Katalog

CUMHURİYET 20 Ocak 1 9 » v . f Denizcilik Bahisleri üçüncü dünya harbinde denizlerde neler olacak? Yazan: Abidin Dav'er =haberleri Denizyolları seferkrden zarar ediyor $ HEM NALINA M1HINA Kita, yani kara dev.eti olan Sov 377 dir. Hizmete giren Alman deyet Rusya ve peykleri ile büyiik nlzaltılarm:n mevcuda nazaran kadenizci devlet'.er arasmda cereyan '•ıb nisbet.eri birinci dünya haredecek olan üçüncü dünya harbin binde yüzde 52, ikincisinde yüzde de de deniz hâkimiyeti, her harb 78 dir. Bu zarann önlenmesi için seferde olduğu gibi, gene mühim bir rol Ruslar, harb içinde Alman sana lerde ihtiyaca göre ayarlama oymyacaktır. vii kadar bol denizaltı yapamıyacak yapılması lüzumlu göriilüyor Büyük den:zci devletler, kuvrvetli larını düşünerek şimdiden denizaltı donanmalarına dayanarak c'ıcniz filoiarını âzamî derecede kuvvetÖğrenildiğine göre, Denizyolları hâkimiyetini ellerinde tutacak]ar lendirmeğe çalışıyorlar. Söyâenti idaresinin bazı hatlarında işlettiei <3:r; kara devletlerinden müteşekkil 'ere bakılırsa, 1955 de harb olursa gemiler seferlerini zararla yapmak elan kız:l!ar zümresi, daha doğrusu 750 modern denizaltıyı savaşa sü tadırlar. Bu meyanda meselâ Kadeş Sovyet Rusya, demokrasileıin kuv r»"eklerdir. vapuru, Hayfa, Beyrut gibi uzak vetli armadalarına karşı, birinci ve İkinri dünya harbinde Göring'in limanlara yapılan seferlere tahsis lkinci dünya harblerinde Almanyaedildiğinden, bir seferlik gidiş gehatası nın yaptıği gıbi, denizaltılarla müBirincî dünya harbinde Alman lişinde temin ettiği 60,000 liranın cade'.e ederek onların deniz hâki denizaltı harb.nin zaferi kazana yarısmdan fazlasını yakacak beır. yet'.erini akim bırakmaya çalışa mayışı şiddetli denizaltı savaşma deli olarak sarfetmektedir. MüteCp'rtır. 1917 şubatında başlamaiarı, yani baki meblâğın ise diğer masrafları Komünist devletler arasmda, yal geç kalmalan sebeb olmuştur. İkin karşılayamadığı ve idareye kâr sağ n:z Sovyet Rusyanın donanması vir cisinde ise 194243 de muvaffak oi layamadığı alâkah mahfillerle yadır. Birbirinden ayrı ve uzak He maları mürrkün iken Göring'in bir pılan temas neticesinde açıklannizlere dağılmış o^an Kızıl d~nan hatası buna imkân bırakmamıştır mıştır. ma ise, sralarmda Arr.erika, İngü Alman hava kuvvetleri komutpnı, Diğer taraftan, Karadeniz hattere ve Fransa gibi büyük denizci Hitleri de ikna ederek Alman de tında kış münasebetıle yolcuların devietlerin de bulunduğu demok nizaltılarına keşif vazifes; gören az olmasına rağmen haftada üç rasi cephesine karşı, ne bugün, ne donanma emrındeki uçaklan bir posta kalkması gemilerin boş ola<3e yarın deniz hâkimiyetinı sağlı hava generalinin emrine verdirmiş rak seyretnesine sebebiyet veryacak bir denizüstü kuvveti elde tir. mektedir. Buna karşılık alâkah edemiyecektir. Bu yüzden denizaltı filotillâsma makamlar işletmenin âmme hizRusya, denizaltı harbine belbağlıyor verilen keşif uçaklan sayılan a meti gördüğünü ileri sürmekte Sovyet Rusya bunu anlamış ol zaltılmıs ve denizaltılar, kendileri iseler de mütehassıslar gemi tahduğu için, Almanyanın yaptığı gi ke^if yapmsk mecburiyetinde kal sisinin zarar ve kâr nazarı itibara bi, denizaltı kuvvetlerine belbağla mışlardır. 1942 kasım ayında orta alınarak yapılması icab ettiğini söy mıştır ve daha şimd:den dünyanın Atlantikte 80 denizaltı varken ha lemektedirler. Aynı zamanda Kaen büyük denizalü filosunu vütru va keşfi oimayışı yüzünden bun radeniz iskelelennde yapılan ihrade getirmijtir. Ruslar bu yolda lar, şimal Afrikaya gönderilen A catın doğrudan dcğruya ahcı mem daha kuvvetli adımlar atmakta ve merikan îngiliz kuvvetlerini hâ leketlerin şileplerıle temin edilmesi denizaltılannın sayısını çoğaltmak mil muazzam gemi kafilelerini eö Denizyolları gemilerinin boş kaltadır. Kızıl Çarlık, ikinci dünya rememişler ve bir tek gemi dahi masmuı ikinci âmilidir. Bu nevi zararlann önüne geçilmesi için ?eharbi sonunda ele geçirdiği modern batıramamışlardır. Alman