Katalog

ALTI CUMHTJRİYET ,28 Nisan 1955 RESİMLİ ROMANIMIZ Bir Doktorun Macerası \\ T u t n : SOTJBtRAN Ceviren: MAZHAR KUNTf YUNUS NADI CTTlükâfnu EN GÜZEL FIKIR YAZlSl 65 Resimli Romanımız MERAK HEKİf S/R/MI G18İ... lazan: GFORGt SİMENUN Gangsterler Yatağı .. SAZANgt'K 8A*MAK İ*/ Ç TOK HAYOİ lt>'/(A, SOA/CA f İnkılâbları Nasıl Koruyabiliriz? Yazan: Turhan Tufan Yiice (Freiburg) Yazımızm başlığı Türk topluluğunun en ehemmiyetli konusunu, çağdaş medeniyet karşısında belki bir ölüm dirim meselesini ifade e diyor. Meselenin, özünü inceleme ğe geçmeden önce tarih 4çindeki oiuşuna kısa bir göz atmak faydab olur. Türk inkilâp hareketinin 300 yıl hk bir geçmişi vardır. Biıçok poli üka ve bilhassa fikir adamlarının değerli tarihj çalışmaları' bu konu da hep ayni amacı güdüyordu: Türk ceraiyetini eskimiş, bozulmus soyunu kaybetmiş doğu kültürleri nin bozucu, uyuşturucu tesirinden 1 Bu sabah işleı amma uzun sürüyor. Zaten hep ^ kurtarmak; aslında eski Yunan ve 1 öyle değil mi? Patron, yanmda Dr. Lejandr olduğu halde lâtin kültür temellerine dayanmak birinin midosini ameliyat ediyor. Şili'li üç doktor da patı la birlikte çeşitli medeniyetlerin onu seyrediyor. Heriflerin ağızları açık, hayran! Hakları ( mükemmel bir sentezi olan Avrupa da var, çünkü bizim patron mükemmel ameliyat yapar. medeniyetine ulaştırmak. Zor şart lar içinde geçen bu çalışmalar Ata türkte en büyük yapıcı ve kurutru şahsiyetini buldu. Bir dünya mede niyeti olan Avrupa medeniyetine dönmek, bu medeniyetin ileri ş»rt lan içinde Türk olmak, Türkün şahsiyetini bu şartlar içinde geüştirmek Türk inkilâbmı n temel dü şüncesidir. Bu düşünce Atatürk'ün eli ile rejim, hukuk, kadın hukuku, giyim, yazı, öğretim v. s. gibi yeniliklerde müşahhas üadesine ka vuştu. Demek ki burada yeni bir medt niyetin yeni bir kültürün (1) aiın ması v» benimsenmesi (temessülü), bir kültür değişmesi bahiı konu su oluyor. Böyle bir yeni oluş çözülmesi gerekli birçok yeni mese2 Patron cerrahhğa elli sene kadar evvel başlaleler, aşılması lâzun bir takun zor (mış. O zamanlar hasta kan revan içinde kalır, barbar baluklar ortaya çıkar. Türk ceraiığırırmış. Londradan hissi iptal etme mctodu çıkmış. Seryetinin de bu zorluklarla karsı kar ,vise ilk geldiğim zamanlar ona olan hayranlığım hududşıya bulunması tabil ve hattâ za'suzdu. Fakat Dr. Lejendr'ı tanıdıktan sonra patrona saruridir. idece acıyorum... Tabii bunu ondan gizliyorıun. Yeni alınan kültürün, evve't »osyal değerini ve yaşama gücünü kaybetmis mevrus değerlerle çatışması hâdisesi vardır. Hâ diselerin derin köklerini görebilen, halk psikolojisi üzerinde iyi isleye bilen metotlu, anlayışh bir inkiiâp politikası emek v» zamanla bu değerleri hayat sahasında silebilir. Gerçekten bütün cemiyeti kavrayan köklü bir değişmeyi tam mani sil« gerçekleştirmek, yeni kültürü kolaycg asılayıp sindirmek emekl* birlikle zamana bağlı bbr istir. T«biatte olmadığı gibi eemiyette de muciz* yoktur. Kendisinden dah» güzel bir nevi elde «dilmek istenen gül ağacı asılanınca bitki bünyesi nin istediği zamaru yaşamadan ve üstelik iyi, fennl bir bakım görme 3 Patron'la Dr. Lejandr, bayılttığm kadının miden yeni nev'ini verebiliyor mu? desinden oldukça büyük bir parça kesUler. Patron ülser olduğuna