Katalog

l'.îi.ıt M i. tA 1 Eylul 1949 îngiliz donanması =haberlerı Oost İngiliz filosunun İstanbulu ziyareli miinasebetile Müttefikimiz İngilterenin Akdeniz filosu kornutanı Amiral Sir Arthur J. Power. Newcastle kruvızörü ve Surpri.^e firkateyni ile Istanbulun misafiridir. Gerek bu iki gemi, gerekse İngiliz donanması hakkında denizcilik meraklısı muh terem okuyucularıma malumat ver mek istiyorura. 2 muhrib, tadil edilerek süratli firkateyn haline konulmaktadır. Eğpr tadiP edilen bu gemiler iyi netice verirlerse, bir çok muhrib daha bu suretle tadil edilecektir. Müsteşar, denizaltılara karşı yeni bir silâhm etüdleri yapılmakta olduğunu da ilâve etmiştir. Amirallık daire^i. yeni silâhın tecrübelerini bu vıl yapabilecegini ümid etmektedir Müsteşar, bu yeni silâhın en modern denizaltıları hayli rahatsız c deceğini ve onların hayatını şüpheli ve tehlikeli bir vaziyete düşüreceğini de söylemiştir. 10,000 tonluk Cum'oerland ağır kruvazörü, bütün yeni deniz silâhlarının tecrübe gemisi olmak üzere, tadil edilmektedir. Tadili 1949 sonunda bitecek oian bu gemi sayesinde donanmanın bir kaç yeni ve kıymetii gemisini tecrübe işlerine tahsis ve bu suretle âtıl bırakmak mahzuru önlenecektir. Güttiin Mevzuları HUKUKÎ DUSÜNCEL IR I ° U C M NALINA I n C . 1 İMIHINAİ Trabzon vapurunun rötarı Adlî temina* Yanılmıyorsam «seçimlerde adlî teminat» sözünü bu mem'.ekette ilkönce Demokrat Parti ileri gelenlerinin ağzından duyduk. 21 temmuz seçimlerinden ağzı yanan bu parti, adlî teminat esası kurulmadan gelecek seçimlere girmiyeceğini ilân etti. Fakat bunun tatbikatı hakkmda bu partinin ne düşündüğünü öğrenemedik. O zaman Halk Partisinin müfrit denilen mebusları hâkimlerin siyasete kanştırılmasının doğru olmıyacağını şurada burada, samimî veya gayrisamimî söylemekten geri kalmadılar. Hasan Saka hükumeti bu meselede harekete geçmedi. Ordinaryüs Profesör Şemseddin Günaltayın kabinesi ise seçim işini topyekun ilmî bir iş olarak ele aldı Muhtelif memleketlerin seçim mevzuatım tercüme ettirdi ve bizim halen yürürlükte olan seçim kanun larımızla birlikto bastırdı. Meydana gelen ve bütün hukuk hocalarına gönderi'.en sekiz yüz sahifelik kitab şu anda maiamm üzerinde duruyor. Bu kitabın başında Profesör Nihad Erimin bir Eahifelik önsözünden ve seçimler hakkmda Dr. Kalim Tevfik Alyot imzalı elli sahife lik nazarî maîumatı havi bir girişten sonra 1942 1877 tarihlerinde Türkiyede kabul edilmiş olan bütün seçim mevzuatını kronolojik bir sıra ile buluyoruz. Bunu müteakıb. milletvekilleri seçimi hakkında 5.6.1946 gün ve 4918 sayılı kanunu, yani bugün meriyette olan Seçim Kanununu ve buna dair eski Fransız Başbakanı Paul Boncour, Belçikalı seçim mütehassısı Dr Vandenbuîcke ve İngiliz hukukçusu Lord Natham'ın mütalealanrun tercümelerini ve nihayet sırasile Belçika, İtalya, Yunanistan. Rumanya, Fransa, Sovyet Rusya, İsviçre, ingiltere, Avusturya, Cenub Afrikası, Yeni Zelanda, Avustralya ve Çekoslovakya seçim mevzuatını görüyoruz. Ayrıca. İsviçrenin Cenevre kantonunun seçim kanunu da var. Kollektif bir çalışma ile meydana gelmiş olan bu eser, yeni seçim kanunu tasansımn çok esaslı ıhnî tetkikler neticesinde hazırlandığını göstermesi bakımından cidden takdir ve tebrike ş^yandır. Seçim kanunur.un bir parti meselesi değil. çok mühim bir memleket davası olduçunu takdir eden temiz ve tarafsız bir zihniyetin Büyük Millet Mecüsi Müzakerelerinde de hâkim olmasını tem3nni ederiz. II İstanbula bir tören sahası lâzım stanbulda bütün millî bayramlarda törenler ve geçid resimleri, Taksim meydanmda, İnönü jezisi önünde yapılıyor. Bu tö> renleri ve bilhassa kahraman ordumuzun geçid resimlerini seyretmek istiyen halk. bu meydana sığmıyor. N'itekim geçen yıl, Cumhuriyet bayramında, burası bir mahşer, bir ana baba günü olmuştu. Meydana sığmıyan halk. coskun bir nehir, bir sel gibi. tribünleri istilâ etmiş, polis. atlı polis ve jandarma kordonları, taşan insan kütlelerini durduraınamıştı. Tribünlerin kocsoloslara tahsis edilen kısmı da işgal edilmiş; bu ecnebiler, protesto makamında. töreni bırakıp gitmek