Katalog

CUMHURİYET İlk Meclisi Mebusan Reisi 30 Ocax 1950 AUMET RIZA HATIRALARI ın On dokuz sene sonra bir gün ansızın İstanbula döndüm lar benim tarafıma toplanmışlardı. Bu fırsattan istifade edsrek bir (Uhuvveti îslâmiye Cemiyeti) tesis ettim, azalarile ik; üç defa toplandık. İçlerinde îranlı. Mısırlı, Rusyalı Müslüman vardı. Ben riysset ediyordum. Ben Paristen avdetimde Cemiyete Mısırlı avukat Mahmud Bey riyaset etnvşti. Mevcud azalar <?rup halinde resmimizi çıkarttık. İslâm Cemiyetinin başında bulunu?um İstanbula avdetrrde * c > ne^iler nazarında husumeti celb etti. Beni İslâm tarafsirliğile itham ettüer. Rumların, Ermenilerin e? lerinde bir silâh oîdu. Ancak M'is lümanlara hiç bir tesiri olmadı Hiç beyanı memnuniyet eden bulunmadı. îslâm lehinde yazdığım kitab'arı, makaleleri zikre =haberleri Şehidlikleri imâr JGÜNÜN »^ . m MEVZULARlj i HEM NALINA MIHINA Bir resimden ilham Parise zabitler, valiler, muallimler, damadlar geldiler, gittiler. Fazla bir faaliyet gösteren Dün yapılan kongrede Çanakolmadığını söyledikten sonra be kalede bir âbide yapılıası nim niçin daha ziyade faal olmameselesi görüşüldü dığımı anlatayım: Evvelâ zemin hiç bir tarafta Şehidlikleri İmar Cemiyetinin miisaid değildi. Almar.ya, İngilyıllık kongresi dün saat 14.30 da tere, Fransa, Avusturya ve RusEminönü Halkevi salonunda yapılya Abdülhamid politikasının deıru'tır. Kongre Başkanhğma Musvamından memnun ve müstefid tafa Aşkın seçildikten sonra, yıllık oluyorlardı. Fransa, İngiltere Vefaeilyet raporu okıtnmuş ve kabul nizelosu himaye etmişti. Çünkü edilmiştir. Dilekler faslında söz Venizelos Türk ve Müslüman alan Dr. Sani Yaver, Çanakkale! düşmanı idi. Türklerden ayrılşthidlerinin hatırssını taziz için mağa çalışıyordu. Yunan zenginhâlâ bir âbide yapılmadığmı, Saleri kendisine nakdi yardımda vunma Bakanhğınrn bir proje mübulunuyorlardı' Venizelosun bol sabakası açtığıru, fakat, malî imparası vardı. Gazetecüer indinde kânsızlıklar yüzünden bu projenin mergubtu. Benim ise gazetecilere gercekleştirilemediğini söyliyerek yedirecek beş param yoktu. Başbakana bir telgraf çekilmesini Meşvereti güç hal ile tab' ve neş istemiştir. Teklif kongrece de tasvib redebiliyordum ve ben milletiolunmuştur. min istiklâlini müdalaa ediyorBundan sonra, veni idare heyeti dum. Kanunu Esasinin tatbikmı, imtiyazatı ecnebiyenin kaldırıl On dokuz sene sonra İstanbula serimi yapılmıştır. masını istiyordum. Bu ise frenklerin Şark politikasına muvafık Pariste kaldığıma hata ettiğim, değildi. Türkler bir şey yapmı sonr>a anladım..Meğer bazılarınm yorlar, eğer hareket edecek, bir maksadı benim dışarıda kalmarr. faaliyet eseri gösterecek olurlar dan istifade edersk dahilde fırılsa Avrupanın hüsnü teveccühü daklar çevirmek imiş, üç. beş kişı Sağ'.ık ve Sosyal Yardım Bakanlığı, nü hazanırlar diyenler oldu. umuru devlet: yeddi istıbdad koruyueu tabatete g.ttikçe chcmmiyet Yanlış fikir. Avrupa İslâraa mua larına almışlar, hükumet işlerine verrnekiedir. Bakar.lık, bu maksacla venet etmez. Yerhende, Mısırda, müdahale ediyorlardı. Mektub başka memleketlerdeki koruyueu tabibeti tetkik ve Hindde bu kadar îslâm kıyatnı lar yazdım, bizim vazifemiz ta mumkün ve ettirmij kolaybizde tatbiki nisbeten olan hususoldu. Gazetelerde bunlar lehin rassuddur, işe karışmak değildiı lara ehemmiyet verLİmesini kararlaşlır. de harfi vahid yoktur. dedim. Baktım ki olmuyor. me mıştır. Şimdiye kaüar açılan Sağlık merkezieri bilhassa bu işle meşgul IL Meşnıtiyetin ilânı ram anlatılmıyor, ben de İstan olacaklardır. Diğer taraîtan okullarda, îttihad ve Terakki Cemiyeti bula girmeğe mecbur oldum. okul doktorlarının koruyueu hekimban Pariste iken teessüs etti. EvMüşir Fuad Paşaya, menfasm lige ehemmiyet vermeleri de uygun velâ ismini İstanbulda İttihadı dan avdette Sabahaddin Beye görülmüştur. İslâm koymuşlardı. Ben değiştir fevkalâde istikballer yapıldığmı Bu arada. öğrenciieıin sık sık sağlık dim. Bizde muhtelif cinste mil Pariste iken gazetelerde okumuj