Katalog

O Y ULMUŞ Traş Bıçaklan Kralıdır. C0 umhuriyet 00 ; 0 ÖZ^Z ŞARK PEYNSR MAYASI Mevsim dolaymile piyasaya çıkarılmıştır. Bütün dtğer mayalardan üstün ve garantili olan ŞARK PETNİR MAYASDÎI menfaatiniz icabı tercih ediniz. KURUCUSUrYUNUS NADÎ Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Telefonlar: Umuml Santral Numarası: 24298. Yaa Posta Kutusu îstanbul No 246 Işleri: 24299, Matbaa : 2Î29O Büyük askerin cenazesi busabah evinden ahnarak eller üzerinde Beyazıda getirilecek,oradan askerî törenle ebedî istirahatgâhma götürülecek Son vazifc ugün büyük vatan evlâdı Mareşal Fevzi Çakmağı ebedî istirahatgâhına tevdi edeceğiz. Bu son vazifeyi onnn şanlı tarihine yaraşan vakar ve ihtişam içinde ifa etmek, bütün Tiirk milletinin arzu ve iradesi gereğidir. Bütün memleket, tarihî ve unutulmaz başarılarım en derin feragat ve tevazu içinde yapan büyük ve kahraman evlâdını, kalbinin bütün şükranını ifade eden, vefakârhğınuı bütün özünü belirten en samimî hıirmet ve muhabbet tezahürleri içinde ebediyete uğnrlamak istemiş ve bu yüzden, her taraftan son vazifenin ifasına iştirak etmek üzere şehrimize bir çok heyetler gelmiştir. Mareşahn cenazesi askerî törenle kaldırılacak Londrada feessür Eski İngiliz Büjük Elçilerinin Mareşal hakkındaki sozleri ve İngiliz basının yazılan Londra 11 (Nafen) Mareşal Fevzi Çakmağm ölümü dolayısile bugun İngiliz basırunda çıkan yazılar rahmetlinin Atatürkün en yakın mesai arkadaşlarından biri ve modern Turk ordusunun kurucusu olarak gostermektedirler. Liberal Manchester Guardian gazetesi, Mareşal Fevzi Çakmağın Atatürk ve İiıonü ile birlıkte Turkiye Cumhuriyetini kurrouş ve Modern Turkiyeyi yaratmış mümtaz bir şahsiyet olduğunu kaydptmektedir. Manchester Guardian'ın ilâve ettiğine göre, Mareşal Çakmak Türk İngiliz dostluğuna kuvvetle Arkası Sa. 4, Sü. 8 de Mareşalın evi önünde toplanan genjler Radyoevi önünde dttnkü hâdiseler Zabıta, gösteri yapanlara karşı göz yaşartıcı bomba kullandı. Yaralananlar var, yakalanan 50 kişi bugün Savcılığa verilecek Rahmetli Maresal, şüphe yok ki Turk milletinin bütün giızide hasletlerini tcmsil eden şerefli bir insandı. Mukadderatın bu şerefli insana en büyük lutfu, onun gibi merd ve asil bir askere. Türk milletinin kurtuluş zaferini kazanmak gibi büyük bir mazharijete nail etmesi idi. Kendisi bu çok mesuliZabıta, nümayişçileri dağıhnağa uğrafirken yetli mazhariyeti. büyük bir adama yakısan feragat ve imanla yükÖlümünü teessiirle bildirdiğimiz zıd camiine getireceklerdir. Hikmet Bayur, Ankara Üniversitelenmiş. maddî ve manevî bütün buyuk asker Mareşal Fevzi Çak I Cenaze namazını müteakıb askerî sini temsilen Prof. Vasfi Raşid Sekuvvet ve kudretini bu mesuliyetin mağın cenazesi, bugün büyük bir tören baslıyacaktır. Toren, dün vig, M.P. erkânı ve 1000 e yakın hakkından gelmeğe hasretmiş va askerî törenle kaldırılacaktır. | nesrettiğimiz program mucibince Ankara yüksek tahsil gencliği husonunda en büyük muvaffakıyeti Tdrende bulunmak üzere dün sa yapılacaktır. susî bir trenle şehrimize gelmişkazanmakla hem mesud olraus, hem~ bahki