Katalog

CLMHLRÎVET 2 Temımız 1949 Viyana İntibaları Türkiyede hâlâ harem hayatı anyorlar! Bizim hakkımızda Amerikanın 10 Üniversitesinde konferansa çağırıian profesör =haberleri Üç aylıklar yeni şekilde dağıtılıyor GÖRÜŞLER DÜİXEIER L I C M NALINA 1 I l l l l 1 MIHINA 1 üııkü Denizcilik Bayramında birbirine zıd d ü Otuz üç sene Padişahlı mutlakitin muhalefet unsuru üzerinde 21 şünce ve duygular arayet istibdadı, on sene meşrutiyetli temmuz seçimlerinin bıraktığı elim sında bocalayıp durdum. idarei örfiye baskı^ı ve yirmi beş izlerin kaybclmak değil biraz bile Evvelâ 19»8 den evvelki Türk desene Cumhuriyetli tek parti tahaksilinmediğidir. Bu izlerin kalması nizciliğinin perişan ve yürekler akümü ile geçen 70 sene içinde anyahud silinmesinin doğru veya yan cısı halini düşündüm. 1908 den soncak birinci ve ikinci meşrutiyetin lış, faydah yahud zararlı olup olra, Türk denizciliğini yükseltmek Maaşı 75 liraya kadar olanlardan ıbaşlangıç yılları ve Millî Mücade rinin iki dudağı arasından çıkacak desin 12 temmuz beyannamesi de madığı çok su götürür bir mevzuiçin, Türk milletinin coşkun bir vergi kesilmcmesi emeklilerin lenin dört sene bile sürmiyen mes bir emirle matbuatı susturmak ka mokrasi yolundaki dikenleri ve taş dur. Ancak kongrenin müzakeratı denizi andıran büyük heyecanını ud ve mubarek günleri istisna edi bil olacak derecede göze görünmez ları ayıklama ameliyatımn açıhş nın en hâkim unsuru bu geçmiş yiizünü güldürdü hatırladım. Bu coşkun denizin kölirse 1946 senesine gelinciye kadar bir sansür. hükumet partisine men nutku mesabesindedir. Yazıklar ol ve gelecek seçimlerin teşkil ettiği Viyana ilkokuliarını gezip ders nüyormuş. Kara Mustafa, Viyanalıpürmüş dalgaları. idaresizlikler, beDünden itibaren üç aylıkların bu memleketin sürekli bir hürriyet sub olmıyanlardan başka on kişinin sun ki bu ameliye türlü tabirler ve ve sehpalar kurmak. seçimde vuku lerini dinledikten ve bilhassa öğ ya: ceriksizlikler, anlayışsızhklar ve havası içinde yaşadığını kimse idbulacak yohuzlukların hesabını tevziine başlanılmıştır. Yeni emekli Sen bu okla beni pekâlâ öîbile açık havada toplanmasına mü tefsirlerle yarıyolda bırakılmağa retim vasıtalan etrafında tetkikleihmalleria kayalarına çarpıp daryaklaşma kanununa göre maaşı ayda 75 lira dia edemez. Bu yetmiş senenin u saade etmiyen bir zabıta hüküm çahşıldı. Bir taraftan muhalefet «millî husumete» tevdi etmek gibi madağm oldu. Kahraman Turgudua rimi bitirdikten sonra orta öğretim dürebilirdin. Bu ksdar hakkında da fikir edinmek istedim. imkânı bulup oku attığına göre ni olanlardan vergi alınmamakta, bu zun bir kısmmda memleketi bazan sürdü. Hattâ Meclis Parti grupun saflanndan doğan bir baltalama ve olgun demokıasi rejimlerinde ağı yadig&rı Trablusgarb, her biri nice kendilerine fırtmalı, bazan şimşekli ve hattâ da serbeftlik yolunda ilk atılan diğer taraftan iktidar partisinin bir za bile alınması caiz olmıyan taş yiğitleri» hediyesi olan Eğe adaları, Millî Eğitim Bakanhğı vasıtasile şancı mı değilsin, yoksa beni vur maaşları tam olarak yıldırımlı somurtkan, kurşunî bir verilmektedir. Bundan fazlasmda mak mı istemadin? diye sormuş. adımlar bile sarsaktı. İktidar parti türlü uzlaşma bilmiyenlerinin ça kın sözlerin hep bu mevzu etra nihayet ısırlar boyunca ecdad kılıcı yaptığım ricamı. Viyana okulları Viyanah genc şu cevabı vermiş: 75 lira muaf tutulduktan sonra mii havanm sarmış olduğunu okuyarak, sinde ıslahat teklifile başlayan bu tık kaşları, sert bakışları karşısmda fında sarfedildiği görüldü. Vakıâ ve kanı ile kazanılmıs Rumeli eligenel müdürü (Millî Eğitim müdüyolsuzlukların Senin gibi