Katalog

Setıır KTISADİ MESELELER | Churchill'in Ribbsnf =haberleri Bir millî ekonomi rop'a söyledigi tehdidkât RİBBENTROF^ f DJâtırcıları Derleyen: tKt CUMHURİ ¥ KT 3fl Hazîran 1954 ABAHTAI ABAMA... Miikâfat kazanan hikâyelerin tenkidl unhuılyet gazetesi, te* tib ettiçi ekser müsabakalarda beni ötedenberi Jfiri ve hakem heyetlertee seçroek cemilekârlığını gösterrnişti. Ben d« mensub bulunduğum gaıetelerde daima lehte. aleyhte fikirlerimi yazrmştım. Şhndi sırt bn müessesey* pinHpim icin, evvelki fun Yunus Nadi mükâlatını kazanan ve bu miisabakada dereee alan hikiyelerin münhasıran lehinde bulunamıyacasım: alevhteki noktalan da elbett» belirtereğjm. t'ç bin kadar amatörnn iştirafc ettici bn müsabakanın dömifinaline kalan eserler. grup grup aynldıktan smıra; içlerindeki seribaşıyl •»ecelim diye, beher grup, bizlera dağıtılmıştı. Evvelki pün birinciliğl kazanan «İstasvonda» hikâyesi, tesaHüfen, bana verilenler arasmdaydı. Onu: «Kalabalık okayncn kiitlesi beğenmez, fakat modent edenivata kıymet verenler bunda ev^af bulıular« kaydile seribaşı sertim. Biri Fransız hikâyeciliğinia tesirinde, öbürü Rus mnharrlrl dair ifşaat Samih Sami Kuzguncuk cinayeti «Ribbsntrop, bana İngiliz ittifakmı getirin!» Ribbentrop'un kansı, Londraya sefir tayin edilen kocasma Hitler'in bu sekilde hitab ettiğini kaydetmektedir. Nazi Almanyasının müstakbjl Dış İşleri Bakanı, Londrada bu hedefs varmağa çalıştıshnı, fakat Churchlll ile Vansittart'm buna imkân vermediklerinl iddia etmektedir. Nürnberg mahkemesinde harb suçlusu olarak damgalanan ve bu sebeble de idam edilen Flbbentrop, h^tıralarında. Cihan harbinin hazırlanmasaıda Churchill'in rol oynadıâını 1leri sürmekte. bu iddiası Ü7erinde ısrarla durmaktadır. Ribbentrop'un karısı, biihnssa Churchil! ile yapılan blr mülâkata dair, kocasınm hatıralanna şu ilâveyl yapmıştır: «Churchill ile yapılan ve blr kaç saat devam eden bu mülâkata dair kocamın bazı notlannı nrıuhafeza ettim. Churchill münakaşiva kat'ivyen yanatmamnj ve kelime oyunlarına sapmak lüzumunu dahi hissetmeden şöyle demiştir: <«u^er Almanya çok kuvvetlenirse, jnu yeniden tahrib ermek icab ed«;oktir T, Kocam. bu defa işin eskisi «itıi kolay olmıyacaihnı, Almnnyınm dostlan bulunduŞunu hatırlatınca Churchill şu cevabı vermiştir: ı. Oh! Biz onlara fikir degiştitrtmesini bill tiz'.T Nürnberg mahkemesinde ko•am, bu mülâkata dair Hitler'e yolladıgı raporun mahkemeye ibrazmı istemif. fakat hâkim vekili Sir M\well Fyfe ıDostumCnurrhiinn bu konuşma sırasında söyledikleri ehemimyetsizdir.» diyerek buna rnâni ohmrçtur.» *** Hitler, neden bu kadar ısrarla In dostlugu peşinde koşuyorduî Eibbentrop. hatıralannda bunu u çekflde eevablandınyor: «Hitler. tngilterenin tskdlrkân idi ve onun do<!t'"sunj kazanmak Istlyordu .İngiliz İmparatorlu^unun meveudivetini elzem nrHediyordu, hattâ Almanva Için bil». Bana bir çok defnlar söyle •{(•miştir. «Aşkta, Öri kisi olmak lâzım: Paylaşılmıyan bir aşk ancak fena biter.» O tarihte. Hitlef nezcHn.de, çok ısrar ettim ve nasyonalsosyalist ideolojisinde tadiiât yapmasını, btlha«sa yahudilere deği«tirmesini istedim. Kanaaflmc» bu. İngiltere ile yakınlaşmayı kolavlastmrdı. Fakat maalesef, beklpdi§irn inkisaf yerine Nürnberg kanunlan hazırlandı. Zaten. dunımun tedrid suretts vahimleçmesi Hitler'i İngiltereve karçı cephe almağa sevkediyordu. 