bile istemişler. fakat Vali ve İstanbui Komutanının, kıtaları ve okulları selâmladıkları lora gibi yerden geçid resmini saatlcrce müddet ayakta seyretmişlerdi. O günkü kalabalık. meydanı o kadar istilâ etmişti ki geçid resmine iştirak eden askeri birliklerle okulların. partilerin ve teşekküllerin geçtıkleri yol dahi yarıyarıya kapanmış; intizamdan filân eser kalmamıştı. O zaman gene bu sürunda yazdığım bir yazıda, İstanhulda; Uürriyetiebediye tepesi civarında, geniş bir tören sahası yapılması IÜZUJIU üzerinde durmuştum. Dr. Hıfxt Veldet tatbik tarzı hakkındaki esasları ancak seçim kanunu tasarısı neşrolunduğu zaman öğrenecektik. O zaman bunu henüz bilmemekle beraber Halk Partisinin de adlî teminatı kabul ettiğini duymuştuk. Buna evvelce itiraz eden «müfrit> lerin sesîerinin kesilmiş elması da bunu gösteriyordu. Tasan henüz ilân edılmeden, Temyiz Mahkemesile Devlet Şurasmdan ve memleketin iki hukuk fakültesinden bir ilim heyeti seçiîdi. Kanun lâyihasını inceleyecek olan bu ilmî heyet üzerinde hiç bir tesir yapılmıyacağı Başbakan Yardımcısmın ağzile ilân olundu ve bu heyetin eylulün ilk haftasında Ankarada toplana;ağı bildirildi. Nihayet tasarının esaslan 13 ağustos tarihli gazetelerde çıktı. Şimdiye kadar Türkiyede hiç bir kanunun bu kadar etraflı bir ilmi tetkik hazırlığından geçtiğini hatırlamıyoruz ve Şemseddin Günaltayın ilmi mazisine yakışacak şekilde samimî olduğuna ve bu memlekette demokrasiyi yerleştirme davasıru içten benimsemiş bulunduğuna inanma'.î istiyoruz ve tasarının Meclisteki müzakeresinde, bü f ün partilerin aynı ideal uğrunda elbirliği etmesini ve bilhassa iktidar partisi milletvekillerinin yeniden seçilmemek endişesinden sıyrılarak memlekete mükemmel bir seçim kanunu kazandırmağa çalışmalarını can ve gönülden dileyoruz. merkezindeki hâkimler arasındac seçilecek bir hâkimin başkanlığında, parti temsi'cisi üç ve müstakil üç azadan ibaret olmak üzere yedi kişiden kurulur. Bu heyet ezcümle: a) Vilâyet merkez kazası seçim heyeti sıfatile vilâyet merkezinden ve vilâyete bağlı nahiye ve köy sandık seçim heyetlerinden gelen seçim zabıtları.ıı birleştirerek ayrı bir mazbata tanzim eder; b) Vilâyet bsğlı kaza seçim heyetlerinden gelen zabıtîarı yukarıki mazbata,'ile birleştirerek vilâyet seçim çevteii içinde kimlsrin kaç rey aldıkl'jını belirten ve bu surstle rey kazananların adlanru, soy adlarını \e kazandıkları rey miktarını g< steren bir zabıt tanzim eder; c) Milletvekilliğine seçildiği anİ3|ılanların mazbatalarım verir ve il.işer nüshasım da İç İşleri Bakanhğma gönderir. Yazan: Ord. Prof. Nevvcastle hafif kruvazörü Amiral Power'in forsunu taşıyan bu hafif kruvazör, ilkönce Minotaur adile Vickers Armstrong yapılnuştır. Ekim % tezgâhlarmda '."1934 te kızağa konulmus 1936 ba^ şında denize indirilmiş ve 1937 martında hizmete girmiştir. 1653 tenberi ayıu adı taşıyan 6 n a gemidir. 9100, tam yükle 12.000 tondur. Boyu 180.30, eni 18,80, çektiği su 5.80 metredir. 75,000 beygir kuvvetinde 4 türbin makinesile 32 mil sürati vardır. Samıclan 1970 ton mazut ahr ve bununla 14 mil seyrettiği takdirde 6000 mil mesafe . katedebilir. İlk yapıldığı zaman üçüzlu 4 tarette 12 tane 152 lik orta top taşıyordu. Sonradan kıç üstü tareti kaldırılmıç ve onun yerine iiçaksavar toplar konulmuştur. Şimdi 3 tarette 9 topu vardır. Ayrıca 8 tane 102 lik ve müteaddid 40 lıi ile 20 lik uçaksavar topu vardır. 6 tane 533 lük kovan 1 katapült, 3 uçak taşır. Gemi hafifçe muhafazabdır. Zırh ları: Kuşak 76102, zırh güverte 52, Uretler 2552. kumanda kulesi 102 • milimetredir. Barış mürettebatı 700 .". kişidir. Geminin, iyi tamir görmemiş olmasından, yolda ârıza yaptığı ileri sürülüyor Evvelki gün batı Akdeniz seferinden dönen Trabzon vapurunun 27 saat rötar yapmasına, havanıu fırtınah oluşu ve geminin Pirede 12 saat bekletilmesi sebeb olarak gösterilmektedir. Gelen yolcular ise, geminin bir gece yolda iki defa durduğunu, bu tevakkufun iki üç saat devam ettiğini. söylemektedirler. Mürettebat da geminin iki defa ârıza yaptığını, bu ânzaların, makinelerin alttaraflarındaki