merd, senin gibi tebakisinden vergi kesimi yapıl işiterek. görerek bilenler aramızda demokrasi kıpırdamalannda da her Demokrat Parti Mecliste artık bir sehpalar kurmak, rü) sempati ve alâka ile karşıîadı. mi^den çıkıp gitti. Bir deniz kuvköşebası dönülürken partiye, parti muvaffîkıyet elde edemiyeceğme hesabını milli husumele tevdi et veti bunların hepsini kurtarabilirHer okula ve her sınıfa serbestçe güzellik hayranı bir kumandana maktadır. Diğer taraftan maaşları dır. Memlekette hürriyet ve demokrasiye gönül vermiş olanların mek gibi kabaran heyecan dalgabüyüklerine bağlıhk teminatı, ağız kani olmuş olmalı ki partisinin girebilmemi sağlayan bir kâğıd kıyamadım. Hele böyle bir sofrada az olan eski emeklilerin tesçili yadi. Biriııci Dünya Harbinde de dotakviyesi için larının neticesi sayılacak şiddet te nanmastzlık yüzünden verdi. Bu müsaade ile erkek ve kız ve bu güzel kadınlar âleminden se pılmaktadır. 1930 senesine kadar Taifte vermeğe başladıkları kur dan dökülen ca'li bir nakarat gibi memleket içinde ıstuablar banlar muhtelif fasılalarla pek vazahürlerinin partiye maledilmediemekliye ayrılmış olanların maaşde olsa, tekrarlanmış durmuştu Meclis dışmda daha geniş çalışmaliselerini, kız öğretmen okullarım ni mahrum etmek de istemezdimçektik, istilâlara uğradık. da gezdim, derslerinde bulundum, Fakat Viyanayı çok seviyorum. larına yüzde 60 zam yapılacaktır km zamanlara kadar devam etti. Elbette ki şimdi o günlerden uza yı tercih etti. Teşkilâtı kurdu. v» ğini idare heyeti namına yapılan Türk milleti. denizin kıymetini. Merd olmana, Türk o'mana rağmen 1930 dan sonra emekliye ayrılmış Bu kadar uzun seneler, nisbi sükun ğız. Bir vakitler partinin manevî birinci kongresini topladı. O kon beyanat pekâlâ tebarüz ettirmiş olVivanalı talebelerle konuştum. deniz satvetinin ehemmiyetini anfasılaları bir tarafa bırakılırsa. mümasına rağmen, hükumetin bir veya maddî şahsiyetine karşı her greden bu kubbede kalan en iıoş £ Türkiyeden yeni gelmiş. bir maa Viyanayı almana razı değilim. Eğer olanlara ise bugünkü emekli kanularaışü; denizciliği için her fedatemadiyen devam ettiğini söyliyetcbliğ neşrederek muhalcfetin şidnuna göre maaş verilecektir. senin askeılerin merd olmasaydı. vesile ile sadakat teminatı veren sada hiç şüphesiz ki «Hürriyet Mi$'• rifçi, bir gazeteci oluşum onlara Bu yeni kanunun tatbiki dolayı bileceğimiz demokrasi aleyhtarı ha ağızlar yerine bugün hürriyet. mi sakı» adı altında ortaya attığı is det yoluna sapacağmı ve buna kar kârlığa hazırdı: nitekim her fedasempatik göründü. Kız lisesi ve öğ iş başka türlü olurdu. Seni öldürkârhp da yaptı. Fakir Türk kızretmen okullarında Viyınalı sarı mek merdlik değildir. Sen Viyana sile dün maaş alan eski emeklilerin reketler, sinirleri en kuvvetli in sak, and. seçim teminatt gibi mef teklerdi. Bu misakın bir kısmı ye şı da hükumetin mukabil tedbirler ları. o zaman en büyük ziynetleıi sanları bile o kadar sevdikleri hüralacağını söylemesi. sözle. bazaıı da ya merdlik, kahramanlık örnegi yüzleri gülmüştür. hurr.lara bağlanan demokrasiye çev rine getirildi. Fa.kat en mühim ış şın, uzunboylu genc kızlar yüzüme Gene tekaüd kanununun hüküm riyetin memleketin bünyesine uy rilmiş gözler ve heyecanla hattâ olan seçim kanunununda bir uyuî fiil ile şiddete aleyhtarhğım ve de olan jçür saçlarını kesip verdiler. tebessümle bakıyorlar. Viyanada oldun. Güzele âşık Türkü öldüreFak»l memleketi idare edenler, demaya doğru yaklaşıldığı sırada bu mokrasiye taraftarhğını her fırsatta nizdliğin, deniz satıerinin ehemmiherkes mütebessim. Ama bu okul medim. Bu okla demek istedim ki lerine göre bugünden