1935193S danberi Manş Stesinden Eel<>n her şeyi şüphe ile karşılıyordu .. Hitler ne zaman bir şey istese karsısında İneiltereyi bulmağa başlamıştı.» Amerikab yumarta mütehassısı Hitler tarafvndan takib olunan bugün bir konusma yapacak ' politika, Churchill ile Vanîittart'a Ziraat Bakar.hğının davett Uzerin* atfedilen îngilterenin Alman ateyhmemleketlmlze gelmlf bulunan yumurta tarheının bir neticesi midir, yoksa mUtehısnsı Amcrikalı O. C~ Uffaral İngilterenin bu siyaseti, Hitler ta încelcmelerln* baslsınıjtır. MUtehassı» rafından takib olunan yolun doğur yarın saat 10 da sehrlmlz Ticaret Odaduğu bir sonuc mudur? Ribbentrop sı «alonunda yumurta lrtlhsali vc ticahatıralannda (Yumurta mı tavuk reti hakkında blr konufroa yapacak ve bufidan tavukçuluk vc yumurta tan. tavuk rnu yumurtadan çıktı?) mevnılu sonrafllra fösterllecektlr. blr meselesinl haırlatîm bu «uali < U j Amerikalı mütehasıii memlcketimlzin şekilde cevablandırıyor: diger istlhsal bölgelerine giderek aynı «Hitler'in poliükası, 1936 da ;ekllde konferanslarma devam edecekVansittart tarafından kabul olunan tır. siyasetin bir neticesidir, Vansittart îiyaseti Hitler politikasmın bir to Üstad Refik Halid Karav, kıy metli profesör Kâzım îsmail nunı değildir.» Gürkan, sanat'âr Safiye Aylâ *** Ribbentrop, İngilterenin neden harb edecejini HHler'e anlatmağa çalı?tıjından, «kuvvetler muvazenesi» üzerinde ısrarla durdu^undan bahsetmektedir. Ribbentrop diyor ki: «Harbden evvel, kuvvetler muvaıeneslne dair İneMı tetinin nıecmuasının tenımuz savısında bir siyasî realite oldugunu, bunu • k e n d i e l y a z ı l a r ı ve imzaları ile nazan itibârm almak lâzım geldiSinı b e s m ü h ,x s u a l e b e s g ü z e l ve ieabında tnsilterenin bunu mücevab veriyorlar. dafaa iein dövü«ecegini Hitler'? sövledim; tekrarladım. Bu nokta üzerinde Führer ile hiç bir zaman anlaşnmariım, Daha sonralan. harb' içinde Fiihrer bana müteadtiid defalar demisiir ki: «Söyle Ribben1 trop, kuvvetlor muvoyerıps movziıunda haklı deC'il miyim? Rus kuvvetinin muazzam artı^ı eörönünde tutulduftu takdirde. İngilterenin menf,>atl"rinp uvs»un değil miydi? Almanya zayıf ohayJı. ç hali ne oluıdu? tdpoloji ve askprî bakımdan İngiliz İmparatorlugunu koruynn son sed Almanya deftil midir? Almanya komünistlerin eline dü«sp, Avrupanın holçevik olmasına İnsiliz ve Amerikan sünfîüleri mâni olamıyacaktır. Aynı kuvvette bir Rusvaya kar «ı gelen bir Almanya ne bakımdan İngiltere için tehlike teşkil eder?» Ribbentrop, İneilterenin (balance of power) kuNTetler muvazenesi prensiplerini de fu sekilde hulâsa ediyor: «lngiter*, daima en kuvvetii Avrupt devletinin hasmı olmalıdır.» Nazi Almanyasınm Londra sefiri. İngiliz Alman yakmlaşmasınd.ı İngiliz krah Sekizinci Edouard'ın rol oynayabileceğini de ümid etmişti. Bu sebebledir ki, Mrs Simp'.on hâdisesi ve kralin tahttan feragate hazırlanması Ribbentrop'u ciddî surette endişelendirmiştir. Ribbentrop, Alman sefiri ölarak bunu önlemenin çarelerini araştırdığını. çünkü (Windsor Dükü) nün İngiliz Alman yakınlaşmaaı için çalı;tığını kaydedivor ve diyor ki: «Onun tahtta kalması menfaatimiz icabı idi. Fakat yabancı bir devletin sefiri nasıl müdahale edebilirdi? İngiliz gazeteleri tarafından neç redilmekte ölan ve bazıları ç ^ <k sert olan vmsasyonel habcrleri ve tefairleri Alman matbuatının nakletmemesi lâzımdı. Führer'e telefon ettim ve bu yolda talimat vermesinl lstedlm. O da bunu yaptı.» Ribbentrop bir müddet kral ile tetnksa geçmek istemiş, fakat yaptığı teşebbüsler netice«iz ktlmıştır. Seklzincl Edouard'm tahttan ferâgat ettiğine dair haber yaymlandıkan sonra Ribbentrop diyor ki: «Sekizinci Edouard'ın tahttan feragati, tngiliz . Alrnan yakınlaşmasını muhtemel bjr d«stekleyiciden mahrom b i ' a k j ş r k i i j î sefir olarak tayinimde rol oynayan faktörlerden biri artık meycad deJildi.» Hitler olsun, Ribbentrop olsün, İngilterede bir kralm oyıuyabileceği rol ve icra kuvveti üzertodeki teıiri mevzuunda yanhj plânla mı hareket