Katalog

ŞuKât 1951" tuıtlnıınl 1! Kt Dış siyasetimiz Çekoslovakyada büyük Millî Eğitîm bütçesi dün Bevin istifa etıtıiyor Bilânço Meclîste eörüsüldü Baştaraf\ 1 inci sahifede mesi için fener veren Perikles'in ekoslovakyada komü kubbesinin esaslı tamire muhtac hikâyesini anlatarak kendisinin de nistlerin ciddî güçlük olduğunu misal zikrederek müze iftiraya ışık vermekle mukabeleyi ., lerle karşılaştıkları, mera ler faslına yapılan 100 bin lira ilâ tercih etieini ilâve etti. lekiet dahilinde kanşık veyi haklı gördü. İleri sürdüğü + em Tezer Taşkıranın konuşması Iıklar çıktığı. yüzlerce kimscnin menniler arasında ilrre politika kaBir çok hatibler konuştular. Tetevkif edildiği hakkında haftalar nştınlması bahsini ele alarak bazı zer Taşkıran öğretmenlerin emnidanberi alınmakta olan haberler şahsiyetlerin tarih kitablanndan yet içerisinde çalışmaları zaruri olnihayet dün, Prag'da teyid olun çıkarı!ması me.«elcsine dokundu. duğunu misallerle izah ettikten muştur. Bundan üç sene evvel, Kı Halide Edib Aılıvann konuşması sonra vatandaşlann okuyup yazma zılordunun yardımı ile Çek demokHalide Edib Adıvar, uzun oir larmın arttırılması işinde çeşidli orasisini yıkan şimdiki Cumhur Baş konuşma yaparak maarif sistemi kuma kitablarmın köyîere dağıtılkanı Gotwald, dün parti kongresinhakkındaki görüşl?rini açıkladı ve ması lâzım geldiğini, ayrıca pille de, 19481951 de\Tesinin bilânçosuahnması lâzım gelen tedbirlere işleyen halk tipi küçük radyolann nn yaparken şunları söylemiştir: aksaklıklann hanpileri olduŞuna köylere dseıtılarak radyo ile ted(> Çekoslovakyada partimizi yık dair düşündüklerini bildirdi. Bütçe risatın faydalar sağlıyacaeını, 15 mak ve hükumetimizi devirmek müzakerelçrinde Meclisin tasarruf t yaşından küçük çocukların dünyaiçin büyük çapta bir komplo hazır için göstcrdişi gayreti öven Adı [ nın hiç bit yerinde büyüklerin lanmış, fakat emniyet kuvvetleri var, Millî Savunma bütçesinden gittikleri sinerr.alara sokulmadığını, tedbir alarak bu teşebbüsü aka eonra Millî Eğitim Bakanlığı büt bizde cemiyete bunun büyük zamete uğratmıştır.» çesinin en yüksek rakama sahib rarlsn dokunduğunu belirtti. İkinri nrurum Ne tuhaftır ki, aynı Gotwald. olmasının hükumetin bu meselîye ehemrriyeti belirttiğiııi aynı sözleri bundan üç sene evvel verdiâi Oğleden sonraki oturumda Ilhan bir şubat aymda da soylemişti. 2.î şükıanla kaydetti. Konuşma müd Dizdar uzun beyanatı ve tavsiyeşubat 1948 de < Pra? darbesi > ni deti 5 dskika olarak tahdid edildi leri sonunda Demokrat Partiden müteakıb Çekoslovakyada ilk peyk ğinden Halide Edib kürsüden in maarifte esaslı ıslahat yapmasmı hükumetini Gotwald kuruyor ve mek istcdi ise de sözlerine devarru istedi. Arif Nihad Asya. Bakandan bu münasebetle radyoda yaptığı bir alkışiarla kabul ettiler .Halide E îualier sordu. Bu arada Doğu Unikonuşmada, memlekctin o zaman dib Adıvar, eğitim işlerine Cum versitesi vc komünistlikle mücadesahne olduğu kanlı hâdiseleri şu huriyet cevrinde çok gayret sarfe leye dair malumat istedi. dildiğini, dolayısile sağlam bir bisekilde izah ediyordu: Eedri Nedim Göknil. klâsik fikir na ve iskelete sahib bulunduğunu, ve sanat estrleri mevzuunda Fârâbi « Çekoslovakyada partimizi fakat ekseriya çok yanlış ve kötü yıkmak ve halkın arzu etmediği bir istikametlere sevkedılmiş olduğu gıbi büyükîerin eserlerinin de buhükumeti iktidara getirmek üzere nu, teknik tedrisatta Cumhuriyetin lunması gerektiğini anlatarak şark geniş çapta bir komplo hazırlanmış çok ileri hamleler ksydetmekle be klâsiklerine de ehemmiyet veriltı. Fakat biz bu komplonun rnu raber fikir bakımmdan masvım mesini istedi. vaffak olmasuıa fırsat vermedik, Çe maskeler arkasında bir sürü hortInönü Ansiklopedisi koslovakyaj ı hürriyete kavuştur laklıklann söze çarptığmı belirtti. Bölümler üzerinde de uzun müduk.» zakereler açıldı. Bu arada Inönü İlk öğretim Ansıklopedisinin Türk AnsiklopePr»ğ darbesini miiteakıh vukua Hatib, ilk öğretim mevzımna te disi adını alması meselesi tartışmagelen