tekaüd olmak mıyan bir gıda gibi zararlı olacaSı hiddetle açılan ağızlar görüyoruz. Viyanaya girme, Viyana düşman istiyen 30 seneyi doldurmuş m s zehabına kadar götürmediyse bili belirten şimdiki kabinenin kendisilardaki tebessümde bir sevler söyMecliste ise tek parti yerine iki, gün hâlâ manasız anlayamadığım elinde kalamaz. murlar ikramiyelerini son aylıkla zayıf zihinlerde bir şüphe yaratlı üç hattâ dört parti bir arada söz bir inad ve ısrarla seçim komisyon ne yavaş yavaş maledilen bu güzel jctini kavrayamamışlardı. lemek istiyen bir hal var. Dün. bütün Türk denizcilik tariki bu şüphenin henüz genc, ihtiyar hüviyeti sarsmıştır. lerini millete söylüyor, gazetelerin larında muhalefet partileri müNihayet bunu da öğrendim. Kız Bu sözlere hayran olan ve mcrd rının yekunu üzerinden alacaklarhi. bilhassa bu tarihin son yarım bir çoklarımızın hattâ münevverdır ki bu eskisine nazaran bir misliğe hürmet güsteren Kara Mustafa messillerinin bulunması için yapıŞimdi artık demokrasi taraftarde yazıyor. Bu şekil bir idareye lisesinin son sınıfında bir genc kız sofrayı terketmiş. Askerlerine emir linden fazla bir para tutmaktadır. lerimizin zihinlerinden hâlâ taraa tabiidir ki ne istibdad. ne de teklan pek haklı bir teklif hükumet larının tasvib etmediği 1789 ağız: asırlık kısmı. hafızamın önünden söz istedi. Gülümsiyerek: geçid ıesmi yaparken 1923 teki devermiş: Hizmet müddeti 25 seneyi dol mile süindiğini zannetmiyorum. parti idaıesi diyemeyiz. Fakat mem tarafından reddedilince demokrasi sözler ve lavırİ3rın modası geçmiş Harem hakkında bizi tenvir niztiliğimizin zavalh halini de ha Viyana muhasara edilmiyecek. durmuş olanlar tekaiidlüklerini isolduğunu takdir edenler bu hâdiseNihayet İkinci Büyük Harb esna lekette demokrasinin artık tama nin temeli ve direği olan seçim eder misiniz? Meselâ sizin kaç ka Viyana, Viyanalı kalacak. Bu gütiyebileceklerdir. 30 seneyi doldurtırlsdım; 26 yıl sonraki vaziyete sında cebir ve şiddet idaresinin ya men yerleşmiş olduğunu en geniş bir müessesesi kurulamadı, hem seçim, ler karşısmda ancak şunu düşünerınız var? dedi. zel, bu güzellik dolu şehri, bu merd muş olanlardan işe yaramıyanlar ni faşizm ve nazizmin dünyanın se hüsnü niyetle söylemek kabil mi hem demokrasi bu suretle askıda bilirler: Kongrede geçen şiddet baktım. Ankara vapuru RÖzümü doBütün smıf güldü. Ben de gül bu nazik insanlar ülkesini işgaîe resmen tekaüd edileceklerdir. 60 lâmeti ve insanın manevî, maddî dir? Bu suale müsbet cevab vermek kaldı. Biri bu tadilden evvel, biri sözlerinde ve fiillerinde kanunu ha yurdu; gönlümü sevindirdi. Fakat diim. Bu suale yabancı de§ildim. kıyamam. yaşını doldurmuş olup işe yara necatı için ne yaman bir derd, ne istiyenler şüphecilere karşı Demok de sonra olmak üzere şu üç sene rekete getirecek bir cihet varsa hü sonra birdenhire icime bir acı düştü. Kalamıs koyunu dolduran ne ka Çünkü Strauss balosunda bir kaç Kara Mustafa Viyanayı terket mıyanlar da hizmet ır.üddetleri ne korkunç bir ur olduğunu anlayanlar rat Partinin şu ikinci büyük kon içinde iki ara seçim yapıldı. Bu iki kumet o vasıtayı her vakit kullakadın bana bu suali sormuşlar ve: miş. Viyanalüar arkasından varol olur.