Katalog

CÜMHUR1YET 14 Hazlran 1352 Feza istasyonunun içini gezerken... Toplayan: Tevfik SaduHah Fezada ağırlık, delki temas olma bir deniz altında oldujhl gibi, hayli dığına gore, ıstasyon ınşaat araele sıkışık ve zorlu olacaktır. Evvelce sınin inşaat malzemesini feza ge de görduğumüz gibi, «tekerlekı ın mismden şöyle itivermeleri kâfi mihveri etrafındaki devri ağırlığın dir. Yalnız, ıkide bır isrami andı manan olmıyan fezada, istasyonuğımız Newton'un i$tepki kanunu muza (sun'i cazibe» sağlıyacaktır. icabı olarak, bu inışin tepkisile, Fakat, bu ıun'1 cazibe, istasyonun büyücek bir malzeme parçasını iten her tarafında aynı olmıyacaktır. kımse, itışinin aksı istikametınde Zıra, merkeze doğru yaklaftıkça, bir hareket alacağı içın, bunu on dönü} sürati azalmaktadır. Bu valemek maksadüe üzermde Ufidığı ziyete göre, dış cidardan bajhyaküçük roket motörünü kısaca. çahş rak merkeze doğru üç kat halinde olan iıtasyonun en üst katında y»tırması lâzımdır. Feza gemimızin bugünün en bü hud en iç bölmesinde cazıbe en az yük yolcu tayyaresi SuperConstel olacak, mihverde ise hemen hemen lationiann ikisi kadar yuk taşı hiç cazibe sezilmiyecektir. masma rağmen, 75 metre kuturlu, Şimdi, ittuyonumurun bölmeleüç katlı muazzam feza istasyonu rini ııra ile gererek, dünyaya bir »un inşasına kâfi gelecek malzeme peyk kurmuj olan insanoğlunun yi bir defada taşımasına imkân fezada nelerle mejgul olduğunu öğyoktur. Bu itibar'.a feza istasyonu tenmeğe çah|alım. nun inşasını tamaralamak ıçin iki Gezimize, en üst kattaki muhasaatük devir mihrakına, gereken bere dairuile bajbyalım. Burada anda, gereken yere mütebaki inşaat gerek dünya ile, gerekse feza geınalzeınesini ulaştırmak için bir çok milerüe ve feza gemilerinden istasroket seferleri daha tertiblemek yona yolcu tasıyan «feza taksileri» Uzımdır. Bir feza gemisi seferinin, ile irtibat teıU ve idame ettiren yalnız «yakıt» bakımından, yanm radyo cihazlan vardır. tnilyon dolara mal olduğunu düşüMuhabere dairesinin hemen altın nürsek, istasyonumuzun büyüklüğunün, evvelenıirde bu yüzden, daki meteoroloji dairesinde mütehayii tahdid edilmis olduğunu ka hassular, dünyanın tadece bir bölbul etmemiz gerekir. Feza elbiseli gesinin değil, her tarafının hava amelelerimiz, bojlukta tadaıun da şartlannı inceden inceye tetkik etinbşar edemıyeceğine göre, peri ma mektedirler. Gezimize üst kattan devam esallarımn sağır, düsız işçıleri gıbi dersek, muhabere dairesinin kapı ve hummalı blr inşaıt faaliyetini gessiz filmde seyretmemizi andıran komjusu olarak, iki kaü birden ifbir sükunet içinde, büyük bir ener gal eden dünya gözetleme merkezi ji sarfetmeden, işımızi görecek şe ile karsı'.asacağıı. Üst katta, har kilde tasarianmıj Utasyonumuru ân, istasyonun o esnada üzerinden geçmekte olduğu dünya bölgesıni inşa edeceklerdir. gosteren müteharrik bir harita varElde mevcud plânlardan birine dır. Haritamn hemen altında ise före asağıda içini de tarif edecebu bölge teleskopla büyültülmüş ğimiz feza istasyonu, elâstikiyeti olarak gözükmektedir. Alt katta, olan naylon ve plâstikten mamul bu bölgenin 500 metrekareden baj20 kısımdan mütejekkildır. Birbirilıyarak 2; 20; 100 kilometrekareye ne ektene eklene, montajı tamamkadannı bir levhada ihtiva etmek landığı zatnan kapah bir halka üzere, ayn ayn mikyas'arla büteçkıl edecek olan bu 20 kısmın her yültülmüj teferruatını gosteren lev biri, denizaltılann bölraelerine benhalar devamlı gözetleme altında tu»er müstakil birer istasyon kısmıtulmakta, bu sayede, daha evvelce dır. de