kani idi balbuki Lejandr bu kanaatte deBirinci paragrafta inkilâbm ma 'ğıldi. Mideyi kesecek yerde o ufak bir damarı kesmekle nâsnıı ve benimsenmesi meselesiktiîa etmeği münasib görüyordu. Ne yazık ki patron nin özünü çok kısa sözlerle açıkla bunu istemedi. Lejandr da ister istemez patronun sözüne dıktan sonra, asıl konuyu daha ay uydu. dınlık bir ışık altında inceleyebile ceğimi sanıyorum. Inkilâblan nasıl koruyabiliriz? Burada inkilâbların konmması meselesi, inkilâblan daha iyi yayabilmek, tutundurabilmek v« koruyabilmek meselesidir. Zira henüz tamamlanmıı bir (oluş) un varlığı ile ri sürülemez. Inkilâbı yalnız sınırh bir aydin çevresinde ve hukuk düzeninde değil, bütün hayatta, cemı yet kadrosunda gerçekleştirmek esastır. Maksat, inkilâbın hukuk dü. zenini yaratmak dünya görüşünü, hayat anlayışıru almaktır. inkilâp insanı ve cemiyeti alınacak yeni kültürün gereklerine göre değiştir mek ve işlemektir. İnsan ve onun cemiyeti maddî ve ruhî kuvvetle rin tesirlerinden meydana gelen 4 Şimdi patron mideyi dikiyor. Dr. Lejandr'ın babir sentezdir. Sırf mânâya veya sırf kıjlan ne tuhaf! Sanki şöyle demek istiyor: «Cerrahî, simaddeye dayanan tek yanlı, monist zin zamanınızdaki feibi öyle fotojenik jestlerden ibaret bir görüş, insan ve cemiyeti çok cep değil artık. Kilo ile eı kesme zamanı geçti. Sizin nesil helili0 ile, bütünlüğü ile kavraya çok fiüzel imkânlar icad etti, mükemmel ftletler buldu. madığı için insanda ve cemiyette Amma bunların modası geçti. Yeni usulleri tatbik et| köklü değişmeler yapamaz. Öyley mek için saklanmama ne lüzum var? Neden yeni mer| se konumuzda, zihniyet değişmele haleleri açıkça aşmak imkânını bizlere bırakmıyorsunuz? ri gibi maddt hayat şartlarının e(Arkası var) hemmiyeti de göz önünde tutulma Turkivede neşri hakkı yalnız gazetemize aiddir. lıdır. Cemiyeti yeniden şekillendir «CUMHTJBTEEt» tn Tefrifcası: 19 mek için yalnız maddt faktörler üzc rinde durmak isteyen bir inkilâp düşüncesi, Marx'm istüısal tarzımn bütün manevi değerleri yarattığını ve sevkettiğini heyecanla ileri süren (alt yap: » Unterbau) ve (üsty yapı = Uberbau) tezine benzer bir aşırıhğa gideceği gibi, her meselenin zihniyet değişmesi il» çözülebi leceğini «anan bir tez d« başka bir aşınlığa varabilir. Cemiyeti yoğyran maddt ve manevî faktörler kar şıhklı bütün tesir vt münasebetle ri ile ele ahnmalı ve işlenmelidir. İş bir zihniyet değişmesi ile mi, yoksa maddîteknik bir kalkınma ile mi daha kolay başarılabilir? Bu soru çok geni; fosyal ekonomik araştırmalardan »onra halledilebilir. Fakat bencc, ayni zamanda ht defe iki koldan yürünebilir ve bu daha emin bir hareket olur. Bu ba kımdan yapılacak şeyleri bir ehem miyet sırası ile değil, sadece bir tak dimtehir münasebeti içinde bahi» konusu ediyonım: (1) Batıh ilim zihniyetini daha geniş ölçüde almak. Bu ilimde ih tisaslaşma işidir. İhtisaslaşma ij bölümünden doğar. Batıya dönüş ihtisaslaşma ve i} bölümünde daha ileri gitmekle mümkündür. (Z. Gökalp, Cıunhuriyet gezetei, 12 ma yu 1924) Avrupa ile ilim temaslarnıı daba çok sıklaştırmak, sosyal ekonomik sahalarda geni; araştırmalar yapmak, kaliteli aydın, bilhassa belirtmek isterim, düşünen aydın, (sosyal meselesi) yi kendine dert edinmi» aydın yetistirmek, mistik