hâdiseler, Gotvvald'ın Çekosmas ederek ilk öğretim seferberli lara yol açtı. Sani Yaver Ataman: lovakyayı hürriyete değil fakat ğinin ümid verici inkişaflar kay «Dünyanın hiç bir yerinde böyle esarete götürdüğünü açıkça gösterdettiğini, fakat bur.un yalnız kamiştir. Son üç sene zarhnda vukua nunla değil bir çok fedakârhklaria ilmi bir esere böyle bir şef ismi vardı, gelen hâdiseleri şu üç safhaya ayı tahakkuk edebileceğini, hocaların verilmemişUr. Inönü dün yarın yoktur. Türk milleti ebedirabiliriz: da huzura kavuşmalarının ş?rt ol dir» dedi. Celâl Yardımcı ve Reşad 1 Gotwald ve avenesinin, duğunu, bilhassa öğretmenlerin Güçlü ise, i.sim meselesi üzerinde Kremlin hesabına, Çekoslovakya hürriyetlerinin mühim rol oynaya karara varmanın butçeden sonra J"ı istismar edeceklerini bilenler, cağına, zaten hürriyete en düşkün halledilecek bir iş olduğunu ileri olduğunu sürdüler. Bir çok önergeler verildı. 1948 senesinin şubat ayında her insanlann da hocalar türlü lehlikeyi göze alarak derhal izah etti. Liseler mevzuundaki miı Neticede bölümden Inönü adı çıkamuhalefete geçmişlerdir. Bunlaıın taleal&rından scnra üniversitelerin rılmak suretile formüle edildi. çogu o zaman Sovyct milisi taıa muhtariyetten çok istifadeler ettiğiDoüuda yapılapak ilkokullar fından temizlenmişti. Sovyetler ve ni kaydeden Adıvar, yeni imkânGene bugünkü müzakerelerde Çek KomiinM Partisi böyleükle lar veriimesinin faydalı olacajını Tevfik İleri. Doğuda yapılacak iikÇekoslovakyayı tamamile elleıiııe belirıtti ve şöyle devam etti: K Tiyatro bin bir arzu ve ihti okul'ar hakkında malumat verirgeçmliklerine inanmışlardı. Bitlis, Diyarbakır, Anteb, yaca hizmet eden bir şeydir. Eğlen ken. 2 Fakat bir müddet sonra isrr.ek, vakit geçirnek ihtiyacından Hâkkâri, Msrdin, Siird, Urfa ve yan etmek sırası, komünistlerlc işbaşhyarak halkın kendi ruhunun, Vandaki okuma yazma bilenlerin birliğini kabııl elmis. olan sosyabütün hayatının aksettiği bir ayıia nisbetlerini okudu. Bu nlsbet yüzlistlerle milliyetçilere gelmişti. dır. Tiyatro, halkın üniversitesidir. Bunlar Prac darbesinin neticeleri Binaenaleyh, tiyatro bizim için el de 2.4 ile yüzde 21 arasmda değine bo\ıın eğmisler, Kremlinle Çek zemdir. Bizdcki Dev'.et Tiyatrosu şiyordu. Buna Tuncelinin ilâvesi Komünist Partisinin «iyi niyetleri nun bu vazifesini çok iyi yapmış teklif edilince, Bakan: «Eldeki malumatm Tuncelinde okuma nisbene» inanınışlar. Gotnald'la samimî olduğunu iftiharla söyliyebilirim. bir işbirliği yapılabileceğine kan Tiyatromuz iyi elemanlar da ye tinin yüzde 73 olduğunu> gösterdiğindîn bahsetti ise de, bunun nıışlardı. Eski Cumhur Başkanı tiştirmeğe başlamıştır. • > sebebi de anlaşıldı. Bir kısım hslBeneş'in esrarlı ölümü, Dıs İşleri Kadyo okulu kın vaktile tehcir edilmesinden ve Bakanı Masaryk'in evinin balkoNazh Tlabar, bilhassa egitim, kesif bir asker topluluğu bulunnundan atlayarak intiharı, bir çok bilim ve kültür oıganizasyonu, Ütanınmıs Çek sosyalistlerinin orta nesco'dan daha genij yardım gör mismdan bu nisbet kabarık görüldan koybolmalarile de bu ikinci memizi temenni etti. Tlabar: «Bil mü>tür. Şimdi ise azaldığı şüphesafha sona ermişti. Gotwald ve hassa okul çağını aşrruş insanların siz olduğundan Tevfik İleri. Tunavene*i. Çekoslovakyanm Sovyet eğitimi için çok taammüm etmi} celinin okul inşasmda ön safta yer hürriyetinripn kurtulmasına imkân bulunan radyo oku.unun tesisi a alacağr.u belirtti. Bütçenin bölümbırakmamıştı. Artık yalnız komü caba düşünülüyor rau? 1937 denbe leri kabul edilci. nistler iktidardaydı ve bu bakım ri devlet elinde idare edilen r«d Üniversiteler bütçelerî üzerinde <"an yeni bir muhalefetin belirmesi yomuz, daha çok cğlendirici bir görüşnıeler de beklcnmemcliydi. rol oynamıştır. Ne zaman asıl g«Ankar» 25 (Telefonla) Bu geye olan öğretici vasfmı kazanmıf ceki oturumd* Istanbul Üniversi3 Fakat zamanla Sovyet k»«olacaktır?» sorulannı sordu. tesi, Istanbul Teknik Üniversitesi kisı bii'biitün artacak, Çekoslovak Zuluırî DanıçnuuuB tarih kitabı ve