Katalog

353 No. çıkfa. Büyuk Ikramiyeler OTOMOBİL BUZ DOLABI R AD Y O 110 kuruş 28 ncı yıl Sayı : 92 >l umhu KLTRUCUSUrTUNUS NADÎ Telgraf v« mektub adresL* CumhurİTet, Istanbul Posta Kutusu lctanbul No. 246 Telefonlar: Umuml Santral Numarasb 24298. Yan İçleri; 24299, Matbaa: 24290 MAHMUD MAKAL Ö BIZIN KOY Bütün memleket aydınlannı hayran eden eşsiz eser. tkinei baskı bitmeden almaya aeel* ediniz. 1 lilra. VARUK YAYINLARI 950 Ankara Caddesi, 80/1, Istanbul. Yoklama secimlerini kazanan C.H«P, Olümü bütün yurdda derin teessür uyandıran adaylannın isimlerini yazıyonız büyük askerin cenazesi yarın törenle kaldırılacak D.P. Seçim Kurulları GL Fahri Beleyi Çanakkaleden Cenazede bulunmak üzere dttn akşam Ankaradan kalkan hususî trenle 900 Üniversite talebesi şehrimize geliyor Mareşalm Cenaze areşal Fevzi Çakmak, bütün ömrunii, savag meydanlarında ve ordu saflarında millet ve memlekete hizmet etmekle geçirmiş. olan bu ihtiyar asker, hayli uzun süren bir hastalık ve ıstırab devresinden sonra dün sabah hayata gözlerini kapadı. Maresal Fevzi Çakmak, Gari O*man Paşa, Gazi Ahmed Muhtar Paşa gibl eski Tiirk serdarlan tipinde, fakat çok daha talihli bir askerdi. Cumhuriyet ordusnnun tek Mareşalı, vatan ve millet uğrunda savaşa savaşa yükselmis. bütun rütbelerini buyuk hizmetlerin mükâfatı olarak kazsnmış; nihayet ordumuzun en yüksek rutbesini, en gerefli pâyesini de, İstiklâl Harbinde ihraz etmiştir. Genc ve gürbüz omzuna ilk yüdızlannı taktığı gunden itibaren, hayatını memleket hizmetine vakfetmiş olan Mareşal Fevzi Çakmak, Balkan harbinde Vardar ordusunda, Birinci Cifaan Harbinde Ça nakkale mncizesini yaratan kahramanlar arasında bulunmuş, sonra Kafkas ve Filistin cephelerinde harbetmiş; Mütareke senelerinde İstanbulda Büyük Erkânıharbiye Reisliği ve Harbiye Nazırhğı yaptıktan sonra, Sarayın ve Babıâlinin aciz ve meskenetile memleketin içine düştiığü felâketten kurtulamıyacağuıı anhyarak evvelâ ruhan. sonra da fi'len Millf Mücadeleye iştirak etmiştir. İstanbuldaki vazifeleri sırasmda, Anadoluya subay, BÜâh ve malzeme gönderen merhum, 16 Mart hâdisesinden sonra, 1920 nisamnda Anadoluya geçmiştir. Büyük Millet Meclisi hükumetinde, Millî Müdafaa Vekili. Vekiller Heyeti Reisi, Erkânıharbiye Reisi olarak hizmet etmiş; Inonü, Sakarya meydan muharebelerinde, biıyuk taarruzda ordunun Genelkurmay Başkanı sıfatile pek buyük hizmetler ifa etmiştir. Merhumu. 1921 vazında İnonü Uşak hattında talihsiz bir surette baslamış, fakat Sakarya boyunda zaferle neticelenmiş olan büyiık meydan muharebesinin kahramanı addeden Buyük Millet Meclisi kendisine Mı.