kısımlarının iyi tamir edilmemiş olma=ından ilçri geldiğini iddia 9tmektedirler. Ankara vapuru yarın sefere çıkıyor Revizyonu sona eren Ankara vo!cu gemisi dün Halicden çıkmıştır. Gemi, batı Akdeniz seferine yarın saat 12 de cıkacaktır. Demir şilepi tamirde Demir şilepi dün Halicdeki havuza alınmıştır. Gemi. revizyona tâbi tutulacaktır. «Odemiş» geldi » «Ödemiş» ştfepi, Finlandiyanın Yxpila limanından yüklediği 6618 metre mikâbı kereste ile dün limanımıza gelmiştir. Rize şilepi Zon^uldağa pitri Norveçten yüklediği 1046 me»rs mikâbı maden direği ile evveiki gün limanımıza gelen «Rize» şilepi hamulesini boşaltmak üzere dün Zorguldağa hareket etmiştir. Atom bombasına karşı İngiliz bahriyesi, atom bombasının tesirlerine karşı gerek malzemeyi, gerek mürettebatı korumak için yapılan araştırmaları gayet yakından takib etmektedir. Radyo aktif bombardımanlarda tecrübe gemisi olmak üzere, 5000 tonlulj Arethusa kruvazörü tahsis edilmiştir. Dubalar üzerine konulacak olan gamma şuaı neşreden cihazlar, ışık huzmelerini kruvazörün muhtelif kısımları üzerine tevcih edecekler ve geminin içindeki ölçü aletleri, gamma şualarırun nüfuzunu sıhhatle ölçecektir. Bundan sonra bu şuaların radyo aktif tesirlerine karşı korunma vasıtaları ve tedbirSurprise firkateyni leri üzerinde araşürmalar yapıla1944 senesi martında denize in caktır. dirilmiş olan Surprise firkateyni Deniz hava kuvvetleri Bay sınıfı denilen 28 gemiden biridir ve filo komutanlığına tahsis eBu izahatı veren Bahriye Nezadilmiştir. 1600, tam yükle 2300 ton reti parlamento müsteşarı, deniz dur. Boyu 93.57. eni 11.83. çektiği havacıhğından da bahsetmiş; bütsu 5.40 metredir. 6000 beygir kuJ çenin yüzde 10 unu teşkil eden bir vetinde çift makine ile 21 mil sür paranın, yani takriben 18 milyon ati vardır. 700 ton mazut ahr '<• ingiliz lirasının havadeniz kuvveti bununla 19 mille seyrettiği tak malzeme?ine tahsis edildiğini söydirde 3000. 10 mille seyrederse lemiştir. Bu arada 193740 ta inşa 6600 mil me?afe katedebilir. 4 tane edilmiş olan 23.000 tonluk Formi102 lik ve 6 tane 40 lik uçaksavar dable uçak gemisi. modernleştiriletop taşır ve denizaltılara karşı 8 cektir. Bu yenileştirme. Ameriksn muhtelif tipte su bombası silâhı uçak gemilerinde yapıldığı gibi, vardır. adacık denilen kısmı kaldırarak vo bacayı geır.jnin yan tarafına yatıİngiiiz donanması rarak uçuş güvertesini düz ve haİkinci Dünya Harbine gelinciye ilsiz bir hale getirmek suretile vaksdar. birinciliği elden bırakmamif pılacaktır. Bu tadilden sonra For* olan İngiliz donanması. şimdi bu midable'de bugünkünden daha bümevkii Amerikan donanmasına ter yük uçakların kullanılması mümketmiş ve dünya ikinci?i olmuştur kün olacaktu. Faksr hep modern gemilerden m irekkeb olarak mükemmel bir halde Millî Müdafaa bütçesi bukınmaktadır. Yeni deniz bütç°ve Donanma sine göre İnsiüz donanması şöyle terti'vsnmiştir: İngiltere. tasarruf maksadile siMuvazzaf filo: lâhh kuvvetlerindeki insan sayısını 2 zırhlı. 1 ağır uçak gemisi. 4 haîif azaltmakla beraber 194950 mali uc?k genıisi. 15 kruvazör. 33 mun yılı bütçesinde Millî Müdafaaya rib. 25 firkateyn ve refakat gemisi, 759,860.000 sterlin ayırmıştır ki bu. 30 denizaltı, 14 büyük aramatara geçen senekinden 107,500.000 steriın ma senusi. fazladır. Bu yıl silâhlı kuvvetlerin (Son bir habere göre 42,500 ton insan mevcudları şöyle olacaktır: luk yeni Vanguard zırhlısı müstes14.949 da 313.950 de na. muvazzaf filodaki 35,000 tonluk Kara ordusu: 416000 39İ000 diğer zırhlı da ihtiyata alınacaktır.) Hava ordusu: 232,000 213.000 Talim ve tecrübe filosu: Deniz ordusu: 145.000 146,000 3 zırhh 'bunlardan 35,000 tonluk 793,000 750,000 Howe tamir ve tadil edilmektedir). Görülüyor ki İngiltere, silâhlı 1 öğır uçak gemisi. 2 hafif uçak kuvvetlerinden yalruz donanmadagemisi. 2 kruvazör. 2fl muhrib. 19 ki insan mevcudünü indirmemekte, firkateyn ve refakai gemisi. 4 de bilâkis 1000 kişi arttırmaktadır. nizaltı. 