Katalog

17 Mayıs 1950 CMHURİYET BİR DAKÎKA: duuasllcMüil Seçimlerin neticesi sabaha ka rşı belli oldu Liyakat Ali Hanın Amerika seyahati Baştaraft 1 inci sahifede J Şimdiye kadar iktidara göre hare başvurmuşlardır. Malatyada İs zırlanmış program ve nizamnamet İnönü başta olmak üzere C. memizin bundan sonra muhaleuzere fet vazifesine göre hazırlanacağıNewYork'ta karşılayrcılar, akistanın hakikaten li H. P. listesi kazanmışbr. katli bir şahsiyet olan uçağın gecikmesi jüzünden, Bu gece sabaha karşı alınan ne ru tahmin ediyorum.» Ekrem Hayri Üstündağın Basbakanı Liyakat Ali tıceler Halk Partisinin 7 bağımsız hava meydanında refikası, şimdiki halde olmak üzere en fazla 52 milletveHan beyanatı bulunamadılar Başkan Truman ile Amerika Bir kili çıkarabileceğini gösteriyordu. İzmir 16 (Telefonla) D. P. lesik Cumhuriyetlerinin misafiridir Millet Partisine gelince bu seçim Izmir İl İdare Kurulu Başkanı NewYork 16 (a.a) Beşiktaş ler. Hindistan Basbakanı sayın lerle tasfiyeye uğramış gibidir. ve İzmir mılletvekili doktor Ek futbol takımı Birleşik Amerikanm Nehrunun Amerikayı ziyaretten Meclise ancak bir mılletvekili gön rem Hayri Üstündağ şu beyanat seçme takımları ile 7 maç yapımak sonra Pakistan Basbakanının da derebilmiştir. ta bulunmuştur: üzere bugün saat 8 de uçakla LonŞehrimizde seçim neticeleri resBaskan Truman'a misafir olması « Bugünkü mesud neticeyi dra'dan NewYork'a gelmiştir. zaten bekleniyordu. Nehru'nun A men ilân edilmemiş olmakla bera yüksek milletimizin aklı selimıne 23 kişilik grup, 17 oyuncu ve 6 merikadan dönüşii ve Liyakat Ali ber D.P. alınan rey adedini tesbit ve olgunluğuna medyunuz. Bılmürekkebdir. Uçak Hanın Amerikaya hareket edisi a etmiş bulunmaktadır. Buııa göre, hassa seçimlerin neticesi alın idareciden rasmda vııku bulan mesud bir hâ Cclâl Bayar 252 387, Prof. Dr. Fuad dıktan sonra vatandaşlarımızın Londra'dan 3 saat rötarla ayrılmış, dise. iki komşu, dost ve kardeş Köprülü 249.171, Adnan Menderes gösterdikleri sükunet ve vakar fakat kaybolan zamanın bir kısmemleket arasında yani Hindistan 251.232, Halil Özyörük 253.792, Gl. her türlü sitayişin fevkindedir. mını yolda telâfi etmistir. Uçağm la Pakistan arasında azınlıklar me Ali Fuad Cebesoy 243,963, Fuad Bütün partiler mensubları ile ta gelişinde futbolcuları karşılamağı selesi üzerinde sağlam esaslara da Hulusı Demirelli 246.386, Dr. Nihad rafsız vatandaşlarımızın seçim tasarlamış olan birkaç Türk meyanan ve iki memleket arasında Reşad Be1"çr 243.390, Faruk Nafiz lerde gösterdikleri olgunluk muru ve meraklılar uçak geldiği kardeslik münasebetlerinin temel Camhbel 240 425, Enver Adakan millî tarıhimize şeref sahifeleri anda meydanda bulunamamışlarleşmesini gözeten bir anlasmaya 239.301, Hüsnü Yaman 236.343, Prof kazandırmıştır.» dır. Maamafih Amerikan Futbol varılırası ve tatbik mevkiine kon Dr. Sani Yaver 246.396, Celâl Fuad Ekrem Hayri Üstündağ, Adliye Federasyonuna mensub iki yüksek Türkseldi 236.533, Dr. Mükerrem ması idi. Sarol 232.637, Salamon Adato 236.946, ve idare erkânını tarafsızlıkla memur Jack Flanshalft ve Louis Sayın Nehru ile Liyakat Ali Han Senihi Yiirüten 244.469, Mithat rından dolayı överek ve seç m Greenblatt futbolcuları karşılamışarasında imzalanan bu anlasmanın Benker 232.381, Füruzan Tekil neticelerinin milletimiz, memle lardır. vadettiği istikhal, sulh, elhirliği ve 230,508. Nazh Tlabar 231.969, Salih ketimiz için hayırlı ve mesud olrefahla desteklenmis parlak bir is Fuad Keçeci 233.559, Mithat Sözer masını Allahtan dileyerek sözletikbaldi. Bu yüzden iki kardeş ve 230 607, Ahmed Hamdi Başar 238.875, rine son vermiştir. komsu memleketin dış politikala Fahreddin Sayımer 230.713, Ahilya Seçimde vazife görenlere rında bir ahensin teessüs etmesi Moshos 227.433, Bedri Nedim Gökteşekkür de gayet tabiî idi ve bu yüzden Li nil 233.179, Dr. Andre Vahram