şirlik rutbesini vermiştir. Atatürk İnbnü Çakmak gibi üç büyuk komutanın idaresinde 26 Ağustosla 30 Ağustos arasında ka7anılan Başkorautanbk meydan muharebesinde de Mareşal Fevzi Çakmak mühim bir rol oynamışnr. O, bütün İstiklâl Mücadelesi sırasında. en tehlikeli günlerde bile itidalini ve imanmı kaybetmiyen >uksek değerli ve kahraman bir knmutan olduğunu göstenniştir. İstiklâl Harbi zaferle neticelendikten sonra, Mareşal Fevzi Çakmak ordunun yenibaştan teşkilâtlandırılması, yenileştirilmesi için baarılı gayretler sarfetmiştir. Mareşal Fevzi Çakmak, çok okuyan, ilim ve irfanı seven bir komutan olduğu için. eskidenberi mevcud askeri okullanmızı tekemmül ettirmiş, yeni okullar açmış; mütekâmil bir şekil verdiği Harb Aka demisinde Deniz ve Hava Akademilerini vücude getirmiş, Yüksek Levazım okulunu tesis etmiştir. Gcne onun istiklâl Harbi zaferinden sonra 1944 e kadar 21 yıl «üren Genelkurmay Başkanlığı sırasında, askerî edebiyatımız, harb tarihi ve teknik askerî eserler baknnından çok zenginleşmiştir. Ikinci Dünya Harbi sırasında, Mareşal Fevzi Çakmak yaş haddini doldurduğu halde hukumetçe hizmet muddeti iki defa temdid edilerek Genelkurmay Başkanlığında ipka edilmiş, ancak 1944 yılında emekliye sevkedilmiştir. Mareşal Fevzi Çakmağın pek parlak olan askerî hayatından sonra, 1946 da siyasi hayatı başlar. Rahmetlinin askerlikte gösterdiği başarıyı siyasette de gösterdiğinı iddia etmek mümkün ve kolay değildir. Fakat onun büyuk adına, kahraman rnhnna ve memlekete ettiği hinnetlere hürmeten bu bahsi tarihe bırakmak >erinde olur. Mareşal Fevzi Çakmak. jıllarca memlekete büjuk hizmetler eden. Mareşal Fevzi Çakmagı Partisi iln sabah kaybettik milletvekif adaylan Gl. Galib Denizi ve Yargıtay üyelerinden Hamdi Türeyi Kastamonudan aday gösterdiler Ankara 10 (Telefonla) Halk Partisi aday yoklamalannın neticesi hemen hemen aknmi} gibidir. Sadece Bingöl, Bitlis, Tunceli ve Siirdden malumat beklenmektedir. Alınan neticeleri bildiriyorum: Kars Tezer Taşkıran, Veysi Koçoğlu, Sırrı Atalay, Dr. Ömer Oktay, Meh med Bahadır, Abbas Çetin, Lâtif Aküzüm. Mardin Aziz Uras, Kâmil Boran, ftınr Coşkun, Mehmed Saracoğlu, Şemseddin Ekmen. Kırklareli Yalçın Bilgivar, Rüştü Akın, Halil Tekin, Yakub Naci Saygın. Kütahja Ahmed Bozbay, Talât Çini, Hüsnü Kapakçıoğlu, Sülejinan Atay, Halil Benli, Asım Simavb, Salim Alyanak. Ağn Salih Türkmen, Ahmed Teker. Antalya D.P. İstanbul İl Baskanlığından Rasih Kaplan, Kemal Kaya, istifa eden doktor Nihad Arkası Sa. 4, Sü. I de Resad Belger töreni propağanda Radyo haftası Birinci Ordn Müiettişliği tarafmdan hazırlanan cenaze törenine aid program Birinci Ordu Müfettişliği tarafınan hazırlanan cenaze törenine aid ırogram aşağıdadu: 1 Eski Genel Kurmay Başkanı layın Mareşal Fevzi Çakmak 10 nisan 1950 günü vefat etmişlerdir. Cenazeleri 12 nisan 1950 çarsam'ba günü öğle namazını müteakıb Beyaad camiinden asağıda gösterilen şekilde kaldırılacak. Eyubdeki aile mezarlığına defnolunacaknr. 