Katalog

22 Ağustoa 1950 CUMHURIYET Kore barbirde müessir hir rol uynıjan «Valley Forge» uçak taşır gemısi New l*ork linıaıııııda ( İktihnslar } Donanma mı, yoksa uçak mı? Amerihadaki münakaşalar Kore harbinin ilk neticeleri üzerine yeni bir istikamet aldı Uçaktaşır gemi güzel kadın gıbidir: İnsana ya saadet „•!tirir, yahud da felâket. Amerikamn uçaktaşır gemilen arasında bir gun belki en muhteşemi oıaeak olan, fakat bugün hâlâ tezgâh^a bulunan «United States» bunun en güzel misalidir: Millî Mudpfaa Bakanı James Forresial'ın hayatma malolmus, Deniz Bakanı John Sullivan'ı yerinden ttmıştir, belkı de bugünkü Millî Mudafaa Bakanı Louis Johnson'un da vazıfesmden ayrılmasına sebeb clae?ktır. James Forrestal'in feci ölümü henı.z hatırlardadır. 1 mart 1949 da vazıfesindcn aynlan Millî Madafaa Bakanı, basın tarafmdan hakhhaksız, yerliyersiz ve umurrnjetie pek aşırı o kadar tenkid ve hucuma uğramıştı kı nıhaypt sinır'erı bozuldu, Bethseda'daKİ denız hastanesine yatıııldı. Eski E^kan orada, 22 mayıs günü, binanın altmcı katından kendini «işağı aıarak hayatına son verii. Bu acı hâdısenın sebebleri arasında 65 000 tonluk «United States» uçakt?şır gemının tnuhim bir yerı vardı ve facia, Amerikada 8tedenberı denız kuvvetlerihava kuvvetleri arasındaki rekabetin teessufe şayan yeni bir tezahürüydü. 1940 dan 1944 e kadar Amerikan Denız Kuvvetleri Müsteşarlığında bulunan James Forrestal sonra Denız Bakanı olmuş, 1947 ye kadar bu vazifede kalmış, deniz, kara ve hava kuvvetlerınin bir tek Bakanlık halinde birleştirilmesı üzerine de Millî Müdafaa Bakanlığına getirilmişti. Fakat Forrestal her şeyden evvel bahriyeliydi ve deniz kuvvetlerine daha fazla ehemmiyet verilmesine taraftardı. Truman'ın hissiyatı Bakan 1 mart 1949 da istifasıru verdi. Başkan da bu istifayı derhal kabul etti ve ayın dördünde Louis Arthur Johnson'u Millî Müdafaa Bakanlığına getirdi. Johnson, İkinci Dünya Harbinden evvelki senelerde Harbiye Bakanlığı Musteşarıydi ve daha o zamandanberi Bakan olniuk isterdi. 1940 da Harbiye Bakanı Harry Woodring istifa ettıği zaman Johnson bu ümidinin tahakkuk edeccğini ummuştu. Fakat Roosvvelt, Harbiye Bakanhğını Stimson'a vermiş, Stımson da kendıne müsteşar olarak Patterson'u seçmişti. Havacılar menuıun Johnson, Millî Müdafaa Bakanhğına gelır gelmez, Forrestal'in Myasetine tamamile zıd bir yol tuttu. Dcnanmadan fazla hava kuvvetlerine ehemmıyet veriyor, denizden ziyade havayı tutuyordu Bu arada, ilk verdiği emirlerden biri, Forrestal'ın Bakanlığı zamanuıda tezgâha konulmuş olan «United States» uçaktajırının inşasını durdurmak oldu. Johnson'un bu hareketleri, bahriyeyi memnun bırakmamakla beraber, kendısine Kongrcnin sevgisini kazandırdı. Yeni Bakan 19491950 Millî Müdafaa Bakanlığı Dutçesini Forrestal'in istediği 15 mıiyar 300 mılyon dolara mukabiı13 milyara indırdi. (Fakat 19S051 bütçesı içın o da 14 mi'ye: 500 milyon dolarlık bir tansisat btemek mecburıyetınde kalın'stır./ Louis Johnson millî nı'idafaa masraflarındaki kısıntıya p^k labiî olarak deniz kuwetlerınd«n başladı ve bunun başında elır.