2 büyük aramatarama ge 194950 bütçesinde donanmaya misi. 1895O0.0O0 starlin tahsis edilmiştir İhtiyat filo: ki geçen senekinden 36 buçuk mıl3 ağıı uçak gemisi (bunlardan yon sterlin fazladır. Ayrıca, 194849 biri tamir ve tadil edilmektedir), bütçesinin bahriye kısmına 15 bu• 1 refakat uçak gem:?i. 12 kruvazör, çuk milyon sterlinlik bir ilâve tah129 muhrib, 65 firkateyn ve refakat sisat verilmiştir. gemisi, 2 monitör, 31 denizaltı, 50 Yeni bütçedeki 36,5 milj'on sterbüyük aramatarama gemisi, 3 malin fazlaîık kısmen hayat pahalılıyin gemisi. ğından, maaş ve ücretlerin artmaİhtiyat filosundaki gemilerden 2 sından ileri gelmişse de. bu paramn muhnbin Yeni Zelandaya, 3 firka yarısı donanmanın harb hazırlığını teynin Hindistana. 2 firkateynin tekâmül ettirmek için harcanacakPakiitana verilmesi. 2 denizalünın tır. Yeni inşaata ayrılan para da Holandaya ödünç verilmesi ka 74670.000 sterlindir ve geçen senerarlaşUnlmıştır. kinden 18 müyon fazladır. Bu para. Tezgâhtaki gemiler: yukarıda bahsettiğimiz tezgâhtaki 2 ağır uçak gemisi: 37,000 tonluk gemilerin inşasma ve donanmanın 4 hafif uçak gemisi: 18,000 harbe hazır bir hale konulmasına 4 hafif uçak gemisi: 14,000 » sarfedilecektir. 8 D sınıfı muhrib: 2,160 » Görülüyor ki İngiltere, silâhlı 1 refakat gemisi. 1948 nisanından 1948 maıtına kaT kuvvetlerine tahsis etdği milyondar devam eden maîî yıl içinde, lardan tasarruf teminine çalışmak18000 tonluk 1 hafif uçak gemisi la beraber. donanmasım asla ihmıl ile 2610 tonluk 1 uçaksavar muhrib etmemektedir. ABİDİN DAV'ER denize indirilmistir. Diğer g«milerin ir.şası devam etmskte olup 5 Kahve fiatları yükseltildi uçaksavar muhrib daha 194950 malî yılmda denize indirilecekhlr. Kahve ithalâtçıları. ithalâtın azalTezgâhta olan 14.000 tonluk 3 hafif ması k»rsısınd» kahve fUtlannı yükuçak eemisinin inssları muvakka şcltrr.işlerdir. Bundan bir müddet t^nce ten tehir edilmişse de bunların teç €55 kuruştan satılan kahve. şınıdi topUn 675 680 kuruştan »atılmaktadır. hizstınm imaline devam edilmektedir. Buna mukabil tezaâhtaki diğer ge"nilerin inşaları hızlandmlacaktr. ra Neşrolunar tssan hükumetin, adlî teminatı nasıl gerçekleştirmeyi düşündüğünü bize göstermektedir. Buna göre: «Yüksek seçim heyeti» ile •Vilâyet ve kaza seçim heyetierinde» cn mühim ve baş vazife hâkimlere verilmiştir: 1 Yüksek seçim heyeti, dördü Temyiz Mahkemesinden ve üçü Devlet Şurasından olmak üzere, kur'a ile seçilecek yedi yüksek hâkimden kurulur. Bunlardan bir tanesi Temyiz Mahkemesinin ikinci başkanlarından gene kur'a ile seçilmiş olup. bu heyete riyaset eder. Yüksek seçim heyeti: a) Vilâyet ve kaza seçim heyetlerinin reislerini seçer; b) Vilâyet seçim heyetlerinin kararlarına karşı yapılan itirazlarla. c) MilleU'ekilliğine seçilme mazbataları hakkındaki itirazları tetkik eder ve en geç iki ay içinde neticeyi bir rapora bağlayarak dosyasile birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunar. 2 Vilâyet s.eçim heyeti: Vilâyet Fus denizaltılarına karşı Eahriye Nazırlığı parlamenlo müsteşsrı, bütçenin müzakeresi sırasında Avam Kamarasma bazı izahat vermiş ve Sovyet Rusyanın 250 kadar modern denizaltısı bulunduğunu soyledikten sonra, bu tehli kenin İngiliz bahriyesinin gözünden kaçmadığını, modern denizaltılarla mücadele yolunda memnunluk verici neticeler elde edildiğini ve t n gilterenin elinde 150 firkateyn bulunduğunu ilâve etmiştir. Fakat bu gemiler. İkinci Dünya Harbinde irşa edilmiş olduklarından, yüksek süratli modern denizaltılara karşı süratleri kâfi değildir. Onun için ^ ^ ^ EV^IŞ EYLÜL SAYISI ÇIKTI Eve, kadma aid her türlü enteresan bilgi, iş örnekleri; son moda haberTURKIYE leri, yemeklerj YAYINIVI şarkılar, ev plânlar», Sinema, roman vs.. Fiatı 50 kuruş. • Bugün matinelerden itibaren iki büyük film birden Joan Crawford Zachary Scott Ara seçim merkez kurulıı haftaya seçiliyor Teşkil edildiğini haber verdiğimiz ara seçim bürosu dürrten itibaren faaliyete geçmiş ve dün partilere birer meKtub yazarak, seçime iştirak edip etmiyeceklerini sormuştur. 18 kadar paniyo bu nevi mektublar göndeıilmistir. Seçim merkez kurulunu kurmak üzere mesleki teşekküllerden birer mümessil istenilmiştir. 