muayeneleri de yapılacak, zayıf ve müsaid bünyeler letler bulunduğu ve bunun cüm tum. Vatana muhabbet, gürültü hssta o'.mağa sağlık durumlarına tesbit edilecek ve ihtilesinin hukukuna hürmet edile süz, iddialı, kalbi, sükutî icra e mr.m gösterilmesine önem verilecektir. ceği cihetle ya İttihadı Osmanî dilmelidir. Vatan içn çalısırken Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürlüğü; demek veyahud maksadın daha kâğıdın üzerine dökülen göz yaş bilhassa ilk ve orta okul öğrencilerine aşısı şümullü olduğunu göstermek i larınm hafif patırtısından başka B. C. G. Verem bunyelitatbikine başla. dığından, zayıf çocuklarm bu çin İttihad ve Terakki demek ses işitilmemeli, hiç hazzetme âfetten korunmasına dikkat edilecekmünasib olacağını bildirdim. Öy diğ'm bu gibi alâyişten tevakk: tir. lece kabul edildi. etmek için İstanbula tebdil olaİngilizler kuru üzüm alme^î Cemiyete almacak efradın na rak, sessiz girmeyi, düşündüm istiyorlar muslu ve hamiyetli olmasına ve öyle yaptım, Paristen harekeLondra Ticaret Müşavirliğimizin İhfevkalâde dikkat olunuyordu timi kimseye haber vermedim. racatçılar Birliğine bildirdiğine göıe, Hafiyelerden mücanebet edil: Ancak Makriköyünde eve haber İngüıere Amerikadan kuru erik ve 50 yordu. Bir cemiyetin kuvveti o sizce girmek validemi bcîki sar bin ton kuru üzüm mübayaa etmiştir. üzurn mübayaa fiatının 40 nu teşkil eden efradm adedi de sar korkusile şimendöfsrden Kü Kurudüşük olduğu anlaşılmıstır. şilinçükçekmecede indim. Oradan e <en ğil keyfiyetidir, deniliyordu. İngiltere İaşe Nezareti hâlâ memle(Ahmed Rıza Beyin evrakı a ve bir telgraf göndererek gelmek ketimizden kuru üzüm almak arzuüzere olduğumu bildirdim. Son sundadır. Ancak fiatlarımızın 80 şilinrasmda bulunan Tunah Ahmed Lutfi imzalt bir mcktubun ikinei ra gelen trenle Makriköyüne git den aşağı düsmemis olması bu arzuyu yerlne getirmemektedir. Nezaret. en az sahifesinde İttihad ve Terakki tim. Bununla beraber telgrafha beş silinlik bir fiat düşüklüğü karşısınnede şayi olmuş, gara epey ka mübayaat yapılabileceğlni büdlrmiştir. müessisleri ve Jöntürkler başhgı a'iında şu isimler yazüıdır: Ah> labalık toplanmıştı. İçlerinde Geçen hafta ithal edilen mallar med Rıza Bey, Prens Mehmed A Ermeni mektebi talebesi de var Geçen hafta içinde limanımıza, ecnebi bandıralı 15 geml gelmistir. Bu 7i Paşa merhum, Ahmed Saib dı. 5U ton cam, 85 ton 415 Bey, Sami Paşazade Sezai Bey Ailemi istikbale hazırlanmış gemiler, 987 ton ziraat âleti, 34deri, m». ton tel, ton İsmail Hakkı Bey, Doktor Nazım buldum. Kimseyi merakta ve te kine yağı, 18 ton otomobil aksamı. 4413 Bey, Bahaeddin Şakir Bey, AU lâşta bırakmadığıma memnun ton teneke levha, 25 ton kına, 46 ton Haydar Bey, İshak Sükutî Bey oldum. Avdetimi nasılsa haber kimyevi madde, 2 ton radyo, 3 ton ton ton merhum, Mehmed Fazh Bey. alanlar ertesi günü benimle gö otomobil lâstiği, 26 fıçı, boya. 8çelik zincir, 26 ton demir 13 ton Necmeddin Arif Bey. Şerafeddin rüşmeğe geldiler. Ben de iki gün boru, 10 lon vinç, 404 ton demir, 25 Bey, Ceiâleddin Arif Bey, Suaâ sonra merkeze uğradım karşıma, ton bakır tel, 15 ton potrel 403 ton teBey, Tunalı Hilmi Bey, AU Feh tanımadığım, isimlerini bile işit» kerlek, 127 ton kâğıd, 170 ton kahve, 12 ton rr.i Bey, Köprülüzade ressam Gw mediğim bir takım acayib adam lerdir. hurma, 19 ton kilid getirmişlib Bey, AU Fehmi Filibe, Meh lar çıktı. Her biri guya İlânı Me§ Ayrıca İdaresl de v\ed Talât Şumnu. Ahmed Luth rutiyetten evvel, Meşrutiyet için İçinde 41 Tekelsigara kâğıdı geçen34hafta ton ve ton Vcırna Sofya, Kâmil Efendt benden ziyade çalışmış, feda çay ithal etmiştir. merhum Varna, İsmail Yorokov, kârlık etmiş gibi bir gururla Viyolonist İda Haendel gcliyor Yerköy Şehbenderi Şefik Bey, kuruluyor, hükmediyordu. BeTanınmış Poionyaîı viyolonist Tarsuşîzade Feyzi Bey, Murad nim iki ay Pariste kalmam mey Haendel. Kontiyar.m daveti üzerinetda 6 Bey, İbTdhim Nahiv Bey. Prens danı, hali bırakarak bu türedüe şubat pazartesi