ı b ı\ ük zırlihlara ve uçaktaşır gcır>neı6 attı. Çunku ötedenberı ha"a kuvvetleri mensubları haıbJe bviyuk bombardıman tayyarelerının zırhlılardan daha muhım rol ojıiıyacağını iddia ediyorlar ve m uçaktaşır gemılere ıhtıyaç o'rnsdığını, uzun menzilli tayyarelerin Okyanuslan, hiç bir yere konmadan aşabıleceklerini, düşman hedeflerini bombaladıktan sonra gene dönüp karadaki üslerine gelebıleceklerini ileri sürüyorlardı. Hakikaten, dort motörlü üstün uçar kaleler, hiç bir yere konmadan, diınyayı dolaşıp, kalktıklan yere dönebiliyorlardı. O takdirde, Okyanuslarda uçaktaşırlarla sun'î adalar kurmakta ne mâna vardı? Mukabil ithamlar Johnson'un bu düşüncelerle barekct ettiği muhakkaktı. Fakat «United States» in inşaatını durdurmak uzere emir verirken bir kere de Deniz Bakanının fıkrini alması icab etmez miydı? Milî! Müdafaa Bakanı her nedense buna luzum gormemıştı. Denız Bakanı Sullıvan kararı gazetelerden öğrendi ve derhal istifasını verdi. Ondan bir kaç ay sonra da Kara Kuvvetleri Bakanı Kenneth Royall, Hava Kuvvetleri Bakanı Strart Symington, nıhayet Denız Kuvvetleri Kurmay Başkanı Amıral Louis Denfeld de ıstifalaıını verdıler. Kore dersi 189 milyon dolara çıkacak olan bu muazzam geminin 350 metre uzunluğunda bir güvertesı olacak ve buradan kalkacak bombardıman uçakları dü;man hedeflerini şiddetle dövebıleceklerdi. Bu guverteden atom bombası taşıyan tayyareler de havalanabılccekti. Bu geminin inşaatının durdurulması ıle, donanma harbde oynıyacağı roiilMm rolü kaybetmiş, ikinci derecede bir kuvvet halıne gelmiştir. Buna mukabil, hava kuvvetlerinin de umulduğu kadar üstün bir rol oynıyamıyacağını Kore harbi aşikâr bir şekilde göstermiştir. Bugün bir çok askerî mütehassıslarm kanaatine göre, Korede Amerikan kuvvetlerınin muvaffakıyetsizlikleri, fazla büyük çaptaki bom bardıman tayyarelerinin o bölgenin coğrafî şartları dahilinde lâyıkile müessir olamayışından ileri gelmektedir. Halbuki «United States» veya o tipte muazzam uçaktaşırlar olsaydı, daha küçük fakat bol miktarda bombardıman tayyareleri, sahile yakm bir nolctadan kalkarak, yanmadayı daha müessir bir şekilde dövebilirlerdi. (Settimana İncom'dan) İki senedir susan Genera! Eisen hower geçenlerde malum sukutılığı bırakarak Amerikan halkına hıtab etm:ş ve atcn bombasıle ınsanhğm kat'î surette mahvedılebileceğine dair masala pek ınan mak lâzım gehnedığini hatırlatmıştır. Colunıbia Üniversitesinde konuşan General, sozlerme şıınlan lâve etmiştır: « GeltfCek harbde muhprıblerın koru korune butun şehırlpri, koylerı ve binaları tahrib edecekleuni sanmak safdillık olur. I oyle bir tabıve onlara pek pahahya oturur ve bir çok yıkınMara sebeb olur. Bu hal ına51ub oldukları takdirde aleyhlerine netıce verir. Sunu da unutmamak lâz'm ki gelişıguzel ölum ve harabî saçmak zaferi kazanmak demek de"*'ldır < > Burada garib bir müşahededen bansedeceyiz. Sovyet mareşal ve , ;îenerallerı b'lhassa Bukrej, Varşova ve Budapeşteye gıttıkleri zaman scn ie Jıklerı nutuklarda, atom harbınm dünyayı yoketmek manasına releceğ'ni iddıa eden «dehşet sahcı yalanlaıa» hucum etmekten hiç bir zaman geri kalmamışlardır. Rumanyada yedek subaylann tckâmulu için açılan kurslar Sovyet sTibavlannm nezareti ve idaresi altındadır. Bunlardan bıri son zamanlarda verdiği derslerds veni bir harb vukuunda bir çok Rumen şehir va bölgelerının •nahvolmak veya ciddî hasara uğramak tehlikesmde bulunduklarına ısrarla işaret etmiştir. Bu subay