Ankara Üniversitesi bütçeleri vanıtı Rusya besabına olarak »öZuhuri Daniîman, yazdığı tarih üzerinde görüşmeler yapıldı. KamürülmeM şiddctlendirileeek ve bn hal Gntuald'a tabii komünistleri kitabı dolayısile, C. H. P. sözcüsü sım Kührevi ve 50 arkadaşı İlâhifelsefedahi i^vana sevkedetekti. Bugün tarafından yapılan tenkidlere :evab yat Fakültesinde İslâm vnkyada. Prag darbesini verdi. Kitabda Inönü bnhsinin bir si ihdas ederek bunu bir tefekp mcmlcketi Sovyet boyun kelimeyi okuyanr.yan nvj.inh'ıiiain kür sıstemi haline getirmek üdıırııĞ'ina tcslim etvniş olan komü o yaprağl ayırıp unutmcsı yazün zere islâm âlimleri ve garbh müsden ve zühulcn eksık ka'.dığını, le;r!klar arasında ün almıj bir prorıist'rrin biıbiılcrini yemekte olmeseienin bir çok defalar açıklan feör getirtmek için 20 bin lira ödııklın ınüsahede edilmcktedir. masma rağmen C. H. P. lilerır. ken denek teklif etti. Komisyon sözcüParti tnplantısında konuşan Çek disine hücumlara devam ettiğmi sü de teklife iştirak etti. Teklif aW Cunılıur Başkanmın Clementis ile 6Öyledi. Zuhuri Danışrnan, arkası kışlarla kabul olundu. arkaria^larına «vatan haini, alçak na takılıp evine kadar sövüp sayan Ankara Tıb Fakültesi bütçesi falar. karitalist uşaklarıo diye hü adama geldiği yere rahatça dön sıllan görüşülürken Ali Riza Sağcum ctmesi bunların büyük çapta bir koırpio hazırladıklanndan bah PROF. MMBUS'UN MACERAI.ARI: setıne»i üç sone içinde iiçüncü kanlı tpmizliğin başlamış olduğuna bir dcliltlir. Hiıi'riyot dünyasınm savunma cephcsi gcrisindc komünist beşinci kollar dcvamlı bir surette yıpranarak zayıfl.arken. Dcmir Perde gerisindeki hürriyet lıareketlerinin şiddetlenmcsi Batıya. çok kıymetli oîabüecck lüzumlu lamanı kazandırabilecektir. Ömer Sami COŞAB İngiliz Diş İşleri Bakanı. siyasi hayattan çftkilmiyeceğini bildirdi Londra, 25 (Nafen) Bevin, hastalandıktan sonra basına verdiği ilk beyanatta, vazifesine eskisi gibi devam edeceğini ve siyasî sahadaki faaliyetine son vermek niyetinde olmadığını açıklamıştır. Sunday Dispatch gazetesine verdiği beyanatla, İngiliz Dış İşleri Bakanı, istifa etmek üzere olduğu hakkındaki haberleri tamamile tekzib etmek istemiştir. Ankarada göçmenler menfaatine yapılan maç Ankara 25 (a.a.) Bugün oğleden sonra göçmenler yararma Ankara sivil kulüblerile askerî Güçler karma takımları arssmda yapılan göçmen kupasl futbol maçını sivil kulübler karması 21 kazanmıştır. Maçm tafsilâtı aşağıdadır: Maç, güneşli bir havada yedi bin kadar seyirci önünde oynandı. Takımlar şu kadrolarla sahada yerlerini aldılar; Askerî Güçler karması: Salâhaddin (Karagücü) Yüncü (Karagücü), Mehmed (Karagücü) Adnan (Havagücü), Nusret (Karagücü), Halil (Karagücü) Sava? (Karagücü), Kâzım (Karagücü), Sahir (Karagücü), Fahreddin (Karagücü), Salim (Karagücü). Sivil kulübler karması: Emin (D. S.) Hamdullah (Hacettepe), Ahmed (G.B.) Ali (G.B.). İlhan (Hacettepe), Muzaffer (D.S.) İsntail (D.S.), Naci (D.S.), Burhan (Hacettepe), Akgün (Hacettepe), Abdullah (A.G.). Thorez iyileşiyormuş Londra 25 (a.a.) (Lps): Eudaptşte haberler ajansmın bildirdiği» ne göre, Maurice Thorez'in sıhhati düzelmiştir. Macaristenm korr.ünist çe\Te!erirde Thorez'in Fransaya dönmek üzere Moskovadan ayrılacağı sanılmaktadır. Pariste Petain leHinde nümayiş Paris 25 (A.P.) Bugün Notr Dam katedrah önünde 50 kişinin Petain'in serbest bırakılması husuEunda yaptıkları nümayişi polis daeırmıstir. Bu hâdise Verdun mubarebesinin 35 inci yıHönümü kilisede taziz edilirken \Tiloi bulmuşrur. lam .bu fakültede vazife gören pro fesörlerin aynı doktorlar olduğu halde hem profesörlük, hem doktorluktan ayrı ayn maaşlar aldığını açıkladı. Tevfik İleri, nMillî Savunma, Sağlık ve Millî Eğitim Bakanlıklan arasında kunılan komisyon bu nu halledecektir» dedi. Dr. Cezmi Türk, bu fakülteyi bir «pembe kös kün başhekimine profesörlük temin etmek üzere kurulmuş bir siyasi Tıb Fakültesi» olarak vasıflandırdj ve Bakanuı sözünü sened irtiha2 ettiğini bildirdi. Beden Terbiyesi bütçesi Beden Terbiyesi bütçesi