2 Merasim Komutanı 23. Tüm. Komutanı Tümgeneral Necati Tacandıf. İstirak edecek birlik ve kurullar şunlardır: A Ssncağı beraber 23. Tüm. den bir P. alayı (P. alaymın Ag. Bl. leri ve bağlı birlikleri dahi] değüdir.) Ayrıca mezarlıkta bir börük ile beraber cenazeyi top arabasına yuklemek üzere Beyazıdda ve aynca cenazeyi top arabasmdan mezarhğa götürmek üzere Eyüb Sultanda birer silâhsız manğa. B 4. Sv. alayından bir atlı böük. C 23. Tümenden bir top arabası (yağız atlarla ve temiz bir top), D Kuleli ve MaJtepe askerî liselerinden karma bir tabur, E Deniz Komutanlığmdan dolgun mevcudlu bir deniz bölüğü, Arkası Sa. 3, Sü. 6 da Sijrasî partflerde şîmdiden haarlıklara başlandı Ankara 10 (Telefonla) 4 mayısta açolacak olan radyo propağanda haftası için siyasî partüerde simdiden hazrrhklar yapümaktedır. Ba«ın Yayın Umum Müdürlüğü, kanun mudbince, gereken tedbirleri almıştjr. Basın Yajin ve Turizm Umum Müdürü Şukrü Esmcr, bana bu münasebetle şu malumatı verdi/ « Radyo konuşmalan için siyasî partilerin nıhai muracaüt mud deti, 22 nisanda hitam bulacaktır. Arkasx Sa. 3, Sü. 3 te Dış işleri Bakanı Avrupadan döndü Necmeddin Sadak, Turk İtalyan dostluğu ve Ayrupada yaptığı temaslar hakkmda izahat verdi Dün sabah vefat eden Mareşal Fevzi Çakmağın son resimlerinden biri İstiklâl harbinin ve Tdrk inkılâ Mareşalın sıhhî variyetini düzeltbımn büvuk simalarından İstanbul mek için fennin bütün icablan yemilletvekıli Mareşal Fevzi Çakmak rine getirümiş, en son tedavi usuldün sabah saat 7,35 te Hakkın rah leri ve en son keşfedilen ilâclaı meüne kavuşmuştur. Büyük asker, tatbik edümiş., fakat aziz Mareşabir müddettenberi Teşvıkiye Sağ iın kurtarılması mümkün olamalık Yurdunda tedavi eddmekte ve mıştır. zatüme ihtilâtmdan mustarib buMareşalın son dakikalan lunmakta idi. Son günlerde de bir Mareşal Feyzi Çakmağın hastaprostad ameliyaü geçirmiş bulunu lığının seyrini ve son dakikalarıordu. Hastalığm seyri son üç gün nı, tedavi edilmekte olduğu Teşvidenberi birdenbire fenalaşrnış ve kiye Sağlık Yurdunun Başhekimı müdavi doktorlar raporlarında söyle anlatmıştır: Mareşahn sıhhî dunımunu «ağır» < Mareşal bundan bir hafta olarak belirtmişlerdir. Bu sıralarda Arkası Sa. 4, Sü. 7 de Inonu taziyetlerini bildirdi Mareşalın vefatı bütün yurdda derin teessür uyandırdı Mareşalın ölümii ve radyo neşriyatı İstanbul ve Ankara radyolannm dün vefat haberini verdikten sonra, müzik neşriyatına devam etmesi vatandaşlar arasında teessür uyandırcU. Üniversiteli gencler önünde protesto nümajrişi yapülar Mareşalın vefatı haberini, istan gazetemizA müracaatte bulunmu?bul halkı akşam gazetelerinden lar. Üniversite •talebelerinden bir öğrenmiş ve haber umıımî bir te grup da matbaamıza gelerek bu essür uyandırmıştır. Ankara ve İs neşriyatı protesto etmişlerdir. Badyoyu protestn tanbul Radyolan da büyük askerin Mareşal Fevzi Çakmağın ölümö vefatı haberini yazdırmi} ve öğle neşriyatında yayırJamıştır. Ancak, münasebetüe Suriye