Katalog

CUMHURtYEI lSMaynlStt 1 s percle 15 ÂLBAYHÜSAMZTTİN ERTÜRK r~azan: «AMIH NAFİZ TANSO Milll Korunma Kanununu tadil etmek üzere hazırlanan kanun tasarısıMeşrutiyeti memlekette yeniden te makine baştna felen Abdülhamidin nın Büyük Millet Meclisi umumi hesis etmek azmile, hürriyetperver ar Kâtibi Hususisi Arab İzzet Paşaym, yetjnde görüşülmekte olduğunu bilikadaşlarla beraber çalıştığımız gün Erzurumlulann Mefrutiyetin ilânı Öğrencilerin bugün greve nihayet yoruz. Fiat yükselmesi ve hayat palcrde, içimizden bizi ele verenlerin hususunda duydukları kuvvetli istek venneleri bekleniyor halıhğı şeklinde ifade ettiğimiz iktiyüzünden ben de diğerleri gibi sür ve heyecsrun Padişaha arzı istenmişti. sadi sıkıntı, yülardanberi devam egüne mahkum edibniş, Erzurumjn Abdülhamidin sadık bendesi Arab IzRobert KoleJ muhendis kısmı oğr«n den bir sey olduğu için günün deyolunu tutmuştum. Oraya vardığım zet Paşa, telgrafla halkın bu mesru ciJtrinin. Kole] idaresinin bir hareketıni vamlı mevzuu ve ıztırabı halindedir. zaman, Erzururnda kaynaşan bir genc isteğinin zab şahaneye arzedileceği i proteıto için yaptıkları grev ougüc Bu sebeble Meclis görüsmeleri ona bir aktüalite getirmiş değildir; bu lik ve zabitan kütlesile karşılaşmış, ni ve temennilerin yerine getirüee» soıu «recektir. âdeta sevinmiştim. Meşrutiyetin ilâ ğini vadetnuşti. Fakat pek az sonra I Bıllndiğl gibi. muhendiı bölmünür müzakereler sadece derdlerimlzi ta1300 öğrenclsl bundan bir hafta kldar nına takaddüm eden günlerde eğer Erzurum Valisi Nazun Pasa azledil I önc«, dğretınenJerinden birınin kolej zeiemiştir. orada bulunan Vali Arnavud Abdül miş, yerine Amavud Abdülvahab Pa müdürü tarafırdan haksız oUrak ıstıf5 Bilindiği gibi bu tadil tasarısı, ihvahab Paşa, Örfî Idareyi ilân etme 5a tayin edilmiş, o da Yıldızd«n aldığı ettirlldlgl kanaati il*. bu hareket! prj tikâra karşı tatbik edilecek cezaları miş, Emırumlu vatanperverleri Si emirleri yerine getirmeğe başla testo için gıev yapmışlardır. Bu mu şiddetlendirmek istiyor. Bu ceza bah nob kalesine sevketmemiş olsaydı, mj*tı. Padısahı telgraf baçına çağı nssebetle öğrenciler derslere gırmfcmif sınue şu düşünceler ortaya atüıyor: Erzurum hürriyetin ilâuı ^erefini, ranların hepsi tutulmu», işkence ya ler v« Isüfa eden öğrtmenlerlne btgiı Sadece deza, yahud da mevcud cezalık ifade ed«n dövizlerle okul bahçts.nManastır ve Selâniğin elinden almış püarak soylettirilmişlerdi. Bir çok d« tessiz gosterıler yapmıjlardır. Ay larm şiddetlendirilmesi, şikâyet et olacaktı. Yalnız Abdülvahab Paşa vatanperverler bu yüzden Sinob ka nca Ieyli öfcenciler de iıtıfa gerı alı Uğimiz ıztırabı ortadan kaldırabilecek midü? Ortadaki sıkmtı, yalnız bir nın «sbitana dokunmak arzusunu. lesine yollanmıştı. Abdülvahab Paş», nıceıya kadar yemek yemenıeje karır kısım tüccar ve esnaiın fazla kazanç Ordu Müşiri Zeki Paşa önlemiş, buna Erzurumdaki Kolordu Kumandanı vermişler ve bu kararı tatbıke bajla hırsından mı ileri gelmektedir. YokErkânıharb Mirlivası Ahmed Abuk mıslardır. mâni olmuştu. sa, bunun dıjında daha umuml ikÖğrenciler, greve devam etvklerı tisadî sebebler varmı dır? Bu fualBenim vazifem, Rus hududu üze Paşanın ve Rus Hudud Kumandam Ukdirde; MU11 Kgitim Bakanlıgının korindeydi. Süvari Yüzbaşısı olarak Erkânıharb Miralayı Fahri Beyin teb lejı kapayacağını ve son «ınıf dğrenclle leri sormak bile zaiddir. Elbette ki bulunduğum yer. Sarıkamış cephe dilini, benim ve bütün zabitanın tev ruıln de bu yuzden imtıhan'ara gıreıru fiat yükselmesi ve onun bir ifadesi sindeki Azab köyü idi. Oağ >oliarın kifini istemişti. Fakat Erzincandaki yecsklerınl anladıkJarından bugundeıı olmak üzere para kı^metının düşmesi Ordu Müşiri Çerkes Zekl Pa ıtibaren derslert girmeil kabul etmlı ve gene bu yükselişin bir tezahürü ol dan ve Rus hududundan kaçak ola * mak üzere hayat pahalılığı, umumi rak gelecek Ermeni komltecilerini 5». *""» müsaade etmemişti. Cünkü Itrdir. ÖğrenclUr hâdl»e ile UgUi olarak Bu ve iktisadî sebeblerden ileri gelmekyakalamak, onlann tmpapratorluk *«"> b« sırada Ruslann Kafkasya asdahiline, silâh, bomba, cephane sok I kerl Valisi General Avriyanof Ue gua okul müdüru Ue bir toplantı yapa tedir. Para hacmindeki artış, fiatları malanna mâni olmaktı. Komitecilerin , Kafkas Rus Süvari Alaylan Kuman caklardır. Haber aldıgımıza ı?