konuşulurken Muhiddin Ozkefeli şiddetli tenkidlerde bulundu. Bu teşkilâtın kctü idare edildiğini bildirerek, buna yeni bir şekü verilmesini, yahud kaldınlmasmı istedi. Bakan kuruluşa verilecek paradan bir santiminin dahi israi edilmiyeceğini temin ile bütçenin kabulünü istedi Bakanın izahatından sonra, bu bütçeler de kabul olundu. Başmakaleden devam andlaşmalar, ittifaklar ve taahhüd' j ler yalnız bir tarafın arzusu ile gercekleşemez. Eğer böyle tek ta Baştarafı 1 inci sahifede raflı bir arzu ile bu gayeye varmak miimkün olsaydı, Atlantik Paktı Başkanının geniş çapta bir komplo«yüzlerce nın imzalandığı. Amerikanm. biz dan bahsetmis olması ktemeden kendiliğinden Türkiyeye kimsenin tevkii edildiği» hakkınetmektedir. askeri yardım yapmağa başladığı daki haberleri teyid zamandanberi eski iktidar tara Gotwald, tevkii edilenlerin yakınfından yapılan teşebbüslerin mu da muhakeme edileceklerinden de vaffakiyetle neticelenmesi icab e bahsetmiştir. derdi. Dün Cumhuriyet Halk ParTevkif edilenler tisi hükumetlerinin istediği halde Viyana 25 (Nafen) Buraya geelde edemedikleri bu neticeleri, len raporlara göre. Clerr.entisin bugün Demokrat Parti fktidan kaçmasına yardım etmiş olduklan sağlayamaılığı için, onu tenkid et söylenen bir çok komünist tevkif mek elbette doğru olmaz. Bu vari edilmiştir. Bunların arasında Sloyette muhalefetin yapacaği şey vakya Sanayi Bakanı Dr Soltes, tenkidden ziyade temennidir. Slovak parlâmentosu eski başkanTürk basuu ve bu arada biz de, larından Karol Smidko ile Gustav Atlantik Paktına almmamızın lü Husek, dini işler için komünist par7um ve zaruretini, her fırsatta bü tisi sekreteri Ladislav Holdos da bu tün delillerini ortaya dökerek yaz lunmaktadır. dığımız gibi. dost Amerikadan TürAnlaşıldığına göre, Çekoslovakkiyeye yapılan askeri ve iktisadî yadaki mukavemet hareketlerinin yardımlann arttırıhnasını ve Ame genişlemesi ve muhalefetin de artrikanın bize verdiği şifahî teminab ması bu derece şiddetli bir temizyazılı bir taahhüd haline getirmelik yapılmasma yol açrr.ıştır. Bu sini ısrarla isteyip durduk. Ayn) gizli faaliyetin bilhassa Slovakyada dilekleri eski iktidarın da diplomatik yollarla ileri sürmüş olduğunu kendini gösterdiği bildirilmektedir. tahmin edijoruz; fakat bütün neş Bu bölgede 3000 kişilik slâhlı bir riyata ve teşebbüslere rağmen, grupun demiryolu köprülerini attığı, yollarda sabotaj yaptığı bildirilmekmüsbet netice alınamadı. tedir. Amerikanm tanınmıs gazetecilePolonyada olduğu gibi, Çekoslorinden ve radyo tefsircilerinden Mr, vakyada da bir Sovyet mareşalırun Drew Pearson, Ankarada Ismet Inönü ve Fuad Köpriilü ile görüştükten sonra, Istanbula döndüğü KORE MEKTUBLARI: zaman, kendisile göriişen gazetecilere verdiği beyanatta, Dış işleri Bakanımızla Türk Amerikan nıiınasebetleri üzerinde konuştuğumı ve Bakanın kendisine, Türkiyenin, müsterek müdafaa ve karşıliklı Baştarajı 1 inci sahifede yardım sahasında Amerikadan garanti elde etmek arzusunda oldu sızca konuştuğu için çok iyi arğunu ve Türkiye ile Amerika ara kadaşlık ediyorduk!... sında bir pakt yapılması lüzumu a Memlekete dönmek için 10 üzerinHe durduğunu söyledikten günüm kaldı» diyordu. sonra. böyle bir garanti paktı meBuradaki gazetecüer vazifenin aselesinin Amerikan Kongresindcn ğırlığı doiayısile sık sık değiştiriligeçirilmesi çok güç olduğunu. bu yor. İfte Jean Premonville de gütarzda bir teklif yapıldığı takdirde nünü doldurmuş ve memlekete dön Konfrede büyük patırdı kopabile mek için emir almıştı. ceğini belirrmiş: bununla beraber Son defa Koreye beraberce gikendi kanaatine göre, «her hangi diyorduk. 