ekspresle Ankaradan *ehriAnkaradaa g«Unler lerdir.' * ' ~" bütün bir milleti mesud etmişti. mize gelen Ankara Üniversitasi Mareşalın, cenaze torenicde buÖğrendiğimize göre, M.P. Genel Türk milleti, onun bu vüksek kıy genclerile İstanbul Üniversitesi ta lunraık üzere, Cumhur Başkanlıgı tneti haiz bir asker olduğunu lebeleri, sabahleyin merhumun Ni Basyaveri, İngiliz, Yunan, Pakis Başkaru Hikmet Bayur alâkahlara , müracaat ederek M.P. mensubları» hiç bir vakit unutmarnış ve daima şantaşındaki evine giderek cenazeton tan elçileri Hindistanın Ankara ' nin da Mareşalın ailesi efradile be Yeni limanda saatte bin onu hürmet ve muhabbetle çevre yi alacaklar, eller üstünde Beyamüsteşan, MP. Genel Başkanı Arkası Sa. 4, Sü. 7 de kömür ve aynca başka nıalzeme lemistir. tahmil ve tahliye edilebilecck Rahmetli Mareşal. yüksek ahZonguldak 11 (Telefonla) Yelâklı, temiz ruhlu. fazilet ve irfan ni Zonguldak lünanmın temelatma asığı. ideal meclubu bir Türktü. merasimi bugün saat 15.30 da yapıl Türk milletinin kalbinde çok derin mıştır. Torende Başbakan Şemsedbir ihtiram mevkii rutmasmın en din Günaltay, İşletmeler Bakaru büyük sebeblerinden biri budur Münir Birsel, Etıbank ve SümerTürk milleti. ahlâk ve fazilete. febank Umum mudürleri, Holandaiı ragat ve fedakârlığa, merdlik ve ve Amerikalı uzmanlarla iktisadî asaletc. bir kclime ile: İçinde kayişbirliği idaresi Turkiye ıcra komimyan iman membaından aldığı iltesi başkan yardımcısı Mc Junkins bamla hareket eden çüzel örnekve büyük bir halk kütlesi hazır lere, ezelden bağhdır. Rahmstli bulunmuştur. Maresahn en bariz va^ıflarmdan biri bu haldi. Törene bandomm çaldığı İstiklâl New York Herald Tribune ' gazetesinden: 'Türkler, cengâverliklerinin marşile başlanmış ve direğe Türk Rahmetli Mareşahn bu hali. yüksekliğile şöhret bulmuşlardır. Fevzi Çakmak, onlann bu tarihi bayrağı çekılmiştir. İlk sözu Ereğli genclere ve gencliğe bıraktıgı en Kömurleri Işletmesi Genel Müdükudretinin mücessem bir timsali olarak yetişmiştir,, kıvmetli ve cn tükenmez mirastır. rü İhsan Soyak alrruş ve havzanın Bugün rahmetli Mareşal. artık umumî vaziyetini izah ettikten laıih sahnesine geçiyor ve kendisi Mareşal Fevzi Çakmağı bugün. 1 [ ğu gibi, ordunun ve devletin en sonra yeni yapılacak lımanın gibi Türk tarihine şeref veren bü Eyubde toprağa vereceğiz. O savaş yuksek makamlannda bulunduğu her havada emniyetle çalışabilecek yükîere mülâki oluyor. mevdanmda şehid duşmemiş olzamanlarda da, hiç sarsılmıyan bir bir sukunette bulunacak ve saatte Muhakkak ki onu toprağa tevdi makla beracer, İstıklâl Marşı şairi azim ve imanla yurdun ve istiklâlin bin ton komür ve ayrıca başka mal ettiğimiz zaman Istiklâl Harbinin merhum Mehmed Akifın Çanakkamüdafaası için çalışmıştır. Gnun zeme de yukliyecek ve boşaltacak bütun şehidleri onu taziz edecek ve le fehidlerı için yazdığı güzel maniçindir ki bu emektar ve kahraman tesisaü havi bulunacağıru söyleona ebedî ha\at içinde avrılan rah zumedeki; askerin ölümii, kadirşinas rrilleti miş ve «yeni limanm inşa masrafı, met ve mağfiret yurduna iletecek Ey bu topraklar