ezcürrrie şöyle bir iddia ortaya atmıştır: « Ploesti petrol kuyulannm başşehrinize yakınlığı Bükreş içın pek emniyet veren bir komşuluk lolmasa gerek. Bilhassa roketle yapılan atom bombardımanlarının elli veya yüz kilometrelik inhiraf kaydstmeleri mümkündür. Bu sebebden herhangi bir bombanın yanlışhkla Bükreşe isabet etmesi ıhtimal haricinde değildir » Bu ihtimali gözönünde tutan mesul makamlar Bükreş civarıru şimdiden siyasî ve iktisadi bakımlardan ademi tnerkeziyet usulüne tâbi tutmaktadırlar. Bu hareket günden güne süratlendırılerek ileri götürulecektır. Aynı görüş şeklir.ı hareket başlan^'cı olarak ittihaz eden Birleşık Amerıka çoktanben bir «atom haritası» vucude getirmıştir. Bu harıtada en ziyade tehdıde maruz kalan bölgeler işaret edılraiştir. Iktisad ve pskerlik mütehassıslarının kanaatince tahrıbi mukadder olduğu söylenen NewYork hakikatte zannedildığinden çok az tehlikeye maruz bulunmaktadır. Wall Street ve Amerıknn kapıtahznıinın cumlei asabi yesini tcşkil edtn dığer sınır merkezlerın'n t?luıbı sırf sembolik bir şekilde vuku bulacağı soyleriiyor. Borsa, maliye ve buyük sanayi çevrelerının harbin patiak veımcsınden çok evvel rıcat hatlarına çe'cıleceklerınden şuphe etmek caız değildir. Tahmınlere balcılırsa Ne\v York'un bombardımanı bilhassa işçi sınıfına mensub kadm ve çocuklar arasında zaviata sebeb olacak, fakat Eırlc.ık Amerıkanın harb gucune pek tesir etmiyecektır. NevvYork'ta askerî hedef olarak liman ve Schenectady atom araştırmalan ensHtüsunden başka bir şey yoktur. Esasen bu enstitü de dağıtılmak üzeredır. Hiç şüphe yok ki taarruzlann merkezmi teşkil edecek en mühim hcdeflerin biri fabrika ve hidroelektrik barajlarla dolu olan Tennessee eyalctıdir. Maamafıh Bırleşik Amerıkanın atom başşehrı olan OakRidge en ziyade alâkayı çeken bir bölge olarak kalmaktadır. Düşmanın atom havacıhğı Birleşik Amerikanın ciğerleri demek olan Detroit ve Şıkagoya da uzanmağa çal'şacaktır. Bilindiği gibi Şikago Üniversitesi lâboratuarlan atom araştırmaları bakımından çok büyük bir şöhrete sahibdir Amerikanın en ehemmiyetli plutonıum fabrıkaları Washıngton eyaletinde bıı'unmamış olsaydı bu 5°hır sembolılc bir hedef olmaktan ileri geçemezdi. Kamçatkadan veya Okyanus ortasında bir denız altıdan atılacak atomlu bir «V» roketi elli veya yüz kilometre inhiraf ederek başşehrin tam göbeğinda patlayabilir. Hulâsa memleketin düsman hucumlarına en fazla hedef teşkıl edecek kısımlan büyük bir ıhtımalle doğu ve kuzey doğu eyaletleri olacakür. Şurasını da unutmamak lâzım ki Amerikanın atom parçalayıcı en büyük tesıslerı Kalıfornia'da Berkeley şeh rındedır Esa=en memleketin 49 eyaletınde 1500 den fazla atom fabrıkası çahşıyor. Maamafıh bunlar o kadar ehemmiyetli olmadığından bombardımandan kurtulmalan muhakkaktır. Avrupa için aynı tahminlerde bulunmak rr.aalesef mumkun değıl, Bu kıtada her şey askerî harekâtm inkişafma bağlıdır. Bazılarmm soyledikleri gibi Avrupamn 48 yahud 72 saat zarfında Ruslar tarafından işgal edileceği farzedilirse Paris ve Batl Avruparun bir çok şehri muvakkaten felâketten kurtulur. Muvakkaten diyoruz, çünkü mukabil taarruz başladığı zaman Pari hedeflerüe bu memleket belki de Avrupada cereyan edecek atom harbinin baslıca kurbanı olacaktsr. Bu sefer harb