etmişlerdi? Ribbentrop'un, Londrada en fazla güvendiği Windşor dükü müydü? Şurası muhakkak ki, Hitler'in na zarında krsllar ve krallıklar husust bir yer işgal ediyordu. Arkasi var Icra memurunu öldürmekten sanık kadının duru^masına diiıı devam ediMi aynı evde bcraber oturdukları icta memuru Ziyayı tabanca ile vurup öldürmekten s.inık Nezihe Canın djınışmasına. dün \. Ağır ceza mahkemesinde devam eılilmiştir. Hâdisenin sebebini meydana çıkaracak Kilaisi olmadığını söyliyen bazı şahJdlerin dinlenmesinden son ra söz alan müdahil vekili funlan söylemistir: «Sanık, Ziyayı kasden öldürmüs, hâdiseye dekcndbıi müdafaa süsü verdirmiştir. Bu kadın bütün mulıitinde yanuıda silâh taşımakla maruftur ve= cinayetten bir müddet evvel komı komsusuna eğer evine gelirse Ziyaji öldürürüm demiştir. Hattâ tabanea ta^ımak, ötekini beri kini tehdid etmekten zabıaca aleyhinde takibat yapılmış,tır. Bütün bunlan ispat edeceğiz.» Bu taleb üzerine mahkeme gelecek celae bildirilecek gahid lis*esine göre bir karar vermek üzere başka güne bırakmıstır. Bir müddet evvel Kuzguncukta M kuvvetii olmıyan bir çok memleketler, gerek iki dünya harbi rasındaki dcvrede gerekse Ikinci Dünya Harbinden sonra. böyle yük sek iktisadî meselelerle uğraşacak heyetler veya meclisler kurmuşîar ve bunlann çalışnıasından faydalanmışlardır Biz de 1927 senesinde bir (âli iktisod meclisi) vücude getirerek 1934 sencsine kndar liu meclısı devam ettirmiş olduğunıuz gibi, 1946 senesinde bir (ekonomi genel meclisi) kurmak üzere kanun tasansı hnzırlamış bulunuyoruz. Bu heyet ve meclıslerin bünyesi ve salâhiyet der^cesi memleketten menılekete değişir. Bahsettiği.ıiz 1948 tarihli kanun tasarısının hazırlanması sırasında, başka memleketlerde vücude getirilen bu gibi teşkilât hakkında etraflıca bilgiler toplanarak tasannm gerekçesinde bunlardan bahsedilmiştir. Bu .nalumata g"re, ikı dünya harbi araMustafa Kentli ve F4ref Edibin smdaki devrede Çekoslovakya. İtaduruşması yollannı yaptırmak, ne tjibi ziraî ya, Rusya, Fransa, tspanya. YunatSebllurresad» mecmuajında nesredl tedbirler almak ve hangi sınaî te kim idarî teşkilâtı. bizden daha az len blrkaç mak.lede laiklige «ykırı sisleri kurmak icab eder: bu zirnî harekettc bulunmak «uçu İle 2. Agır Cez» mahkemeslne verllen Esref Edib tedbir ve sınaî tci^İPrden mpmlevc Mustaf» Kcntllnin durusmanına ket sartlarına Röre iktisadî bakımdün 2. Ağır Ceza mahkemesinde bas dan en verimlisi hangisi olabilir. lanmıstır. bütün bıınlan yerli ve yabancı ikMusUfa Kentlinln bulunmadı|ı dünkü durunnada Esrel Edibin torgusu yapıl tisad, ulaştırma, ziraat ve sanayi miftır. Mecmuadakl yaıılar sanıga mütfha<^ıslarından kurulacak bir görterllmlı ve kendilerlnln bu makale heypte tetkik ettirip sıra numarası lerl y«ııp yazmadıgı sorulmustur. Sa taşıyan bir pro<?rom hnzırlanması nık makalelerln kendileri Urafından yazılmif oldugunu fıkat laikllge aykırı ve bövle şümnllıi bir programın gerçeklesirilmesine devletin norblr durum olmadığını söylemlîtlr. Durufma Mustafa Kentlinln celbi İçin mal gelirleri yetmiyeceSi için aynı baıka günc bırakılrnıstır. zamanda iç ve dış kredi imkSnlan Yarnız bir paket sigara ve arastınlma«n gerekivordu. Sayed çakmak çalan hırsız 1923 t^n 1954 yilına kadar geçen oKadıköyde garlb.blr hırsıılık vak'a tıız ytllık uzunca bir müddet içinsı ecreyan etmiştir. SoğüdlUçeıme cad de böyle bir usıılle çalısılabilmiş deslnde 132^2 numarada oturan Namık olsaydı memleketin manzanm, buErgunün «vinc giren blr hırsız, blr paket tigara ile çakmak çalarak kaçmış gün pördii£ümÜ7den bü^bütiin basBundan sonra tır. Polis bu garib hırsızhğın fallini ka olabilirdi Acınarak "Jöylemeiiviz ki bu, yapılamamistır. Her