Katalog

CUMHURİYET 25 Temmus 1951 Amerika Mektubları ; I Amerikada ırkçılığın bugiittkü durumu Yazan: Reha Oğuz Türkkan belli ettnektedir. Bununla beraber ırkçılık Amerikada güneye inhisar etmemiştir. Güneyde olduşu kadar ifrat şekillere bürünmemekle beraber, hemen her Amerikan şehrinde açık veya sinsi bir ırkçıhktır gider. Ne\vYork gibi kozmopolit bir ş e 3irinci şekle misal, AngloSak hirde bile, dört senedir, bir kara Bon, Mcrdik, protestan ve bir kaç ile bir beyazı kolkola gezerken gönesildir Amerıkalı olmıyan hıç bir remedim diyebilirim'. vatandaşın Cumhur Başkanı ola Beyaz mahallelere zenci veya rnayışıdır. Amerika Birleşik Dev |Porto Rikolu kiracı alınmaması letleri kumlahdanberi seçilen 33 için herkes tetiktedir (bazı bölgeCumhur Bafkanının listesine şdyle lerde bu ihtiyat Yahudilere ve abir goz gezdirin, hepsı de Anglo I lelumum AngloSakson olmıyanlara Sakson veya Mordik ırkından ve karşıdır). Ev ve apartıman sahibprotestan olup, aileleri bir kaç ne lerinin ve «Bahçeli Evler», «Koosıldir Amerıkaya yerleşmış bulun jperatıf apartımanlar» inşa edenl»1 rin kuntratlarında, «zenci kiracı mflktadır. Zaten böyle olmıyanı «day bile kabul edilmiyecegi» sarahatle yaııgöstermezler. Nasılsa bir kere bir lıdır (Joumal American, Cumhur katolik (Al Smith) aday gösteril Başkanı olmadan evvel Roosevelfin rnış, fakat, fevkalâde popüler ol de böyle bir kuntrat tanzim ettiğimasma rağmen halk rakibi Hoo nl iddia etmiş ve vesikayı nejretver'i seçmiştir. Bugün de bu an'ane mişti). Zenci teşekküller bu kuntratlann Anayasaya mugayir olduaynen caridır. Adedleri gitgide kabaran îtal ğunu iddia etmekte ve mahkemeyanlar, Yahudiler ve Irlandalılar lerde uğraşmaktadırlar. Binde bir harıç, ekseriyetle Amerikah bu hali hak kazandıklan oluyor. Bir zenpek tabiî bulur ve size şöyle der: ci aile mahalleye tagmdı mıydı, «Memleketinin mukadderatuu, an beyazlar teker mekey o mahalleyi cak Amerikalıhğı tereddüdsüz haz terketmeğe başlarlar. Çok geçmemetmis olan birisine tevdi edebi den o bölge saft zenci olur çıkar. lirim; içinden hâlâ îtalyan, Yahudl, Bu hal daima bana, Ömer SeyfedJapon veya Rus menfaatlerinl ter dtnin (Domuz) hikâyesini hatırlacih edebilecek, yahud da tfissen bu tır. ecnebi menfaatleri kayirabileeek Zencilerin kısmen de Yahudlleolan yeni gelme bir muhaciri Cum rin en ağnna giden «eylerden oihur Başkanı yapamam.» pi, kolej ve üniversitelerde onlara güdülmesidir. Gerçi bu iddianm su götürür ta karşı ayn gaynlık rah yok değil. Tercihin neden |i Güney eyaletlerinde ve bir çok i* mal ırkltnna inhisar tttirildiğl so kuzey şehirlerinde tenciler yükrulabilir. Buna c«vab olarak, A «ek mektebt kabul edilmez. Çok merikan medeniyet ve kültürünün, kere tırf zenciler* tnahıus ayn yüzde sekıen nisbetinde fimalli o kolejler vardır. Şimdiye kadar Alan ırklar (Anglo?Sak*onlar, îs merikan Yüce mahkemesi, sikâyetkandinavlar, FelemenklUer ve Al leri müsavi değerde zencilere mahtnanlar) tarafandan kuruldugu, bu BUS müesseseler mevcud oldukça, ırklann millî hüviyettekl damga hiç bir üniverslte zengi talebe kalannı muhafaza kaygısında olduk bulüne zorlanamaz» diyerek redlannı »öylerler. Bu sebebledir kl dediyordu. Son günlerde bu «yrıAmerikan muhaceret kanunu, tl gaynlığm köküne baltayı vuran malll ırklara sarih surette lltimas, bir mahkeme karan çıktı. Muhatab doğu ve güney Avrupa ırklannı olan «South Carolina» Üniversitesi bir hayli tahdid vc renkli ırklan da ozorla tenci talebe kabul etmekhemen hemen yasak eder şekilde tense tatil ederiz» tehdidini savutertiblenmi»tlr. (1948 de kabul edi ruyor. Bakalım ne olacak?. len DP, yani Avrupada yerlerinYahudilerin de az çok ayn tuden oynamış kimselerin Amerikaya tulduğuna dair raporlar vardı. muhaceretine dair olan kanunda, Bu bahist» NewYork Ünlversite«Alman ırkından olan Almanlar, sinin bile ismi geçmektedir. Bilha?Yahudi ırkından olan Almanlara» sa Tıb fskültelori Yahudilere kanazaran tasrihen tercih edilmekpılannı kapamaga çahfiyorlarmıs. tedir.) tı bulma »ahası da bir ayn derdGene bu kaygıyladır kl, Ameri dir. Hükumet, milletvekilligino, kalılar koyu derili kirnselerle ev yüksek mahkemolere.. rj. hiç bir lenmezler; 28 eyalette buna ktrşı zencinin getirilmediği malumd'i". husust kanunlar bile vardır. (Zenci Hat^â alelumum siyaşi mevkilere, ile veya melez zenci ile evlenen büyük finans işlerine ve entemasbeyaz, 5 seneye kadar hapıe mah yonal çapU avukathk müesseseiekum olabilir.) 