Katalog

öd CUMHURÎYET 30 Mays 195f 3O Perde y ÂLBAYHÜSAMETTİN ERTÜRK 1 mart 1935 cuma günü Türkiye YAZAN: Büyük Millet Meclid ilk defa olarak Halicde bulunan sanayi müesse kadın mebuslarınm vatana ve Cumselerinin nakli belediyeyi ciddî ü r huriyete sadık kalacaklarına dair fstanbulda gene bin bîr hayal pe i sırada Sapancalı Hakkı Bey ticaıî şekilde meş^tıl etTiektedir. E\^e!ce ar.d içmelerine sahne olıııuştu Fıl'ıaşindc koşan Yakub Cemil, bu sı işleri için henüz harbe girmemif olan kika daha üç ay önce kadınların rada Trabzonda Ittihad ve Terakki ' Rumanyaya gitaüşti. Bükreîte Dü de belirtildiği gibi burada yerleş?n mebus seçme ve seçilmelerine aid nin murahhası mesulü Jken vali ıle veli îtilâfiye ajanları, İttihadcıların bazı müesseseler Halic:rı dolması kanun lâyihası heyecanlı nutuklar'a ve Sinob civarında gemiye binerek maklı k&dmlar bulunur. Istanbul say geçinemiyerek onu merkezi umumiye, güzide bir ataa olan ve Enver P« na, sularm kirlenmesine ve asidli alkıçlanarak kabul olunmuştu. tşte Kırıma geçmiçtir. fiyelerinde kadınların pek sembolik, Dahiliye Nezaretine şikâyet ermesine şanın büyük itimadını kazanmif bu bir hal alrtlisına sebeb olmakta bu hSdisenin yirmi fldnci devir seneSeyyah Türk kadınlarından bahsedi âdeta açıksaçık giyinişlerl vardı. Şerafmen, arzusu is'af edümediği i;ın lunan Sapancab Hakkı Beye, mün dırlar. Bundan başka sehrin göbeîi si. Ankara Kadınlar Birliği tarafından yor. «Bu memleketlerin garib âdet hir içinde yeni bir giyiniş tarzı le varifesinden istifa ederek ge'.en, ferid sulh için, hükumet nezdinde olan HalicRi havası da berbsd ol bü>ük merasimle tes'id olundu. Türk lerinden bıri, kadınların örtünmeme şekkül etmişti. Yüzü kapıyan o l u ı Hüarev Samiye rastgelınişti. Her iki tavassutunu rica etmi|ler, ona men makta ve denirin tedrieen dolrr.aa kadını en yüksek Kiyaat haklartm te leri, bizi karfüamaları ve geçirme bir peçe, omuzları, kollan ve ba|i örli de İttihad ve Terakki merkezi u faat göstermişler, hakikî vatanper yüzünden naklivat sünden gv.e min ermit demektl. Tarihin Sdeta u leridir. Burada kadınlar serbesttır ten bir pelerin, uz"n bir eteklilı Adeta hısım ve akraba gibi harekst 1914 te Umumi Harb başlamıştı mumlsine, Enver ve Talâta bir hayli verliğm daha harbin ortasuıda Osgüçleşmektedir. Bundan en fazla mumi kanunlarını ihlâl eden bir hâ ediyorlar» diyor. İznikte Alâeddın Hukumet, istisnasız bir asker topladise olmuş, kadınlarımız gayet kLsa •üp tuttuktan sonra. kaialarıru din manlı devletinin münferid bir sulh lendirrr.ek için beraberce Bursaya. ile bu bâdireden çıkması olabilece müteessir olan Slâhtarpğa elektrik bir znmında âdeta hüviyetlerini de Paşa ile mülâkatlarından bahsediyor. ma usulü takjb etmişti. Resmi dai Santralın kuüandıgı gi^tirnuşlerdl. Içtima! vâkıaları pai Beraber Sultan Orhanın zevcesini zi reler boşatmıştı. 17 ekim 1915 tari kaplıcalara gitmişlerdi. Orada, tanı ğini anlatmıtlardı. Sapancalı Hakkı santrahdır dıkları bir otel, kendilerine hürmct bey, merd »e cesur bir insandı. He sular ?sidli oldueunda<n kondansa kolojik kanunlarla izah etmek isti yarete «ittiklerinl ve pek büyük hinde Postahane, gişelerinde kullantörleri berbad olmakta, kömür nak yenler, Türk kadınmm bu erkekten hüsnü kabul gösterdiğıni, •cendilerini mak üzere otuzbir kadın memur 8İ edecek bir adam vardı. Çekırgede men bu mutavassıtlara: ziyafete davet ettiklerini söylüyor. Servinaz otelini bu tarihte Satvet liyatı hnkftnsız bir hal ilraaktadır kaçuuna inaiyakının mevcud olduju Sinobdan Kıruna geçmiş, burada da mak mecburiyetinde kalmıştı. Vfikıa bu tarihten evvel de kadın öğretmen Benim akhm siyasete ermez, kîn» nu ve bu hasletin terbiye ve tedLutfl Bey isletiyordu. Satvet Lutfi Evvelki gün Ticaret Odası tarakadın hayatı hakkında oldukça ge ler mevcuddu. Gümrükte, poliste arıBeyi Bursada bir otel isletmeğe mec seye de telkin yapacak bir adam fından eski müesseselerrp burada ris ile kolay kolay değiştirilemiy.v nij malumat vermiştir. Bu izahaf ın yıcı kadınlar bulunuyordu. Fakat