denizaltılarını donanmasma Once Alman denizaltı filolan ferlerde ihtiyaca göre bir ayarlakattığı gibi, bunların yeniliklerin komutanı, sonra Alman deniz kuv ma yapılması beklenmektedir. den ve kız kaçırır gibi zorla alıp vetleri komutanı olan Amiral DöAcaba lokantacılar, manifaturagötürdüğü Alman inşaiye mühen nitz şöyle diyor: «Karadaki meyEski Alınan Ataşemiliterinin cılar, terziler, manavlar, bakkallar dislerile teknisyenlerinden faydala dan muharebelerine iştirak etmek beyanatı ve Evliya Çelebi devrinden arta narak yepyeni denizaltüar yapmağa üzere teşkUâtlandjnlmış olan hava çalışrnaktadır. Harb yıîîarınca memleketimlzde Nazi kalma, sonradan kaübna yüzkuvvetlerimiz, bahriyenin istekleAlmanyasının aUsemilıterliğıni yapmıj lerce esnaf ne gibi bir yol tutsaSovyet tersanelerinin faaliyeti rini yerine getirmek kabiliyetini olan Genenıl Röhde diln kendlal İle lar .. Bildiğiniz üzere sayı da çagösterememişlerdir.» görüşen bir arkadajımıza şunları «öy kaya gelecek gibi değildir. Parti sımsıkı gizli tutulduğu için Rus deFransız Amiralı Pierre Barjot lemljtlr: nizaltılannın sayısı tamamile mamilletin « Turkiycye sahsl eşyalarımı al istatistiklerine bakılırsa lum olmadığı gibi denizaltı inşaa son zamanlarda yaymladığı bir etüdde şu mütaleayı üâve ediyor: mak üzere geldim. Bütun Almanlar yüzde ellisi Demokrat, yüzde kırk tmda elde ettikleri ilerlemeler ve çok severim. Siyasi ve üçü Halkçı! Ben hepsine celaltıo »Böylece Göring, Alman hava gibi Turkiyeytile alâkamı kestim. Altatbikına muvaffak oldukiarı yeaskeri hayat polıtikasım tavsiye etmek isterım. ordusunda şiddetle taraftar olduğu manya. şımdl lktisaöen kalkınmakla nilikler de meçhuldür. Oyle ki Halk Partili dıyecek ki bu inhisarcıhğı yüzünden Hitler'e, At uğraşıyor; siyaset ile ilgılenmeğe vakti bendendir ama, kendini onlardan Rus denizaltılan ne kadardır? lantik meydan muharebesini kay yoktur. Ben de Von Papen gibi esyaDeniz yılhklanna göre Sovyet bettirmekte büyük bir âmil ol larımı aldıktan sonra Hamburg'un %\ gösterir, Demokrat diyecek ki benmallnde Pe'.lworn adasındaki maltka den olduğuna şüphe yok ya, Halk Pv.syanm 300 denizaltısı mevcud muştur.» neme çekılfp yaşıyacağım » Partililerin de parasını çekse rje dur. Ve Amerikan denizcilik çevIstitraden arzedeyim ki bu saçıkar? relerinde, Ruslann 1000 gemi'.ik bir tırlann muharriri, işte bu gibi seMemurlara verilen senelik denizaltı filosu vücude getirmeğe beblerle bir donanma emrinde bir ikramiyeler Iş güç adamlan böyle yapmakla çahştıklarmı, bunu temin edebile havadeniz kuvveti vücude getiHaber alındığına gore. Gelir ve Ku. Evliya Çelebi listesinde bulunmıceklerini tahmin edenler de vardır. rilmesinde ısrarla durmaktadır. rumlar Vergisine tâbi gerçck ve turel yan sonuncu takımdan, politika eskijiler tarafından memur ve müstah. nafından ibjet almış olacaklar, yokRuslar 1949 da 100 denizaltıhk yeni Stalin, Almanların hatasına demlerine senede bir defa dahi olsa o, bir prosramı tathika başlamışlardır. düşmiyecek denen her .nevl ikramiyelere aid gel:r sa kendileri bir bid'at koymuş olDaha sonra ikinci bir inşaat progDcinci Dünya Harbinde Aîman vergisinin Ucretinin asıl istihkakının mıyacaklar. Tam bir vicdan rahatı rpmı düha kabul ett&tai bıüniyor; denizalUlarınm sa^ca çokluğuna mahiyetine (yıllık. aylık, haftalık ve ile, Halk Partili mi gördüler, ssğ fakat bv.n:ın hakkında malumat yok ve denizaltıcıların büyük fedakâr gündeli'K oldutun.ı) bakılarak 5421 yakalarının altındaki altıoku gösnu. ise de 1955 yılma kadar ikmal edi lıklanna rağmen mağlub olmala sayılı kanuna bağlı 1, 2. 