15 mHyon zencinin rine de, yalnız zenciler değil, Anmevcudiyeti ve bunların beyaz nü gloSakson ırkından olmıyan i»r fustan bir kaç misli daha fazla art esaı ltibarile lokturulmamaktadır. makta oluşlan, 1990 senesine dogru Alelide Işlere gelınce, güneyde «en Amerikan milletinin ekseriyeti iti son tercih edilerek i?e alınan ve ilk barile lenci olması tehlikesinl raey kovulan zencidlr» derler. dana getirmektedir derler. Diğer |ehirlerde ise ırk, soy ve Işin içinde bir de üstünlük gu din gizli gizli soruşturulur ve ternıru var. AngloSakson Amerıkalı, cih sebebi teşkil eder. NewYork«beyaz ırkın ve AngloSaksonların ta bunu yasak eden bir kanun varen üstün ırk olduğunat Iman et sa da, AngloSakson müessese'erl miş vaziyettedir. Binnetice diğer çok kere beyazlan ve hıristlyanian jrklan ve bllhassa zencileri aşağı tercif etmenin yolunu bulurlar. görmektedir. Bu haksız klbir, bir Seçimlerde müsavat esas olmakla çok küstahlıklara ve tatsızlıklara beraber, güney eyaletlerin dördünyol açmaktadır. Harbden evvel Al de (Rey Vergisi) diye bir |ey varnanyada şahid oldugum «Bu a dır ve bu yüzdcn bir çok zenciler sansöre Yahudiler binemez», «Bu rey veremez vaziyete düjmektedir. parkm kanapesine Yahudiler otu Esasen güneyde zencilerin tam ramaz» tarzındaki çiğliklere maa hürlükle rey verdıklerinl her zalesef Amerikanm güney şehirlerin man söylemek mümkün değildir. de de rasthyoruz. Otobüs ve trenDemokratik terakkide daima alerde zenciler ancak arka tarafta lemdar olan matbuat ve filmciîik oturabilirler. Beyazlann girdiği ecbile Amerikada zencilere ve Porto zanelerden alışveriş edemez, beRiko'lulara müsavi muamele etyazlann yüzdüğü havuz ve plâjlara memektedir. Her ne zaman hir giremezler. Beyazlann ve karalann zenci hıreız veya katilden bahseyalnız okullan değil, umumî halâlan bile ayndır!. Kiliseleri, lokan dilse, havadiste mutlaka, iki virgıil talan, otelleri, gazinolan ayndır. arasında, zenci olduğu belirtilir. Mahkemeleri, Varşovadaki meşhur Esasen zenci daha ziyade kurbanYahudl mahallesi Getto gibi ayndır. ken değil de, mücrimken ajanslara (Atlında bu, bütün Amerikan şe geçmektedir. Bununla beraber m v kale «ahasında, ırk tefriki derdine hirlerinde böyledir.) fazla temas edilmiyorsa da, ırkçıGüneyde bir zencinin hırsızlık lığı körükleyici şeyler de yazılma'veya cinayet işlemesi, hele beyaz maktadır. kadınların ırzına geçnesi çok tehAskere almanlara gelince, aynlikelidir. Bugün bile beyaz halkın gaynhk hâlâ varsa da, livil hayatayaklandığı ve adaletin normal gi tan daha azdır. dişatını beklemeden, maznun zenİşte, bizde de yaratılması isteniciyi astıgı veya vurduğu vakidir. len Amerikadaki kara tablo bu şeBu «Linç kanununun» yanıbaşın kildedir. Gelecek yazımda, esklye da, polislerin eziyetleri ve mahke nazaran atılan ileri adımlan anlamelerin insafuzlıklan da meşhur tınca, bu tablonun ısıklı taraflar'nı dur. Klukluksklan ise işin tuz da göreceğiz. biberidir Afganistan Başbakanı yarın Güney eyaletler (Tennessee, Alabama, Missisipi, Arkansas, kuzey geliyor ve güney Karolin, Lousiana, GeorAfganist«n Başbakanı yarın gece ugia, Virginia, Florida, Texas.. v.s.), çakla şehrimlıe gelecek ve bir gün k»ırk düşmanhğını Yahudilere, Ital lacaktır. Bâ;baksn, Ankaray» da gide. yanlara ve Irlandalılara da açıkça rek Türk devMt adamlsrlle temaslarda bulunacaktır. NewYork, temmuz Amerikada ırkr.lık, kâh m.llî teyakkuz şeklinde, kâh milleıin ana etnik karak terini muhafaza kaygısı halinde, kâh hissî gurur, başkalarını aşağı görüş ve ayincılık tarzlarında be =haberleri Sahte recete ile yapılan dolandırıcılık Bir adam tşçi Sigortalanmn reçetelerini taklid ederek rczanelerden kUlliyetli miktarda bedava ilâc aldıktan sonra yakalandı I 1 • K T SAD ve • MAL Y E t i c İHEM NALINA M1HINA İç ve Dış Tediyelerimizdeki Açıklar Nasıl Kapatüabilir? « ~ ^ * Yazan; Prof. 8 buçuk milyardan bize ne düşecek? oma diktatörü Sezar (Ce•ar) ın meşhut tarihî bir «ösU vardır: «Venl, vidi, vici!» Sezar «geldim, gördüm, yendim» demek olan bu sözü, bıı harbde gayet çabuk kazandığı blr laferi ifade etmek için söylemiştlr. Ankaraya gelip glden Amerikan senatörleri de, Sezar gibi, «geldik, gördük, döndük!» diyeblllrler. Çün kü kendilerine verilmiş olan vazifeyi, bir gün içinde başanverdiler. Niçin gelmişlerdi? Kendi ifadelerina göre, feyahatlerinln maksad ve gayesi sudur: • Âyan Meclltl, blzi boraya gerek Büyük Klçl vt yardımcılarlle gerekse rouaj^en resml şahsiyetlerlnlzle her lkl ttrafı alâkadar eden meselelerl göruşmekle vazifelendlrmiştır. 