Katalog

CUMHURtYET « » Msn* 1952 Yazan: Berlin Rus Kurmay Eaşkarüıjı eskl atajesi Gregorly Klimov BGRLIN 11 Komünist gazetelerinin Rusları güldüren yalanlari =haberleri Esrar tekkesi | HÂDİSELER DÜŞÜNCELER | İHEM NALINA M1HINA haline gelen kahvehaneler Hukuk Devleti Tarih boyunca (tHükümdarlıklar» devri, yakın zamanlara gelinceye kadar pek az Utisnasile istibdad nizamı ve poUs devleti devri olmuştur. Hükümdann ağzından çı kan her emrin kanun mahiyetini haiz olduğu telâkkisınin hâkim bulunduğu o devirlerde başka türlü olmasına, başka türlü düşünülmesine esasen imkân yoktu. Hüküm dariarı manevî bakımdan kayıdlayan din kaidelerinin müeyyidesi dünyevî ve maddî olmaktan ziyade uhrevî ve manevî olduğu cihetle, bu kayıdlar umumiyetle tesirsiz kalmış, bir çok zalim hükümdarla nn kanlı icraatına mâni olamamış tır. «Polis devleti» nin aksi, «kanuna baâll devlet» yahud Kant'ın tâ birile kısaca «Hukuk devleti» dir. Birinden diğerine geçiş, «keyfilik» ten «hukukîliğe», «konunsuzluk» tan «meşruiyete», «emniyetsizlik» ten «emniyet» e geçişi ifade eder. II Kimsesiz sokaklara dair ,•••••••• Y a z a n : • * * * ' Sovyet işgal kuvvetleri Alman bile bulmak zordu. Hiç birimiz ubir kahvehanede bej tcpraklanna ayak bastıklan gün nutamamıştık: Harb esnasında cepesrarkeş yakalandı lerde onların emellerine hızmet et helerdeki askerlere verilen ekmekmeğe hazır bazı komün.5t gazete 'er o kadar sertti ki bıçakla kesleri birer mantsr gibi bitmeğe baş j mek değil, tüiegin dıpçiğile ' bile Kasımpaşada Tabaklar Lonca solamıştı. Almanca çıkan bu gazete kırmak kabil değildi. kağındaki 24 numaralı kahveyi işGene bu komünist gazetesinde leten Mustafa Silâlin burayı esrar leri Rusiar, pek tabiî o'.arak, des tekliyorlar ve bu suret'.e Alman başka bir yazı daha vardı. Mosko tekkesi heline soktuğu haber alınahalkııu kendi taraflarına çekecek vadaki ı.Stal:n otomobil fabrikas:» rak Kaçakçılık masası memurlan nda gayet sağtam ve rahat otomo tarafından bir baskın yapılnuştır. lerini umuyorlardı. Fâkat komüiüst gazeteleri yalan bilîer yapıldığı yazılıyordu. Neücede kahvede oturanlardan beş Arkadaşlardan Baedasaryan bu kişinin üterinde eroin ve bıçak" bubşhsinde o derece iieri vardılar ki Alman raiüeti değil, Rusların ken nu okuyunca güldü: lunmuştur. Bu şahıslar yakalanarak dileri bile bu yalanlara güjneklen «Memlekete döner dönmez iık haklannda takibata geçilmişt'r kendılerini alamıyorlardı. işim şu otomobillerden bir tane Brelinde buiunduğum ilk gün almak oîsun!» dedi. «Fakat, şimVali bir hafta sonra gelecek lerde, arkadaşlann orada çıkan diden oruca beşlarsam iyi olur. «Taegliche RundshaUB (Günlük Pa Zira, eskiden bu ootmobiller 30 bin Ankaraya giden Vali ve Belediye Basfistlar arttı. 50 kanı Fahreddln Ker.m Gokay ayın yırnaroma) gazete^ini âdeta bir mizrıh ruble idi, şimdi gazetesi gibi okuduklarmı ve «a bine zor veriyorlar. Ben ve kanm rrl dokuzunda Ankarada toplanacak da lstlrak caba bugün nsler yazmış!» diye durmadan çalışırsak ve boğazımız clan Sağlık Şürasms hafta sonraedeceğlnden şehrlmlze bir gelemerakla bekledJclerini görüyor dan keserck para biriktirirsek ay cektlr. VaUnln değişeceği hakkındaki dum. Diyebilirim ki bu komünist da 100 rub'.e arttınnz. Demek kl habrelerin asıUız olduğu dün Ankarada gazetesinin en meraklı okurlan Rus bir senede 1200, on senede 12.000 beyan edılmıştır. rublemiz olacak. Eh, fazla değil, larrfı. Bir cemiyette ferdin devletle ve Halicde yolcu motörleri Ekseriya boş vakitlerimizde bir şöy'ıe kırk sene sonra biz de bir ferdin ferdle olan münasebetlerini yapılacak araya toplamr ve «Panaroma» nın otomobıi almak imkânım buluruz!» istikrarh ve her türlü keyfî hareMeraklı bir Denlzdllk Bankası idare meclls! dün kete sed çeken kat'i kaidelere