7 eylulde bu miimtssiller r,ra>ında kur'a çekilmek suretile seçim merkez kıırtılu teşekkri) edecektir. Demokrat ve Millet parti)eri seçime iştirak etmiyeceklerinden soruya cevab vermiyecekleri anlaşılmaktadır. Vilâyet. seçim faaliyetine başlanılmasını kazalara tamim etmistir. Diğer tarsftan C. H. Partisi İl İdare Kurulu ile Parti Grupu uyeleri, dün Dr. E«ad Dur^jsoyun başkanlığında uzun süBaşbakan Semsecdin Günaltay ren bir toplantı yaparak ara secimler 10 haziran 1949 da Türkiye Büyük de mahal'ıi teşkilâtlar tarafmdan'raeçilerek namzedlerin üzerinde durmuşlar Millet Meclisi mlzüıunda. seçim ka"ni'nuna dair aynen şöyle söylemiş.dır. ti: Üniversitede lisan imtianlan < Seçim kanunu şimdiye kadar İstanbul Ünıver^itesinin muhteltı Faneye getirilmedi denıliyor. Ben sökultelerinde lisan imtihanlarına 19 eylulden itibaren b&şlanacaktlr. Imtihan zümden hulfetmiş bir adam değilim. BeyannamcıTide aynen şöyle lar 28 eylulde nihayete erecektir. demişüm: «Hükumetiniz 1950 seiki orta okul birleşiyor çimlerinin hiç bir vatandaşın yüMılli Eğitim Bakanlığı. Şişli ve Ni reğinde şüphcye yer bırakmıyacak şantaşı orta okullannı birleştirmeğe karar vermis ve tedrisatın Nişantas orta en teminatll bir şekılde yapılrr.ö.sı okuhında yapılacağını bildirmiştir. M5 için i'.min ve tecrübenin telkin edetalebesi bulunan Şişli orta okulu. Bey ceği tedbirleri gözönünde tutmaktan oğlu 44 üncü ilkokulda tedrisat yap geri kalmıyacaktır.» maktaydı. Görüyorsunrız ki o zamanın SeZeytinyağ piyasasında durum çim Kanununu 1950 için hazırlıyaTicaret Bakanının. ihracının kat'i surette yapılmıyacağına dair verdiği cağımı söylemiş bulunuyorum. Bu teminat. zeytinyağı piyasasında büyük vadimi önümüzdeki kış içtimaında bir durgun'mğa sebeb olmuştur. Zeytin yerine getirmiş olacağım. Yani 1950 yağı tacirleri şimdi fiat seviyesini mu den evvel tasan tetkikiniz önüne tıaUza etmek için gayret sarfetmekte arzedilmiş olacaktır., Biz. ilimden. dir. tecrübeden istifade edeceğiz demişÇorum faciası mesullerinin tim ve bunun için evvelâ demokraeide ileri gitmiş olan garb mil;etleikinci sorgusu yapıldı Bl kişinin öl'anü ve 14 vatandaşın da rinin bu yoldaki seçim kanunlarını yiralanmalarile netıcelenen Çorum va tercüme ettirdim. memleketin upuru yangınına aid tahkikat dcsyası mumî efkânna arzettim. Memlekesavcılık tarafından 2 nci Sorgu Yargıç Iığına tevdi edilmiştir. Bu facianın me tin aydınJarma biidirdim. Ondan sulü mevkiinde oldukları iddiaşile bir sonra, bizim kanunun geçmiş tatmüddet evvel tevkif edilen gemi süva bikatmda göıülen noksanları göze risi Edib Kurdkan. 2 nci kaptan Necati çarpan ve iyi işlemesine engel olan Bayramoğlu. hırdav»t tacıri Ahmed Bozkurd. gemi ambar istifçisi Yakub hususlarm hepsini birden mütehasAkyıldız. Iğdır ambarı sahibi Orue sıs bir heyete verdim. Onlar şimdi Vurgun, komisyoncu Enver Uğur, tacir bunun üzerinde çalışmaktadırlar. Lili Logar, nakliyatçı Akif Şenol v» Bunlar mssailerini biürince, üniArif Polat dün öğleden sonra iandar versite profesörlerinin tetkikine m» nezaretinde Adliyeye getirilmiş, 2 nci sorgu Yargıçhğına sevkedilmi; arzedeceğim. Onîarm da tetkikinden lerdir. Sanıklar tahliye talebinde bulun geçtikten sonra tasan halinde yükmuşlarsa da alâkadar mahkeme bu isteği sek heyetinize getireceğün. Ondan reddetmiştir. Sorgu Yargıçhğı. tahkika sonrası üzerinde incelemek, bir netı sona erdirdikten sonra sanıklar A ticeye bağlamak yüksek Meclise ğıcezaya sevkedileceklerdir. aiddir.» Xuri Killigil fabrikasına dair Bu beyanattaki «en leminaüı bir şekilde sözünden maksadın .adli ihbar doğru çıkmadı Vilâyet tarafından gönderilen bir he teminat» olduğu şüphesizdi. Bunun yetin mahallinde yaptığı tahkikat n«ticesinde, bundan bir müddet evvel infilâk eden Sütlücedeki Nuri Killigil fabrikasının. tekrar faaliyete geçerek patlayıcı ve yanıcı madde :mal ettiği hakkındaki ihbarın doğru olmsdığı ve yapılan ameliyenin infilâkta hasara ugray«n fabrika makine veairesinin temizlenmesinden ibaret bulunduğu anUlllmıştır. Bu fabrikanın verese vekili dün Vilâyete müracaat ederek, yalnız madenî eşya imali için müsaade istemiştir. Bu müsaade. usulen Sağlık Müdürliiğü, Çalışma Bölge Müdürlügü ve Belediye tara fından tetkik edildikten sonra verilecektir. Fabrikanın, infilâk maddesi irnali için Milli Savunma Bakanlığına müracaat etmesi lâzımdır. Al&kadarlar böyle bir jey imali tasavvunında olmadıkl&rır.