bım ceğini Iddia ediyorlardı. Halbaki bur eden aebebler, ne bir maişet ta değjlım, ben karışmam!. diyerek işin bırakılması sartile venilerinin ku1955 scnoleri arasındaki yirmi aene Kırun da riahi kadınların hürriyetin lar, kapaiı ve hususî vazife gör^n içinden stynJmıştı. Fakat İstanbula rureti, ne de bir tesadüf e=eri 'di. rulmsmesı haVkmda \'erilen karir lik fasıls bu muazzam inkıU den, erkek meclislerinde bulunduk'a kimselerdi. Giselerdeki posta memuOnun ismi, Mahmud Şevket Paşa sui dönünce. guya tavassut edeceği v» rından, çarıı pazarda gezdiklerinden releri ise âmme huzuruna çıkmnk münferid lulh taraftan olduğu »ayi sanavdlpri meti"\rn etmi^s» de tu bın vukua gelmesine kifayet eyimdtne ymnlış olarak kanşmıştı. Zibahsediyor. mecburiyetinde idi. Vfikıa. gene üst olmuş, bu da Enver Paşaya duyurul rizm ?an=vii ile uğrssanian ve seh lemişti. Bir mucize içtimaını b'r ra meşhur ademi merkeziyetçi Prens hârika gibi telâkki edilen bu oIstanbul, 'ıükumet merkezi olunca, lerinde çarşaf vardı. Fakat yüzleıi ; muştu. Maksad, Enverin adamlann rin prtiı*lli? ni korum=k isteven'eri Sabahaddinin en mutemed adamı ıdi laym tarihî sebeblerini araştır İmparatorluk Viyana hududlarına < a açıktı. Muüzzam tnkılab, sessiz sada1 Bu feleri Paristen idare eden Şerif dan Paşayı uzaklaştırmak ve onu tatmin ermPTiiştir. Maamafih A'â mak icab eder. Şalr Abdül yanınca kadın hayatı, bir inkılâb sız baslamıştı. : tecrıd etmek gayesini güdüyordu. Boçe adamı Perteve, kııcak dolusu kalılar Be'edive mec'i"; nin pski ka hak Hâmid. (bir milletm kadınları geçirdi. Fakat zannedildiği gibi çok Harb devam ediyor, velisiz «alan Dığer taraftan Yakub Cemil, tertib rannda ısrar edece^inden ve şehri terakkisınin Slçüsüdür) mealinde bir kapaiı ve sıkıcı bir hayat değil. Ka genç kızlann birar pervanz bir «u attzn dökmüa, artını okşamif, edeceği çeteye Istedi^i tabitleri »1 berb'd eden bu möesseselerin sa söz söylemişti. Şairane olan bu söz dın, sokak kıyafeti yaşmak ve fer^ce rette pezindıkleri g6rü!üyordu. Har Haydi görcyim •seni, bu işi başar, mak içın Harbiye Nezareti Müsteşarı tarihî hakıkatlere o kadar uymuyor dir. Baş, beyaz bir tül ile örtülüdür. bin son senesi yazında küçük Bir btd de bu tttihadcılardan kurtar, i Mahmud Kâmil Paşaya başvurujor, nsvi bölgesine nak'me karsr vere Eski Yurıan ve Roma gibi bedii sa vüz açıktu*. Açıklık derecesi. moda heyet. Bo|az!çinde Bebek sırtlarmda demifti. Demı?ti ama. evdeki hesab 1 onunla kavga ediyordu. Alacafc silah oeginden em!n natlarda kemal derecesini bulmuş ya ve içtirna! mevkie g5re degişır. oturpn Halide Hanımı ziyaret etmiş da çarşıya uymamıştı. Koskoca İtti ve cephane ile erzak için de bir gün milletlerde kadının içtima! seviyesi Fakat göz nuntakası her zaman ser ve Türk Ocagının idare heyetintte Bir tnçiiiz filosu limanımizi had ve Terakki hükumeti. bir iki ser Merkez Kumandanlığında benim üzepek dun idi. Eski çağda bu iki mıl besttir. Kadınların yüzlerini siyah hıı bulunmasını rica etmişti. Kadmlaıa letin tiyatrolarında pek nadir istis peçe ile örtmeleri, Ondokunmcu • * karsı telakki o kadar deeişmeğe ba?ttfıeştçu Çerkesle. lâzla kolay kolay rime yOrümüştü. Bu tarihte Merkeı ziyaret edecek »ortadan kaldınlamazdı. Nitekim, sui Kumandanlığı inzibat subajı N e v a «» hmlran tarlhleri »ratınd» İn nalardan sarfınasar, kadın rolÜJıD rın yarısından sonra başlamış, On lamıstı ki. ne Halide Hanım, ne eikaad failleri, efer yurd dışma çık dın odasında bulunuyorduk. Yakub cilıerenln Akdpnlz Kuvvptlen Kuraan erkekler yapıyor ve yürlerine maske doktnuncu yütyılın ilk yansında ts den heyet bu teşebbüsü hiç yadır mamışlarsa, hepsi bir tarafta ele geç Cemil dafıa evvel Harbiye Nezareti danı Amlral Sır Guv Gvantham ku takıyorlardı. Vakıâ kadın sokaklarda tanbulu ziyaret eden ressam Mel gamsmistı. O. bu vazifeyi kabul etti. miş, Polis Müdiirü Azmi Bey. bun Levazım Subesi Reisini görmüf. ıh mandasında 8 par?a semlden mötesek açık gezebiliyor, bazan erkek rneclis ling'in tablolarında kadın kıyafetleri Şimdiki Şehir