ve Irak radRadyoların, vefat haberini bildir yolannda müzik yayınının tatil emesini müteakıb hafif müzik nej dilmesine rağmen Ankara ve İsValinin teessürü riyatına devam etmesi halk ara tanbul radyolannın matem neşriVali ve Belediye Başkanı Dr srndaki teessürü artürmış ve hattâ yatı yapmaması sehrimizdeki yak Fahreddin Kerim Gökay dün gaBizim Köy kdtabınm kapağı infiale sebeb olmuştur. Dün, alâ sek tahsü gencliğiiLİn teessürunü zetecilere yapbğı bir konuşmada kadarlann nazan dikkatinl çekmek bir kat daha artbrmıştır. istanbul Mareşal Fevzi Çakmağın ölümün«Bizim Koy» adlı eserin müellifi Arkası Sa. 3, Sü. 5 te için bir çok vatandaşlar telefonia Arkası Sa. 3, Sü 4 te öğretmen Mahmud Makalın tevkifi hâdisesi etrafında Nığde Valisi İbrahim 'Tevfik Kutlar aşagıdaki açıkıCUMHUBİÎEIıb BÜYÜK RÖPORTAJI: lamayı yapmıştır: «1 Ü dahüinde yaptığım teftişler meyanında yanımda Aksaray Kaymakamı Tanra Mud ve diğer ilgili memurlar olduğu halde 11/3 950 günlü İnli Nurguz, Cimeli, Veyis, Fakılı, Yeniköy, Baynus, Sap Arkası Sa. 3, Sü. 2 de Ankara 10 (a.a.) Cumhur Baş kanı İnönü Anadolu Ajansı muha Niğde Valisi tevkif hâdisesi birine şu beyanatta bulunmuştur: hakkmda izahat verdi « Sayın Mareşal Fevzi Çakmağın irtıhalinden derin bir suretta müteessir olduk. Mareşal üe birlikte çalıştığımız günlerin hatırasıru hürmetle yâdediyoruz. Muhterem ailesine ve muhterem ırilletimize taziyetlerimizi sunanz.> Genelkurmay Başkanının teessürü Genelkurmay Başkanı Orgeneral Abdurrahman Nafiz Gürman, Mareşalın vefaü dolayısüe ju demeci vermiştir: « Orduya büyuk hizmet etmiş olan bir kumandanımızın ka>bı bizim için büyük bir aadır. Bundan duyduğumuz teessür sonsuzdur. Gerek kendim ve gerek ordumuz adına Türk milletine taziyetlerimi bildiririm.» "Bizim Köy99 müellifinin tevkiK Bir müddettenberi Awıpada bu | görüşen bir arkadaşıouza Sadak, unan ve Romada Turk İtalyan dost' seyahat inübalannı anlatarak çunuk andlaşmasını imzalayan ve lan söylemiştir: < Romada imzaladığanu dostStrasbourg Konseyi toplanülanna katılan ve Paristeki İktisadl Işbir luk andlaşması gerek Amerikada, liği Teşkilâtı Konferansına iştirak gerek Baü Avrupapda iyi tesirler eden Dış İşleri Bakanı Necmeddin bırakmıştrr. İtalya hükumeti taraSadak, beraberinde Bayan Sadak fmdan çok iyi kabul gördüm ve saılduğu halde, dün gece 21,30 da bir mimî dostluk tezahürlerile karsıBüyük misafirperverük »anAmerikan uçağile çehrunize landım. gösterdiler. gelmiştir. Türkiye Dıs İşleri Bakanma gösSadak, Yesilköyde vilâyet adına Vali muavini, Yeşilköy Meydan terilen bu misaürperverlik İtalyaMüdürü ve gazeteciler tarafmdan nm Türk milletine karsı sevgi ve Arkası Sa. 3, Sü. 2 de karşılanmıştrr. Alanda, kendisile İtalya Basbakanı De Gasperi italya Yugoslavya İki memleket arasında müzakerelerden bahsediliyor Roma 10 (a^.) (United Press) Komünist ve komünist