3 veya i icab tererek: maralı cetvele göre hesablanm.isı le<*?i söylenen 750 denizaltılık ye nndaki sebfbleri araştıran Ruslar, ettiği Maüye Bakar.lığından istanbul Mademki bizdensiniz, yüzde ni bir programdan da bahsedilivor. bu mağlubiyetin hava kuvvetlerile Defterdarlıgına bildirilnjiştir. beş tenzilâtınız var. Bu rakamîann ne dereceye ka denizaltılar arasmda işbirliği nokZamaıı eazetcsi beraet etti Tabiî Demokrata sol yakaları• trticaı koruyan iktıdar» başlıklı A*T d^enı olduğunu kestirmek ka sanından, bilâkis müttefiklerin, denın altındaki D.P. rozetini gostebil değüse de, Ruslann denizaîtı nizaltılara karşı mücadelede, hava makalesınden dolajn hukünıetin ma rerek: nevî şahsiyetinl tahkirden 2 nci Ağır inş^Eina büvük ehemmiyet verdik kuvvetlerile denizüstü gemilerinin Cezaya verilen Zamjn gazetesl sahlb Rica ederim kimseye söylemeler ; muhakkaktır. büyük bir işbirliği temin etmele v e başmuharriri Nusret Safa Coşkun yiniz, sizden yüzde beş indiriyorinden ileri geldiğini anlamışlardır. ile r.eşrlyat miidtır'j Rıfat Ekinci dun rum. Iki harbde Alman denizaltılan Bu anlayış neticesinde Stalin, şim beraet etmişlerdlr. Bağımsızı da görünce: Yrkmda bir harb olursa. Sovyet di müstakil bir denizhava kuv Kadın kaçırnıak istiyen zorbalar Demek siz de benim gibi iki Rusva en az 300 denizaltı ile mü veti vücude getirmış, 1950 başlayakalandı partiye lânet ckuyanlardansır.ız, cadelsye eirişecektir. Halbuki Al rında bahriye komiserliğmi yeniMehmed. All ve Dursun adlarındaki yüzde beş... ırnnya birinci dünya haıbine 42, den kurmuş ve üstelik Sovyet stra üç Elâzığlı işçi ev\elkl gun Yedikuleikincisine de 57 dpnîzalh Ve p'rmfş tejik hava kuvvetlerini de bahriye de Zeyneb admda e\H bir kadının yoDiyerek, hepsinin yüzde doksan ve birirclde 811. ikinrir^ 1098 ds komutanhğınm emrine vermiştir. lunu keserek zor'.a bir taksiye bindırip beşlerini kasaiarına indirmelerinde kaçırmalt lstemışlerciir. Taksl hareket zamanımız polıtikacıl'ğının fazilet rJzıltı inşa etmişti. Bu iki harbde Bu suretle müstakbel bir harb ettiğl Zeynebln çığhklarna Almanlnr.n inşasını prcgram'aştn de, Sovyet denizaltılarile hava kuv yetişenbir sırada polisleri arabayı dur hisler:ni ıncitecek ne var sankı? devriye d'klan denizaltılar da b.rincide 376, vetleri tam bir işbirliği yapacak durarak kadını kurtarrpışlar ve mııBir gün Mecliste bir dosrumu olikincide takriben 2500 idi. Harbler lardır. Denizdeki hava harekâtı ar tecavizleri yakalamışlardır. Tahkikata dukça düşünceli gormujtüm: sona ererken hizmete giremiven de tık denizaltılara karşı tek cepheli başlfnr.mıştır. (c Nen var?» diye sordum. rzsihlar birinci^e 844, ik^cide olarak kalmıyacak; biri denizaltıİşten elçektirilen muhtar Milletvekillerinden biri reis vetakriben 200 idi. Harbe bilfiil iş lara yardımcı, diğeri de denizaltıEyüb Kaymakam Vekilinden şu mek killiği seçıminde kendüine oy ver: t ^ k eden denizaltılar i*e birincide lara karşı olmak üzere iki çeşid tubj aldıkmesini söylemiş. O da. bu milletveki 3?". ikincide takriben 1000 dir. ılîten elçektirilen Kuçükköy muhta li ile bir işi oldu 5 undan, hnyır diye hava kuvveti, gemi kafıleleri üstünAlmanlar birinci harbde denizde I deki hava hâkimiyeti için müca rının adı Mehmed Yılmazdır. Koy memiş. Gönlü de oy vermeğe bir 178. ikincide 718 denizaltı kaybet dele edecektir. Böylece Ruslann muhtarı ve ihtiyar heyeti Iıyeleriıln vszifçlerinl ihmal ve sjiıstimal ettiknv=!erdir. Harb sonunda üs'erde atlantikte veya Akdenizde yapa leri hakkındaki ihbar ve ş:kâyet!er bir ; t=hrib edüen den zaltılar bir:nc;de | caklan muharebeler, müşterek ha Beledıye mufettişi tara'ından yapııan tarafsız memleketlerde enieme e ] vadenizaltı savaşı şeklinde cere tahkikat sonunda teeyyüd etmis ve mahkfmeye sevk'eri ilçe idare kurud ; 'mis 7 ?erri ile beraber 21, ikin yr.n edecektir. lunca kara'îaştırılm stır. cide ise 63 tür ki bu gemileri hava Müttefık demokrasi cephesinin tşten e'çektirme karan Memurin Mub'tmbardımanlan tshrib etmiştir. buna kaışı nasıl hazırlandığmı ve hakemat Kanıınunun 12 nci Tıırk Ceza H=ırb sonıında galibiere tesîim edi naiil mukabele elmek istediğini Kfinununun 240 ıncı maddeleri gereğince yapılmışlır. len gerrüer Vrir.cide 186, ikincHe lajrı bir yazıda göstereceğiz. Bu husyelar haricindeki idd'.alar her hır'u asıl ve esastan âridlr.» de adamlanyız. Ben demiştim ki Doğan Nadi, gördüğüme göre, bir gün kanserin çaresi bulunacapek de boğazına düşkün leğilse de ^••.