Tiyatrnsu olan kll bir fl!o, llman'miza rfsml larm hakkından gelmiştl. tttihad ve tiyaçlannı söylemişti. Levazun Reisi yarett* bulunaraktır Araiarmda bir zi lerinde bulunduğu vald oluyordu varlhan görünür. Kırım muharebesi D>"ilhedpyi kndrpsıına 1918 se43 b!n Fakat umumiyetle kapaiı ve münzevl esnasında resmigeçid resimleri ara nesi sonlarmda bir kaç Türk Terakki hükumeti mçrkeziyetçi v» de ona, Teşkilâtı Mahsusa dairesin tonluk Rnsie uçak taşıd r»mlslnln (ie bir hayat yaşiTOrlardu Kadının hı;r sında kadın seyircilere tesadüf olu kızı alarak yetiştirmeöj düşünotoriter idi. İşte bu işe kanstıft id den maiyetinizde bulunan zabitan ve bu!\ındu§u fllo. İstanbuldsn aonra ve serbest haymb barbar Cermenlerin tıur, hattS Sultan Hamidin Eyübsu! müştü. Bunlardan doktor Said Pa • dia edilen Servet Lutfi Bey, hâdise efradın bir listesini tasdik ettirip ge Göleük, tsmir. İakenderun ve Antal Roma împaratorluğuna yayılması İe tandaki kılıç alayı tablosunda ya? şanm torunu Afife, sshne hayatına Ile derecei alâkaa kat'i olarak tes tiriniz, ona göre verelim, denilmıjü. ya 'iTi»rionmırı rlvaret MeceKtlr. başlar. Belediye 1218 miiessespy! bit ediletnemekle beraber Divanı Beni Nevzadın odasında görunce Kadın v« «rkek münasebeUeri oir Harb kararile «vreM Çorumda ,dah> cebinden çtkardığı uzun bir listeyi kontrol etti •onra Bursada ikamete memur edil hemen orada tasdik ettirtnek iste* Beledly* tkti«ad Mtliürinsil M*rtt« irfan işi âtğü, bir içtimai bünye me« mişti. Isin «aribi, Satvet Lutfi Beyle mişti: Murakate Te=*tilatı tarafından »on selesidir. Tarihi vesikalar bize bu MARtLYN konfeksiyon en son model Dİâj, şehir, kokteyl bir hafta zarTında, şehrin muht^ltf hususta edebiyaün ve gulel aözlerin Hüsrev Saminin dostluğu idL Biıi elbiselerini. mayolarını takdim eder ve bedeninize uydu Bu iş ayak Ostünde obnaz Yakub cemtlertnde İ21R müesEege kontrot edil verdiai kanaatlerin büsbCtün aksine taten tttihadcıların hasmı biamaro mlş, bunlardan 8 1 hakkmda fj.la bir netice verebilir. Tarihte Türk rur. MARtLYN konfeksiyon Kervansaray altı Harbiye idi. Diğeri yani Hüsrev Sami de Ta Cemil Bey, daireye ı«hmet ederse natla sahş yarmaStan dolavı M T İ Ko 11 kadını açık, vakur ve müsavi hak lât Paşaya kızmif ona diş bilijordu niz orada tetkik ederiı, deyince, he runma. 79 müessese 1 e sayflve yerJe1 ara malik bir halde görünüyor. Dalşşte anlaşmalanna bu hisleri kâfi men üstüme yürüyerek ve tabanca rinde bulunan 16 eazlno htkktnda da ha sekizinci Milâd asrındaki Göltekln muhtellf rjc'artla'n dolayı Belediye gelmişti. Şimdi geriye Yakub Cemil Einı çekerek, kitâbelerinde Hâkan ve Hatun e n f.b»! tanzlm ednralştlr. kahyordu. Hüsrev Sami. Satvet Lut Sana da çok yur Termişler, ne redlyor kl ttbirlerine tesadüf edly>fiye, pohpoha çok gelen ve Envere, j demek, nerede istersem bu listeyi Harbive cinayetinin işlendiği ruı. Vskıi bu münferid vftkıavı öuTalâta kızan, gröü pek. «li tabaneal' I tasdik edersin!. deyip yakama yapıyüterek mühim neticeler çıkarmak 0 mahaide keşif yapılarak bu adamdan faydalanmak lâzım pel finca, Nevzad Bey araya girerek % kadar dcığru değildir. Fakat Ondör TOrk Hukukunun tekftmülüne yardım edecek muka• Harblyede Tekel deposu oekçljl Abdiğini anlatmıs, Satvet Lutfi böyle yırmıştı. yeseli ilmî araştırmalan teşvik gayesi ile (3000 Üçbin) dürrahTtıan Borkıırriu başın3 tce^erle düncü Mılâd asrının ilk yarısınâa Abir istifadeye yanaşmamış, yalnız aV Bldüren İ<7iıet Eriç'n duruşma nadoluyu liyaret eden seyyah ibni liralık blr pafa mükâfatı tesis edilmiştir. Şimdi bu zatı odanda hapsedeBatuta'nın Türk kadınları hakkın J a memleket işleri hakkındaki düşünd'in frci Ağır Müsabaka mevzuu «Anonim Şirketlerde idare heyeccksin, yeni bir emre kadar aezaret de de\»m 1 edMmlstlr. Ceza mahkemeain rerdigi malumatı başka türlü te vi) celerini de anhtmaktan geri kalmaDiinlrO eeî^ede tinin hukukî ve cezat n'esuliyeti» dir. Katılmak istiyenaltında kalacak!. lltlnc: Sube Müdiir Muavlni Al'san ve tefsir etmek de mümkün değildlr. miftı. ı lerin tamamlayıcı