10 gün sonra memleketo bir tecavüz vukuunda Amerikanm döneceğini düşünerek: «Bu son giderhal Türkiyenin yardımına koşa dişim!» diyordu. Kadere bakınız! rasını: Türklerin bundan emin nl 0nun bu gidişi, hakikaten son gimalan lâzım geleceğini» ifade et diş oldu .. miştir. | Şimdi tabutu üzerine serpilen çit Amerikan gazetecisinin bu söz | reklere bakarak düşünüyorum. Ileri de gösteriyor ki yalnız bizim çi:ıde bir tanesi, nişanlısından gelLsteğimizle Amerika ile bir ittifak miş beyaz gelin çiçekleri... Siyahpaktı yapılması miimkün değildir lara bürünmüş bir kızın hıçkırıkve hükumetimizin Amerikanm dış larını duyar gibi oldum. Düğün siyasetine hâkim olması pek tabiî çiçekleri bir mezar çiçeği olarak olarak beklenemez. Bu itibarla ta tabutu bürüyor... Heyhat! Mukadrafların karşılıklı rizasına bağh o derat!... lan bir işin müsbet bir neticeye ulasamamış olmasmdan dolayı hüAynı ajansın başka bir muhabiri kumeti .sanki Amerika teklif etmiş daha vardı. Bir gün onunla ön hatde biz reddetmişiz gibi tenkid et arda bir tankın içinde beraber gimek yersizdir. Hele bu tenkid. 1950 diyorduk. mayısına kadar, bu yolda mcnai Faruk, dedi. Ölmemeğe bak... sarfettiği halde muvaffak olamıo Elimde olsa» diyecek oldum yanlar tarafından yapılırsa. büs Cebinden bir telgraf çıkararak obütün haksız olur, Bu gibi ahvalde kudu. Telgrafta aynen şöyle yazıvaziyetin zamanla olgunlaşmasını yordu: beklemek lâzımdır. B Gönderdiğin telgraflara tefekkür. Havadisleri muntazaman aARİDİN DAV'EB ıyonız. Muvaffakıyetini candan teb rik ederiz. Yalnız bu kadar riske irmeğe değmez. İyi bir gazetecinin ölmiyen gazeteci olduğımu unutma! » O gün, bugün bu telgraf daima Londra 25 (a.a.) (Lps.) Doğu hatırımda... İyi bir gazeteci olmaya Almanyada birleşmiş sosyalist par çahşıyorum. Hemen Allah yardımtisi içüıde yapılan temizleme hare cunız olsun!... ketini yorumlıyan Time And Tide Bu harb, gazetecilere en çok kıgazetesi şunlan yazmaktadır: yan bir harb oldu. Dediğim gibi şim <ıBu temizliğin gayesi, Alman diye kadar 17 gazeteci öldü ve 40 komünistlerinin batı âlemi ile te gazeteci yaralandı. Bu miktar, ikinmaslannı önlemektir. Temizleme ci cihan harbinde gazetecilerin ver sonunda her türlü ihtimal karşısın dıkleri kavıblardan kat kat üstünda Kremlin'in emrinde bulunarak dür. hareket edecek bir komünist zümEsir olanlar ve kazalarda hafifçe resi meydana çıkacakür. Temizle r'aralananlar bu miktara dahil demenin haziran ayı sonlanna doğru Hldir... sona ermesi muhtemeldir ve o zaİşte şimdi biz bu şerait altında man da birleşmiş sosyalist partisi vazife görmeğe çalışıyoruz. MuvafKominforma üye olma talebinde :ak olabiliyorsak ne mutlu bize... bulunacaktır. Faruk FENİK bir tasfiye yapıldı idareyi ele almasından da ısrarla T bahsedilmektedir. Pragda Sa\ unma Bakanlığına Moskovanın Mareşal Koniev'i göndereceğinden bahsedilmektedir. Kabinede tasfiye Viyana 25 (a.a.) (afp) Neue Wiener Zeitung gazetesi tarafından bugün bildirildiğine göre, pek yakında Çekoslovak kabinesinde esaslı temizleme hareketlerine girişilecektir. Bu temizleme hareketi Sovyet Politbüro tarafından hazırlanmıştır. Başbakan Bapotocky ile İç İşleri Bakam Mosek'in çıkarılacaklar arasmda bulunduklan söylenmektedir. Hattâ Gotvald'ın yerine yeni bir Cumhur Başkanı tayini ihtimali üzerinde durulmaktadır. Bu mevkie halen Millî Eğitim Bakanı Najedly yahud Başbakan yardımcısı Fıerlinger getirilecektir. Neue Wiener Zeitung, Tatra dağı güneyinde Çekoslovak partizanlarile hükumet kuvvetleri arasında çarpışmalar cereyan ettiğini, Polonyalı ve Ukraynah gruplarla tak \dye edilmiş bul ınan Çek partizan larının Çek kuvvetlerini geri püskürtmeğe muvaffak olduklannı yazmaktadır. Din meselesi ok şükür. dini bütün bif ailenin, dini bütün çocuğuyuz. Bundan yıllar evvel, bizde lâiklik telâkkisinin «umuru vicdaniye» ye müdahale haline getirildiğini gördüğümüz zaman bu hal ve hareketi nasıl tenkid ettiysek bugün de dh> bahsini göre batacak bir ifratla dunya umuruna kanştırmak istiyenlerüı mütalea ve tekliflerini ten kid edeceğiz. Hükumetin din işlerine müdahalesi caiz değildir. Allahla kul arasına kimse giremez. Hükumetten, lâik hükumet olarak beklenen, bu memleketin 21 milyon halkmdan 20 buçuk milyonunun dini olan müslümanlığı hakiki manasile öğretecek eserlerin neşrine delâlet etmesi. bize islâmiyetin en yüksek mezayasuıı. modern ilhn telâkkilerile biılikte öğretebilecek din ulemasuu yetiştirmesi ve nihayet