belirttiğimiz gibi, bir tayyare Tabiî feza gemimizde fazla yer gemisinden havalanan bir tayyaretutmaması için bu bölmeler «yu yı dahi fezadan görmek, takib etkarı» ya katlanmıs., «söndürülmüş» mek mümkun olmaktadır. vaziyette nekledüecektir. Bunlann Müteakıb bölme, dünya gözetleyerleftirilreesi ve arahkların kapatılmasile etekerlek» vücude geti me merkezi ile feza gözetleme merrildikten sonra, tekerlek şeklindeki kezinın arasmdaki elektronik heistasyon, tıpkı bir otomobil lâstiğı sab cıhazlarmı ihtiva eden bölmegibi şişirilecektir. Yalnız, istasyo dir. Burada cihnzlar girift, arabsana ver.len havanm tazyiki, dünya çı gibi karışık riyazi meseleleri, mızdaki tabıî hava tazyîkmcîen bi jiöıÜTOiiîu açtp kap?vmc?yak«dar, raz daha düşük olacaktır. İstasyonu kolayhkla çözmektedsr. Komşu fehava ıle şi}irmek suretile bir ta za gözetleme merkezmde büvücek raftan yapı bünyesine gerekli se bir perdeye. fezaya salmış olduğulâbet saglanmış., dığer taraftan da muz rasadh=nede çekılen fotoğrafasıl mühimmi istasyon içinde ya lar aksettırı mekte, istasyonun heşıyanlann teneffüsleri içm gerekli yetfimslan bu fotoğraf.arı inceden htva temin edilmif olacaktır. Ta inceye tetk'k ederek, bır taraftan biatile, feza istasyonu sâkin'.erinin istasyonun herhanîi b r tfhlıkeye teneffüsü istasyon içindeki havayı maruz olup olmadığını mütemadl bozacağı içın, havanın ihtiyaca gö kontrol altmda tutmakta, dığer taraftan da, gökler hakkındaki bilşi. re tazelenmesi lâzımdır. mizi daha yakından. daha esaslı bir D:|er taraftan, istasyonda, llel tetkik «avesinde arttırmak suretıle, ebed ağırlıktan roahrum kalmak, Aya ve kimbiür, belki de diğer epey tâciz edid bir durumdur. Bu seyyarelere yo'culuğumuzun plânnu önlemek, istasyona «sun'l» ca larını tasarlamaktadırlar. Feza gözibe sağlamak lâzımdır. Bu da is zetleme merkezinin altına isabet etasyonu, cazibesinin yerinl alacak den kısımda bir tarafa fotoğraf olan santrifüj bir kuvvet, yani te ceveîopmanı için karanlık oda, di kerlek jeklindeki istasyonu mihve ğer tarafa da, istasyonda kullanı ri etrafında döndünnek suretile lan suyun bir kısmını toplıyarak mümkündür. temizliyen, yeniden kullanıar hale Istasyonun dönmesini sağlamak getiren tesisler yerleştırilmıştir. Için küçücük bir roket motorü kâBundan sonraki bölmeye yükle fidir. Fezada istasyonun süratini ke me, boşaltma ve depolama dairesi secek hava mukavenuti, delki tediyebiliriz. Tekerlek mıhverinden mas olmadığı için, devir veren roaıansSrlerle içeri alman malzeme, ket motörünün mütemadi surette istasyonun muvazenesinı muhafaza islemesi de sart değüdir. Motör geile mükellef olan ağırhk kontrol rekli sürati verecek kadar bir müd merkezinin verdığı karara göre, det işletileeek, bundan sonra duryükleme odasından gerekli mahaldurulacaktır. Yalnız «gereklı» sürale sevkedilmektedir. Yakıt deposu tia ne olacağını kararlaştırmak lâile havalandırma sisteminin donüş mjjdır. Bu da arzulanan «sun'î boruları da bu kısmm alüna yereazibeı miktarının ne olduğuna ta. leştirilmiştir. bidir. Meseıâ, 75 metre kuturlu teBu bölmeyi takib eden pompa ktrleğimiı her 12,3 saniyede tara bir devir yapacak sıiratle dönduğu daira^ınin ötesinde istasyonumuzun takdirdt, *ld« adilecek olan cazibe, havismı sağlıyan sistemin kalbgâhı yeryüzündt «g» dedigimiz, samya. vardır. Hava kontrol dair%si, istasd« sanıyede 9,81 metrelik bir tâcıle vonun hava tazyikini ayarlamaktamuadildlr. Feza istasyonunu ta dır; tahül lâboratuarında kimyasarhyanlar, bir çok sebeblerden do gerler havanın terkibini tayin etlayı, bu kadar cazibeyi fazla bulu mektedirler. Ayrıca makineler boyoTİır ve, mese!