Katalog

M Aralık 1950 Tecessüsler j San Çinin bugünkü kızıl çehresine bakış Mithat Paşaya nefyedilme kararımn bildirildiüi oda Mithat Pasaya Sadaretten azli ıre memleket hududlan dışına çıkanknası hakkındaki irad* eski Paşa dairesinin alt katmdakl bir odada teblığ edilmişti. IL Abdülhamid, Imparatorluğun istibdad sıstemlle idaresini memleketin bünyesine ve kendi menfaatlerine uygun buluyor, iki hükümdarın hal' vak'aiinı hazırlıyanlardan ve kendisini Kanunu Esasiyi ilân etmek şartile tahta çıkarânlardan Mithat Paşaya itimad edemiyor, onu ilk fırsatta işbaşmdan uzaklaştırmaya karar vermij görünüyordu. 1876 yılının hâdiseleri n. Abdülhamidi bir müddet için Mithat Paşayı Sadarete getirmeye mecbur etmis, fakat hükümdana, meşrutiyetçi Sadırazamın nemleket işlerındeki gorüj aynlıklan ve mücadeleleri bu esnada bütün acılığile belirmişti. Mithat Paşanın çabuk ilânında ısrar ettiği Kanunu Esasi projesi hakkmda hükümdar, muhtelif mutemedlerinden mutalealar nlı mud Paşalarla Başkâtib Said Belerinl ve plânını anlabnc* II. duşünülmeHdir, Vukelânm bunyor, vazıyetini tahkim ve icabın yi (Sadırazam Said Paşa) yanına Abdülhemid (Ben de btı gece öy dan malumatı var mıî) dedi da hasımlannı bertaraf edici hü çağırarak (akşamdan tâ saat beşe le düşündüm. Bu tedbir pek iyi Said Pajanın bümiyorum orvakümlerin kanuna girmesini isti kadar) Mithat Paşanın azli ve südir) dedi. bına karjı da (öyle ise rioa «deyordu. Nihayet meşhur 113. mad rulmesi meselesinı müzakere etti. O sabah meclis var diye Vukelâ deyi kendi kalemile kanun metPaşalar ve Said Beym, nefyin saraya çağınlmıj, Mithat Paşa da rha, gidiniz, u ü şahan» «fendinine ilâve etmişti. bir müddet geri bırakılması istır Seryaver Paşa vasıtasile davet e mlz« ıdyleyinls kl benim bu içIL Abdülhamıdle, Mithat Paşa hamlanna karşı Padişah, Mabeyin dilmişti. Aluıan tertibat netico lerden haberim yok, mademki arasmda Kanunu Esasınm hazır Feriği Said Paşaya (sabahleyin sinde Mithat Paşanın arabası Pa Vükelâ buradadiT, bu l?i onlar da müzaker* etsinlar, eğer efendimllanmasında ve ilânında baş2os*e saat iki buçukta Zaptiye Müşirıle şa dairesine çevrildi. zin bana «mniyetleri yoksa beni ren gızli ihtilâflar, nihayet baza beraber Paşanın konağma gıdip Mithat Paşa arabadan lnip sa Mabeynd* bir odada tevkif etmühim meselelerde ve Babıâlınin mührü aldıktan sonra Iradei Seistiklâli bahislerinde açığa vunıl niye dahi teblığ olunarak Ahırka ray bahçesine doğru yurürken sinler, «vime gitmeyim, Sadaret mış, Paşa saraya karşı o vakte ka pı açığında hazır bulundurulacak Mabeyn Feriği Said Paşa (Bu ta işlerini burada görebOlrfan, g«rek rafa buyurun) diyerek Sadnazadar görülmemiş sert ve haşın bir Izzeddm vapuru hümayununa mı, Paşa dairesinin alt katında burada, gerek Avrupada memlecephe almıştı. gonderılmesi için Zaptiye Müşi deniz tarafındaki odaya aldı ve ketimlzln bu müşkül zamamnda işleri ben gBrurüm, diye bir htisMithat