bağyazdıklannı okuyarak hoş vakit saat 13 ile 20 arasında ıntıkal devresine layıcı nizam ve kanunlar mevcud halı hikâyesi geçirirdik. Bir gün, askerî mekteb ald soa lçtlmalardan blrlnl yapmıjtır: arkadaşlanmdan yüzbaşı BagdasarGene bu gazetede Rusyadaki hatdaxe Meclislnln dünkü toplantısında olmadıkça ve bunlar her vatandaşa yan ve teğmen Kompanietz'le be lıcıhğa dair bir yazı vardı. Teğ Halicdekl fabrlkalard» lkl «rabe, vapuru eşit ve âdil bir şekilde tatbik edilraber gene «Taegliche Rundshau» u men Kompanietz bunu okurken: tle, Halio hattı için, on yolcu motorü medikçe o cemiyette hukuk devleti gözdea geçiriyorduk. Gazetede Mos «Hah mühim şeydir!» diye güldü. ırnn lnsaılna karar verilmljtlr. Boylece kurulduğundan, vatandaşın keyfıkovadaki «Kızıl Ekim» şeker fab «Hatırlarım: Bir gün bir arkadaşa kömürlü vapurlar seferden çekllecek liğe karşı emniyet altında bulunduBanksya büyuk blr tasarrui temln edl. rikasına dair bir yazı vardı. Bu Yakın Doğu memleketlerinden bi lecekUr. ğundan bahsedilemez. Artık «önce yazıya bakılırsa, fabrikanın istihsa rinden bir ahbabı gelmişti. Halıya icraat, sonra kanun» parolası değil. îâtı o kadar muazzam bir yekunu merakhymi}. Arkadas bunu bildiği Demiryollaruun devlete geçişinin «önce kanun, sonra icraat» parolabuluyordu ki bütün Alman mille için, ahbabma caka satmak istedi: sı hâkımdir. 25 inci yıldönümü tinin şeker ihtiyacını kaışıbyabi Kendisine halılannı gösterecekti. Bugünkü medenf cemiyetlerin Demlryollan ldareılnin ecnelblerden lirdi! Fakat, zavallımn evinde topu topu Tüıklere geçlsinln ylrnü beslnci yılını çogunda derece farklarile kurulBunlan okuyunca kahkahalarla iki halı vardı. Ne yapsın? Aklına kutlamak üzer blr haziranda blr tören muş olan hukuka bağlı nizamın esttrtlb «dllmljtlr. O gün mat 11 d* bü kiden kurulamamış olmasının başgülmekten kendimizi alamadık. Zi derhal güzel bir buluş geldL tün trenler diidUk çalarak olduklan ra hepimia gayet iyi biliyorduk ki «Misaflr bir odadan çıkınca, ar yerde bes dakika tevakkuf edecek, aynı lıca sebebini «insanlar arasında nücKızıl Ekim» seker fabrikasınm is kasından yerdeki halılar kaldırılı zunanda Btnnd İsletmeden aynlmıj savat» ve«ferdin devlet karşısında mefhumlannın tihsalâtı Rusyada ancak «Lüks yor ve ara kapıdan diğer bir oda bir heyet önde aıkerl bando olduğu hak ve hürriyeti» mağazalar» da bulunabilecek pek ya götürillüp yert Beriüyordu. halde Takjlm ibldesine glderek »bideye ve devletin şahıslaşmış ifadesi olan koyacaktır. nadir metalardan biriydi. Bu ma Böylece evin alt katı gezdirildikten çelenk da blr buınÖgleden ionr» saat hükümdar karşısında ferdlerin her16 da toplantııı yapıla. hangi bir hak iddia edebilecekleri ğazalarda satılan şeylerin ne ka sonra hahlan gırtladıklan gibi ge csktır. düşüncesinin doğup yayılmamış oldar atef pahası olduğunu da söy ne arka merdivenden ust kata lemeğe lürum yok sanınm. Ma çıkardılar Bu suertle, misaiir her Yaman blr dolandıncı yakalandı masında aramak lâzımdır. Bugihı lumdur ki «Lüks mağazalar» hal odada halı görmüs oldu!» tklncl Şubfı dolandırıcılık maaası bize pek tabiî gelen bu mefhumlar, kın vesikayla aiamıyacağı jeyierin Bunlar bizim bildiğimiz hakikat nıemurları tanınrms sabıkalılardan olan çok ağır yürüyen ve asırlan do!dupek yüksek fiatlarla satılığı yerler lerin ancak bir kaçı idl. Fakat v* kendisln» hukuk mezunu lüsü ve ran bir tekâmül ve inkılâb silsilesi dir. (Lüks» kelimesine bakıp da Rusyadaki hayat fecaatinden ha ren Rahml Kırbag adında azılı blr neticesinde ve çok yeni zamanlarJa ancak yerleşme yolunu tutmuş, faburalarda zarurî ihtiyac maddele berleri olmıyan Almanlar, komü dolandırıcıyı dün yakalamıalardır. Rahminln kendlslne rinden sayılmıyacak, sırf zevk ve nist gazetelerde çıkan yazılan ihti