â beher 22 «sniy*. zuldugu takdirde, an» sistemin yede bir devir tamamlamağa tekabül rini alacak tâli kabîolar, borular, eden vt yukandakinin üçte biri künkler de mevcuddur. nisbeünde olan bir «nın'î cazibe» AÇIK TEŞEKKÜR yi tercih ediyorlar. Hiç bir utırab vermeden. har:k» de Feza istasyonunun bu niabeten necek ve tek b.r ameliyatla proıtattan ağır devrinin tevlid ettiği santrifüj naljj edlp ben. eskismden daha m u kuvveti «ta*yonun içindeki her kemmel bir sıhhite kavujturan Ürolog, şeyj dısany» itmeta çah^acaktır. Op«r«t(tr muhterem Dcçent GIYAS KORKUT'a Bu vaiiyett», iıtasyonun nvesinde olurıa olmn, yürüyen veya ayakta tedavlmdt buyuk ihtimam vc şefkat dursn bir kimıenin bışı, bu itişin goneren «sı«t»n. Muzaff»r vt şiıij ştf» Yurdu sahıb. doktor ve butun elemanteokiıile, merkeze doğru yönelmis larıns candan tesekkürZerımi sunarım. oljeaktır. Diger bir deyişle, «teMunır Resneii kerleğin» ıç eıdarları istasyonun *** «zsmir » vazıfesini gdrecektir. Muhterern bsbamız merhum SAİD ABDLXLAH TAYLAN'uı Fer» isfogvnnnnun lçi Fe»a iitagyonunda hsyat, tıokl vefatı dolgyısile cena7esınde bulunao telefon ve telgrafla der.n acımızı pay. laşan «kraba, doıtlanmiîa ve t?da\lde bulunduju mudd»t İçinde şefkat doıu bir YUMüRCAK neı itina foateren Şl|li La Paiu hatta. aaym Profesoru Ihsan Şukru Aksel, Doktor Ahmed Ülman. Dr. LâtiJ t'lgür, Dr. Mehmed Kebeci. Soeur Cat. herlne ve hast»"en!n dlfer müstahdeminıne derin teıeltkurlerlnılîl alenen arzederız. Tajlan, Yılnıaz ve Klpmen alMerl Sehir= I D Ü Ş Ü N C E L ER =haberleri iki dâhi sanatkâr 500 üncü I [HEM NAL1NA MIHINA Trafik kazaları aymdırlık Bakanlığı Karayollan Genel Müdurlüğü «1951 yılı Trafik Kazalan» adı ile bir broşür yayınladı. Müteaddid grafikleri ihtiva eden bu çok enteresan broşürün bnsozünde şpyle deniliyor: «Gur.den gune adedle" artıp mahiyet ıtibarıle dddılejen trafik kazalannın cn^enebilmesı, her seyden ev\rel bu karaların »ebeb ve mahıyeüerinjı etraflı bir lekilde bıltaip tetküci ile mumkun olur. Millî bılnyemizi sarsan bir problem hallni alan Trafik Emniyeti davamızın halH yolunda butun Ugılılerce alınacak tedbırierm verımh ve tesır sahasının bütün yurda jamil olabilmesl İçin, trafik kazalarımn muhtelif zaviyelerden tahlil edllerek kıymetlendirilmesı icab eder.» BrosUrde blr Türklye hariUsı ttzerinde löıterUdiîi ribi 1951 de memleketimizde 8.M7 kaza olmu}, 7.004 klşi yaralanmıj, 940 vatandaj olmu;tur. En çok kau olan II Ankaradır. 1.858 kaza, 1.196 yaralı, Sl olıi. Sonra Istanbnl geliyor: 1.440 kaza, 1.435 yaralı, 52 ölü. 1 mil70B 379 bln nufoılu İstanbul vllâyetLnde 12.(81 motorlü vasıta, 818 bln nufuslu Ankara vlliyetinde İM yalnıı 4.252 vaaıta bulanduguna göre, Ankarada Istan. bola nisbetle cok ftzla kaza olduğu anlaşılıyor. Kızaların hemen hemen ancak dörtta blrlnin şehlr di|i yollarda rnJkua gelmealne rağmen, yaralanmaların yarısı ve ölümlerin dttrtte üçü tthiı dısı 70Ilarındadır. Bunun sebebini söyle izah edebi. liriz: Şehir dıs yollannda calışan otobiisler ve insan da Ujiyan kamyonlar bir kazaya uğradı mı, bunlann yolcularuıdan çoğu yaralanmakta veya ölmektedir. Bu kazalann çoğu devrilmedir. Sehlr lcbıde İM kaular, yayalara earpau, agiflara v direkleıe earpma, eaıpııma netlceılnde vukua gelmektedlr. Yayalara çarpma 2697 dir. Yaralı 2485 ve ölum 206 dır. En cok devrilen kamyonlardır: 512 vak'a; ondaa sonıa, otobüıler geliyor: 115 vak'a; üçuncü olarak da 110 vak'a İle otomobiller