Paşa, Mabeyne ağır me rıne teslım kılınacak ve fakat ıh kendısine çubuk, kahv* ısmarla nu zan hasıl olmuş olduğundan tıyaten konağın cıvarmda biraz dı (1). alde tezkereler yazmıj ve birkaç eğer ben buradan gidecek olurgün Babıâliye de gitmemışti. Ken asker ile zaptiye bulundurulacakmemleket alimallah bl. Said Paşa, kanapa uzerinde sam tır )emrını verdi. disine hükümdardan özür dılemeSadnazamm yanına oturdu r» flk ter) (2). dedi. sini söyliyenlere karşı da (PadiO gece II. Abdülhamid, Said söz olarak kendisine (Sadaret Said Paşa aaraya glderek bu şah bana ne yapacak, beni dlrîü Paşayı tekrar çağırıp Başmusahib mührünü bendeniz» teslim etmeremez, nefyedemez, ancak azlede ile Kahvecibaşının o gün şehrin niz iradei seniye iktizasından aozleri padisaha «rzettl, IL Abdülbilir, bu halde dahi ahali beni ge her tarafında (eğer Mithat Paşa dır) dedi. Mithat Paşa yanm da hamid mflracaati kabul atznlyerek ne istiyeceklerinden bunun men'i azlolunursa bütün ahalinin ayak kika kadar durduktan sonra (ah Mithat Paşanın derhal uzaklasüiçin bir römorkör vapurıle derhal lanıp Mabeyne gelerek cebren nız) diyerek mühru verdi. * nlmasmı tekrarladı. Midilliye giderim) diyordu. Paşayı gene Sadırazam ettirecekSaid Paşa, mühru cebine koy Mithat Paşa «Tİne dahi haber Zaptiye Nazın Omer Fevzi Pa lerını işıtmiş olduklanru ağlıyarak duktan sonra, Mithat Paşaya veremeden Paşa dairesi önündeşanın Mithat Paşa aleyhınde II. anlattıklarını ve aman efendim (saltanat aleyhindekl hareketler. ki İzzeddin vapuruna binmek üAbdülhamide takdim ettiği jur Mithat Paşayı azledecekmişsinız, den, gizli cemiyetlerden ve alınan zer« yerinden kalkö. Bir müddet nallar tam bugunlere rastlarruştı. sakın etmeyiniz, hal pek fenadır İumallardan) tafsilâtil» bahsetü odada gezindi. Penceredea bakü Bu jurnallarda (Kemal Beyin e diye yalvardıklannı) söyledi ve ve bugün memleket hududlan dı ve böylece iki dakika kadar geçvinde bazı kimselerin toplandığı akşamki kararın sabah derhal ic şına çıkmasınm irade edildiğinl, tikten sonra (gitmeli ha) dedi. ve aralaruıda Mithat Paşa istik rasını tekrarhyarak Damad Mah izzeddin vapurunun da bu mak Said Paja da (Evet gitaıeli, iki lâlini aldı ,o sayede nturadı ber mud Paşanın da o gece sarayda sad için hazır!anmış olduğunu yaverle iki çavus sizi istimbotla murad ederiz, diye görüşüldüijü yaİTiasını irade etti. İzzeddine götürmek için iskelede bildirdi. ve bu komiteden başka daha saır bekllyorlar) cevabını verdi. MitSaid Paşa bu haberîerle daire(Bu fermanı padişahiyi işitir yerlerde de saltanat aleyhınde kohat Paşa (Allah rahmet eylesın miteler bulunduğu ve bunlarm sine döndükten sonra uyuyamadı. işitmez Mithat Paşanın rengi ka bu millete) diyerek odadan çıkü. Mıthat Paşayı konağmdan alma çıp, telâş gelerek, vallahi, billâhi cumlesinin başında Kemal Beyin Süratle istimbota bindi ve İznın tehlıkelerini düşündü ve (ku benim bu cemiyetlerden haberim olduğu) bildiriliyordu. lağı