••••••«•••••••w.> Y a z a n : » ~ " » ~ w ğını biliyorum, Şarkın çaresi buson yolculuğu sırasında acıkacağı tutar. Gözüne bir lokanta kestirir: lunacak mı, şüphem var. Demok« Oraya gitme Halk Partilidir» rasi, ki yüzde yüz bir garb müesderler. Benim oturdıığum sokakta sesesidir, demokrasi ki eski Yuyemek yenebilecek bir yer var, a türlü razı olmamı;. « Ne çıkar, ı tarak namaz sırası mı beklemeM nandan kopma garb tefekkürünün dı «Demokrat Lokanta». Acaba verdim, der geçerirr.» demiş. Ne dir? Ya Doğan Nadinin cuma na bir yaradışıdır, kökleri garbda, dalbugün Doğan'm bu düî'kâna doğ olsa beğenirsiniz, çıka çıka bu mil mazlarını edâ edebilmesi için ne lan budakları garbda, gelenekleri rulduğunu gdrsem, penceremi a letvekiline sandıktan tek bir oy çare bulacağız? görenekleri garbdadır, onu dahi çıp: çıkmasın mı? Mezheb içinde de mezhebler o şarkhlaştırma denemesinden acaba Tabiî onu da kendi vermiştir. labilir: Meselâ Halk Partisinde ] kurtulabilecek miyiz? Bu demokra Senigidi ikiyüzlü Doğan, hani daha geçen güne kadar bağım Iki olsa birini ben verdim, diye Kuvayimilliyeden kalanlar, Cum si denen jey, ya garbda içlediği gisızdın? Bu ne donüş bu... diye ses bilirdün. Bir şey değıl, isim geri huriyet devrinde katılanlar, yeni bi i^ler, yahud, elektrik prizine takaldı, diye hayıfianıyordu. Yahud: yeni girip de mazi ile hiç alâkaiarı kılmamış buzdolabı, dört tarafınl lenir mıyım? Böyle kazalar da olabilir. Ahıok olmadıklarını soyleyenler, Demck dan havalanan teldolab kadar da Bir kaç basamak zahmet edip ! bize gel.. Sana bir Halk Partisi pir I lu yakanızı gösterdiğiniz sağlam rat Partide 946 lılar, 950 liler ve işe yaramaz. zoiası yedıreyim, teklifinde mi bu I karakter, haberiniz olmadan, parti 12 yi çeyrek geçeciler! Geçenlerde duydum. Daireleri• lunurum? Hemen bir hüküm ve değiştirmiştir. Ilk zamanlan en es Daha tehlikelisi.. ya hind kastlan mizdtn birine Amerıkadan yeni bir remiyorum. Fakat gidişata baktı kilerden daha çok taassub gösterişi haline gelirsek? Halk Partili ^ğır cıhaz gelir. Herkes başına üşüşür. ğımda Abdullah efendi lokantası de yapacağından, zerzevatçı iseniz eti, Demokrat koyun i ş l e y e c e k b u c ı h a l ? sahibi Hikmstin daha uzun yıllar prasanızı, manav iseniz portakal Partili kuzu eti yemezse! Hind isdöner. dokunur, larınızı, manifaturacı iseniz kesil tasyonlarındaki «Hindou Wa'er» düğmesine düğmesine ters nahgi listeye oy verdiğini bektaşi Kimi bu basar, geri sırrı gıbi saklamasma ne kadar dua miş kumaşmızı suratınıza atıp doğ gibi, bir kısmı üzerinde «Demokrat dönejr. Kimi, buldum, der, vidası| ediyorum bilsenz... Cünkü, söyle , ru ilk ocakta soluğu alacağına şüp suyu», bir kısmı üzerinde «Halk nı gevşetmeğe kalkar, büsbütün Partili suyuı, bir kısmı üzerinde laçka eder. Nihayet bir akıllıcası: • meğe lüzum yok, ahlâk gibi mut he mi var? fak da sahibi ile beraber parti deYa henüz, 1908 deki fes boykotu de «Millet Partili suyu» etiketleri Yahu bunun elbette bir tarifğiştirmez. Ya iyi pişirir, ya kötü... gibi, bir nümayiş mahiyetini geç bulunan su kablan görülürse! I3ağımsızlar, tabiî, böyle bir sınıflaş namesi vardır, en küçük ilâc pakeLokanta sahibi meselâ Demokrata miyen bu aralanma. sünni, $iî aysatılmıştır, Halk Partili yanındaki rıhşıkhğına dönerse? Nitekım bazı mada Hind «Dokunulmazlar» ının tine bile nasıl kullanılacağını göıteren bir kâğıd koyarlar. Hiç kosyerleıde partilerin ayrı ayn caıni yerini tutacaklar. nin kolundan tutarak: koca cihazın bir kitabı olmaz mı? lere gittiklerini işitmiyor muyuz? Girme dostum, yemcği ağza Kasta göre alınlar üzerinde veya Ararlar, araştırırîar, ne olsa bealınmaz... Tek camili yerlerde ayn safUra kaşlar arasında birer benek. Yeşil Veya Halk Partili anılmıştır, De bolündüklerini haber almıyor mu benek, san benek veya mavi be ğenirsiniz? Meğer cihazm nasıl