ve skolastiğe dayanmak ye rine hür düşünceye inanmak, bu inanışı genis ölçüde yaymak mera leketimizin kaçmılmaz ihtiyacıdır. Aynca ilk öğretimi çok daha hız landırmak, kültürü okul dışına yay mak, halk tabakalarını üniversite ögTetiminden faydalandırmak (me selS Almanyada olduğu gibi her üniversitede bir halk yüksek oku lu »» Volkshochscule açmak), naza ri bilgi ile pratik ihtiyaçlar arasm d» daimi ve samimi münasebetler kurmak batı kültürü seviyesine çıkmanm zaruri basamaklannı teş kil eder. Bundan başka, çok köklfl bir so« yal müessese olan dinin cemiyett» ki manevîterbiyevi rolünü tam. mak, din öğretimini batılı bir an layısla elt almak ve tesilâtlandırmak, müsbet bilgi ilt mflcehheı din adamı yetiştirmek, yoksek öğretim kademelerinde dinl bilgiyi problematik bir şekilde ilim konu su yapmak gibi meseleler de çok üzerinde durubnayı değecek mahi yettedir. (2) Ziraat ve smayide kalkmmak, istihsal jekillerini modernlestirmek ve istihsal kaynaklannı genişletmek, Düşünce ile maddî hâdiseler arasındaki ilgi daima dikkati çekmiştir. Bir makine bütününde birbi rini tutan v» çeviren dişlileri düsünürsek, cemiyetteki maddimane vi hâdiseler »rasındaki karşılıklı ilgileri gözümüzde daha iyi canlandırabiliriz. Birçok sebeplerle büyük şehirlerde ve çeşitli bölgelerde nüfusun maddî ve manevî bakımdan kesifleşmesi birçok değişrne imkânlan hazırlayacaktır.. Aynı j şey ziraatın makineleşmesi konu| sunda da söylenebilir. Memleketin j her bölgesini »osyalekonomik te I masiara açan yollar.yeni istisal kay | naklarmm bulunması, bunlarm da ha modern şekillerde işletilmesi, bü tün bu hâdiselerin tesiri ile milll felirin artması, belli bir fikri gerçekleştirme yolunda olan inkilâbcı ya çok verimli imkânlar hazırlayacaktır. Artık durmayan, akan, hız lanan hayatı belli bir düşüncenin rehberliğinde belli bir istikamete sevketmek ilmî bir inkilâp politika sı için güç bir şey olmayacaktır. (1) Burada büyük sosyoloğumuz kabul ettiğinden dolayı Nina'yı teb rik etti. Nina .nezaketinden yana onlardan geride kabnamak için, bu şartlar altında faydalı hizmetler göreceği için çok mesud olduğunu söyledi. Bu karşılıklı teşrifat sona erdikten sonra, Bay Hu Ven Yu doğrudan doğruya Nina'ya hitab etti: Bayan, geminize gelen misafirlerin, sizden güler yüz görmelerini istiyoruz. . Çin Cumhuriyeti kahramanlarmdan birinin yanmda yaşamış olduğunuz için, bu maziniz onlara daha fazla bir gönül rahatlığı verecek, daha fazla itimad ve emniyet bahşedecektir. Ekselâns, Binbiröpücük gemisinin şöhretini sağlamak için elimden gelen gayreti sarfedeceğim. Hu Ven Yu, belli etmeden, Ninanm sğzını aradı. Genc kadın, Peiping de; müteveffa generalin hariminde yaşadığı tarihlerde ne büyük bir saadete erdiğini, zerre kadar tereddüd göstermeden, gayet tabiî şekilde anlattı. Polis müdür muavini. onun anlattıklarını dinliyor, başmı salbyordu. Bayan Ying Ninş. icin için, Nina'yı tasvib ediyordu. Nina, korkusunun yavaş yavas zail olduğunu hisserliyordu. Ssat on birde. Bay Hu Ven Yu kalktı. Nina odasma ç»kildi. Bayan Ying Ning, yavaş sesle: Fikriniz nedir. ekselâns? diye sordu. Memnun oldum .. Çok memnun oldum. İsabetii bir intıhıb PROF. NİMBUSUN MACEBAfJJUı r t*t. BoruııniB BORSA fUUarı 1 Sterlln 7847*4 100 