ne kadar aramaktadır. Hediye edeceğimâ vol ve demirj'olu inşasına ehemmiYann Denlzdik Bayramı Tarın 1 Teırımuı Deniıcillk Bayr» yet verilmiş, bnzı zirat teflbirlpre Biitiin evler mıdır. Sahıllerimlıde geml lşletmek başvunılmuş ve bpş yıllık bir sanahakkının Turk bayrağmı hamil geml vi programı tıtbik edilmisse de uDöş«li olacaktır. lere verilmesınin yıldonumu geniş olÇııde kutlanacaktır. Bu sebeble yarın mumi ve uzun vadeli bir eörüşe butün gemller donatılacaktır. davanmıyan bu parça parca fasliuren sabah saat 9.30 da Takslm yetler, isteniHipi derecede verinjif Idlemda yapılacaktır. Bu ti|fpne Deniz Ticaret okulları ile Denizcilik olamamış ve giinül verdi«imiz büBankası ve dlğer deniıcilerden ghıp yük maksad çerçpkleşememistîr. îar Ilffrak edeceklerdir. Gece^e M i r İktisadî kalkınmnya büyük ehem vc limandaki gemiler donatılacak. g>>ndıiz kıirek ve yelken yarıçları, gece de miyet vermekte olmnmıza ragrnen. KızkuİMİ İle Ftnerbahre araslnd.ı du halen de progrrım VP mrtod ihtivabalardan fişenk e#lenceleri yanil^cnktır. cmı takdir etmis deeiliz. Buffün Kasımpafa, Beylerbeyi ve 26 nıımn memlekptin bir çok iktisadî meserall gemiler davetlileri Galata rlhtıleleri var: Kalkinma programı, fiat mından alarak gezdirecektlr. Stoklan bitmiş oVan mallann yüksekliğini önleme. para istikran Millî mücadelenin zaferinden son ra, kendine kalan son vatan parçası üzerinde hür bir varlık halinde vaşama imk'mını bulan Türk top.luluğu. uzun zamandanberi iştiyakını taşıdığı bir maksadı artık pprçeklestirebilirdi: Muasır millotler'n seviyesine erişmek; ekonomi ve t<?k nik alanlarmda ilerleyişlerile yepyeni bir yirmind asır tophıluJM haline eelmek. Onun bu hedefe doğru ilerlemesini engelleven amil ler, yani iktisadî ve malî mahiyetteki yabancı imtiyazları, 1923 Lozan andlasmasile ortadan kaldırılmıştı Artık mnnleket iktisadî ve malt alanlarda kendi menfaaünin icablanndan başka hiç bir şeyi hesaba katmadan serbestçe tedbirler alsbitirdi. Bu tedbirlerin muvaffakıyeti için ise, prosram ve metodla çalışmak gerekirdi. Bu sekilde çalısmak için de herşevden önce, hic olmazsa hükumet faalivetlerine aid umumt bir iktisadî proBram hazırlanması ve bıınım taibikı icin eerekli maH kavnflkların temini lâzım gelivordu. M»nnleke(in iktisadî kaynakları nelerdir, hunlan tpsbit ettikten sonra degerlen heyetine ihtiyaç var ESAD TEKELI hı ve onunla birlikte tasarrufun artmasını ve yabancı sermayenin gelmesini sağlama, maliyet fiatlarını düşürme, ihracatı arttırma, zir^î tedbırleri takviye ve sınaî cihazlanma gibi, bu işlerle parça parça olarak alâkalanabilec^k vazifeli merctler var. Fakat bu mercUerrn bulunması, hizi umumî ve uzun vadeli bir görüşe ve yüksek ihtısasa d ıyanarak hazırlanmış bir pro^ramdan ve bu işleri nirnmlayacak bir meclis veya h ^yetin yardımmdan müsta§ni bırakamaz. Bakanlar, işgal ettikleri makamlara. ihtısaslanna binaen değil, siyasî tahsiyetlerinden ötürü getirildikleri ve bakanlıklar teş<iliitj içinde salâhiyrt'i zatlar bulunsa bile esaslı ihtısas, tetkik ve koorJinasyon (ahenkleştirme) istiyen rrievzularia, gundeRk işler arasında uâraşmağa vakit bulamıyacakları için, umumî iktisall meselelerle uğraşacak bir ihtısas kat't ihtıyac vardır. Nite Yazan BİR YENİLİK DAHA YAPIve KKtDİ BANKASI I thtîkâr ve stokçıılugu önlemek mak«adile Ticaret Bakanlıgı ekipleri dün de piymamızda kontrollarına devam etmişlerdir. Bir haftadanberi B.ikanlık mtifettislerinln piya«mızda yaptikları kontrollard'an alınan netice sudur: Bir kısım ithal malları piyasamırda mevcudken darlık yar.itmak suretile fazla kâr Tollarına sapanlar bulundufu gibi, blr kısım ithal mnllarının da mevcudu kalmadıgı