Katalog

PATRONLU ELİŞİ VE MODEL Mecmuası 411 100 100 ve 413 ÇIKTI. S&milia sahife kuruş umhuri 28 inci yıl sayı : 10.208 K U R U C U S U . ' Y U N U S NADÎ ff ve mektub adresl: Cumhuriyet. İstanbul Posta Kutusu: fstanbul No. 246 Telefonlar: Umuml Santeal Numarası : 24298, Yaa İjleri: 24299, Matbaa: 24290 İ ammed üfsstafa Ömer Rıza Doğrul 2S5$ kfcruştur. '* AWt Oalit, Vaşaroğlu Çarşamba 31 Aralık 1952 ^v» K.T.LŞ. İst&nbul Izmirden çok iyi intıbalarla döndügünü söyleyen D.P. Genel Millî Savunma Bakanı ve GeneBcunnay Başkaıu:"Partilerarası mtinasebetler anlayışlı bir hava içersinde Başkanı dün ordumuz ve Kore birliğimize birer yılbaşı mesajı gönderdiler devam edecektir, bunun böyle olması ergeç mukadderdi,, diyor Lâiklik Haftası Biterken ek parti devrinin son yıllarında idi. Yakınlarımdan birinin ortaokula piden çocuğunu bir gün şöyle bir imtihana çekmek istedim, o arada ona attıokun ne olduğunu da sordum. Çocuk .Cumhuriyetçiyiz, milliyetçiyiz, devletçiyiz, inkılâbçı)u, halkçıyız» diye bülbül Rİbi şakıdıktan sonra bir an duraladı ve kendinin de pek inanmadığı çekimser bir sesle «laayıkız!. dedi. Laikliği anlamadığı besbelli idi. Neye laayıkız oğlıım? Diye sordum. Bütün bu saydıklarıma laayıkız BDicacığım! Deraez mi? Orta öğretim çoruklarına lâiklik prensipini aşılamak konusunda o giinden bugüne daha başarılı bir geli?meye yol açabildiğimizi hiç de sanmıyorum. Tanrı bilir. çok partili demokrasi hayatın» girdiğimizdenberi belki arhk o basmakalıp ezberlemeciliğe bile lüzum RÖrülmüyordur. Yalan yanlıs da olsa körpe dima*lar kclimeyi duymaz olmus,Başbakan Adnan Menderes, Demokrat Parti Tzınir il kon^resinde bulunduktan sonra," dün sabah eaat onda ' beraberinde BayLndırlık Bakanı Kemal Zeytinoğlu ve yirmiye yakfn milletvekili olduğu halde, Denizcilik Bankasmın Giresun vapurile şehrimize gelmi'Ştir. Basbakanın gelişi dolayısile Galata Yolcu Salonu bayraklarla dou?tılmış, kalabalık bir haift kütlesi Yolcu Salonunun etrafında toplanmış , bulunuyordu. Vapur yahaşır yanaşmaz Başbakan nhtıma çıkmış, kendisini Vali ve Belediye Başkanı Fahreddin Kerim Gökay ile Ordu Müfettisi Orgeneral Nureddih Baransel, İstanbul Komutanı General İsmail Hakkı Tunaboylu, Merkez Komutanı General Rüştü, BoğazTar ve Marmara deniz üssü Komutanı Koramiral Rıdvan Koral, Jslanbul Deniz Komutanı, Ankara Valisi ve Emniyet Genel Miîdür vekili Kemal Aygün, İstanbul .Emnfyet Miklürü Ahmed Tekelioğlu. Parti il başkanı Necmi Ateş, îsfenbul Ticaret Odası oaşkanı Said İbrahim, mllletvefcilleıi, Başbakan diin Galata rıhtımında •'." A r k a s ı Sa. 6, S ü . lde Başbakan A. Menderes Bu gece yarısı yeni d un I d ızmıraen ge Idi yılı kutluyoruz T Bu gece yansırda yeni yıla gir« miş bulunacağız. Bu münasebetle bu gece muhtelif 'devlet adamlan tarafından mesajlar yayınlanacak, yeni yıhn dünya için mesud ve hayırlı olması dilekleri izhar olunacaktır. Dün Millî Savunma Bakanı, Genelkurmay Başkaru ordumuz re Kore Tugayımıza birer ma saj göndermişlerdir. Ayrıca Kore Arkas\ Sa. 6, Sü. 4 te Şehrimizde yeni yıl hazırlıkları Sergi Sarayında dar gelirliler için eğlenceler tertib edildi Yeni yıl miinasebetile şehrimizde Millî Pivango bileti satışı çok hararetlenmiştir. Re«;im, şehrimizin tarnnmış simalaruıdan Uznıı Ömeri bilet satarken göstermektedir. Bu geceyahsı, geçen senenin kâh neşeli, kâh üzüntülü günlerini arkamızda bırakarak 1953 yılna girmi} bulunacağız Bu nünasebetle bir kaç gündenberi şehirde yapılın hazırlıklar göze çarpmaktadır. Yer yer satılan çam dalla», çam ağaçlanna takılan