îzmir 16 (Telefonla) D. P. vakat Ali Han, Cevahir Lâl ve Manisa İl İdare Kurulu bir beNehru gibi Mr. Truman.n davetini 2 2 7 9 0 1 A*™* Topcu 229.955, Ihyanname neşrederek seçimde vakabııl ederek Amerikayı ziyaret et 'san Altmel 229.785 rey almışlardır. zife alanların dürüstlüklerınden C.H.P. adaylannın en fazla almistir. dolayı kendilerine ve Manisa îngilizler, Alman mallandıkları rev miktarı 109.562 dir. Bu Sayın Liyakat Ali Han, Amen. r a k m 3 049 a k a d a r sayın Liyakat Ali Han, Ameri. halkına teşekkür etmistir. d ü ş m e k t e d i r Beyannamede şu satırlar da nın şiddetli rekabetinden kada çok iyi karşılanmış ve Pakıs { M ,, p a r t i s i n r 1 p n H ikmpt Rsvnr Mıllet Partisinden Hikmet Bayur tanın dayandığı esasları gayet iyi 1 8 7 7 4 6 ımlştlr vardır: * a bahsediyorlar anlatmıstır. Onun Amerika âyan «Hürriyetsizlikten bunalmış C.H. Part'si Istanbul Bölge meclisinde söylediği nutıık çok Müfettişi Prof. Sadi Irmak dün bir milletin hakkını alabilmek Londra 16 (A.P.) İngiliz Enkıymetli bir eser sayılabilir. kendisile görüşen bir arkadaşı için mücadele eden partimiz bir dustrileri Federasyonunun dış ticaAnlabsına göre, Pnkistan, Hin mıza şunları söylemiştir: daha bu mevzu üzerinde vatan ret direktörü F. İ. Ramsden bugün distanda yasavan yüz milyon müs<' Parti merkezi ile temas et daşların ıstırab çekmemeleri için gazetecilere verdiği bir demeçte, lümanm yenilmez azmi sayesinde mek üzere bu gece Ankaraya gi bütün kuvvetile çalışacaktır.» Almanyanm Türkiyeye diğer her vücud bulmus bir memlekettir. Bu diyorum. C.H.P. iktidar vazife Cebesoy ve Özyörük Ankaraya hangi bir memleketin rekabet edeyüz milyon müslüman bir ekalliyet sinden muhalefet vazifesine geçgittiler miyeceği fiatlar üzerinden ticaret durumunda yaşayamazdı. Bu ekal mişt:r. Bu yeni vazifenin vatan Yeni milletvekillerinden bir emtiası teklif etmekte olduğunu liyetin, ekseriyet teskil ettiği bir çin iktidar kadar lüzumlu olduçoğu şimdidejj yer tutmak üzere söylemiştir. saha Vardı ve bu saha da serbest juna kaniiz. İnönünün liderliğinAnkaraya gitmektedirler. Buna Ramsden, Alman rekabetini karyasamak emelinde idi. Pakistan, bu de 70 kişilik bir muhalefet grumukabil milletvekilliğinden ümid şılamak için bir şey yapılamıyacak ekalliyetin ekseriyet teskil ettiği pu Millet Meclisinde küçümsenleri kesilenler de şehrimize gel olursa BuyükBritanya için Türk sahada hür yaşamak istemesinin miyecek bir kuvvettir. mektedirler. piyasasını kaybetmek tehlikesi ifadesi idi. C.H.P. de yeni kararların ahDiğer taraftan îstanbul millet mevcud olduğunu ve şimdiki halde Pakistan da bu esas dairesinde nacağını da ümid ediyorum. Bu vekili Halil Özyörük ile General kurıılmuş ve Liyakat AH Hanın arada bazı değişiklıkler de elbet Ali Fuad Cebesoy, Celâl Bayar Alman rekabetinin dünyeıun hiç aniattığı gibi durum şu şekilde in yapılacaktır. Ocak ve bucak tak tarafından Anka.raya davet edıl bir tarafında Türkiyedeki kadar kuvvetli olmadığmı belirttniştir. kisaf etmistir; simatı üzorinde durulacaktir. mişler ve Ritmişlerdir. HIIMIIIIJIIII •Devletin iktidar ve otoritesini iHiıiMiiHinııııııııııııııınnnnııııııllıııniHiıııııııımnıtıoı Yakm ve OrtaDoğuda yapüğı 9 halk tarafmdan seçilmis mümessilhaftalık bir tetkik gezisinden heler va^ıtasile kullanmağa ahdetmis nüz dönmüş bulunan Rpmsden, Albulunuvoruz. Bu ahdimizde islâmiman fiat rekabeti hakkında bazı yetin demokrasi prensiplerini. hürmisaller zikretmiştir. riyet, müsavat. tolerans ve içtimaî Baştarafı 1 inci sahifede sdalet mefhumlannı daima gözöSöylentliğine çöre, bir Alnünde tuttuk. Bunda teokrasi ba hezimeti teşkilâtm maneviyatı ütonu 68 dolarKalıire 16 (a.a.) Arab Birliği man firması, his mevzuu olamaz. Çünkü islâmi zerinde eeniş rahneler açmasını siyasî komitesi toplantısı sonunda dan yuvarlak demir çubuk tesliyet. vicdan hiirriyetine istinad cder, önlemek