ibadet imkân ve vasıtlannm, ahlâk ve teselli kaynağı olarak halk arasma atılacak din adamlannın iyi şekilde hazırlanması, çocuklanmıza da maalesef ailelerimizde eksflmiş olan iptidaî din malumatını tedris yolile vermesidir. Ust tarafı işi medreseye düşürür. Bugünkü ilim keşfiyatile muvazi olarak dini islâmı izah ve ihtiyaclara göre onun muhtelif yollannı irae edecek ulemamız maalesef yoktur. Mevcud içinde arabcayı şöyle böyle anlayabilene pek az rastgelirsiniz. Diğer dinler uleması içinde mevcud «mütebahhir» dediğimiz bilginler vardır. Müsbet ilimlerdeki derin ihtisaslarından sarfı nazar, Uâhiyat babında da geniş bilgi sahibi olan bu kâmil insanlar gibi hakikî âlimlerin bizde de yetişmesi dinimi» bakımmdan bir zarurettir. Ama dinin en yalın kat meselelerinden olan kadınlann örtünmesi, çok kar» alınması, Mecellenin ihyası gibi mevzular bu miUetin, din yolile bir kemali ahlâkiye varmasını 'temin edemez. Bu yolda konuşan hocalarımız, bilmelidir ki dinden gay* ahrette cennete gitmek değil, insanları düzelterek dünyayı cennet haline getirmektir. Resulü Ekrem, Ben mekârimi ahlâkı itham için geldün» dememiş midir? Şu son günlerde konuşulan sözler ve ortaya atılan iddialarla bu temin edilebilir mi? Bilâkis bu söz memleketin ilerisi için muhataralıdır. Okuma yazma nisbcti yüzde 15 ten ileri geçememiş bir memlekett» böyte sözler, halk tabakasını tahrik eder, belki onlarm takdirini de celbcderek bir mebusluk da kazandı rabilir; lâkin umumî ve içtimaî fay dası yoktur. Biz dinin hükumete kanştığı devirlerde makamı fetvayı işgal edip her türlü zulüm ve mefsedeti «şer'i şerife» uydurma yolunu bulmuş ulemayı benamı da biliriz. Bunların arasında cesareti medeniye ve mekârimi ahlâkiye ve bilhassa geniş ihnile tanınmıs bir kaçı ise ancak zevahirden kurtulup «ilmi ledünn» e vukuf peyda Korede ölen gazetecüer Röntgen filmi ithâli meselesi Almanyada kızıllar arasında femizlik Hindistan Pakistan ticaret anlaşması Karaşi 25 (A.P.) Bugün resmen bildirildiğine göre Pakistan ve Hindistan hükumetleri 12 aylık bir ticaret anlaşmasını irnzalamışlardır. Hindistan heyeti imza merasiminden sonra Yeni Delhiye hareket etmiştir. Pakistan hükumeti ticaret anlaşmasını kısa bir tetkikten sonra tasdik etmiştir. < tTMHL'RİYET» in Tefrikası: S"îiır=ı ile Hâr'iye r.ıeıa1' sükut içmde, ancak gözieri.s . e ecii"or!ardı. Nigâr nihayet anlattı. Feridin. sevdiği kızı nasıl kaybsttiğinin hikâyesini Muhsin Beyden dinleyen Şakir Bey bunu Semraya anlatmamıştı .Ihtiyar adamın kısaca anlattığı bu acıkl) hik?yenin Nigâr, bütün tafsilâtını verdi. Bunları dinlerken Semra renkten rer.ge giriyordu. O anda karşısın. daki mavi deniz bir duman bulutu altında kalmış gibi kararmış, sanki güneşın parlak ışıkları birdenbire donuklaşmıştı. Bu, bir dünyanm yıkılışını andıran bir hengâme, bir hercümercdi. Artık Ferid diye bir şey kalmamış, «yeni bir aşk ümirii», «acı bir sukutu hayal» şek lını almışiı. Semıanın aKindan sadece bir «yasık!» kelimesi çıktı. Bu. acı hikâyenin zavallı kahramanuıs karsı duyduğu teessürü ifade etuği >eyim işte böyle bir felâketzededir. Babası çok müteessir. Annesi de öyle. Kendisini oyalamak için çiftliğin bütün idaresini ona terkettiler. Fakat gönül yarasını autmak kolay mıdır? Siz kendisini tanımadığmız için bilmezsiniı ama, ben onun gözlerinde zaman zaman bu kederin canlandığını farkederim. Güzel bir kıza bakarken dalgmlaşan bakışlannı derhal başka tarafa çevirir: aşk mevruu açıldığı Nakleden: VAHDET GÜLTEKIN zaman başka bir bahse geçmeğe çalışır.» kadar, kendisinin mahvolan arzu Semra: «Bunu ben de farkettim,ı ve ümidlerinin arkasından kopan diyecekti, kendine hâkim oldu. bir çığlıktı. Çünkü böyle söylerse Feridin, kenSimdi Feridin durgun halini, an disine karsı alâka duymus olducak tabiate karşı duyduğu alâkayı ğunu kabul veya vehmediyor gibi ve insanlara umumiyetle lâkayd görünecekti. davranışını daha iyi anlıyordu, Hâdiye: «Acaba kızı unuttu mu, Kalbinde tuhaf bir his vardı: Böy unutmadı, o mühim,» diye sordu. le asil bir teessürle aşka yüzünü «Teessürü acaba aşkını ve ıstırabıdönmüş bir insana karşı ümid bes nı kalbinden hâlâ çıkaramamış ollemiş olmaktan dolayı kendisinden masmdan mı ileri geliyor, yoksa utaruyor gibiydi. kızın böyle bir vasiyette bulunmuş Nigâr anlattığı acıkh hikâyenin olmasmdan mı?» Semra: «Herhalde her ikisinkarşısındaki iki kız üzerinde bu kadar büyük bir tesir uyandıraca den,» dedi. ğını tahmin etmemişti. Semranın Nigâr: «Bence kızı hâlâ unutmayaşaran gözleri, Hâdiyenin deria mış olmasmdan.