saat 21 de Saray sineSabahaddin Bey, Prens Mahmuâ rin zuhuruna, re'sikara geçme masmda bir konser verecektir. Bey, Kemal Mithat Bey, Salih lerine sebeb olmuştu. Kempff dün veda konserini verdi Bey, Bahriyeli AU Rıza Bey me? Merkezi umumî henüz İstanWilhelm Kenroff veda hum, Abdülhamid Memduh Bey. bula gelmemişti, Selânikten, u SEbah Saray sir.emasındaresitalini dün güzide bir Siyret Bey, Fuad Bey, Hikmet zak bir mahalden işe karışıyor dinleyici kutlesinin huzurunda vermişBey, Cemal Bey, Mehmed E du, anlatıhşına göre fetva veri tir. Konserde Vall ve Belediye Başkanı min Bey, Mehmed Said Bey, yordu. İttihad ve Terakkinin bir Ord. Prof. Dr. Fahreddin Kerim Gökay AU Şakir (Arif Hikmet), Mus kaç eski azasile Cemiyete son da hazır bulunmuştur. tafa Ragıb Bey, Halil Ganem mer radan dahil olanlar, İstantulda 1 Rebiülâhıı 11 Pazartesi : hum, Halil Halid Bey, İsmaü bir merkeze toplanmışlar, hükuGasprenski merhum. Doktor Sa metle temasta bulunuyor, vilâlih (Neşet) Bey, Âkil Muhtaı yetlerle muhabere ediyorlardı. j • 1 X S 1 Bey, Çürüksulu Ahmed Bey, Re Anadoîuda teşkilâtımız noksandı. V ; $id Bey, Asakiri Osmaniye kay Cemiyet azasını çokça göstermek V. 7.14 12.27 15.03 17.22 1S.55 5.31 makamlarından Şefik Bey, Ber maksad'le, Cem'yetin kapıları aE. | 1 53 7.05 9.44 12 0C 1.34 12.10 lin Ataşemiliteri Hamdi Bey meı çılmış, eski hafiyelerin bile Cehum, Saffet Bey, Talha Bey, Za miyete girmelerine müsaade oimza.de Hasan Fehmi Bey, Âdi) lunmuştu. Cemiyet efradı arasın Bey, Mustafa Refik Bey, Emh da ağırbaşlı, tecrübedide erbabı Kaçakçı Aslan Bey, Doktor Örfi Bey, Ne vukuf pek azdı. Gazetelerimidn hemen hiç bir cati Bey, merhum Mülâzim Na(Arkası var) sayısı yoktur ki içinde bir kaçakci, Talha Kemal Efendi, Hüsrev çılık haberi bulunmasm. Hele Doğu Sami Efendi, Seyid Kenan Efenve Batı Akdeniz seferlerini yapan di, AU Fahri Bey, Mehmed FazBahçevlicvler Mahallesini vapurlarımızın her geliş ve gidişleh (Laklak). Hafız Osman merGsliştimıe Derneği kuruldu rinde yolculardan, tayfalardan, müs hum Rusçuk, AU Şefkati mer Bakırl;öy, Londra asfaltı üzerinde hum, Hoca Muhiddin Efendi, Ho kurulup, ço:: kısa b;r zamanda modem tahdemlerden bazılarının şehre gizbir mahalle halini alan Bakırköy li ve çümrükten geçirmeğe tenez lan malların böyle yüz binlerce ca Kadri Efençli.) Bahçelievler Mchullesi, şehiv plânına zül etmeden bavul bavul yükte ha heveslisi ve tiryakisi bulundukça Cemiyetin faaliyeti inkilâbı alınmıştı, Bur.ın. Bahçelievler mahal fif pahada ağır mallar sokmak tekaçakçılığın speculationun önüns temin etti. Kâfi derecede propa leslnde 70 30 aile cturmasına ve şe şebbüsüne giriştikleri havadisleri geçmek kabil değildir. Nasıl rüşvet ganda yapıldığı ve dahilde bâhu hir plânına danil clınasırıa rağmen, bu buram buram sütunlan kaplar. veren kadar alan da suçlu sayılısus Rumeli vilâyetlerinde epey mahaJle belediye hizmetlerinden isti. Geçen gün de Beyoğlunda bası yorsa, nasıl hırsızlık malı bedeli fâde edememis buijnmaktidır. Bu va. taraftar peyda olduğu anlaşıldı ziyet karşısında. mahalıe halkı, kendi lan ve aynı kardeşlere aid olduğu mukabilinde dahi kabullenen mahğından Enverle. Niyazinin dağa aralarında «Bakırköy Bahçelievler Ma anlaşılan bir kütübhane ile bü" a kum oluyorsa kaçak eşya ve karaçıkarak ilânı hürriyet etmeleri hallesi Gelişürme Dsrneği» adında bır partımanda inci, boncuk, koku ve borsa mahsullerini satm alanlar da münasib olacağı düşünülmüş ve cemiyet kurmağa karar vermifler ve saire makulesi on binlerce liralık aynen satıcılar gibi ceza görmelibunu Paristen o yolda bir karar tebliğ gayesi,tahakiuk ettirmişlerdir. Derneğin kaçak mal yakalandığını hepimiz, dirler. Kanuna böyle bir madde bu nıahalleyi güzelleştirmek. edilmişti. pek de büyük bir hayrete kapılma ilâve ettiğimiz gün artık müşteriler geliştirmek ve yapılan va'dlerin tahak dan, okuduk. ortadan kalkmış olacağına göre kaBu vakadan Sultan Abdülha kuku için çaîışmak olacaktır. mid korkarak kanunu esasinin Ote