dışında kaJması pek de muhtemel görünmiyen Isviçrede, atom bombalanna göre1 hedef yoktur. Fakat ne de olsa Belfort veya Mulhouse'e havale edilen bombalardan bazılarımn buralara düşmesi beklenebilir. Rusya ve peyklerinln başşehirleri en çok bomba yiyecek beldeler arasındadır. Çünkü bu memleketlerin ea büyük sanayi merkezleri bassehirleri cıvanna toplanmış bulunmaktadır. Misal olarak Varşova, Budapeşte ve Bükreş gösterilebilir. Hele Bükresin durumu hepsinden berbaddır. Çünkü petrol kuyularile arasında fazla mesafe yoktur. Memleketin vüsatina rağmen Rusyada atom bombalanna pekl çok hedef bulunabilir. Siyasî j ehemmivetleri kale alınmasa bile Moskova ve Laningrad birinci sınıf sanayi merkezleridir. Ukraynada endüstri kesif bir haldedir. Bundan başka Kafkasya petrol kuyulan, Urallarla Moskovanın ötesinde kâin kısmen yeraltınj da inşa edilmiş fabrika şehirleri | de hesabda vardır. r San Remo Güzeli J sin bombardımandan masun kalmasına imkân yokrur. Bununla beraber Sarre ve Ruhr havzalarınm, Le Havre, Cherbourg, Bordeaux, Marseille limanlarının ve Metz şehrınin atom bombalannın tesirlerine daha fazla maruı kalmaları muhakkaktu. İtalyada da durum buna benzer bir şekıl alabilır. Orada da MilâDemek oluyor ki Roma istisna no ve Napolı'nin atom bombala edüirse, Avrupada hiç bir şehir' rına Romadan fazla hedef olmaa bombardımandan masun kalacal beklenebılır. Benelux şehirlerine ğından emin olamaz. Atom bom, gelınce onlar her yerden fazla bardımanlannın neticeleri de tehdıd altındadır. Holanda ve malum. Belki İskandinav başşeBelçikadaki limanlann ve kesif hirlerile Paris, Prag, Madrid ve sanayi merkezlerinin atom tesi Bem feda edilmez. Buna mukabil rinden kurtulmalarına imkân en agır tehdid» maruz kalanlar yoktur. Londra, Moskova, Berlin, BrükDüşmanın asıl baskısı İngilte sel, Lizbon (hava alanı yüzünı de kendini hissettırecektir. Yüz den) v« Orta Avrupa ba}?erıirle(İnuüees'dan) lerce limanı, askerî ve sanayi ridir. Hava kuvvetlerıle bahriye arasındakı ezelî rekabeti bilen gazetecıler bilhassa Drew Pearson'ia Walter Wînchell Millî Müdafaa Eakanı aleyhine şiddetli neşnyata bı isıdılar. Bu arada başlıca JU m ele ileri süruluyordu: < Forrestal donanmaya fazla kıymft ve tahsisat vererek diğer kuv\etleri ihmal etmektedir. Kendisi bahrıyeden gelmedır; onun için, Türkiyede olduğu gibi İtalyada da Avrupa Güzellik Kraliçesi donanmaya karşı luzumundan faz müsabakasınm hazırhklan ilerlemektedir. Yukandaki resim, San R e la yakınlık duyması pek tabiidır; mo gL'zelını göstenyor. Bütün İtalyan şehirleri birer güzel seçmişlerbımenaleyh, üç kuvvetı aynı de dir. Avrupa müsabakasına katılacak olan İtalyan güzeli bunlar arasmrecede tutması lâzım gelen Millî dan ayrılacaktır. San Remo güzelinin İtalya güzeli olmak için büyük Mudafaa Bakanlığını lâyıkile ifa bir gansa malik olduğu bildirilmektedir. ec'cmez.» James Forrestal'in ölümündeu fkinci Dünya Savaşının faydalı yabu ıkı gazeteciyi mesul gorenler digârlanndan birisi de hiç şüpolmuştur. Bu, şüphesiz, bir miı hesiz, «kara ışık» adını verdıkleri Savaştan evvel balâşadır. Fakat, bu gıbi acı terı ultraviole ışıktır. kıd ve şiddetli hücumların bu a» sadece tıbbî maksadlar, yani sun'î rada bir çok yalan ve iftiralann güneş makamında kullanılan