taıaftan italyan basını, Dış İşleri Bakanı Kont Sforza'nın Trieste meselesini doğrudan doğruya Yugoslavya ila halletmek hususundaki teklifina İtalyanın Tito ile Sovyet aleyhtan bir pakt imzalamak gayesini güttüğü hususunda ithamlarda bulunarak hücum etmiştir. Komünist partisinin organı Uni Arkası Sa. 4, Sü. 2 de Bir kadııt, kendisini kaçırmak istiyetı adamı öldürdü Selimiyede, Ali Asker Ahmed soiağında oturan Mustaha Terin, semtinde oturan Hatiee Çakır adında bir kadına göz koymus ve kendisini mütemadiyen takibe baslanuşur. Bu arada Haticenin Muharrem Altay admda bir gencle münasebette bulunduğunu oğrenmiştir Mustafa bunu öğrenince Haticeye ArJcast Sa. 3, Sü. 1 de ( Paristc Komünistlerin Ntimayîşîj ehirli ve köylü.. Jiurhan Telek. Bursa vilâyeti lçindeld seyahatim bana mevcud kanaatimi takviye fırsatını verdi. Ben bdzde, hattâ ba# ka bir çok memleketlerde parti programlannm »eçimde büyuk bir rol oynadığına inananlardan değilim. Yani bitaraf bir »eçmen eline muhtelif parti programlarını alıp inceledıkten sonra: derim ki bu arzu bütün memleketin arzusudur. Yazıyor.. Bu, ötekinden dah* tiyad* memlekete hayırlıdır, diyerek rey Bursa mülhakatında kiminle konuşrmez. Namzedlere bakar tuysam seçimler mevzuundı bana nün tuttuğuna rey verir. hemen hemen aynı cevabları verdiBursa cevelânında bu kanaatim ler. Bu, oralarda yenl »eçime girerkuvvet buldu. Halk insana r«y ve ken umuml ve sarî bir psikozun hârecektir, programa değü. Zaten iki kim olduğunu gösteriyor. Bir kere parti prosramı ana hatlarile bırbi herkes mutlaka Bursanm tanıdığı CUMHURİYET rine pek benzer. ve Bursayı tanıyan, halka yakın İşin şajılacak taraü fudur ki adamlar seçmek istiyorlar. Zanne Arkasx Sa. 3, Sü. 5 te Bursa cevelânında yüzlerce kişilı temas ettim. İçlerinde bir çok fır kao, bitaraf veya şu yahud bu ta rafa ağnus kimseler vardı. Sordu Şairin sıhhî muayenesi ğum suallere verdıkleri cevablar bugün yapılacak dan karşımdakinin bunlardan hangi grupa mensub olduğunu sıp diy anladım ve geri kalan sözleri ona Ankara 10 (Telefonla) Şair göre idare ettim. Nazım Hikmetin avukatı Mehmed Dikkat «ttinizse, suallerim ara AJi Sebüg, Ankaradaki temaslarını sında intihab neticesi yekpare bir bitirerek bu akşam Istanbula dönparti listesi ml, yoksa kanşık bi müştür. Bugün Cumhur Başkanı lıste mi kazanacağı hakkında bi; tarafmdan kabul edilan Mehme sonı vardır. Buna yekpare cevabın Alı Sebük, hareketinden önce, bana verenler yüzde doksan partici vey; şunları soyledi: Pariste son günlerde komunistler tarafmdan tertib edilen nümayişin polisler tarafmdan dağıtıldığınj| < Nazım Hikmet meîelesindeki parti muhibler.dır. Bitaraflar daim Arkan Sa. Z, 5u. 1 a« Arkası Sa. 3, S\L 7 de bu arada bazı polislerin yaralandığuu yazmıştık. Resim^ polisia komünistleri dağıttığını göstermektedis. Nazım Hikmet açlık grevinden vazgeçti