taraftan, sinema, konser, çakçı ve karaborsacıdan da tabiatitatbikini kabul etmesile her tamaç, güreş biİ2tleri, ilâc ve mev le ortada eser kalmaz. rafta ilânı şadümani ed:lm:ş. cudu az bir çok eşya karaborsacı1 Şubat 1950 menfada bulunanlar makarrı sal ları hiç de faz'.a çekingenliğe ka Genc hikâyeciler tanata dönmüşlerdi. Paristeki ah Çarşamba günü «Varhk yayınlan» müessisleri rar da avdet eylemişler. bir ben 364 Sahifelik 1950 yıhna aid ilk kitabı «Yeni Hikalmıştım. Rüfekam Abdülhakâyeler» den bana da bir tane gönmide güvenemiyordu. Her türlü dermek nezaketini gösterdiler. Aihtimale karşı haricde birinin kal rada Haldun Taner de «Yaşasın masmı ve bu birinin de benim Derr.okrasi> ismi alünda topladığı o!manu.bir ihtiyatî tedbir olmak küçük hikâyelerden miiıekkeb kiüzere düşünmüşler ve beni bıtabını dağıtırken beni de hatırlarakm^'ırdı. maktan geri kalmamış. Çıkıyor! (Paris'te son faaliyet) «Varlık» dergisi ve yayuıevi öteBayiirize şimdiden Pariste Meşrutiyet ilânmı müdenberi edebiyatımıza, büyük bir ••• ayırtınız! M ^ B teakıb orada bııiunan Müslüman menfaat gayesi gütmeden, hizmet pılmadan, âdeta alenî denecek bir etmiş bir müessesedir. Genc istiSinema dünyasının 2 biiyük yıldızı şekilde çalışıp duruyorlar. dadları okuyuzulara tanıtmak işinVâkıa. adaletin pençesine yaka de de gerçekten muazzam bir gayFRED ASTAIRE GINGER ROGERS larını kaptıran kaçakçılar ve kara ret ve himmet sarfetmiştir. Hâlâ 4 senedsnberi ilk defa olarak bir HARİKA FİLMİNDE buluştular borsacılar lâyık oldukları cezayı da ediyor... görmüyor değiller ama, onlarla alış «1950 Yeni Hikâyeler» in içinde verişte bulunarak, âdeta faaliyet biraz yaşlılan ve sırf edebiyatla lerini teşvik ve tahrik edenler, san meşgul olmıyanları bir tarafa bıraR e n k 1i ( BARCLATS of Broodway ) Ren k 1 i ki birer kahraman imişler gibi ha kırsak, Oktay Akbal, Tarık Buğra, BU Ç A R Ş A M B A A K Ş A M I reketlerini ötekine berikine övüue, Orhan Kemal, Samim Kocagöz, Ziböbürlene anlatmaktan :evk ve ıf ya Osman Saba, Zeyyad Selimoğlu, tihar duyuyorlar. Cevdet Kudret Solok, İlhan Tarus Kajak esyanın. karaborsada satı 2ibi vepyeni duyuslar, yepyeni gö Koruyueu tababele önem verüecek 1 5 nffil'z donanınasından 5450 t«rıJj uk küçük Euryalu? lcruvazörü I ' bir kaç gün evvel İzmiri ziv ret etmişti. Kruvazörün kum?n'" nı. bir başın topîandsı yaparak Jzmirli meslekdaşlarımıza bazı do;< ne sözler söyledi. Bu ziyaret mürrıp neşretmek faydahdır. Bu ra sebetile sabah ıefiklerimizden iKısa bir tarifle demokrasi ra.^•••»»••%wı Yazan kamlar gelecek seçimler için el rinde bu basm topîantısmın da bir kama dayanan serbest seçimdir. de b.r baz olacaktır. İştirak nis resmini gördüm. Izmirli Memleketimizde şimdiye kadar beti îngiltere gibi çok dar biı lar. sıra sıra oturmuşlar. yapılan seçimlerin mazbut rahudud içinde dalgalanan seçim Deniz Albayınm söylediklerini h».kamlarla ifade edilen muntazam şuuru kuvvetli memleketlerde nl harıl not ediyorlar. Bu toplantıistatistikleri yoktur. Halbuki, her bile bu sebebler tetkik konusu dan bahseden İzmir demokrat memleketin seçim isgazetelerini ihtiyarlamıştır, çünkü, aynı a iimesile ifade olunan (British olmaktadır. tatistikleri tafsilâtle neşredilgönncdim ama herhalde. usuldcn mekledir. Bu sayede oralarda damlar, aynı usullerle bu mem İnstitut of Public Opinion) İn 2 Seçime girmiyenler bil olduğu üzere, bu ziyarete sütun'ar halkın iktisad ve politika görüş ieketleri uzun müddetle idare giliz efkârı umumiye müessesesi hassa şu sebeblerden girmiyor tahsis ederek resim'er basnr.