bir numaralı meseleyi teş aşağıdaki tebliğ yayınlanm^tır: mîni tekliî ederken BirleşîiîAmetazyiki takbih eder. Rehbaniyeti kil edıyor. Bu hezimetten büyük 13 nisan 1950 kararnamesi ve Mı rika tarafından istenilen fiat ton meneder. Sınıf sistemini tanımaz. dersîer alınacağı Partinin bir çok sırın isteği gereğince Birlik kon başına 100 dolardır. Bir Hatlburg İslâmiyet bütün insanların müsavl mensublan tarafından umulmak seyi toplanarak Arab Filistinin dofirmasının 11.500 dolara Türkiye piolduğunu, namuskârane çalıştnak tadır. Cumhuriyet Halk Partisin ğu kısmımn Ürdün tarafından ilyasasına satmayı teklif ettiği eksşartile erkek kadın her fcrdin me den şimdi, Meclisin muhalefet uz hakı üzerine tahaddüs eden durukavatörler (inşaatta kullanılan kazı vu olarak memlekete hizmetler sai, gayret ve teşebbüslerinin, ikmu müzaJcere etmistir. Siyasî kotidar. maharet ve kabiliyetlerinin bekleniyor. Partinin iktidardan ay mite meseleyi bütün cephelerinden makinaları), rakib bir Fransız firma tarafından 46.000 dolara teklif semeresini görmek hakkına iman rıldıktan sonra ilk tamimi bugün inceledikten sonra, Ürdünden baş edılmektedir. maktadır. tslâmiyet şahsî mülkiyete teşkilâta gönderildL Hilmi Uranın imzasını taşıyan ka devlet temsilcilerinin ittifakila inanır. Ancak hak gasbctmekten Alman firmalarınm demir döyazıda C. H. P. nin iktidarı kay Ürdünün hareketinin 13 nLsan ka> kazamlmış büyük servetlerin terararnamesini ihlâl ettiğini kaydet kümhancleri için teklif ettikleri kümüne aleyhtardn ve bilhassa teh bettiği resmen bildirilmekte, cbu mEteriyol, İnçilizler tarafından teklike tevlid eden müsavatsızhkların bir vakıadır» denilmektedir. Genel miştir. Komite daha sonra Ürdüne o Başkan vekilinin bilhassa belirttiği karşı alınacak tedbirleri incelemiş !if edilen fiatlardan T 28 düşükpeyda olmamasma dikkat eder.» cihet, Partinin böyle bir dunımla tir. Suriye, Lübnan, Suudî Arabis tur.» Livakat Ali Hanın bn sözleri A karşı karşıya kahnasında küçük tan, Mısır birlik anayasasının 19 Ramsden şimdiki halde İngiltemerika kongresinde söylemesi ha büyük teşkilâtın hiç bir taksiri ol uncu maddesinin ikinci fıkrasına ıcnin Türkiyeye pek az satış yapkikaten güzel ve şerefli bir hare madığıdır. Hilmi üran bilâkis canuygun olarak Ürdünün Arab Birli tığını zira Tıirkiyenin elindeki Sterketti. la başla çabşan arkadaşlarına te ğinden ihracına dair tavsiyeyi taslin stokumın kıt olduŞunu söylemiş tslâmiyeti bütün hakikati ile şekkür ederken, şunları belirtiyor: vib etmişlerdir. ve şunları ilâve etmistir: «Partimiz bundan böyle yeni bir Amerika kongresinin sakafı al< Almanya gene Türk mallarıIrak ve Yemen temsilcileri hütında anlatan bu müslüman dev çalışma devrine girmiş bulunmaktadır. Muhalefette çalışarak mem kumetlerile istişarede bulunmak ü nın en büyük ahcısı olmak üzerelet adamı hakîkaten takdire değer bir şahsiyet olduğunu belirtmiştir. lekete bu sahada da hizmet sağla zere toplantının tehirini i=tedikleri dir, aynı zamanda Türk emtiası Liyakat Ali Hanın bu medenî ce marun şerefli örneğini vereceğiz.» için siyasî komite konseyi 12 hazi için en yüksek fiatları vermektedir.» Genel Başkan Vekili arkadaşla tana talik edilmiştir. sareti her müsiümantn kalbinde en güzel akis bırakmıstır ve Liyakat rına, «Hiç fütur getirmeksizin bu PROF. NİMBUS'ÜN MACERALARI: Ali Han bu seyahatinde hem mad yeni devreye intıbak etmelerini deten, hem manen muvaffak ol tavsiye ederek «iktidarı kaybetmiş olmanın hiç bir kimseye karşı muştur. küskünlük izharma hak vermiyeÖmer Rıza DOĞRUL ceğini» hatırlatmaktadır. Beşiktaş takımı NevYork'ta Sebeb ve netice Bazı vatandaşlara, boş yere sinirlenip üzülmemeleri için, şu vecizeyi haürlatahm: «Felâket başa gehneden evvel, onun esbabı mania ve müdafaası düşünübnek lâzımdır. Geldikten sonra teellümün faydası yoktur.» Bunu Büyük Gazi 1920 de