Katalog

Mayts 195t inKhÂTlMAHSUSA vrM.M$URV8VBAŞKAm = Perde 7 1 AbduHıamid, Manastırda pathyan "tabancayı > en sadık adam'ar.ndan biri olan ferik Şemsi Paşanın şehrin en kalabalık meydanının ortasında ve üç tabur süvarj askerinin gözü önunde, İttihad »e Terakkiye mensub cesur bjr zabit tarafuıdan vurulduğunu öğrendiği zaman dehşet içinde kalmış, bütün bir gün kendisine gelememişti. Hiç kimse Padişahın yanına giremiyor, emrin kendisinden gelmesini bekliyordu. Abdülhamid, perşembe gecesini son dcrece fena geçinnişti. Temmuzun 9 uncu perşembe günü Meclisi Vükeîâ sabahm erken saatlerinden gecenin sekizine kadar • vtıma halinde kalmıs ve bu *.<t>.a:ıtı.l& . ileri geri münakaşalar oîmuştu. £o rasker Rıza Pasa, hürriya*pervctlcvin lehinde konuşmuş, umumi miife'tiş Ismail Paşa ise, âsilerin .nahv" vc \enkiJinl istemişti. Abdülhımd ise ta mamen şaşırmıştı. 10 temr.nız Cdna günü sabahı, Istanbul, oenıbe bir şa ÂL BAY HÜSAMETTİN ERTÖRK Tınr.: SAMİH NAFİZ TANSlı 1908 Medisinin =haberleri 0 sene evvel bugüıt vukubnlan açılışı Bir yılda 1447 trafik kazası oldu En az kazalar saat 1415, en fazla kazalar da 1314 arasında ( vukua gekli İstanbul Trafik şubesi müdürlüSelânik hâdisesinin İstanbul miğünc© tutulan istatistiklere göre YAZAN: 1955 yılı içinde çehrimiıde 1447 tingltri üzerinde tesiri olduğu kabul edilmektedir. Fakat borç içinde butrafik kaıası olmus, bu kazalar nelunan, bu borçların faizlerini dalıi ticesinde 58 vatandaş ölmüştür. ödemekte güçlük çeken. buna rağmen Kazaların 356 sı pazar, 291 i cuihtişam içinde yaşayan ve adamlarını martesi, 191 i salı, 184 ü çarşamba, besleyen bir sarayın mevcudiyetinin, 157 si pazsrtesi, 136 sı perşembe, bütçesinin 5 milyon açıklı olmasının diye, tek başlarına, galeyan halinde sa, böyle olur demeğe getiriyor! Se132 si de cuma günleri vukua gel halkın vcrgi altında ezilmesinin. ha olan topluluğun içine girdikleridir? lânik Valisi baytar paşası idi! Bir iddiaya göre, akraba olan bu üç * * * miştir, yat şartlarmın güçîeşmesinin de bu ,.,. , . . . . . . . konsolostan, Bulgar kızını kaçıran Bu hâdiseden 20 yıl önce Osmanlı Kazslar saet bakımından en faz tstanbul hadıselerıne tesiri olduğu . ., , .... T ., . . , K , Devlet< Paris muahedesi ile Avrupalı la 13 ilâ 14 arasında olmuştur. Bu inkâra kalkışılmamıstır (1). „...., ı. «^ ; Amerıkalı Perıklı Lazari nın kalaba büyük devletlerle bağlaşma yapmıs, saatler içinde vuku bulan ksza salık tarafından gdtürüldiiğu sayi ol Avrupa camiasına dahil edilmıs. Peyısı 175 tir. Gecenin biri ile sabaBundan tam 80 yıl evvel bugün, fe mus, bu şayialar Alman ve Fransız tersburg*a karşı teşkil olunan koalishm yediâi arasında hiç kaza kavde raceli, yaşmakiı bir Bulgar kızı xen Konsoloslarına duyurulmuş. bunlar yona girmiş, kendisine garantiler vedümemiştir En az kaza ise sa'it den Selâniğe iniyor, zaptiyelere baj da akrabalannı ktırtarmak için alel rilmişti. 1415 arasonda olmuştur Bu saat vurujor, ihtida etmek istediğini an acele oraya koşmuşlar (2). Her ikisi Çarüğın yayılmasına sed çekebilelerde yılda 27 kaza tesbit edilmiştir. latıyor, vilâyet konağına görütülmrt de, esas maksada ulasmak için uzak cek mahiyette olan bu koalisyonun ; sini lstiyordu! Uzaklardaki köyünde akrsbalannı feda etmeyi göze alan Ölümle net celene« kszaların Müslüman bir delikanlıya âşık oldu Rusya asıllı Rum Perikli tarafından parçalanmasi, Osmanlı tmparatorçoğu açık havada meydana eelmişluğunun yalnız başına kalması Peğunu, onunla evlenmek için İslâm ditir. Trafik kazasile vuku bulan ö nine kabulünü taleb ettiğini söylü mı Saatli camie dogru sürüklendiler'' tersburğ'un varmak istediği hedefti Rusyanın istismar edeceü bu (Se SLstemli bir şekilde bu gayeye ulaslümlerin 33 fl açık havncla. 