1947 denberi memleketinize oldukç» fazla(?) ukert ve lkUsadi yardımda bulunulmujtur. Ayan Meclisl, blr lkl haftaya kadar. «5 mllyar dolarlık yeni bir askert v« lktlsadl yardımın sekil ve hacml hakkırda, müzakerelere başlıyacaktır. Bu yardımın yapılacagı hur milletlerin durumlarını mahalllnde tetkik etmels ü;eTe bu «cyahate çıktık. Memleketlmize donuşte, burada elde edilen m4\affakıyetler ve yapılmak lstenen şeyler hakkında blızat yerind«n aldığımız malumatı halz olacağımıu zanne. dıyoruz • Dördü Demokrat, dördü Cumhuriyetçi partiden olan 8 Amerikan âyanı, Ankarada bir gün kaldılar. Bu bir günün yarın, törenle, ziyafetle, istirahat ve uyku ile gecti. Göklerden uçakla yıldınm süratile geldiler, yıldınm süratila gördüler, yıldınm sUratlle glttiler. 1947 denberi yapılan, kendilerine göre oldukça fazla, bize göre ise devede kulak kabillnden askerl ve iktlsadİ yardımlann muvaffakıyet1 neticelerinl böyle Amerlkanvarl 1 bir yıldınm tetkikle nanl görUp öğrendlklerinl anlamak kabil değildir. Görüştüklerl AmeHka Büyük Elçiliği ve Askert Yardım Heyet» erkânı ile blzim devlet adamlsnmıs ve Genelkurmay Başkanımıs, onlara memleketimizde yapılan Hlerl ve yapılması lstenen jeylerl bu yıldınm görüşmelerde anlatabildilerse ve anlattıklan şeyler, saytn senatörlerin bir kulaklanndan gırip öbtir kulaklanndan çıkmadıysa M lutlu onlara ve ne mut'a bize! Amerikalı dostlanmızm Ankaradakl bu yıldınra görUşmelert so» nunda, hür milletlere yapılacak 8 buçuk milyar dolarlık askert r« iktisadt yardımdan blzlm hlssemize acaba ne düşecektlr? Askert yardımdan Türkiye İle Yunanlstana müştereken 415 milyon dolar tnhsis edilmiştir. tkrlsadî yardımdan Avrupaya, Türkiye ve Yunanlatana 1 mllyar 650 milyon dolar aynlm^tır. t?te Amerikan senatör» leri, bu iki yardımdan Türkiyenin hlsselermi tayin etmek için tetklklerde bulunmak üıere Ankaraya gelmlşlerdir. Temennlmlz şudur: •Demokraslin Orta Dogudaki kalesi olan Türklyenin nüfusu, askert tre iktısadl Ihtiyaçlan gözönunde tutularak hisselerimiz ona göre tayin ve tesbit edilsln. Türkiye umuml efkln, Yunanistanın 2 milyar 281 milyon dolarlık yarduna maıhar olduğunu, bunun 1 milyar 828 milyon dolannı da Amerikanm verdlğini öjrcnmlş bulunuyor ve ar« tık bize üvey evlftd muameleai yapılmaktan vaıgeçlleceğini ümid ederek son ılyaretin neticeslni §a« bınızlıkla bekliyor. Mademkt Amerikan devlet adamlan, generalleri, Amirallan Yakın ve Orta Doğunun, o kıymetll petrollann müdafaastnda Türkiyenln rolü pek mühim olduğunu söylemekte müttefiktirler. O halde bize yapılacak yardım da bu ehemmiyetlmizl» mütenasib olmalıdır. ISTAIVBUL KIRKPINAR GÜREŞLERİ 4 ve 5 A^ustosta İstanbul Sergisinin 28 Tcmmuz Cumartesi gtinii için tertibledi^i yağh güreşlcr bütün namlı prhHvanlnrımmn Utiraklerini Mglamak uzere 4 ve 5 ağuslns günl<>rine tehir edtlmiştir. Aynı günlerde Dolmabehçe stadında vapılacak güreflere iştirak etmek istiyen pehlivanlann mektub veya telgrafla Sergi Komitesine malumat vermçleri ehemmiyetle ilân olunur. Ödüller bütün pehlivanlarunıza açık ve serbesttir. ÖDÜLLER : Başa Baş=ltına Büyük ortaya Orta büyük boya Orta küçük boya Deste büyük boya Deste küçük boya 1000 lira 500 450 400 400 300 300 Memleketimizin İç v« di} 5demelerinde, yani bütçemizle tediye açık Dün Adliyeye mahiyeti itibarile muvazenemizde ötedenberi enteresan bir hâdise intikal et bulunduğu kimsenin meçhulü değildir. Vaktil» bütçenin Meclisten miştir. Cezmi adında bir gene, Işçi Si denk çıktıgı tamanlarda da yıl gortalan kurumuna ald ve muay içinde munzam ve fevkalâde tahyen eczaneler tarafından bedava sisat kabul edildiğinden işin neyapılan reçetelerden basürmış ve ticede ekseriya açıkla kapandığı altına muhtelif doktor imzalan a malumdur. Bildiğimiz