Doiar 28010 280.30 100 rraıuıı trmngı ü.aoo.lfu 100 Lrct 44.8044 80 100 İıvlçr* r n i | i 64.0S«4.0J 100 riorlB 73.n.4O73.88.4O 100 Belçüı rrangı 5.S05 6* 100 Drahml (3.3493.34 100 Çekoslo Kur. 3S.S8.8738.8S.87 100 İ«veç Kur. 44.12.5044.12.50 ESHAM VI TAHVUJll % 7 FAİZLİ TAVtLÂl Sıva» Erzurum 2T 20.S0 • Demiryolu 1 21 00 1941 Demlıyolu II 21.70 Demiryolu IU 22 30* Milll MUdafı I 21.6S Mılll Müdafaa m 21.90 Milii MUdaıaa m 21.80 • Milll Müdafaa IV 22.10 • Ziraat Bankajı I 20.80 Ziraat Bankm II 105 50 % g FAİZLJ TAHVİLÂ1 194» Dttnlryolu IV 103.50 Kalkınma I 1037S Kalkınma n 103.50 ' Kalkınma m 103 50 1948 İstikrazı I 103.25 1948 istikrazı 103 50 ' 1949 Tahvil 102 7i % i F AİZIİ TAHVİLAT 1938 tahvill tkramiycli Müdafaa İkramiyeli D. Yolu IV İkramlyeU D. Yolu V 1951 Tahvia 1953 T«hviU Ziraat Bankan m Ziraat Bankası IV Ziraat Bankası T Ziraat Bankası VI S3.70 • 25 50 110 50 111.50 100.55* 100.70 104.50 104 20 * 104.35 102 50 f?esimleri \ % 4.5 FAİZLİ TAHVİLAl 1949 Tahvill 107.25 Banka Hisselerl T« Maden Strketlerl T. C. Herktz Bankan Garanti Bankası H. Obligasyon And. In Türkiye Kredl BankMI tj Bankaıı Yapı ve Kred! BankHi B. Akbank T. A. O. Sanayi Kalkınraa B». Aslan Çimento Şark Dejirmeıüeti Ticaret Bankaaı 237.00 132 00 • 192 00 «4 50 16.00 13 50 112.00 • 68.75 40 00 5S70 Geçen hafta biri 1* v« di^eri de 20 y»vnd» iki Çekoslovakyalı küçük bir uçakla demirperde yl recmlşler ve hürriyetl »eçmi^lerdir. Yukarıdakl resim İki Çekoslovakyah Batı Almanyada yapılan bir basın konferansında gaıetecilert hlt ap ederken törülnıektedirler. PARİS BORSA51 ALTIN flATl (1) kiio altın 42« 000 11. (1) Dnlar 370 Fr. SERBEST PİYASADA DÖVİZLER Sterlin efektif Fransız Fr. UO00) Türkish Accant Dolar N. W. Dolar efektif İsvlçr* Frangı 22S0230O 2050 2S00260O »40945 900910 225227 SARRAFLARDA ALT1N 64256450 Cumhuriyet Attu 74007450 Reçad 77007750 Ingiliz (0006010 Gulden 940945 Külçe KALIN BlSİBrRLtKLtK Cumhuriyet 3150032000 Rfşad 5350054000 Hamid 3950040000 Aziz 3270033000 S^aı 15 te tesbit edlldı I*) isaretlüeı Borsad» muamcl* «rörenlerdlt Ziya Gökalp'in kültür ve medeniyeti oldukça kesin çizgüerle biri birinden ayrılan görüşü, hele bu günkü uzak ve yakm kültür çevre Londrada temsHler vermekte olan bir (Bulgar dans trupu) na dahil Nenko Menkov kaçmıi lerinin karşılıklı ve samimi müna ve İnfiliı polisine iltica etmişti. Fakat daha sonra trup sefi ile temas eden Nenko «fikrini Atğıy sebetlerinden çıkan durumlar kar tirdiğini,, söylemiş ve trupa dönmüştür.' Yukarı daki resimde Nenko Menkov Bulffar trupundan şısrnda bir kere daba realitelerle iki kişi He beraber ^örülmektedir. karşılaştınbnay* muhtaçtır, »anıran, yapmışsınız. Tasvibiniz beni lon derece sevindirdi, ekselân» Adam çıkıp gitti. Siyah otomobil hareket etti. İhtiyar hizmetçi kadm sokak kapısmı kilidler kilidlemez, Bayan Ying Ning, kendisini sabirsızlıkla bekleyen Nina'nın kapısmı vurdu: Yavrucuğum, dedi, mükemmel surette muvaffak olduk. 3irkaç ] 55 at sonra gemide bulunacaksınız, hemen işe başlıyabileceksiniz. 