bu Forreıtal'a ömrünun son günlerifli göze görünmez ışık, bugün bu dar âzab ıçinde geçirttiği muhakkak sahadan maada, çe§idli yerlerde kulianılmaktadır. ti' Dünya çapmdaki harbleri, uzun Dığer taraftan, Truman'ın James Forrestal'a karşı pek fazla seneler idame ettirebilmek, ikmal bir yakınlık duymadığı da malum iş'.erini düzenli bir şekilde idareye dur. Vakıâ Truman, Millî Müdafaa vabeste olduğundan, istihsali hızEakanınm ehlıyetine ve dirayetınc landırmak, malzemenin nıükemmekarşı büyük bir takdir hissi bes liyetini gayeye vardınnak icab etlıvordu; fakat Roosevelt'te» ve miştir. Bazan günler sürecek olan ondan evvelki bütün dığer Ameıt kimyevî teamülleri, bir kaç sanıye kan Cumhur Başkanlarında olan içinde sona erdirmenin, istihsalde deniz sevgısi onda yoktu. Her üç sağlayacağı sürati tahmin etmek kuvveti de aynı seviyede tutuyor, zor değildir. Meselâ bir istihsalin her birıne müsavi değer verilme can alıcı maddesi olan kloru naftalini elde etmek, kara IŞIK savesins*nı istiyorriu. de mümkündür. Bazı basit moleSiyasî bir hata küllerden başlayarak buyük molaForrestal'in 19irf de siyasî bir küllü cisimleri elde etmenin de ye lecek olursa, foto elektrik hüerede, hata işledığini ılerı surenler de gâna yolu, gene ultraviole ışıktır. bir inkıta hasıl edeceğınden, alarm zilleri çalmağa başlar. Bu hailin vardır. Bunlara göre, o sene Trul'Jçak meydanlanna, fabrikaların man'ın, Cumhur Başkanlıgına de emniyetini sağlamak maksadile mu bir hırsız eli, veya gövdesi olması vam edip etmemesini tayin edecek avyen noktalara konulan projek takdırinde, otomatik âletler sayeolan seçımler yaklaşırken Mılli Mu torlerin hizmetini de gene burada sinde, demir kepenkler derhal aşadafaa Bakanı tamamıle bıUraf zıkretmek icab eder. Düşmanın gö gıya doğru irıerek, mücevheratın kalmış, Truman ın aleyhınde bu zunden ancak bu sayede gizlene çajınması önlenmiş olur. Ultraviole ışığın polisteki tatbisöz sarfetmemekle beraber lehm bilen strateiik noktalar, aynı ışığa de de hiç konuşmamıştı. Bu süku karşı hassas tertibat sayesinde, ko katı da, bu ışık altında muhtelif tu ile âdeta, Truman m Cumnur laylıkla meydana çıkanlabilmiştir. cisimlerin, çeşidli renklerle ışıldamasına (Fluoresans) dayanmaktaBaşkanlığmda kalmasını istemediMdcevheratçı camekânîarmın Hır dır.. Nitekim evrak, evrakı nakdiğmi aniatmiE oluyordu sızlara karşı muhafazası da gene ye bilet üzerindeki rakam ve yazı Truman tekrar seçıhnce de kara ışık sayesinde yapılmaî.tadır tahrıfatı, renk tehalüfü dolayısıle Foırestal'ın mevkii çok müşo'il Ufak bir lâmbanın verdiğı goze go kısa bir zamanda meydana çıkanbir mahiyet aldı. Bunu hisseden runıniyen ışık, önüne bir hail 2e1 labilivor Cinaî vaVaJsrrla ruı izle Televizj onlu otobüs Los Angelos ile SanFraneısco arasında televizyonlu otobüsler işlerneğe başlamıştır. Perde şoförün bulunduğu yerin üstüne konmuştur. Ne sarsıntı, ne de tuneller. yolcuların televızyon progıammı takıb etmelerme mâni olmannktadır. Atom savesinde gebeli.'i devresi doıt aya inîyor Fransada VilloJuif Nisaiye KliiŞi Şefi Prof. Dr. Charles Depresles'in Paris Tıb Akademisinde açıkladığına göre, dokuz aylık tabiî gebelik müddetini yanyarıya indirmek mümkün olacaktır. Prof. Depresles, Rin<?ierBerliet'nin atom şua âletı