=a olsun tekaüde sevkedilecek İnsan Hakları Beyannamesi diye dar gemi varsa. hepsi yabancı teznabilir; yoksa bir kaç ağır ve ölgresini delil rutarak davalarım is ara seçimde rey'.erin tasnifi maz On karım var! cevabını almış seslerile, «Yaşasın Türkler» alkış lerdir. bütün âleme şamil bir beyanname pat edebirler mi? batasına imza koyan sadece beledi çüsüz söz ssrfedild'ği için. haydi gâhlarda yapıimıştı. Biz bir miraslardı. tehdid demiyelim. «kendini göster vedi gibi parayı verip bu gemileri larile uğurlamışlar. Şimdi bütün hükumet daireleri. ile harbi demokrasi aydınlığı içinİşte bu suretle vazedilen mesele yenin intihab ettiği zatlardı. Parti me> tebliği neşretmesinde ne mana alıyor: baskalarının yaptığı gemi36 kişilik lise son sınıfında işi Bu hikâyede tarihî hakikat ne sicil müdürlükleri bu cetvelleri ha de kapamağı tasavvur ettiler. Bilyi halletmek için şu üç buçuk se mümessilleri ikinci intihabda sanleri alabildiğimiz ve yürütebildiğiciddiye almak lâzımdı: dereceye kadardır bilmiyorum. zırlamakla meşguldürler. fiil harbi kapayan bu beyanname nenin siyasî tarihini süratle göz dık başında yalnız müşahid sıfatile ve ne fayda vardır. miz için iftihar ediyorduk. Fakat Viyanalıların dilinde t>u Harem hakkında belki ben de vâkıa sulh devrini açamadı. Fakat den geçirmek faydalıdır: Bir kere bulundular. Birinci ara seçimde Bu tedbirin hiç faydaanı görmeAdalet Bakanı Sonra hafızam tekrar geriye dönsizin kadar tarih bilgisine sahibim. bir efsane gibi dolaşıyor. İkinji her halde tahakküm ve cebir yoAdalet Bakanı Fııad Sirmen. dün şeh21 temmuz seçimlennin demokra halkın ilk büyük seçimdeki hara diğimiz gibi diğer tarafUn DemokKaç karım olduğuna gelince, baba Dünya Savaşında, Alman orduları rimize gelmiştir. lundan milletlere hayırlı hizmetler siye doğru yöneldiğini söyliyen bir ret ve heyecanını kaybetmiş ol rat Partinin sağdan, soidan. mer dü. İstanbul tersanesinin tarih boyunca mükemmel ve muzaffer kanızın kaç tane ise benim de o ka nm ve Rus ordularının Viyanayı edeceklerine inanmış olanların ve memlekette samimî ve dosdoğru bir duğu gözle görü'.üp elle rutulacak kezden tahriklere Millî Eğitim Müdiirünün maruz kaldığı dar, dedim. Onlara harem hayatı işgallerinde yaptıkları vahşet yayahud inanmış gibi görünenlerin seçim bekliyebek kadar nikbin o bir kıvamda olduğu halde seçime scylenen ikinci kongresinde içlerini dırgalar. üç ambarlı ve 128 toplu tetkikleri kalyonlar yaptıktan sonra, bir asır nın, birden fazla kadınla evlenme nmda bu masal Türklere hayranMillî Eğitim Müdürü Murad Uraz, kurdukları tek partili rejimler her lanlar üzerinde bıraktığı tesirler iştirak edenlerin adedi tasnif neti dökmek yolunda ölçüyü aşan bazı evvel buharlı gemiler inşa ettiğini, âdetinin Türkiye Cumhuriyetine lığı bir kat daha artırıyor. tarafta yıkıhrken bizde de hemon dün yanında Millî Eğitim mimarları da kim ne derse desin elimdir. Mecli cesinde büyük seçimdeki adedden hatiblerin sözlerini partinin idareci 75 yıl önce zuhlılar yaptığım haİnsan kıymeti nedir bilmiyerek bulunduğu halde Adalara giderek. bu demokrasinin er meydar.ına çıkılma sin ilk açıldığı günleri, milletvekilaid olmadığını, Türkiye Cumhurileri üzerinde bariz bir tesiri olmafazla çıkınca hâdise millet tarafıntırladım. Eğer Abdülâziz devrindebırakmıyan ralsrdakı ilkokulların önümüzdeki uers dı ise de ihtiyatkâr adımlarla o hür leri mazbatalarmın tetkik anîarını yeti kurulduğundanberi böyle r>ir işgalde yapmadığını dan bu fazlalığın sebebini araştır masına rağmen, demokrasinin za ki inşaiyeciligimiz, Abdülhamid hayaü yaşamadığını söyledim. Bir Alman ordusu ile, 70 yaşına kadar yılına kadar giderilmesinc çalışılacak ve ferah meydana varan keçiyoluna hatırhyanlar için bu seçim hâdiserarına olmuştur. Aynı zamanda bu mağa bile lüzum kalmıyacak kaolan frksiklikleri, tamire muhtaç olup devrinden itibaren kesilmiş olmakaç hayret eden, «Nasıl olur?» der taarruz etmediği ve hastalrk aşılar clmadıkları hakkında tetkıklerde bu girildi. Demokrat Partinin dikenler sinin milletin siyasî hafızasında usözler en emin ve en düzgün