3|» î p î p MAURICE DEKOBRA çevıren: HAMDİ VAROGLU Bayan Ying Ning kalktı, Nina'yı genc, sansar gibi çevik ve atik, uelınden tutup küçük bir odaya gö fak tefek bir Kantonlu idi. Gozüntürdü. Bu oda, bir hırdavatçı djik da bağa gözlukleri vardı. Abanoz kânına benziyordu. Çinli kadın, gibi donuk siyah saçlan muntazaHi Nina'ya hayırlı bir gcce temenni | tarannujtı. Kühengi fötr şapkasını çıkarmıştı. Bayan Ying Ning içeri ettikten sonra, şöyle dedi: Evvelâ, bir dinlenin bakalım, girince, müdür muavini onu, zanagüzelim. Yarın, sizin taplayacağı atini hor gören, fakat arasıra kennız, beninı de Mösyö Van Long'a disine de yaptığı hizmetleri takdır göndereceğim haberleri bana nasıl eden bir insan gibi, ütifatla selâmulaştıracağınızı size izah edeceğim. ladı. Havadan ludan konuştuktan *** sonra sordu: Ertesi gün, saat onda, batı eenub Ey, Bayan Ying Ning, muvafrüzgârı Kanton üzerinde esiyor, İnci nehrinin sathını kırıştırıyor, fak oldumız mu? Evet ekselâns. Bayan Scmavi şehir caddelerinden havaya toz bu. emrinizdedir. Kendısini lutları yükseltiyordu. Polise aid si Buhur yah otomobil, Bayan Ying Ning'in size takdim edeyim mi? evinin önünde, sert bir fren yapa Bunun ijip geldim, Bay a.. ıak durdu, Bay Hu Wen Yu ara Ying Ning. badan indi. korkudan ve saygıdan Kantonlu kadın el çırptı. Ninn. iki kat olan hizmetçi kadın tara bitişik odada bu işareti bekiiyordu fmdan içeri alındı. Bütün ccsaretine rağmen, zabıta PoÜs müdur muavini, hcnüz tnümessıli ile bu ilk temastan ürküyordu. İjinin istikbali bahis mev zuu idi. İçeri girdi, iki elini göğsü üzerinde bitiştırdi, Bay Hu Wen Yu'yu usulü dairesinde selâmladı. Polis Müdür muavini, genc kadını, er meydanında ölen bir halk Ordusu kalıramanının birinci müstefrişesine yakışır bir nezaketle karşıladı. Nina'nın arkasmda vişne rengi ipekle ve sırma ile işlenmiş, pembe ipckliden güzel bir rob vardı. Sol kulağına beyaz bir kamelya lakmıştı. Daha ilk karşılaşmada. HuWenYu üzerinde iyi bir intıba bırakmış olduğunu, kadinlığa has iıısiyakla anladî. Hizmetçi kadın. çay ve mandarin şetırdi. Polis müdür muavini, ilk söz olarak. Bayan Semavi Buhuru hizmete almağa muvaffak oldugundan dolayı Bayan Ying Ning'i tebnk etti. O da, müşterisi pek seçkin kirn^^lcrdcn mürekkeb >lan bir gemıde jcrefli bir vazife görmeği Bay Şang Fei, gemisrni Bayan Ying Ning'e sattığı zaman, üç senedenberi orada çalışan iki kadına yol vermişti. İşlerinden çıkarıldıklarından dolayı tazmînat vermek gibi bir şey bahis mevzuu değildi. Böyle şeylere zaten alışık değillerdi. Her ikisi de, bu kapıdışarı edilişi gayet tabiî karşılamışlar, başka t tarafta kısmet aramağa gitmişler | di. I Binbir öpücük gemisi, bir müd | dettenberi pis ve bakımsızdı. Bay Şang Fei'nin çalıştırdığı iki kız, güzellikleri ve muaşeret bilgileri ! sayesinde müşteri celbetmeseydiler, Kanton'lu çapkınkr gemiye hiç uğramıyacaklardı. Bayan Ying Nmg, ortaltğı derleyip toplamaları için, üç gün srka »rkaya, oraya işçiler yolladı. Van Long'un verdiGeçen haftada Fransada yapılan motosiklet yarışlarında Andre Mellioli adında biri, yan» ••" ği psralarla, bir takım süslemeler nasında motosikletten fırlamıs fakat büviik bir ta'.ih pseri olarak (okrar motosikletin üzerine düşy.aptırdı, erbab Çinlilerin sevdik lerı Fransız konyağından bir kaç,1 müş ve yarışa devam edebilmiştir: YukarıtUki ıe iiıııde bu unı tesbit etınektcUir. Andre MeUoli sandık aldvıp gemiye gönderdi. ıkovboy motosikietei» dcoıi«lerdir. (Ar/coıı var)