söylemiş. Şimdi me'yus olanların bu satırlan en az, ve son olarak, dört sene evvel okuyup anlamalan lâzım değil miydi? D. N. SeçimEer ve yabanct basm Batının gazeteleri. Türkiyede tam bir demokrasi mevcuddur diyorlar NewYork 16 (R.) Amerikan basmı Türk seçimlerinin neticelerini tefsir etmektedir. NewYork Times gazetesi «Türkiye demokrasiye oy veriyor» başlıklı yazısında şöyle demektedir: «Cumhuriyet Halk Partisinin secimlerde uğradığı yıkıcı ve hayret verici mağlubiyet, yalnız Türkiyenin değil fakat bütün Baü demokrasisüıin de iftihar etmesi lâzım gelen bir neticedir.» Gazete, bu seçimlerde en büyük şerefin İsmet İnonüye aid olduğunu yazmakta ve şöyle demektedir: «Zira memleketin* demokrasi yolunda büyük terakkiller kaydettiren İnönüdür. «Amerikan resml kanati olarak gazetede D. P. nin zaferinin memleketin dış siyasetine hiç bir dahli olmadığmı söylemekte ve şunları yazmakta dır: «Türkiye soğuk harbde daima Batı ile beraberdir ve muhtemel olarak bizimle beraber kalacaktır.» Demokratların iktidara geçmesini gittikçe artan hayat pahalıhğuıa ve köylünün memnun olmamasına atfeden gazete, devlet kapitalizminin daraltılması ve sendika kanunlarııun daha liberal bir hale sokulmasma dair Celâl Bayarm seçim vaidlerini hatırlatmaktadır. İngiliz basınmda İngiliz gazeteleri ve radyoları Türk seçimlerinin neticelerine büyük yer ayırmaktadırlar. Radyo tefsircileri günün iki mühim hâdisesini şöyle göstermişlerdir: 1 Türkiye seçimleri: 2 Güney doğu Asyadaki durum. Siyasî yorumcular da bilhassa şu noktalar üzerinde tamamile mutabıktırlar: 1 Türkiyede hakikî bir demok rasi rejimi mevcuddur. 2 Türkiye hür dünya saflannda kuvvetli mevkiini işgale devam edecektir. Times gazetesi de, Türkiyede hakikî bir demokrasi mevcuddur demekte, Manchester Guardian da 1950 seçimlerinin 1946 seçimlerine benzemediğini kaydetmektedir. Daily Telegraph gazetesi, Domokrat Partinin «nisbeti hattâ muzaffer olanları bile şaşırtan muvaffakiyetinin, bir siyaset değişikliği olmayıp, uzun zaman devam eden tek parti hükumeti sistemine bir aksülâmeli olduğunu ileri sürmektedir. Paris basınmda Türkiyede cereyan eden seçimlerin neticeleri bu sabahki Paris basınmda bir çok tefsirlere yol açmaktadır. Bütün gazeteler seçimlerin tam bir serbestî içinde cereyan ettiğini belirterek bunda Türk milletinin siyasî olgunluğunun bir delilini görmektedirler. Le Matin gazetesi, dünyadaki en tehlikeli yolun bekçisi olan Türkiyenin iç durumunu belirtmekte ve şöyle demektedir: «Eğer temiz Türk köylüsü benliğini idrak etmişse, bu âlicenab milletin 4 senede 4 asırhk bir hamle yaptığını kabul etmek ıâzundır.» L"Epoiue gazetesi, seçimlerin neticesini tahlil etmekte ve şöyle demektedir: Boğazlar meselesinde Türkiye hiç bir mudahale kabul etmiyecektir. Burada Türkiyenin sadece güvenliği değil fakat toprak bütünlüğü de bahis mevzuudur. Boğazlar üzerindeki politikada hiç bir değişiklik yapılması melhuz değildir. Fakat acaba iktidan kaybeden hükumetin Batı savunma paktınm temadisi olarak telâkki ettiği Akdeniz paktı siyaseti için de aynı şey söylenebilir mi?» Ankarada seylâb iddî gazetelerin mizah sütunlannda okunmuştur: «Bir müddettenberi memleketizde hüküm sürdüğünden şikâyet edilen kuraklığı gidermek üzere «Halk» tarafından yapılmakta olan yağmur duası nihayet tesirini göstermiş ve bu yüzden hasıl olan dereler memleketin bir çok yerlerinde olduğu gibi Ankarada da bilhassa Kurultay mahallesini basmıştır. Mayıs başındanberi gök gürültüsile birlikte püfür püfür esmeye başlamış ve bir aralık kasırga halini almış olan karayel fırtınası 11 mayısta birdenbire sükunet bulmuşsa da 14 mayıs pazar sabahı sağnak halinde başlayan ve bazı yerierde dolu halini alan yağmurlardan Demokrat deresi taşarak Kurultay mahallesini hemen hemen tamamen kaplamış ve bu arada üç yüz kadar hane ile on üç Bakanlığı kâmilen tahrib etmiş v» İnönü