tcentası «ahiblerlndenDesoto otomobil 1 kat henüz maalesef tam olarak Sald ve Sıtkı süs için kullanılacak şeylerin sa mal doğru olarak kabul ediyorlar Çlrtçlnln kardesleri lüsunü vererek yerleşememiştir. Hâlâ bugün dahi tıldığıru zannetmeyin. Mese'â, si dı. Bununla beraber, komünist ga muhtelif »irkeUerden 15 bin llraya, ya bu mefhumlar dünyanın çok geniş zin için ve her medenî insan için, zetelerin yalanîan o kadar barizdl kın para dolandırdığı ve muhtellf a:, bazı cemiyetlerinde red ve ınkâr şeker en zarurl yiyecek maddesi ki biraz düşünen bir insan bunla lelert kızlarmı almak uzere yaptığı olunmakta ve insanlar, eski hü müracaatler sırasında n.ucevher ve dir. Fakat medeniyetten fersah fer: nn arkasındaki hakikati »ezebiürdi. para olarak 30 b'.n lira doalndırdığı tes kümdarlıklar devrinde olduğundan sah uzak yaşıyan Rusların şekeri Meselâ, Almanyadaki fabrikalar blt edUm'.stlr. Sanık. hakkında hazır çok daha müthiş ve amansız bir bir lüks madde saymalanna şaş birer birer sökülüp Rusyaya götü Unan dojyayla Adllyeye sevkedilmlsttr. emniyetsizlik havası' içinde vaşa maktadırlar. Bunu yaratan ideoloji mamak lâzımdır. TluSyafîa" «Uüyordu Eğer komünist gazefceleEdirne Valisinin bir nıektubu ler bugünkü yazımızın mevzuu dırinin yazdıklan doğru ise, Rusyada hakikaten halk tabakasmın ancak Edim» Vallsl Enıin Akıncıdan su şındadır. rüyalannda görebilecekleri bir şey ; bu * i b i tab"kalara lüzum olmaması raektubu aldık: ° lâzım gelmez miydi? Hele, medenî ın dir. • 18/5/1952 terlhll ve 9986 eayılı ga. bir şehirde başları ve gözleri dön z«tenlzirt 6. sahife 4 sütunundaJci «KaEski devirlerde hükümdann mutBir paket çikolata müş bir halde yağmaya, sıyguncu sım Gülek'ln basın toplantısı» başlıku lak iradesi hâkim olduğuna ve bubeş lin! paragrafında Valillğlmlzl llgilendiren Bu lüks mağazalarda ufak pa luğa başlayan Ruslan görenler, on yaıınm ajafıdakl sekllde tavzihine lu. nun karşısında ferdin hak ve hürların memleketinde medenî bir seriyeti bahis mevzuu olmadığına göket bir çikolata 100 nıble (beş lira) zum gbrülmuştür. viye olduğuna nasıl inanabilirdi? Halk Partisl tl tdare Kurulunun, re, acaba o zamanlar bir hukuk nidir. Bu parayı bir i$çinin ancak Aklı başında insan nasıl komünist Parti Gene! Sekreterlrln Edlrneye j»e zamı yok mu idi? Bu suale müsbet bir haftalık emek karjılığı olarak olabilir? lerek blr kapalı salon konuşması yapa. cevab vermek, başında müstebid kazandığını katırmızda tutarsanız Ruslarm. işçal altındaki şehirler cağına dair dllekçesl alınmış ve hükümdar bulunan cemiyetlerde işçi çocuklarıntn ömürîerinde çihususta kendllerlnce de daha evvel kolata yiyemiyeceklerini kabul e de Almanlara yaptıkları muamele konujmarın yapılacağı salon sahibi l'e anarşinin hüküm sürdüğü neticesihiç bir seküde medeniyete, hattâ mutablk kaldıkları »nlaşılmıstır. B11A ne varmak olur ki, hakikî ve fi'lî dersiniz. insaniyete sığmıyacak hallerdi. Bir Gazetede bir de tofoğraf vardı. Alman sehrinde, Almanların elle hare müessese sahlblnin Edirneden ay yaziyet bunun tamamen tersinedir: rılmajı ve memuruna da salonu vereBu fotoğrafta yığın halinde pasta rinden yalnız zorla değil, aynı za mlyeceğlnl bildlrmesl üzerlne H. Par. Öyle cemiyetlerde devletle ferd görülüyor ve altmda şöyle yazı manda hakaret ve istihza ile alınan Uıl ldare kurulundan dört zat açık arasındaki münasebetîer bakımmdan mevcud hukuk nizamı, bir tayordu: otomobillerde gezen Sovyet subay hava toplantısı yapmak üzere hazırla rafın hududsuz emir salâhiyetini ve dıklan bir dilekçe İle zamamnda ma. «Amerikalılann zincirleme oto lan, karşılaşüklan Almanlara, mev diğer tarafm itirazsız itaat mecbuınobil imSl etmeleri gibi Ruslar da kilerine göre muamele ediyorlardı. kama müracaatte bulunmuşlardır. Her