ör«; grevl yükseltmiştir. Keza istihsalin istihlâhazırlıyanlar bu topalntıda KoleJ MU ke yetmemesi, darlık vücude getird a n l hüviyetlerini tesbit etmek de mühim Erkânıharb Miralayı Maksimof, durüne dokuı ıual loracaklnrdır. miş ve fiatları arttırmıştır.lhtikâr da, vazifelerimlz meyanmda idi. Hiç u Erzincanda Müşir Zeki Paşanın misaböylece vücud bulan darlığm bir kıf nutzoam bir gün neferlerimiz, başın ""i bulunuyor, onu ziyaret ediyorlarsım tüccar ve esnafça istismar edilda Cerkeı kalpagı, belinde Çerkes «^ Ute bu hâdiseler şarkta cereyan İkl ayda 45.220 işsizden 33.880 i mesinden ibarettir. Şu halde derdi kaması ve üstünde Çerkes elbisesi ederken, Rumell Müfetüşi Umugidermenin çaresi, her şeyden önce m i s l 1 i?e yerleşdrildi Paşa da, olan bir yolcuyu tutmuş, Karakola Hi ™* ?*& <» Abdülhamid» *• enflâsyon doğuran tesirleri azaltmak; telerafta: If »• Isçl Bulma Kurumu, 1956 yıjı istihsal ile istihlâk ve başka bir ifagetirmlşlerdi. Kendisine nereden ge Zatı şahanelerine şunu arzede lk İkl ayın» ald faallyet blinçosunu de ile arz ile taleb arasında müvazelip nerey» gJtmek istediğinl sormuşrim ki bu taraflarda benden başka ha*ırlamı«tır. tum: Yapüan Utatlstlğe gO r«: İkl ay İçin ne kurmak, yani istihsal artıncıya Biraı müsaade edln de nefes herkes lttihadcıdır! cevabmı veriyor de kurumun ,ube, .Jans Te buroları. ; kadar talebi tahdid edecek tedbirler na 43.220 klsl müracaat ederek i, iste almak ve böylece yükselişi durduralayım, yorgunluktan bitkin bir halde du. Biraz sonra ferik Şemsi Paşanm tlndt bulunmuş, bunlardan 22393 ü mak. bir yandan da istihsali plânlı oldugumu görmüyor musunuz? deManastırda katli vâki olmuş ve Mes muhteiu 1| koUanna, 11287 sl de zl bir şekilde arttumaktır. Bu tedblrlermiştL rutiyet, Imparatorluğun her taraiın raat lşlerln* olmak üzere 33.880 I lse le birlikte, nrf mevcud darlığı istisErlerl smvdıktan beş, on dakika da cari olmak şartile ilân edilmiştl. yerlettlrllmljtlr. mar yolile pahalılıga müessir olan dinlenmesine müsaade ettikten son Abdülvahab Paşa. zabitanı tevkife Aynca, gene bu ikl »y «arfında 7 « 8 M bir kısım ticaret çevrelerl de tesirli ra, llkönce söze başlayan «ene o. hazırlanırken, canını kurtarmak için tşçl kurumun banndınna Turdlannbir kontrola tâbi tutulabilir ve t u olmuştu. dar kaçabilmişti. Meşrutiyetin ilânı dan lstlfada «tmiştlr. Kurum bu yıl da seyy,, ekipler tertl tulmalıdır. Fakat «ıkıntının çeşidli Hfisameddin Bey, benl tanıma üzerine Erzurumda 1 ve 2 numaralı sebebleri varken bunlann arasından bln* karar vermiı, İatanbu) dın mı? dlye söyleyince, enikonu ja htihad ve Terakki kulübleri açıl tebllğatu bu'unmujtur. bir tanesini ele alıp ona karsı mü sırmıstım. O, yüzüme bakarak <*rüne ! mıstı. Bunlardan ikinciainin kurucucadele tedbirleri aramak ve bu, ç«glbl bu ekipler; 1 su olmak sereflni tajıdığım için büdevamla: leverenlere l^çl temin re reye de teslrsiz bir şekilde başvurbanndınlmaları hu«u»unu or mak ve öteki sebeblere el dokundur Ben, dedi, Harblyede senin mek yük bir tevinç duyuyordum. Açılan mamak, elbette havanda su dövme teb arkadaşm Hüseyin Tosun dejıl 1 numaralı merkeze, Enver Paaanm ganlz» «tmekttdlrler. kabilinden bir iş görme olur. miyim? Yoksa, bizi de Ermeni ko amcan Halil Bey (Pasa) tayyared «Anneler günü» Salim, me;hur Yakub Cemll, mücamitecisi mi