ma'umBİ için Enstitü ^ekreterliğine mütJlu«îanla tahkikat kon^iseri Serrıh Im Seyyah, Akdeniz kenarında, Alâiyeoe Diyen Yakub Cemil. hiddetle oda r»t »h!d otarak dlnlenmiî>rdlr. Her karaya çıkmış, dikine seyahate de raraatları. Harb çok fena gi diyor. İttihad • dan çıkmıştı. İnzibat »ubayı Nevıad iki sahid. kafiün ne şekllde yal»alanedar, bu isin aonunda memleketi Bey şaşırmıştı. Derha] telefona sarıl dığını anlarmışlar ve pollste verdiği vam ederek Bursa ve Iznlğe mahvedecekler, vatanperverler bir dı. Merkez Kumandanı Kızanhkb Ifadeyt tejtrarlamıslardır. ŞahKHcrdtn leşmeli. bu hükumeti behemehal de Miralay Cevad Beyi buldu. Cevad sonra töz alan nnnıurı veklll. mahkemeye tevrH tahkikat talebini havl vümeli, mflnferid sulh yapılarak za Beyin verdiği cevab fu olmuftu. S «ahlfeük bir dilekç« Ibnız etmişiir. rarın neresfeden dSnülse kârdır ,sö Hüsameddin Ber Kaymakam Bu talebnamede mamun vrktil. hadiM rüne uyulmalı!. diyordu, ve ilâve edirütbesindedir. Muvarzaftır, Yakub , mahalHtıde bir lceşif yapı!m«sı !0ruyordu: Cemil Bey ise ihtiyat Binbapdır. Bir [ muna Işaret etmekte vt İsmet Ericln Çanakkale zaferinin Avrupadaki Binbaşı nasıl bir Kaymakamı hapse ' müsahede alt'na ahnmasını Istempkte SON PARA tesirleri benüz yaşarken münferid der, böyle saçma fey sorulur mu? idi. Ayrıca elde mevcud sue Sletlerlrin b> trntehajMs tar^fındatı tetkik »dilesuDı yapmak mumkündür. Fakat ah. Hüsameddin Beyi hemen al benim rek depova ald kasanın bunlarla açılıp Kabul Tarihi bu inada ve zalim Enverle. diktatur yanıma gel... »çıl«mıyacağının tesbıti de^taleb olunu7 Haziran ruhlu Talâta bunu kim anlatacak?. Beraberce Cevad Beyln yanına git yordy tşte Bursada geçen bir haftpnın bi tık. Merkez Kumandanı Miralay CeMahkeme sadece hSdls» mahslllnde l&nçosu, sonra her iki arkadaş, Sat vad Bey, benim hatınmı aldı. Fakat kesif yapılmasına karar vererek durujvet Lutftye teşekkür ve veda ederek çok canım sıkılmışü. msyı ba;k? güne bıraknrçtır. İstanbula dönmüşlerdi. Yakub Cemil Bu vak'adan bir kaç gün «onn Haydarpaşa kaza^ına seb*>b ofan sık sık Harbiye Neznretine gelivir. jolda İttihad ve Terakki Merkezi Uvatman tevkif edildi Envere çıkıyor, münferid sulht&rı mumisinden doktor Bahaeddin ıkır Pa»r Kümi öfle ö?eri H^ydarpasa bahsediyor, tngiltere ile anlaşmayı ile Nazım Beylere rastgeldim. Onlar koprösü Uzerir.de Ikl kls'n'n 8!ümü kîsintn de yartlsrmaîi üe: ret'celetavsiye ediyor, ileri, geri söylüyordu. hâdiseyi duymuşlardı. Bahaeddin Şanen mitessif kazaya aid tahk k?tır Hk Bir gün Enver Pa^a beni çağır kir bana: sdH safhası dün vabnan tbrehfm Erdonuştı. , Ah Hüsameddin Bey, böyle firsat ftanın tevkif edümestie net1ce!«ımW!r. Hüsameddiu Bey, dedi. Teşkilâtı bir daha insanın eline geçer mi? Sen Kadıköy Müddeiumumîliğînce yapıîan Mahsusımızda çahşan Yakub Cemilin de ona mukabele eder. şu herifi or t?hkikat ve titblkata nazaran vatman yeni bir çete teskili ile İrana gön tadan kaldınrdm, Merkezi Umumiyi tbrahimin bu kazaya sebehiyet venJ'gl derilmesi fikrini nasıl buluyorsun? de bu baş belâsından kurtanrdm. te<ıb!t edümişttr. Vatıran tbrahim tatBaşkumandan vekili ve Harbiya sana sanki kim hesab sorardı? de blkat çırasında da kazadakl acemil'ei pa^p'd'?Ird»n d^kkatsirlik ve tedbirNaarının lutfen ve nezaketcn sordu ı mişti. Fakat benim tabiatım kavga sl?'i»t1e Biiime sebebiyet »uçundan Ka4u suaje benim vcrilecek ne cevabım dıköv Su!h Ceza hak'm'iŞ'ne sevkedtlolabilirdi. Ben pekâlâ anlıyordum ki dan hoşlanmazdı, hele gelişigüzel. mK sorgusunu Tn(ite?kıb tPvMf olunaEnver Pa?a bu adamdan kurtulmak edam vurmak da âdetüniz değildi. rak fe^aevine pönderflmfstlr. Bütün paranızın Istiyordu. Vaktile papaların, impara \ Velhasıl Yakub Cemil, lâf dinlemez, Bir cinsî sapık tevkJf edildi Kartal karasr<<< l»91ı TenlVTr, * O T İ ) torlar ve krallardan kurtulmak içın kimseyi tanımaz bir insan olmuştu. tertib ettiği haçlı ssferler gibi Enver i Yakub Cemil bir ara Sadrazam siklnlertnden Kigrur cavınnda oturan Paşa da bu tehlikeli insanı. îstanbul ( Said Halim Paşaya çıkarak, tngiliz 35 ypsmtfa H?