20 si yordu Zaptiyelerle kız vilâyet konalânik hâdisesi) önlenemez miydi? mak için faaliyet sarfediyordu Herysgışll havalarda, 3 fl karlı ve ikisi ğına yollanırken birden baskına uğHalk, kizın kurtanlması. Amerikalı de sisli havada olmuştur. ^ ruyorlar, 150 kadar silâhlı Hıristi>an Konsolosun evinden ahnması için S<* sek Bosna isyanını, Bulgar ayak ı lanmasıru (Slav Birliği) teranesile Ölenlerin 23 ü kadın. 25 i erkek j feracesini, yasmağını yırttıklan Bul lânik Türk valisine başvurmus, hareÇarlık hanrlamış. tahrik etmişti Ostir. Bunların en vaşlısı 54, en genci gar kızını kaçırıyorlardı. Haber kısa kete geçmesinl İstemişti. Nümaylşten manlı devletinin, bu isyanlan bastır5 vasmdadır. Ölenlerin ekseriyeti ] zamanda yayıhyordu. Siyasj entrika evvel böyle bir taleb vuku bulmuş mak, Müslüman halkını korumak I larla çalkalanan bu şehrin sokakla tu. Valinin duruma hâkim olamama İçin giriştiği askeri harekâtı, Avrupa Lse 3544 yaşlan arasındadır. sı bu gelişmelere yol aemıştır. «Son Ölümle neticelenen kszalann nnda Müslüman halk yer yer topla Sadrazamlar» kitabında sayın Mah efkân umumiyesine ckanlı bir katlinıyor, kızın kurtarılması için sağ» 18 i asfalt yollarda. 33 ü parke yolmud Kemal Bey, baytardan vall olur' ara> diye aksettiren, yalan yanlış hasola başvuruyordu. Günlerdenberi bu larda, 7 si de arosvud kaldırımı Türk sehrinin Müslüman halkı Heryollarda ksvdedi'mistir. sek Bosna isjranuıa, Bulgar ayak Şehir= ABAHTAN ABAHA... Politikaya sevkedilen iakviyeler mekliye sevkedilen hâkintler arasında cclâdetlerile telerrud etmiş liyakatli şahsiyetlerin bulunmaşı, muhalcfet tarafından endişc ve asabiyetle belirtllljor. Bana kaiırsa, m e m * leket hesabına bunda ttzülecek değil, memnun olacak bir hal de vardır. Zlra, Hukuk Fakültesl, velud analarm ne evlâdlar doğurmas» k«bllinden, nice nice değerli hâldnıler, avukatlar yetlştirir. Lâkln fele» ğuı soğuğunu sıcağuıı öğrenmiş, darbesini yemiş, gözü pek, aka ak, karaya kara diyen, perşembe güntt çarşambadır diye tutturmıyan, mUvazeııeli. hamijeüi sijaset adamlarını yetlstlren üniversite fakültesl henüz icad olunmanuştır. Fiklr adamı olmanın tek mektebl nasıl bizzat «hayat mektebl» ise, politikacılığın da öyledir. Bir memleketin münevverleri hâdiseler ortasında yetişir, pişer, çifte kavrulur. Elbctte kendilerinde yüksek e\saf görülen ve fllânca mesleklerde gadre uğradıklan tasavrur edilen şahsiyetlerin birçoğunu. partiler, politikaya cezbedeceklcr, yahud kendilerl gidip muhtelif partüerln kapısını calacaklardır. Eğer umtılan ieğer onlarda hakklle mevcudsa. bu da siyaset âlemimiz için faydalı olacaktır. Tevfik Fikretin dedljl glbl: Bazan felâketin de olurmuş hayırhsı Bu oeneble, «nc fclâket!» dlye j e rinmemeli. Sonn hayırlı ola. * * * Hem unutmaınalıyız: Başka milleterde demokrasl gelişirken, biz Türkler, Ondokuzuncu asırda o türlü manevî sporlardan mahrum ya^adık. Kısa müddet Mcşnıtiyet devrnsiııde parti curcunası ortasına bahrl gama düşerceslne coppadak düîtiik. Balkan Harblnln hii'ranı ile knrşılaştığımrr İçin politikadan ağzımız yaııdı. Dlktatörliik. harb, darY istilâ fasıilarındnn sonra Atatürk dcvrinin fcyzi.ıe ula$tık unıma. o dalıi, klâsik demokrasl değil; diğer maz'um mllletlce örnek orljlnal blr demokrasi idi. «ÇoSunluğun fikrinl değil, «cotunluğun menfaatinl Idrnk eden bir hayırh önderln azmi» ni tfade ediyordu. Bati rejimlerinl özliyenler, tek pari safhnsımn mahdud politikacılanna, stihfafla: « Politika esnafı!» admı takmi} lardı. Rahmetll Necmeddln Sndağın dillne ve kalemine dnindıjh ' Ir tâh'nit bu .. Başkalannın da sık sık Kıllandıftına rastlanustım. Arzu edilen.Bu nıutad esnafla yetlnilmemesi, millî ni"'adderatm on'ava bırakılmamasi, politika hayatma 'uılii bölgeiere, türlü mnleklere kriV <salmı< yonl nn«i'r';ı..,ı katılm ı Idi. Nitekim, tek nartili rejlm yanlış h.imlelerle şunu bunu mevkünden. nesleğiiıden vurunca, aksülâmcl .lo^ılu, O devre kadar slyaset dışı ^ıılmıs nice çiftllk cubuk «ahlblerinln. îpr maye. yahud serbest meslek erhajjuun, politikaya atıldıklarını RÖrdiik. fi{tildar partislnin kadrolan bularia «loludnr. Böylece bugünün siyasl m«aaıWf sına kadar ulaştik. * ^Î fakla uykusundan uyanmıştı. O gün .. gazetelerin ınti"=rjn p"ixmı^ti. lıerke» birbirine soruyordu. Acaba ne vardj?. .'Sazeteler r.e den çıkmamıştı!.. Eğer îstanbul halkmın kulakları duyabilseydi, kabll olsa da işitebilseydi, Manastırda toplar atılıyor, halk • sevinçten sokaklara uğruyordu. Ar tık hümyet isteğinin önüne geçmek kabil değildi. Filhaktka o tarihi günde bir kaç taat gecikme ile gazeteler de inüşar etnı:;ü. Ist. julîular, o sabah gazeteleri kap.