Katalog

4 ErHU 1953 CÜMHUluTFt' r* Merakh Resimler T 1Y A T R Ya.zan: Suad Taşer 0 Piyes yazanmn çilesi «Aktörün Çilesl» (11 başlıklı ya ' jisörler iki, aktörler üç, seyirciler ,„,.: ,'ı e r D e ş Anladinız mı zımı okuyan Devlet Tiyatrosu sanatkân aktör arkadaşlardan khne şimdi hasımlannız kimlermiş? Bun rastladımsa: lann içinde acaba hangileri uysal Ne güzel yazrrussın, dediler. dır da daha kolay yola getirilebiKalemin derd görmesin. Şu sanat lir, diye merak ediyorsanız, şuna tan çektiğimizi arada sırada sen inanın ki, hemen hiç biri. Benden j bari dile getir de. hiç doğilse bi soylemesi. Tecrübesi de bedavadır. | razcık olsun avunalım. Yeni doğmuş piyesinizi sarıp sarI Söz aramızda, aktörler oldum o malayıp pınl pınl ümidlerinizle lası kendilerini tiyatro sanatının birlikte bu heyetlerden birine yolbirinci şartı, baş unsuru sayarlar. laym bakalım. İki, üç yıldan önce Aktör varsa, tiyatro vardır; aktör yoksa, tiyatro yoktur derler. Ne müsbet veya menfi bir cevab alayalan. ne de yanlış bir söz. Gelge bilir misiniz? Eyüb sabnruz yardım leüm. hayli müsamaha istiyen aşın etti de bunca yıl beklediniz, gelen bir iddia. Önce şu sorunun ceva cevab da müsbet çıktı diyeüm bını düşünelim: Tiyatroda temşil Sevindiniz, yeniden ümidlendiniz hâdisesini meydana getiren çeşidli i divelim. Eserinizin filânca tsrihte, | unsurlardan hangileri hangilerin i falanca sahnede temsiline karar j verildiğini de öğrendiniz, diyeüm. den üstündür? , Siz düsünedurun. Bu arada, beni Tabiî sevinciniz, ümidiniz böyle makine dairesini gözönüne koymak bir durumda dızgin mizgin dinleniyetile. kol saatimin arka kapağını mez. Fakat ağır olun; «görünen açayım Maksadım. yukanki soru Hağın ırağı o'.maz» sözü her zanun gerekli cevabını hulmanıza yar | man, hele tiyatroda hiç doğru çjkdım etmektir. i rnaz. Piyesiniz edebî heyetin odaTamam. açtım Şimdi. hakın şu | sından çıkıp rejisörün odasına giraya lutfen. Neler görüyorsunuz? recek, inceleme ma<>asının üzerine Künüklü büyüklü, boy boy dişlilsr, j serilecek. Rejisör, eserinizi evirip çarklar: kimi hareket halinde, telâşlı, kimi hareketsiz. =akin: sonra .çevirdikten sonra. şurasmda veya verli yarinde bir takım vidslar. yay burasmda ufak (kendince büyük lar. zemberekler. miller, mihverler de olabilir) bir amcliyata lüzum v.s. Saatin işlempsinde, y?ni sani cörecektir. Görmeden edemez mi? yelik de dahil. akreble yelkovanm j Edemez! Çünkü, siz ne de olsa bir ! V37.ifelerini yapmalannda bütün bu acemisiniz, işin dışındasınız. O ife, Birleşik Amerikada, portatif evleri olduğu gibi tsşıy^bilecek hususi «dev kamyor.lar» yanlmıstır. Yukandaki resimde. bu kam. sayrlıŞirnız ve ?symad'*imi7 kıs'm \ bunca tecrübenin (a>nı zamstnda yonlardan biri, bir evi yerinden kaldırıp taşırken görülüyor. Long İsland havalisinde Valley Stem'de bir köyün hütün evleri hıı kam lann isbir'iSi halinde calıştıklan iddianın) sahibidir ve işin ds içinayan hevan göriilmektedir değil de bulunmaktadır. Dilerse, imkân yonlarla başka yere nakledilmiştir. mi? Bövle bir mekanizmada su vi da bulursa ameliyat fikrini sizinle dayı ntekinden. öteki dislivi beri ! tartışmaya razı olur. Aksi haide, kinden daha üstün saymaya imkân