Katalog

1» AraMc CIÜVTHURlüE'f tD t 1 Zc i LİR I BA II İ S L E R İ Deniz ticaret filomuzun inkişafı için dilekler Yazan: Abidin Dav'er istanbul Tersaneierinde yapılan harb gemileri Yazan: Haluk Y. Şehsüvaroğlu Tarihİ Tetkikler • Osmanlı fmparatorluğu Istanbuda yaptırıp denizel indirtmişti (4).: Deniz ticaret filomuzun inkişafı. ;lun fethı ile beraber deniz siyasseII. Selim de (Kıhnç Ali PaşaE tonajımızm artması ve Maliye Ka;tine ehemmiyet vermiş ve Gelibobaştardesine binip çektirdiklerincfe: zinesine her yıl karşılıksız /nıl/on;lu, İstanbul tersaneierinde Akdekoca kaptan ile mavnala' ve kadir: larca liralık döviz temini baKirrua•nizde kuvvetli denizci devletlerle galar ve kalitalar yapürılmak baj rından uzerinde ehemmiyetle "lur•mücadele edebilecek harb gemileri bında çok musahabet etmişlerdi. B u ! mağa değer bir mevzudur. On'n ;inşasına başlanmıştı. devleti kahirede donanma pemileri: için bu bahse tekrar gelmeği fayİ II. Bayezid devrinde ilk büyük bu mınvali mergub üzere âlâ kürek \ dalı huluyoruz. İharb teknelerimizi teşkil eden Göçektırip çabuk ve çalâk harekât e[ Muhim bir döviz kaynağı :keler Türk ustalar tarafından yadip kullanmağa âsan alât ve esbabıî Denızcihk Bankası ıle arnvıtör:pılmıştı (1). Mısır fethine çıkan tedarik edip böyle yaptırmaya se: lerin elinde Atlas Okyanusıınu aşa:Yavuz Selim kuvvetli bir donanbeb Kıhnç Ali Paşa olmuştur) (5).: bılecek Akdenizde ve Şimal deni:maya sahib bulunuyordu. Bu asırda denizcilik sahasında dal zinde nakliyat yapabilecek knhili: Bu asırda seri hareketli, iyi doesaslı çalışmalar yapjlmış, deniz siJ yette 300 bin dedveyt tonluk 50 :nanmış gemiler inşa ediliyor ve lâhlanna olduğu kadar personele: gemıyi muntazaman çalıştırabüocek fbazan da donanmamızda, harblerde de ehemmiyet verilmişti. : surette bir himaye siyaseti t&kıb îganımet olarak ele geçirilen yaban» 1593 tsrihinde Kaptanıderj'a Ce; ettiğimiz takdirde, yalnız krom, İcı gemiler kullanılıyordu. nalızade Sinan Paja, Ferhad Paşa: maden cevheri, hububat ihracatı: Kanunî Sultan Süleyman tahta ya bahriye hakkındaki düşünceleri: mızla maden direği ithalâtımızdan :çıktığı vakit Türk donanmasında ni şöyle naklediyordu; (Derya se: her yıl 71 milyon liralık döviz teîmuhtelif isim ve nevilerde şu gemi fori esbabı gayri alât gibi değildir.î min ve tasarrufu kabil olduğunu :1er mevcuddu: (Altmış kadirga, yeAskeri dahi senin bildiğin ve an: izah etmiştik. :di barça. on üç top gemisi, altı ka Top gemileri de nakliye işlerinde I akçe) ahrlardı (2). ladıS'n sibi olmaz, fenninde mahir: Dcnizcılık Dış Seferler De'npğilüta, on kayık, üç ağribar, dört kullanılıyordu. (mezkur dokuz kıt ' Kanunî devrinde Türk donanma ve kâmil olmıyacak ana vermek: nin hazırladığı raporda, ou 71 mil:Mudanya gemisi, otuz altı at ge ası deryadadır ki hassa gemiler bi suıda üç yüz reis (yani kaptan) tevcıh olunmaz, ehli vardır ve dahi! yonun nihaî bir rakam olroadığı îmisi, elli üç ma\rna, on yedi baş nası için ağaç götürüp hizmet e bulunup, bunların her biri bir ge istihkaksız reis ve azeb Istihdambelirtilerek «Bu rakama sigorlalar jtarte.) İİSderler ve dört kıt'ada karaya çe minin âmiriydi. Her kadirgada bir olunmak mtimkün degildlr) (6). j ve diğer ihracat ve ithalAtnnız ile ; Devrine aid bir vesika bu gemi kilmiştir ki muhtacı meremmettir. top ile elliden seksene kadar gülle