sandın? «Aımtler günü« memlelcetimlzde lkln Millî Korunma tadil tasarısı hak hid v« konferansçı ömer Naci v« FiO zaman Hüseyin Tosunu tanımışd d«f» olarak 13 majrı» pazar günü kmda Istanbul Tüccar Derneği de bir libeli Hilmi Beyler gelmisti. Ermeni kutlanmıstır. tım. O da, benim gibi Jöntürklerdenrapor ha2irlamıştır. Mevzuu, pek ta vatandaşlardan hiçbirisi kulübe kayBUlndlfl glbl geçen seae; M1Uİ Egldi. O da, bizim gibi tevkif edilmiş, dedilmemisti. Halbuki merkezi umutlm Bakanlıjı, Türk Kadınlar Blrllgl rafsız şekilde mütalea edemeyen bu Taşkışlada yatmıştı. Sonra da Seref ml, gönderdiği talimatta «öyle diyorğlnln tekllfl olarak mtyu »ymın ikln raporun iştirak edemediğimiz kısımvapurile Trablusgarba sürülmüştü. cl paunnı «Amıeler Gunüt kabul et ları var. Fakat makul ve kuvvetli tadu: Hemen kendisine sokularak: rafları da mevcud. Bu raporda da Şayed Ermenfleri kulQblerimlze tnlftlr. Peki ama, Tosun, dedim, Trab kaydettirmezseniz, Okullar» yapüan resml tamlm gere sıkıntının münhaaıran ticaret çevrebunlann hepsi lusgarb neresi, Kafkasya hududu ne Prens Sabahaddinln «Hürriyet ve tti ?nc«, öeretmenler, günden evi^lü lerine yükletilmesine imkân olamıhaıta içtnd* .Türk Anası». «Annele resi? Şimdi burada ne anyorsun? lâf» partisine kayacak ve oraya da rln degert., «evlâdların vazlfeleri. gi yacağı belirtiliyor ki şüphesiz doğGfildü: hil olacaklardır. O zaman başımıza bl konuları uaıflarda Işlemekt» »e rudur. Böyle olunca başka tedbir al Acele etme Hüsam. dedl, Trab yenl gaileler çıkacaktjr. At*ı»ızın bu oerşncUere Anneier auoünde annelerl mayıp da sadece cezaları şiddetlen lusgarbdan bir kolayını bularak çöl hususta müteyakkız olması lâzımdır; ne hadlyeler vermelerinl telkln etmek dirmekte esaslı bir fayda tasavvur edilemez. Bu bahifite sorulacak aual yolile kaçtım. Afrika sahilinden bir Bir numaralı tttihad ve Teraiîki ku t«dfrler. Bu yü da «ehrlmlj okul ögrencllerl, şudur: Acaba Millî Koranma Kanulübünü ziyaret eden heyet, Erzurumgemiye atlayarak Fransaya geçtim ve nunun mevcud olan hükümleri tatbik Parise gittim. Jöntürklerle temas et dsin Irana geçtiler. ÇünkO orada da annelerlne okulda haîirladık.lan reslm yazı ve jllrlerden bagka, harçlıklarUe edilmiş ve bu hükümler ihtikân Snletim. Teşkilâtm yardımı ve talimatı vatanperverler, Iran hükumetine Meş temln ectlklert muhtellf hedlyeler al miye yetmemiş de bundan dolayı mı ile yola çıktım. Rus tebaası olarak rutiyet idaresini kabul ettirmişlerdi, mışlar vey» topadıklan çiçeklerle yap. hüküm'.erin şiddetlendirilmesine lü Kafkasyaya geldim. Oradan da hudu ° n ' a r l tel>Vke !Îî!!. y ?* l a r ?'; , d k u " «ıklan buketlerl vermlşlerdlr. zum görülmüştür? Böyle bir iddiada a 7 a l a n r i menjublan bulunmağa imkân yoktur. ÇüntriJ du geçerek Erzuruma gitmek ve teş • ^ , «***% • ^ " Turk Kadınlar Blrlığl radyo vasıt&siie yaptıklan konuşmalarku ndayım d da; gunun tlegerial belirtmlşier ve »a Millî Korunma Kanunu, şeklen yüdece okuı çocuklannın degll, her ferdln rürlükte bulunmakla beraber yıllarm U n lB e e ! e V e r W e k faiamsı nu^tukT A ı t kHâf T ' ' ' kaıançlan nlBbeılnde an lelerlne hedl danberi fi'len tatbik edilmemektedir. tehk ıkı bırbırmi seven ve birbirine , kilise heyetile. sık sık temas ediyor ye venneleri ve arzularım ;. erlne getır Her şeyden önce bu tatbikatı temin edecek kontrol teşkilâtı yoktur. Esinanan mekteb arkadaşı olarak cabuk duk. Çok lyi hatırhyorum, her haffa melerl lu/umunu bellrtmlşlerdlr. • Anneler gunü. bu yu bayrama rast anlaşıtık. Yalnız merak etliğim bir ıkı nın pazar günü, büyük kilirenin bf>hnoktayı sormak lâzım geliyordu. De ! çesinde kadın, erkek bütün Ermeni l&ması ve lyi hazırlanılmaaı munasebetlle, üih.i hararetll kutlanmıştır. V T F A T dim ki: ( leri toplıyarak nutuklar veriyor, on 9 senedir beraber yaşadığı Emekl! albay frfan