bütç» yatarak bu eczanelerden mühim mik nında devlet işletmelerinin hesab tarda ilfiç çekmiştir. Fakat recete vaziyetlerini de ikinci bir btttçe o ler eczaneler tarafından bedeli ö larak telâkki etmekte hata yoktur. denmek üzere Işçi Sigortaian ku Devlet işletmelerinin çeşidli ziyanrumuna gönderildiğinde vaziyet lan ve devamlı yatırımlan bu ikin anlaşılnuş ve meçhul sahtekâr za ci bütçenin de büyük açık vermebıta tarafından aranmaya başlan •ine sebeb olmaktadır. Tediye mumıştır. Beş gün evvel Cezmi Çem vazenemize gelince, bunun da berlitaştaki bir eczaneden sahte re ithalâtın sıkı tahdide tâbi tutulduçete ile ilâç alırken suçüstü yaka ğu yıllar hesaba katılmazsa ümu lanmıştır. Dün Adliyeye sevkedi miyetle borcla kapandığı bilinen len Cezmi sorgusunu müteakıb tev bir keyfiyettir. kif edilmiştir. Bütçemizdeki müzmin açıklann başlıca sebebleri arasında ağır müdafaa masraflarını, kalkınma için muhtelif sahalara devletçe yapılan yatınmlan v« vergi sistem ve randunanındaki kifayetsizliği zikı etmek icab eder. İşletmeler manzı1tnesindeki açıklar da bunların büyük kısmı devlet bütçesine intiDun de yazdıiımıı gibl çimento kon kal ettirilmemektedirekseriya tenjanı doldugundtn muhtelli çimento plânsız yatırımlardan ve yüks'.k fabrtkalarından hiç blri bu sene İçin maliyet veya düşük tatış flatı yüparts kabul etmemekttdlr. Halbukl hükOmet bu «en» fazla blna zünden meydana gelen zararlardan yaptınnamaktadır. tnja edllen hususî doğmaktadır. Devlet işletmelerinblnaların da sayısı gecen senelere nis deki amortisman hesablan için tsbeten fazla deglldir. Bu durum kargı sislerin bugünkü kıymetleri ele sında alâkalı makamlar durumu lncelemek lüzumunu hissctmiılcr ve bu yolda ahndığı takdirde açıklann bir mik tar daha kabaracağı muhakkakt'r. bazı tetklklere (trl|mlflerdlr. İlgllller blna yaptıhları veya yapmakTediye muvazenemizdekl kroı 1 » ta oldukları hald* henüs çimento Utlh açığm belllbaşlı amill, geniş mikkaklarını kullanmıyan yapı sahiblerl üzerinde dunnaktadırlar. Bu lnsaat «a yastakl ithalâtı ödemeğe bugünkü hiblerlnin çlmentoyu ne «uretle tedarik ihracat kudretimizin yetmemesidir. cttikleri arastırılmaktadır. Hizmet ve sermaye gelirleri gibi Bir kuım muhayyel lnsaat tahlblerl. görünmez Ithalât ve ihracat şubenin vazıyetl de lncelenmektedlr. Fılha lerinde de bilânçolarımızı hep borc kika batı kimseler aylarca evvel bına yapacaklarını Iddta »d««k çimento al la kapadığımıza füpht yoktur. mışlar. fakat bu bugune kadar blr tas Bir taraftan kalkınma uğrunda dahl dikmemlslcrdir. Çimento karaboryatırım işine koyulan, öteyandan sasını bunların betlediğlnden füphe eağır müdafaa masraflanna göğüs dllmektedir. geren az gelirli blr memleketin iç Vali lcabmda odun ve kömür ve dış muvazenelerinde açık verde MtabUeceglnl töyledi mesi hayret edilecek bir htdlse deBeledlyt. kışın halkın mü|kül»ta ma ğildir. Bu ijte tutulması gereken ruı kalmaması için ılmdldtn mangal dogru yol, yatırımları makul ve k6m(lrü ttokuna baılamıptır. Odun ve komür natım tatııı bu ten» dt devam müsmir yollara tevcih ederek açıkedecektlr. Vall ve Belediyt Bajkanı lan asgari hadde indirmek ve bunraKrerfdln Kerlm GoKay t)lr muharrl larl düzgün i ? ve dış finansman < rimize: imkânlarına bağlamaktır. Bunun t Domaiesçllik ve fırıneılıktan aon$ ra lhtlsaa aahibl oldugum lıler araaına için ilk 1 olarak gerek umumî bütodunculuk vt kömürcülük d* ilrebilir. çe yolile gerek devlet işletmeıeri tcabında bunları da satarım» demiştlr. elile yapılacak yatırımları tek Sudan şikâyeti olanlar Belediye plânda toplamak ve «ermaye tahsislerini enflasyona meydan verBaşkamna müracaat edecek Terkostan Kâgıdhaneyt kadar tem miyen finansman imkânl«rına aödld edilen yeni su galerlıi vasıtaslle re sıralamak icab eder. Bu araıia jehrln iuyu 80 000 metr» mikabdan hususî sektörtin yatırım ihtiyacla110,000 metre mlkâba kadar yükf«lmlş rınm da götürü bir tarzda hesabolmasına ragmen ?ehir dahllinde bazı lanması ve finasman lmkSnlarının kimselerin el'an yetecek kadar su almamaları nazarı dikkatl celbetmekte bir kısmınm bu sahaya tahstsi «adlr. Bu hususta likSyeti olanların tele ruridir. fonla Beledlye Başkamna müracaat etKalkınma, yatırım ve finansman mesi lâzım gelmektedir. Juri