geliyor. Çoğu fehlr dııında olmak Uzere 780 devrllmede 2523 klfl yaralanmi} ve 478 ki|l olmüjtflr. Memleketimizde her 200 Uşıt 13 kişiye çarpmakta, 12 vatandaşı yaralamakta ve 1 vatandagı da öldur. mektedirler. Bro;ür buna sebeb olarak soyle diyor: «Harb sonrası yıllarında blrdenbira artan motorlü tajıt kesafeti muvaceheainde kendi hareketlerini normal clçü ve müşterek hareket kaldelerine gore ayarlayamıyan yayalar, bu acemiliklerinin cezasını çok ırtırablı bır lekilde ödemektedirler » «Bundan ba;ka, tasıt sofdr ve sürucülerl de yayalara hemen hemen hiç bir hak tanımıyarak hareket etmektedirler. > Bu son mütalea çok doğrudur. Onun içindir ki bu sütunda bir kaç defa yayalara acıyınız diye yazılar yazmıştım. Büyük şehirlerde, bilhassa İstanbulda yayalan hiçe sayan bir otomobil saltanatı hâkimdir. Şahsf sebeblerden dogan kazalarda dlkkatsizlik, fazla siırat \e sarhoşluk imll olmakUdıı. Memleketimizde 40.000 motorhi taşıta mukabil 300 bini mntecaviz şofer bulunmakia, Usan& îmUlıanları lâjıkile yapılmamaktadır. Taşıt ârızalarmdan ileri gelen kazalar' 577 dir. Yaralı 1173 \e olum 226 dır. Bu kazaların yuzde 45 i fren, yuzde 24 ü (lireksi>on, yuzde 9 u lâstik ve tekerlek yuzünden vnku bulmustuı. Yuz. de 22 si de muteferriktir. Aıızaların çoğu da bakımsızlıktan ileri gebnektedlr. Bu da, fenni muovenelerin bastan savma yapılmakta olduğunu gosterir. Yolların fenalığı jüzunden kazalarda da çamurlu yollar yuzde 36.7 ile başta geliyor. Broşür, motorlü vasıtaların artışı ve bugünkü vaziyet devam ettikçe >akm bir gelecckte kazalar yuzünden çok acı. milll ve iktisadî bünyemiz aleyhine sarsıcı neticeler husule geleceğini belirtmektedir. Kazalar yıizunden 1951 de verdiğimiz insan kayıbları, Korede veıdiğimiz zaviattan çok fazladır. 50 milyon motorlü nakil vasıtası olan Amerika ile memleketimizi mukayese edince, Amerikada senede 1 milyon 440 bin kişi ölmesi ve memleketimizde ise yalnız 22 kişi ölmesi icab etmektedir. Broşür bu millî davanın nasıl halledilebileceğini soruyor ve bizim yıllardanberi bu sütunlarda ileri sürdüğümuz 5u çareleri tavsiye ediyor: 1 Bir Trafik Kanunu yapılmalı, 2 Bütün bu yerlere şamil yetkili bir trafik zabıtası teşkil edilmeli, 3 Trafik emniyeti bilgisi daha mekteb sıralannda çocuklara öğretilmeli. Ben mektebe kışlayı da ilâve ediyor ve uzun yıllardanberi bir türlü çıkaramadığuvız kanunun hemen neşri lüzumunu bir defa daha tekrarlıyorum. yıl piyesi Şehır Tıyatrosu, müsabaka müddetini 1953 ocak ayına kadar uzattı Istanbulun fethinın 500 üncü yüdönümü münasebetile Şebir Tiyatrosu tarafından bir müsabaka açıldığı malumdur. Bu müsabakaya «imdiye kadar 10 eser gönderiüniftir. Edebi heyet büyük jüriye verılecek oaln bu eserleri tetkik ve tasnif etmekle mejguldur. Tiyatro Müdürü Orhan Hançerlioğlu dun kendisile görüsen bir muharririmize bu mevzuda şunlan söylemiştir: « Müsabakaya gireceklerin adedini artürmak ve 500 üncü fetih yıldönümünde oynanmaya en lâyık eseri teçerken kemmiyet ve keyfiyetçe daha genis imkânlara kavufmak üzere eserlerin kabul müddetini 1953 senesi ocak ayına kadar uzatmıs bulunuyoruz. Bu münasebetle müsabakaya yeniden kaUlacak muharrırlerunize hatırlatmak Uterim ki fethin manasını, doğurduğu neticeleri, İstanbula getirdiklerimizi belirtmeleri fartile mevzu teçmekte eerbesttirler. Müsabakada derece alacak eserlere ikramiyeler verilecek ve aynca temsil olunacak eserin telif hakkı da muharrire aid olacaktır. Muharrirlerimiz bundan baska vücude getirecekleri eserlerle 500 üncü fetih yıhnı kutlama