=<ın otlre t«rn<nde Mr so för komsustırıun 9 yasıp.dalct oŞlun» lerle bir münferid sulh yapılmasını bir kur'a numarası dan uzaklaştırmak istiyordu. teklif etmiş ve Sadrazamı hayretler feccvü ett!»lndei. Kartal BU lh ce?a Emredersiniz Paşam, fena olmaz, tpvklf edllerei ceiçinde bıraktnıştı. Said Halim Paşa, Belki de tranda j'üzümüzü güldüre bu adamın cür'et ve cesaretine haycek başanlar eîde eder!. dedim . ret ve dehşetle bakmıştı. Aynı şey i MAYIS 30 ŞEVVAL l i Enver Paşa, dikkatle yüzüme baka leri Harbiye Nerareti MOsteşan Mah rak ve herhalde içinden: mud Kâmil Paşaya soylediği taman m S Sen de zamana uyuyorsun! diye Paça, S c o rek. bana, Yakub Cemiün Teşkilâtı c Ben askerim, böyle şeylere kaMahsusadan istejeceği siSâh ve cep rışmam!. diye cevab vermişti. Diğer 4.82^2 11 16 11 19 33 21 30 2.18 haneyi vermemi emretti. taraftan Sapancalı Hakkı Bey, En V. Yakub Cemil bir ara bu tertib edl vere giderek: E. | 8.SS 4.351 8 37 j 11.00 158 6.45 lell heyeti seferiye ile oyalandı. Bu A r k a s t S a . S, S ü l d e Babıâliyi kalkan Yakub Cerail =haberleri Türk kadmmın tekamül basmağa w Şehir | T A R İ H V E B U G Ü N ABAHTAN ABAHA... 1 ¥uan: İA.MIH NAFIZ TANSL Haücteki sanayi müesseselerinin nakli meselesi «Osntanlıca Tiirkçe Sözlük dolayısile an muhitlerde bir muhafazakârbktır. bir maıiperestliktir gidiyor. Beyhude akıp da batakhk yaratan blr say« faydalı kanaHara sevketmek kaMHnden tedbirler •J»mf* ™|" vn? Meselâ manevlyatı batıl nusaoîardan kıırtarıp ahlâkın yüeelmestoe yöneltmek kabilindea... Mesela milHyetçllik a<ablyetinl: «Vay filânca femiııln bayrağı dumandan karanrn?.» Sacmnhğından kurtarıp <ki bizden Mfl«ln mllletlerta de vapnr bayrakları aynı şekilde islenmMir: Hmartmırda gorüp danıyonızl milllyetçllik asabtyettnt »« mukaddes «rkçeyl lyi Sgrenmeğe yBneltmek kabılıaden... Türkçeyi iyi öğrenmek yalnra k»« nuşulan dlle kulağını dört açmakU mtimkiin değildir. Göziinü ve gönl«nu de dedelerlmirin eserlerine çe« irmck'p miimkün olur. .Osmanlıca • deyip geçmemeli. Bujrün yasMnakta olan mnharrirlerln eota bile «sm«nlıeanın ttslrinde kalmıslardır. E|er yalnn knlaktan dolma tflrkee Wi vetinsek. törktemteta tnazistaıl pü merhalelerine daîr.. EMIN ALI CAVLI m Mayo ve Plâj Elbiseleri / tstanbul Üniversitesi Mukayeseli \ . Hukuk Enstitüsiinden: HAZİRAN çekilişinde APARTMAN dairesi ve 25.000 lira her 15O lirasına AKBANK f > jiddetle alâkadar olmuftu. Kadıkdyün de şimdi Hâle slneması olan binada 1920 senesi sonbaharında sahneye çık mıştı. Büyük bir heyecanla netice lekleniyordu. Ermeni şijvesile sahne artistliği yapan kadınlar arasında te miz bir türkçe ile sanata hâkim olan u penç kız, nasıl bir inkılâhm müj ecisi oldıi^ıırtun o kadar farkında degild!. hk olarak bir Türk kızı açık açları, al elbisesi, beyaz çorap ve iskarpinleri ile amme ka.sısına çıkmıjtı. tlkin, tamamlle teshis edibnemişti. tkinci defa zabıta onu tevkit tmege kalkiftı. Sahnenüı .ukasuıdan :açtı. Bir çok maceralardan sonra mart 1921 tarihinde Istanbu' B^iedivesinin Darülbedayie yazdığı bJr ezkere ile tiyatro hayatmdan meneildl. Bizde Hk ktz mektebi 1858 de Sulanahmedde Cevriye Kalfa mektebi :1e başlar. O tarihe kadar bir kız mok Ecnchi dll öğrenmeie heveslenen ebi yoktu. tlkin yaşlı erkek ımınl evlAdlanrnm dedelertn yardıSı *BT*imler ders vermlş. sonra 1870 tarihin ceyl anlamafa heve'lendirmek b*IHe Knt Mualllm mektebi açtlmıstır. basJı mllliyetçillk vazlfesidlr. Dl\f»« 880 tarihinde Maarif Nazın 'bu sene ^alrlertmize de. vak'anttvlsterimİKe At. ekteb açtık. ancak üç krz möracaat Tar7İmal tnt'ellifierine de. Frtebivptı tti> diye şikâyette bulunmuştu. Kız edidemiz»1 de. mahzenler dolu fvrak mekteblerine 1908 Meşrutiyet inkılâ ?7İnemİ7e de omnz çeviıemejiı. nndan «onra hız verilmişti. 1914 te Bunliirı oVııvup nnlamalt flcerestne CaSa'oŞlunda Kız Darülfununu açil ula«mai«. Türk mflnevveri. »eref hllığı zaman. Kız Muallim mektebi ta meli . lîsttft lÛFnte hakarak! lebeleri. hattâ hususî tahsîl görmiiş İşte öniimde bir lugat dııruvor. ^ni me7unları talebe olarak ya e y ıst!. Bu bina, beş sene tedrisat »tln hun» Svmekten kernllı»! cra etmiş, 1919 da Veznecilerde e r <ek Darülfünuna nakledilmişti. Fakat Osmanlıca Türkçe Sözlük 3 .