ı söylemişlerdir. Emekli sahne sanatkârlan müsameresi için hazırlı&lar 3 eylul cumartesi akşamı Açıkhava Tiyatrosunda emekli ıthne »anatkârları için verilecek müsamerenin cazib bir «ekilde olması için. memleketimizdeki bütün tiyatro, müzik, revü ve bale sanatkârlan hazırlanmaktadırlar. Seyircilerln müs«mereden sonra kolayca ve Memleketteki bütün vakasait bulabilecekleri için her semte otobüs ve tramvay temin edilmistir; ları karikatür ve yazı haO gece, baj rolil Vasfi Rıza Zt.bu tarafından oynanacak olan komedinin linde ibretle ve kahkaha ile provalarma her gün Şehir Tiyatrosunda göreceksiniz! devam edilmektedir. 3 Kaza seçim he;eti: Aynen vilâyet seçim heveti g^bi seçilecek yedi kişiden mürekke'' iir. Bu heyet: a) Kaza seçim çevreleri içinde seçimin inrizamüe cere anını temin eder; b) Bu çevreler içinde namzedlerin kaçar rey aldiklarını bir Aziz okuyucularım! «Hâkimleri zabıtla tesbit eder ve bunu viiâyet bu işe karıştırmıyalım da tarafsızlıseçim heyetine gönderr. ğ: nasıl temin edelim?» diye sorarİşte çok kısa bir şekHde hulâsa sanız, buna verecek cevabım şudur: ettiğimiz ve biraz da nr^hal türkçe Her derecede ıdare âmirlerinin düye tercüme ederek daha iyi anla rüst, namuslu ve tarafsız olması; şılır bir hals koymağa çahştığtmız her partinin sandalyeyi muhafaza seçim kanunu tasansımn hâkimle veya sandalyeye geçmek için değil, re aid esaslı hükümleri bvnlardır. fikir ve prensip için mücadele etGörülüyor ki itirazları tetl ik işi mesi ve bu memleketin asırlarca tamamen tarafsız bir yüksek hâ cahil kalrruş ve şahıs mücadelesinkimler heyetine bırakılmıstır. Gerçi den başka mücadeleye alışmanuş son kararı vermek Türkiye Büyük temiz yüıekli vatandaşlarını fikir Millet MeclisLie aid ise de, bu ve prensip uğrunda mücadeleye aMeclisin, yüksek seçim heyetinin lıştıfması; hepimizin şuurunda, vardığı neticeye aykın keyfî bir doğru seçimin bir namus, hilenin karar vermesi, kanuna ve umumî bir namussuzluk işi olduğunun yerefkâra meydan okumak demek o leşmesile bu iş kökünden hallolulacağından, böy.e kararlann taraf nur. sız bir heyetin kontrolu altında düBiliyorum ki bunları okuyunca: rüst şekilde yapılacak bir seçimden cMuharrir kendini hayale kaptırdoğan Meclislerden sadır olmıyacamış; tath bir rüya görüyor» diyeğına muhakkak nazarile bakmak lâceksiniz, Doğru. Fakat benim büzımdır. yük Türk milletindeki cevhere o rv kadar büyük itimad ve imanım var Yirrni beş yü'.ık otoriter bir dev ki, bir gün bu hayallerin gerçeklere rağmen ou memlekette adaleti şeceğine inanıvorum. O gün gelinycrleştirmiş ve bütün vatandaşla ceye kadar şimdüik adlî teminatı rm itimadını kazanmış olan. fera ağır hastahklaıda, bazı büyük tehgatli ve cesaretli hâkimlerimize likelerine rağmen aldığımız Strepşimdi de demokrasiyi yerleştirmek tomycine gibi kabulden başka çagibi. çetin *akat o nisbette de şe re görünmüyor. Bakalım âyinei rrfli bir vazife düşüyor. Onların bu devran ne gösterir! ağır yük altından alın akile kalkaSeçimlerde adli teminat meselesi cakî.arından ve bu büyük dayayı da dolay.ısile, hâkimlerimizin bugünkü başaracakkrından. bütün vatandaş statüsü üzerinde ayrıca durmak lâlar gibi. ben de hiç şüphe etmiyo zımdır. rum. t itiraf ederim ki. onların yıpr ından endişe ediyorum Seçn niyet altına alalun derker> müessesemizi sarsmakta irum. Her partiden, her n> ursa olsun, seçimi kaz işebbüsünde bulunacak p nsanlar elbette cıkacaktır K a yasaklara ve ağır cezala nen, gayretkeş idare âmirle jrada burada rastlanacaktı .amlanna nail olamıyanlar. d hâkimleri. şu veya bu taraf eyletnıiş olmakla itham ederek < ara iftira çamurları sa\uracak•dır. Hepimiz çiy süt emmiş insan oğluyuz. Belki hâkimler arasmdan da hislerine ve sempatisine kapılanlar veya tecrübesizler, idaresizler çıkacak