum kılmabilecektir. Bütün dünya ceza mevzuatmda, ha davi edecek olan, Demokrat Parti haliTie getirilemiyeceğini söyledi insan haklarına aykırı oiduğunu izahgrupundaki arkadaşlanmızdır. Bu ve bunların sebeblerini izaha giriş tan sorıra Menderesin konuşmasından karet fiilleri maddei mahsus isnadile g«"ne pasajlar okudu. hakaret ve âdiyen hakaret (yani söv gidişe mâni olunuz, bunu durdurutikten sonra, teknik malumat vernuz arkadaşlar... Tasanmn tümü konuşan mek istedi. DOETU haber ve havadi Bthzad Bilginden üzerinde HamduIIah me) diye bir tasnife tâbi tutulmuş ve sonra bizim kanunumuz da bunu kabul etŞiddet metodları, dünya, dünya sin tahlilini yaptı, Suphi Tanrıöver tasarmın aleyhinde kor.uşarak kırmızı rey vereceğini bil miştir. Bu tasan ile bu tasnif hari olalı binlerce defa tecrübe edilmiş Bizim memlekette gazetecilik mes dirdi. Ssat ikide müzakereİer hâlâ cinde hakaret çeşidleri icad edilmek ve iflâs etmiştir. Bir iktidarjn idalek ahlâkınrn teessüs etmediğini ve devam etmektedir. tedir. mesi için şiddet yoluna sapmanm yeni teessüse başladığiTu, ileri sürTasarının tümü muhtemelen bu gece «İtibara tecavüz» veya «küçük dü hiç bir zaman çare olamıyacağı, dü. kabul edilecektir. şürmeyi hedef tutmak» fiilleri işte dünyaca anlaşilmıştır. Şiddet meBir miinakaşa bu cümledendir. Bir şahsm herhangi todu hemen her zaman gçri teper. SONDAKİKA: Hüseyin Balığın konuşması Tevfik bir fiili ile, bir mevkie lâyık olmaAnkara, 6 (Telefonla) Büyük dığı, hatası bulunduğu tenkid sa Çok tehlikeli bir silâhtır. Bunu kul ileri ile bir münakaşa ile başladı. lananlar. biraz evvel belirttiğimK Bahk sözüne başlarken dözünü ke Millet Mtclisinde geceyarısmdan son dedinde her zaman süylenebilir. Esagibi, bir t=raftan memlekete zarar ra 2.20 de basm tasarılarmm tümü sen Tevfik İleriye: kabul edilmiş ve basm kanununun sen «tenkid» kelimesinin mana ve verirken, diğer taraftan da her şey« Zatıâliniz kongre başkanlığı tâdüine mütedair tasarmın maddele medlulünde bu meknuzdur. Böyle bir den evvel kendi zararlarına çalışyaptıruz. İskat teklifi kahramanısı rinin müzakeresine geçilmiştir. Birkaç durumu izah ederken ve tenkid yamış olurlar. Bu gidiş, b:zim ka<nanız,» dedi. saate kadar maddeler üzerindeki mü parken, o tenkidi yapamn yakasma atimiz.e göre, iktidarda kalmağı dezakereİ3rin ikmal edileceği ve 6334 «itibar kırdın». «küçük düşürdün» diğil, ancak oradan düşmeyi tâcil esayılı l.anunun tâdüine mütedair tacaktır. Hakimler ekmeklerile vic sarının müzakeresinin de tamamlana ye bu kanunla derhal yapışılacak der. Çünkü, bugün Türkiyenin vardemektir ki dünyanm hiç bir memdanları arasuıa sokulan mücadeie cağı anlaşılmaktadır. mış olduğu manevî merhalede hiç leketinde, masum tenkidler bu kadar de şereflerini tercih edeceklerdir. bir iktidann bu şiddet yollarile yesiyasî suç unsurlarile takyid edilmeDemokratik hayatın bekçileri, korınde oturması mümkün değildir. miş ve bu kadar ağır cezalarla müruyucuları toplar ve polisler deeyyidelendirilmemiştir. Bu hal de Şu kanunun huzurunuza kadar geğildir. Ön safta hâkimlerdir. Onun tirilmesi, bu hakikatten haberdar (Baştarafı 1 inci sahifede) diğimiz gibi, memlekette en basit olmıyan kimselere cevab verecek için Demokrasiden dönmek istiyen manada tenkidin bile önlenmek isteler önce