fazla üstüne varmağa gelmez, esevar mıdır' Saatin işlemesüıde her rinizin alın yazısını kara yazıvebirinin avn ayrı payı, sorumluluğu, rir. Rejisörle, gönüllü veya gönülhakki yok mudur? süz, anlaştınız diyelim. Bundan Şu halde. bir tivatro s?hnesinde ?onra. rejisöriin aktörlere, aktörlebir temsil hâdisesini meydf.na geti rin de seyircilere derd ınlatması ren mekanizma ile bir saatin işlegerckir. Bu arada en çok çekinmemesini siŞhyan rr.ekanizma, kuruniz gereken kimlerdir, söyleyeyim luş yöniinden değil, fskat calışma özelliklen yüzündcn şa?ı'?cak de mi? Aktörler! Çünkü, isterse Sharecede bi^birine bentemoktedir di kespeare'in, isterse sizin kalemiyebiliriz. Saafin içinHrn Vıir tek vi nizden çıkmış olsun, ellerine aldacığı dahi çekip simsva nasıl im dıklan bir piyeste mutlaka, ama kân yok?a. sahneden dp meselâ bir mutlaka bir takım kusurlar bulfigürancıSı. bir smnulü veya am mak temayülündedirler. Aktörün pulün içindeki ışığı cıkanp atma | Vııcır de^'ği şey de ço§u zaman, • ı ı •••mı»mm ı l « > » » » » " » . . . n va avnı derecede imkân yoktur. i güçlüklerdir; yenilmek için üstün Cünkii. az önce de helirttieirniz si Cayret isteyen güçlükler. Sonra bi, mekanizmanm çalışmasında her aktörler, halisane niyetlerle de olj birinin küçüm^enemivPcck önemde ' sa, böyle güçlüklerin yenilmcsi ypri. vazifesi vardır Böylece, akt" uğrunda yapacağmız yardımdan, riin tivatro sanatında yukand^ki , söstereceğiniz kolaylıklardan hegibi sahst iddialannın neden aşın men daima al.nmak istidadındaolduğu, sonra bu sanaM^ki payınm dırlar. Hele tenkid fash, âdeta «yada sınırı kolayca anlaşılmaktadır ?ak bölge» dir diyebilirim. Terkid saninm. edilmekten çok, etmeyi istemek, Tropikal h3,=fal]klar kongıesi, ' 45 lik «Güneysu» Denizcilik '' rasında bulmak güç olmadı. Sefere ' mecer bu sandsl îötürijp getirirPiyes pazannın çilesinden söz aktörde. herkeste olduğundan damiş. Millct'.sarası Halk Sandığı konere Bankasımn bir kaç yıl önceye ka çıkmak üzere bir eemi gibi ptnl açabümek için, aktörü ve iddialan lyi ama, reis, c^veyansı yak nı yerli yerine koymak maksadile, hs da üstün bir meraktır. Savaşısi, îdan tlim'er kongresi... İstan dar dış hatlarda çalıçtırdığı. o dev pınldı: bütün lâmbalan yanıyordunızın seyircilerle tenkidçileri ilgibul, son bir kaç gün adeta kongre rin en lüks vapuru kim derdi Iti Katran kadar siyah. çırpınhh de laşıyor, sen Kâlâ paydos etmemiş bövle bir başlansıç farzoldu. lendiren bölümünü deşmiyorum. sin. ler şehri oldu. Bini aşan yabancı bir gün otel vazifesi görecek! nlzde bir karaltı; bir ses: Hemen şunu sövlemek i?terim ki, i Daha dur bskal'm, bey... G«? piyes yaz^nnm çilpsi dayanıhr ei Çünkü bu bölümde neler olabiledFİeeeleri banndırmak için Bey*** Güneysu, Misterl cenin saat üçünde büe dönen yol bilerden değildir Davanmak isH ceğini kendiniz de tahmin edebi'.iroclu otellerinde yer bulunamıyacaSaat 22. Sandal! diye çağırdım. Yacular oluyor! ğı tahii idi. Nihayet bir pratik zekâ Limanlann Istfm, lyod, yoeun ve naftı. , yende kannca gsvreti. Evüb sabn siniz. ! İşin kötülüffüre bskın: Vapurun . olmalıdır. NeHenlerin cevablannı meseleyi halletti: Bir gün baktık, duman kokusile kanşık bir garib Piyes yazanrun çilesi dayanıhr Güneysruya gitmek istiyorum. yahud otelin iskelesi sandaldan Sirkeoi otellerine törensiz, korde kokuru vard'r. Bu koku, geeeleri bir bir sıralıyslım: gibüerden değildir, dayanmak iste Buyur, bey... bir buçuk metre yukarıda! lâsız bir büyük otel kstıhverdi. Bu daha kuvvetle duyulur. 