< > O' H J :edrisat. a\Ti saatlerde, ayrı dersha en fazla arabea. farsca kelime le eierde yapıiıyordu. îşte 3 mart 1921 10.000 den fazla deyim ve klişenln arihinde, Afifenin Darülbedayiden anlamlan . Osmanltca. Arabea, kovuMugu sene ve günde Darülfü Farsca Kural ve EVIer Rakkmda un Muallimler Meclisi, musterek ted BiW ve Örnekler 1000 sahife. rift isatı kabul etmiş. meclis reisi HJÜ siitaa. . Yazan Mnstnfa Vttıad Öün mes'uliyeH üzerime abyonan) :ön. Yayan: tnkılâb Kitaberl.» ive temınatta bulunmuştu. *T« «t! *!* Mİ1U kuvvetler galib ve muzaffer Şlmdl $Syic blr suale cevab vermek trmir flzerlne yururken Tıb !*»MH• esi de kapılarını kız talebeye aç ;alıyor: Acaba bu ve ba fibi eserlerln ıştı. Zaferden, bîr sene sonra Darülbedayi tiyatro heyeti 198 temmu ynrdımlle mflnevver (ene neslln «Munun sonunda trmire Rihni?ti. Bu manhca pserleri okuynp anlaması rarta Atatürkön Törk kadın hayatına kahil mMlrT Kendi hayatımdan fa hâtıraji anlk defa fiilen müdahalesi etSrillda eyetle beraber gelmls olan aktöf latayım: Ben henflz on yaşnmlayken. amıuvahhidin revcpsi Bedia Muvah idin sahneye çtkmasını teşvik ve cam, Yavuz Saltan SeJimin bir muemin eyledi. Yapacağı inkılâblarda raını okomuştu: ir sıra takib etmeyi tasarlamıs olan Ferrad M te nevl vöeud! ^tatürk kadınlarımızın tam Inkişa*d«m nda da bir merhale gözetmiştl. Zev:esi LStife Hanımla gezintilerde ve zl Ne demek bn. amca? aretlerde bulunuyordu. Bu tarihler Sen antıyamazsffl. . rarlsMlr. le çıkarttığı resimlerde Lâtife Hanırn Neden anlıyamıyaymı? . Tavak ir tavyBr elbise IV fakat. saçian 3r taltan Selim söylemlş... Anlanm .. ülü Wr halde göriilüvordu. 1925 te feryad) diyor. (nevi) dly»r. (rücwO şedid blr kararla tekkelere. zaviye Hyor... Tansrnı anladım .. Ateslnl d« ere. türbelere. medre^flere, kıyafete ınlamak Istiyornm. anhyarağnn. Bilyü de öyle anlaraın ^e» ıid inkılâbmı yapta. 1908 da Cumhu•iyet Bayramı münasebetile Ankara rmdllik Namık Kemalm ga siirlnl alasta muhteşem blr balo verdi. olni! le<^ resmen hh ksnun olmadıfcı Vatanın baBnoa dOfman dtyadı alde kadın hayahnm büyflk bir h»nçerlnl merhalesinl ikmal etti. On rıl sonra Yok talj kurtaracak bahtı kari adınlann mebus seçmeleri ve seçilBiaderln! i hakkında Millet Meclisinin verbir kararla bu Inkılâblar tetvic Onu da okuyordnm. BflrBn kelimesdilmis oldu. lerini anlatırdım. Minasmı kavnyor» lste Ankarada Kadınlar BirliSinm am .. Fakat akhm flkrlm Yarurans'id eylediîi hâdise yirmi fki sene indeydi. . Çocnfc rnttnrajh: • Adna nce vukua gelen bu mesud vâkıamn ledir «nne?»... yfld ve tezkSn demektîr. Kadın inkı• Hirlflc, oğlum.»... «Adem alud ISbimızın menselerinl an'aneîeHmiz ledlr biba?»... e. tarînlmîzde. son ydz senedîr ge< Senm an!ryaca|™, Yavoı Surtan • iSmiî t*>drid Wr tekamülun sey Sellm M m hiçllk olan bn btcrm varkten şlkayet ediyor. Ferrad. dlror.» rînde aramak JSzımdır. arsca yamnş. . Kelhneleri blrer Mrer öğren, anlarsm...* Hafızam beni yanılrmıyor: Yavw TEŞEKKÜR Snltan Sellmin askma ba sarp bedefo AHe büyüîümOz lnşmrştrm .. Mânayı e yaşta anlaraıf Bay NAHMAN SUSAR'm ım. pefatı münasebetile cenaee merasiınlne Gene nesUde böyle Mr gayret nştirak eden, telefon, telgraf. meltrub, •!enk eönderen ve celenk yerine fıkara yandırmalı. . Buna (msarmah .. Ralakl hlt tarlhimlze kanşmıs fanea emlyeflerine yardımda bulunan bütOn ıkraba ve dostlarımıza mirmet ve sük mısralar. arabea tâblrler hir tarafa • oouklarımı/m tarihi türkçeyi öçrei» nlarımızı arzederiz. mesi İçin gençleri heveslendinniyo Susar alt#ten rnz. Bilâkls tariht türkçeyl âdeta iatirıfaf edlyo ve ettiriyorar. MEVLİDİ ŞERİF Netirede blr kere da.