ve politika gayretkeşleri bu nadir hâdiseleri umumileştirerek, kendi menfaatleri uğruna adalet cihaiirraa zedelemeğe çahşmaktan çekuımiyeceklerdir. İşte ben bu hây ü huy içinde tarafsız, müstakil ve asil hâkimlerimizin yıpranmasından. hattâ bunlardan bazılarınm zamanla politika tiryakisi olmasudîn korkuyorum. Bundan bü buçuk ay önce Tan gazetesinin bu hususta yaptığı bir ankete verdiğim cevaoda dediğim gibi. çok «temenni ederim ki zaman. benim bu endişemin lüzumsuz bir vehimden ibaret olduğunu göstersin!» V D ıııııııııııınııııııııııııııııııııııınııııııınınınnıııı İTALYA II\TIBALARI Taksim meydanuıda yapılan törenlerin ve ge^id resimlerinin, bir mahzuru daha vardır ki o da, şehrin bu kısmmda münakaleyi de saatlerce durdurmakta olraasıdır. Nitekim 29 ağustos tarihli gazetelerde çıkan İ. E. T. T. İdaresinin bir ilânında şöyle deniliyordu: 1 30 Ağustos Zafer Bayramı münasebetile salı günü sabah saat 7 den tibaren merasim sonuna kadar Şişli, Maçka ve Kurtuluş ile Tepebaji Tünel arasmda tramvay ve otobüs seferleri tatil edilecektir. 2 Taksim Sarıyer otobüslerl Dolmabahçe ile Sarıyer arasında sahil yolle gidip gel«ceklerdir. 3 Ring otobüsleri Doünabahçe ile Tepebaşı Cumhuriyet gazinosu arasmsefer yapacaklardır.» Görülüyor ki bütün tramvay ve otobüs seferleri bayram günü, saat 7 den öğleye kadar ya dunnuş, yahud da altüst olmuştur. Herkes ga* zetelerin ilân sürunlarını okumaz. Hiç gazete okumıyanlar da pek çoktur. Bu değişikliklerden haberi olmıyanlar, kimbilir ne kadar tramvay ve otobüs beklemişler, ne kadar yol yüriimek mecburiyetinde kalmışlardır. 30 ağustos zafer bayramı töreni, nihayet öğleye doğru sona erer. Cumhuriyet bayramlannda ise bu tören saat 1415 e kadar sürnıektedir ve saat 7 den itibaven bu kadar uıun zaman tramvay ve otobüs seferleri durmaktadır. Bu uzun tevakkuf devresinin sebebi, törenlerin Taksim mevdarurıda yapılmasıdır. Vaziyeti bir de geçid resminin güzelliği bakımından tetkik edeim. Ankarada yapılan 30 Ağustos töreııine aid resimleri dünkü gazetelerde gözdea geçirdim. Orada Hipodromda yapılan geçid resmi, sahanın geniş ve müsaid olması dolayısile her zarcanki gibi, tam bir intizam ve ihtişam içinde cereyan etmiştir. Yolun darlığı yüzünden İstanbulda takım cephesile veya alay kolile geçen piyade birliklcri Ankarada bölük rephesilc geçerler. İstanbuida yol koluııda geçen süvari, topçu vc mntürlü kıtalar Ankarada daha geniş bir ccphe ile geçid resmi yaparlar. Top'.arın ve taııklann birer birer geçmrstle tlörder döıder geçmesi arasında. kıta!arın intizam ve ihtişamı bakımmdan ne büyük fark vardır. Yil kolu ile geçid resmi, hiç bir nıaııa ifade etmez: birliklerin in^izan ve beıaberlik bakımından iyi yetiştirilmiş olduklarını göstermez; bu sebeblc de lelâde bir yürüyüşten farklı olınaz. Halbuki geçid resmi yapılnıasının hikmeti, intizam ve hcybet gijstermektir. Istanbulda Taksim meydanının bir caddesinde yapılan sev'd resimleri, yaya biılikler de bir dereceye kadar göîü doyuruvorsa da atlı ve motörlü kıtalar için pek sönük oluyor. Münakalâtı sekteye uğratmamak, geçid resimlerinin güzelliğini ve ihtişamını temin etmek. halkın rahat rahat törenlere iştirak etmesini sağlaınak için. İstap'ıula geniş bir ören sahası lâzımdır. Verona, Venedik ve ötesi Yazan: Haldutı Sel îtalyada, meselâ en eski §ehirlerinden biri olan Verona'da en hoşa giden taraf, eski ile yeniyi ve zevkle zevksizliği yanyana görebilmek. Pis suratlı b.r evin yanıbaşında nefîs bir bina yükseliyor. En ümid etmediğiniz yerde, ufacık bir kilisenin içinde meşhur bir iki ressamm tablolannı buluyorsunuz. Modern yapıların çevirdiği bir mej danda Romadan kalma bir açıkhava tiyatrosu. Meşhur biı İtalyan operası geceleri Verdi ve Puccini'yi oynuyor. Çarşıyı geçip, şehri ikiye ayıran Adige nehrine doğru inince bir meydan daha: Pazar yeri Meyvadan, sebzeden tuturi yağlı boya tablolara kadar her şey var. Yok yok. Meydanın bir cephesi saray. Bizdeki bir âdet buradada mevcud. Güzelim tarıhi binaları maliye şubesi, evrals deposu olarak kullanıyoriar. Biz, hiç olmazsa daha tarih severiz, yüz binlerce liraya İstanbulun beş on semtine maliye şubeleri diktik. (parantez açıyorum, Zürich'te bir tane maliye dairesi var. O da muhtelif hükumet dairelerinin bulunduğu bir binada. Üç vezneden bütün Zürich şehrinin maliye işleri idare ediliyor. Bir de İsviçrelıler bürokrasiden şikâyet eder.) Saraym ortası geniş bir avlu Veronalı olan Dante'nin meşhur heykeli ortada. Verona, büyük aşklar tarihinde de meşhur bir şehir. Garbin Leylâ ile Mecnunu, Romeo ve Juliet buralı.