Erdemsrll Kuzum Hüseyin, hepsi güzel, ' a r l İ I t n a etmeğe çahşıyordum. Eımemuhaberatı nasıl temin edeceksin? nilerin kayıdları çoğalmıştı. Kı.lübün kadını bıçakladı İRFAN SULTANSELİM Takslmde Me5rutlyet caddeslade 4 14 mayıs 1956 pazarteal günü hakkın Rusyada Kars şehrınde postane küşad resminin yapıldığı jece ara MCdürü Ermeni Çampan, Rus kur mızda davetli olarak, Fransız, Ingiliz numarada Nur apartmanında hlzmetçl rahmettne kavuşmustur. Cenazesl 15 mayı» »alı günü ögl» na yesidir. Onun vasıtasile mçktublar, konsolosu ile Rus general konsolosu llk yapan Zartfe Öztüri lsmlnde blr * beraber bulunmuslar kadıa. 9 aeneden berl beraber yaşadı ma7inı müteakıb Aksaray Vallde cagazeteler, hududdan geçecek, Erzu4ı All Demlrtaşla dün Kuçukpazarda mlslnden kaldınlaraS Edlrnekam Sarum postanesi Müdürüne verilecektir. du Ermeni muteberanı da gelmişti. blr zlyaretten donederken yolda müna kızlık »ehldllSlndekl ebedl lstlrah&tSonra ları toplantılan cuma, pazar ge kaşa etmlşlerdlr. Münakaşaya sebeb, ^ahına tevdt edüecektir. O da teşkilâttandır. Ben de Erzxtrumİ celeri olarak i' ' Allnln. memieketl olan Avaucıt,a ^iarl RefiSası: Salme ErdemgU da kalpak derileri vesair Rus, emtlas, ; d a ş l a r m derdlerini' dinUyerek y« feyl götürmek lstemesıdlr. Kadm tekOS!u: T. Mühendla Neiat Erdemgll şa an bır dukkan açacagım d.ye an e e t i r m e ğ e ba9lam,ştık. Ermer!a... liıl reddedlnce AU bıçağını çekml» ve Km: İncl Erdemıjll Pren Zartfeyl yaralıyarak kaçmıştır. Kadın Jr, . . « Sabahaddinin fırkasma geçmellkyardım haç jnesice k^Mırümış, All Çabucak her nokttda mutabık kal s i n i böylece önlemiştik. lşin garibi nln aran;risma baçlannnştır dık. Ben hududun bu noktasından j kulübe Ermeni taşnaksiyonlarmdan MEVLİD geçecek mektubları ve evrakı mat | büe girenler olmuştu. O zamanlar A Bekçiler Derneğinin Kasımpaşa Sevgill annert7 buayı postane müdürüne gdnderiyor | zerbaycandan gelen Ermeni tiyatro lokali açıldı | dum, o da Hüseyin Tosuna veriyordu. , grupları, Erzurumda Gölbaşmda ki Bekçiler Deneğınin Kasımpaja lokai; i ZEKİYE KEKEVIOĞLUnun Paristen bilhassa «Meşveret» gaze ra ladıkları tiyatroda. geceleri verdik dün saat 13 te yapılan torenle açılmış ' blrinci senel devriyesine vt sev! ri tır. | tesi geliyordu. Bunlan Van, Bitlis, ! ^ o>Tindan evvel, htihad ve Te^k gil! babimız Karamüfs1 fabrikaTörende dernek idare heyetl .1« ka^ı M'jdurü Diyarbekü, Muşa, Erzincana gönde i k i . a l n ', k i numaralı kulubünden görd u k I e r i riyorduk. Hüseyin Tosun Beye tali | himaye ve muavenete şük y:dlı üyeler bazır bulunmuşlar, lokalin Mehmed AH Kerimoğlu'nun mat verenler, ona bu hususta salâ ! " a n l a r ı n ı "»de ediyorlardL Bütün açıh?ı münasebeUle konuşroalar yapıl13 üncü senel devriyesine müsaraııtır. konsolc hiyet bahşedenler Ahmed Rıza ve **™ne!erfn Ermeni tereüman dıf 15 mayıs 1956 bugünlcü &alı m i günü sziz ruhlarına lthaf edllmek doktor Bahaeddin Şakir Beylerdi. Ni ' " Transa >ıe7ere Erenkoy Tramvay durağınhayet Erzurumda bir baskın tertib dakl cam!d« saat 2 de Mevlldl edilmişti. Nizamiye Tabur KumanSerif okutulacağından akrabaladam Binbaşı Saffet Bey de teskilâtrın, komsu'.arm ve bütün tlin tendı. Onun müsamahası aayesinde diyor, Ittihad ve TerakkinS kardeşlerimizlr teşriflert rica o'u£ * nur. Hurnyetperverlerden, zabitan ve vâ mezheb farkı gözetm»d=n gosterdiö NOzhet AbdUikertra ızlardan mürekkeb bir kalabahk, faaliyete karsı duvrîukları memnuniV. ] 4.43 12.1016.06;i9.19{21.09 2.39 Se'ma Abdtlrrshim postaneyi işgal etmişti. Buradan yıl j yeti izhar eyliyordu. E. J 9.24| 4.