Bu devirlerde hassa gemilerin: İktısadî yardım için Amcikanın Deniz ticaret filnmuza meıısub bazı gemiler Zonguldakta •lerin vasıfları ve inşaları hakkında Ve biri dahi Kıbnstadır ki gelmek ve dört tüfek ve her biri için yirmi den, gönüllü teknelerinden başka: verdiği büyük navlunlardaı bir •da şu malumatı vermektedir; (Ka üzeredir.) mermi bulunurdu. Mavnalar mü donanmanın takviyesina vezirlerinj kısmı da ilâve edilirse, deniz nak dolar olarak Ulaştırma Bakanıığı diği takdirde, 3 sene vâ'le ile borc her yıl Maliye Hazınesine kaışı •dirgalar, mezkur kadirgalann dört emrine yatıracağmı bıldi.erek sa para vermektedirler. lıksız milyonlarca döviz sağlayaDonanmadaki elli üç mavna hak himmat nakliye gemisi idiler. Ça de, şahsî servetlerl nisbetinde işti: lıyatından sağlayacağımtz istıfade: Navlunlardan ahnan dovizlor cak, birçok vatandaş ticaret iilo jkıtası merhum Sultan Bayezid za kında da şöyle denilmektedir; (bir palı kadirga rüesası dokuz yüz ak rak ettikleri gSrulurdü. nin büyüklüğü ve ehemmyetı an tış müsaadesi istemiş, fakat bu müsaadeyi alamamıştır. Armatörlerin bir dileğı de, nav sunda iş bularak hay^tını ka;'ana Jmanındandır ki iki kıtası Istanbul kıtası merhum ve mağfur Sultan çe tahsisat ve yüz kırk dirhem 1590 yılında Sadırazam Sinan Palaşılmış olur» denilmektedir. Gemi alımı serbest old'iıjj gibi lunlardan aldıklan ve tamaiıını caktır. Nitekim komşumuz Yuna •da Kadirga limanı tersanesinde ve Bayezid Han zamanmda Kalai peksemat tayinat alırlardj. Patro sa (kendi malile yedi pftre kadir: Hükumetin müzaheıct ve satışının da bazı kayıd ve şartlar Maliye Hazmesine verdikleri dö nistan, devlet tarafından himaye jiki kıtası Galata tersanesindedir, Mutun muharebesinde Venedik kâ nalar günde ondan, on dört akçey» ga), Ferhad Paşa (bes pare kadir: himayesi olmadıkça.. kadar, küçük zabitler dörtten, Bela serbest bırakılması, deıi'zci'jgi vizlerden kendılerınin de kısmen gören deniz ticareti sayesinde pek •Elan yarar 'gemilerdir. firinden alınmıştir ki sonra mega), Nişana Mehmed Pasa (üç pa; Bu raporda, mevcud gemileıle kiz akçeye kadar ahrlardı (3). mizin inkişafı ve >ermay<? sahıb istifade etmelerinin öağlınrnasıdır. çok para kazanmakta, Yunan ge : Kırk altı kadirga merhum Sul remmet olup padişahı âlempenah re kadirga), Hızır Paşa (iki pare; yabancı sularda yapılan nakl.jatlerinin emniyet ve itim%dla bu işe Bunun için navlun olarak ı,um mileri bütun dünya denizleıinde :tan Selim zamanmda bina olunmuş hazretlerin Rodos gazasin edıp geru Bu asırda Türk çektlrilerinin ne kadirga) inşa ettirmislerdi (7). • tan bahsedilirken • Dutıyanm beş < :tur ki bir iki defa sefer ettiklerin gelip el'an tersanededir ki yarar ve vileri oturak adedine göre aynlıgirşmelerini sağlamak bakımından leke getirdikleri dövizlerin 3 nu bayrak göstermektedirîer. Bir büyük ve muhteşem asır boj kıt asında memnuniyct verıcı bir İden sonra otuz sekiz kıtası tersa hizmeti şahiye kabil mavnadır.) çok faydalı olacaktır. marah listeye ithalini veya kenyordu. On oturaktan on yedi otu yunca (Seferi evveli der>'a) olanj Türk ve Yunan tonailan halde itimadla ticaret enıtiası nskjneye ve karaya çekilip ve sekiz kıt dılerine buna yakın bir prim veBanka kredisi temini Denizcilik Dış Seferleri Deraeği jası deryadadır ki haliyen karaya çeBaştarlara gelince; bunlardan, rağa kadar olanlara firkate denir Hızırın birinci gunleri Türk donanŞ letmekteyiz. Bu arada muhtelif Armatörlerin bir dileğı de, k m rilmesini istiyorlar. 