tahlisiye ekiplerinin bütün gayretlerine rağmen içindekiler kurtarılamamıştır. Yalnız mühim surette hasara uğramış olan Başbakanhkla İç İşleri Bakanlığı içindekiler mucize kabilinden kurtulmuşlardır. Seylâbzedelere Kızılay tarafından yiyecek ve mum gönderilmiştir. Sıra ile Başmakaleden devam malıdır. Bu arada şimdiki genc iktidann işliyebileceği hataları önceden görecek, kabilse bunları önleyecek bir irşad ve ikaz yolu tutulabilirse, Partinin halk gözünde zayıflayan prestijini kısa zamanda kıırtarmak ve yükseltmek nıümkündür. Demokrat Partiye gelince, bu Parti herşeyden önce Atatürk inkılâblannın samimî bir yürütücüsü olduğunu içeriye ve dışarıya karşı derhal göstermek zorundadır. Kısa devrim yılları içinde yıldınm hızile başardığımız medenî hamlelerden geri dönmemize imkân yoktur. Demokrat Partinin 1946 danberi haşardığı savaş, inkılâb prensiplerinin bu tnemlekette feyizli bir şekilde kök saldığına bizi inandırıyor. Tek parti zamanında girişilen bazı aşırı teşebbüsleri geri çevirmek maksadile de olsa Atatürk inkılâblarından hiç birine dokunulmamalıdır. Çünkü bir kısmını dışarıdan yadırgayanlanmız bulunsa da o inkılâb hamlelerinin özii hep sağlamdır. Bunlar cemiyetimiri ileri götürmek, Atatarkün tabirile bizi muasır medeniyet sevivesine ulastırmak» uğruna göze alınmış faydalı hareketlerdir. Onlara başlamasaydık. bugünlere torunlarunız da kavuşamazdı. NADİR NADİ Türk Alınan tioareti G. H. P. nin feşkilâla famimi Arab Birliği parçalanıyor Baştarafı 1 inci sahifede şmda kalmasmda kanunî hiç biı makzur olmadığmı söyledı. Bayar, bu görüşmemızde eğer yapılacaksa 19 Mayıs törenlerindeki mutad merasımin icrasını d3 tabiî karşıladı. Bilindiği gibi bu törenlerde umumiyetle Cumhur Başkanı tarafından bir nutuk irad edılmektedir. Bununla beraber alâkadarlar seçım muamelelerinin henüz devamı dolayısil? Genclik Bayramı törenlennin yeni Meclisin açılışından sonraya tehirini uygun buldular. Bu karar da derhal ilân edildi. Bakanlar makamlarına gelmiyorlar Ankara 16 (Telefonla) Halk Partisi tarafından çıkanlan Karagöz gazetesınm son nüshası gene Halk Partisi tarafından piyasadan toplattırılmıştır. Karagözdeki resm eşeğe binmiş biri komünist, diğer bir mürteci ile iki kişmın Ankara kalesı önünden uzaklaştığını göstermektedir. Altında: «Bu seçimde kaybedenler yanyana!» İbaresi bulunuyordu. Seçimleri kaybettıklerıne göre eşek ile gidenlerın bizzat Halk Partililer olacağı Demokratlar tarafından hatıra dahi getirilmermş, aksine bunun seçimlerin yüzde yüz kazanılacağı kanaatile önceden hazırlandığı anlaşılmıştır. Parti Ankara 16 (Telefonla) Halk propagandasının bu çırkin KaraPartisi ıktidarının son kabines: göz oyunu teessür uyandırmıştır. Demokratların da arzusıle daha Cumhur Başkanlığı orkesbir kaç gün için iş başmda olmakla beraber Bakanların ma trasının fevkalâde konseri Ankara 16 (a.a.) Cumhur kamlarına pek uğramadıkları görülmektedır. Gelenler de çok Başkanlığı Flarmonik orkestrası, kısa bir zaman kalarak daireden Batı Almanya S. W. F. orkestrası başşefı Hans Rosbaud idaresmaynlmaktadırlar. deki olağanüstü üç konserınden Sokaklarda dolaşan resmi plâilkini bu ak.;am saat 21 de Devkah makam otomobillerinin salet Tiyatrosunda vermiştir. yısı da son derece azalmıştır. HeSolist olarak viyoîonist Antomen bütün vekiller yaya gidıp nio Saldarellı'nin iştirak ettiği gelmektedirler. bu konserde, R chard Strauss'un Bakanlar Kurulu «Tot Und Verklârung» adlı eseri Ankara 16 (a.a.) Bakanlar ve Höller'in viyolonsel konçerdördüncü Kurulu saat 11 den 13 e kadar ftosu. ile Brahms'ın senfonisi çalınmıştır. toplanmıştır. Gumhur Başkanı dün Gelâl Bayarla iki göriisme yaptı G.IÜ.P., «Karagöz» gazelesini ioplattı Rusya, Irana bir nota gönderdi Londra 16 (AJP.) Moskova radyosu dün geceki bir yayınında İranı, Amerikan mütehassıslarından faydalamnak suretile Sovyetİran hududu üzerinden