îl| 8.4812.00| 1.50' 7 20 dız Sarayının telgrafhanesi bulunmus (Arkatt Sa. 4. Sü. S te Erzurısm, hürriyetin ilânı Robert şeref ini az kalsııt Manastır ve Kolejdekl Selâniğin elinden alacaktı =haberleri grev 1 ı İKTİSADÎ MESELELER | . ABAHTAN 'ABAHA... Vitrinlerden: Gngukü • j Korunma Kanununun tâdili etrafında düşünceler YAZAN: ESAD kiden mahdud ölçtide mevcud olanı bıle kaldınlrrustır. Yalnız Istanbul Belediyesi, kemmiyet ve keyfiyet itibarile çok eksik bir kadro ile tamamen kifayetsiz ve satbi bir murakabe ile ujrasıp durmaktadır. Kontrol mevcud olmayınca ise, kanunun tatbik edildiğinden bahsedilemez. Tatbik edilmiyen hükümlerin de ne kifayetsizliği, ne de şiddetlendirilme sinc ihtiyaç olduğu ileri sürülebilir. Büyük Millet Meclisinde bu mevzu hakkında cereyan eden münakaşalar sırasında, enflâsyonla mücadele icin »lmncafc tedbirlerüı başında, hükumetçe girişilecek iktisadî ve mali tedbirlerüı geldiğini ve bu yapümadan ceza müeyyidelerüıin arttırılmaunm faydalı olamıyacağını, idari ve zecr! tedbirlerle fiatlarm düşürüle miyeceğini kâfi derecede vuzuh ve kuvvetle açıkhyan hatibler görüldüğü gibi, gene cezaların şiddetlendirilmesinin namuslu tüccarı ürkütmekten başka bir netice veremiyeceğuıden, ihbarcüığın kanunla terviç ve taltif edilmesinin ahlâkî tesirlerinden bahsedenler olmustur. Bızce her şeyden önce umuml mahiyette iktısadi \e malî tedbirler alınmakla beraber. cezaların, tabii makul bir hâd dahilin de kalmak şartile şiddetlendirilmesi, şümuliu ve tesirli bir fiat kontrolu kurutabUdiği takdirde faydalı olabilir. Çfinkü murakabe, kemmiyat ve keyfiyet bakımından eksik ve 'esirsiz olursa cür'et sahiblerinı asla fcorkutamaz. Onlar gene bildiklerini yapar. Çünkü, şiddetli cezayı tatbik e TEKELİ debilmek için evvelâ suçu ortaya çıkarabilmelidir. Bunu yapamadıktan sonra cezayı arttırmak neye yarar? Biz de bunun. açık bir mlsalini gelir vergisi tatbikatında görürüz. Bilin diği gibi 1950 yüında yürürlüğe g i ren vergi usul kanununda kaçakçı lık suçu hakkında verginin üç katı tutarında bir ceza kabul edilmişti.Bu ceza sonradan haflf görülerek 1951 de çıkarüan bir kanunla vergi ka ç.ıkçılıgı «kaçakçılık» ve «hileli vergi suçu» diye ikiye ayrüdı ve bu ikinciiine hapis, ticaretten men ve teşhir gibi cezalaı tertib edildi. Fa kat beyanname tetkiki şeklinde olan vergi kontrolu hesab uzmanları kadrosunu genişletmek yolile takviye edilemediği ve tetkikler eskisi gibi mahdud bir sahada kaldığı için, cezaların şiddetlendirilmesi, doğru yoldan sapma cür'etini taşıyanlar üzerinde fazla korkutucu bir tesir bırakmamış, daha ziyade diirüst mü kelleflerin endışe ve heyecanını arttırmakla kalmıştır. Bundan dolayı fiat murakabesinin, günün sıkıntısını giderme hususundaki tesiri mahdud olmakla beraber bu dar sahada ol sun tesirli olması isteniyorsa rontrol teşküâtmı kemmiyet ve keyfiyet iti barile kuvvetlendirmek lâzımdır. Aksi takdude cezaların şiddetlendi rilmesi, tüccarın dürüst olan kısmını ürküterek faydadan ziyade mahzur doğunır. lerinden biridir. Hükumetin belki de muvaffakıyetsizlikten korkarak bu işi üstüne almaması, çekinilen neticeyi bertaraf edemez. Çünkü halk, sıkıntınm müsebbisi olarak gene hükumeti görmektedir. Gerçi enflâs yonla ve hayat pahalılığı ile müca dele kolay bir iş değildir. Giinlük ted birlerle veya palyatif çarelerle bu }ş yürütülemez. Muvaffakıyet için çck ciddi ve hususile bilgill çahşmsjara ihtiyaç vardır. Fakat metodlu vo sa bırlı çahşmaya koyulduktan sonra muvaffak olmamak mümklin oriil dir.Sıkuıh bugün değil, yılhrra tfrce, tkinci Dünya Harbi içinde baçlsmıştır. Nitekim Millî Korunma Ka nunu da 1940 ta çıkmıştır. O tarıhtenberi esaslı bir kontrol teşkilâtı kurulmuş olsaydı, sıkıntının umumi ve iktisadi sebeblerden ileri gelmiyen kısmı olsun hafifletilmiş olurdu. Fa kat kontrol işi ciddî bir şekilde ele alınmadığı veya geçici tedbirlerle yetinildisi icin piyasa kontrolsuz kalmış ve genis halk zümreleri, bir kısım tüc car ve esnafm kazanca hAd tanımıyan ihtirası ile karşı karsıya bırakılniıştır. Hele kâr hâdlerinin, tüccarlan ve onlarm menfaatlerini