şmışlar ve havadisleri aç birer insan gibi bir hamlede yutmuşlardı. Gazett.»ia hepsinde resıni bir tebUğ vardı: «Iradei Seniyyei Hazreti Padişahi ile buıı. . böy. ı..ı*ı..liki ÛEmaiüjinin her tarafmda meşrutî idare teessüs ediyordu». Fakat satırlar o kadar müphem, mâna o kadar kapalı idi ki. okuyanlar sevinmek ile düşünmek araaında muhayjer kalmış, birbirlerin« ne diyeceklerini şaşumışlardı. Herkes bu tebligatı anlıyamadığını • söylemekten çekiniyor, fakat ». ar ,larfle bunu pek güzel iiade sdıyordj. En büyük sevinç, Babıâli ynkıışuıi'ia hüküm «ürüyordu. tkdam mntboası bu sevincin mihrakı ıdi. Heıkes s e "'vinçte daha ileri gitmeklen, A>dülhamidi kızdırmaktan da "ekiniyoıriu tlk bayrağı asan Ikdatn uıatbaası olmuştu. Sonra bütün Babıâli, daha sonra şehir, bu usulü taklid eyltmiş ti. Daha sonra top sesleri ısKinı ışti. Sokaklardan, ellerinde bayraklar muh teîif halk tabakalarına mensub insanlar geçiyordu. Hocalarla papazların, •Müslümanlarla ER.vıimüsHnı'er.n .'•• ,caklaştığı görülüyordu. Gazeteler, bundan scı. j oir çok günler halk tarafuıdan fideta yağma edilmiş, ve sahai inti'jara, Tanin, Millet, Hurriyet gibi yeni isimler altında yeni gazeteler çıkmağa başlsmıştı. Şehrin mcy danları, bu mcyanda Tepebaşı bah çesi ^Dİup dolup taşıyor ve kalaba lık, geceyarıla "" '^ar .^kı^. Jaıı çekilmiyordu. Bir çok kimseler kollorma L ı, tcyazlı kordelâlar takıyor, birçok hatibler, hep fotuz üç> seneden bahsediyordu. Namı)t~'fKenîa]lrr (VatarO Dİyesi. en cok <eyredilen. ctl gınca alkıslanan bir eseri < • ak İs• tanbulu meşgul ediyordu JJtni kabineyi teşkile Said Paşa .TIJ'II'.J edil miş, o da adamları ile padıs^hiıi huzuruna çıkmış ve orada scirkat yemini yapmışlardı. A.mk hütün ınemleketin ümidi, yeni ntihabaUa idi. Her tarafta bunun hazırl'khn gö rülüyordu. Ayasofya camıi cıvaıınthki Adliye Sarayı, Meclisi N^b'u>an için bazı tadillerle tamamlanri'Mı. 4 kânunuevvel 1933 de lüyiik me rasimle Meclisi Meb'usan KÜŞHJ e^iltnişti. Daha sabahtan halk ö j nı doldurmuş, fakat büfin cadde'eıi skerler üd sıra dizilmiş süngülü askerler vedide muhafaza altına almıştı. ecnebi buyuk elçılerinin arabaları, halkyn alkışları ile askerin arasmdan geçerek Meclisin kapısı önüne gelmiş, »efirler etrafı selâmhyarak ieeri girmeğe başlamıştı. Biraz sonra rr.ebus lar ikişer. üçer gıuplar haliide te bessüm ederek askerin arasmHsn geçiyorlardı. On'.arın da halkı solâmlıyarak içori girdikleri görülüyordu. Bu strada pskerî mızıka me=hur ha valan, tzmir, Cezayir marş'armı çahyordu. Halk. meb'usları. çılpınca ve yürekten gelen blr sevinp'e alkışlıyor du. Bilhassa bu alkış tufanı. yıllaTa hürriyet uâruna çaliroış olan Ahrred Rıza Bevi göriinee siddetlenmisti.Taiı yirmi sene. dile kolay, bu insan, hayatmı bu davaya vakfstmîşti. Neden sonra Abrîülbsmidin arabası gözükmü'tü. İkişer kosuİTiu» dört atlı bir pai*t"nda Abdülhprr.id rfsmî kıvaf»ti. nesesiz yüzü, vesveseli tavrı ile et rafma bakmıyor, kar'î^s'.nda Fehzade Bıi'han=ddin Pfendi ile yeni Sadra zamı, Kâmil Pasa bulunuyordu. Ar • kas'nda mızraklı muhaf:z süvari oöIüJı'5. S'rr^alı e'bis^leri. siv^h ka.paKlarile cidden heybetli ıdi. Padisah'n S«hlr Hatları tşletmesl bu yaz rioryaya vapur Isletmeyl dtişünmekte lse de Iskele bulunmaması yU'llnden bnn» Imkan görtılmemektedir. İsletme Mııdürlüğü; Bakırköy. Yesüköy ve Floryaya 1 5 milyon liraya mil olaraiı hesablanan üç Iskelenln tstanbul Be>dlyest tarafırdan lnşa ett'rilmesi halînde vaDUr tahsi^Ine hazır olduğunıı bfldlrmektedir. Bu takdlrde Tloryaya orta büvüklfikte yenl gemller Isletitecektlr Ni^beten stlrat'i olan bu gemller le sık sefeHer tertibi kabil olacaktır. Denizcilik Bankası İle İstanbul BeIsdiyesl «rasırda bu mevzudiki görtS?melerin 6nümUîdekl hafta baçında yaBirkaç gün sonra Mecîisi Mebusan p'lması kuvvetle muhtemeldir Padisahm nutkuna cevab vererek gös Fil Hamdi mahkemede ağladı terdiŞi bu hürriyetperverane hareket11 kişiyi doHndırdıgı iddiasile mahten dolayı kendisine tesekkür etmiş kemeye verilen Fil Hamdl Er^loerln duti. Bunu Yıldız sarayında verilen bir ruşmasına dün 3 imcü Aslive Ceza mabzivafet taVib edivordu. tlk defa bir kemesinde devam edilmiştlr. Dünkü Osmanlı Hükümdan, tebaasile bera eelrade d»vacılarla Tll Hamdl yözlret!ber yemek yiyor. o gece Yıldız sara rilmlştlr. Davaoılsr, kendilerinl Fil yınm sa'on!an, Padişahın bu müte HamdiMn do'srdırdıgım »«yleylnce Juçvazı ve samiml hareketini alkışlıvor lu ağ'Tmvn baslamt? ve' • Ben viik^ek bir aı> çocuğuyum du. H?ttâ rne<;hur Ahmçd Rıza Boy, yemepn" ortasmdâ Padişaha hitabtn Böyle blr spy benden atla sadır olamaz!.» demlştlr. Duruşma ba;ka gün» s6y1er<i»l nutukta: bırakılmrstır. Dünya tarihleri bu. akjamkl Rii|tfl DaŞIaroğlunun dııruşmaMaidei Hümayunlarını blr lisanı si sına dün devam edildi tayişle yâd edecek, bütün Osmanlıîtalyada Fiorentinn takımı tarafınlarm kudretlu ve fevketlu hüküm darlarının milletvekillerile bir sofra dsn transfer edi'"r Fenerbahçell Milll da taam buyurmalarını, bir karava futbolcu Lefter Ktlc''f>rrtnnyadls Icln nadan yemek yemelerini blr ibr;t lov îtalyarılnr tarafından Bdenfn 19 bin Türk lira«ı kar;ı!t(!ı Llrftl yurda eehası olarak tajvir eyliyecek. Müslü tlrmediiSi idiiası'e mahkemeye verilen manların Halifei Zlşanmın cins ve Riistü DTelarnS'ımun duruçmasına dun mezheb farkı gözetmeksizin vatan evincl Adliye Ceza mahkemeslnde deIŞd'arından mürekkeb bir ailenin pe VPTI p^'İTnlıtir. deri olarak aramızda bulunan zatı r'inkü celsede sorgusu yapılatı RCîtü «ahanenizi şükranla yâd eyliyecek D?ğlaroğ!utir.. İtaly^ya gittlm Transfer tlcretinl Cidden o gece, o yemek müstesna Lıret olarak a'dım ItaKanlar bu parabir aksamı tarihe kaydetmişti. Fakat nm yurd dısına çıkmasmi mihaade refilklerlrden. bu Hretlerl orsdaki k l m t a h m i n i edebilirdi ki üç ay son blr ttalyana Türk parası karjılıgında > a> nı adi [ P 5 5ah ve aynı sadrazam, verdim O d» parayı kulilbe (îönderdl » ah I ["• ' I s t a n b u I a gelmis olan Rumeli avcı ta demlştlr. buHarını bir irticaa teşvik eyliyecek, Dava bazı hususların «jrulması lçin ve 31 mart faciası gibi, Osmanlı ta bnşka eiire bırakılmiîtır. rihinde leke seyılacak bir sahifeyi Şehir Tiyatrosn Rursaya vazdıracaktı. Aynı gün de Meclisi davet edildi M°busanm Snünde bu asî askerler Bursa Valilığt tstanbul Beledlyesi Adliye NHzırmı öldürecekti! 5ehlr Tiyatroîu sanatkSrlarını terrîlller vermek ii^ere Bursava davet etmls. VARIN ı Belediye Relsi Prof Gökay tarafından bu davet tasvib olunmuştur. 31 MART Sehlr Tiyatrosu sanatkârlarının Bursay« ıridlş tarihleri bllfthare tesbit edllecektir. arabası, caddelerden ağıı ağır gcçmiş ve Meclisin kapısında amuş*u. Heyeti Vükelâ, Padişahi bu kapuıın önünde tek sıra halinde bekliyordu Abdülhamid, bir müddet kendisine tahsis edilen salonda istirahat biraz sonra Mec'isteki locsnda gö' rünmüştü. Ayağa kalkaralc padişahı se'."m!