kırışte olan ahali arasında yok, Allah bu çapkmlann belâsını zeddin Ahırkapı istikametine doğ II. Abdülhamid bu jurnallar e bir velvele zuhur) etmesi ihti. versın. Bu Rusya parasıle ve Ha ru hareket etti. linde oldukça .Kanunu Esasinin malile endişeleri artta v» Mithat lim Paşanuı hud'asıle vücude gel113. maddesine dayanarak Mithat Paşayı, Pasa dairesine çağırüp bir miş bir şeydir. Eğer beni bura1 Bugün Mıllî Saraylar MüPaşayı memleket hududlan dışı istimbotla İzzeddin vapuruna dan tard ve teb'id ederseniz alim durlüğü olan binanın alt katında, na sürdürebilirdi. Padisah 4 ju sevketmenin doğru olacağı kana allah memleket mahvolur, Beşike sağda deniz üstündeki büyük oda bat 1877 pazar günü akşamı Ma atine vararak sabah erkenden körfezindeki donanma üç güne 2 Said Paşanın neşredilmebeyin Feriği Said, Damad Mah Hünkânn huzuruna çıktı. Endişe kadar buraya gehr, buraları iyi miş hâtıralanndan. Tarihi Odalar Yazan : Haluk Y. Şehsuvaroğlu Şanghay sokaklarmda iki Çinli çocuk «Ister inan, ister ınaııma» muharnri Ripley'ın yaptığı bır hesaba gore, yeryuzunde bır hat çızsenız ve Çınhlerı bu hat uzerınden yanyana dorder kışılık bir tabur halınde geçırecek olsanız bu geçid resmınin sor.u hıç gelmaz, ilânihaye devam eder gıder. Çınde tam mar.asile bir sayım yapılmış değildır. En son resmî sayım 1403 senesinde yapılmıytır. Ondan sonraki hesablar muhtelii resmî vesikalara dayanarak yürütülmüştür. Batılılann yaptığı bu hesablara gore, (Çin, Moğollstan Çm Türkistanı, Mançurya, Tibet, Malezya, Cenub Doğu Asya memleketleri ve gerek jimall, gerek cenub! Amerıkadaki Çinlıler de dahil olmak üzere) bugün dünyada 600 milyon Çinli vardır. Bunlar, dorder dörder bır tabur halinde dlzılecek ve saatte 5 kilometre süratle yürütulecek olsa, 600 milyon kışının sonu ancak 23 sene sonr» gelır. Fakat bu 23 sene rarfında Çınlilerin nüfusu 700800 milyor> daha artmış olacaktır. Zira, Çindeki nufus artışı senede 80 milyon raddesindedir. Masal yolile Çinliler gorünüşte sereflerine düş kundüıler. Fakat ontarm asıl aradıklan şey revahiri kurtnrrraKtır. Yabancı memleketlerle yaptıklan bütun harblerde, memlfket!e''inden bir parçayı verip zçvahıri kurtarmayı ve sözde ıstiklâilerine sahıb olarak gdrünmeyi kabul etrnişlerdir. Onlann bu za'fından istifade etmesini bilen Rusya nihayet Mançuryayı tamamile eline geçirmiştir. Bugün de Rusya hesabına çalışan Mao TseTung onlan istiklâl nmnisile uyutmaktadır. Mao TseTung raiere doğru komünistlere hâs usullerle ilerlemijtir: Memleketin iktisad! fartinrından ileri gelen »efaleti, milliyetçi hükumetin kabahati gibi göstermeye muvaffak olmuş ve bu maŞanghay sokaklarmda ağaç sal propagandaslle, her geçtığı köyde kendine taraftar toplamijtır. fusun yüzde seksen beşi çiftçilikle Milliyetçi ordulann galebesıle heı geçinir. Şımalde buğday ve mısır, karsılaştığı zaman, araya vasıtalar cenubda da pirinç yetıştirilir. Bır koyarak, sulh