11 Teknik güçlükler, yazıiı ssn yende kannca gayreti, Eyüb sabn Rıhtımdan »ynldık. Iskarmozlar Katran deniz, sözierimde bir kat atlardan hiç birinde. niveste oldu&u yeni otelin Sirkeci otellerinden far ı Bofazdan serin bir rüzgâr esiyor. olmalıdır derken söylemek Istekı, isminin başında veya lonunda ^trkeci Yolcu Sa'onu nhbrmna (pcırdadı. Katran kadar siyah de daha karardıkadar cnk ve cetin degildir: konu diklerim bunlardı. Evet ama, şakır «palfis» bulunmayışı, «yüzer» o ,taçtan paralsmsr veren «Güneysu» nird» yakamozlar yanıp «öndü. Sandahn bir dalga mrtına bin mm örülüsü Cvani piyesin plânı. çakır alkış alan, on binlerte, yüz luşuydu. i otelinl, karanhk, »essiı şilepler acGünaysu» otelinin yolculanm diği ânı kolladım, iskelenin demi entrikasO. thriiâf noktalarının r>Pr binlerce seyirciyi fetheden dörtbası rini yakaladım ve fırladım. Bu o delerde, meclislerde en iyi tesir telin müşterilerine Aîlah kolaylık •îpŞlanacak yerlere yerleştirilmesi: mamur bir piyes yazabilmek için versin. Hayli cesaret ve cambazlık tansiynnun daima gözetilmesi: ka de bundan aşağısı kurtarmaz hani! i.^tiyen bir iş... rakteriz"von, psiko dramatik ak Yazmanın savaşı ile, oynatmanın siyon, dil. diyalog: zaman süresl. savaşını gene de birbirine kanj#** Bu saydıklanmız. piyesin yazılma tırmamalıyıı. Iste nöbetçl kaptnn... Ona «Gü?ında. mahavyplfdpn kâğıd üstürıe ney«ru Palas» m dirt?ktörü mii de geçmcsiıde kendini gö?teren güç{1) 1 ağusto» 1953 tarihll Cummeli? Ya kamara jeftne? Bir metr lüVlerdir. ; huriyet. . dotel! 21 Divelim ki. piyçsin'Zİ dört Ba«) »alonHa, Tropikal hastalıkUr Hal talimarnamcsi kongrefsine B*lmiş bir kaç delege bası mimur bir hslde yazıp ortava Hal rssminin arttıjı v« bu dunımdan ı kovdunuz. İsiniz bitmis sayilabilir doktor... müstahsillerln »ütiyetçi oldugu hakkınKamara sefi ile konusuyoruz. ; mi' Ne münasebet! Buraya kadar I da yapılsn nesriyat üzerine Belediye Ik. • Günev.su Palas m bir tek lükç kendi acziniz, zaaflarmız, inadlan tısad Işleri Müdurluğü açağıdaki izahatı kamarası, birinci mevkid» 72, ikinci iızla konunuzun teknik şartlan ve vertnijtlr: «Hâlen mer'i bulunan hal t«Hmatna. mevkide 31 ystajh varmıç. Karı "•"•ekleri arasında savaştınız durmssi Genel Meclisce 1950 »eneslnd» lukocalara, kadın deleçelere çicft va ' ıuz. Sonunda da. mükemmel bir bul edtlmlştir. Bu talimatnamenfn tAdill taklı kamaralar veriyorlarmış. Yaş piyes föyle kabul edivoruz) yazmak hnkkıida rlyaset makamınd» yapılan | «ruretile kendi kendinize karşı ba teklif Genel Mecllj komlsyordarınd» lılara tek yatakldan... . îarıyı kazandmız. Fakat sunu u tckkik edümektedir. Henü* hir ksrara j Kaç müşteriniz var? Halihazırda Hal restm. nutmayın ki, bu. tam bir başan sa vsrümsmıştır. jîib'. aded Ü7çrinden alm. I Otuz bir. lcrı de eskisi Tuhafı şu kl. topu topu ^1 müş yılamaz. Yazdığınız piyes degil de. maktadır. Binaenaleyh »rttırılmn bir terisi olan bu büyiik yüzer otelin bir roman, bir hikâye fi'ân cılsay resim yoktur.