ıyEn ve alVülıyan mebuslar, Sadrazam Kâmil Paşanın elinde tuttuğu mahfciayı başkatib Cevad Beye verdiğini görmüslerdi. Abdülhamid, kendi nutkunun kıraeti müddetince ayakta durmuş, bu suretle meb'usları da lyakta bu nutku dinlemeğe mecbur »yiemişti. Nutuk şoyle baslıyordu. •Âyan ve Meb*usan, Cülusum sırasında vazetmiş oldu ğum Kanunu Esasinin mevkii tatbi kinde bazı müşkülâta uğramıs ve o zamanki devlet ricalinin gösterdiğl lüzum üzerine, Meclisi Mebusanı muvakkaten tatil eylemiştim. Bundan sonra memaliki şahanemde maarifin terakkisi ve halkın kabiliyet ve idrakinin inkisafı müsahede olundu^un dan, bu mes'ud günde Meclisi Mebussnın tekrar küşadına ve memaliki şahanemin her tarafında mektebler tesisile maarifin tezvidine gavret edil mesini muvafık gördüm. tşte bu sebebie bilâtereddüd Kanunu rsasiyi ilân ve intihabatın icrasını ve Meclisi Mebusanm içtimaa davetini irsde eyledim.» Abdülhamidin açıs nutku, bundan sonra sadaretin Kâmil J asaya •eveıh edildiğini ve onun vükelâsile MecU sin huzuruna çıkarak itimad istiyeeesini beyan ediyor, bir taraftan memleketin yeni kanunlara ihtiyacı, diŞer taraftan da bu çalışma yıllannda bütün devletlerle devleti aliyye • nin samiml münasebetler teşisine çalısmnsı lüzıımu. anlatılıyordu. Nihayet Padişahın nutku su cümle ile bitiyordu: •Inşaallah Meclisi Mebusanımız, devletimize ve milletlmize hayırlı işler pSrür, vatanimız her türlü saadete mazhar olur. Cenabı Hak cümle mİ7İ tevfil<ah samedaniyesine mazhar eylesin. Âmin.« Padişahın nutku, tam bir sükunet içinde dinlenmiş, yalnız bir noktada «memleketimizin Kanunu Esasî ile idaresi hakkmdaki azmim kat'î ve layetegayyerdirt cümlesl, dakikalarca alkışlanmıştı. Abdülhamid, nutuk o kunur okunmaz, locasmı terketmiş, arabasına binerek ve arkasından muhefızlarını sürükliyerek tekrar Yıl dıza dönmüştü. ve bunun İstanbul mitinglerine olan tesiri [ Ötneı4 Sami Coşar Floryaya vapur işletilmesi işl Inceleniyor lanmasına, bu topraklarda Müslü| manlara yapılan mezalime iair haj berler alıyordu. Selânik hâdisesi, j sanki bardaŞı taşıran damla oldu! Halk, sokaklcrdan akarak Saatli ea\ mie gidiyor, hemen srkalarından gelen Alman ve Fransız Konsoloslan da galeyan halinde bulunan bu toplulugun içine giriyorlardı. Kimbilir ne yaptılar, daha da tahrike mi koyuldular? Burası meçhul. 'ste bu topluluk onları orada linç etti! | | Tarihe (Selânik hâdisesi) diye giren bu vak'a bu sekilde cereyan etmişti. Bunun, Osmanlı împapratorlugunun mevcudiyetini hedef tutan oir tertib olduğu muhakkaktır. tJulgar kızmın, evvelce hazırlanmış bir plâna uygun olarak Selâniğe gonderildiğl de anlaşılıyor. Kaçırma hâdisesini idare eden Amerıkanın Selânik Konsolosu olmuştu. Perikli Lazari adındaki bu Amerikalı f!) aslen Rusyalı bir Rumdu. Perikli Lazari'nin, böyle bir kızın Selâniğe geleceğinden daha evvel haberi olmasaydı, gayet kısa zamanda hem bu hâdiseye dalr haber »lmasına. hem de 150 kişilik bir çete hazırlamasına imkân olmazdı. Diğer yandan bu iş müretteb olmasaydı, Bulgar kızı, nazarı dikkati celbedecek şekilde , yaşmakh ve teraceli olarak kaynayan Selâniğe kadar gelmez, bulunduğu yerde ilgililere basvururdu. Karanlık kalan mühim btr nokU, Alman ve Fransız Konsoloslannın n« TÜRK EKSPRES BANK berleri Londra ve Parise ulaştıranlardan biri de gene Amerikanın (Rusja asıllı Rum) Selânik Konso losu Perikli olmujtu. Bu devamlı kampanya. Ingilterede. Fransada Osmanlı devleti aleyhlnde genis bir cereyan yaratmıs. 1858 dan, Kırım harbinden kalma dayanışma zihnlyeti yıkılmıştı. Selânik hâdisesi, Alman ve Fransız Konsoloslannın linç edilmesi Osmanlı Devletinin yalnız kalmasını sajlayan son adımlardan birinl teşkil etmiştlr. * * * Selânik hâdisesinin tstanbulda hustıle getireceği tepkiier ne olacaktı? Petersburg'un bilhassa bunu da hesablavarak müretteb 'kot vak'ası) nı harırladıfc muhtemel. O tarihlerde Çarlıfın tstanbuldaki sefiri tgnatief idi' Sinsi olduâu kadar kurnaz bu sefir. beklpdiei Selânik hâdisesini d««rhal istismara kovulmustu Geti'fHŞi silâhh Hırvatlars Fus sefaret binasmı korumak vaz'*cslnl vermis bunları silâhlı sekl'de istanbul rokaklarında dolastırmi'ît!. Hıristivanların hayatı emniyett« değildir demek istivor. bu korkuyu yaratmaŞa çalısıvordu. O ffünlerde Sadrazam Mahmud Nedim Pasa idi. Rus sefîri Itnatîef, Petersbur» taraftan olduğu iddia edilen ve halkın da bövlece t?nıdıih bu SaHrazfimdan i<rtKade ederek. Avrupalılar ile Babıâlinin arasında daha önceden es?sen acmı«tı. O gflnlerde Fuad Paşanın sövlediei rivayet olunur bu rlevlet istikrazsız yaçayama? deniiivordu!. 