için toprağa mızin nıhunda büyük ve derin bir yükleme, boşaltma, mek,amk teçhitir. düşmüş asker. teessür uyandırmıştır. zat haric 25 milyon Tüfk lirası ciBugün rahmetli Mareşalımıza Gokten ecdad ınerek öpse o Bueün, Mareşalımızın mukaddes vannda olacak ve işler her halde karsı son vazifemizi. muhakkak ki pâk alm değer sancağımıza sanlı tabutu, bir top en geç 15 ağustos 1953 tarihinde ikonun vakarına. onun şan ve sereBevtine lâyık kahraman bir asarabasının üstünde, Istanbulun mal edilmiş bulunacaktır» demişür. fine. onun taıihi mevkiine yakışan kerdi.. caddelerinden geçerek Eyübdeki İhsan Soyaktan sonra kürsüye bir tarzda ifa edeceğiz. Bilhassa Mareşal. dindar ve zâhid bir ınmakberesine giderken halkımız, o gelen, limanı inşa eden Holanda bütün gencliğin bu ^azifeyi tam bir san olduğu için. rahmetli kızının nu gözyaşlarile teş>i edecektir. Bu şirketmin müdürü Monsieur Jashtemkin içinde ifa edeceğine kat ve kendisinin ebedî istirahatşâruru gözyaşlan bütün ömrü boyunca mann, kurulacak olan liman hakiyetle emin bu'unuyoruz. Çunkü ihtiyarhğına rağmen, asırlarca evmemlekete hizmet eden büyük bir kında izahat vermiş ve bu işin Hobu vazifenin temkin ve vakar içinde vel İstanbulu muhasara eden Müsaskere karşı beslediğimiz ievginln, landa şirketine tevdi edilmesinden ifa olunması, onun aziz ve ebedî luman ordusıle gazaya iştirak edehürmetin ve minnetin ifadesi ola şeref duyduğunu söylemistir. hatıra<=ına ksjsı \apılacak vazife rek şehid duşmuş olan Hazreti caktır. Ne rmıtlu ona ki bütün biı lerin i'ham keynağı olacaktır. Bundan sonra İktisadî İşbirliği Peygamberin bayraktarı Ebu Eymilletin gözyaşlarile selâmlanarak Xur içinde \atsm. yubu Halıd Ensarinin çevresinde tarihe ve ebediyete intikal etmek namına Mr. Mc Junkins konuş Arkası Sa. 3, Sü 4 te CUMHURİYET seçmiştir. tedir. Bu büyük Türk serdarının uzun, * * * şerefli askerî hayab, hep bu va+an Mareşal, 12 Ocak 1944 te emekMve mıllete hizmet yolunda geçıru^ Mareşalın bir seyahat esnasmda ABİDİN DAVER tir. O, savaş meydanlarında alduresmi Arkası Sa, 2, Sü. 4 te Kastamonudaki Başbakanın konusması Zonguldak limaıtımıt Temeli ataldı Şemseddin Günaltay, önümüzdeki Mecliste Anayasa•"Hftnn tadiline katî bir lüzum olduğunu söyledi Kastamonu 10 (Hususi) Başbakan Şemseddın Günaltay bugun Kastamonuda Halkevi balkonundan Cumhuriyet meydarunı dolduran Kastamonu'ulara bır hitabede bulunmuştur. Sözlerine, Kastamonuda bulunmakla duyduğu bahtiyarlığı belirterek başlayan Başbakan, şöyle devam etmıştır: o Bugün dünya iki grupa ayrılmışür. Bu iki grup prensıp ve ka Arkası S a . 3 , S ü . lde Büyük Türk Komutanı Mareşal Fevzi Çakmak Gençler, bayrağı yanya indirilen Tesvikiye karakolu önünde Dün öğleden sonra, istanbul ve Ankara yüksek tahsil gencliği Mareşala karsı duygulannı belirtmek maksadıle toplantılar tertib etmişler ve gösterilerde bulunmuşlardır Bunlardan hirincisi Marmara lokalinde yapılmıştır. Toplanüda ılkönce Mareşal için ihtiraro sükutuna durulmus, müteakıben gencler hitabelerde bulunarak, Çakmağın ölümü karşısmda hükumet makamlarının gösterdigi