* diye cevab verdi. bir teessürle kıvranan yüz hatlan «Başka türlü bir aynlı» olsaydı onu şaşırtmıştı. O da ?imdi, arka muhakkak ki çoktan unuturdu. daşlannı bu kadar üzen bir s.eyi Çünkü hakikaten çok makul dübaslangıcda alelâHe bir hâdise, ba şünceli ve şuurlu bir çocuktur. sit bir macera gibi anlatrrus olmak Fakat bu feci aynlış onulmaz bir tan dolayı hicab duyuyor gibiydi. yaradır. Sonra, çok da «eviyordu. Uzun bir sukuttan »onra, içini Kız da onu öyle.* O gunün bütün zevki kaçmıstı. çekerek: cYa,» dedi, f?etid ağa 5 7 Hâdiye ile Nigâr tekrar denize irerlerken Semra gazinoda kaldı. Biraz sonra onlar da geldiler ve beraber döndüler. Nigârdan ayrılırlarken Semra: «Gene görüşürüz...» diyordu ama, onu bir daha aramağa niyeti yoktu. Şüphesiz, karşılaşırlarsa görüşürdü ama, onunla arkadaşlık ettikçe Feridle karşılaşması ihtimali vardı ki bunu da hiç istemiyordu. Fakat bu kaçma ihtiyacını niçin. duyuyordu? Hâdiye bunu sorduğu zaman Sem ra da ilk defa olarak düşündü ve kendisine cevab verir gibi, alçak sesle: «Bilmem,» dedi. «Ben de ancak bu sekılde unutabilirim gibi geliyor bana.» «Feridi mi?» «Feridi de, acıkh macerasını da. Halbuki ne kadar isterdim...» Cümlesini bitiremeden durdu. Gözleri yasarmış, boğazı düğümlen mişti. Evet, Feridle evlenmeyi, onunla beraber kendini tamamile çiftlik hayatına vermeyi ne kadar isterdi! Maziden uzaklaşırken içinde parlak bir sabah müjdesi uyanmış, çiftlik hayatı onun karşısında bir saadet yolu gibi görünmüştü. Hiç beklemiyordu. Önüne böyle bir uçurum çıkacağını. Hâdiye, ondan evvelki bütün kötü maceralannda olduğu gibi Semrayı bu teessürlü ânında da teselliye çalışıyordu. Semra: «Feridi kaybettiğinıe tt zülmüyorum,» dedi. «Yeni bir aşk ümidini kaybettiğim için müteessirim.» Hâdiye gülümsemek için büyük bir gayret sarfetti. «Daha gencsin, şekerim. Önünde daha ne pembe yıllar var!» «Ben hepsini karanhk görüyorum, Hâdiye. Bütün o maceralardan sonra temiz, tertemiz, yepyeni bir aşk aradım... Bulamadım... O kadar sevecek, o kadar sevecektim ki!» Ağlıyordu. Hâdiye arkadaşınrn boynuna sanldı. Islanan saçlannı okşadı. Fakat hiç bir şey söylemedi. Ne söyliyebilirdi ki! Söylemek istediği bir şey vardı: Faiktan bahsetmek istiyordu. Sustu. Çünkü Semranın bunu «temiz bir aşk» olarak kabul etmediğıni biliyordu. Semra İstanbula geldiğindenberi Hâdiye, söz arasında, Faiktan bir kaç kere bahsetmis, fakat onun alâkadar olmadığrnı göriince bir daha aynı mevzuu açmamağa çaiışmışü. Hattâ birbirlerile karşılaşmalarına bile mâni olmuştu. Faik Semranın geldiğini duyunca Hâdiyeyi aramış, fakat Hâdiye ona hep evde bulunmıyacaklan bir saati vermişti. Semrayı yeni alâkasile başbaşa bırakmak, ruhundaki huzuru boxmamak istiyordu. Ankara 25 (TJÎ.A.) Memleketimizde ötedenberi röntgen filmi karaborsacılığı hüküm sürmektedir. Bu vaziyet bilhassa birer hastane şehri haline gelmiş bulunan İstanbul, Ankara ve Izmirde kendini göstermektedir. Röntgen filmi bir bbbl müstahzar sayılmadığı cihetle bunun gerek ithali gerek memleket içüıde tevzii ve satışı Sağlık Bakanlığının kontrolu dışında kalmaktadır. Bu itibarla röntgen filmi ithal eden şahıs veya müesseseler bunlara istedikleri gibi tasarruf ediyorlar. Röntgen filmlerinin ithali yalnız Istanbul ithalâtçılan tarafından yapıldığından Istanbul Sağlık Müdürlüğü bu firmalardan mevcudları hakkında Hsteler istemekte ve illerimizin ihtiyaclarına göre hazırladığı listeleri bu firmalara vermekte ise de bunu ancak idareten yapmakta ve bu listelere riayet etmiyenler