bir dar alâkasız'ıkla karşılandı. Bu gibi bakan oldu. Osmanlı impara madığı kadın bırakmıyan Rus s lunmuştur. ve taşlar ortasında açtığı bu yolu zun müddet kalacak bir intiba bı hal henüz başlamış olan demokra?i seçim kanunu ile ve adlî teminat saydı. hiç şüphesiz diinkii bayramda. bir hayli Türk yapısı gemi de kerinin yaptığı yanında Kara Mustorluği'.e Türkiye Cumhuriyetinin genişletenler arasında şu veya bu rakacağını tahmin etmek hiç güçhareketinin bir duraklaması Millî Talebe Federasyonu vc gibi dairesinde seçim yapmağı ve bu görürdük. Bize yeni harb ve ticaarasında en az deve ile pire ara tafanın hareketine Viyanalı nasıl partiden veyahud partisiz vatandeğildir. 465 kişilik bir Meclise an insana korku verebilirdi. Fakat yoldan memlekette hakiki demokAnkara Yüksek Okullar sındaki fark gibi ayrılık olduğunu hürmet göstermesin? daşlar olduğunu kaydettikten sonra cak elli kadar aza ile gelen bir mu hamdolsun öyle olmadı. Demokrat rasiyi kurmağı mükerreren vade ret gemileri yapacak tersaneyi 1908 Talebe Birliği açıkladım. Ders saatini dolduran Türkler hakkında konferans şu son üç dört senede bu memle halefet. bu kötü intıbaı bir derece Parti içinde çıkan ayrılmalara, çok den hükumeti son neşrettiği tebliğ den sonra da kuramadık. 1923 tcn Türkiye Millî Talebe Fed3rasyonu ile sonra da kuramadık. 1950 de kuraizahatım. Türkiye Cumhuriyetini Viyanada açık fikirli, olgun, cid Ankara Yüksek Okullar Talebe Birliği kette hürriyetlerin bir kısmının. ye kadar sildikten sonra asla ca'iî ağır sözlerle geçen münakaşalara le yanlış bir yola göTÜrmüştür. bilecek miyiz? Çok Istiyorum ama tanıtan sözlerim iyi karşılandı sa den vukuflu bir elçimiz var: Nu temsilcileri arasında Ankarada yapılan başta söz ve yazı hürriyeti ve içti olmıyan ve fakat karşıliklı saygı rağmen memlektt içinde vatani vaDiğer taraftan Demokrat Parti zanncrmiyorum. Çünkü göziimüz nıyorutn. Eğer dostum Hasan Kara man Tahft4 Seymen. • gorü»m«de. Birliğin Federasyona ilrıakı ma hürriyeti olmak üzere tamamile hisleri üzerine müesses bulunan bir zifesine devam etti. bol bol miting nin tâ teşekkülü ânmd;ın itibaren hâlâ dışarırla. Şehir hattı vapurları, hususunda mutabık kalınmıştır. Mustafa iyi tercüme edebilmişse. kanunen olmasa bile teamülen teViyanadan ayrılmadan önce ViBu hususta Millî Talebe Federasyonu cssüs ettiğini söylemek lâzımdır. parlmanter hayat kurmağa, bilhas ler yaptı; mahalli kongreleri vak en çok ısrarla kavlen ve fiilen aley araba vapurları için bile AmerikaSınıfta bazı kızlar söz alıp Tür yana hakkındaki intibalarımı soran sa ekseriyet partisinden çatılmış tinde topladı. Bu içtimalaçda mer hinde bulunduğu bir hareketin nın lııtufkârlığını bekliyoruz. 1854 te Başkanı T.^Jıa Ermiş şunları sö.viemişkiye hakkında sitayişkaf ' cöhilaler E&f Seynıen: • Bir zamanlar hattâ polis müdürle kaşlar ve sert nazarlardan başka kezi ıdaıe heyetinin tavsiyelerine tir:' kongrede tavır şeklinde mükerreren biz buharlı gemi yaparken Japonkullandılar. Hattâ içlerinden zeki Viyanalılara kendimizi daha • Türkiye Millî Talebe Federasyobir şey görrnedikçe. nasıl muvaffak rağmen hiç taşkmlıklar olmadığını tezahürünü görmek de bu siyasî ya henüz kayıktan büyük ahşab ve güzel biri Maria suali soran iyi tanıtmak lâzım. Hiç olmazsa ye nunun bütün Türk gencliğine şamil bir olabilirdi. İlk zamanlarda bu isi söylemek kabil değildir. Fakat belli tarihî hâdisenin bıraktığı nâhoş tekne yapamıyordu. 