lkl müracaat Uzerlne hanglslnl terclh et. riyetini kabul eden »essiz bir polis böyle pasta çıkanyorlar ve bu pas Fakat bu «mevkiine göre mua tlklerl ve ona göre arkadaslarıml» görü ve asayiş nizamıdır. Bu, hakikatte ta'.ar halka dağıtılıyor.» mele» alışılmış olanın tam tersine jerek te;ebbüse geçüecegt kendilertne bir «hukuk nizamı» değil, bir «ceBunlaj Almaniann ağzınm su idi: Karşılanna çıkan halktan bir anlatılmıs ve kapalı salonu terclh ettik bir nizamı» dır. yunu akıtmak için yazılmıştı. Fa kimse ise ona sadece gülüp veya lerlnl söylemelerl üzerine de Emnlyet Müdürü bu isln halllne memur edlle. kat biz işin içyüzünü b3diğimiz kaba bir sözle, hattâ kaba bir ha rek «rzul»rı tahakkuk ettirtlmlştir.» Insanhk tarihinin uzun zamanlannı kaplayan bu cebir nizamında için, resmin ancak bir propaganda reketle alay edip geçiyorlardı. Fadaima adaletsizliğin hâkim olduğu raetaı olmak üzere çekildiğini an kat yasça ve mevkice hürmet edilHABERLER^) iddia edilemez. Dürüst ve âdil hülıyorduk. Rusyada böyle nefis pas mesi lâzım gelen bir kimse ise hakümdarlann efsaneleşmiş hayatlan talar değil, kerpiç gibi kara ekmek karetin en ağınna basvuruluyor ve * AMERÎKADAKİ petrol lfc yaînız tarihlere değil, nesillerden zavallı Alman ekseriya izzeti nefsi grevi lnkıtaa ugkadar vücudü ve kemikleri kınl rami| yüzünden bir müddetyavm», yavaş nesillere intikal eden masallara da olan hav» »eferlerl |VUMURCAK( mış bir halde yerde yatar bırakılı açıimaga başlamıjtır. Amerikan uçak geçmiştir. Ancak o gibilerin devlan jlmdlUk haftad» lkl »efer yapmak rinde gördüğümüz adalet kanun teyordu. tadırlar. minatından mahrum, sadece iyi Bu arada Alman komünistleri de, * İTHALAT t»clrlerlle gümrük ara. efendilerine yaranmak için ne ka sında gelen rr.aliarın tarife pozlsyonudar çalısırlarsa o kadar küçük dü n» uymaması yüzünden çıkan ihtllâf. Otomobilcilerin şüyorlar ve o nisbette ağır tahkir l»rı tetklk eden komisyon dun de MerTeknisj enlerin lere uğruyorlardı. Vâkıa, resmen kez Bankasında toplanarak kendls^ne Çiftçilerin bu komünist Almanların iyi rutul «ınulan anlajmazlıkları haU» calışmı. tır. Ticarethanelertn ması lâzımdı. Fakat ferden bütün * DÜN Istanbuldan muhtellf memve Ruslar, komünist bir Almanm her Ieketlere Bütün amatörlerin beklediği türlü hakarete lâyık olduğunu dü edllmlftlr. 358 bin 274 llralık mal lhrac Gönderilen emtea arasında şünüyorlardı. Hakikaten, Avrupayı bilhassa yumurta, lç fındık. hurda de. görmüş olan bir Rus için, kendi mir Jcabak çeklrdeği kabuklu fındık Boşanma davalarına bakan bir arzusile komünist partisine yazıl ve çtroz balığı vardır. * YEN1 kurulan Sanayl Odası Mecmahkemenin hâkima, kadmlann mış olan bir Avrupalıyı pek aklı eskisi kadar mütehanunil olmadık başında bir insan saymak imkân 'isi euma günü toplanarak ldare kurulu üyelerlnl seçecektir. larını söylüyor. Fühakika kadınlar sızdı. 5. Sayısı Çıktı artık kapalı elbiseye bile tahamGELECEK YAZI: Sovyet gencliMüracaat: Teknik Üniversite mül edemiyorlar. ği için yaratılan bir kahraman. Motorlar Kürsüsü, İstanbul Gümüşsuyu Bugün Matinelerden İtibareu Hı/zı V. Velidedeoğlu kalbli hükümdann lutuf ve atıfeti lelerine demokrasi devirlerinde de ne dayanan şahısla kaim, geçici bir rastlanmıyor mu?!. Osmanlı devletinin kuruluşunadalettir. dan Tanzimata kadar gerek doğruIV Büyük dinlerin kuruluşundan dan doğruya fıkıh kaideleri (2) hasonra hükümdarlar dinin koyduğu linde ve gerek kanun ifadesine bağahlâk! kayıd ve tahdidlerle kendi lanmıs din kaideleri halinde mer'î lerini bağlı ilân etmişier, görü olan bütün hükümleri «hukukî, nüşte Allahm en mümin kulu ol cezaî ve idari» olmak üzere alelâde mu^lar, yavaş yavaş dinin hâmisi ve umumî bir tasnife tâbi tutmak kesilmişler, din kaidelerinden kendi