3u «lüeklennin nin raporu sonunda 100 tondan bü(yedisi merhum Sultan Selim Han di. Firkatelerde her küreği ikişer, ması (şenlik ve şadümanhk toplaj memleketlerden buğday, hııbubat, isabetini misallerle izan ediyorlar. yük yelkenli ve motörlü gcnıiier :kilmek üzeredir ve tersanede olan zamanındandır ki beşi burada mev üçer kişi çekerdı. rin) atarak Akdenize yelken açarî şeker gibı yiyecek maddeleri nak dılerine banka kredisi teminid'r. :kadirgaların on kıtası sabıka işMillî bankalarımızın heniu yerfi Faraza Türkiyeden Brezılya/a hu de dahil olmak üzere, Fürk denız On sekiz, on dokuz oturağı per dı. j ı cud, iki kıt'ası sabikan Danişmend leden gemilerimizin, İngıltere İaşe bubat götüren bir Türk gemisi ton ticaret filosunun 559.000 ton oîdu :lenip mükemmel olmuştur, iki kıt Reis bendelerile sefere gitmiştir ve kende, on dokuzdan yirmi dörde Bakanlığının teveccüh ve itinıadı kurulmuş olan DenizcıliK Bankösı îstanbullular kaç uzun seneler bu; jası dahi haliyen işlenip donanmayi başına 15 dolar isterse bir Yunan ğu, buna mukabil dünya üçüncüon kıt'ası Galata tersanesinde bil kalite, yirmi beş oturakhya kadir gidislerin ve muzaffer dönüşlerin; na mazhar olduğunu zikretrnek is müstesna hemen hemen hiç biriarmatörü serbest piyasaıla bozdu sü Yunan filosunun, halen çalış Jhümayun için ihzar olunmuştur ve fiil cedid bina olunmuştur ki cüm ga derlerdi. Kadirgalann her kütcriz.» ve «Tecrüljelerimiz netice nın nizamnamelerinde denizcilik şevkile yaşamışlardı. : :baki kalan otuz dört kıt'a kadirkayıdlar racağı dolarlardan dolayı elıne makta olan gemilerinin 6.427 000 reğini dörder adam çekerdi. sinde bugün anlamış buiunuyoruz mevzuunu ilgilendıren jemilerle münakkaş oldu derya \ "•galann dipleri tahtalanmaya muh lesi yarar gemilerdir.. ) daha fazla para geçeceği i;in, Tihk ton ve inşa halinde bulunan 1 milki Hükumetimiz bize miizahir ol mevcud bulunmadığından gemi üYirmi altı oturaktan, otuz altı o Direkler bağ içinde Servasa • Hassa gemileri Galatada vaki ofiat yon 560.000 tutarmda 132 gemi ile :tacdır. Eğer meremmet huyururzerine avans verilmemekte, haUâ armatöriinden daha noksnn mazsa artmasını şiddetie istediği; jlarsa cüz'i harcla yarar gemiler o lan Tersanede. Kürkçükapısı lima turağa kadar olan kıçıarı karpuz Açılmış berki güldur badıbanı. vererek, meselâ dolar iitıyecek; beraber de 7.987.000 ton oMuğu miz tonajımızm çoğalması ve geliş gemi ipoteği dahi kabul cdilmenından Tersane kapısına kadar olan biçimli teknelere (baştarte) ismi mektedir. Armatörler, bu yüzden Toprak Ofis de, Yunan gemısıni kaydedilmektedir. Bu Yunan tona |lur ve on kıt'a kadirga dahi tersa deniz sahasında yatarlardı. Bu ge verilirdi. Baştartelerin küreklerini mesi mümkün olam:yacaktır; günGemiler tayra benzerdi uçarlar tercih edecektir. Bu suretle Aracat jında, Yunan armatörlerinin malı •nede haliyen cedid bina olunmuş milerin demirlerini lenkerte çabalı don güne büyük bir nula geîiş büyük sıkıntılar çekme'Kte, gemi beşer, altışar, yedişer kişi çekerdi. Edinmisler nesimi ball perler. yabancı gernilçrle olup, Panama gibi bazı devletlerın •tur ki şimdiki halde üç kıt'ası do 203 kıt'a, lenkerte çabasuz 223 kıt'a, mübayaası ve ışletmesi için kredi