gayretlerine en takdire lâyık bir hizmetle kaulmif olacaklardır.» J Yahya Kemal ne düşünmüş? Evet acaba ne olurdu? Gene mahud Leonardo mektubu ve onu bulan kim? Mektubun faksmiliyesi ve projenin resmi Mektubun türkçesi MichelAnge ve da Vinci'nin tıtanbulda koprü projelerine ve o zamanm padisahlarına arzı hizmet etmelerine daır bu tütunlarda çı kan makaleler üzerinde sanat tarıhimiz noktai nazanndan düfünmüf olan Yahya Kemal, geçen gün |U orijinal meseleyi ortaya attı: «Düşündünüz mü, eğer renesansın bu iki dev sanatkân birbiri ardısıra bıze ge'.selerdi ne olurdu?» İtıraf edeyim ki bu İtalyan mektublarma sadece bir ihtimal gibi baktığım için bu meseleyi düfünmemiftim. Fakat bakınız büyük şair ne düşünmüştür: «Da Vinci'nin köprü projesini tasavvur ettiği zamanlar, biz de de Sinanın cedleri camiye gırecek bütün müminleri bir kubbe altına toplamak için muazzam bir mimarinin temellerini atıyorlardı. Bu temeller üzerine bizim milll mimarimiz kurulacaktı. Şimdi tasavvur ediniz, bir kere renesansın o iki devi buraya gelmi* ve renesans sanatının ruhunu beraber getirmı^ler, acaba bu muhtesem ve muazzam sanat bizim hentiz kurulmağa baslıyan mimarimizi geri itmez miydi?» Tarihin güç taraflanna girdik. İhtimalleri, mukayese benzetme yollanndan münakaşa ve muhakeme ederek kehanetvâri bir hüküm vermek hayli güçtür. Fakat güçlük bir meseleyi ortadan kaldırmaz ki. Zaten Şaır de kat'î bır karara varmarnıı, ancak ortaya üzerinde düsünülecek bir tema atmıştır. XV. asırda garbin büyük renesans sanatının gelip bizlerin ortasında inkişaf etmesile sanat ve fikr yolunda bir birlik daha evvel başlamaz mıydı diye düşunenler bilhassa şu Bırleşmiş Mılletler, birleşmi} tarıh, birlesmiş kültür cereyanlan alıp yürüdüğü şu sırada bulunabileceği gıbi şarkın sanatının ayrı ve miliî bir sanat olarak kalmasının daha hayırlı olacağını iddia edenler de bulunabilir. Belki de renesans sanatının bizim sanatımız üzerine tesir yapamıyacağına kail olanlar vardır. İşte bütün bu nöktalar fıkr ve sanat tarıhı noktasından elbette bir tetkike değer, belki bir teze mevzu olabilir. A. ! Yazan ADNAS ADIVAR ~ jjv f <&*€£*<&,** J*,, » } > Ekonomi ve Ticaret Bakaru sigortacılarla görüşecek Pazartetl günü (ehrimıze gelecek olan Ekonomi v« Ticaret Bakanı Dr. Muhllj Ete Sigorta slrketleri lemıllcilerıle muh. telif mevzular hakkında goruşecektlr. Bakanlık İç Ticaret Muduru Mennmn ve Slgorta Şuhesı Müdürü Akil blr iki gundenbert »lgort» ıirketlerind« tet. klklerde bulunmaktadırlar. Osmanlı Bankası ile anlaşma hasıl oldu Ankaradan gelen haberler Osmanlı Bankajı İle mürakerelerln muıbet bır netice verdığı merkezındedır. Yer.i anlaşma hukumlerine gore Osnıanlı Bankasının mazlden kalma im. tlyazlarma son \erllmlj ve bu muejBese de dığer bankalar gibi bır kredl bankası hallne inkı'.âb etmiştlr. Bu ltlbarla otedenberı Banka r.ezdinde bulunan hukumet komıserllğıne de luzum kalmı>acağı anlaşılmaktadır. Üçüncü Şubc Müdürlüğü Munhal bulunan Istanbul Emnlyet Mudurlüğu Üçuncu Şube Mudarîugune Ben burada sa.dece gene.da VinErciı Ka>Tn'akamı Muzaffer Çaglar tayln cdilmiştlr. Yeni su£>e müduru vazlfealne ci'nin Sultan Bayezid II, ye hita| ben yazmış olduğu zannedilen başUmı;tır. mektubu ele alarak bundan evvelAmerikan Erkek Kolejinde ki makalelerimi ikmal ve belki de diploma tevzi töreni tashıh için kendimde bir mecburitsUntul Amer.kan Erkek Kolej nden yet gorüyorum: Leonardo da Vinbu der» yılında mezun olan telebelere ci'nin beş yüzüncü doğum yıldönüdlplomaları dun torenle verllmiştır. Istlklâl