kul mokrat yanındakinin eteğinden çe yuz? Geçenlerde Hacıbayram ca nek. Sonra aynı kastın kademele lanılacağım anlstan broşür, «müsbit kerek: miindeki vaiz (rol kişi ki.» bahane rine göre beneğin bir kaç şekli. evrak» aıasında sayıştaya gönde Hem yemeği yenmez, hem de si altında bir parti liderini kasde Benekdaşlar arasında kucaklaşma rilmiş. tam kredi aradığın sırada ne diye derek atıp tutmu$. Bu liderin psr öpüşme, farklı benekler arasında Sakın bu cihazın başına gelen tisinden olanlar, o vâzı dinleyecek parmak ucu ile bir dokunuşma, ty kaza. demokrEsimizin de başına e&mayı üstune sıçratacaksın? Acaba bazı gazetelerin baslıklan lerine göre, hani çok talebeli yer rı benekler arasında uzaktan mer gelmiş olmasın? Nasıl kullanılıp altuıda olduğu gibi, «bağımsız lo lerde nöbetleşe ilkokula gidenler haba! işletileceğini gösteren broşürler ve kanta» işaretini koysa diyeceksi gibi, bir cemaat boşabp öteki parAynı tanrının kollan, aynı vata kitablar, acaba, hangi battal dosniz... Bu da şimdıki sinir havasın tili cemaat kendi vâızıni onune ka run çocuklan, çok defa, aynı fikrin yasının içinde? da «tatsız tuzsuzı demek gibi bir şey... IIHIUUUHIKIIIİIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHKIIIIIIIIIIIIIIIII LAÇKA Atay Emir erleri ve hükumetin isabetli •• • • • • goruşu illî Savunma Bakanı sayın Hulusi Köymen ile Başbakan muhterem Adnan Mendere», hükumetin emir erlerinin HUdınlmuına taraftar olmadıklarını Anadolu Ajansı vasıtasile umuml efkâra bildirdiler. İki mUletrekilinin teklif ettikleri tasanyı Büyük Millet Meclisi Millî Savunma komisyonu da reddetmişti. Meclis umumî heyetinde komisyonun red karan üzerinde muzakere cereyan ederken hiikumet, emir erlerinin kaldırılıp kaldırılmaması hakkındaki görüşünü belirtmemişti; fakat hükumetin tasanyı benimsemediği anlaşılıyordn. Çünkü eğer hükumet, emir erlerinin kaldınlmasını lüzumlu görseydi, Millî Savunma Bakanlığı bir tasan hazırlayıp Meclise takdim eder; yahud, iki milletvekilinin verdikleri kanun teklifini kabullenerek tetkik etmek üzere, Meclisten isterdi. Böyle yapmamakla Adnaa Menderes kabinesinin emir erlerinin kaldınlması fikrinde olmadığı anlaşılıyordu. Nihayet Milli Savunma Bakanının, onu takiben de sayın Adnan Menderesin beyanatile hükumetin bu husustakl isabetli görüşü anlaşıldı. isabetli diyoruı; çünkü memlekettmizin şartlan, emir erlerinin kaldırılmasına müsaid olmadığı gibi, emir erleri. kendilerine verilen vazifeden şikâyetçi değildirler. Emir erliği yapmak istemiyen ve birlikte kalmak istiyen herhangi bir er, zorla bir subayın hizmetine memnr edilmez. Emir erlerini mevcud talimat dışında, ağır işlerde çalıştıranlar olabilir; fakat böyle hareket edenlere karşı da bir takun müeyyideler vardır. Emir erlerini «allmatname dışında istihdam edenler var diye uzun yıllardanberi orduda, mühim bir ihtiyacı karşılamak üzere kabul edilmiş olan emir erüğini kaldırmak mı lâzım? Bir bakanm salâhiyetlerinl kötüye kullandığı görülürse o bakanlığın ügası mı icab eder? Emir erlerinin kaldınlmasındaM en büyük mahzur, subaylann huzursuzluk içinde kalarak ruhî bir bezginliğe uğramalandır ki bu hal ordunun talim ve terbiyesinde bir gevşekliğe sebeb olacaktır. Zamanla subaylığa rağbet azalacaktır. Her türlü medenî hayat şartlarmdan uzak gamizoniardaki subaylar, mesai saatlerinden bir kısmını, ailelerinin gündelik ihtiyaclarını bizzat temin etmek için sari ve Israf edeceklerdir. Evlerinde akar su olmıyan ve »ucu da bulunmıyan bir kasabanın sokaklannda. büyükçe bir paket Uşımaktan bile menedilmiş olan subaylann teneke ile su taşımalannı mı istiyoruz? Sabahleyin, kıtasına gitmeden evvel, bir binbaşının, bir albayın çarşı pazan dolaşarak koltuğunun altına üç kilo pırasa, bir kilo et sıkıştınp evine koştuğunu mu görmek istiyoruz? Günlerce siiren tatbikat ve manevralarda, subay kıtasile beraber gittiği s.aman, dağ başlanndaki köylerde ve köylerden farksız kasabalarda FUbayların ailelerine kim