mallarımızın nıckte olan ziraî, iktısadî knikmmaGemilerde kürekçilerden başka naklinden dolayı milyonlarca do bayrağını taşıyan gemilerin da)ul jnanma için ihzar olundu.) mızın yanında denizciliğimii oldu bulamamaktadırlar. Mılli oankalai Barçalar nakliye hizmetlerinde de lenger çengel 131 kıt'a teşkil edi birer mahir reis bulunurdu. Harita Giilüstan eylediler ru>u bahri rın gemi ipoteği üzerüıe avans ver lar yabancı ellere geçmektedir. olduğunu biz ilâve edelim. ğu yerde kalacaktır» deRİlmektedlr kullanmasını, puslaya bakmasuıı Kılubdu miski anber bnyu bahri. ikuilanılıyordu. Tersanedeki yedı yordu. meleri ve yeni gemi satm almak ki doğrudur. Işte armatörlerin Hükumetten Deniz ticaret filomuzun, yalnız ibarça hakkında vesikada şunlar deTersanede çahşanlar da (Galata bilen biri odabaşı, yirmi aletçi, iki ihtiyaclarınm temini yerınde olur. istedikleri ve Başbakana ,rzettik mühim bir ticaret mevzuu olmak nilmektedir: (Mezkur barçalar ya da neccar ve kalafatçı ve demirci üstad dümenci, bir üstad yelkenci, (1) Eski tarihlerimizden bazılan: Raporda ihracat ve ithalâtınvzın Nitekim Amerıka, deniz ticaretiTürk gemileri ile yapılmasım te ni teşvik maksadıle gemılerin in leri başhca himaye dileKİeri bun la kalmadığını, a>nı zamanda millî rar gemilerdir. Altı kıt'ası sabikan yüz elli miktan acemi oğlanından) iki kürek yapıcısı, iki kalafatçı ve bu gemilerin Venedikli mimarlar t a : min için bir koordinasyon komiiyo şa masraflarına karşılık olmak ü lardan ıbarettır. Ankarada alikalı müdafaa bakımından da büyük e kalafat olup biri dani haliyen ka mürekkebdi. Bunlar .(seherden kuş kürekçilerden maada cenkçi asker rafından yapıldığını yazmakta ise; ler de yeni arşiv kayıdlanna görej nu kurulması ve bu komisyon mas zere yüzde 40 nisbetinie bir prim Bakanhklar tarafından tetkık edü hemmiyeti bulunduğunu belirtmck ilafat olunur . Seferde olup kâr ve luk vakti olunca işlemek âdet e ler mevcudü teşkil ederlerdi. Baştardeler hükümdarların, kap bunlan Türk mimarlar yapmışlar: raflan ile âzalarının maaş ve üc verdiği gibi İngilterede dç banki mekte olan bu dilekler, ımkân nis yerinde olur. Bu itibarla da Hü kisib uzere olıcak malı şahiye hayli dinmişlerdir. Eğer hizmeti şahi zitakdirde, kumetimizin ticaret filosunu inki nefi' olundu ki sabikan etrafı me yade olup akşama değin işlemek tanpaşalann, serdarlann bindikleri dır. | retlerinin mukavele ile bağlanacak lar, gemi inşa ve mıiba^ası için, betinde kabul edildiği (2) Topkapı sarayı arşivi 11970. [ gemilerden âzami yüzde bire kadar peşin olarak yüzde 15 tediye edıl deniz ticaret filomuz sür'ptie ınki şaf ettirecek himaye tedbirlerini malikte beklesin bir buçuk akçeye teklif olundukta nafaka almak ka gemılerdi. Kanuni ilk defa (Has şaf edecektir. Filomuzun inkişafı, alacağını kuvvetle ümid ediyorur. (3) Hammer Cıld 6. • arpa alınıp Istablı âmire için götü nunumuzdur deyu her biri ulufele bahçede tersane icad eyleyip hezan ahnacak komisyon ücretleri iıe (4, 5, 6, 7) Selânikî Tarihi. : rinden gayri günde dördcr, beşer fenler ile üstadan cemedip baştarsağlanması teklif edilmektedir. rurlcrmiş...) Sanayi anketine cevab verme Yeni gemilerin verçi muafijvti müddeti ıızatıldı ve aımatörlerin gelir vergisi İstatistik Genel Mudurlugu tarafından Tonajımızm sür'atle aıtmasını tertiblenen ve geçen yıl yapılmıj olan teşvik için