heyetı bugunlerde Elmallda ya işlerimizin bugüne kadar makul, pılacak ikinci su bendinın Ihaleslni ya toplu ve saeiam bir plâna bağ'aııpacaktır. mış olduğunu İddia edemeyiz. YaTekel Umum Müdürlüğü tırım ve finansman işlerimiz bilTekel Umum Müdurlüğune vekâleten hassa Tkinci Dünya Harbl içinâe tayin edllen mezkur Mudurluk teftış he palyatıf tedbirlerle idare olunmuj, yetl reisl Pertev Duru, dunden itıba ren vazlfesine başlamıstır. Haber aldı plânsız hareket edildiğinden iktiğımıza nazaran mezkür umum mudür sadî kalkınma merhalelerinde de lüje Suad Hayrl ÜrgublUnun Bakanlığı zararlı takdim ve tehirler meydina esnasında umum mudur olan Hurrem gelmiştir. Arada yersiz ve hesabsız Seren tayin edilmek üzeredlr. Dört memura işten el çektirildi tesislere heves edildiğinden sermaVall ve Belediye Başkanı /"ahreddln ye kaybı da kücümsenmiyecek yeKerım Gokay. dün ani olarak Belediye kunlara varmıştır. Imar Müdürlügünü «eftis etmiş ve iş Son on yıl içinde gerek câri massahibi vatandaşlarla konusmustur. Halkın işlerinl yapmakta müskiilat göste raflar, gerek yatınmlar dolayısıle ren fen memuru Besim Eren, Yum meydana gelen bütçe açıklan için nU Tal, Remzl Edli, ile Fatlhte maili çaprasık ve mahzurlu finansman inhidam olmadığı halde malll lnhidam raporu veren bir fen memuruna işten yollarına başvurulmustur. Açıklann bir kısmı tahvilât ihracile, üst el çektırilmıstır. Belediye mufettişleri. Fen Müdürlü tarafı da Merkez Bankasını emisğü makine lubesinde de tahklkata baş yon zorunda bırakan dolaml^*clı lamıslardır. usullerle karşılanmıştır. Vergi haMısırlı BeJktaşi şeyhi Sırn Baba sılatı harb ekonomisi finansmanmşehrimizde da büyük rol oynavamamıştır. 1946 Aslen Mısırlı olan Ahmed S ı m Şahln devalüasyonunda altın ankesin veBabi ls'.mll m»mf Bektajl şehvl dün ni partiye üzîrinden kıymetlendiuçakla Atînatian şehnmize gelmiçtir. rilmesi sayesinde devlet, Merkez Eankasma olan borclarımn bir kısKüçük Haberler mından kolayca kurtulmuştur. En* GALATASARAY Lısesl Mudur muavlnl Orhan Şaik Gökyay terfıan iklncl tınıf mufeKljllğe tayin «dilmljBugün en bejenllen saat: tlr. * SULTANAHMED Irkek Sanat Enstitusü reslm öğretmenl Rlfat Şancı, sanat okullan ve koy kursları mufet. tlslıfine tayin edllmlfllr. * AĞUSTOS ayında tttanbulda y». 17 T a g l ı pılacak olan Parlamentolar kongresl Isviçre Hassas Saati münasebetıle Kız Tekmk ÖğretimOljunlajma ErutitUiü tarafından blr tergl açılmasına karar verllmijtlr. * BELEDİYE lokanta, gaılno ve kah. velerin yeniden ıınıflandınlmMina başlamıjtır. Bu Jinıflandırma Iti mahallinde tetkikat lcraıı iuretile vapılacaktır. * VAKt jlkâyetler Uzerlne Balıkha. nedeki durumu tetkik etmek üzere tç lçlerl Bakanhgı mülklye müfettl|lerinden Nurt Atayı jehrlmlze göndennlıtir. * DOMUZLARA yedlrllmek Uıere mütenhhldlere »atılan bugdaylarm boyanarak ekmek bugdaylanna kitılmasına manl olunması için llgllllere emlr verllmiştlr. * KIZILAY istlklAl |ubtti her lene oldugu glbi bu eene de 25 agustos «51 günü Bebek Beledlye BahçeMnde büyük blr iünnet dügünU tertlb etmljtlr. Sünnet çocuklarının ve öavetlllerln s«baha kadar eğlenebilrnelerl için hiç bir fednkflMık etlrgenmemljtlr. * İSTANBUL yUzme Çdmpiyonu Moda Spor Kulübünün senellk balosu Her kadının çantasında bir bu ak;nm 22 de Caddebostan gazinosun P U K A Y ' l buHınmahdır. Çünda yapılacaktır. kü güzelliğlni P U K A Y tamamlar. TEM MUZ 25 ŞEVVAL 20 Dr. Refii Sükrü Suvta flasyonla devalüasyona yol açmış olan devlet neticede, bu operasyon sayesinde borclarmın bir kısraından nynlmak imkânını elde etmıştir. Devlet işletmelerinin yatırım ve ziyanlanrun finansmanında hazine kefaletini haiz bonolara müraeaat edildiğinden son on iki yıl içinde bilhassa bu yönden enfilfisyona kayılmıatır. Bidayette hazine kefaletli bonolarla devlet işletmelerine gadece mütedavil sermaye temini düşünülürken bilâhare bu yoldan sağlanan kııa vadeli kredilerin tesislere yatınlmasına ve liyanlara karfilık tutulmasuıa göz yumulmuştur. Bu dolambaçlı finansman neticesinde istihsale tekabül etmiyen emisyon fatlası meydana gelmi| ,bu da fiatlann yükselmesinde büyük rol oynamıstır. 