bakacak, onları kim koruyacak? Emir erlerinin acıklı halînden bahsediliyor. Hakikatte ise kıtadaki crlerin hemen hemen hepsi, bir subayın emir eri olmak için can atarlar, çünkü bunlar, subaylanna hizmet etmeği bir şerefsizlik telâkki etmedikleri gibi hem tayın bedeli alırlar, hem hizmet ettikleri evde, yiyip içerler; subaydan «rasıra nakdî yardım da görürier ve diğer arkadBs.lanna nazaran istirahat de ederler. Muayyen bir talim ve terbiye devresi (teçirdikten sonra. emir eri olduklan için de, vatan müdafaası bakımından yetiştirilmemiş ssvılmazlar. Tanıdığım subayların evlerinde öyle emir erleri gördüm ki teıhis edildiklcri zaman ağlıyarak avr ı ' r 'ı 1 ar ve bazıları da evinde çalıstıklan subaylann emekliye ayrıîması üzerine, terhisierinf'en sonra, gelip onlara hizmet ettiler. Amerikayı misal getirenlere şunu söjiiyeyim ki Portoriko adasında bir Amerikan askerî karargâhında, subavlara mehsus bir evde misaür edildiğimiz zaman. halis Aruerikalı bir er geîiyor; yataklanmızı yanıyor; buzdclahmdan sulanmızı H<«'duruvor; evi silip süpürüp gidiyordu. Hulâsa memleketimizin şartTan. (tarnizonlann \aziyeti, maVrıımivet bölçesi denilen ve hakikaten her türlü medenî imkânlardan ve kolaylıklardan mahrum yerlerde er.ir erleri, subsvların rn^lekî vazifelerini hak';i!e yapma'arı bokımmdan e!zem bir destek'ir. On?»rı kaîdırmak ordunun taüm ve terb:yesi, vatan müdafaastna hazır'ani^sı için mahT'urlu ve zar?rlı oîur. H ikumetin bu hu«ustaki eörü^t tamamile isabetlidir. Büyük 5îi:'"t Meclisindeki ekseri"etin hükÛ!Tiîf:n görüşüne iştirak edeceğini umanz. ( Falİh Rıfhı I K T I B A S L A R ıııiiiıııiiuııiiiiiiililllilllUlliiıiiiiiillilliiliiiiiUl Derdleri ve davaları ile bugünkü Ispanya Son zamanlarda tspanyanın siyasi durumu ve stratejik ehemmiyeti sık sık mevzuubahs olmak tadır. Gegen sene bu memleketi Amerikadan gelen Senato üyelerile n.ikmi.heyetîer zjyaret etm : şti. Şimdiye kadar bu memleket hakkırda yaztlan yazılar arasmda ikıisadiyatma ve irtiııaî durumuna teiıas edrnler hemen hcmen htj görjilmtij değiîdir. Bir İsviçre gazetesir.den aldığım'.z aşağıdalti makale bu eksiği bir dereceye kadar doldurccak mahiyettedir: İspanyol davasmdan bahsetmek istiyenler bunu siyasî ve ?skerî sahanın dar çerçeveleri içine £:ğd'rmamalıdırlar. İspanyayı her vikit düşündüren dava daha zıyadc iktisadi ve içtirraî mahiyettedir. Her meır.lekette milli mefnum ve rr.üesseselerin temelinin halkın ikt'sadî ve içtimaî durumuna dayan d:ğı art;k bir mütearife haline geimiştir. Az çok kuvvetli bir iktisadiyatın her ferdin hayatı üzerine tesiri olduğu gibi içtimsî, iktisau ve siyasî saha'arın birbirine bağl bulundukları da muhakkaktır. İspanva da şüphesiz bu kaideye bir istisna teşkil edemez. Biiâkis her mem'eketten ziyade bu kaidenin tesirleri a'.tındadır. İberya yarımadas'.nda her şey ifrata kaçmağa meyyaicir. Birleşik Amerika emin bir müt tefike sahib olnmk istiyorsa, Isparvada iş görmek amısunda ıse 1 başka diyarlarda yaptığı^hata * burada tekrarlamafa bakmpmalıdır. Bunun için de Ispanyanm iktisadî ve içtimaî s'Stemini esasiı bir şekilde tetkik ederek anlamağa gayret etmelidir. Amerikalıların bu memleketteki muvpffakıyetleri. bulacakları çarelere bağlıdır. MılyarIarm her şeye kâfi gelmediğini artık öğrenmiş o!m = 'arı lâzım gelir kını doyuramıyacak b:r hale gel artmıştır. Halbuki hayat pahahhğı eskisinin 6 misldr. m'şti. * * * Fakat zaman geçmisti, bunun için Ispanyol işçisinin " her türlü hilüzumlu serrriayeler elden çıkrrt'ştı. Memlekette kttrulan nadir smaî mayeden mahrum olduğu sanılmateşebüsler hep yabancılann elinde malı. F^lanj rejimi çok kudretli sen idi. Onun için İspanya esas itiba dikalar vücude g'etirmiş. ve sosyal ri'.e ziraî bir merr.leket olarak kal kanunlar mükemmel bir hale konulmuştur. Kalabalık ailelere, dul dı. ve yetimlere, iş kazalarında yara* * * lananlara tahsisat verilmektedir. Demek oluyor ki Ispanyol işçisi Evlenecek olan kimselere 5000 pebüyük çoğunluğu itibarile