1940 ta Japonorkadaşının maksadının beni konuş ni Türkiyeye aid kitablar, broşür teşekkül olması hususunda Federasyodört yüzden fazla mebusla gelmiş başh bir hâdise olmadan muhale hatıralardan biridir Fakat bütün ya 64,00070,000 tonluk zırhlılar yana hali hazırda dahil bıîiunmıyan Anturmak • olduğunu, yoksa lise son ler göndermeli, diyeceğim ama bu iktidar partisi bin kat daha kolay fet partisi ikinci büyük kongresini bu vakıaların zihinlerde uyandıra parken ise biz yeni gemi inşa etkara Yüksek Okullar Talebe BiriiKİ sınıfa gelmiş bir kızın, çok sevdik da kâfi değil galiba. Bizde hâlâ ha temsilcilerile Federasyona iltihak husılıkla yapabilirdi. Halbuki iktidar idrak etti. bileceği en korkune fikir, bizde de mek şöyle dursun. mevcud gemileleri Türkiye hakkında bu kadar rem, şalvar anyorlar dedim. sunu görüştük. Ankara Yüksek Okuliar partisinin o vakitki zihniyeti işte Buraya kadar naklettiğimiz hâ mokrasinin yürümediği. yürümiye rimizi süratle tamir bile edemiyor»bilgisiz olamıyacaklarını, Türkiyeye Bu sözü çok duymuş olacak ki Talebe Birliği, Federasyona iştirak için şu idi: kongresinden salâhiyet almıştır. Bu sadiseler hiç şüphesiz geriye doğru ceği ve binaenaleyh dört veyahud duk. Çünkü gözümüz daima dışagitmek mümkün olsa ilk arzu gös derhal itiraz etti: «Mademki bir kere demokrasi lâhiyetle Federasyona iştirak hususungiden bir praceassus değil bilâkis on sene evvel'ti jdarenin bünye nda idj. Bugün de gözümüz hâlâ • • : terenin kendisi olacağını açıkladı. Bunlar nükte olarak söylenen daki karar tesbit edilecektir.'» dedik, yola çıktık. elbette bir mu ileriye giden bir demokrasi hâdi mize daha uygun olacağı yolunda dışarıdadır. İşte oııun içindir ki ,. Diyebilirim ki bütün smıf yüksek sözlerdir. Hakikatte bizde harem halefet lâzımdır; fakat dört yüzle sat silsilesidir. Bu silsilede ara se ki en abes ve en yanlış bir düşün 1950 de kendi gemilerimizi kendiTelefon ve Millî E|îtiıtı idaıesi sesle: olmadığını hepsi bilir. Buna emin rin karşısmda reveranslı, temen çimlere iştirak etmemekle ufak bir cedir; bu düşünüşten kaçınahm. miz yapacak tfrsaneyi kurabileceMillî Eğitim Bakanhğı. önemli ve Atatürk Türkiyesine selâm olunuz, dedi ve aşağı yukarı şun acele işlerin daha süratli ve emniyetli nahlı bir muhalefet. Son Meclisin faEila görüldü&ünü bir tarafa bı Milletin bağıinda eğer bir husumet ğimize inanmıyorum. ' lar' diyerek beni uğurladılar. ları söylemek istedi: olarak yerine getirilmesi için merkez açıhsına tekaddüm eden zamanlar rakırsak, demokrasi hadisat silsi varsa bu husumet haricden memTürk olmanın şerefini, Türk ol Broşür, konferans. kılık. bizi ve taşra teşkilâtında telefondan faydaBizim için asıl denizcilik bayrada olup bitmiş işlere dil uzatmak lesinin herhalde tekâmül yolunu leketin topraklanna, vatandaşlaruı > manın gururunu Viyanada çok tat Avrupahya. Amerikalıya tanıtmak lanılmasını uygıın görmüştür. tan mukaddesata küfretmek kadar takib ettiğini iktidar partisinin se vicdanlarına göz dikenler olduğu mı, ne vakit gelecek bilir misiniz? tım. Viyanahlar hakikaten bizi çok için kâfi değildir. Artık lâf devri Filistin Uzlaştırma Komisyonunçekinen bir muhalefet; sonradan rin kafalı ve derin düşünceli baş takdirde onlara tevcih etmek en Ankara gibi Türk yapısı bir gemiCAMÎLERİMİZ : daki baş müşavirimiz geldi geçmiştir. Şimdi yaşayan varhklar ' seviyorlar. hâdis olmuş meseleleri ancafe bir ları da tasdik ettiler ve umarım x.i doğru hareket ohır. Yoksa demok den 1 temmuz şenliklerini seyrettiLausanne'da toplanmış olan Birleşmiş Kara Mustafa Paşa ve Viyanahlar milletlerin hakikî değerini diğer 5: AYASOFYA CAMİİ İstan sual takriri ile sorabilecek. fakat hâlâ da etmektedirler. rasiden ayrılmadıkça aramızda hu ğiraiz ve Gclibolu yahud Gayret Milletler Filistin Uzlaştırma Komisyonu 4 Her Viyanalının hafızasında gü milletler