mümkündür. Bunlardan «hukukl hükümler» arzularına göre hükümler çıkaracak, istedikleri gibi fetva verecek husus! hukuk kaideleri olup o dedin uleması bulmakte da güçlük virde ya, şahsa ve aileye müteallik çekmemişlerdir. Garb ve şarkın ahkâmda olduğu gibi, ekseriyet Hıristiyan ve Müslüman hüküm itibarile dinî kaidelerdir, yahud darlıklarında bunun misalleri pek •cüz'î de olsa bazı mal münaseçoktur. betlerinde olduğu gibi millî, yani Osmanlı tarihine bakarsak kar örf ve âdet kaideleridir. «Cezai hükümler» de de esas ;edeşi Yakub Çelebiyi, hiç suçu olmadığı halde idam ettiren Sultan riatin emir ve nehiyleridir. Yıldırım Bayezid «bu hareketine «İdari hükümler» devletin teşbir şekli meşru vermek için ulema kilâtına, arazisine, vergilere, readan bazıs'nın muvafakatini istihsal yaya müteallik hüküm'er olup bu etmisti. Zaten Osmanlı padişahîan sahalarda dinî kaidelerin hâkimiiçin idarei keyfij'enin henüz başla yeti, yukandakilere nisbetle daha mamış olduğu o zamanda Yıldırm hafiftir. bunu yalnız yapamazdı. Zahir lâOsmanlı devleti bir İslâm devleti zımdı. Ona gerek bu işte. gerek ve Osmanlı hükümdan da aynı zadiğer hususatta vardımcı olabilecek manda Müslümanların Halifesi olkuvvet vardı: Ulema. Zaten Os duğu için bu devlette en büyük manlı devleti teşekkül edip de kanun bittabi şeriat idi. Rabbânî kuvvet ve kudretini, şevket ve aza kanun elde bulunduğu için, gerek metini tanıtmca etraftan bir çok hususî hukuk, gerek âmme hukuku ümera ve şücean gelip arzı hizmet sahasında ondan ayn bir kanun yaettikieri gibi, pek çok ulema da gel j pılması hatıra dahi gelemezdi. Dinî miş, bunlar da Osmanlı idaresinde j hukukun devlet idaresinde reise birer iş deruhde etmişti. Bu gelen j (imam'a) verdiği geniş salâhiyet ler içerisinde vicdanlarım hiç bir zamanla daha ziyade ve keyfî bir suretle şaibedar etmez, Kur'anı şekilde genişletilince ferdin, tebaamübin'in ve Resulü Seyyidilmür nm hükümdar karşısında «hürriselin'in tebliğatından zerrece inhi yet, masuniyet» gibi âmme haklanraf eylemez hakiki ulema bulundu mn inkişafına imkân olmadığı, ziğu gibi, cerri menfaatten başka bîr ra bugünkü manada «hukuka bağlı şey düşünmez, Kur'an ile Ehadisi devlet» müessesesinin kurulması tevilden çekinmez sahte ulema da için zemin mevcud olmadiğı kendivardı. Birinciler padişahları, vezir lığinden anlaşılır. leri fezayih irtikâbından men ve V zecr ettikçe ikinciler teşvik ve terYukarıki izahat gösteriyor ki ğib eyler, maksadı istibdadkârâne «hukuk devleti» mefhumu cferdin lerine muvafık geldiği için de ekse devlet karşısında haklara sahib buriya onların sözleri geçerdi. İşte bu lunduğu» düşüncesiie beraber do§kuvvet Osmanhlarda ilk defa çar muş ve bu haklann kanlı ihtilâller pışmış ve galebe sahtekârlarda kal neticesinde tanınması, daha doğrusu mıştır» (1). Vatanın kurtuluşu sa hükümdara zorla tanıtılması neticevaşında Milli Mücadele şefleri hak sinde gerçekleşmiştir. Halbuki evkında, idam fetvalan veren ulema velce cpederane rejim». «tnkdiri da ajTiı fasiledendir. Ne hacet, böy ilâhî devleti», «polis devleti» deni eçenlerde bu sütunda İstanbulun bazı sokaklarının kimsesiz ve himayesiz olduğunu yazmış, bir misal olarak da. Galatada Bıhtrm cadde5İ len ve lktisaddan lbadete kadar ile tramvay yolunun geçtiği cadde her türlü faaliyetin devlet tarafın arasındaki ara sokaklarm perişan dan tanzim edilmesi gayesini gü halinden bahsetmiştim. Sayın Vali den fikirler, devlet İdaresinde key ve Belediye Reisimiz bu yazımı ofiliği ve ferdi hürriyetlerin imhasuıı knmuş: bana, intac etmiştir.» Bir çok yenl yollar yaptınyoDevletin ve onun jahıslaşmıj mü ruı. Bunlar da gelecek «eneye kalmessili bulunan hükümdann mut sın, dedi. lak iktidannın önüne geçmek gaBu yollar gelecek seneye kalsın yesini güden