ıa bu sfl • Kıymetli pederımi? tnnlarda bahis tnevzna edildfği gibl* fenç nesiiler de|il Fumtîieri, E\Hy« BİLÂL DEFİNECİ Çelebüeri. Nalmalan. Cevdet Paşa» ve annemiz h n , evrak hazfnemM. Namık KeHASİBE DEFİNECt malleri. Tevfik Fikretlerl, AhmeJ •uhuna 31 5.1956 perşembe günü Ikindi Hâslmleri, hattâ Mnstafa Kemalla lamazını müteakıb Karagumıük AtikHpasa camilnde Hafıı Zeki Sesll tara nutknna anlıyamıyaeak dnrnma MHl f:ndan okunacak MevMde ı m ı edenle dii«itiyor... JVIari 0e bnğlarrmı» kopnyor, korin ve tamyanlarm teşrifleri rica olupuyor... nur. Mnhafarakâriar! Maripeıestler?... Çocuklan Gayretierinizde nlahat yapaıak ba flbl davalarla ujSraşm da bari. gayÖLÜM tleriniz plrlnç tanesine kulhüraltahl Mubarrlr ve Sair Melih Cevdet Anyazmak mânasızlığını ve beyhndeliğlIsyın refikası nl attetmesîn. «n'MHHRÎVET» în Tpfrikasi: 7O 1ÜIİ plar. Nihal Karaınağaralı ve Va.NÜ ' Hal ve tavırlarından yüksek mevkilerde buıunduklan anlaşıiaıı batı zevat Rabin'in etrafını kuşat j mışlar; her halde lâboratuvfrîarda [ infilâk ihtimalini düsündükle'iıde'n onu himayelerine elarak bahcenin sokağa yakm bir kiîrnjnda bulunan kamerivenin altına götürmüşler; ^ani tehîikeli gnh:d3n uz"k'aştırm]|lardı. Rabin. bir hasır koltufa oturmus; karş'sreda kendini hürrrtetle dinleyenlere durumu anlatıyordu. Berısion, Mühtedi Hâdi ile beraber Cemilin yanına ko^mustu. Onlar da tafsilâtı Cemildea oğreniyorlardı. Rabin'in evindeki mahud Alman kadın, k.çtığı sırada iki bahceyi birblrinden ayıran yükgek duvarm ortasmdakı demir kapıyı kilid'er.iş olacaktı ki, bir kısım polisler bu kapıya saldırm.slar, k dilini kırmağa, duvardan sökmeğe uğraşlyorlar 4 . Blr kısmı d» çepeçevre malikâaenin etrafını kuşatmış. öte yandakl aifalt yoldan Blumenthal'in villâsına dalmışlardı. Oradan mahşer gününe yaraşacak karmakarışık, acayib sesler geliyordu. fnsanlar havkmşıvor, bir şeyler devrilip. gümbürdüyor: camlar kırıhvor. Ehlî ve vahşî hayvanlar ürkmüşler; uluyorlar, kükrüyorlar, ssldırabildikleri nisbette öteye beriye saldınyorlar, Ve bu ses kargaşalığı ortasmda Gülerin zavallı, âciz sesi... Koca bir orkestra çalarken, komşudaki mandolin tımbırtısı gibi eriyip kayboluyor. Kendi haykınşlan kendi kulağına bile s;elm'yor Gülerin... Dadıî... Dadı! Dadısı yok... Dadlsmın mantosu var. kendi yok... Polislerin açmağa çabaladıklan demir kapının hemen oracığmda, yerde. çimenlerin üstünde duruyor mantocuğu... Belli ki. Anberbu, lablta kuvvetleri gelmeden önce bir fırsatını bulup yan , bahçeye geçmi}, orada mahpus kalmış... Güler, lşte bu blr tflrlfl açılaırt!yan kapııun önünde çırpınıyor: Dadı!... Dadı!... Bu arada Cemilin, Bension \e Mühtedi ile beraber yanına geldiğini. kulağmın dibinde teselli sözîeri EÖylediğini farkermedi. farketmiyor. Sevflim... Gülerciğim.. Hani sen soğukkanhlığmı hiç kaybetmeedin? Kaybetmemiştin... Merak etme, dadını sağ ve salim bulaoağız... Dadı!... Dadıcığım!... ÇağırışlanRa cevab gelmiyor... İçitemiyor tabiî dadısı... Kâbusu hatırlatan bu sesler mânı... İvanların, Samların ve Lordlann uluma ları, kaiestekilerin kükremeleri kâfi... Gülerciğim... Emarıim, dadjja da duvarm 6te yanındadır. O d» «ana sesleniyordur Duymuyorsun... Açılmca kapı, onu karsımızda bulecağız... Nihayet açıldı demir kapı... Omı karşılarmda bulamadılar. Polisler Blumenthal'in villâsma dolufmuşiardl. Terasta bir insan kalabahğı vardı. Em<r veren ses ler havada karnçı gibi şaklryor; *rama. yakaiama telâşında bulunanlar dört bir yana galdınyorlardı. Fakat, vahfi hayvar.îâra aid k t feslerin bulunduğu tarafta hiç kaynaşma yoktu. Bu durum Gülerin dikkatini çekti. Zihninde çakıveren bir fikirle o tarafa do^ru yürürken Bensiona: Adamlarınız her halde gizH lâboratuann deliğinj keşfedemem*şler, dedi. Aslan kafesinln içinden girilivor lâboratuara... Huyunu bilirim: Ölü veya diri dadımı rmıtlaka orada bulacağıt. Bir felâket h'ssüe yüreğ; çarparak önden yürüdü. Sü« nebatlarını aralayıp baktı. İ«te aslan kafesi... O geceki gibi tsrak tavana defmiş... Kafes ikiye bölünmüş... Aslan yan tarafta mahpus... Büyük bir ihtimalle Anberbu da lâboratuarda mahpus... Dadı!... Dadıcığım! Cevab vok... Dadımın başına mutlaka bir ış açıldı, Cemil Bey... Dadırn... Bulamıyonnrı dadımı... Bensioo ve maiyetile beraber