yapmıj, fakat anlaş Amerikan istatıstiğıne göre, ortamalanna riayet etmiyerek tekrar lsma bir Çınlının senelık kazancı 50 lira kadardır. taarruza geçmiştir. Memleket iktisadiyatım sarsan İkinci dünya harbinde milliyetçi kuvvetlerle birleşip Amerikan malTıbet, Çin Türkistanı ve MoğoKızılay dört kişiye madalya verdj lostan da dahil olmak üzere, bütün zemesıle Japonyaya karşı çarpışan Kızılaya yardım hususunda olağanÇm diyan dünyanın kara kısmınır> komünistler, Mançuryayı ele ge üstü fa«llyeUerl gorulen dort kisiye dun onda birine, Avrupanın tamamına çirdıkten sonra, burasını Rusyaya saat 15 te Kızıiayın Taksim şubesınde tnuadıldir. Buna mukabll, Çin nü bırakmpkta tereddud etmemişlerdir. torenle madalya verilmlstlr. Bu levat şunlardır: Dr. Bahaeddln Lutlı Vardar, fusu, dünya nüfusunun beşte biri Rusya, Çm komunistlerıne yaptığı Başmühendu Naim Çeşmeli. Beledlye sıiâh yaıJımını Mançuıja sanayııne Tahakkuk Başmufettışı Serm«d Özlen, nisbetindedir. Demek kl yeryüzünde diğer ırklardan her dört kişiye el atarak, kat kat ç'.karmıçtır. Bu Tuccardan Salıh Artam. gun Çinin buu.a çc. k ısrtıhjaluım Muallimler Birliğinin diinkü çajT mukabil bir Çinli vardır. Mualllmler BİTİıği taraiınd»n dun Bugüne kadar kendi hallerinde onda dokuzunu, kumurun yarısıyaşayan Çinliler, şimdi komünist nı, elektrık kuvvetmm beşte dör eskl M11U Egitlm Müdürü Murad Urazla, Müdıinl Muhlddin emperyalistliği içinde, istilâ arzu dünj, petrolün uUe ıkısını Man yenl Mılll Eğıttm bir çay TerllmljtlT. Akdık jerefıne larile ayaklanmi} bulunuyorlar. Ko çurja temm etrrektedır. SEmlml bir hav» içerlsind» geç«n bu munist Çin Dış Işleri Bakanı Çu 52 mjlyon nufuslu muazzam bir tcplantı geç vakte kadar devam etrr.lj, Enlay bunu açıkça söylemiştir. O memleket olan Mançurya Çinin en »bz alan hatibler Murad Urazın Maarif» na gore bir gün gelecek, Çinlıler fazla sanayıle=mış bolgcsidir. ?.Tan ysptıâı hlzmetlerl anlatmıştır. Cassado'nun veda resltall butun dünyaya hâkim olacalkardır. deki demiryollsrına müsavidır. Yiyolonsel Oîtadı Cassado t$ aralık Asırlarca geri kalrrus olan Çinli çuryadaki demiryollan bütün Çinperş»mb« fünü saat 1830 da bir veda leri Çang KayŞek, mühim içtiMançurya haric, Çinin diğer kı resltall verecek ve «rtesl fün uçakla maî inkılâblarla, medenl bir millet sımlan ziraate hasredilmiştir. Nü Romay» hxrek«t edecektlr. haline getirmeye çalışmıştı. Bu *rada, erkeklerin eskiden başlannjj tepesinden öriilüp arkaya salıverdıkleri uzun saçlannı kestlrdi, kadınların küçük yaşta ayaklanıu cendereye sokmalannı yasak etti. Fakat Çinliler, saçlannı kesmeye razı oldularsa da, kadınlannın küçuk ayaklı olmalannda ısrar ettl ler. ÇıHkü küçük yaşta cendereye sokulup büvümesine mftnl olunan avaklar kad'nların seke seke yürumelerini temin edıyordu ve bu Çinli erkeklerin pek hoçuna ^,'dij ordu. Açlık diyan Çm otedenberi açlık diyandır Memleketm o kadar geniş bir saha ka'plamasma rağmen, nüfusun