ve garbda Rönesans amma, sayın Prot Gökaya çunu tan sonra bajlayan ferdiyetçilık arzedeyim ki dün tekrar geçtiğim fikirleri ise, yukanda kısmen işa o sokaklardaM yollann ve yaya ret olvinduğu veçhlle 1688 İngiliz, kaldınmlannın esaslı surerte yeni1774 Amerikan ve 1789 Fransız. ih den yapılmasından bu sene vazgetilâllerile mümeyyiz ifadesini bul çilse dahi, hiç olmazsa şöyle iismuş ve devlet hayatında tatbik sa tünkörü bir tamlr yapılsın. Çünkü nasına geçebilmiştir. yollann parke kısunlan da yer yer «Bu ferdiyetçi temayüllere kar çökmüştür. Otoraobiller torla geç$ı modern zamanlarda dahi klâsik mekte ve bu çöküntüler büyümekfelsefenin esaslanna bir suretle tedir. Akşamlan karanlıkta biral bağlanarak, devlete çok daha vâsi dikkatsizlik edecek soförlerin «rabir vazife tanımak isteyen diğer balannı gittikçe genişliyen ve detemayüller belirmekte gecikmemiş rinleşen bu çukurlara sokmalan ve tir.» Nitekim iktisadl ve sureti u blr kaza olması ihtimall vardır. mumiyede sosyal meselelerin halli Vali ve Belediy* Başkanunız, bu zımnında devletin eneriik bir mü yazımı okuduklan zaman, lutfedip dahalesinin zarurî bufunduğu ve de bir kaç dakika yaya olarak o devlet otoritesini muhtelif jekiller sokaklarda şöyle bir dolaşırsa balıde takviye ve tevsi lâzım geldiği settiğim çukurlan görebilir. bir kısım modern hukukçular ve Sayın Prof. Gökay gibi şehrin mütefekkirler tarafından da müda en yüksek ikl makamım birden 15faa edilmiştir. «Herhangi bir hu gal eden resmî bir şahsiyetin. sokuk nizamı bakımından esasî e kaklarda kaldırun miihendisliği hemmiyeti haiz olan bu otorite, ge yapmasıni istemenin doğru olmadırek ham bir ferdiyetçilık ve gerek ğını bilmez deeilim; fakat bunlan yanlış anlaşılan bir cemiyetçilik görüp hemen tamir ettirmekle vatarafından tehlikeye maruz bırakı zifeli olanların o sokaklardan hiç labilir. Birinci hata, sanki devlet, geçmediklerini sanıyorum. Onlara; heyeti umumiyesile insanın tâ kenGeliniz, günün her saatinde disi olmayıp, insana yabancı veya nskil vasıtalarınm aralıksız geçtikdüşman bir nesne imiş gibi, dev leri şu kalabalık sokaklann yer yer letle ferdî ampirik bir zıddiyet ha çöken kaldırımlannı görunüz de linde tasavvur etmekten ibarettir. tarair ettirinu diye ricada bulunİkinci hata ise iktisad! teşekkül sam, bu zatlar, ya kırtasiyeciliğürüz veya toplulukları, hâkimiyet vasfı icabı masalarının üstünü yığın yını da haiz bir takım siyasi fonk ğın dolduran evrakı okuyup havale siyonlann izafesinden ve bu suret ve imza etmekten baş kaldınp bu le devletin hayatını bir sınıf mü sokaklara gelemezler, yahud da bir cadelesi haline ifrağ eylemekten aralık gelip görebilseler dahi. veibarettir» (3). De\let bir zümrenin, recekleri klâsik cevab şu olacaktırt bir iktisadî teşekkülün, bir partinin «Adı geçen «ckaklardakl yollar 1952 muayyen bir sınıfm malı değil, han yılı İçin tanzira ve kabul edilen tamır gi parti iktidarda olursa olsun, programına dahll değlldlr. Gelecek sene zümrelerin, iktisadî teşekkü'.lerin, programına lthall İçin Makam» yazılpartilerin ve sınıfların üstünde ve mıştır. 1953 prografnîna konulduğu tak. onların «hâkim ve nâzımı olmak» dirde bahis konusu yollann tamirlerl yanılacsktır • mevkiinde ve mecburiyetindedir. İşte bu yoTIann çöken kısımlanFerdin demokratik haklan ile devnın acilen tamirlrrini tpmin edebilletin ntzamlayıcı otoritesi ancak mek içindir ki sayın Vali ve Bebu suretle bağdaşabilir ve âhenklejebilir. Tek parti devirlerinde bu lediye Reisimizin bizzat o sokaklarâhengin kurulamaması «parti» ile da bir kaç dakikacık dolaşmalarını «dcvlet» mefhumlarının bir ve rica ediyorum. ayni telâkki edılmek istenmesinden Nifantaşmtla gözüme ileri gelir, VI fahrî müfettişliği yapıyoru.n; devnm edeyim. Nişantaşındakî