şlar ve Isrinds zamanla vukua gelen etmişlerdir. Halbuki, İngilterede dir. gemi kumandanının sözlerini neşGeçenki Amerika Cumhur Re lar: Hastalık, yazılı olduğu se retmişlerdir. değişmeler mükemmel surette Sosyalistier henüz tek bir seçim çim dairesinden başka daireye takıb olunabiliyor. Biz de hakikî devresindenberi iktidarı ellerin isi seçiminde Gallup müessesesi nakil, sicil defterlerindeki maddî İstanbul refiklerimiz de, İngiliz demokrat memleketlerden biri de tutuyorlar. Onlar henüz prog Truman kazanmıyacak demişti, hatalar, sicil defterlerinin eski kruvazörünün İzmiri ziyareiine aid olduğumuza göre, bizde de seçim rEmlarını ilerletemediler. Bu se Rakamlarını da neşretmişti. Fa olması yüzünden yeni seçmenle resunleri ve bilhassa yukarıda bahistatistikleri olmah, bunlarda beden henüz onlardan bıkılmış kat, sonra Truman kazandı. Bu rin bir kısmını ihtiva etmemesi settiğim basın toplantısınm fotogmüessese. sorumluluk altmda hangi vilâyet ve kazalarda, han değildir. rafmı görünce, evvelki sene İsAmerikan seçim tartışmalarına kalmak istemiyerek, hesablarını seçrnlere karşı lâkayıdl:k. gi yaşlardaki nüfus kütlelerinde, tanbul Valisi ve Belediye Regelince, orada da elde müsbet bir bir daha gözden geçird:. NeticeBu beş esaslı sebeblerin heı isi Dr. Lutfi Kırdarm, Londra zihangi meslek zümrelerinde hern esas, hem de ara seç.mlerde han program vardır: Fair Deal prog de gördü ki, hesablarda yüzde ana ve ara seçimdeki yüzde nis yareri hakkında. geçenlerde bana g: partilere daha çok veya daha ramı. Gerçi Amerikada da tâ 4,5 hata olmuştur. Bu hatanın betlerinin âzamî yakmhkla bu anlattıklarım hatırladım. az teveccüh ve muhabbet göste 1933 lerdenberi elde bir sosyal pınarları araştırılmış, yapılan lunup, ortaya konması bu işe ye Sayın Dr. Lutfi Kırdar, Londrada rildiği aynada görülür gibi tered program vardı. New Deal denen tahlilden anlaşıldığma göre, so ni başlıyan memleketlerde bil ıken kendisinin şerefine ziyafttlcr düdsüz görülebilmelidir. Buna bu program iş haklarını fazlaca ruşturmalann yapıldığı nüfu? hassa lüzumludur. verilmiş. nutuklar söylenmiş. reyalnız memleketin sosyolojik ba koruyordu. Teşebbüs âlemini, kütleleri tam temsilî represen3 Son nüfus istatistiklerin simler çekilmiş. basın toplantıları kımdan ilmî tetkikt için değil, bilhassa cumhur:yetç:ler de bu tatif sınıflardan değildi. Bun denberi olan seçmen ölümleri ile yapılmış ve İngiliz gazetecileri, partı seçim kom'telerinm elinde devamlı korumadan bıkmışlardı dan başka. sorulan kimselerin yeni seçmenliğe giren nüfus mik kendisile mülakatlar yapmışlar: o itibare lâyık bir rehber bulun Fakat, son aylarda yeni kisveye bir çoğu seçime katılıp katılmı tarlarının doğruya en yakın o da sordukları suallere cevablar mak için de lüzum vardır. İleri bürünerek ortaya çıkan yeni ik yacakları sorulduğu vakit katı larak belli olması lâzımr'T. Me vermiş. Sonra. bütün Londra gademokrat memleketlerinde, me tisad politikası çok daha yumu lacağız dedikleri halde katılma, zetelerini tetkik etmiş, tek bir satır selâ İngiltere ve Amerikada, geç şak ve tatbiki nisbeten kolay bir mışlardır. Gallup müessesesi b 1 selâ, İngilterede son nüfus is yazı ve resim görnıeyince hajrette tatistiklerine göre 2,5 milyon seç miş yıllara aid türlü tasniflere programın ifadesidir. Bu sebeb âhara yaptığı izahlarda, bu elinkabnış. ayrılmış zengin seçim istatistik den, yıl sonuna doğru Amerika de olmıyan noktalar üzerinde menin öldüğü, 3,5 milyon da yeDr. Lutfi Kırdar, bunu bana andurmuştur. ni seçmen bulunduğu son defa leri her seferinde kitab halinde da yapılacak 1 Meclis seçimi, meydana çıkarıimış, bunların şe lattığı zaman, bizim gazeteciliğineşredilmektedir. Oralarda ma 2 Âyanın üçte birinin yeniden İngiliz seçim tetkik müessese hir ve vilâyetlere ayrılışı hesab» mizle İngiliz gazeteciliği arasındaki ziye karışıp unutulmağa birakıl seçilmesi, 3 48 eyaletin 33 gufaıkı, beraberce tebarüz etünnişmjyan rakamlara dayanarak tef vernörünün yeniden seçimi sı sine gelince, bu müessesenin son lanmıştır. tik. sirler, izahlar, şerhler yapılıyor, ralarında bu yeni program ba beş büyük seçimde yaptığı ha4 Seçmenlerin kadın. erkek Londraya giden bir İsUnbul Vahattâ, gelecek seçimlerin muhte yatlamamış, henüz taze bir prog talarm yüzde 2 yi geçmedıği ile nisbetlerinin malum olması eri sürülmektedir. lisi ve Belediye Reisi elbette İzmire mel temayüllerini trend gör ram manzarasile halkı lüzumu