* Yalnız hakikatlerle ve tarihle istediği gibi oynıyan Shakespeare'in ve bu hususta onu bile geçen Hollywood sinemacılarının nazariyeleri hilâfına mezarları yanyana değil Tamirat dolayısile gezemedim, Rivayete göre Juliet'in mezaı taşları ziyaretçilerin göz yaşlarından aşınmış. Verona, harbde epey hasara uğramış. Meşhur köprüleri, meselâ Dante'nin sevgilisi Beatric'e irastladığı köprü yok. İtalyaya gelmek isteyenlere bir tavsiyem: Sakın aldığınız otobüs veya tren biletlerinin numaralarına itimad edip kalkmasına beş dakika kala binmeğe te§ebbüs etmeyin. Aynı yer numarası en aşağı üç kişinin bıletinde mevcuddur; kimseye de derd anlatamazsınız. însan îsviçrede her şeyin muntazam olmasına fena alışıyor. Elimde yer numarası, Verona'dan Venediğe kadar üç küsur saat ayakta kaldım. **• Venedik, hakikaten bir rüya şehri. ^Talnız bazı yerlerde kanallar fena kokmasa, insan her elini cüzdanına attığında yüzde yirmi beşten beş yüze kadar aldatıldığını düşünmese... Venedik, birbirine çok yakın 180 küsur ada üzerinde kurulmuş bir şehir. Altıncı asırda Av rupa barbarlar istilâsına uğrayınca Venedikliler bu adalara sığınmış. Bu küçük adalardan İTenedik, Akdenizin en büyük Kuvveti haline girmis. Bizim îstanbulu almamızla Venediğin yıldızı sönmeğe başlıyor. Osmanlı larihine ne kadar bağlı oldukları her adım başında görünüyor. Bize karşı kazandıkları her galibiyet, meselâ Lepanto deniz muharebesi, âbideler, kiliseler. meşhur ressamların tablolan ile canlandırılmış. Mağlubiyetleri de ressamların tablolarında görmek mümkün: Tabii yaptığımız vahşetler. derisini yüzdüğümüz Venedikliler (!) ve diğer masalların canlandırılması tarzında. Turistlere en fazla teklif edilen şey, para bozmak, kartpostal, cam boncuklar. Venediğin ileri gitmiş iki zanaati camcılık ve dantelâcılık. Bir encik boncuk mağazasının önünde biraz durun, hemen bir adam yanınıza gelir ve sizi bu kolyelerin yapıldığı fabrikaya götürmeyi teklif eder. Orada yarı fiata alabileceğinizi söyler. Sakın inan mayın, fabrikada ucuz ucuz alıyorum diye sevinırken dükkân fiatının en az iki mislini verir'siniz. Sizi götüren adam da çok Arkas\ Sa. 4. Sü. 7 de llllllüliüMlllllltlIlllflllllllllMIIllllllIlltllllttllll BUGÜN NE YEMEK Sayın Doktorlara: S € H E R İ I \ G BERLIN PİŞİRELEVI ?.. diye düşünmeyiniz. Sizi her gün bu külfetten kurtaracak î, malzemesinin üstünlüğii ve yemeklerinin nefaseti ile tarunmış, EKREM YEGEN VERAMON 20 İKİ TABLETLİ ZARFLARDA 10 tabletük iiiplerde 20 tabletlik tüplerde Eczanelere dağıtılmıştır. Bugiin matinelerden itibaren I A I F • " • • İki büyük film birden Original Müstahzarı Yemek Tevzi Müessesesidir. Kurtuluş Sinemköy wmm Tel: 84474. MIZAH Yarın biber gibi bir sayı çıkarıyor FOTO SABAH Beklenilen Tabiî R E N KL İ film Developman ve agrandismanlarına başladı. İstikîâl Cad. No. 289. Tel: 40108 1 İzmirli Dimitrios'un Maskesi (Türkçe) PETER İDA LORRE LUPİNO BUGÜN ZACHARY ROBERT SCOTT ALDA İTİBAREN 2 SEVDİĞİM ADAM CUMHURİYET Nüshası 10 kuruştuı Abone şeraiti Türkiye Haric için \ Bir aylık 300 Kr. Üç aylık 800 » Altv ayhk 1500 • Senelik '800 , D İ K K A T Gazetevnîıç fjöndcnlcr. c^T'r.V ve yaztlaf nesrtdilsin, edilmeıin iade olunmaz tlânlardan mesuliyet kabul edilmez. MATİNELERDEN 1 ÖMRE BEDEL KADIN ZILKADE 8 PERŞEMBE 2 AY ANN DOĞARKEN DENNİS MORGAN Ill V. E. | 6.27 13 14 1635 19.43 21.20 4.40 B E R M ÇOCUK TERZİSİ terilerini tekrar kabul eder, Kristi Ap.No.2 BomontiŞişli I KADIKOY STEWART SÜREYYA'da SAVAŞI KATLEEN l HÜRRİYET GRANGER (Türkçe) RYAN SHERİDAN |1Qİ3 5.31 9 12 1200 1.36 8.57 2 A Ş K ANN K U R B A N I SHERİDAN