ımrşıle başlıyan torende ev mü, son günlerde bu büyük dâhivelâ Istanbul M»lü Egıtım Muduru Mu. nin II. Bayezide İstanbulda bir hiddln Akdlk ve Bır!e;ık Amerlka Bas köprü inşasını bir mektubla teklif konsolosu Muter Mathewı talebelere ettiğine dair malumat veren bir t.rer hltabede buîunmuşlar ve ha^atta Roma telgrafnamesinin gazetelerde rruvaffakıyetler dılemlşlerdir. intişBiı üzerine, memleketimizde Hobert Kolejin 89 uncu senel devrl nazan dikkaü celbetmişti. Bu hayesi olan bu yıl Edebiyattan 5, Tlca. retten 13, Fenden 3 tabli llımlerden 2 vadis biraz garib şekilde verilmifNafia mahendîslığ.nden 15. Elektrik ti: Guya bu mektubun metni Taık mühendısllğlnden 7 ve makine muhen Tarih Cemiyeti kâtibı tarafından disllğinden 15 talebe nıtvun olmuştur. Tcpebaşuıda büyük bir Jtumarhane basıldı Komlser Vedad Soko:iu idaresındeki Beyoğlu eklpi evvelki gece buyuk blr kumarhane başmjîtır. Tepebafi Pıremeci sokak 28 numarada oturan Edvardın burayı kumarhane yap. tığı haber alınmış ve tarassuda başlanılmıştır. Gece saat 3 30 sularında kum^r. haneye baskın >apaıı memurlar ddrdu kadın olmak uzere yirml uç klşlyi bakara oynarlarken suçustu yakaîamıslar. dır. AjTica 2500 llra para ele geçirllnrştir. Kumarbr7lar dun Adlıveye sevk. ed.lmlşlerdır. Ilk durusmaları japılmıstır. t türkçeye nakledilmis »ureti göyledir: «Cenevizden Licardo (?) adh kâfirin gdnderdiği mektubun sureti dir: «Ben kulunuz değirmen hakkında simdiye kadar düsündüm ve Allahın inayetile söyle bir çare buldum: Bir tertib ile susuz ve yalnız rüzgarla bir değirmen yapayım ki denizde olan değırmenden daha az (masraf) ıle yapılsın, ve halka da daha kolay olsun ve her yerde kurulabilsin, (bundan baska) Allahü tealâ ipsiz ve urgansız geminin suyunu kendi kendine dönen bir dolab ile boşaltmak tertibini bana nasib etmistir. Bu kulunuz sunu işittirn ki İstanbuldan Galataya bir köprü yapmak kasdinde imicsiniz. Ama bilirkisi bulamadığımızdan yapamamısaınız. Ben kulunuz bilirim, (köprü) yü bir yay gibi yuksek kaldırayun ki hiç kimse yüksekliğinden dolayı üzerinden geçmeğe razı olmıya. Ama düfündüm ki bir çıkma (dalgaluran rıhtım) yaparak andan sonra suyu çıkarayım ve kazıklar koyayım. Şöyle vapayım ki altmdan hemen yelkenil« bir gemi çıka ve öyle bir şekil vereyim ki kalküğı zaman istedikIeri vakit (gemiler) (Halicden) Anadolu yakaaına geçeler. Ama sular daim aktığı için kenarlar yenir. Bu husus için bir tertib yapayım kı o akan su aaağıdan akıp ker.ara zarar etmiye. Senden sonra olan padişahlar kolay harcla yapalar. Bu sözlerin doğruluğuna İnşallah inanırsınız ve ben kulunuz u daima hizmetinizde bilip emredesiniz. Bu mektub temmuz ayının üçünde yazılmıştır.» İşte bir çok dedikodulan mucib olan mektub budur; tarihte senesi yoktur ve Leonardo, licardo gibi yazılmıstır. Zaten'o vakitki tercümeler ekseriya ecnebi dilinl bilen birisi tarafından mealen söylenmek ve bir kâtıb tarafından zaptedilmek suretile yapıldığı için gerek isim yanlışı ve gerek Leönardo gibi büyük bir mütefekkire yakışmıyacak kadar basit ve karmakarışık ıfade bu tercume usulune atfolunabilir. Mektubun sıhhat ve mevsükiyetini isbat için. yukarıda söylediğimiz gibi, Istanbul ve Galata arasında bir köprü projesinin dâhinin cnetrukâü arasında bulunması ve mektubun türkçesinin o asır türkçesine uyması gıbi deliller varsa da o zamanlar Osmanlı Türkiyesinin kudret v e ihtiş^mmın İtalyada uyandırdığı korku ve hüşu ile karışık takdir ve hayret hislerile 'ferada boyle mektubla tasni edildiğini de hesaba katmak lâzımdır (Meselâ Papa