• kamarot. kaDtan, makinist tsm 35 di, bastınr veya bastırtır okuyucu Su İşçileri Sendikasının kongresi nun gözleri önüne sürerdiniz: bunSu İşçileri Sendikası yıllık kongretl personeli nöbet turuyormu:! i dan ötesi artık okuyucuya düş 6 eylul pazar fünü saat 10 da Cağaloğlu ! O balde masraflı bir otel! ögrenci lokalinde yapılacaktır. [ I Evet... Günde en az on ton mektedir der. köşenize çeküirdi Şoför, vatman ve biletçiler için niz. Piyeste durum öyle mi ya? kömür yanıyor. Perorıe'ın mn^şı, yenî barem hazırlanıyor 3) Başannızı tamamlayaoilmeyiyeceği. peminin sefevden kalışı... E. T. T. İdaresi soför, vatman ve blniz için, kendi kendinizle yaptığı ]»ic ieri için yenl bir barnn haeırlan. Bunlar hep zarar... rnz savaşm . dsha da zorlusunu rn^ktadır, Ya fiatlar? barcmln hlzmet süreıl t«f. Bir yatağın gecelik öcreti 15 (şüphesiz daha da az makbulünü) kilBuedecektlr. esaaim gbrt. blletçl, v»tBun» b" =f r T hasta'arle v^p'rısnız ge man ve sofnrler 5. 10. 15. 20 ve 25 ftene. lira... 220 kuru? da kahvalh... Bu tarifeyi kirn tesbit etmiş? Bil rekir. Kimler ml bu başkalan de lik olmak üzere gruplar» •yrıl»c«k, ter. fi'.eri hizmet müddetlerln* för* «yarl«miyorlar. Beyoğlu otelleri tarifeidarelerinin edebl heyetleri bir, re nacaktır. sinden ucuz, Sirkeci otelleri tariKurbağahdere jazhanesi fesinden hayli yüksek... Kadıköy Kurbajalıder gazhaneslnin aynlıyor. Endonezyah delege, Ss Zaten, Beyoğlu otellerinde yer rayburnu geçilirkcn kendine geli etrafının duvarla çevrilmeslne karar ve. İ. Idaresl bulan hemen bizden kaçıyor. El yor. Vapur geri dönüp adamcağızı rilmiş ve bu isliraE. T. T. lhaleyt tara. fından 9312.87 bedelle çıka. bpt kacacak... Geceyansı sandalı, çıkanyor. rılmıjtır. Iskeleyi kim eöze ahr? Denizin üf*** lediği geceler iskeleye çıkmak ko«Güneysu Palas» ın guvertesin! lay mı beyim? de. iskele başında bekleyen bir Şu denizcilerîn tâbirleri bile baş vardiyacı, gece vapura donenleri ksdır: Bizim büdiğimiz, yel üfü bir bir sayar, kamaralarına götü: rür, su götürür... rürmüş. Bir sabah kamaras'ndsn i Bol suya alışmış insanlar bun fırlayan bir kadm delege, kamaroj lar, beyim... Halbuki bizim iki ta tun yakalanna yapışmıs: | ne bnnyomuz var. Yıkanabilmek Haw i.i that possible! için kuynık olmak lâzım. Du? sıTht's just a scandal! | rasını kapayım diye sabahm altıHâdise şu: Geceyansı çakır ke: smda ranzalarmdan fıriayanlar oyif dönen bir delege, kazara var: lv r. diyanın gözünden kaçmış. AdamI Kamara şefinin en çok can;m sı cağız, kendi kamarası diyi kadm ı kan §u: Delege'.ere hav'.u dayandı i delegenin kamarasına girmif, rsn: ramıyormuş. Yüzlerini, ayaklarını zasına çekilip «ızmıj), Kadm misasildikleri havlujoı bir kerede atı fir, gözlerini açtığı zaman yabanyorlarmış. cı bir erkekle sabahladıŞmı anlaYüıer otelde yarmanın rrühim ymca telâş ve heyecanla loluğu bir mahzuru daha var: Endonezya koridorda almış. PROFESÖR BURHANEDDİN DO h delegelerden biri garib bir maĞAN Son neşredilen askerî ter*** cera atlatmış: Turist getirebilmek için umum fi listesinde albayhktan tuğgen'ralKonşre yorgunluğunu bir eğlen