1938 yılında 30 milyondan ibaret bulunan hazine kefaletini haiz bonolann 1950 de sekiı yüz milyona varması, bu kolay finansman usulünün genif 61çüde istismar edildiğini çok güzel belirtmektedir. Emisyon yolile tesis »ermayesl tedariklnin neticede enflasyon yaratan sakim bir yol olduğunu izaha hacet yoktur. Memleket iktisadt hayatının sellmeti namına bu yolun tamamilt terkini zaruri bulmaktayız. Tediye muvazenemizde, harbi takib eden yıllarda beliren büyük açıklann finansmanında umumiyetle düzgün usuller kullanıldığından memleketimiz bu cihetten sarsıntı geçirmemi} ve bu sayede enflasyon frenlenmiştir. Son senelerde dış tediyelerimizdeki açıklann haricî yardımlarla kapatıldığı ve darda kalınınca bu İş için altın ve döviz stoklanndan dk faydalanıldığı malumdur. Kalkınma işinde sadece vergi hasılatımıza ve ihracat kudretimize güvenemiyeceğimize göre iç ve dış açıklanmızı makul finansman imkfinlanna ayarlamada daha ziyade gecikmemeliyiz. Saglam blr yatırım vc finansman plâr.ı olmaHan iktisadt kalkınmayı dogru yolian yürütmenin güçlüğünü bizzat tecrübe etmiş bulunmaktayız. Bundan böyle devletçe yapılacak sermaye tahsislerinin, dolambaçlı yollardan ve kefaletli bonolardan vatgeçilerek topluca bütçe dahllinde mütaleasında ve yatırımlann, enflasyona götürmiyen finansman usullerine bağlanmasında iktisadt kalkınmamızın selfimeti namına büyük fayda görmekteyiz. Hususî sektörün yatırım ihtiyaclannın da devlet envestismanları yanında yer alması ve yerll ve yabancı sermaye kaynaklarmın devletle husust teşebbüs arasında gerek en nisbetler dahilinde paylajılması en dogru yoldur. t;in bu tarzda mütaleasına sebeb, devlet elinde kalmasına karar ve Çimento darlığı etrafında tetkikler yapılıyor rilen büyük işletmelerln finansma nına bir müddet daha devam edileceğinin anlaşılmıj olmasıdır. Yatınm isinde bono ve «misyon yolu tamamile kapatıldığı takdirde bu yönden enflasyon tehlikesine sed çekilecek, Merkez Bankası da ferahlayıp reeskont muamelelerini ticart maksadlara kaydırmak suretile memleketin para ve kredi islerini gereği gibi tanzim imkânma kavuşacaktır. Devlet işletmelerinde ziyandan doğah açıklann izalesi için maliyet, stok, fiat ve satış işlerinde piyasa adetlerine kayılarak bir takım nlahata gidılmesi zanırt blr hal almıştır. Bu arada, iktisadt hayatımızda geniş aki» yaratmıyacak bazı fiat ayarlamalanna gidilmesini içinde bulunduğumuz şartlar içinde fazla yadırgamamak lâzım gelmektedir. Devlet elile fiat yükseltilmesinin halkta nfthof lnbbalar yarattığı, bu çeşid kararların bllhassa alâkadar tümrede memnuniyetsizlik dogurdugunu kimse inkfir edemez. Mallyetten asağı fiatlarla yapılan satışlar sayesinde düştik gelirli geniş halk tabakalan hlmaye edilir ve bu Iften doğan riyanlar vergi İle kapablına güdülen siyasette hata yoktur. Fakat mallyetten aşağı latışlardan doğan <iyanlar, zaten açık bulunan bütçeyi tazyik ederse sübvansiyon usulünün müdafaası çok güçleşir. Zıyanlar bütçe açığına, bu açık da dalgalı borclan kabartarak emisyona ve enflasyona sebeb olduğundan lübvansiyonla fiatlan tutnıa siyaseti tezada düfüp pahalıUfta yol açar. Olur şey değil! sin. Hakkımııda abuk tapuk şeyler yazmasm! Bunlara mâni ohnak, uzun bir mücadele ve gayret meselesidir. Biz haricde kendimizi tanıtmayı fimdilik bir tarafa bırakarak işe Türkiyeye gelen yabancılara doğru dürüst muamele yaparak, onlara kolaylık göstererek, onların buradan menfi intıbalarla dönmelerine mâni olarak kendimizi ve memleketi tanıtmaktan bajlasak acaba nasıl olur? Amerikanm Slraküz Üniversitesine mensub filmcilerin, Amerikan Haberler Bürosunun daveti üzerine, memleketimfze geldlklerini her halde duymuşsunuzdur. Filmcıler, hükumetimize cemile olsun, diye Istanbulun renkli bir turistik filmıni çekip, BasınYayın Umum Müdürlüğümüze hediye etmek arzusunda bulunuyorlar. BasınYayın da, bu fırsatı ganimet bilerek, Istanbulun, tarihî, tabiî ve sun'î bütün güzelliklerini bir liste halinde tesbit edip, filmcilere veriyor ve yanlarına da Genel Müdürlük adına iki çalışkan memurunu mihmandar ola rak tayin ediyor. Filmcilerin ellerinde, istedikleri yerde rahat film alabilmeleri için, Genel Müdürlük tarafından verilmiş üzeri antetll ve tasdikli bir de vesika var. îşin buraya kadar olan safhasında bir fevkalâdelik görmüyorsunuz, değil mi? Gelin şimdi sizlerle