gemi alacak armatörlesanayı ve işyerlerı sayımının devamı rin borçlarını ödiyebilmelen makve tamamlayıcısı mahıyetlni taşıyan. sanayi ve ışyerleri anketi uzerindeki sadile raporda şu tedbirlern almçalışmalar hızla devam etmektedır ması lüzumu ileri sürülmektedir: Şehrımızde anket mevzuuna dahil ıkl bınden fazla sanayi muessesesıne gona Yeni ahnacak gemilerin, iııderilen soru kâğıdları peyderpey dolşa edilen yeni bina, bjğ ve bahçedurularak istatistik Genel Mudurluğune ler gibi muayyen bir müddet verıade edilmektedir. Ankete cevab verme (Iki^ei sahifeien devam) Üniversitede bir şey bulamadılar. muddetı. gorulen luzum ve ışyerlermm gılerden muaf tutulması, Üç şişe su fakat çok geçmeden başka bir fazlalığı nazarı ıtibara alınarak 15 arab Armatörleri gelir vergisinîıktan ay sonuna kadar uzatılmıştır. Bununla beraber, Almanyadaki deki diğer mükellefler gibi ayııı atom çahşmalannın ne safhada ol şey keşfedıldi: Alman atcm araşSanayl anketının Istanbuldakı sejuni tırmalar merkezi Strasbourg hasta mükellefiyetlere tâbi tutmıyaraK duğuna dair inanılır mahiyette ilk takıb etmek jçın Ankaradan şehrımıze nesinin bir bölüğünde çslışmakta gelen Istat^'ik Genel Mudürluğu F:at beynelmilel yuk taşıma mukavele delil, ancak 1944 ağustosunda, Eisen lori tutarı üzerinden azamî yüzde hower ordulan Parise girdıkleri za idi Alman atom âlimleri de kendi ve Sanayi Şubesi Muduru Ntzameddın Ergıl. Anket Uzmanı Mehmed Odabaşı lerine doktor süsü vermişlerdi. 2,5 a kadar vergi alınmaöi. ;Deniz man elde edildi. Bir Amerikan ilim dun Sınayı Odası Ekonomı ve T:caret Sorguya çekilen Fleischmann ve Bakanlıgı Bolge Sanayi Mufettıslığı ve koymamalıdıriar. Kahve üzerine asırlardanberi uişletmeciliğinin hususiyet>rme ^ö heyetinin Pariste elde ettiği maluarkadaşları pek bir şey söylemedı lktısad Fakııltefinde sanayi anketi ile zun münakaşalar cereyan etmişHr. *•• re meselâ üç sene üstüste kâr e mata göre ,Alman atom âlimlerinin ler, fakat lâboratuarlan vesika ba ıleılı tema5İarda bulunmuşlardır. Doktorlar da, halk da iki kısma Şimdiye kadar bir çok doktorla», den bir armatör, dördüncü sene, en bellibaşlılarından biri olduğu kımından çok zengindi. Alman anayrılmış, bir taraf onun zararlarını son olarak da Munlchli PhannakoDivriği Kültiir Cemiyetinin büyük bir kaza ve nav!ıın buhanî bilinen Prof. Fleishmann son za anesi gereğince her şeyi not etmek sayıp dökerken öteki taraf bir çok log profesöru Straub kafetadeM kongresi ile karşılaşabilir, gemisini tamir et manlara kadar Strasbourg üniversi âdetine riayet eden profesör diger faydalarını ileriye sürmüştür. hamızlann idrarda krlstaller hasıl tirerek sefere koyabilme?i için yüz tesinde bu sahada çalışmakta idi. Dıvrıgi Kültur Cemiyeti yıllık knn. Alman atom âlimlerile konuştukettiğini ve neticede böbrekte taş Gerçekten, kahvenin içerisinde gunu saat 14 te binlerce lira sarfeder. Deniz ticareOndan bir kaç hafta sonra da larını ve atom araştırmaları üzerın sresı 21 aralık pazar ıskelesındeki bıBesıktaşta Hayreddın yapbğım ispat etmişlerdlr. Ama, tinin bu hususiyetini göjönünrle Eindhoven'deki Philips fabrikalan deki bütün çalışmaları birer bırer nada > ppılacaktır. Gundemde ıdare he bulunan okafein» denilen maddebu nazariye de acaba her bünya nin bir zehir olduğu muhakkaktır. bulunduran Yunanistan, Panama na kısa bir müddet önce, Strasbourg