hemmiyetlidir. Meselâ, son İngiBizi de ilgilendirebileceği için liz seçimlerinde Sosyalistleri ka gelen bir kruvazörün kumandanınmeğe çalışmak ta kabil olabil: kadar tahrik edebilecektir. dan daha mühim bir şahsiyetti; fatahmin hatasının pınarlsrı r e yor. Bu şekillerde mükemme) *** gibi şeylerdir, kısaca gözden ge zandıran bilhassa kadmlar ol kat İngiliz gazeteleri. son Londra seçim istatistiklerini 2.772.199 limuştur. Fakat yeni neşriyattan seyahatimde müşahede ve şikayet ra tutarında masraf bütçesi olan Seçimlere en çok hangi âmil çirelim: 1 Seçime iştirak nisbeti hah anlaşılıyor ki, geçen eylul para ettiğim gibi, bir buçuk ay içinde, (1950 bütçesi) İstatistik Umum ler tesir eder muamması mateMüdürlüğü bizde de pekâlâ ya matik olarak halledilmemiştir. kmdaki ümidlerin gerçekleşme değeri düşürmesinde İngiliz ka Türkiye hakkında, yalnız Times'te pabilir ve yapmalıdır. Fakat, şimdiye kadar demokrat mesi bu işin matematik hesab dınları bu işi beğenmemişler, on çıkan bir kaç satırlık iki haberden memleketlerde hür seçim etra larını bozan birinci âmildir. Son ların bir kısmı pahalılıktan kor başka bir şey neşretmemek suretilo Bundan sonraki hayatımızıc fmda yapılan sayısız tecrübeler yedi büyük seçimde îngilterede karak Sosyalistlerden yüz çe bize karşı alâkasızlık göstermekle geçmiştekinin tamamile tersine den sonra bu konuda elle tutu seçmen olmak hakkını haiz olan virmiştir. Bu kısmın bu sefer marufturlar. Biz ise bunun tamaoy vermesi mile aksi bir yol tutmuşuzdur. Bu olarak düpedüz ve katıksız bir labilir bazı esaslar belirmekte ların seçimlere iştirak nisbetleri Muhafazakârlara alâkasızlığa karşı, Londradaki Bademokrasi hayatı, yani meydan dir. Hattâ bir takım hususi te yüzde 71 ile 77 arasında oyna mümkün görülüyor. da, açık, sarih bir hayat, olacağ) şekküller bu esasların Bu enteresan konuyu daha faz sın Ataşemizle muavini ellerinden tetkiki mıştır. Fakat bir çok memleketdünyanın bugünkü durumu kar neticesinde vardıkları seçim lerde, bölge bölge bu nisbetleı la uzatmıyacağız. Buradaki mak geleni yapmaktadırlar. Bir kaç gün şısında, muhakkak olarak ifade ihtimallerini neşir ve ilân etmek değişmektedir. Meselâ bizdeki sadımız memleketimizde de se evvel. Nejad Sönmezden aldığım bir olunabilecektir. Başka türlü ol çığrını açmışlardır. Bu hususî te son seçimlerde yüzde 20 ye dü çimler etrafında ne kadar çok mekrubda bazı haftalık dergilere, ması şu sebebden kabil değildiı şekküllerin Amerikadaiki belli şen bölgeler görülmüştür. Bu rakam toplanır ve neşredilirsg Türkiye lehinde nihayet bir kaç ki, demokratça idare edilen mem başlısı Dr. Gallup'un müessesesi nun sebeblerini yüzde nisbetle demokratik düşünce ve gelişme makale yardırmağa muvaffak olduleketlerin yakınında, hattâ ara İngilteredeki de BÎPO kısa ke rile beraber her seferinde çıka mizin o kadar faydalanacağını ğunu müjdeliyordu. sında olan bizim gibi bir memhatırlatmaktır. Seçimlerin so Geçenlerde Amerikaya giderkan leket zira, milletlerarası bir çok nunda ayrıca fili neticeler tah Londraya da uğramış olan Basın, Bugün Matinelerden ltibaren demokratik toplantılarda müsavj lilli bir surette kitab halinde Yayın ve Tvrizm Genel Müdürü şartlarla demokrat milletlerle neşredilmek üzere, seçimlerden Ahmed Şükrü Esmer arkadaşım da, yanyana oturuyoruz koyu deönce de 400 kazamızm son nüfus Londra basınının Türkiyeye karşı mokrat olmaktan başka türlüsüistatistiklerinden sonraki sayı gösterdiği alâkasızlıktan İngiliz ganü yapamaz. Eşiğinde bulundubahscttikten Dnra, Ateşli bir aşkın canlı. meraklı ve heyecanh hikâyesi... larını ve seçmen yaşına giren nü zetecilerine ğumuz bu yüzyılın ikinci yarısı fus kütlelerini kadın ve erkek va NewYork ta olduğu gibi Londrada İçli, fedakâr ve kahrsman bir gcncin aşk ve namus bütün görünüşlere göre, otokrst da bir Türk Haberler Bürosu tesis uğrunda göze aldığı ıztırab ve işkence ve »totaliterlikten külliyen urneslek ve iraci nifbçti.HîlarAkjı r Ü ' Z SÖZLO zaklaşmış olacsktır. şimdiden