nnlasıbnıştır. C>^ cndiâimi7e göre. Tinret Bnkanlıgı piyasami7da stoklan bitmi; olan malların blran evvel lthal I İçin gerekll tedbirl*ri almıştır. Bu arada lthal taleblerlnin süratle intacı için Bakinlık butün teskilata ger#kli emirİCT vermi?tir. I Bugunlerde muhim miktırda çesidii 1 ithal mnllarına tahsis cıkacaSı ümid e | dilmektedır. Bakanlık gümriik depolnrında bulunin çeşidli lthal mallnrının durumu U7frinde ettkllere bnslamı^tır.. ithali için tedbirler alındı Aksaray Nişantaşı Ajantlarnnız 5ehrimİ7de tem^iiler vermekte olan Alman Apollo «ırki hııgımku 17 ?,n matlne^ine. muhtrllf haitane ve t<>îfkk\ıllpre mensub 500 ypt'm çocu?u clnv^t etn.iştir. Apollo sirki .500 yrtiırı çocuğu davet eMi YARIN hususî ÂÇILIYOR Bu ajanslar için Zarif Açılış Hediyeleri Zengin ikramiye keşideleri HAZİRAN 30 ŞEVVAL | • > S n I c J * ~ V ~ | T S 2 12 17 1G.1S 19.45 E. | 8.47 j 4.331 8.33:12.00 21.481 2 11 2.03 ( S.26 GARANTi BANKASI A. 0. için Avrupa scyahatımizde bize refakat rtmişti... Hal ve tavrı parib bir 7attır. Lâkin e'ki ahbabımız olduC;undan hoş cörürüz. Mehmed Ali ile maktul ihtiyar arasındnki knvy.'inın ycbebini v? Mehmed Alinin kovulmasına ra^men İclâıin odasında niçin misafir olduğunu soruyoılar. Cavidan Hanım, dijerlerinin verdi^i ifadeyi tekrarlıyor. Hastalıjı ve ihtiyarlığı dolayısile Nizameddin Beyin büsbiitün huycuzlaştığını, rastgeleni kovduğunu, İclâlin de, Mehmed Alinin frönlü kınlmasm düşünr.«sile. dede^inin öfkesi yatısıncaya kadar onu kendi budvarında misafir etti^ini sakin bir lilanla anlatıyor. Soruyorlar: Bu sabah takriben dokuı buçukta Mehmed Ali Bey kapınıza vurmuş ve Sizden cevab alamamış. Öyl« mi, hânımefendi? Kapıma vurduğunu işitmedim. fhtimal gazeteme dalmıştım. Saat onda, tekrar iki flncan kahveyic dainenize girmiş. Bilmiyorum... Odama dönünce sigorta genedlerinm tarihlerina bnktım. Bir hnftalık mühletleri oldugunu oğrendim. Gönlüm rahalladı. Banyoya girdim. Soruyorlar: Bir gun evvel, merhum zevci ila aralarında bir münakaşa geçmij imİ5. Kendisinin, «Ben de bunu sizin yanınıza kâr bırakmıyacağım.» tsrzınch tehrlidkâr sözler sarfcttiği işıülmiç. Bu münakaşaya dair kendilerini tcnvir edebilir mi imiş? Bu son sualler, asırlık bir çınar E;ibi mağıur olnn Cavidan Hanımın gövdesıne inen ilk balta tesirini yaptı. Kndın, gururundan fena yaralandı. Bir zevcle zevc.?nin arasındaki hususî muhavereye haricden kulak kabartarak dallanrlırıp budaklandıranlar sizleri kâfi derecede aydmlatmışlardır. Bu cevab savcıyı sıyırttı geçti: Münakaşa sırasında Nizameddin Bey sizden yirml dört saatlik mühlet istemit. cYirml dört iaat düşünmeden yapmayınn.» demi*. Bu mühlet dc bu sabah hitam buldu, hânımefendi! Cavidan Hanım, isühfafla dudak büktü: Otuz beş Setıedh" kaprlslerine boyun iğdiğim Nizameddin Beyi, bu sabah aldığrm Snl bir kararla aşağı inip öldiireceğim... Güpegündüz... Her an ev halkından birüe karşılaşmam mümkünken... Sitemimteki istihfaf sesine de sirayet etmişti. Fakat gözlerlndeki endişeyi gizlemeğe muvaffak olamıyordu: jlsıara hakları olmadığını nazikâne bir şekilde onlara anlatmiştı. Başka suallere geçtiler. O sabah kimin nerede bulunduguna dair bir fikri olup olmadığı... Ve aşağı yukarı diğerlerinin verdi^i cevablar. Yalnız, holden geçerk.en Nilüferin karşı salonda elektrik süpürgesini çalıştırdığmı belirtti. Acaba piyanistin, Nizameddin Beyle eski bir muarefesi var mıydı? Zannetmem, efendim. Zevcim. piyanistle bu *vde bile karşılaştı mı bilmiyorum. Kemal Gündüz, bu sahada sorulacak şey kaldı mı der gibi komise re baktı. Komiser Mazhar, başını sal ladı ve göz ucilc kasayı isaret etti. Bunun üzerine cavcı, bir gecc tvvelki kasanuı loyulma tejebbtUÛ hakkında Cavidan Hanımın fikrini sordu. Nizameddin Beyden isittiği ş«kilde, hânımefendi vaka'yı anlattı. Nilüferle Orhan Sadi hakkında kocasının ileri sürdüğü faraziyeleri j kendine saklayarak... Pencereden ClJMHUKİYET'm TEFRİRAS1: 3 6 KONSOLOSUN KARISI Y»zan N1HAL KARAMAftAKALJ Katî hükümlere varmayınız, hânımefendi Zıra kas=ıdan birşey kaybolup olmadığını henüz bilmıyorsunuz... İkınci defa, yani cinayeti takiben odaya girdiginiz zaman kasayı aralık görünce içine bsktinız mı? Hayır, efendim. O sırada biri ihtar etti: Cinayet vak'ası karşısında bulunduğumuzdan izler varsa bozmamamız gerektîğıni söyledi. Bu sözleri kimin söyletliAini hatırlayabilir mısiniz. hanımcfcndi? Cavidan hanım ,o sahneyi hayalir.de can!andırm?k istıyerek düşündü Kulağına çarprruş olan seslerin sahiblerıni aradı: Zannederim Orhan Sadiydi. Nizameddm Beyin yanına kadar yaklaşmışken, onun ikazı üzerine kendimı topladım, geri çekildim. Hepimiz odayı terkettik. Şoförüm kapıy] kilidledi. Bu sözleri bir sükut takib etti Dışanda yağmurun yeknasak sesi ve şominede alevlenen odunların [çıtırtısı duyuluyordu. i Devam eıliniz, efendirn Mniyctinizdeki dit;er şahıslar? Aşçım Şnban sekiz senedir yanımızdadır... Efcndisini öldürmesine scbeb görmüyorum. Bu üıraflara Ejeçmez bil2. Fakat efcndim, kasadan bir şey çalınıp çalınmadığını henüz bilmiyorsunuz. . . • Diye savcı ikinci defa tekrarladı. Evet, gerçi bilmiyorum. Fakat kasadan bir şey çalmak için ev halkından birinin Nizameddin Beyi 61dürmüs olmasına ihtimal vercmıyorum. Ne alacaklar kasadan? Birkaç parça mücevlv?ri mi. yoksa iki bin lıra kadar parayı mı? Ve çahp nereye, hangi vasıtasile kaçırmajiı tasavvur etmiş olabilirler? Peki efeııılim, aşçınm karısı? O da dört scnedır bizdedır. Orta hızmetçısi diye aldık Şab;;n Aga ile anlaşmışlar. Evlenmelsri bizım de işimize geldi. G«rçi çenesi düşük, ukalâ bir şeydir ama, işin den çok memnunuz. Kocasının .kumarmdan çok şikâyetçi, hanımefrndi .. Bu hu.sust:ı malumatınız var mı? , Cavidan Hanım gene hafifçe gülümsedi: Şabanın kumarı!. Kahvede oynanan kumar... Geçen ay on sekiz lira kaybetmis diye kulağıma çalındı. Gene bîr sükut fasıksı... İki de gece yatısı mlsafiriniı varm:ş galiba.. Öyle mi, hanımefendi? İki mi? Mehmed Aliyi misafir telâkki etmenıışti. Kendini topladı: Doğru, efenrlim. Torunumun piyano hocasını paviyonda alıkoymuştuk... Diğeri de Mehmed Ali Bey' Misafirleriniz tabiî itimad ettığiniz kımselerdır? Başka nasıl olabilir? Mehmed Ali Bey bu evin hftlkmdan sayılır. Nizameddin Bey rahatsız olduğu nistan ve Bulgaristanda istişar! ıhiyette iktisad meclisleri ktmılmuştur. 1934 te Rumanyada bir millî ekonomi meclisi kurularak iktisadî ve malî mevzu'ara aid kanun ta5arılarının Millet Medisine göndcrilmesinden evvel bu meclisten gcçirilmesi esası kabul edilmiştir. Almanyanın 1919 tarihli anayasası gerefince vücude getirilen ve mi'lî sosyplist rejiminın kurulduğu 1933 tarıhine kadar yaşıyan «Alman iktisad meclisi» ise memurları. hızmetlileri. serbest meslek sahiblerini ve halkın saır bütün mesle*d zümrelerini temsil eden (326) azalı büyük bir meclisti. İkinci dünya harbinden sonraki dcvrede Ytmanistanda bakanlar kuruluna tek'if edilecek iktisadî işlerin daha önce ilgili bnkanlarla uzmanlardan mii Zoscetıko'nun kopya<=ı diğer iki deteşekkil bir «iktisadi işler bakan jrerHre hikâye de. bendeki sorida hikâyeler lan» komnyonunca tetkik edildiği mcvruddu. Geri kalan t»orülür. İtnlyada deniz ticareti, iç nazarımda. müsabakayı kazanamazticaret ve madenler yüksek komıs lardı. Hulâsa, mükâfat kazanan yonlan adlarile ayn daimî komis «İstasyondan evvelâ benim süzfevonlar kurulmujtur. İsviçrede (.ara^ rimden gerio