not etmişti. yeti faahyet raporıle şubeler açılması İçin doğru mudur? Yoksa kafein hakkında ana nızamr.ameye madde tek Fakat dünyada ne zehirler var ki ve diğer birçok denizci memleket üniversitesi tarafından atom araşAmerikan ilim heyeti, elde etti lıfı ^e bulunmaktadır. ancak muayyen batı Istidadlart hekimlikte kullanılıyor. hastalara lerde vergi bu şekilde almımkta tırmalannda kullanılacak yeni bir ği bütün bu vesikalardan sonra yalnız kamçılamak vazüeslni mi ilâc olarak verilivor. Su halde mePiyasada göztaşı kalmadı dır.) cihaz ısmarlanmış olduğu öğre Washingtona gönderdiği raporda görüyor. sele bir maddenin zehir olmasmda c Kalay ıthalâtı durduğundan fıatlar 15 Gemi amortisman hesabla nildi. şöyle diyordu: Diğer taraftan bir yıl önce toplirayı geçmıştır Halbuk'i bu madde deeıl. onun alınarak mıktarının. Almanların atom sahasında hayli rının diğer mükellefler gibi yüzde «Almanya atom bombası yapma gumrukte mebzulen mevcuddur. «doz» unun tavinindedir. Dilimizlanan bbbi bir kongrede kahv» lerlediklerini eösteren bütün bu mıştır ve yakında yapması ihtimali 4 üzerinden değil, yüzde 10 uzerinDığer taraftan piyasada hiç göztaşı deki «çogu zarar, azı karar» atadüşmanlanndan biri, Alman Pbirden hesablanması. (Yüzde 4 he.sa malumat ve delillerden sonra, N^ij de yoktur. Almanlar atom sahasın kalmamıs'ır. Her ne kadar Ticaret Ba lar sözu bu hj=usta mükememl rir makolosie profesörü Heubner «kris bıle bir gemi 25 senede amorti edi megen işgal edildiği zaman, Ren da henüz lâboratuar çalışmaları kanlığı bu maddeler için tahsıs vermış mivar teşkil ediyor. rlemektir. tal haline getirilmiş kafeinden briıse de Merkez Bankası vızesı olmadığm. lebilmektedir. Ahnan gemiler, kre suyundan üç şişe alınarak. tahlil devresindedirler ve kurdukları pil dan gumrukten çekılememektedir. ket yapılıp bir kilise kulesinin alOnun için kafein denilen maddedi imkânsızlığı ve sermaye dar'ı^ı için Washington'a gönderildi: Bu gayet iptidaidir. Şimdiye kadar zin Gdztaşı ıle alâkah olanlar bu mad nin bir zehir olduğunu kabul ettına konsa o kuleyi devirmeğe kâfl yuzünden vasatî 30 yaşında olduk sularda radyoaktiv unsur bulu cirleme tepki husule getiremenrş denin behemehal bu sıralarda piyasa>a mekle beraber gelin siz:nle bi^ikte gelir. Onun bir insana vereceği zanacak olursa, Almanların bir atom lerdir. Hulâsa ancak bizim 1940 çıkarılması luzumu uzerinde durmaktalarmdan bu hesaba göre bir gemiran artık siz tasavvur edin!» yodır. Goztaşının zırai sahada kullanıl. bir fincan kahvede ne kpdar kafenin amortismanı 55 yaşmda müm bombası fabrikası kurduklarına ar senesinde bulunduğumuz noktada dığı mevsım gelmıştır. lunda beyanatta bulunmuştur. in var, önce onu hesab edelim: tık şüphe kalmıyacaktı; zira, ma dırlar.» kün olabilmektedir.) Evet, kahvenin aslî maddesi kaBatı Almanya memleketimizden Kahvesine ve pişirilme tarrlanna lumdur ki ,atom pili su ile soğuHarice gemi satışUnnın Bu suretle, 1945 şubatında, Algöre vaziyet değişir. 