görmek üzere gene bir ti. Arkadaşımm Amerikadan meıneser halinde resmî surette neş~ lekete döner dönmez, bu düşünce* * * redilmesinde büyük isabet ola sini tatbik etnıesini temenni ederim. caktır. Bu yıl seç mler yılı. İngiltereBakalım, belki o zaman dost ve de bir ay, bizde bir kaç ay, Amüttefik memleket basınının TürBir kömürcü, zorla kız kaçırırken kiye hakkında müptelâ olduğu alâmerikada sekiz ay sonra büyük isimli şaheser kadar hiçbir filmde can'.andırılmamıştır. yakalandı seçimler var. İngiltere ve Amekasızlık hastalıçını biraz tedavi etBu büyük şaheserin baslıca yaratıcıları rikada seçimler üzerinde şiddetlt Şehreminindeki Kürdler soksğır.da mek mürnkün olur. oturan ve kömürcüluk yapan 37 yaşmtartışmalar başlamıştır. Bu mü N U R Ü L H Ü D A A H M E D SALİM daki Osman Erciğer aynı mahallede nasebetle eski seçimlerin zengin Yeni şarkıları ilâhî bir sesle okuyan : oturan 13 yaşmdaki Nermini kaçırmalî rakamları türlü tertiblerde yeisterken yakalanmıştır. Hâdise söyle nden ortaya dökülüyor, önüPERİHAN ALTNDAG SÖZERİ olmuştur: Osman birkaç defa yolda rastladığı müzdeki seçimler hakkında tahNermine sevdiğini söylemiş, fakat mumn hesablarına girişiliyor. İnkabele görmemiştir. giliz seçimleri bu bakımdan pek Nihayet Osman evvelkl gece sokakta dikkati çekmektedir. Orada iki Nermini gözlemiş ve evden çıktığır.ı B U AKŞAM Yalnız en müstesna şaheserler esaslı parti olan Sosyalistler ve gbrünce bileklerir.den yakalıyarak kızı Eurüklemeğe başlamıştır. Bu sırada yaratrmkla şöhret kazanan Muhafazakârlar hakkında çu ayağı kayan kömürcü bir çukura düşbüyük karakter artisti mütalealar ıleri sürülmektedir müştür. Nerminin çığlıklarına yetişen JOHN G A R F İ E L D Önce deniyor ki, kısa zaman evmahalleli Osmam yakalamıştır. Sinemasmda vel îngiliz Dominyonlarından iOsman, Eminönü 2 nci Sulh Cezada kisinde yapılan seçimlerde Sossorgıjya çekildikten sonra tevkif edilNüshasi 10 kuruştur tarafmdan yaraülan müthiş bir aşkın hikâyesi : miş ve Cezaevine gönderilmiştir. yalistlerin kaybetmesi, iktidarın Abone şeraiti i'utKıje Haric millicilere (Muhafazakârlar) geç '•*çln İçin mesi İngilteredeki seçimlere te~ S00 Kr. 60ü Kr. Bir ayhk sir etmiyecektir. Çünkü, Avus120 nci asır sinema sergisi| Üç ayhk 1600 > 800 tıalya ve Yeni Zelândadaki bu 2910 » Altl n y i l k İJOG (Force Of Evil). Diğer Rollerde : Pek yakmda açılıyor. seçimlerin durumile İngilterede5400 • Senelın 2Ç0C ki arasında benzerlik yoktur. Bu D İ K K A T BEATRÎCE PEARSON THOMAS GOMEZ Darfilm. Galatasaray: dominyonlar üçer, dörder seçim Gazezemize rjoncerven e n , n vt> t/c2if: Yeni Çarşı 3. devrelerindenberi sosyalist idaDİKKAT : Numaralı koltuklar erkenden aldınlmalıdır. nçfredüsin, edilmestn iaSe olunmaı resi altmda idiler. Bu idareler tlânlardan mesuliyet kabul edilmeı Secim istatistiklerine lüzum var Dv. Nizameddin AH Sav İ P E K SİNEMASINDA İNTİK x ATLAS CUMHURİYET SEYTANIN KUDRETİ Yazan AHMED HIDAYET rüşlerle bize millî hayatımızın her safhasından değerli levhalar resmeden genc hikâyecilerimizin eserlerj sıralanmış.. Kimi realist. kimi sürrealist, kimi ise symbolique ve hafifçe marazî yazış ve anlatış tarzlarile okuyuculannı yeni ufuklara ve j'eru muhitlere, fskat bilhassa öz benüğimize ve varlığımıza sürüklüyorlar. Tarık Buğra «İlk Aşk* \n tereddüdlü safhalarmı ne orijinal çiziyor, Orhan Kemal «Celfin eti» nde bütün insanlığı ve ara yerde köy ve köylü zihniyetini bir kaç sahife içinde ne veçiz anlatıyor. Ziya Osman Sabanın ruh tahlilleri ve bazılarma belki de lüzumsuz ve sıkıcı görünecek teferruatJ ne kadar ustalıklı ve canlı. Zeyyad Selimoğlu «Dimo» sunda beşer kalbinin bir şahsiyette hududsuz saf ve billuri bir kese oluşuna karşı başka bir şahsiyette ne derece cifeleştiğini elindeki manevî neşterile yara yara öyle orijinal bir yoldan teşrih ediyor ki.. Hepsinin isimlerini ve hüviyeüerini burada ayrı ayrı kayıd ve tahlil etmgk imkânıru bula madığım bütün genc arkadaşların eserlerinde istikbal için kendilerinden pek