tanıtıyor. Eser lâzım. şöh Türk delegasyonu baş müşaviri Tarık bulun ve 1400 senedenberi dünya istizaha asla girişemiyecek bir musumetsiz, sehpasE ve mukabil teb gibi muhriblerin Türk yapısı eşleNihayet bu silsilenin bir büyük gördüğünün adamı gibi Kara Mustafanın ret lâzım. liğ ve beyannamesiz siyasetin yolu rine bayrak çekildiğini Yenisey. hükumet* raporunu vermek nın en meşhur binalanndan biri ol halefet^ halkasını daha teşkil eden ve bin Bakınız, Viyanada Prof. Dr. Ruda üzere dün akşam Ankaraya gitmiştir. müz gün. Denizcilik bavramınuz. iş'.' adı yaşıyor. Türk görünce, Türkle mak vasfmı muhaiaza eden bir kapanmış değildir; ve bu gibi «deMaamafih itiraf etmeliyiz ki ilkiki yüz kadar delcgeden kurulan te o zaman yarım değil, tam bir tanışınca Kara Mustafa adını tek admda bir zat vardır: Bu zay bu abidedir. Mimarî kıymetine aid pek aylarda pek moda olan baskı ve Yeni sinema fiatlan ikinci konere de açıldı. Müzakera mokrasi cilveleri» ile de asla kaay 10 üniversitede konferans verbayram olacaktır. Fakat acaba bu rarlamamaları imkânsızdır. Kadmı Dünden itibaren birnici smıf sine çok eserler yazıbBiş olan bu ma tahakküm zihniyeti bir müddet son panmıyacaktır., tın bitaraf bir dimağ üzerinde yapmek üzere Amerikaya davet edildi. maların lüks koltuklarına yapılan zam bed ilk olarak, Bizans İmparatoru saadet, 20 nci asrın ikinci yarısının da. erkeği de. A. ADNANADİVAR kaçıncı yılmda nasib olacak? ikinci smıf sinemaların beleciiye Konstantin tarafındanr İstanbul hü ra değişir gibi oldu. Kim ne derse tığı intıbaların en derini memlekeKoca Merzifonlu, Viyanayı mu Bu profesörün bu on üniversitede ile riifumundan yüzde beş tenzil ve üçünvereceği konferansm mevzuu nedir hasaıa etmemiş ama, bütün Viyacü sınıf sinemalarda rüsumun yüzde kumet merkezi ittihaz edildikten llllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllll) nanm nesıllere intikal eden kalbi bilir misiniz? elli nisbetinde indirilişi kararının tat sonra, inşa edilmistir. 325 milâdî Türk ve Osmanlı tarihi ile tran bikına başlarunıştır. tarihinde yaptırüan bu bina yanni fethermiş: Adı nesilden nesle bir edebiyatıdır. Düşününüz. bizi Amış, 415 te İkinci Teodos tarafınba:rrak gibi dalgalanıyor. Devlet Operası Nuhıuı gemisini arayacak heyet Devlet Tiyatrosu artistleri bir kaç gü dan tekrar yaptırılmış, fakat bu Kara Mustafa; merdlik. dürüst merikada anlatmak için bir Viyaprogramuıı hazırlıyor ne kadar 118 kişilik bir kafile halinde bina da 532 de İmparator Jüstinyen lük, cesaret, güzcllik ve kahraman nalı davet olunuyor. Bizi anlatacak bir değerimiz. bir tarihçi veya pro İstanbula gelerek Açıkhava Tiyatrosun aleyhine vuku bulan isyanda tahN'uhun gemisini aranıak üzere şehrilık sembolü olarak yasıyor: da temsiller vereceklerdir. Bu seyahatin IIMMIIIMIIIMIHUIUIIIMIIIIIIIIılUIIIIIIIIIIMIIIUII mize gelmiş olan Amerikaıı heyeti. dün Viyanaya kuşbakışı bakan. Ka fesörümüz mii yok? Var. fakat ta repertuvarında Carmen. S«vil Berberi. rib edilmistir. Nihayet Jüstinyen sefer programlarını hazırlamakla meşAyasofyayı lenberg adını taşıyan tepeyi Türk nımıyorlar. İşte bu tanıtma önce Madame Butterfly ve La Bohem opera 537 tarihinde şimdiki gul olmuştur. eserle, kıymetle olacaktır. Dünya ları vardır. inşa ettirmiştir. Bu tafsilâttan anorduları almış. Merzifonlu Kara laşıldığı gibi, Ayasofya üç defa inşa Mustafa Paşa şehri doya doya sey çapmda kaç âlimimiz. kaç kıymelli Hüse>in Kemal jübilesi bu edilmistir. retmiş. Şehrin güzelliğine hayran eserimiz çıkar ki diye düşündüm. 