0,02 ile 0,1 mak lüzumu belirir: Kahve vücu Yani umumî olarak vücudde bir feinde bir takım humuzlar, sellütulur ve bu sular nehirlere veya kilim alacak cevvalivet yaratır. Yemeklerden loz, aseton, amonyak, sirke hamızı serbestliği manyanın askeri bir hezimetten gram arası.. yani bir eramın yüzde de zararh mıdır, değil midir? civardaki bir denize boşaltılır. Bonn Buyuk Elçılıgı Tıcaret müsavirBir takım doktorlar, ötedenberi sonra hazmi kolaylaştırmak mak vardır. Bundan dolavı kahveden Armatörler, harice gemi satışlakurtulmasına yarayacak bir ffn lığınden alâkadarlara gelen haberde. ikisi ile onda biri mıktarlan kadar. Amerikadan gelen cevabda, sumucizesi yaratması ihtimali artık Almanyanın Türkiyeden kılım ve har Bir çok memleketlerin eczacılık kahvenin kalbe muzır olduğunu sadile içilmesinin âdet hükmüne çavdan istihsal olunan özler, tavı'inın da bazı kayıd ve şartlarla larda bir jey bulunmadığı bildirilimaniye i^haline musa^de ettiei ve bu talimatnamelerinde serbest bırakılmasını istemektedir yordu. Bununla beraber, Stras kalmamıştı. bir hastaya iddia ederler. Fakat acaba kalb girmesi de bundan ileri gelmiş ol sanların derileri üstüne sürülerek malların serbest ithal listesıne alındığı günde verilebilecek kafein mik*a için zararh diğer yemekler, içkiler sa gerektir. tecrübelere girişilmiş ve bu ameler. Gemileri gencleştirmeJc ve to bourg ondan sonra en mühim asDiğer taraftan, Hitler'in Rus or bıldirılmektedir. Bununla beraber. bir fincan kah liye neticesi tavsanlann cildlerinde n asgarî 0.5 ve azamî 1,5 gram o hareketler yok mudur? najını yükselmek için teknik ve kerî hedeflerden biri haline geldi. dulan doğu Almanyanın içerlerine Bundan dolayı kahve içmemesi veye dahi tahammül etmiyen bün kanser belirtileri görülmüş, onun bilhassa iktısadî aksaklıklan görü Nihayet 1944 kasımında şehir anî ve doğru ilerlemeleri uzerinde oatı menfaat çıkacağı fikrmi artık bı larak kaydedildiğine bakıhrsa normal bir insan 24 saatte hiç bir teiı tavsiye olunan adarrun, bir çok yeler vardır. Unutmıyahm ki. on üzerine kahvenin mide kanseri vülen gemileri satıp yerine yenile beklenmedik bir hücumla alındığı müttefiklerile Rusya arasında ihti rakmıştı. rini almak lâzımdır. Bu suretle zaman, Amerikan ilim heyeti as lâf çıkacağma dair beslediği ümid i GELECEK YAZI: Almanyanın iş likeye maruz bulunmadan 5 fincan yemeklere. içkilere de perhiz et lar, mariz bünyelerdir. Nit°kim cude getirmekte olduğu iddiası orbazı insanlar et, yumurta yiyemez taya atılmıştır. memlekete daha verimli gemüer kerî kuvvetlerin hemen arkasından de suya düşmüş ve Führer böyle gaiinde İngiliz ve Amerikan plân kahveye kadar icebilir. Ama. kahmesi, yorulmamak için yatağa uHalbuki. bugün hâlâ, kanserin veler de cinslerine göre yüzde 2 zanıp sabahtan aksama kadar isti ler. Bazı insanlar çilek yiyince katemin etmek mümkün olur. Tona geliyordu. m bir ihtilâftan kendisine siyasî bir llan. hangi amiller ve tesirler altında den yüzde 7 ve kadar kafeini ihti rahat etmesi gerekir. Halbuki böy şınırlar. jı itibarile milletlerarası nakliyecıKahvenin yarattığı uvanıklık vücude geldiği meçhuldür. Oyle ova ederler. O hplde bir fincan kah le bir rejim tatVnk edenlerin dia?r' liğe müsaid teknelere, jjenc ve iyi vedeki miktar da ona göre değişir. lerinden daha fazla yaşadıklarını vaktile Arablar ve Çinlilpr tarafm lunca da, ıstidaHlı in=anların. belki gemilere sahib olan armatörler geK ,„ Muhtelif zamanlarda çeşidli kah şimdiye kadar tesbit imkânı hasıl dan sarhoşluğa ksrsı bir oanzehir hiç kahve içmeseler de gene bu milerini satmak istemezler. Matolarak kullanılırdı Hâlâ. bizde de hastalığa tutulmaları ihtimali mev veler içtiğimizi farzedersek bu nis olmamıştır. lup