1S76 da Babı*ll Avrupaya iyice borclanrmçtı. t«matiefin tavsivelerlne uvsrek N»dim Posa. blr kararla. Sdsn mesi beklenen borcl^rın faizlerii'i vanvanva kı«mıstı. S»draz»mm bu k8r»riTi(1an, Osmanh Devleti de^il Çarlık faydalanacaktı. Peterçbure'un plânlsnna elverisll zemin bövlelikle yaratilmış, borcunu ve faizlerini tahsîlp çalısan Avrıroa il»» Onrınnh Devleti arasında uçurum biraz dsha açılmıştı. BabıJHnln tek bs^ına Rus\anın karsısmda kalacağı günler yaklasıyordu. SeUnik hâdisesinden hemen sonra îstanbul kansmaya başlıyordu. Medreseler önayak oluyordu. Oralardaki talebei ulıımun bir kısmı Rumeli ahatisinden olanlar bilhassa, memleketlerinde kiminin babasınm, klminin kayınpederinin veya anasının katledildiklerine dair feci haberler alıyorlardı. Ayaklandılar. B r taraftan DU U hâdîseler ve diğer taraftan, «iktisadi vaziyetm binbir mü?külât içinde olmasma rağmen Padişah saraymın vüzera konaklannm, yani hSkim sınıflann, eski Osmanlı ihtişam ve israfından bir türlü ayrılmaya yanaşmamalannm goriilmesi» medreselerden baslayan bu hareketin halkın bir kt"^nı tarafından da desteklenmesine yol açtı. Sadrazam devrildi, kaçtı, onu Abdülâziz takib etti! Fakat 9, 10, 11 mayıs tstanbul mitinglerinde kimsenin burnu kanamamıştı, mitingleri tertib edenlerin silâhlı olmalanna. silâh dükkânlarınm boşaltılmış olmasına rağmen! Rus Sefiri tgnatief ise, İstanbul hâdiselerini (Müslümanlığın Hıristiyanlıftı imhasına hazırlık) diye göstermişti. Bu manevraların bir neticesi olaraktır ki Berlin memorandumu hazırlanmış İstanbul, tzmir gibi TQrk şehirlerinin Ruslarli Avnıpalıbrın müsterek kon trolu altına konulması ileri sürülmüstü. Bu teşebbiis neticesiz kalacak, fakat tgnatief'in. sistemli tahrikleri ile Osmanlı Avruoa baŞları tamamil? kontutundan. 1856 yılında ve Kınm harbi esnasında Bibıâlive karsı beslenen vakınhk tamamile kaybolduSundan, Rıısva bizimle harbi *röz» alacaktı. Cünkü OTnanlı Devleti zayıftı. Yırmi vıldanberi beklediği pün yBklaşmıştı. Selnnik hâdisesinden ve onu takib eden İstanbul karışıklıklanndnn bir sene sonra Rus ordulan tecavüze girİTmisler, Ayastafanos yoluna koyulmuşlardı. AJANSI HIZMETINIZE AÇILDI Boğaziçinde Apartman Dairesi, Arsa ve Para Ikramiyeleri... 5000 Liralık hususi keşide kıymetli Açılış Hatıraları A D R E S : Galatasaray Ingiliz Sarayı karşısı * ÖLÜM Merhum Dr Mustafa be>*ii kızı, mer hum Tevfik Meltem'ln kaneı. Leman, Hurrlvet ve Sabahatln am.c'.erl, İstan bu! Baroau avukatl&rından Erdo*an Ku'kan'ın bUvük»ries!, Hamlde Diker'ln hemşlres!, İrfan Kutkan'm ve Clhat Aksel'ln kaymvalldelerl Salihatı nlsvandan Kadir gecesi fstanbul Müftülüğünden: M'27 Rnm?2anı Şerif ve 7'8 Mayu 195S tarihlne müsadif pazartesl akşamı fsalı secesl) mObarek Kadir gecesi ol<Jutu llân olunur. 1 SAFİYE MELTEM Rakkm rahmetlne kavusmustur. Cenazesl 5. mııvıs. 956 cunnarte'l ıtünü Eadıkör, Şalr L&tlft BOkak 18 numaralı haneslnden ahnarak o*!e nama zı Osmanaga camllnde eda edlldlkten sonra KarscaahmM''ekl alle mezarlığına defnolunacaktır. MAYIS 5 RAMAZAN 24 t c V. E. ,944 c S c M 1 m s 2.56 | 4.53 12.11116.04,19.09 20.55 1 5.011 8.54 12.00 1.45 7.47 Fakat elbctte mn.nzaran.i7 hâlâ kimseyi tatmin edenıiyor. Politika, topyekun milletinıizin ve ferden her blrimlzin hallnl. i=tlkbnllnl âyarladıgı Içlıı dnha mükemmel olması lâ».:ntdır. Halbukl öbür me^leklere ».ıynsla pek aksadığını her siln etlml"*, kemiğimizle hissedip dtıruyoruz; hayıflanıyoruz. Tıpltı bir barajdaki suyun âyatlunması jtibl, tıpkı serm.