alâkasızlığJ protesto etmişlerdir. ' Bu arada, neşriyatınj tatil etmediği için İstanbul ve Ankara Radyoları hakkında da sözler sarfedilmiş ve saat 15 te toplanb nihayeie »Türkiye, kuvveti düşttııülecek Arkası Sa. 3, Sü. 6 da bir askeri güç olarak belirir» WashingtQn 11 (A.P.) Ortadoğuda yapüğı bir seyahatten geri donen General Collins verdiği t i r demeçte Ortadoğu devletlerinden hiç birinin yaînız kald'ğı surette bir taarruza karşı uzun müddet karşı koyamıyacağmı belirtmiştir. Collins, «Türkiye kendi kudretini pek tesirli bir şekilde hissettirebilir. Şimdiki halde dahi, ufak bir askeri yardımla Türkiye, kuvveti düşünülecek bir askerî güç olarak belirir> demiş ve çok iyi bir asker olan Türklerin, şimdiki halde bundan üç sene evveline nazaran, vuku bulabilecek her hangi bir t a arruza daha büjiik bir tesirle cevab verebüeceğini kaydetmiştir. General, «fakat, heniiz yapılrrası icab eden pek çok şey var» diya ilâve etmiştir. Arkası Sa. 3, Sü. 2 de General Collins'in beyanatı Ankarada Ticanilerin çıkardığı hâdiseler Tarikat reisleri Kemal Pilâvoğlunun muhakemesi sırasında Tekbir getiren müridler zabıta kuvvetile adliyeden çıkanlmışlardır tığı toprağı bpmekte, içtiği kahvenin telvesini yalamaktadırlar. Son azmanlarda Halk Partisnin Kemal Pilâvoğlunu merkezden aday göstermeği vadettiği bile şayi olmu? ve C.HP .ye dahil old'ağu mürid Arkası Sa. 3, Sü. 2 de HületvekiU adayları D. P. nin şehrimizdeki yoklama kur^llarınuı yaptığı seçim mazba j taları Parti Ger.el Kurulur^ bıluirilmiştir. Genel Kurulun gelecek hafta içinde butun ıllerdeki D. P. sdaylarını bıldirmesi kuvvetle tshmin edılmektedir Ba arada, onumüzdeki haftadan iti'caren ilk seçim kurulunun tesbit Cıtiğı ve partilere bildirdiği propaganda mahaüerinia D. P. seçim propagandasına başlamaya karar Az gittim, uz gittim, dere tepe vermistir. duz gıttim, bir de arkjjna baküm kı bir arpa boyu yer gitmişim. İki Cenıil Parmanın adajlığı Denizyollan Genel Müdürü Ce haftada dolaştığım beş vilâyet, mil Parmanın C. H. P. den Bursa Türkiyemizin onda birini tutrnaz milletvekili adsyı ^dsterilmesi üze bıle. Bu hesaba bakılacak olursa, benim bu yazılar sonunda varacarine dıin kendisi ile gorüştiık Geğım hükümlerin fazla bir değer tanel Müdur bu hususta bir arkada şımaması gerekiyor. Zaten bu düşımıza şunları söylemistir: şünce iledir ki, elimden geldiği « Bursalı hemşehrılerimin gös kadar herhangi kesin bir hükme terdikleri alâka ve teveccühe karşı varmaktan sakınıyorum. Yurdun milletvekilüği adaylığmı kabxıl et diğer yerlerini gezen arkadaşlar da tim. Bu suretle de memlekete hiz var. Biz gördüklerimizi yazıyonız; hüküm okuyucunundur. met etmem en büvuk vazifedir.» D. P. Denizli adayları Uğradığımız şehir, kasaba ve Denizli 11 (Hususî) Demokrat koylerde çok şikâyetler dinledık. Parti Denizli adayları belli ol Yapıimış, yanda bırakılmış, yahud muştur. Bunlar şu zevattan müte da hâlâ el atılaraamış işler görduk. Arkası Sa. 3, Sü i te J Yapümijlaruı yaıusıra vapılması «CUMHURİYETıin BÜYÜK RÖPORTAJI: Benim Bilançom Nadir Nadi Yazıyor. gerekenlerin pek fazla olduğunu