yenidünyalar, diikkânlann vitrinlerinde itina ile hazırlanmış hediye paketleri, marui gazino ve barlardaki hazırlıklar bu aradadır. Arkasi Sa. 6. Sü. S te Bu itibarla lâiklik haftası teşebhüsünü, Atatürk devrimlerini geniş halk kütlelerine yaymak bakımından iyi niyetli bir düşiince olarak karşılamamağa imkân yoktur. Anrak. bu uğurda harcanacak gayrctlerin boşa gitmemesi için bilgiye dayanan programlı çalışmalara lüıum gördüğümü söylemeliyim. Aslında çok guzel bir lakım fikirleri halka sindirmek ujjruna haftalar ihdası son yıllarda bizde moda olmuştur. Oysaki yılda bir hafta sürecek gösterilerle herhanei bir prensipin yurdda zaferini sağlamak bence bir hayaldir. İlk önce kelimenin dilimize ve milli kültürünıüze pek aykırı geldipini kabul etmek ve daha münasih bir terim aramakla işe başlamahyız. Yunanradan lâtincelendirilmiş ve oradan da fransızcalaştırılmış lâik terimini halkımız. belki bir çok aydınlarımız yadırgıyor. Üstelik ona biz de aslında olduğundan ayrı bir mana verir gibiyizdir. Iâik. sözliikteki kavramı ile eğer aidanmıyorsam«kiliseden olmıyan» demektir. Lâik okul. kiliseye karşı bağımsız okııldur. Lâik hastane, idaresine kilisece karışılmıyan hastanedir. Lâik devlet, kilise ve din esaslarına göre idare edilmiyen devlettir. Batı medeniyeti hukuku bu prensipteu yürüyerek lâik devleti, roğunluğun dini inançları karşısında azınlığın dini inançlarına saygı gösteren. bu saygıyı kanun yolile yüriirlükte hıtan bir rejim olarak geliştirmiştir. Bu. virdan hürriyetinin temeli ve değişmez kadrosudur. O halde biz anlamakta, hsttâ söylemekte füçlük çektiğimiz bir kelimeyi. bir terimi papağan gibi tekrarlayıp duracak yerde şuna düpedüz vicdan hürriyeti yahud da inanç serbestüği desek daha iyi o'msz mı? Cumhuriyetçiyiz. milliyctriyîr. halkçıyız, inkılâbçıyız. devletçiyiz dedUden sonra. daha ııygun bir terim hulasıya kadar .kişi vicdamna saygıhyız. diyemez miyiz? Sofu bir Mİlliyetçi değilimdir. fakat öz olarak tarihte lâikliğe doğru ilk adımın Türkler tarafuıdan atıldıfına inanıyoruın. Fatih Sultan Mehmed İstanbulu alıncaya kadar yeryüzünde ayn dinlere ba|lı iki top'umun bir arada savaşsız yaşadığı göriilmiis ş v değildi. Fctihten sonra o büyiik adam Bizans kilisesine imparatorluk sınırları içinde <mVı nıitsliiıvnnl'r ?ibi havat hakkı tanımış. böylelikle Avrupada anrnk Onsekizinci yüzyıl sonlar'nda sprpLlpsfnp're başlıvan ^ c d»n hiirriyetine doğnı Onbeşinci ytizyılın tam ortasınrfa harikulâde cesaretli. insanlık aılına K'tihara «Jeğer bir ileri adım atmıştı. Ne yazık ki Fatihin o muazzam hamlesini nndan sonrakiler yurütemediler. Cemaatlere tanınan virdan hürriypti zamania ferd'pre verilemedi. İmparatorhıutin çöküntii dev ri ile beraber ynlıazhınn da kurduğıı örümoek ağlan her yaııdan biri kıskıvrak bağlamıstı. Atatürk devrimlerinin parçalanamaz bir bütün olduğundan şüpNAOtR NAÜİ Arkast Sa. 3, Sü. 5 te Muhalefet liderinin iktidara mukabelesi 0 Eğitim Bakanı Anayasa kullanacak değiliz 99 diyor " A •• u Ismet fnönü: «İktidarın beyanlarını ümid verici vâdler telâkki ederiz. Bu yolda bize düşen vazifeleri ifa etmek borcumuzdur» dedi Ankara 30 (Telefonla) Baş j nel Başkanı İsmet İnönü bugün J beyanlan dikkatle okuduk. İktibakan Arfnan Menderesin İzmirde, gazetecılere şunlan söylemiştir: dar ve muhalefet arasında' normal yapmış oldueu konusmalar dolayı «Başbakanın basın toplant: ve medeni münasebetler hükiim •ile Cumhur:yet Halk Partisi Ge sında ve Izmir kongresinde yaptığı | Sa. 6, Su. 1 de çoğunu tasfiyeye tâbi tuttu; tasfiye ders kitablarnda da yapılacak