bu hududlar dahilme sığmıyacak kadnr çok oluşu Çınde daimî bir kıtlık doğurmaktadır. Yapılan hesablara gore Çinde her sene açlıktan ölenlerin sayısı 2 milyon kadardır. «Asyanın İçyüzü» nü yazan Amerikalı muharrir Gunther 1335 senesinde Şanghay sokaklarmda 29 bin cesed toplandığmı tesbit etmiştir. Bu sefalet diyannda yaşıyankı ahlâk bakımından çok düşrcüş kim selerdir. Ruşvet ve suııstimal Çinin mıllî vasfi haline gelmıştir. İtfaiyecılerin yangını söndürmek için bina sahibile pazarhğa giriştikleri ve uyuşamadıklan takdirde alevlere seyirci kaldıklan meşhurdur. Muharebelerde yarahlann, sağlık teşkılâtı mensublanna verecekleri paraları yoksa, bulunduklan yerde can verdıkleri çok görülmüştür. İdam edılen suçlulann aıleleri, kendılerine teslım edılen cesedlerl merakhlara para ile seyrettirmekten Sik'Imazlar. HARKIET kabnğn ylyen aç bir Çinli yenl komünist idaresi altında Çinin daha fakir bır hayata düşeceği muhakkaktır. Fakat, komünizm ma salı, masala düşkün bir millet olan Çınlileri belki de daha korkunc akıbetlere sürükliyecektir. (Oggi'den) Apartımanlan soyan bir sabıkalı yakalandı Eınniyet 2 nd Şube Müdurlugü memurları Şükril Birllk âdmda bır sabıkalı gece hımzını yakalamıjlardır. Dün ögieden ionr» Adliyeye sevkolunan Şuknl Blrlin on bir »y lçnlde Ş1şU, Nîşanrajı, Taksim ve civarında muteadd d apartımanlardan 10 bin lıra değerinde eşya çaidığı tesbit edilmiştir. Sabıkalı hlrsız torgusunu müteakıb tevkll olunmuîtur. Radyoda şan resitali DÜ1\YA rreierl çok fena bir hareket olurdu. Amer'.kalılar Kore Jşlne rmıdahale etUkîerı zaman komünıstlenn kıskırtrnalarından bıkanlar derln bir nefes almışlardı. Kızılların önunde datoa ger lemek hepımızl ainirlendlriyordu. Bırleşlk Amerikada Korede asıl yükü üstüne almıjtır Halbuki AmerikaJıIar or?da Blrleşmlş M'îletler he^abma dövüjuyorlar. Mmaffak olsa>dılar, îafeıin nıanevi serefi Blrleşmış Mılletlere ald olacaktı Oııun için bazılarının yaptığı gıM Amerlkayı hafıfllklo tenkld etroek doğnı olamaz. O olmasaydı Avrupa sefalet ve lçtima! karşıkhklar İçinde bunahr kalırdı. Avrupanın A. merikadan ayrılmasını tavslye edenler kıt amızın mezarını kazmaktan bttşka bir jey yapmıyorl»r Avrupa ıırt kendi lmkânlarll» güvenlığınl nasıl temin eder? Tesanüd flmdl her zamandazt cyad* lüzumlu hartâ elzem blr hal almı$tır. Vazlyetl tevekkulle karsılıyacak yerd» Kore harbinîn meydana vurduğu zaafları telâfı etmemız doğru olur. Amerikada olsıın başka memleketlerde oîsun ki'nse Çme hucum ederek bır dun%a harbıne sebeb olmak ıstemiyor. Bug\m tehlLke artık daha açık bir sekllde ken. dıni gosteriyor. Bu tcnllke hur mılletlerjı bu yolda alacakları tedbirler nısbetınde azalmış bulunacaktır Journal de Gsneve'den *** Nepal'de vuku bulan hukumet darbeslnin Tlbet hâd selerile alâkalı olduğu soı götürmez blr haklkattlr. Maamaiıh bu darbeyl hazırlıyarüar ve t..tt k mevkilne koyanlar komünistler değıl Kral bilindıgl gıbi Hlndıstana