kifayeti haiz olmıyan gemilerin Evet, sade kahve değil, kakao, fazla zom olmuşlara sade kahve cuddur. beti ortalama olarak yüzde 4,5 satılmasına müsaade etmemek, kiAMERİKAN FILMCİLİÖİNİN çay, kokakola gibi diğer içkiler de sunarlar. şeklinde kabul edebiliriz. Nitekim. Danimarkada AvrupaMİLYONLARA MAL OLAN fayetsiz ve verimsiz gemilerle Kahve, normal insanlarda yor nuı hemen her memleketinden ziVücudün kafeine yavaş yavaş a kalbi tahrik eder. Lâkin bazı bünEN SON ZAFERİ dünya piyasasında rekabet imklnlışması bu meselede bir hafif mü yelerde de kalbin biraz harekete gunluğu gidermeğe, vücudün u yade kahve içilir. En fazla mide sız olduğu' için, bunlardan lstiiade teessir olma haleti doğurduğu gibi getirilmesi lâzım değil midir? Kal zuvlarmda hasıl olmuş tskatsizliği ! kanserine orada tesadüf olunması edilmemesini ve memleket serraabir tiryakilik de meydana getirebi dı ki Erich Köstner admdaki nük azaltmaya, kalb hareketlerini kamI . icab ederken istatistiklcrin verdiği yesinin dondurulmus bir halde lir. Fazla kahve düşkünlerinin kalb tedan bilginin dediği gibi «Esasen çılamağa ve daha muntazam bir netice hiç de bu iddiayı kuvvetlenkalmasını intac eder. çarpmtılanna, nabız atma fazk bizi bir çok tehlikelere maruz bı kan cereyanını da temine yarar ve direcek şekilde değildir. Bir müddet evvel, gemiîini delıklanna, kulak uğuldamalarına ve rakan hayatür. Bu tehlikelerdı?n bu suretle nefes alıp vermeyi de tkinci Umumî Harbde ve bu sa^^T de Bergerac ğiştirmek istiyen bir armatör. İnsair ânzalara maruz kaldıklan ^ö yılıyorsak önce yaşamaktan vaz duzene koyabılir. Bir fincan kah vaşın sona ermesini müteakıb bir giliz lirasile satm aldığı gemisıne, venin uykularını kaçırdığmı idHia çok mTn'eketlerdeki kahve ithalârülmüştür. Böyle olmakla bera'ner geçmemiz icab eder.» bedelinin 6 misli fazlasile Amerieden insanlar da vardır. Bunların tı üçte bir miktarına düsmüştür. normal bir insanın kahve yuzün*** kan dolan ile talib zuhur ettiğinl den öldüğü vaki değildir. Bir dokKahvenin faydalarını ileri ..ü bir kısmı belki hakhdtr'.ar. Fakat Övle iken o dıvarlarda ksnserin ave bu miktar doların bir Ameritor kahve ile intihar etmek istiyen ren gnıpa nazaran ise bu içki, bazılarına da kahve yerine boyalı zaldığına dair bir emare b«4irmeEsal SIVAVUSGİL kan bankasına yatınldığını, salabir sinirlinin üstüste en aşağı 100 kendi nefsimizde de tecrübe ettiği su verilse gene uyuyamazlar. An miştir. fincan kahve içmesi lâzım geldiği miz veçhile, toplantı halinde bulu laşılıyor ki bu iş biraz da kendi cağı geminin yerine daha eenc, Binaenalevh, no'."m3İ insanl* ni hesablamıştır nan insanlara adeta bir neşe kay kendine telkin yapma meselesidır. için kahvenin mutedi! ku"~nılmak daha büyük, daha iyi vasıfta b:r Yann matinelerden ıtıbareı. MARMARA, ALEMDAR ve TAN Sinemalannda TÜRKÇE SOZLÜOlüm tehlikesi bertaraf edildi'u r.ağı teşk:l eder. Fıkri ır ındırır, Övleleri ikindi vaktinden sonra şart'le hiç bir tehlike te=kii etmegemi alacağını ve bu taahhü'lünü ne göre konuyu su şekilde ele al zihni cllâlar, ruha ferahlık verir. kahve, çay gibi şeyleri ağızlarına diğine hükmetmek gerekir. *" yerine getirinceye kadar tutarmı i AYRUPA KAVGASI. Almanlar atom bombası yaptılar mı? S I H H I B A H I S L E R Kahve tiryakilerinin hayatları tehlikede mi 4 S U M E R Sinemasında Curano 1 J