dörtyol ağzmrla Valıkonağı caddesi ile Teşvikiye caddesinin birleştiği köşede, Sadrıazam Hnül Rifat Pasa merhumun ykılan konağı arsasmda yeni bir bina yapılmaktadır. Bu binanın Teşvikiye caddesine bakan cephesinin önüne aylardanberi bir tahta perde çcUilmiş ve yaya kaldınmrnda yarun metre bile tutmıyan dar bir geçid bırakılmıştı. Fvvelki gün bir de b^ktım ki cad'Ienin tam köşesine de olukiu sar'in bir perde daha çekilmiş: hem öylesine çekilmiş ki, o köşede ya>a kaldınmı diye hiç bir şey kalrr.amıştı. Yayalar, otomobillerin, ntobüslerin, kamyonlann, atlı arabalann vızır vuır geçtikleri o tcblikeli dönemeçten parke yolun üstüne inerek Teşvikiye tramvay caddesine sapmak mecburivetindc kalıyorlardı. Esasen genhliği bir metrelik bile ohruyan ve üstelik başka hiç bir münasib yer yokm'iş gibi duvanna bir posta kutusu konularak yansı işgal edilmiş bulunan bu daracık yaya kaldırımım, yapı sahibinin büsbütün kapatmasına hangi bclediyecimiz müsaa'îe ve müsamaha etmiştir? Bu şehirrîe alâkadar mühenriislerin bina in c a ve tamiri raüsaadesi verirken yayaları pek düşünmediğini biiiriz amma bu kadan da fazla idi. Bir kaç gün evvel, yayalann hemen yola inmemeleri için bu dörtyol atzmdaki köşelerin yaya kaldınmlanna korkuluklar dikildiğinî memnunlukla görmüştüm. Fakat Ni gantaşı ile Osmanbey arasındaki caddenin tamirine başlanması üzerine bu korkulukların zincirleri iistiine kadar topraklar yığılmış ve sütunlan yıkılmıştır. Evvclki gün de mukabil köşedeki yaya kaldrrımı saç perde ile tamamen kapatıldığından korkuluk vıızifesi grirmek üzere konulan bu sütunlu zincirler muattal bir hale gelmişti. Dün geçerken bu saç perdenin kaldırılmış ve yaya kaldınmuıın genişletilmis olduğunu gördüm ve oluklu saçlaruı bu ameliye için muvakkaten konulmuş olduğunu anladım. Fakat bu ameliyeyi yapmak için yaya kaldırımım tamamile kapatma ya lüzum yoktu. Bu iş bir gece içinde yapılabilirdi. Iki üç gün evvel yapılan ve şimdi de kısmen yıkılan korkulukların caddenin esaslı tamirinden sonraya bırakılması küçük de olsa bir taşamıf temin edeıdi. Boyle olmaması bu iki işi yapanlar arasında koordinasyon olmadığını gösteriyor. Bütün bunlar küçük şeylerrMr amma bu küçük aksaklıklar toplana toplana büyür de ondan yazdım. Yeni Papa vekiîinin ••* Türkiyeye gelişi Papa vekili ekselâns Monsegnör Paolo BERTOLİ, Perşembe günü 29 mayıs 1952 tarihinde saat 13,50 de Yeşilköy hava meydanına, BEA uçağı ile ulaşmış olacaktır. Yüksek şahsiyetini karşılamağa, Papa vekâletine mensub memurlar; rühban heyetleri ve muhtelif şahsiyetler hazır bulunacaklardır. Bütün arzu edenlerin uçak meydanına gelmeleri için davet olunur. [DENİZ KÖŞKÜ I İNŞAAT İLÂNI Demökfatik idarelerde j darlann yerini meclisler tutmuştur. Hükümranhk hakkını haiz olan ve kanun koyan bu meclisler ve kanunlan tatbikle mükellef icra organları, ne kadar büyük ve geniş bir ekseriyete dayanırlarsa dayansınlar, bizzat kanunla bağlıdırlar. Bu kanun müsbet olarak Anayasa, ideal olarak da «adalet, hakkariyet. millî beka, milli menfaat» mefhumlarıdır. Bunlar her türlü şahsî ve zümrevî menfaatlerin üstündedir. Bu hiyerarşiyi tersine çevirenleri tarih hiç bir zaman affetmemiştir. «Hukuk devleti», küçük büyük binierce kanunla idare olunan devlet değil, idaresinde yukarıki mefhumların hâkim olduğu devlettir. «Bulunmazsa adalet milletin efradı beyninde, Batar bir fün zemine. arşa çıksa pâyei devlet» (1) Bak: Mehmed Zeki, Maktul Şehzadeler (İstanbul, Şernsi matbaası 1336) sahife 78. Fatih Kanunnamesinde padişahlar için kardeş katline cevaz veren hükmün altındaki «Ekseri ulema dahi tecviz etmiştir» cümlesinden bir kısım ulemanın buna cevaz vermediği, fakat bunlann azhkta kaldığı açıkça anlaşılmaktadır. Yalnız padişahlık devrinde deeil, diğer devirlerde