ıvenîn hi fube» den öhfir sııbeye Ihtivaca 7 S " mesi eibl. Türk miine\vpr1erinfn *e, son hâdiselerln teslrile ':<mdi nıcsleklerinden kapı dışan »tı'ıp su myıf politika hayatımızı d< Iddrmağa sevkedilmelerl, sanınm, hiyırîı 010 yor. Normal islerinden tedirein edllml» ve daha da edlimege hanrlanı'an miinevverler ara<ında asnhivetle fnuller yapanlnr bulunacaktır: «üphe yok Fakat bize hiUIirildiçl gibi. henüz çençVen s;rf CPİâdetlerl sebeb'lo isinden Fiicıınden atı'mıs doeerli snhslyftlerle Işsiz •Intellisent» ler m!Utnn kabarmağa baslarsa. siyaspt tarlhi. erbahınca mn'umdun Bî'iNr elbette en tabli ujrnkları olan p«'lifika alanını dnlduraraklnrdır. Orada» ki eksiği jfed'ifi tamamhyacaHardır. Po'itika esnafınm karsısmda deSerll rnklh na'inde be)l">ce'derdir. İıTpritıden iv} d»r!et adamlan, lyl Var":n vazılan nkmaq da cok rmıhtemeldlr. tn«aallah. Hî • Sî Ekser hitkiler, yer değiştlrirlerM ! t' l n ı Akçuraoîlu Yusuf (KonferansOnıın l<!n. unvımî kanaatln hi'âfilar \ na. İ > htı son deprestirmelerp ravit Mn (2) Almanach de Lİllustration (se nolltikacılıŞmi7i kııvvetlendlrerck ne: 1877). "•'•M hâdlsrler dl"e bVmiJa bnşladım. «CUMHURİYET» in Tefrikası: e... Bunlar da «arapşav.. Mamadadı ispirtoyu söndürüp kol ;uğu iterek kaıkü. Peki şimdi ne yapajak? Ellerfc: ardında kavuşturdu. Başını şöğsüne sarkıtıp züınindeki su allere cevab arar gibi odada gidip geliyor. Bu düşünme şeklini kimden öarenmiş Allah Dİlir. Evet, şimdi ne olacak?... Ne yap Yaza nlar: Nihat Karamağarau vc VâNu ması gerekir? Naylon zarftaki evı Sen benim dönya ahret blr ği belliydl. Anberbu, şişman vücudile yal pakm ehemmiyetini Mülrtedl ratanejiğimsin, dedi. Seni tecrübe Dubleyi tekrar doldurmak Ozerelpalaya yalpalaya asansöre yürüdü. porunda bel'rtmişti. Dün akşam ettim; sen çok akıllısın. sen çok yaklaşan garsonu görünce, konyak Şimdi odasmm kapılannı kilid üstü Jemi'jik kahvede okudu Müh kadehini elile kapattl: sadıksın, sana güvenirim!» dedi. lemis, pencerelerini, perdelerini ört tedinin raporunu... Tercüme etti. Artık işmeyejeğim. Odaraa müs, bir garib işle mesgul oluyor. İsrael hükumeti bu evrakı eîe geVe hszırladığı bir mektubu ona tesl nı etti. şıkıyorum. Oturduğu koltuğun önüne bir çirmek içm Mühtediyi Emirin peŞimdi Mamadadı, onun dün geKoltukta davrancb. Sonra, guy» tabure çekmişti. Taburenin üstün şine Uktı&ına göre... ceki sözierini harfi harfine hatır birdenbire aklına celmis gibi tek de ispirto ocağı var. Cezvede su < Jan alajak evrak benim elim rar grrsona döndü: lıyor. kaynatıyor Suyun buharına da E den transıt mi geşejek?» Sizde meyankökü ile zenjefili mirin verdiği zarfı tutuyor: Emlr tzzeddin demişti kl: Yok böyle şey olmaz... Hem tek « Ben esir adamım Ne olur ne iyi kaynatırlar mı? Dur bakalım neymiş esrarı nüsha tehlikelidir. Ya kaybederolmaz başıma bir iş gelirse. şu mek Edirneli garson, bu hususta ken Nejabetmaabm? se?... Ya şaldırırsa Anberbu?... tubu sendekı naylon zarfla birlikte dl cehlini belli etmemek için istihBuharla gevseyen zarf açıldı. Güler de şok emek verdiği yazılavereceğim adrese götürüp elinle tes fafla Anberbu mukavva kutusundan rm bir kopyasını şıkanr .. lim et. Bir çaresinl bul...» Öyle seylerl bvuılar burada ne gözlüğünfl ahp burnunun ucuna Mamsdadl nihayet bir karara Ve ona bu ricası etrafında uzun bilecekler teyze! taktı. Zarftan çıkan dörde katlan varmıştı. Derhal hareketa geçtl. Hakkın var şojuk ne bilejek mış beyaz kâğıda iğildi. Şöyle bir urun tafsilât vermiş, tsraelin tuNivetlcr.digi ziyaret için kırmızl ristik bir şehri olan Nasıra'yı ha ler... Sen bana bir Ispirto ojağı g5z atü: basmasını pek hafif bulduğundan, ritada göstermiş; Nasıra'da g'dece uydur bari... Kendi ilâjımı kendim Arapşa bu ule... dolabdan b:r kahve reııgi elbise seÜ evin krokisini çizmiş: ayrıîacak kaynatayim. Baklava da jilâ verir. Sonra kendi kendine uzun u çerek sırtır.a giydi. Aynanın karsllan sırada ds dadının tekrar tekrar Şıkar buzdolabmdan getir kutuyu zun güldü: sında itina ile saçlanm düzeltti. elini öpmüştü , da sen de versin... tngilizje yazsa sanki anlayaSaate bir göz atb. vakit müsaid.. Demek bu bir vedalasma imls. Farkında olmaksızın cfirüra or jaktım, Emirin kâgıdlannı katîayıp cebine Anlamalıydı Anberbu... taklığı ettiğindenberi