II. Pıus'ün Fatihe mektubu ve son günlerde Faühin vasiyetnamesi diye keşif ihtiragile ortaya atılan bir İtalyanin dığer İtalyana yazdığı masalvarîmalumat ıle dolu mektub gibi). Herhalde bu meseleyi tarih, fılolo]i ve teknik mütehassLsları isterlerse pekalâ bir tetkik mevzuu yapabilirler ve ararlarsa belki de mektubun aslını arşivde bulabilırler. HAMIŞ »Illmde tevazüi adh mı. kalemde Alextt Carrel m Eeneleree Rockfeller Enstltutur.de çalıştığı halde ısrrmin Enstıtu tarihıne geçmemls ol. duğunu so"vlemiştiın. Zograıyon Lisesi Tabli tl'.mier muallıml Pandelara bey4 den aldığım bir mektubda Carrel'in 1912 senesınde Tıb ve Flzyolojiden Nobel mukâfatını aldıgı hatırlatılıyor. Evet. ruhun ebedu'etı gıbi cısmin de ebediyetine tecrjbeler yoluyla inanmak istıyen bu âlım bojle mumtaz bır klfuta naı! olduktan sonra ismtnln Enstitü tarihlnde zıkredılmemesinin izahı daha ziyade guçleşlyor. Eenim ya. zım Carrel'ln ilminden ziyade karakterine dairdt. Alâka gosteren muallım bey e tesekkürler edenm. A. A A. çr L da Vincl.nin Sultan Bayezid II ye yolladığı mektubun tercümesi türkçesine benzemekte olmastna ve evvelce de söylediğimiz gibi da Vinci"nin kendi notlannda bu köprüye ve onun ölçülerine dair bir kayıd bulunmasuıa bakarak mektubun sıhhatinden şuphe etmemek lâzım gelirse de mektubun dâhinin imzasını havi olması lâzım gelen aslını bulsak daha kat'î bir vesika elde etmiş olurduk. Köp rü projeginin bugün hâlâ Fransa enstitüsü kütübhanesinde üstüne Leonardo'nun elyazısile «Beyoğlundan İstanbula bir köprü projesi», yazılmış olduğu halde mevcud olduğunu ve ölçülerin notlardaki blçülere uyduğunu bu resimleri iktibas etüğmiz Floransada çıkan İl Nuovo Corriere gazetesinin 23 mart 1952 tarihli nüshasma Profesör Babinger tarafından yazılmıs, uzun bir makaleden anlıyoruz. Bu makaleden vesikanın ele geçmesine daır junu da öğrenıyoruz kı ılk Roma telgrafnamesınde verilen havadıs valan değıl yanlıştır. Çünkü bu vesikayı Herr Babinger bızzat Topkapı arşıvlerinde bulmamış, onu orada bulan bir Tarih Kurumu mensubu (kâtibi veya kâtibi umu misi değil) kendisine vermis, ve neşrine müsaade etmiştir. Sultan Beyazıd II. ye gdnderdiği kabul edilen tnektubun bugünkü HABERLER • 1L Sağlık Müdürü Abdurrahim Bayraktar terfi müddetini tamamlamıştır. VazIJesmde gösterdlğl başarıdan dolayı Bakar.lığın kararıle aslî maaşının 125 lı. radan 150 liraya çıkarılması uygun go. rülmujtur. Dunım Vnayet kanalı ile kendlsine tebliğ edilmtştır. + M. P KUMKAPI Ni^anca ocafının fevkalâde kongresı 15 6 952 p*zar gumı saat 15 te Kumkapı Samsa sokak 15 numaralı buc?k lckallnde yapı'acîktır. da Vinci'nin köprü projetinden Llr kısım profesör Fr. Babinger'e tevdi edilmişti. Bu haber üzerine Akşam gazetesi bir fıkrasuıda bu vesıkanuı neden evve'â burada neşrolunmadan profesbr Fr. Babinger'e tevdi edildiğmi sorduğu gibi ben de bu »ütunlarda yazdığım bır makalenin notunda Kurumdan aldığım bir mektubda o cemıyetin bbyle bir vesikadan haberdar olmadığının bildirildiğini kaydetmiştim. Fakat aynı rnakalede bu defa da bir Zürıch gazetesinin bir yazısına atfen vesikanın bizzat Prof. Babinger tarafından Topkapı Sarayı arşivlerinde buiunâuğu haberini vermi§tim. Bakınız, asıl kaynaklara müracaat etmeden yazı yazmanm cezasını insan ne çabuk çekıyor: İşte bugün bu sütunlarda hem o mektubun XV. asır türkçesine uyan bir ifade ve bir yazı ile çıkanlmış suretıni hem de köprü projesinin resimlerıni gorüyorsunuz. Mektubun türkçesi o asrın SUMERBANK Beyoğlu ajansımıza mahsus Ramazan Fıkraları 20 Bır ıftarda. davetii olanlardan bi. rısl teessjrle' Bu nne hastalıgım dolayıaile Ramazandan bir gun kaçırdım Çok muteessırim.. derken, hazır bulunan bir Bekta;t. Hayıflanma erenler.. o kaçırdıtmı da biz tutuverdık. cevabını vermiı. 