ve havadan fotograflar almakla itham etmiştir. «CUMHURİYET» in EDEBÎ Bugün, C. H. P. lilerden istenen, Genel Başkan Ismet İnönünün etrafında mütesanid bir kütle halinde ve geniş yürekle memleket ve millet hizmetine ve parti vazifesine devam etmeleridir. Bu devrede Halk Partisinin bütün gayretini, adını taşıdığı halk ile daha geniş ölçüde irtibat tesisine harcıyacağı da anlaşılıyor. MEKKİ SAİD ESEN TEFRİKASI: Yukarıda da söylediğim gibi, babam tanınmış bir siyaset adamıymış... Son deminde devlet mekanizmasmda önemli roller oynamış... Fakat o sıralarda çıkan dahilî bir buhranın kurbanlan arasına katılmış... Uğradığı ağır bir iftira yüzünden tehlikeye giren şerefi uğrunda canını feda etmiş... Bu felâket de annemi yıkmış... Zavallı kadının adeta yüreğine inmiş, aylarca yatakta kalmış... Ve bu sıralarda Lâlelideki konağımızı kül eden büyük bir yangından vücudünü cansız olarak çıkarmışlar... Bu yangını ben hayal meyal hatırlarun. O akşam amcam da bizdeydi. Gece uykudan feryadlarla uyanmışım, alevler arasında koşuşan insanlar, annemi çağıran sesler, amcamın beni kucaklayıp ateş ve duman içindeki merdivenlerden indirişi uzak bir rüyanın bakiyesi gibi hâlâ hahzamda yaşar. Sonralan bana yanguun tarsilâtını anlatmışlardı J a k a t bu felâketin bendeki en müessir izi, beni ateşten kurtardığı sırada amcamın kav rulan sol eli olmuştur. Parmaklarından yalnız ikisi onlar da feci bir şekilde büzülmüş olarak kalan bu yanık el, amcama karjı kalbimde daima sonsuz bir minnetle derin bir sevginin kaynağını teskil ederdi. Benim uğrumda sakatlanan bu fedakâr adama, bu ıztırabını, ancak onun istediği insan, olmakla unutturabüeceğimi o çajda bile idrak etmiş bulunuyordum. Daima eldiven içinde saklanan bu sakat ele karşı, huşu ile karışık bir hürmet hissi besler; hayatta o el kadar beni yenebilecek ve bana tesir edebilecek bir şey tasavvur edem?zdim. Her ne hal ise, amcam müşfıkti, sevimliydi ve son derece hoşsohbet bir adamdı. Fakat yengcme gelince ihtimal ki kocasına bile bir iş makinesi olmaktan ibaret görünen bu acayib kadının, yaşama mefhumunu nasıl telâkki ettiği bence bir muamma olarak kalmıştır. Sadece ev işlerini içine alan bir hayat sahasında, gözü bağlı bir dolab beygiri gibi dönüp durmaktan başka bir şey bilmezdi. Ne gezmeden, ne ahpabdan, ne de sohbetten nasibi vardı. Köşke gelen amcamın misafirlerine çıkmaz; bir kaç müstesna aile dostuna da, ancak sessiz sadasız hizmet etmekle iktifa ederdi. Fakat gene amcamla aralarında kopan kavgalar hep iş yüzünden olurdu. Hele, her akşama mahsus bir «çilingir sofrası» davası vardı ki, kaç kere büyük gürültülere sebeb olmuştu. Velhasıl bu kadar çalışan kadm, erkeğini hiç bir işte tam manasile memnun edemiyordu. Aynı zamanda, amcamla aralarında soğuk bir resmiyet hüküm sürerdi. Birbirinden nefıet mi ederlerdi? Orasını bümem... Yalnız, her nasılsa hayatlannı birleştirmiş doğaa Dir ıstırar isinde, yekdiğerine tahammül etmeğe çalıştıklan muhakkaktı. Yengem benimle de bağdaşmış değüdi. Amcamın gözbebeği olduğumdan kendi gözüne battığımı belli etmek istemezdi, ama, işlerimi ocağa vurduğu bir tencere veya çitilediği bir çamaşır gibi makineleşmiş bir ihtiyatla ve serkeşçe yapışı hissiyatmı pekâlâ ortaya koyardı. İşte. dünyası başındaki çatkmın içine sıkışmış bir hayhuy meşheruıdeıı ibaret olan yengem, o gün sildiği tahtalan tozlu pabuclarımia kirletmiyevim diye, sudan mantarlaşmış iri ellerini tehdidkâr bir şeki'.de bana salladıktan sonra ürüyüp mutfağa girmişti. Pabuclarımı çıkarıp elime alarak ve ayaklanmın ucuna basarak, henüz döşemesi ıslak olan alt kat sofayı geçip yengemin ardından ben de mutfağa girdim. Şu marmalatlı ekmeğini yemeden bir yere gidemiyeceğini bilirsin. Amcanın sıkı tenbihi var. Haşarılıktan et can tutmuyorsun.. Eğer söz dinlemez de beni böyle üzersen, hiç hatır tanunam bak... Kulaklanna yapışır