hâkimlere musallat olmuş kinli hareketlerile de Örfî İdarenin nildiğini artık açıkça göstermektedir. kuvvetin, bu âli Meclisin çatısı allardır. Geleceğin hâkimlenmize şe anlammda mevcud bulunan tedtrt^"ndan çıkacağma inanmak istiyoMuhterem arkadaşlar, tasarının ge ruz. ref yerini vereceğini ümid edenz. gin edici tedbirlerin tesirinden uzak kalmak dirayetir.i göstermiştir. rekçesinde demokrat memleketlerde Nihayet 150 senelik islahat arzu Adnan Menderese hitab ediyoBasınımız da Örfî İdare mevzu matbuat hakkmdaki bu kabil takyidlarınm 1877, 1908, 1920, 1945 senelerin mevcudiyetlerinden bahsedil rum: Memleketin âli menfaatlerini lerinden beri iç bünyemizde beli larında, ağırbaşh ve basiretli neşrimekte ve guya misaller konmaktadır. ve şeref ve haysiyetlerini korumak ren aydmlık hamlelerinin 1956 se yatile Kumandanlığuı işlerini koBuna her şeyden evvel bahsedilen maksadile bu kaıjunu getirdiklerin nesinde yeni bir güneş tutulmesina layîaştırmışür. Muhterem halkımıza ve basıru demokrat memleketlerin gülecekleri den bahsediyor. Kendilerinin, gene uğraması çok kısa sürecektir. İde muhakkaktır. Çünkü demokratik memleketin âli menfaatlerini ve alistlerin ruhlanndaki ışık elbette mıza teşekkür ederim. 3 Kumandaîîlık, vazifelendiril memleketlerdeki vaziyet gerekçede şeref ve haysiyetleri korumak mak bu yeni karanhğı da yırtacaktır bahsedilenin tam aksidir. sadı altmda Eeceb Pekerin getirKaranlıktan medet umanlar elbette mesine sebeb olan hâdiselerin tahCeza kanunlarımızla, 6334 numara diği kanun hakkında on yıl evvel tarihimizin karanlık köşelerinde kikinde ve umumî efkârın teskini ralı kanunla esasen konmuş olan muhalefette iken söylediği sözleri ve emniyetin sağlarjnası ve bozulunutulacaklardır.» müeyyidelerle ve suç unsurlarile de bir tarihî vesika olarak bu beyanmaması hususunda, kanun çerçeismet İnönü. muhalefete mensub lanmızda zikrettik. Bu beyanlan vesi içinde kalmağa titizlikle gayret milletvekilleri tarafından uzun uile, bugün bizim söyliyeceğimizi etmiştir. zun alkışlanan bu konuşmasından kendisi daha evvel söylemiş, müdaBuna rağmen yasaklardan. tebliğ sonra Adalet Bakanına şu iki soru faamızı kendisi kendi ağzı ile yaplerden, men ve tahdidlerden zarar yu tevcih etmiştir: mıştır. görenler ve tedirgin olanlarm, bua Basın mevzuatından bahset Eğer Menderes hakikaten şeref nu, Kumandanlığrn vazifelerinin tiğiniz yabancı memleketlerde isve haysiyetleri ve memleketin âli tam bir şekilde ifası hususundaki pat hakkı miiersesesi diye bir huMoskova 6, (AP) Komünist Parti menfaatini korumak davasında ise, gayretîerinin mecburî bir neticesi kuki müessese var mldır? si şefl Nlkita Hrutçef bu gece verdiği olduğur.u kabul edeceklerine emi bir demeçte Rusyanm Amerika ile an kendi dili ile verdiğimiz şu cevab Bu yabancı memleketlerde Ada nim. laşmak İstediğini beyan etmiştlr. Ko karşısır.da, bizzat kendi şeref ve let Bakanları, hâkimleri (görülen şefl .Amerikahlarm hârl 4 Bu gibi hâdiselerin milleti münist Parti oiduklarını beyan etmiş haysiyeti ve memleketin âli menlüzum üzerine) emekliye sevkedebi insanlar» faatleri namına getirdiği bu tasamizin başma bir daha gelmemesini tir. lirler mi?» nlan geri alması icab eder.» candan dilerim.» Örfî İdare bifti Hrufçef, «AmerlkaEılar harika insanlar» dedi