yardımile, ana rahmindeki rüşeymin inkişafında mühim rol oynayan bazı hormonların faaliyefini o derece arttırmağa muvaffak olmuştur ki, yslnız dört ay zarfında çocuk dünyaya gelmektedir. Tecrübelere daha geniş ölçüde Paris Universite kliniğinde devam edilecektir. Telsizle maden araşhrmalan Arz tabakalarının jeolojik bakımdan tetkikinde " elektro manyetik dalgalardan istifade edilmeğe başlannustır. Muayyen uzunlukta tel BİR İKİ SATIRLA sız dalgaları, muayyen arz tabakalauni nüfuz etmekte, diğerleri tarafından ise durdurulmakta veya geri çevrilmektedir. Dalgaları muhtelif uzunluklara ayarlamak suretile toprağm altında mevcud taş tabakaları, maden ve su damarlan tesbit edılebümektedir. Yanmaz ahşab evler Bırleşik Amerikanın Clevelan'i eyaletmde açılan bir mesken sergisinde, ateşe mukavim hususî bir cğaçtan inşa olunmuş bir ev teşhuedıimiştir. Itfaiye tarafmdan yapıl&n tecrübeler neticesinde bu çeşid cvlerin yangından yüzde yüz masun olduklan anlaşılmıştır. Hidrojen bonıbasmın infilâk ettiği yerde elli yıl boyunca hayat kuruyor Würzburg Üniversitesi fizik profesörü Dr. Fritz Teichmann'ın Bad Klssingen'de verdiği bir konferansta söylediğine göre, infilâk eden hidrojen bombasının tesir sahası dahilinde en az elli yd insan ve beyglr kuvvetind» bir motörün bir saatte istihsal edeceği enerjiye müsavi olurdu. Bugüne kadar böyle bir imha ameliyesıne muvaffak olunamamıştır. Atom bombasında hayvanların yaşamasına imkân yok bile gramın ancak binde biri partur. çalanmaktadır. Yaşlara göre öğrenme kabiliyeti «Ses» li harfler Kolumbıya üniversitesi ruhiyatBirleşik Amerika Ilmî AraştırC'larınm yaptı&ı tetkiklere göre, oğrenmek için en müsaid çağ, 14 malar Encümeninin bildirdığme ile 25 yaşları arasıdır. Yeni bilgi gore, körlerin matbu yazılan okuka7anma kabiliyeti ,bu yaştan iti malarını temin eden bir âlet icad baren her yıl yüzde bir nısbetinde eailmiştir. Bu âletin esas aksamı, azalır. 45 yaşmda dahı öğrenme fotoelektrik hücre ile, basılmış harf kabiliyeti, 14 yaşmdan evveline leri sese kalbeden bir mekanizmanazaran daha fazladır. 65 yaşmda dan ibarettir. Körler, kısa bir muöğrenme kabiliyeti, 25 yaşındakmin mareseden sonra herhangi bir kiyansı kadardır. tab veya gazeteyi okuyabihnekteSun'î diş dir. Avusturyalı bir dişçi, uzun tecSarhoşluk derecesini ölçen âlct rübe ve çalışmalardan sonra, çene NewYorkta açılan Kımya Sanakemiğındeki oyuklara sun'î di} tak yü Sergisinde, sarhoşluk derecesmi mağa muvaffak olmuştur. Tabi! dişlerden farkedılemiy%en bu dişle ölçen bir âlet teşhir edılmiştir. Arin fabrikaca imaline yakında ba| merikan polisi, Yale Üniversitesinde yapılınış olan bu âletle yakuıdan lanacaktır. Bir gramhk maddedeki enerji ilgilenmektedir. Içki kullandığından, Eğer her hangi bir maddemn bir SÜphe edllen şofor bir, ıkı defa üfgramıru tamamıle parçalamak kabil ledi mi, derhal ibre sarhoşluk dereolsaydı vereeeği enerji, 34 milyon cesini gosteriyor. mak maksadile, ultraviole ışık ve sun'! yağmurla tecrübe edilen kumaşın ne derece renk değiştirdiği anlaşılmaktadır. Sadece kumaşlar değil, ve fakat senelerce, güneş ışığına ve havanın türlü şartlanna maruz kalacak ol^n otomobüler, yeni ortaya konmuş olan yağlı boyalar, kontrp'âkîar, hep bu yolla tecrube edıldıkıîn