Beni tavana asarsınız, değil mi yenge? Kuîaklarmı 'îsatıncaya kadar çekerim. Zaten kulaklarım uzundur benim... Çok sövlenme de yemeğini Beni beş yaşmda bir çocuk yerine koyuyorsunuz yenge .. Daha fazla adam değilsin. Bak. marmalatı üstüne dökü/orsun... Küçük bir matfak iskemlesine oturmuş, telâş ve sabırsızlık içinde kahvaltımı yemeğe başlamıştım. Amcam ev masraflarını pek sıkı tutar, fıkaraya verdiği bir kuruşu bile hesab defterine yazar, bütçefini titiz bir dikkatle tanzim ederdi. Bu yüzden evimizde asla önemli bir masraf vaki olmaz. herşey tahdi de tâbi bulunurdu ki, sabah kahvaltıları dışmda bana tereyağ ve reçel verilmemesi şartı da gene bu cümledendi. Fakat o sene yengem, bahcenin yerierde sergi halini alan erikiarinden bol bol marmalât yapmıştı ve amcam da, Allahm bu ihsanından bol bol istifademize müsaade etmiş bulunuj'ordu! Ben ekmeğimi yediğim müddetçe yengem ocaktaki iri tencereleri uzun saplı bir kepçe ile karıştırıyor, birinin taduıa bakıp tuz ilâve ediyor, diğerinin altındaki ateşi harlandırıyordu. O kocaman tencerelerde neler pişiriyorsunuz öyle yenge? diye sordum. Yengem soğuk bir sesle: Akşam yemeğinde bizdeler... dedi Ecmeller mi? Evet küçük bey! Onlan davet ettiğinize ne iyi ettiniz! "~~ ^ Arkast var UVERCIHI Yazan; KERİME NADİR Bunlan söylerken bana başmı eallıyor ve gözlerini iri iri açıyordu. O gün, yalnız, bir türlü geçmek bilmiyen zaman beni üzmüştü. Teneffüslerde Rahmi ile hep Ecmeli konuşmuştuk. Onu görmek için sabırsızlanıyorduk. Rahmi, evine gidip haber vermeden bize gelemiyeceğinden, küçük kraliçeye ilk kavuşacak olan bendim ve bu şansımı Rahmiye karşı bir zafer şeklinde görüyordum. Nihayet akşam paydosu oldu. Biz iki arkadaş herkesten önce mekteb kapısından fırlamış, koşarak evlerunizin yolunu tutmuştuk. Güzel bir ikindi vaktiydi. Çantamla sefertasımı bizim kapıdan bırakarak doğruca Ecmellerin köşküne koşmak istiyordum. Fakat yengem beni kapmın önünde yakaladı. Nedir bu telâşın bakayım? Pabuclannı çıkarmadan içeri gireyim dersen, şamarı yersin .. Tahtalan yeni sildim zira Yengem, ev işi gormeğe mahsus durmadan çalışan bir makine halindeydi. Onu hiç bir gün temiz pak, derli toplu bir kıyafette görmemiştim. İş donu üstüne mevsi me göre ya basma nev'inden bir bluz, yahud da kollan sıvah bir yün ceket giyerdi. Başı her zaman çatkılı, yüzü daima yorgun ve asıktı. Ağzından, şikâyetten gayri bir söz duyulduğu ender vâki olurdu. Bazan terli şakaklanna yapışan kırçıl saçlarına bakar; onlan, amcamın ayna karşısında başma itina ile yapıştırdığı ince siyah saçlarile yanyana getirir, neticede, amcamın yengemden daha genc ve onun eşi olmaya lâyık olmıyacak kadar sevimli bir adam olduğu kanaatine varırdım. Nasıl evlenmiş olduklarına dair pek az şey bilirdim. Amcam, mektebden eczacı çıkar çıkmaz vazifeten gittiği Yozgadda, ilk genclik çağında yengemi almıştı ve hiç çocukları olmamıştı. İhtimal bu evlâd mahrumiyetüedü ki, amcam ötedenberi bana son derece düşkündü. Hattâ annemle babanun sağhğında ve onlann tek kıymetlisi olduğum zamanlarda bile üstüme titrerdi. ,\ Yağmurlardan dolayı kabarmı» olan «Menderes» in «Köprülü» mıntakasını aştığı takdirde Başbakanhk semtini istilâsmdan korkulmaktadır. Birdenbire başlarma gelen bu halden dolayı şaşırmış olan «Halk* yükselen suları dalgın dalgm seyretmektedirler. Fırtına, telgTaf ve telefon çebe« kesini tahrib ettiğinden diğer vilâyetlerdeki hasar hakkmda malumat alınamamışsa da ban illerda jeniş tahribat olmasından endişa edilmektedir.» * * * Tramvayda rastlıyan iki aday: Merhaba? Merhaba? Nasılsm? Vallahi ben iyiyim kardeşim.. sen? Ben de fena değilim. Ahşmalıyız efendim! Bu iste kazanmak da var, kaybetmek de... Evet ya! Mars olmayı sevmem de... Bajfaroft 1 inci sahifede Öyle ise tavla oynama birader. Başkanı, seçiminden sonra yemin Oynarım kardeşim, gene d» edecek ve müteakıben