sıaı ımıştır. Bunun uzerine Meclisı toplıyaa Basbakan Kralı hal etmiştir. Hepsi İyi amma Nepal hukumdarının neden memleketınden kaçtıgını haıâ t ımıyonız. Bazıları Başbakamn tert b ettiği hukumet darbesmden kaçlığını, bır takımlan da Kralın esasen hıc ^ı^ Iktidara mallk olmadığını ve Hindı&tana gıderek «ürgünde bulunan Nepal lılerln bajın» geçmegt terclh ettîğını soy. lüyorlar. Kral taraftarları jlmdl başşeh'e yürümektedlrler. Brşbakanın da 25 000 kişillk blr ordusu olduğuna gore bu memlekerte bır dahilî harb patlak verrclş dernekür. Nep*l ayaklanmasî urun sürduğü takdırde neticest Hmdıstan ıçın vahun ol3biltr. Harbdenberi komunıznun Nepal'de alıp yüruduğu soylemycr Tab ; dlr kl bu vaziyerten istifade carelfr m anvRcak, bdyle olusa MaoTseTj^g Tıbetten gonra Nepal'i de «kurtarmavı» sklına gcürmez mı° Gazette de Lausanne'dan * * * Son gurüerde ilân ed.len B'vlcs'k Amerika devletlerlnln sayım net ce'»'» ne göre Amerıkanın nüfusu 130 697 Z< 1 kiş'den lbaretttr Bu netlceye gör» bazı eyaletler Tem»tlclleT Mecllsi İçin seçtıklen mebus saruını fazlalatmak mecburlyetinde ka lacaklardır. Tenulldler Mecllsinde sımdikl halde 435 mebus var. Tribune de Geneve'den *** Lirîk Dramatlk Soprano Sab^hat Akyol 25 aralık pazartesi 22 10 da Rad>oAmerikanın hakkmı teslim da bir }an resltall verecekt'r. Program edelim da Max Reger, Grleg. R Atranss, Mo Her şs.\den muhim olan rnkta Korezart re Weber'ln Freıschutz operasm dan Agatbe*ıün arjası vardır Kendıs! utki hez tnetın Batılılan parçalıyamane Ferdl Statzer pıjanoda refakat ede nuş r olmasıdır Bu muslbet anlannda A% ı!palı!arın Amerikalılarla blrleşmecektlr. ÇtZEN. Nepal'de neler oluyor? AAM.A0. ACI İİREH M ZAM8AK BU2İT Birleşik Amerikanın nüfusu Şehırlerde çekçek arabalarile yol cu taşıyan Çinliler, fazla bahşiş koparabilmek için, şişman insanian götürmeyi tercih ederler. Mesell Gunther Çine kansile beraber gitmişti. Kendisini taşımak lstiyen çekçekçiler, kansını götürmeye va naşmıyorlardı. Çünkü Gunther 90, kansı ise 55 kilo idi. Bugün Mao TseTung un dıktatörlüğü altında Çinin çehresi . k ~> değişmijtir. Fakat memleket iylye doğru değil, bilâkls kötüye doğru bir adım daha atmışhr. Memleketin en zengin şehri olan Şanghay sokaklarmda ağaç kabuğu ,,emeye kalkan aç insanlara bile rastlanıyar. HANSON ADIN OA BİR AMERİKAU «CADlN SLOÜRÜLMESİ AA ! j fyî HAVAPA S/\RI c//r, APRİKA*«ıı?CT£Hflİ A^ ECELİ İue ÖLMPK. HASTALANIj?5A £Wfl KIRMtZl OLUR. t Amerlk» Cumhur Başkanınm kızı MJS3 Margarct Trumaa konserler vermek üzere tumey» çıkmıştır. Boprano muganıüyesl olan Miss Trumsn geçen HIM kasımın or.unda Washington'da orkestra İle blr konser verdıkten sonra NewYork'takl Carnegie Hall'dan radyoya da sarkı sovlemıştı Bugun 25 yaşmda bulunan Mi«s Truman'ın 19431950 konser turnesı Amerl. kalı Musıkl Sanaücârları Cemıyetı azalan tarafındAn imzalanan mukavele>e benzer blr anlasma İle tertlb edllmıstlr. Miss Truman'ın konserleri