diğer Mil î Eğitim Bakanı Tevfik İleri, rimize gelmiş ve dün akşam treTtle i Teknik Üniversite Ord. Profesörle Ankaraya dönmüştür. İstanbul Milli rinöen Kerim Eıimin cenaze töre Eğitim Müdürlüğünde kendisini zininde hazır bulunmak üzere şeh I Arkası Sa. 6, Sü. 3 te Talebe Birliğinin bir kararı Üniversite bahçesine ve bir i'.k meydanlara ilim adartıı. asker ve vatansever Türk büyüklerinin heykelleri dikilecek Millî Türk Talebe Birüği, dün saat 14 te Çiçekpalas salonlarmda bir basın toplantısı yapmıştır. Birlik başkanı Kâmuran Evliyaolğu, Üniversite bahçesine dikilecek Atatürk heykeli ve diğer mevzi/iarda şu izahatı vermıçtir: « Atatürk heykeli bilindiği gibi 165.000 liraya çıkacaktır Bu pa| ranm 125.000 lirası bankaya yatınl Arkası Sa. 6, Sü. 2 de Dış İşleri Bakanı dün Paristen geldi Yangından sonra bir görunuş delegesi Fatin Rüştü Zorlu olduğu Meclisi üyeleri ve basın mensubhalde dün saat 16 da Ankara va ları tarafından karşılanmıştır. puru ile şehrimize gelmiş ve rıhKöprülü, gazetecilere şu beyatımda Başbakan, Devlet Bakanı, natı vermiştir: Vali, Merkez Komutanı, milletvec Bilindiği gibi, Atlantik Konkilleri, Emniyet Müdürü, Şehir Arkası Sa. 6, Sü. 1 de İzmir, 30 (Telefonla) Bugün İzmirde Anafartalar oaddesinde bü yük bir kırtasiye deposu olan Hüsameddin Balkanerin mağazasında yangın çıkmıştır. İtfaiye teşkilâtı, yangını çabuk söndürmüşse de zarar büyüktür. Bina, 200 bin liraya sigortalıdır. Prof. Erimin cenazesi dün törenle kaldırıldf Törende hazır bulunan Millî Eğitim Bakanı, rahmetlinin kaybından duyduğu derin teessürü belirtti Köprülü, Paristeki NATO Konseyinde konuşulanlan anlatarak harb çıknası ihtimalleri hakkında da fikir mudavelesi yapıldığım söyledi Paristeki NATO toplantısına iştirak eden Dış İşleri Bakanı Fuad Köprülü, beraberinde Bakanlık Müsteşarı Muharrem Birgi, Sadi Ka\ur, Özel Kalem Müdürü Sadi Hdem, A. Coşkun Kırca ve NATO Cumhuriyet İzmirde büyiik bir yangın Yılbaşı ilâvesi Millî Eğitim Bakanı tabutun önünde konuşurken İstanbul ve Teknik Üniversiteieri Ord. profesörlerinden Kerim Erimin cenazesi dün büyük törenle kaldırılmıştır. Cenaze törenine Millî Eğitim Bakanı, iki Üniversitenin idare •• eği tim organlan, Vali ve Belediye Reisi, Ankara Üniversitesi Fen fakültesi dekanı, merhumun dostları Arkası Sa. 6, Sü. 5 te Asrın en korkunç cînayetler tilsilesinin resrmli romanı AYIB Duyduğumuz zaman kulaklanmtza inanamadtk: Bir jakülte meclisxv.de, kültür münasebetieri faslından yabancı bir proiesörün bir kaç konferans vermek üzere Üniversitemize daveti görüşülürken bu işe muarız bir Prof. müz o yabancı bilim adamının mensıtb bulunduğu dost millet hakkında «çingeneler, pisîer..» diye ileri geri aup tutmuş. Bu havadise ilk önce akhmız ermedi. Sorduk soruşturduk, doğru imiş. Ve hayret ettik: Bizim bildiğimiz, çingeneler de dahil, yeryüzündeki insan topluluklarını hakir görmemeğe ahşmak, medenî milletlerde bir ilkokul eğitimi meselesidir. Yeni yetişen nesillere, yarının laalettayin vatandaşlanna bu duygu daha küçük yaştan aşüamr. Şahsî duygularma kapılarak jakülte meclisinde dost bir millet aleyhine böylesine yakışiksız sözler söyliyen bir bilim adamına elâlem ne der? Bilmeyiz ama biz, sadece ayıb diyoruz. Yann müvezzilerden isteyiniz. Meraklı, eğlendirid, güldürücü yazı, resim ve karikatürleri ile çok hoşunuza gidecek Peride CelâJin bugüne kadar yazdıgı «erlerin en giizeli Yaşar Kemalin çok begeneceğiniz heyecanb ve meraklı röportajı Yarın Cumhuriyet Sütunlarında 1953 HEEEY.. O.NLAR1 NEREYE GÖTÜRÜYORSÜN?... BANA DA LÂZI31!...