Cemil de yaklaşmıştlt Merak etme Güler... Aglan valanmıyor. dedl Aslan yalanmıyordu ama pek sinirliydi Tedifgin olmuş, bulunduğu noktada 6 r dönüyordu. Kuyruğu üe iki böftrünfl dövüyordu. Süs nebatlannm siperini aşıp kafes: umumî heyetile gördükleri zaman, bu tedirgin oluşun başlıca sebebrnj tavradılar. Kafesin yansını Afrikalı bir yarabk daha işgal etmişti. Lâboratuara ağız vazifesini gören bölümde, Mamadadı köşeye sinmiş oturuyordu. Gözleri fıldır fildır bakmasa, yaşadığından şüphe edi'e ctk bir hareketsizlikle oturuyordu. Kapağı açıp dışan çıkmağı becerememisji belli... Bu durum, Mamadadınm numaralanna alışık olnuyan Bensionu çok şaşirtü. Mühtedi ise kendini tutamıyor. kahkahalarla gülüyor ve bu kahkahalar maiyetteki memurlara da sirayet ediyordu. Sivincinden midir, utancından mı dir Güler kıpkırmın kesilmişti. Dargın bir ifade ile dadısını süzüyordu. Cemil kahkahalan arasında, demir parmakhklara sokuldu: Dördüncü sıçrayışta ele geçeceksln çek'rge dememiş miydim sana?... İşte kendi ayağmla kafese girmişsin Sesi çakacıydı. Fakat Mamadadlda bir çaks havası uyandıramadı Mamadadı perigandı. Dehşet içindeydi. Öyle bir dehfet Içindeydi ki. Gülere bıle öfkeyini unutturdu. tnerhametini uyandırdı. Manivelâsını bulup kafesten çlksrdıklan rarnan, onun ayakta sa!landığtnı gördüler. Cemil, omuzlarındaT] kavradı: N e oldun? Neden bu kadaı Zeyr>eb Kami! hastanesinde taburcu edüeceği bir sırada bir ambonl krlzl neticesı vefat etmiştir. Bugtln cenazesi mezîrftr hastaneden korktun, dadıcığım? kaldırılarak Beyazıd Camünıle Bfleyl Anberbu, ağlamakh cevab verdi nıfite^kıb cenaze namazı kılındıktan Neden korkajakmîşım, ayo?... sonra Merkejefendide aile itabristanına Siz beni bir kalem geşin... Gitti defnedüecektlr. janım kavar.ozlar. şişeler. inbvkler «•»•••»»••••••••••••••• l Lâboratuara gesmiş ola artık... Yavaş vavaş kendini topluyordu O eapraşık lisanile Bensiona anlatatg basladı: Hani Rabinin bahçesinde kanepede oturuvormuş da... Han} gözlerini kapıdan ayırmıyormuş da .. Kspı, birdenbire açılıp biri «Mariann! Mariana!» diye bağırıp gene içeri koşmuş da... Eh. ferasetli bir kadın bu fırsattan istifade etmez mi imiş?... Hitler'in bahçesinde ne dolablar Hönüvor diye açık kapıya 10.000 evlik şehrin en J yanaşmaz mı imiş?... Hitler'in bah mutena yeai sitesinde çesine dalmaz mı imiş?... Avtıkat SABAHAT ANDAY tran BüyOfce'eillîi Ba3in Müstesari Dr. IspahRny'nln anneslnln Tefat etini teessürie haber almış bu!ııt>uy« rua. 31. mayn persembe sabahı »aat oa Ue onikt arası .Valide Hanı» Camlind» blr t??net tODİantısı tert!»î eü'ePÎt, »ertnınıe'nln nıhu tçln ltur&öı KeMm okunacafedır. Muhteem meslekdaşımiB» «omîmt TAZİYET TOPLANTISI MEVLÎD Devlet Şurası ve Merkez Ban kası tdare Meclisi e«ki relslertn rten merhum Profesör N"o»r*t "îetranm oflu re Taşcızâde mtr hum HakkT »evin torunu Merhum MEHMED ZAFİR METYA nın ruhuna Ithaf edllmefe TCfatınm senet deTrlyesl olaı 31. marıs. 956 nerçpmbe ftlnO 6 3 namsnnı mOteakıb Kızıl Tot "îta ZUhtü Paşa eamllnde me 'idi nebevl okunacafindan artt Güniiniiz Kaldı Daltnış Blumenthanerin bhçesine dadı... Süs nebatlannm arkasına saklanıp gözetlemeğe başlamış... Evin içinde olup bitenler eöremiyormuş ama, kosuşfnalar işi tivorrnu$... Detken sene o eec hâdise tekrarlanmış. Aslanm kafesindeki tarak vÜkselmis. Delikten beya» gömlekli fie kl«l hrlamış.. Aeık bırakmıslar kafesin agzmı.. Çıktıklan delijŞe doğru blr şeyler b« âirmislar almsnca... Sonra RaW ntn evindeki Marana koçarak öbü bahçeden gelmi», demir kapıyı kl üdlerken Mamadadı ona gBrünme mek için aslan kafesinin tarakt kısmına dalmif... (Arkası rarV Meskenlik Garanti mahal ' lesi arsa ke^idesine toıı fafarak tarihi 5 hatiran salıdrr. 1000 , CUMHİÎRİYST ABONF ŞERAlTf Müddeti Senent Alb «ytıl ö» «ylık Bb tylık rfirkiye Uf» Kı Ur* KJ o>M aUI ILM KM Harie Ut* U . Uf» M. Nüshası 1S Buraatıa Borcunuzun yansı için ! 50 ay faizsiz takth. Ga; ; ranti Bankası gişeleri • ' rine müracaat ediniz. ; > • • • • T • • » • • M > M t •••••• OUKs I •dllıoa. »4 banlardat