ziraat çeta ikramiye verilmekte ve her amelesi ve köylüdür. Halkın yüzde çocu kdoğumunda bunun dörtte 60 ı köylerde ve kasabalarda yabiri affedilmektedir. Ijçiler çalışaşamaktadır. Ispanyada mevcud semıyacak hale geldikleri zaman ückiz milyon iççiden yarısı tziraatte retlerujin yüzde yetmiş beşi kençahşır. Sanayiin kullandıgı işçi dilerlne verilir. Haftalık ücret de sayısı bir buçuk milyonu geçraez. tediye edilir. Hastalık sigortsaı işIspanyada ziraat mükemmel şart çiye ucretinin yüzde ellisini ve teUara malik bulunsa, toprak münbit davi masraflannı temin ediyor. Saolsa ve bu memleketin bir cennet nayi ve ticarette günde sekiz saolduğuna dair masal hak.kat ol atten fazla kat'iyyen çahşılmaz. a olm,ya^ J ™ ° kk a dd ar r muh.m olm,ya Sonra bu memlekette alınan bazı bilirdi. Maalesef memleket ekseri tedbirler işsizliği de ortadan kalya kuraklığa maruzdur, toprakla dırmıştır. Iş veren işçiyi istediği nnın büyük bir kısmı çöl manza zaman ve dilediği gibi kapı dıjan rası arzeder, mülkiyetin feodal edemez. usullere göre idaresi de ışçiyi fena * * * duruma sokar. Bütün bu tedbirlere ragmen işHaricden tek bir türbin alabilmek için yüzlerce ton portakal sat çilerin büyük çoğunluğu ihtiyaclarını tatmin edebilmekten uzakmak lâzım... Bu yüzden de hayat tırlar. ispanya belki de Avrupanm standardı gayet düşuk kalmaktadır. hayat sartları zorluklannın en yay* * * gın olduğu bir memleketidir. Ispanyol işçisi fena. hattâ bazan Bu ülkede iyi işlemiyen bir şey pek fena şartlar içinde >aşar. Orta var. ispanya söylendiği gıbi esas lama ücreti 25 peçetadır (130 ku itibarile fakir bir memleket değilruş kadar bir şey). Şüphesiz hayat dir. Bilâkis nisbeten zengindir de.. da oldukça ucuzdur. IsmarUma bir Yalnız şu iyi gitmiyen tarafı bulkostüm 50 liradır. 20 liraya hazır < m a k \fcım, Bu yolda bir şey yapılelbise var. Ispanyol yemeklerinin J m a c jığı takdirde Amerikan dolarlan esasını teşkil eden zeytinyağının . m ühim bir cerrahî ameliyenin ellitresi resmî fiatla 42 kunıştur. Fa ! z e m o ! d u ğ u halde hastaya verilen kat karaborsada iki liradır. Aıle ' müsekkin ilâçlar tesiri yapması pansiyonlarmda bir yemek 5075 ] rauhtemeldir. kuruş arasıdır. Bundan başka ış ler mesai saatleri haricınde para Tedavüldeki para kazanmak için her çareye baş\'uT. C Merkez Bar.kasınır. neşrettiği rurlar. Şunu bunu satarlar, Ame son bultene göre tedavüldeki para rikan sigarası bulurlar, yahud millî 19 171.263 Ur» azalmak suretlle 1 miiyar 132 729 205 liraya inmiştır. piyango biletleri temin ederler. Altın stoklarında (287) kilo nok1936 danberi ücreti er üç misli sanlık görulrr.üstür. tv: Bneün en beğcnilen saat: ARDÂTH 17 T a ş Iı Isviçre Hassas Saati •mBnnBBB Lisan Müteh. Prof. Anjel F R A N S l Z C A Dersfcanesi: Emin^nü N ı r t abla gisesi karşısında Selâmet Han Fransızcanız zayıfsa bize geliniz. Uygun bir ücretle kısa zamanda ts'^viye ederiz. NECLA KUZUCÜ iJe EİİDCĞAN AKA (^KÜÇÜK r HABERLER^ Evlendıler. Beyoğlu 19/1/952 NfOKALMİNA 1700 tetkikten geçen KININLİ MEZLE OA'Ş'OİJ AĞOtlAMt' jFOTO SABA Resim Atölyesi PAZAB GÜNLERİ açıktır. IGalatasaray 289 Beyoğiu • ! İLKOKUL ÖĞRETMENLERİNE v e TÂLEBE VELİLERİNE İlkokullara resmen tavsiye edilen «İLKOKUL TEMEL BİLGİLER» in şinıdiye kadar çıkmış olan 120 sayıhk serisi tamamen hazırdır. 1 den 120 ye kadar her numara teker teker (beheri 15 kuruş) 1 den 120 ye kadar takım halinde (Takımı 18 Lira) ' LIP 3 S a a t i h a s s a s i y e t t i m s a l i d i r . •• BELEDİYE Eağ'.ık Mjdürhığü ta* TRfından tanzim edilen bir istatlstıge göre son ay zarfında 4800 dukkân teftiş edılmiş ve 547 ceza zaptı tanz.m edılmiştir. 