beraber, istanbul içerisinde filmcileri takib edelim ve karşılaşacaklan müşkülleri tesbite çalışalım: Bastaraft ! Ind tahifcda Efendim beni fazla meşgul etmeyiniı lutfen.. Sergi komitesi toplanıp bir karara varmadan burada film çekemezsini*. « Komite ne zaman toplanır?» Aman efendim «ize hesab verecek değıliz ya!. Bu cazib! muhavereyl müteakıb film mütehassıslarile beraber başımızı iki tarafa sallaya sallaya I*tanbul sergisinden ayrılıyoruz. * * * Günl*rden perşembe.. Saat on dört.. Lüks yolcu vapurlanmızdan Ankaranın limana gelişi ve yolcuların gemiden çıkışı filme alınacak. Her türlü hanrhklar bir gün evvelden ikmal edilmiş, Denizyollan Umum Müdür muavini Behçet Beyden gerekli müsaade alınmıştı. Yolcu salonundan içeriye giriyoruz. Gümrük kapısuun önünde, iki resmî memur: Nereye gldlyorsunuz? diye yolumuzu kesiyorlar. BasınYayın temıilcisl, malum hikâyeyi, bu iki memura da anlatmağa çalışıyor. Memurlar biraz ar.layış gösterîyorlar.. «Bir defa vilâyete ve Emniyet Müdürlügüne telefonla haber vermemiz l&zımdır.ı diyerek, yanımadan aynlıyorlar. Dakikalar geçiyor. Yarım saat sonra, film çekilebileceğine dair telefonla emir geldiğini filmcilere tebliğ ediyorlar; fakat, ne yazık kl yolcular gemiyi çoktan terketmişlerdir. Buradan da hiç blr i} yapmadan uzaklasıyoruz. Günlerden cuma.. |ehrimlzdekl müzelerle saraylan dola|»yonıx. Topkapı sarayının büyük kapısını, kapıcıya hususî bir izin kâğıdı gösteremediğimiz için, fîlme alamıyoruz Amerikalı mütehassiBİar şaşkınhklarını gizleyemiyorlar. Bir kapıcının ne kadar büyük bir kuvvet olJuğunu, insan burda anlıyor. Topkapı sarayından, Eyübsultana geçiyoru». Mihmandarımıl haya tından memnun.. «Artık, diyor, bu« rada rahat rahat film çekebileceğiz. Çünkü, her ihtimale karşı poli» için, hususî bir izin kâğıdı aldım.» r I Biletler yalnız stadyoın gişelerinde satılır. *** Günlerden çarşamba.. Saat sabahın on biri.. Senaryo icabı be| yüz odalı otelin inşa edileceği saha filme alınacak. Bunun için de, İstanbul sergisinin Radyoevi yanındaki giriş kulelerinden, biletlerimizi alarak, içeriye doğru yürümeğe başlıyoruz. Filmciler hanr. nerdeyse çalışmağa başlıyacaklar. Bu sırada sergl ileri gelenlerinden, «burada esasen geri gelen bir kimse yoktur.» bir zatın yanımıza yaklaştığmı görüyoruz. Muhatabımız, film çekmek istiyenlere hitaben: « Ne yapıyorsunuz?» diye çıkışıyor. BasınYayının nazık mumessılı, hemen cevab veriyor: „ Biliyorsunuz.. Amerikah film ciler, îstanbulun renkli turistik fllmini abyorlar. Beş yüz odalı otelin inşa edileceği sahayl...» îzin kâğıdmız nerede? Mümessil, Umum Müdürlüğün verdiği, husust müsaade vesikasmı hemen cebinden çıkararak, bu alâkah zata gösteriyor. Fakat pek muhterem rat, pürhiddet bağırıyor: Biz, husust müsaade kâğıdı isteriz. Amerikalı filmciler, her şeyden bihaber, karşılıklı münakaşayı takib edivorlar ve şaşkın şaşkın birbirlerine bakıyorlar. Basın Yayın mümessili, yalvaran bir ifade ile konuşmasına devam ediyor: « Şimdi film çekilmezse çok ayıb olacak, îstanbulda binden fazla yerin filmi almacaktır. Her gittiğimiz yere, bir de hususî izin kâğıdı götürjnemlze imkân olmadığı» 1 nı "her halde takdir edersiniz. Elimizde, serbest olarak film çekebil\ memiz için, Umum Müdürlüğümüzün verdiği bir vesika vardır; bu V. J 5.50 13 20 17 17 20 32 22 27 3 43 Güzellik levazımı satan her yer sizi tatmln eder, sanınm. Eğer lüzumsuz olsaydı; bunu bize vermezI: j *18 4.4T ? 44 12 00 153 710 de ve İsUnbul Sergisinde CANSU lerdi.» Pavi^'onunda bulunur. *•* Polise vesika İçin ltln kigıdını gösteriyorus. cHayhay, Utediğlniz şekilde çalışabilirsiniz^ diyor ve yanımızdan aynlıyor. Işler yolunda, Amerikalılar sevinc içinde, haurlanmağa başlıyorlar. Tam film çekıleceği sırada bu sefer de karIimıza camiin müezzini, «husust müsaade kâğıdı isterim» diye, dikiliyor. Kendisine vaziyet teferrüatile îzah ediliyor; fakat "bif türlü lâf anlatmak mümkün oTmuyor. Müezzınin, bu sırada, bir çocukla hâdise yerine bir jandarma çağırdığını görüyoruz. Herhalde bizi çavuş zannetmiş olacak. Bir kaç dakika sonra, jandarma karşımızdadır. Kendisine gereken izahat veriliyor. Umum Müdürlük temsllcieini sakin bir şekilde dinleyen jandarma; bir aralık: Olmaz beyim, ben de bir veeika