Anberbudan Kâğıdı bir tarafa bırakö indirdi. Demin yaptığı acayib şin Mamıdadı eözlerini kadehe dal ; bol bahşis alan ve boi lokum yutan Sıra, baklava kutusunun içinde Helillerini ortadan kaldırdı Bu aradınp düşü'ndü düşündü B r şey ta Edirneli garson, onun bu emirleHni sakll naylon zarftaki diğer zarflara da telefona şövle bir baktı Teredkendisinl •arUdığı, bir karara varmak istedi de yerine getirmek üzer* kofta. gelmijU. Bunlara da aynı muame düdle durdu. Odasmda O ne, kalfa hanım? ziyaret edeceğini Bursalı hattata, Ne olajak?... Rüşvet. otel santrah vasıtaslle bıldirmesi Bursalı hattat, misvak kaçkını nazıkâne hareket olacak ama, dikdişlerini göstererek güldü: kati ne diye çekmeli?... Âmir değilim, memur değiMmldandı: !im... Rüşvtt benim neyime?... Ver Haiı beye sürpriz parti daha şu baklavadaın bir samsa da helâmünasib... linden ekledelim. Ve baklava kutusunu kavrayıp Buyrunuz, aslanjığım... Birinodasından çıktı. Otelde bir telâş se jisine ikinjisini de ekleyiniz. zilmiyor. Demek ki henüz Emirin Kutuyu uzattı. kaçtığı farkedilmemis. Odası kapalı Ve Hacı, kendine fazla rica ettirve sessiz Emirin... memek niyetinde olduğunu, ikinci Anberbu endişeli: Firar hâdise samsaya üçüncüyü, dördüncüyü sinden dolayı şojuklara bir » r a r üâve suretile ispat etti. gelmesm de... Sonra etrafında bardak arandı, Bursalı Hsttatın, sabahlarl, loMamadadı, musluktan doldurup kanta salonunda erkenden kahvaltı nezakele uzattı bardağı ve divan ettikten sonra odasma çekildiğinı, durdu. öğleye kadar pmeklediğini Şamdan Afiyet ols\m, Hajı efendi. beri bilird. Nitekim iste, hacı gen« Su gibi aziz ol... Hacı hact odasında .. Ayağında mestler, sır deyip duruyorsun ama, hacüığımız hnda patiska gecelik, başmda si nerede bizim? yah takke, elde tesbih yatağının Yola şıktin ya yetişir... Kutistünde bafdaş kunnus oturuyor. düse de gider, şeyrek porsiyan hajı Mamadadıyı eşikte görünce mem olursun. nun memnun güldü: îste onu bilemedim: Kudüse giden yan hacı olur. Safa geldin. karabiberim. Ama sen şeyrek hajı olajak Safa bulduk, badem şekerlm. Badem şekerlik de halimlz sın. Nedenmis o öyle? kalmadı ya... Heh heh he... Şünkü Kudüsün hepsini göre Jami yıkılsa da mihrabı yemiyejeksin... Bir tarafı bu devlette, rinde. Sen hiş üzülme. bir tarafı öbür devlette... Sen de Hacı palazlandı sanki: yanm Kudüsü görejeğin işin şey Evvelâllah öyledir. Anberbu, koltuğunun altındaki rek hajı olajaksın... Turistlere kab;,klava kutusunu ma&aıun östüne nş gitsena ayoool bıraktı. (Arkası var) ME V L Î D İstanbul P.T.T. BaçmOOTr'.ÜS veznedarlığmdan emekli Darjşça.'aka me'imlarndan, süemlzln kıvmet'.I bürüğü vefa*:ının kırkmcı gününe rastlıyan 6. mayıs. !956 pazar günu öğle namaztnı müteakıb Merkez efendl Camll jerlflntîe merlld i v « " ' f « v ve ha'ml serlf duası yapılacaktır. Arzu eden akraba. dost ve lhvanı dlntn tesrlfleri rl ca olunur. Eltez ve Önal allelerl namına Diştablbl Cemal Ziya Elitez Eczacı Hacı Aiâaddln Önal M ±V L 1 D Istanbul taclrlerinden ırıerhunı vefatının kırkıncı eüüııe tesaduf eden 6 mayıs 1956 pazar günü öğle namazını müteakıb Bîya't'Ma Soğanağa Camil Ser'flrde ruhuna ithaf edilmek üzere okutulacak Mevlidi Serife skraba. dost ve «raı eden dta kard«ler!m!7.in tpçrlfler! rl<?a olurmr. Bekâroğlu allest SAMİ BEKÂROĞLUnun YUSUF ZİYA ELİTEZ'in TESEKKÜR Bibam DERVİŞ NAZMİ EDMAN'uı cer>a?e merasimıne iştırak eden bizzat evlmize gelerek taziyette bulunan akraba ve dostlarımıza teşekkürlerim^zi bildirmek üzere ga7eten!zin tavassutunu rica ederim. Erdogan Ddman HAZRDTI MÜHAMMED ME V LİD Se,TİH a n n e m l z Ikinci Fasikülü de renkli nefis bir âyet levhasile bugön cıktı. vefatının dördüncü senel devrlyesi münasebetile 5 mayıs 1956 bugünkü cumartesi günü ögle namazını müteakıb şişll CamJl şerlfinde mübarei ruhu İçin şehrlmlzlo tanmmiB hafızları tarafından mevlld okunacagmdan arzu eden akraba re doatlanmızm t«srifl«rl rtca olunur. HATİCE RUŞEN SADIKOGLL'nun