hakkında Sağlık Bakanlığınm emrinde bir müeyyide bulunma maktadır. İşte bu yüzden ithalâtçılar istedikleri yere istedikleri mik tarda rontgen filmi göndermekte olduklarından memleket içinde bol miktarda röntgen fUmi mevcud olduğu halde tevziatın satışların ve fiatlann her türlü kontrol dışı kalması bir nevi darlık ve karaborsacılık yaratmaktadır. Bu vaziyetin ıslahı için ban tedbirler düşünülmekte olduğunu ve bu arada memleketimize röntgen ederek kaba sofuluktan ve katı soffilminin Kmlay monopolü altında talıktan sıynlabilmiş olanlardır. ithali ve satışa çıkanlması husuKardeşlerini bile kesmekten kasundaki cereyanm kuvvetlendiği çmmıyan padişahlar için: haber alınmıştır. «Zillullahi filârz», yani «dünyada Allahın gölgesi» ismini ve lâkabuıı vererek Allahlaştırmaya çalışanlar hep o ulema arasından çık Baştarafı 1 inci sahifede mıştır. ve Türklüğün tarihî karakterine Meclis kürsüsünden «dinimizden, tamamen aykın olan Atatürk a diyanetimizden, Allahımızdan, Peyleyhtarlığını dikkatle takib ediyo gamberimizden tereddüdsüz konuruz. şulan» bir devre ulaştığından dolaAtatürk, bugün (tarih olmuş bir yı Demokrat Partinin ömrüne dua devrin) içinde yetişmiş ve bu mem eden Ankara vâızı Omer Efendi leketin mukadderatınm varlıkla aynı kürsüden yapılan muhalefet yokluk arasında çırpmdığı bir za liredi Inönüyü susturmak, muhalit manda, Ordu Kumandanlığı, Ordu Ulus gazetesini kapamak ve gazelar Grupu Kumandanlığı, Başku teci Hüseyin Cahidi idam etmek mandanlık, Millet Meclisi Reisliği taleblerine hürriyeti kelâm kaygısı ve Reisi Cumhurluk yapmış bir as namına ne buyurulur? Türkiye taker ve devlet adamıdır. Onun rihinde yapılmış fenalıklann icrası düşmanları kendi kendilerine kmı sıralarında da dinden diyanetten ve ne olduklarını sorsunlar... serbestçe bahsedilmiştir. Bundan Atatürkün vazifeleri sırasında ne çıkar? gördüğü hizmetlere gelince. onu da Samimî olarak soruyonım. Ötarih ilmi bugün ve rsırlarca sonra mer Efendi hocanuz kazara iktidailmî metodlara müsteniden göste ra gelse kadınlann tesettürünü, t e recektir. Millî vicdan ise her zaman addüdü zevcatı, pazar, cuma değiiçin yanılmaz bir hâkimdir. şikliğini, Mecellenin ihyasını. serpuş meselesini, hattâ Aıab harf!eri Sinemada bayılarak ölen genc kız davasını ele alır mı, almaz mı? Bu Fatihte Malta caddesinde Madalyon apartımanında oturan Nermin ismin yüzden almazsa sözlerinde samimî dekl btr kız Beyoğlu sinemalarından değildir, alırsa bundan dolayı acaba birinde film seyrederken bayılmıştır. bu memleketin müdafaası koGenc kız otomobille Belediye hastanelaylaşır, hayat ucuzlar, cürümler asine kaldırılmışsa da ifade veremeden az sonra ölmüştür. Savcıllk hâdiseye zalır, ahlâk düzelir, medeniyet ilerel koymuştur. ler. deavi eksilir, cemiyet içindo sulh ve sükun yerleşir ve haklar, lâ>iki veçhile ihkak mı edUir? Soruyorum, ayıb değil ya! Ulemamızdan birine tam kendi vadisinde bir sual soruyonım. Her talebe bir fe.va vermek şeriat icabıdır, elcevab? B. FELEK Atatürk ve genclik 6ÜVERCİNİ Birleşmiş MiElsüsr Korede düsman haflarına yakiâşfdnr Baştarafı 1 inci sahifede Diğer taraftan resmî kaynakların bu akşam açıkladıklarına göre, Kore harbi başladiğındanberi komünistler 230 uçak, 16.000 nakü vasıtası ve 1500 tank kaj'betmişlerdir. Aynı müddet zarfmda Birleşmiş Milletler de 165 uçak kaybetmişlerdir. I Romanlannı sevkle okuduğunuz KERİME NADİR'in en son ve en güzel eseri, kitab halinde neşredildi. Ö L Ü M Emekli Albay ŞAHABEDDİN EDİGE Vefat etmiştir. Talât Edigenin zevcl, Orhan, Hayrünnisa, Fahrünnisa Altan Edigenin babaları, Ceiâelddm Edigenin egabeyi. Hayriye Edigenin kaynı, Oğuz ve Fatoş Edigenin amcaları. Fahri Sarılmazın eniştesi, Feriha Edigenin kaympederi i Emekli Albay ŞAHABEDDİN EDİGE Rahmeti rahmana intîkal etır.iştir. Cenazesi 26 şubat pazartesi gıinü saat birde Şişli Camiinden kaldırılarak Feriköy mezarhğırja defnedilecektir. Taorı. dan merhuma gani gani rahmet dlleriz. Ev adresi: Samanyolu sokak. 94. Gül Apt Şisll. (Arkası var) İNKILÂP KİTABEVÎ