isterim, diye, temsilcinin sölünü kesiyor. Bu sefer, izin kâgıdını, kendisine verdiğimiz polis memurunu aramaga koyuluyoruz. Aksi bir tesadüf onun da İstanbula gittigini haber veriyorlar. Eyüb Sultandan da ümldlerimlz kesilmiş bir vaziyette ayrılıyoruz.. ** • • Günlerden cumartesi.. İstanbul Bogazının renkli bir filmi alınacak, her türlü hazırhklar ikmal edilmiş ve Denizyollan Idaresinden gene gerekli izin alınmıştır. Boğaza işleyen küçük vapurlardan birindeyiz. Amerikalı mütehassıslar titlzllkle çalışmağa başlıyorlar™ Her |ey yoiunda. Filmcilerin, ilk defa rahat bir şekilde film çektlklerine şahid oluyoruz. Neyae jlmdilik karışan falan yokl. Kaptan köprüsüne çıkıyoruz. Çünkü, buradan manzara daha güzel görünüyor. Mütehassısların, arada bir, içlerini çekerek ve parmaklarile Boğazın bir noktasını göstererek, «cennet gibi yer» dediklerinl duyuyoruz. Kaptan, blrden hücreslnden çıkarak, «ne yapıyorsunuz?.» diye ilk müdahalede bulunuyor. Temsilci, izin kâğıdlarını ve vesikayı, her türlü evrağı kaptana ibru ediyor. Kaptan, bu sefer: Enspektörlük dairesinden film çekmek için, hususî bir müsaade aldınız mıT diye, ortaya bir sual atıyor. Mümessilin cevabı: « ^ Bu kadar vesikadan sonra, başka blr kâğıda lüzum var mı?» Amerikalılar muhavere tarzından gene müsaade edilmediğinl anlamakta zorluk çekmlyorlar ve makinelenni hemen kıhflannın içerisine yarleştiriyorlar. Aynı gün, hususî Uln İçin, Enspektörlük dairesine gldlllyor.. Buradan blr başka masaya; oradan da Şehlr Hatları tjletmesine havale edlliyoruz. İşletme de, fılmcilere, Umum Müdürlüğün yolunu gösteriyor. Günlerden cumartesi olduğu İçin, Umum Müdürlüğün kapısı çoktan kspanmıştır. Amerikah mütehassıslar Denizyollanndan aynldılat Marshall plânının teknık yardım faslından olmak üzere. 1950 »enesl nlsan ayı İçinde. Denlzyollan Idareslne gelerek çaliîmalara başlayan 11 Amerikalı müteha»Bis, t»hsH«t»ızlık yüzünden yarından Itlbaren Idareden ayrılacaklardır. Bu munasebetle. Denizyollan Genel Müdüru Yusuf Ziya Önl; dun ge. ce blr kokteyl vermijtir. Bu kokteylde Amerikalı mütehas«ısl»r ve tdare erkânı hazır bulunmujlardır. Denizyollan Amerikaya bir heyet gönderiyor Denizyollan tdaresl Bnumüzdekl hafta içinde teknlk müşavlr Faruk Erler'ln ba;kanlı|ında lkl kiılllk blr mubayaa heyetinl Amerikaya gBndermeyl karar altına almıjtır. Heyet, Amerikan ihracat ve Ithalât Bankasından yenıc'en temin edilen kredi ile malzeme muba. jaa edeeektir. ARDATH VEDtA BtLGRN ile TAYFUR HAKSES Nlklhlandı'.ar. 22/7/1951 Tüccar Derneğinin toplantısı İstanbul Tüccar Demeği yarın saat 16 da Llman Lnkantasında toplanarak 11berasyon lıste«:ınln yüzde 75 e çıkarılması hakkındskl raponı müzakeıe edec»k Belcıka İle yapılacak tlcaret anlajmasına dsir goruşlerini serdedecek, ve I^tanbulylimanınm tahmil ve tahl'ye bnkımınSan arzetti»< guçlüklerl tetkik e<!«c*ktir. Isviçre AÇIK TEŞEKKÜR Kırpıklerime arız olan kepekleri ve klrpik dokulmeslni kısa blr zamanda önHyen ve benl bol kirtıiklere kavuşturan KOZMATIK PERTEVI tavsiye eden atlz arkad°;a T«nrıd»n rahmet dıler KOZMATIK PERTE\T yerıden imal etmekle cemlvete büyük hizmette bulunan ETHBM PERTEV LABORATUARI sahlbıne candan teşekkılru b'r vazife bülrim. MARYİM Saati 1850 denberi kolda ve başta ••• S A T I L I K " " Talebe Yurdu, Otel; Sıhhat Yurdu glbl islere uygun Beyazıdın en iyl yerlnde dört kath beton bina «111 karyola ve diger ejyasile bo» olarak satıhktır. Müraclat: Akdenlz Yurdu: Beyazıd Milhatpaşa Cad. Abihayat sokak No. 6 (Marmara sipeması arkasında ikinci ş o PUKAY • • kak) Telefon: 20410 • • Jiihde Tanay Amerikalılar ağlamaklı, biz ise, alışkın olduğumuz halde şaşkın bir vaziyette Umum Müdür'.Uğün kapısından ayrılıyoruz. NUshası İS kumştur Fiimciler, Îstanbulda gördükleri Abone şeraiti Türkiyo Harie bu harikulâde (!) yakın alakadan Lıra Kl . Llra Kr. dolayı, vilâyete giderek, Valimize, 8100 42 00 Senellk 43 59 İ2S0 tesekkürlerini bildlrmişierdir. Alti ayilk 24 nt 12 00 0 ; aylık İtte, aytğımıza gelen nimcti biz 4.50 «M Bir aylık böyle tepıvoru»; memleketımlt he|) X K K A T • sabma ne guzel propaganda değil evrak ve vczttaf Cnzfteini'fi • mi! ne(t*<Wıtn tdıtmesm ıad* oiiınmaı İ Necdet tVUVAGİL tlaruardan mesullyet kabul edilmes CUMHURİYET