höyiik Jüriye anolntırma), (fiat kontrolu), (ücret işle nan dokıır hikâvenin arasma katılri) komısyonları, İsveçte (ticaret «h. Otrli reırleTde de, açık reylerda politikası meclisi) gibi bazı tesek He büyiik ekseriveti o aldı. Bilhassa küllere rastlanmaktadır. Bu dev sahsnn hikâve ve roman yazmıslarede iktisad işleri için vücude geti rın cnğunluru tedailerin barikulârilen en müh'm teşekküller, Birleşflc delifine (î'kkat edip onu üstün Amerika ve Fransada ihdas edilmiş huldular. Hic Mrimiz müeTlifi tambulunmakUdır. Bırleşik Amerıkada mıyorduk. bir genc bayan olduffrma 194o kanunile ctımhur baskanına dikkat etmiş deciidik. Ancak aeçtan bağli olarak kurulan bir (iktisadi bittikten sonra bu anlasüdı. müşavirler heyeti), her yıl iktisadî Mevzuu inrir çeklrdeğinl dolarastırmalar yaparak cumhur VMŞ { durmıyan bu hikâyenin niçin befekanınm kongreye sunacağı büyuk | nildijine profesvonel obnrvanlar raporu hazırlar. 1946 tarihli an.<ya ihtimal şasaraklardır. Hakem hevesa ile Fransada vücude getirilen ti, şayed benim za\iyemden rntita(iktisad meclisi) ise, kırk beşi i^ci, Wa etmiş^e, «İstasyonda» müellimemur, teknisyen. yirmisi sanayi, finin lisanını, küçük bir mevzuu onu tüccar, onu küçük sanat, otuz derinlijhne anlatma ve tipleri yaşar beşi ziraat, dokuzu kooperatif, cıü hale sokma kabilivetini. yarafhğı biri deniz aşırı bolgeler, onu fikir havayı takdir etmis. olacak. Üstelik, hayatı, sekizi aile birliği mümes elemelerin en son kademesine ytiksillerinden ve ikisi sair halk tem selip derece alan obür iki hikâyede, silcilerinden olmak üzere (164) ki cemiyete, hattâ tabiate taalluk eden jilik büyük bir meclisür. iktisad yanlı»lar vardır: (Meselâ, biıde meclisi halindeki teşekküller Fran köylü zulüm görüyorsa bile. gördüsadan başka Almanya, İran ve Ru ğii zulüm tipi o tasvir edilene hiç manyada bulunmaktadır. urmaa. Snn devir edebiyatmda mo<i»l^vın bn ve erasali köy dramlan Bizde 1948 de kurulmak istenen realitelere aykırı, tamamile bagaekonomi genel meclisi^ başbakanlıea r»«ort şeylerdir. Haral bakımından bağh ve hükmi şahsiyeti haiz üir Hie nafiledirleT.) Derec* alan öbör teşekkül olacaktı. Bu meclise millî hîfcâvenin rabist kaidelerine isvanı ekonomi faaliyetlerini düzenleyici Ue. Enis Tahsin üstadıma belirtti: ve koruyucu plânlar ve programlar (l>âhana ile domates ayıtr ınevginıyapmak, hükumetx;e tevdi oluna i de fnrva nalinde \m\* «rtM""eMT«ricak iktisadî ve raalî kanun tasarı ' livoriar. Bn rins «realist»» WWvelannı incelemek, millrtlerarası ik1 le.ri va7anlar böyle yanlışlar yapma tisadî sartlan ve hareketlcri «akib ' malı!) etmek ve bunlardan çıkacak neticeler üzerine hükumete tekliflerle Biraz topal. blraz şaşıea ama bulunmak, resen veya hükumetin neylersin? diye eüzellik kraliçesl isteği üzerine memleketin aktüel secilemiyeceği gibi, yukanki şartiktisadî ve malî meseleleri üzerinde larla da Yunus Nadi mükâfatı vetetkik ve tahkıkler yapmak gibi rilemiyecepi için. oistasyonda», «avazifeler verilmekt* idi. Ekonoır.i feri ka7nndı. nel meclisi teşkilâtının bir eenel Kazandı ama, şimdi korkuyorum. kurulu, bir daimî heyeti, bir de Nitekim. jıirideki başka arkada^lar genel iekreterliği bulunacaktı. Ge da aynı endişeyi izhar ettiler: nel kurul hususî teşpbbüslerin, dtv Ya bu tip hikâveler, prototip let işletmelerinin, devlet da;.re'»ri sayılır da, gene eHihler: «Befenflen nin temsildlerinden terekküb ede bövlcleri imiş'.» diye namütenahl cek ve istişarî mahiyette ka^srlar sfkilde taklidine kalkarlarsa? vereceki. Bu heyet, dört yıllık tır İste o zaman fena olur. cHikâyedevre için seçileceki. Daimî hevet, lerin irinde hikâye yok. Blr araba on kişiyi geçmemek üzere