ayrıca söylemeğe bilznem lüzum var mı? Bunurüa beraber, kendi payıma, intıbalarımnı umumiyetle müsbet olduğunu açıklayabilirim. Yirmi beş yıl içinde en büyük kazancımız, halktaki uyanıklık olmuştur. Bunu adeU gözle göiüı, elle tutaıcasıoa hissetmemeğe imkân yok. Şarkın o eski mütevekkii, kadenne önceden boyun eğen insanı Anadoluda gittikçe zayıfhyor. Onun yerine ihüyaclarj günden güne artan, hayat şartlarını düzeltmeğe azmetmiş bir yeni insan geçiyor. Gerçi demokrasi hareketile beraber kımıldayan bir softalık cereyanmdan da bahsedebiliriz. Bazı geri yerlerde bunun uyuşturucu tesirler yaratmakta olduğunu da söyliyebiliriz. Hususî mekteblerde Arab harflerine merak saranlar bir gün başımıza belâ olabilirler mi, dersiniz? Eğitira sistemimiz müsbet ilim dünyasının kapısını çocuklarımıza daha fazla aralayamazsa elbette yarın boy^ bir tehlike ils karşılaşabileceğizdir. Ankara 11 (Telefonla) Bugün sabahın erken saatlerinden itibaren Ankarada, inküâb tarihimizde misli görülmemiş hâdiseler cereyan etmiş ve Adliye binasile etrafı Ticani tarikati mensublarırun devamlı nümayişlerine ve âyinlerine sahne olmuştur. Ankara ve civannda 30 binden fazla sâliki bulunduğu sanılan bu tarikatin başı Kemal Pilâv oğludur. B.M. Meclisindeki arabca ezan hâdisesi de Ticanilerin eseridir. Ticaniler, Mehdi resul dedikleri Kemal Pilâvoğluna taparcasıBtr Amerikan uçağı Ue Sov>et na bağlıdırlar. Onun bir taVım muuçaklan arasında çarpışma oldu cizeler yarattığma inanmakta, bas Amerika ile Rusya arasında yeni bir hâdise İNazım Hikmet muayene edüdi j Arkatı Sa, d, Sü. 1 de Londra 11 fBB.C.) Rusya bugün Rus toprağı üzerinde bir Amerikan uçağı ile Sovyet avcı uçakları arasmda bir dovuş vukuunu Amerika nezdinde protesto etmiştir. M. Vichinsky, Amerika büyük elçisi Mr. Allan Kirk'e resmî bir protesto notası vermiştir. Sovyetlere göre hâdise Baltık denizi üzerındeki Libav yakınlann Diyarbakırda bir konuşma yapan da Latviya sahillerinde vııku bulTicaret ve Ekonomi Bakanı muştur. bugünkü iktisadî durumumuzu Amerikan tayyaresi B. 29 tipinizah etti de bir uçankale olarak tasvir olunmaktadır. Amerika hava kuvDiyarbakır 11 (Hususî) Sehvetleri, kaybolan bir uçaktan bahsediyorlar ve bunu Baltık sahasında rimizde bulunan Ekonomi ve Ticaarıyorlar. Amerika mahnllerine gö ret Bakanı Vedad Dicleli bugün re kayıb tayyare, sılâhlı değildir. Ticaret Odasında büyük bir tüccar Halbuki Sovyetler, onun Sovyet kalabalığı önünde memleketin iktayyarelerine ateş açtığından b a i tisadî meseleleri hakkında bir konuşma yaparak ezcümle şunları setmektedır. Bir ihtımale göre bu silâhsız tay söylemistir: Şair Nazım Hikmet, dün jandarma refakatinde Cerrahpaşa has* yare Sovyet avcıları tarafından ha « Bu toplantıdan faydalanarak tanesine götürülarek tam teşekküJlü heyeti sıhhlye huzuruna çıkarıl» sara uğratılrmş, belkı de bu yüzden çeşidli iktisadî meseleler üzerinde mış ve muayenssi yapılmıştır. Rapor, bugunlerde Savcılığa verılecek» denize duşüp kaybolınustur. 1 Arkası Sa. 3. Sü. 5 te tir. Resimde, Nazım £Ukmet musyeıeye giderkeo Memleketin iktisadî meseleleri