526 hasla evinde ve 268S hasta Belediye müesseselerinde muayen e edilmujtır. Aynı müddet zarfında 2694 çiçek ve 2333 kanıa aşısz yapılm:ştır. * İSTANBUL Vilâyetinin yeni Millî E£!tim bütçesi Belediye Daiml Kom'syonunda tetkik ve muzakere edilm'ştir. Butçede şehir llkokııllarının inşaatı için 1.5 mtyon liralık tahsisat mevcuddur. Ayrıca k'.msesız çocuklar için de 50 bin liralık tahslsat ayrılmıştır. * FINDIKLIDAKİ Guzel. Sanatlar Akademisi inşaatının tamamlanması için. Bayındırhk Bakanlığı 932 yılı butçesine 650 bin liralık bir tahsısat koymuştuj. Bu para ile yeni Akademi blnasının noksanları ikmal edilecektir. G. S. Akademisi Müdurü Prof. Zeki Faik Izer. dün, in;aa*tı gözden geçirmiş ve ilgilllerle goriişmüstıir. * ÜSKÜDAR ilçesinde son iki hafta zarfında 485 esnaf kontrol edilmlştir. 64 esnafa ceza zaptı tanzim edilmiş ve 35 esnafa da bir defaya nuüuus olmak üzere ihtar verilmistir. • DANtMARKALI Uman mütehassısı M. Drobye, dün uçakla şehrimize gelmistir. * SIGORTA Prodüktörlerl Cemiyetl senelik kongresinl dün Ticaret Odası içtima salonunda akdetmistir. Kongre rivasetine Kcmal Başaran seçilerek ruz nameye geçilmiş, e\velâ rRporlar okuna rak idare heyeti ibra edilmi?, yardım sandığı mevzuunda söz alan hatibler ar. 2U ve temennilerini izhar etmijler ve yeni İdare heyeü «eçilmistlr. OCAK 20 BEBİÜLÂHIR 22 1 a O EnritoM&İNARDÎ TEKRSSİTAU »OBA FSTATZ£B SARAYDA KiUbcılardan isleyiniz Fiatı 1 lira P. K. 77, İSTANBUL 1 den 120 ye kadar 20 jer adedlik 6 clld hallnd» (Beher cild 4 Lira) o s S î I tlkokullârın tonlu siparişîerinde % 20 iskonto yapılır. Adres: Türkiye Yayınevt, Ankara Caddesi \To. 36 İstanbul | V. j 7.22 tU.2S ; 14.55 17.10 13.45; 537 2.12 i < i » • | 1 | 9.45 12.00 1.36 1 1 * > J Soi «ıletctck »4o« parfumdür. j' ! HABANITA ; Ispanyanm eski ihtişamı ve şevketi malumdur. Fakat bu ihtişam mazinin mplıdır. İnkiraz 16 ncı asırdanberi başlamıştır. Bur.un sebebleri muhteliftir: Yeni dünyaya altın bu'.mağa gidenlerin yüzde doksanı müteşebbis ve genc insanlardı. Bunların faaliyeti neticesinde memlekete muazzam altın stokları girdi ve bu yüzden husule gelen enfilâsyon memlekette her türlü istihsal imkânını bertaraf etti. Bilâhare kıymetli madenler üzerine vuku bulan kaçakçıhk yüzünden »fena para iyisini ortadan kaldırdı». Fütuhat büyük toprak sahiblerine ve derebeylerine yaradı. Bu adamlar muazzam servetler biriktirdiler, şatolar yaptırdılar fakat ellerindeki parayı hiç bir zayatırımlarda kullanmadılar. Derebeyleri ve toprak sahibleri ellerindeki muazzam paralan hiç bir zaman memleket sanayiine yatırmak istemediler... İspanya kudetini muhafaza etmek hususunda daima muharib olan halkma, krallarının akdettikleri mesud nikâhlara güvendi ve dünya sanayilejirken İspanya «ırf ziraf bir mernleket olarak kaldı. Memleketin sanayile?mes!n!n elzem olduğu ancak bu ssrın başiaında kabul edilmeğe baslandı. O tarihlerde büyük devletlerln çoğu şanayi memleketîeriydi. Halbuki İspanya,' imparatorluğunun ton par çalarıru elinden kaçırmıj olup bal İÇKİSİZ HER S AZ 18 e kadar P A Z A R 14 ten Bahçekapı BORSA Ksraafhaneslnde Ferilmn Altmdağ ŞEN KARDEŞLER ŞÜKRAN Sözeri ÖZER ABDULLAH YÜCE NURHAYAT NEDİM DAYAN ŞÜKBÜ TUNAR NECATİ TOKYAY HASAN TAHSİN Kıymetli saz, söz arkadaşlannın istirakile muazzam fasıl heyeü. Birinci Fasıl: SUZİNAK İkinci Fasıl: ŞEHNAZ KÖÇEKÇELER Kıraathanemiz, hakikî mvısiki sevenlerin yuvasıdır. Tel: 22308 I, 'DÜNYADA TIB tstanb'Jl Teknik Ünlversıtesl Mimarlık Fakultesi Dekar.ı Prof. DT. Mukbll Gökdogan, 6numi?deki ders yılırda, Calîphornia Berkley Üniversltesinde iki sömestr ders verecekt'r. ProfeFörünrıze yapılan bu teVhf. Ürrersite mnhfillerinde memnuniyetle karşılanmıştır. Bir profrsörümüz Amerikada ders verecek Aylık Tıbbl Aktüalite DergUl Ç I K T Müracaat: Nuruosmaniye Cad. 49/1. İetanbul. • • • • • Bütün kiubolarda bulunur. CUNHURİYET Nüshast 15 kuruştur Abone şeraiti Türkiye ilnri« Senelik Altı aylık Üç aylık. Bir aylık Llr» Ki. 42 00 22.50 12 00 4.M) Lırb Kr, 81 00 «3 ı'O 24 0* «00 Dosya, Kitab Kaplığf ve Bloknot için 0,20 m/m ük PRESSPAN . 70X100 eb'admda 4 renk. Tabakası 45 kuruştur. îsmail Akgün Matbaası , Cağaloğlu, Serviiimescid Sok. 24 Gazetemlze ç6ndtrllm tvralt o« !/«»"• ntıredtlrfn edUmesın tade olnnmaı tünlardan mesullyet kabul edilmez U I K R A T •*