çok §ey bekleyeceğimiz değerler var.. Haldun Tanerin kitabına ad olarak seçüği «Yaşasın Demokrasi! > hikâyesinden «Sahibi seyfü iıalem» i daha kuvvetli ve entere BÜTÜN DÜNYA YILLIĞI rnize inansam 18 milyon masraf da azdır, derun. Ne yazık ki, buna kaıl Köşe kapmaca değilim. Zira, memlekette dışarıdan gelecek yabancıyı ağırlayacak hiç Bu defaki secimrle Bcîaylıklan bir vasıtamız. kendilerini yatıracak konmıyacağmı sszen pi'lîctvekilleotelimiz değil, tek yatağımız yok. O halde cümbüş yalnız aram'zda rinden bazı Halk Parti'iler Demoksan... Haldun «Carriere> inin tam olacak.. Böyîesine de 18 milyon rat Partiye. Damokrat Pariililer dönemeç yerinde... İyi bir gündelik çok. Vapur, tramvay biletleri. ha Mület Partisins. Millet Partiliier gazete hikâyecisi mi olacak. yoksa vagazi, elektrik ücretleri zaten r.iç de Halk Partisine Eecivorlarmış. Bu amatör bir edebiyatçı durumunda bir memleketle kıyas edilemiyecek ne egoirtlik, ne menfaatpsrestlik' Bir insan, herhangi siyasî partiya mı kalacak.. Karannı vermeli ve is kadar yüksek.. Bir de bunların ÜEtidadım o yolda geliştirmeğe çalış tüne koyup şehrin ötesine berisir.9 kaptığı mevkide, işgal eîtiği sanmalıdır. hafif çeki düzen vermeğe ve bir dalyede ebediycn cturmak için mi Yeni hikâyecilerimiz hakkındaki kaç günlük zoraki eğlence tertibina girer. Bakanlık, milletveküliği veya tamamile tarafsız ve ağabeyce ya kalkışmak.. Hayır.. Biz, bu tarihî herhangi bir memuriyet beşer fersalmış şu bir kaç satırdan sonra gö bayramı bir kaç toplantı ve nu düün sırtmda ârızi bir kisvedir. Bunül arzu ediyor ki bütün bu genc tukla da pekâlâ candan kutlayabi nu zamanı gelince çikarabilir. Fa!er birleşsinler ve edebiyat alanı liriz. Hele «Gelir Vergisi> nden mızdaki boşluğu dolduracak on beş sonra bu millette ne karşılığı olurgünlük veya ayhk bir dergi neşret sa olsun «munzam vergi» ödeyecek sinler.. Ama, kuvveti dağıtmamak, takat kalmadı. hep bir arada olmak baş şart! zecileri, yemişçileri görsün. Lamartin caddesinde apartımanın üstüne çıktığı katın molozlarmı bir yıldır kaldırmak tenezzülünde bulunmıyan ev sahibinin marifetini bir temaşa buyursuı:.. İçeriye girip o zatm bir acı kahvesini mi içer, yoksa kendisi mi ona acı bir kah/s ısmarlar. or3sını Vilâyet ve Belediye Reisliği makamınm takdirlne bırakıyorum. REEL İşte bu olmadı.. Vali geliyor! ASK S M E L E K Sinemasmda Eksik olmasın, Fahreddin Keriro İstanbulun 500 üncü fetih. yılını Gökay semt semt İstanbulu dolaşıkutlama şenliklerini hazırlamağa yor. Onun gelmesi ihtimali başgösmemur komisyon, son toplantısmda teren mahallelerde derhal sokaklar mühim kararlar vermiş İmar, res temizleniyor, fiatlar iniyor, bir hatauration. propaganda vesaire işle maratlıktır, bir faalıyettir gidiyor. kat, onun içindeki hakikî hüvı\iti, rine 18 milyon lira sarfedilmesini Kasımpaşada, Beşiktaşta, Kadıkö siyasî kanaati, sosyal fikri ve içtimuvafık görmüş.. Ve bu paranm yünde, Beykozda tecrübe ile bu id hadı deeişmez, kahr. Avrupa ve mühim bir kısmının bilhassa İstan diamız sabit oldu. Fakat Fahreddin Arnerikaöa politika işlerindeki oabulda havagazi, elektrik ücretleıi Kerim bir tane.. İstanbul ise çok şarı hiç kimseyi ş;martmadığı gibi, ne, nakliye vasıtaları biletleri üze geniş. Zavallı kaça taksim olsun. aynı sahadaki rr.uvaffakıyetsiz'ık rine yapılacak zamlarla İstanbulluBir kaç parçaya taksim oluna de yeis veya entrika yoluna saptırların sırtma yükletilmesüıi uyg'JJi mazsa bile herhalde, lutîen tir ke maz. Böyle bir zihniyette olanlarm bulmuş. re Taksime, billiîcsa Talimhaneye parti değil, vatan değiştirmeleri, Gerçekten bazılarının tasavvur 1 gelsin. Sabahtan akşama ksdar sırs kıyamete kadar iktidarda kalabılettiği gibi bu kutlama işini millet sıra sckakları kaplayan, arafcalari meleri için totaliter rejimleiin hâ<" lerarası vaziyete sokabiiecek tarzda I le. sepetlerile, küfelerile yayalara kün olduğu memleketlere göçmele'" diizgün ve şatafatlı yapabileceği I geçecek yol bırakmıyan seyyar seb ri gerektir!.