temsil eden bir Fiat kontrolu teşkilâtının nasıl tak teşekkülün, Ticaret Odaları Birliği viye edilmesi gerekeceği hakkında nin iştirakile dünyanm hemen hiçbir şimdiye kadar Cumhuriyet sütunla yerinde görülernfyecek şekilde 1954 te •rttınlmış olması. müstehlik halk zümresinin belini bükmüştür. Günden güne ağırhğmı arttırmakta olan bu duruma son vermek için, hükumet enflâsvonu giderecek ikti sad! ve mal! tpdbfrlori a'makla bera ber genişçe bir kontrol teşkilâtı kadrosu almalı ve bu kadroya, hatır ve Könüle ve baska bir tpsire kapılmadan bilgili ve dürüst elemanları toplamalı, kâr hadlerini dünyanm baska taraflannda gBrülen normal seviyesine mutlaka indirmeli, ondan sonra cezaları siddetlendirme cihetin! düîünmelidir. VaK Yalovadan döndü Bayramı Yalovada geç'rer. Val! ve îeledlye Rei'!! Prof. Gökav dün akşaın lehrimize dönmüjtür. on günlerde Beyoğltt caddeslnde dolasanlar, Vali Gökaya atfedilen şu soze hak verirler; Memleketimiz, bir cihetten tParise faik»! Hem de ne cihetten?... En pahalı Fransız lavantalanmB boUuğtı cihctinden. rında müteaddid yazüar yayınlamtş İddia ediyorum. tspata da hau(.Cumhuriyet» in 17 ocak 1952 ve 24 eylul 1952 ve 18 ocak 1956 tarihli nüs İnm. Ijte metre, ijte Beyoğlu, işte halarında) bulunduğumuz için aynı ! Paris... Şehrimizde Fransız lâvanşeyleri tekrar etmek istemiyo tası teşhir edilen vitrinlerin yüzü ( ruz. Fakat şu noktayı teessürle tek rar etmekten kendimizi alamıyacağız: ölçülsiin. Bunlann mecmuu uzunHükumet, bu fiat kontrolu işini ü luğunda Fransız lâvantasını teşhir zerine almaktan ötedenberi kaçınarak yeri ChampsElysees'de büe yokbunu belediyelere yüklemek ıstemiş tnr... Parisin başka bir sokağında, ttr. Halbuki pahalılıkla mücadele, caddesinde, meydanında da yoktur. halkı düşünen, hususile halkm reAşk olsun bizim zarafetperver fahsız kısmını gözeten, sosyal görüşlü bir hükumetin başta gelen vazife müsriflere... Alelâde bir gazoz şişesini yan yarıya dolduracak kadar lâvantalar 250 lira. 500 lira... O kadar harcı âlem ki. hırja... Bunlan kimler alıvor? İhtikâr erbabı kansına. kızına. baldızına «buyrun birer şişecik!» diye götilriiyor. Onlar da sürünüp koms» çatlatıyorlar: Gülyağım tller rÜTtinür çatUsa bulbül Kabilinden... Orta sınıf kadınlannm liiks ihtirasuu karnçılayıp aile muvazenesini bozmak üzere yaman usul... Naylon eşya ona göre... Vitriı»leri doldunnuî... Diyelim ki haydi bunlar çok eskiden geldi. Fakat Fransa ile takas mı var? Hantri göı boyayıa malımızı sürmüşüı de bn goniz oyalayıcı fantezileH getirtmişiz?... Hangi dövizle. harnrl g»rnrükten geçerek celmiş bnnlar?... İlâç bulunamazken, jedek parça diye millet kıvranırken... Üniversitelerin bir argosu var: « Biz de ağaç kovuğunda büyümedik!» diyorlar: «Vaktile gün gördiik!» manasına... Bir şişede lâvantamn senelerc* duramıyacağını, kendiliğinden uçacağmı, muhtevanın yanya. hattâ üçte bire ineceğini biliyonız. Bu mal'ar dopdolu oldoklanndan demek yeni geldiler... Kaçakcılar mı getirdi? Ve bunlann bazılan. Türklyeyi ziyaret eden defilecilerin lsimlerinl taşıyarak arkalan sıra geliyorlar. Hani evvelâ beşinci kol bir memlekete girer de arkadan istilâ ordnsn bastınr. Onun gibi... Bir taraftan: «Vurgunculukla mücadele» deniyor. Bir taraftan: «Kaçakçılıkla mücadele» deniyor. Halbuki liiks mallar, dizi dizl Beyoğlu vitrinlerine stralannuj, blzlm bütün tedbirlerimizle alay ederek, iz'anımıza dilini eıkanyor. Irfanımıza nanik yapryor! (VâNÛ) Gümiiş liralar piyasadan çekiHyor Gümüsün pahalılsşması yüzünder Mr muddettenberl gtimüj tek llralıklar p!yasadan hem«n hemen çekilml» vaziyettedlr. Blr gumuş Urada *.i gram saf gümflf bulunmaktadır. Gümüjün jramı Etibsnkta 30 kuruj olduguna göre beher llrada 1S5 kunıjluk saf jplmüj bulımduSu anlaşılmaktadır. Üzerlerinde Atatürkün reıml olan r<ki gümüş liralar 265 fnıru? f.mekt*dir. Hava