sonra, kalitesi anlaşılabıLycr Sanayün ba} derdi olan sak'n elektrik ,yani sürtünme dola\ ısıle hasıl olan elektrik, her sere z a r ' n milyonlan aşan yanjınHrı has'l etmekte olduğundan buna mânı olma çareleri aranmış, ve nıhayet ^ara ışık bulunmuştur. Meîkur ış'.k altında, sakın elektrik terakumu ımk&nsızdır. Gene sakin elektrik do'ayısile muntazam brr şekilde bufc'ilcmiyen elyafı, ultraviole ışık altında, muntezam bir şekılde bukmek >"»bıldir. Ztra, kara ışık, hfler uzsrindenin, bozulmasına sebebiyet verde teraküm edecek ve yekdığerıni mesıne mânı olunabılmektedır. defetmeğe saik olacak plektrık haAmerikada tesis edılmıj olan bir mulesinin terakümüne minı olmaKburoda, çeşıdlı muayeneler ultra vitadır. yole ışık altında yapılıyor. Mezkur Eski sanat eserlerinin ultraviomüessese, gerek devlet hesabına, gerek hususî muesseseler hesabma, le ışık altmda muayenesi, hangileır.amul maddelerin muayenesını rinın sahte, hangilerinin hakıkî olyapmakta, bunların safıyet derece dugunu göstenyor. Sahte pulların, lerini tayin etmektedu. Aylar hattâ aym yolla meydana çıkarıldığı da seneler sürebilecek olan tayinler nu söyleniyor. Ultraviole ışığın, bugüne kadar ışık sayesinde bir kaç güne sığdıbilmmiyen tatbikatını meydana çırılabılıyor. Meselâ boyanmış olan bir kuma karmak içın ara;hrmaİ3r devanı şın renk atıp atmıyacağmı, çeşıdü etmektedir. Onümüzdeki senelerde, hava şartlan altında, evsafını kay şayanı hayret yeni keşiflere şahid bedıp etmıyeceğini meydana çıkar olmamız kabil olabilecektir. i FENNÎ BAHİSLER Ultraviole ışığın yeni keşfedilen büyük faydaları Yazan: Rıdvan rinin de tetkiki. ortaya bir çok gerçekleri koymaktadır. Kara ışık, belediye kimyahaneleri için âdeta bir mürşid rolündedir. Gıdaî maddelerin tahlit ve tağşişi, kimyevî yollarla meydana çıkarmaktansa, en kesürme yoldan. şö?e görünmiyen ışık kullanarak bu tayini yapmak daha müreccahtır. Tereyağı, mezkur ışık altında san bir fluoresans hasıl eder. Nebatî yağlar, fluoresansın rengini değiştireceğınden, keyfiyetten derhal haberdar olmak kabildir. Tababette, sterlizasyon keyfiyeti, ultraviole ışıkla da yapılıyor. Mikrob. vevahud bakteri ıhtiva eden Tezel teb ve sinema gibi umumî yerlerde, nıüstevlî hastalık mıkroblannuı yok edilmesi de, bu ışıkla yapılabilıyor. Ancak, hava cereyanlarıle, havası mütemadiyen değiştirılen yerlerde, dezenfeksiyonun mütemadî bir şekilde yapılması icab etmektedir. Ultraviole ışığm, dalga boyu müsaid oUnadığı cihetle, gıdalarda va insanî bunyedeki mikrobları öldunneğe imkân vermiyor. Fakat açık kabda sak'anan gldaların, uzerine konacak, mantar ve bakteri cmsınden mevcudiyetleri, bu ışığa bir ınuddet arzederek öldürmek kabildir. Boylece, mantarlann, o mad suların temızlenmesi, ikinci Dunya Savaşmda büyük kolayhklar sağlamıştır. Bakterilerin öldürülmesi mümkün olduğu gibi, tefrik ve teşhisinı de, gene, bunların kara ışık altında, muhtelif renklerle ışıldamasma dayanıyor. Hattâ Kanser hücrelerinin normal hücrelerden tefriki de, bu sayede kabil olmaktadır. Salâhiyetli bir âlimln tetkiklerine göre, kanser ameliyatı hitamırıda ultraviole ışıkla yapılan muayene, habis hücrelerın tamamen çıkarılıp çıkanlamadığmı tetkike imkân vermektedır. Havadaki bakterilerin öldürülmesi de mümkündür. Hastane, mek