müdürlükler kurmuşuz. Memlnke liğe terfi eden Gülhane Askerî Akademisi profesörlerinden | ce yerinde çıkarmak isterken büs tin güzelliklerini dünyaya duyur Tıb Burhaneddin Osman Doğan da Vukancaki resımde göruüğünüz muazzam biııa tara altı gunde taraamianmış ve bütün Nev York bütün yorgun düşen delege, saat mak için milyonlarca propagsnda vardır. Memleketin kıymetli dahihalkı da hsyretler içinde kalmıştır. Böylece "bina inşası. rekorunun geniş b;r farkla kırıldığı da ilâve 21 sıralarında rıhtıma iniyor. Past afişi, broşür bastınp dağıtmışii. liye mütehassıslarından olan ve ; edilmektedir. ladığı ilk sandala atlıyor ve eemi Ve seneler geçmiş, bir dç bakmımeslekî sahada bir çok milletler ' New York'ta 99 Park Avenue'de inşa edüen binada üç ekip işçi çalışmış ve rmn1ar, prncerclcre ye çıkıyor. Fakat bu «Günrysu şız ki turizm davasmda arpa boyu arası kongrelere iştirak eden proiekadar hazır ve metalik olan parçaları hirbirine süratle ekliycrek inşaatı altı günde tamamlıyabilmiî Palas» değil, bir posta vapurudur. bile ilerlpmemişiz. sörü tebıik eder, muvaifakıyetler lerdir. Bülün pencereler ve diğer aksam aiüminyum ıdandır. Biraz «onra demir alıp nhtımtlan dilenz. Şu «Hilton» oteli bir bıtsel RESIMLİ ROMAN M Z BİR SUİKAŞDİH İÇYÜZÜ T t z u : P. COBDEAÜZ ( 3 ) MAZHAR RUNT * Ev taşıyan dev kamyon Röportajiar Jores'in cenaz. merasiml 4 «Justo. 1914 tarihind. yapıldı. Aynı günün arifesinde Almanya, Fransaya harb ilan «derek Urafsızhk muahedelerU» bütunlüğtt temlnat alünı «lınnu» olan Belçikay» »aldırmıstı. Fransanm, dünjrayı altust tdecek olan bu faciada müll blrliğinl muhafaa» ettlği bu otnu» mermslınl münasebetile bir kere daha göruldu. Maktülüa k ı n a •a*ı*3İ bakanın kolund» takib «diyordu. l \ Sehirden "Güneysu Pala$?, Otelinde bir gece geçirdim! Röportajı Yapan: Resad Eıtis ((Güneysu)) oteli diye bir posta vapuruna binen Endonezyah delegenin başma gelanler HanrLMarten caddesind» baurlanan tribündt bir çok nuj tuklar söylendikten vt mütsveffanın meziyetleri ılkredDdikten l sonra büyük losya'ıistin eenazed Orsey lstasyonuru nakledildij oradan gömülmek üzer» Tarn'a müteveccihen yola çıkarıldı. r Bu bina altı güıtde tamamlandı Raul bütün harb tnüddetince hapiste kaldı. Fransada birbirini [ istihlâf eden hükumetlerin hiç biri katüi mahkemey» rtnnek (suretilt milll blrliğl tehlikey* düjürmek ihtimalini gözt alamı/ yordu. Nihayet, dört buçuk tena mtvkuf kalan Raul, 24 mart 19191 |tarihind« ağırceza mahktmeti huxuruna çıkanldı. Bu münase \ \betl» Jores'in hltıruı tâziz edilerek hakkıada titayişkâr cösderı i »öylendl. Bu arada Leon Blum, mebualardan Veyl, Perot, Renodel,| İTomson, General Saray, Naar Alber Tomas, eski Basbakanlar, dan Ribot vt Vivyani «öz aldılar. Bilhassa eski Harbiye Nazırı) ı ( Mesimi. sosyalist Hderin sulh davasında ne kadaî haklı olduğunu] tebarüz ettirdl. I! Suçluyu müdafaa eden Hanri Jero bundan sonra söz alırak jüriden, katili Jores hssabına affetmesini istedi. Raul de maktülün ailesinden af diledı ve yaptığına son derece pişmşn olduğunu belirterek, vicclan azabı içinde yaşadığını söyledi. Mahkeme, katili beraet ettirdi. (Arkası var) Türkiyede neşri hakkj yalaız'gazetemize aiddir.