şebidleri ihtifali Hava çehldlert İhtifali bugün t*«t 11 de Patth tayyare parkında yapılftcsktır. Bir genc inrihara teşebbüs ettl Levendde Güvercln sokağında 19 numaralı eyde oturan 20 yasında Tu» rali Akkoyunlu İsminde blr genç, dün motörle Galatadan Üaküdara geçerken kendlslnl denlze atarak lntlharm kalkışmışsa da kurtanlmıştır. Turall Nümune hartaneslnde tedaTİ altm» T r î rr t ı'^r^t^Aİi^BeT Bu yılın ikinci çekilişi 27 Mayısta Bahçcli 4 EV 100.000 lira Çeşifli para ikramiyeleri 5 adet 23 • 250 lira «I 10.000er 1.000er 100cr Bayram münasebetile İkl gün tatll 'apan hususj müesseseier dün açılmıslr. Hesml dalr» v« okullar da bugün ıçılacaktır. Vatan Partisinin açıkhava topLantısına izin veriltnedj Bayramın lklnd günü saat 15 te bir açıkhava toplantıtı İle açılması kararlaştırılan tVatan Partisi, Zeytinbumu bucaüının bu münasebetlt tertlblediğl törene örfl tdare Komutanlığınca müsa&d« edilroemlştlr. Vatan Partisl 1 ku1 rulu. açıh? töreninln kapalı salon toplantısı ile yapılması !ç: n alâkalılar nezdınde teşebbüse geçmiştir. Denizyollan kamara personcH sıkıntısı çekiyor Denlzyollan İçletmesinin kı mara per sonell esklslne nagaran % \o nlsbe tlnde ek«llmlştlr. Buna sebeb oîarak" UstUn vasırta karaarot Te garsonların büvük otellerde çahşmağı terclh et»elerl gösterllmektedlr. Tolcu gemllerlnde kamara personeU »ıkıntısı çekllmektedlr. Odasında yangm çıkan kadın kalb durmasından öldii Slrkeclde Dayabatun »okagmda lî numaralı evln blrlncl katmda dün öfleden sonra yansm çıkmıştır. İtfalyeoin payretlle ateş gentsletneden söndürülmüsse de, yangımn çıktığı odada oturan «0 yaşında kalp hastası Sofıa Dorukoğlu lsmindeki kadın heyecandan (enalaşarak Clmüştür. Râdlse etr?ımda tshklkat yapılmaktadır. Oknllar ve daireier bugün açılıyor m Ceman 280 kişiye yüz bin Iinı Her 100 llraya bir kura numarast YAPI ve KREDİ BANKASI şini, Mühtediyi atlatışını tafsilâtile Ama sizin yanınızda türkçe konuşarak girerse, onu da Türktür saanlattı. Son fasıl olarak «şapkın şaşı A nırlar. Haşim türkçe biliyor. Barab» la konağa girişini anlatmağa şında da serpuşu olmıyacak.» Anberbu söz vermiş. Bunun üzekoyuldu. Çapkın şaşı kâhya, otıu, paşa ml rine de ihtiyar zat, çok ikramlarda dır, geyh midir, şah mıdır çok mü bulunmus. Yadigâr diye de bir çift him bir ihüyann karsısına çıkar küpe takmış. Mamadadı güluyordu: mış. İhtiyar vaktile Osmanlı memu Şarşıda sordum, bir buşuk liru imiş, iyi türkçe biliyormuş. Anberbu, Şamdan başlıyarak ona E ra yımş... Yanm elma Ue gönlümü mirle olan durumu hikâye etmiş. sldı, ayooo... Bir sükut oldu. Naylon zarfı ve öbür mektubu ver Güler, Telâviv'de otelin Bnünde miş. İhtiyar zat, kendine yazılan mektubu okuduktan sonra koynu otomobile binerlerken, dadısının edismdaki telâşı na sokmuş... Naylon zarfı kâhyaya Haşimi takdim teslim etmiş. Mamadadıya demiş hatırladı. Nasıl da peyda oluvermişti Haşim otelin kapısmda... Sanki: ki kırk yıllık ahpabmış Rİbi, Ma« Senin vazifen daha bitmed: madadı ile musafaha ettiler. O aYoksa Emir helâl etmez. Bir lyilik rada fıskos konuştular. yaptm, socuna kadar götür. Demin Anberbu, Cemile izahat vermisti: anlattığına göre, siz, cumartesi gü Bu Haşim çocukla Naarada tanışnü Kudüse, Cemil Beyin otomobili mışlarrruş da, vetimmiı de, hastay:1e gidecekmişsiniz ya? Tam oto mış da, Kudüste röntgene gidecekmobil kalkacağl sırada. Haşim Tem miş de, vasıta anyormuş da. tercflmirn isminde bir genc yanma gele manlık edermiş de, otomobilin kıcektir. Sen, onu ne yapar yapar a yıcığma o da biniverslnmis... hrsın otomobile... Kudüse beraber Bu hatıra ile öfkelenerek dadımgideceksiniz. O size, Kudüsü rehber na ters ters baktı: gibi gezdir.rken bir ftrsatmı bulup Simdi sana sormam gerekiyor: kâhyanın kendisine teslim etmiş Kırk satır mı, kırk katrr mıT Ama olduğu naylon zarfı Arab bölgesine dua et yabancı