beş yıl laf ediliyor, bir fey anlatümryor!» için genel knrulca intibab olun^>diye, okuyucu kütleler, edehiyahn caktı. Bu husu'îtaki kanun tasan&ı, bn o k razib şubesine nrt çevirir... ziraat ve ticaret komisyonlarınian Bu nıebet kıtlığı blr tarafa, başka da seçmişti. Sonradan geri kalmımnr«7Ur da var: sı ve kanunlaşamnması sebeblcrini Miihendi'iler, memlekrt topoprailâyıkile bilemiyoruz. w m m herhansi bir nokta<uıa »onŞu izahlara göre iktisadi işlerle daj hureusunu sokmazlar. Arteziyen uğraşmak üzere kunılan bu teşek kuvu için, petrol araştırması içüt küller, ya meslek zümrelerini temsil iimidli noktalarda. bir fıskırma olediyor veya idarî mahiyette bulu sun dive, sondaj vapılır. Edebiyatm nuyor. Temsil, meslekî olacagını da vszifesi. sondajlan verimli nokgöre favdası a'jik.ır olmak1^ beraber talarHa yapmaktır sanıyoruaL Bir bizde şimdihk id ırl mahivette on, hik'ıvecinin. Sonia Henie gibi, mlon beş kişilık yüksek bir ihtiKis n'mnti bh noktada habre dönerek heyeti şeklinde bir kuıuluşla da ik hiiner göstennesi. hikâyeeilik zatifa olunabilir. Bu kuruluşta yaban nın(inin tabiatine uvgun değildir. cı iktisad mütrhassıslannın viicu Heîe boyle realist cereyanlar» tâbl düne ihtiyac vardır. Böyle bir he olanlar, mutlaka mübendisler gibi, yete kanunî mahivet vermek, va içtitnai topocraryamızm hikâye zife ve salAhiyetlerüıi çcrçevelemdî, mevznu bakımından artezivenli, raporlarını gec'ktirmeden halk if ftskiyeK, cevheTİi noktalannı biUp, kârına sunmak da icab eder. hulap gavretlerini oralarda dertaMeclis veya heyet şeklinde böy le?mefe hasretmflidirler. hikâveyi le bir teşekkulün faydalarından, ridden hikâye haline sokmahdırlar (Cumhuriyet) In Sayın Başyazarı kanaatini besliyorum. nin da bir makale<!İnde bahsettigini Böylelikle. edebivatçmtn beğenhatırlıyoruz. Herhalde memleketin difi He, halkın istediği birlefh". bir çok hayatî işlerini, günlük mü Yüksek edebiyat ancak o sartlaria lâhazalara ve zatî feıkdirlere bırak dogar .. mıyarak haktkî ve yüksek bir nEve*. 'İstasA'ondaıı hikâyesinde tısas heyetinin diktr^ına tevdi ederbir hüner var. Fakat nirinc iistüne sek yeni fır^atlar kaçırmıktan kur KuThiivallahi vnzma hnnerini oek tulmuş, devletin ele geçen mali andrnyor. Me«hur fikradaki höimkânları en iyi şekilde kullankümdar. emerini veTİmsiî yere harma imkânım saKİamış ve tecrübecavan böylelerine evrelâ mnkâfat, lerle vakit geçirmiyerek memekesonra ceza kesmis. te büyük bir hizmet yapmış oluYnnu<! Nadi Mükâfatından sonra ruz. jra7»temirde sab^i fikrimdeB doğan rm tenkidin ihtimal yersizliği, o bakımdan müsatnaha ile kar^ılansın ve samimiyetim* vçrilsbu Zira gelecek sefer daha i>ilerini, miitemadiyen daha daha iyilerini bekliyoruz. Tam 6 gün kaldı Denizde boğulanlar i Fatihte Sultanselim mahallesinde Ha Hânımefendi, kasanm muhte Ucılar caddeainde gecekonduda oturan Bu cevabım sizi tatmin etme \iyatmi bir kere gözden geçirseniz İbrahim Gezginci ısmüıde İE yaşında diyse eğer, bilâhare daha fazla taf Bakalım eksılen bir fey dikkatinizi bir gene, Unkapanı kömur deposu yanındı beygtre blnlp deniıe girmlşse dc çekecek mi? si'ât veririm. kendJsi bogulmus. hayvan ytizerek Bu cümlesi ajnvsn zapta geçti. Arkası t>ar j sahile çıkmıjtır. Bankamızda 6 Temmuz 1954 tarihine kadar actıracagınız blr Ikaçan raeçhul jahıstan bahsetti. hesabla hem altın (açılıs), bem Hüseyln Demir I Kasadan bir şeyi kaybolmadığı için lıca uhiilerinde ismindc bir isçl. Kan de umuml ikramiyemize katüadenizc girmisse de zcvci zabıtaya haber vermemiş yü2me bilmediğinden boğularak olmüş bilirsiniz. Kemal Gündüz. koltuktan kalktı: tür. TÜRKİYE VAKIFLAR BANKASI T. A. O. Çiçekpazan. Yeni Vakıf Ham Tel: 24595