21 Bir Bektaşl dervlsinl oruc yerken zaptıyeler yakalamsjlar B!re dede utanmaz mısın? Goz gore gore oruc yersin. Gel bakalım karakola . Bektaıl içlnl çekerek c«vab vermi|: Behey ins»£sular! On bir aydır aç gezdim Agzıma lokma koy. madım. Kimse halln nedır dlye sormadı. Bugun karnımı doyuracak oldum. Gelip yakaladınız. Revamı, dır yahu? B. F. HAZIRAN 14 RAMAZAN 21 LÜKS OTOMOBİL KEŞİDESİNE Katılmak için 7/7/1952 açtırmak akfamına kadat bu ajannmuda hesab kâfidir. Bir ay kadar lamammc kalmtstır. Tarihfe Ermeniler\ ve Her yüz elli lira bir kur'a numarası alır. Kefide 18/9/1952 larihinJ» yapüacaktır. Ernteni meselesi Yazan: ESAD URAZ Bütün Türk münevverlerinin mutlaka okuması icab eden bir eser. Satış yeri Berkalp Kitabevi Ankara. Berkalp Kitabevi Şubesl İstfnbul Beyoğlu Yeşiljâm Melek Smernası sokağı • Bu Ajantımızda heıab açtıranlar aynı zamanda Bankamızm 1952 yıh ikramiye plinında tetbit edilen kefidelerden ileriki 5 çekilife de iftirak ederler. Tafiilât için »Hseierlmiı emrinudedir. ORA AU« masraflannda tuarrufun ye. rânc çaresi heub pusulalamu hanıma odetmektir. Beğenilen Fransız radyosu V. ] 4.28 12.14 16.1âl9.4221.43| 2.08» Û»! 6.26 «Göztepe» vapuru dün de kurtarılamadı Suadlye ile Caddebostanı aruında kayalıklara oturdu£umı bildirdiğimiz «Goztepe» vapuru, dun devam eden bütun çalışrr.aara rajn.en kurtulama. mıştır. Su altındakl kayaların blr kısmı dinamıtle parçalanmıştır. Fakat gemimn alt su kesimi kayalara sıkı bır 5e. kilde geçmış olduğundan tekne su yapLondradan avdet eden damajs bajlamıçtır. Tahlıslye gemlsı hiliye mutehessısı doçent Dr. «Alemdar» ile L.man ldareslne aid 42 Hıfzı Bakım, hastalannı A No. lı yardımcı motör, gtmi kıırtarma yazpaşada Alman sefareti karmütehassısı muhendl» Ritz'ın nezaretinde «Göztepe» yl çekmeğe uğraşmakta şısında Alasa Apart. Np. 4 dır. Bu amellyede bulunmak uzere, Şe. te saat 3S arası kabule başhir hatları lslettr.eti mudür muavınlelamıştır. Telefon: 82695. rlnden Jethl Güler İle Bahaeddln Elgı: de dün kaza mahalline gitmlşlerdir. Kaza hakkında tabllatlı rapor bug\ın lerde tanzlm edllecekttr. Anafarta vapurundaki anza Amasr» onlerlnde »ğlığa oturduktan tonrm kurtulan «Anaiarta» vapuru sefere Cikmagm hazırlanırken dün eabah mat 4 raddelerinde. makineılnde vukua ge. len blr arııa yuzunden rıhtımdan ayŞohret bulan Fransız I rılamamıjtır. Bu sebtble «Anafarta > I Radyosu I nın revlzyona tabl tutulmaii meeburi. I yetl hasıl olmu;tur. Bu semlnln yerlne tü'.gen» vapuru tnabolu hattına tah. IIK edllmljtlr. Ayakkabı ihraeına müsaade edilnıesi isteniyor Nüshası 15 kuruştur Türkiyede ayakkabı imalStı 22 milyon Abone jeraiti Türkiye Raric çifti buldugu hesab edümektedtr. Kun. Llra Kr. Ura Kr. duracılar bütun lene çalıjtıkları UkSenellk 42 00 81.00 dlrde bunun bir mlıU daha yükıelecegı Altı «ylı» 22.50 43 00 aıılaıılmaktadır. Üç »yuk 12.00 24.• Bunu İ<a önür.de tutan müteiebbitBir ayıık 4^0 *M ler hukumetin mamul ayakkabı ihra. cın» mu*a»de etmeslnl iatemektedlrler O I K K A T » tptldal malıemesınln kumı »lamı mom lckette yapılan »yakkabıniB ihraemın (JczeteyniTe atıntieTİlcn 4vTük ve yu2ilof nesredılsin edilmesin iade olvnma* memleket icin n.uhım bir dbvlz kaytUniardajı muuUytt kabul edllnnı nagı olabileceği temin edllmektedlr. Dr. HIFZI BAKIM , CRISTÂL * GRÂNDINİ CUMMURIYET