de iktidarın haklı haksız her türlü icraatmı tasvib eden ve guya hukuk! delillere bağlayan ulema (!) maalesef hiç bir zaman eksik olmamıştır. (2) «Fıkıh» hakkında İslâm Ansiklopedisinde profesör Fuad Köp rülü tarafından yazılan bende oa> kıla. (3) Bu hususta meşhur İtalyan profesörü (Giorgio del Vecchio) nun Doçent Dr. Sahir Erman tarafından gayet güzel bir ifade ile türkçeye çevrilmiş ve pek yakmda çıkmış bulunan (Hukuk Felsefesi Dersleri) sahife 401406 ya bakınız (Sermed matbaası, İstanbul 1952). M aademki bugün çarpanlar* •' « = «» MOTOR NECMUASI \ZAK ve KIZI (Türkçe) Ramazan Fıkraları 1 Bankamızca Ankarada yaptınlacak olan 409.935.13 lira keşif bedelli Genel Müdürlük tevsü inçaatı kapalı zarf usulile birim fiat esası üzerinden şartnamesi mucibince eksiltmeye ko nulmuştur. 2 Eksiltme 16'6/1952 tarihine rasthyan pazartesi günü saat 16 da Ankarada Bankamız Genel Müdürlüğü binasında yapılacaktır. İsteklilerin eksiltme jartnamesi tarifatına göre hazırlıyacaklan teklif zarflannı aynı gün saat 15 e kadar Bankamız Genel Müdürlüğüne vermiş veya göndermiş olmalan lânmdır. Postsda olacak gecikmelerden dolayı istekli itirazda bulunamaz. 3 Eksiltmeye girebilmek için isteklilerin 20.147. liralık muvakkat teminat varmesi ve en az 400.000. lira bedelinde, bu eksütmenin mevzuunu teşkil eden inşaat âyannda bina inşaatını basarmış ve muvakkat kabulünü yaptırmi} olduklanna dair resmî makamlardan almış olduklan vesikalan en geç 9/6 '952 günü akşarruna kadar Bankamız Genel Müdürlüğüne bir yazı ile tevdi ederek eksiltmeye mahsus ehliyet vesikası almış bulunmalan şarttır. 4 Eksütme evrakınj ihtiva eden dosyaîar 25. lira bedel mukabilinde İstanbui ve Ankara Şubemiz Müdürlüklerinden tedarik edilebilir. 5 Banka. ihaleyi yapıp yapmggıakta serbesttir. (7994) Türkiye Emlâk Kredi Bankası Genel Müdürlüğünden: ANKARADA UMUM MÜDÜRLÜK BİNASI TEVSİİ Sinemalarmda üç büyük şaheser birden 1 Z O R O N U N Oynıyanlar: BARBARA BRİTTON PHİLIPH REED Haksızlığa uğrayan zavalhlann kurtarıcısı ZORO tekrar meydana çıkıyor. Kamçısile ortalığı dehşete vererek zavallılan kurtarıyor. 2 V A Z î FE Ü Ğ R UNDA (Orijinal) (Twelve O Clock) O>Tuyan: Kanlı Aşk filnıini yaratan GREGORY PECK | Amerikan hava komutanlığı ve Almanların iştirakile hava mu. harebelerini bütün heybetile canlandıran heyecanlı film. 3 ÖLÜM HAYALETİ (Orijinal) Oynıyanlar: BELLA LUGOSİ JEAN PARKER Korku... Dehşe< .. Heyecan... Macera dolu bir film. Bugün Matinelerden İtibaren 4 : fftar davetlerinin âdet olduğu bîr ! devlrde devlet rica.inden bir paşa ! hususi tezkerelerlt ahbablarını ve : I mahaLleltyl ıftara çağırmış. : • Mutad olduğu uzere lftar edildlk : j ten sonra davet sahibi paja: Z • Efendim! Buyurun teravih na : : mazını da birllkte eda «delim. : ; diyince herkes kalkışmı».. Fakat : : davetlılerden Bektası olduğu ıi. : ; V3yet edüen blrisi yerlnden kıpır : : damamış. Bunu gören paşa: Z ; Efendl Hazretleri, mazeretlnlz İ : ml var? Namaz kı.mıj'acak mısınız? I ; diye sorunca o zat ceblnden davet : ! tezkeresinl çıkarıp: : ; Pa?a Hazretleri bendenlzl yai. : : nız lflara davet buyurdunuz. Tezke • : rede namazs dalr blr emrlnlz yazılı • ; değil! demij ve tekrar tezkereyl • ; bjkjp ceblne ko.varak kahvesini İ : | lçmeğe devam etmlj. •• BAHÂ AKBABA ^ SAYISI BAHAR YAZILARI BAHAR RESİMLERİ Y I L D I Z Sinemasında 1 K A N U N S U Z 2 Ö L Ü M ^as 2 büyük film birden İ B. F. MAYIS 28 RAMAZAN 4 BÜTÜN SAYFALARI BAHAR RENGİ! AKBABA. H Â K İ M (Baştanbaşa Renkli) Manfrom Colorado Baş Rollerde: Gleen Ford William Holden Ellen Drcw M E L O D İ S İ v. E. (' Humoresque ) Rollerde: Joan Cravford ve bir hafta evvel ölen JOHN GAKFtELD 1 4 33 12 11 1610 19.32 21.28 2 20 9.02; 4.40 8 İ 8 lToO 1 57 ~ YARIH ÇÎKIYOR PİKİŞ MAKİNALA1ZI I