memleketteyi». kaçıracaktır. Madem Emirin dosCemilin aklı başka yerda: tusun, bize yardım et. Çünkü, bir Evrakm kopyasını Şakir S«yArabın mahaüelerine girdiğ'ni mu ranoöluya okutup b!r an evvel mataassıb Yahudiler farkederse. dik hiyetini öğrenmeliylz. dedl. kati çeker, caama okurlar Arabın. (Arkan rar) «nrMHURtVET» !n Tefrikası: taıaniar:Mhat Karamagarah ve Va.Nu Anam yerlndeki ju kadın yilründen kahroluyorum, Cemil Bey, inanın... Bütün belâlar başınıza bizim tarafımızdan açıldı. Bize yapacağınız en büyiik iyilk, ikimizi de artjk dostluğunuzdan kovmanız, kendiniz temire çıkna'nızdır. Menekşes'e çalan gözleri dolu dohı olmuştu. Cemil, sanki can havlile onun elini yakaîadı, avcunda sıktı. Emniyet aşılamak istercesine sıktı. Sonra eene Anberbuya döndü: Ev%eîâ şıırrn sövle: Emiri neden biz kaçırmışız? Anberbu. hâlâ süt dökmüş kedi gibiydi: Onu Negefe şoför kıhğında siz kaçırmadınız mı, ayo? Güler, heyecanla: Beni sen büyüttün. Bir ker» yalan yere yemin iettiğimi isittin mi? dedi. Anberbu, yalandı, jrutkundu, duraladı: Sakın ha. Gülerjîgim! ŞoforflÜ dejildl diyt yalan yere yemia etme, şarpıhrsın. tktalzin d* Ben nereden bılejektim, sizisı liğinize y&zık olur. o kadar ferasetsiz olduğunuzu?... Ağlama emareleri gösterdl, aj Siz, Emiri kaşırajağınızı benden lamadl. sakladmız zannettim. Ben de sizi Hayır. şoförümüz değildi diye atlatayım, dedim. jemin etmiyeceğim. Şoförümüz olGüler parmağını salladı: duğunun farkında değildik diye ye Ikimizin de mahvolmamız! ismin edeceğim. Emir kıyafet değiş temiyorsan, artık sen Emirin şofört:rip Cemil Beyin şoförünün yerini ! lüğünü filân unutacsksm! Zaten almış, Bize yolda emrivaki yaptı. Bension ile Mühtedi kuşkuda, üsGöğsümüze tabanca dayadılar, eli tüne gen de tüy dikme. mizden zorla aldllar onu... Mamadadı, ağîamakh: Kıvırdıgı bu yalanı bozmasın di Ser veririm. sizin sımmzı ver ye Cemile bir işaret daha çaktı. mem ama, tiz de benim sırnmı ver Anberbu, istihfafla dudak buktü: meyin, beni mahvetrreyin. şojuk Hıh!... Ben birfeakışta şaktım. lar. dedi. onlar yol boyunja şakmamışlar... Cemil sabırsızlanıyordu: Kokusundan da mı şakmadınız? Anlat şu naylon zarf mese'.esini! Biz k&pek miyız ki. dadı? Cemil Beyciğim, konsolosha Ağzının toplayıa, jijiml neye gecikirsek ve bizi ararlarsa Cemil araym girdl: belld kaçük zanaederler. Yavat Yani, senin anlıyıogln, Emlı yavaş ilerlesek... bize o oyunu oytıadıgı için tantuna P*k yakın konsoloehane... gitti.. Ama sen, bize, Emirin oyna Maamaflh... dıgı oyundan daha berbadını oyArabayı biraz yflrüttü. Tflrk kon ııadm. »olotlufunun ötesindeki ajaclann Anberbu, birdenbire kopurdu: altında tekrar durdular. Jlamadadı, hikâyesine başlamıştı. İnfilaktan sonra Telâvive gelirlerken, Emirin naylon zarfı kendisine ne şekilde emanet ettiğini, zarfl bak'ıava kutusuna sakladığını, ku tunun buzdolabmda selâmette kaldığmı kendine hâs çapraşık cümlelerle sayıp döküyordu. O anlatırken Cemil gene kanapede ters dön müştü. Gözlerini ondan ayırmıyor, Mamadadının bszı şeyler gizleyip gizlemediğini kontrol ediyordu, N hayet, Anberbu, Emirin kendisine verdiği son vazifeyi de anlattı. Ölüm haberi üzerine bu vazifenin bir vasiyet mahiyeti aldığıru, mutlaka verine getrmek istediğini, fakat evrakın ehemmiyetini kavradığır.dan arabca çakmıyan hafıza bunlan kopya ettirdiğini hikâye etti. İki genc heyecanlanmışlardı. Az daha: «Yaşşa, dâhisin!... Demek bıınu da becerdın?> diye bağıracak lardı. Kendilerini tam zamanında tuttular. Cemil, hep o sorgu hâkiminin ha şin sesile sordu: Nerede şimdl kopyalar* Anberbu. mantosunun, kırmın entarisinin eteklerlni kaldırdıktan sonra pembe gömleğinin baskısmı gösterdl: Şıkarayım mıT tki genc, takdir nidalarını gene güçlükle zaptettiler. Anberbu, nihayet, Naaıra'ya gidi dikkat ediniz! GENERAL İİELECTRIC ampulO 8 0 L IŞIK VERİRFAZLA DAYANIR