bir hitabe oynarım. Malum a «Osmanlı» mn irad eyliyecektir. Aynı gün hüku ölüsü dirilir derler. metin istifasına dair tezkere ile ka «Sen olmasan ey nihali ümid» bineyi kurmağa kimin memur e desene! dildiğini gösteren Cumhur Baş Şairliğin tnttn gene. Sen nekanlığı tezkeresi okunacak, bunu reden kaybettindi? da kabinenin kimlerden kuruldu İstanbuldan. Sen? ğunu bildiren tezkere takib edeÇukurovadan. cektir. Fena. Tuşla ım. sayıyla nu? Meclisin açılış töreni radyo 'Je Sayıyla kardeşim, sen? •"aymlanacaktır. Beniinki hâlâ belli değil. * * * Tebrikler Evvdki gece bir neşeli zat eve Ankara 16 (Telefonla) D. P. telefon etti: genel merkezi bugün sabahtan akBeyefendi seçüni kazandıntf şama kadar sayısız kafileler ve mı? heyetlerle dolup taştı. Bu arada Hayır beyefendi.. kazanamamuhtelif genclik ve yüksek tahsil dık. gruplan da Partiye gelerek teb(Fıkn fıkngülerek) yaa! riklerde bulundular. Gruplar Bayardan başka Fuad Köprülü, Ad Vah vah! Aman canım! Biz de anadan nan Menderes ve genel kurulun diğer üyelerini ziyaretle görüşmüş doğma mebus değildik ya!. Öyle ama adaylığmızı koydulerdir. nuzdu. (Kah kah kah..) güldü va Ara seçimler için şimdiden kapattı. müracaatler Küfretmek için ne ise ama alay Yeni seçimde milletvekilliğine etmek için de insanın hüviyeıtini seçilenlerden iki intihab dairesinde gizlemesine ne demeli? aday gösterilmiş olanların sayısı Size bir fıkra anlatayım: 19 kadardır. Bunlar arasında Celâl Bayar, Fuad Köprülü, Adnan Men Fransada bir köy mektebinde hoderes, Ali Fuad Cebesoy, Halil Öz ca suııfta talebeden birini çağuayörük de vardır. Bu zevattan bir rak: kısmı mühimminin İstanbul milletAl şu şişeyi, bakkala git şavekilliğini terkederek difer vilâ rab al! demiş. Çocuk şişeyi alıp yetleri tercih ettikleri takdirde ikin beklemis. hoca sormuş: ci bir ara seçim mücadelesinin şehNe duruyorsun oğlum? Gitrimizde cereyan edeceği anlaşılmak sene bakkala! tsdır. Demokrat Partinin bu sePara bekliyorum muallim bey. çimde Rauf Orbayı destekliyeceği Oğlum, para ile şarabı herkes söylenmektedir. Şimdiden ara se aln, hüner parasız şarab almaktır. çim için Demokrat Partiye müra Haydi göreyim seni! caat edenler olmuştur. <Çu söz üzerine çocuk çıkıp gıtmiş. Bir müddet sonra gelip şişeyi hocasına vermiş. Susamış olan hoca izmir piyasasında başına diktiği şişenin boş olduğunu durgunluk başladı görünce çocuğa çıkışmış: Alay mı ediyorsun? Şişe boş İzmir 16 (Telefonla) izmir piyasaîinda tam bir durgunluk var ayoL dır. İş adamları yeni D P . hükuÇocuk mahcubane cevab vermiş: metinin ticaret politikasmı ilân et Muallim bey! Dolu şişeden mesini beklemeyi tercih ediyorlar herkes şarab içer. Marifet boş şiYeni hükumetin bugünkü ithalât şeden içebilmektedir. ve ihracat rejimini aynen yürütüp Kimi görsem: yürütmiyeceği düşünülmektedir Yahu! Mademki mebus olaDaha geniş bir serbestiye gidilece caktm. Demokrat Partiye gireyğini ve bu arsda takasa yer verile din ya!. diyor. ceğini ümid edenler vardır. Aziz okuyucularun, Demokrat Partiden herkes, hattâ Halk PartiTürk Hind ticaret sinin ileri gelenleri bile mebus ogörüşmeleri lur. Marifet Halk Partisinden mebYeni Delhi 16 (A.P.) Törkiye us olabilmektedir. diyorum. DünBüyük Elçiliği Ue Hindistan ya bu ,kâh böyle döner, kâh şöyle! B. FELEK Ticaret Bakanlığı arasında ih Gumhur Reisi adayı cumartesi seçilecek zarî mahiyette ticaret müzakereleri başlamıştır. Bir Bakanlık sözcüsü, şimdiki görüşmelerin Türkiye Hindistan ticareti hakkında resmî bir anlaşma ile nihayetlenebileceğini söylemiştir. Sözcü, iki memleket arasında ne gibi ticaret emtiasınm teati edilebileceğini şimdiden açılamak istememiştir. Halen Kalküta'da çay satm almak istiyen bir Türk grupu bulunmaktadır. Rahat yapılmış ve fevkalâde neticesile 6 aylık Soğuk Permenanf Salonumuzda sizl de hayran bırakacakür. SAKARYA BERBER SALONU Beyogkı İstiklâl Cad. Mo. 90