4 8 akşam yapılıyor olmuş. Burayı harb sahası yapmağa Numan Tahir Seymenin bu örneği Şehir Tiyatrosu sanatkârlarından Hüİstanfbulun Türkler tarafuıdan v kı ?mamış. Kendüiklerinden teslim karşısmda içim sızladı. İlim kap? seyin Kemal Gürmenin jübilesi bu ak fethinden sonra 1573 (981 H.) tariTemmu? " Sahife olmalarını istemiş. Askerlerine en larımızı açmışız, fakat öyle zanne şam 21,15teAçıkhava Tiyatrosunda ya hinde iki minare ilâvesile cami haSabah gazetesi pılacaktır. Hazırlanan programa göre ufak bir taşkınlık. bir hürmetsizlik diyorum ki sadece ithal için, ihrac jübileyi tertib komitesi adına muharrir line getirilmiştir. Bilâhare Birinci yapmHmalarını söylemiş. Kendisi için değil. Nusret Safa Coşkun açacak, yapacağı Mahmud milâdî 1742 (1155 H.) de Dar milliyetçiliğin yerini biraz bir konuşmayı müteakıb Türk Sahne camie bir şadırvan, bir kütübhane, için Viyananm işgali mesele bile 5 KURUŞTUR. deji'.miş. Güzel Viyanalı kadmlarla geniş milliyetçiliğe versek daha iyi Sanaticârfarı Demeği sanatkâra tac bir medrese ve bir de fakirler için giydireceklerdir. Konservatuvar icra bir akşam yemeğinde iken sofrada olmaz mı acaba? Birinci jkramiyesi imaret tesis ettirmiştir. Ayasofya. heyetinin tam kadrosile vereceği büyük Ksra Mustafa Paş3mn tabağındaki konseri Dram Tiyatrosunun Sirano tem Mimar Sinanın şaheseılerinden biri piliç kızartmf.şma bir ok saplanmış. Yugoslav ataşesi Şaposnikov'un sili, bunu Ankara radyosundan Azize olan Selimi Sanî Türbesi ve şar Alman askerî ataşesi, Hitler'in ravyev'e rastladım. Bana güzel bir Sofradaküer telâş ve heyecan içinbu teklifini heyecanla karşılamış Tözemin konseri taklb edecektir. Bun kmda Topkapmın dış kapısı ağzın 1940 ta İngiltereye taarruza niçin haber verdi: olan büyük bir müsahaka dan sonra Şehir Komedi Tiyatrosu tam daki Üçüncü Ahmed çeşmesi ile, tereddüd ettiğini anlatırken kaba« Genelkurmayın Balkanlara ve böyle bir işbirliğinin yapılması de kalmışlar. ile iki büyük romana kadrosile İki efendiye bir uşağı temsil hati yalnız İngilterenin Washingdair hazırladığı plânı Politburo kamümkün olabileceğini söyliyerek Bu işi bir Viypnplı senc yapmış. ZE AiMAllL Oheu W KADIN K/M? $ büyük bir abideler manzumesi teşbaşlıyor. edecektir. Necmi Rıza Ahıskan konton elçisinin parlamentoda Chur bul etti ve ilk olarak plânın Yu şöyle demişti: • ABİF tOLAT KİTABEVİ • | Huzura çıkarmışlar. Herkes Viyaserinden sonra Fcrdi Tayfur muhtelif kil etmektedir. chill'i düşürecek bir ekseriyet goslavyaya dair olan kısmınm tatnalının kellesi jidecek diye düşü ' « Esasen Yugoslav ordusu Mih taklidler yapacak, İsmail Dümbüllü büSon seneler zarfmda, hükumetin geçilmesi kararlaşünldı verle anlaşma yapılmasma taraftar tün sanatkârlarla bir orta oyunu oyna müsaadesile Amerikalı mütehassıs zümresi meydana getireceğine elair bikına 30 UNCU FASİKÜL yacaktır. Her tarafa v»sıta temin edil Mr. Witemor tarafından temizlenip verdiği sözde bulmuyor, bunda Yugoslavya ile bir anlaşma imzası değildir. Ordu makamları ve Ueri Hâdise yapacak roman diği gibi. Taksim ile Açıkhava TiyatroRusyaya karşı duyulan itimadsızlı için müzakerelere girişmeğe de gelen komutanlar, memleketin anYazan: Nusret Safa Coşkun meydana çıkarılan Ayasofyanın ÇIKTI. su arasında otobüs işletilecektir. ğuı da bir payı olduğunu söylüyor Molotov memur edildi. Diğer taraf anevi siyasetine de\ am edilmesini duvarlarmdaki mozayikler kısmen du. tan, Genelkurmay Başkanı Şapos istiyorlar. Fakat Marinkoviç, Zvet3 üncü cild devrinden. kısmen de ( Küçük Haberler J Jüstinyen Ona göre Hitler «hiç bir zaman nikov Yugoslavyanın Moskova as koviç gibi bir kaç vetan haini Yusonraki devirlerden kalmıştır. Fatamamlandı. Rusyanın dostluğuna güvenmemişti kerî ataşesini tazyika başlamış bu goslavyayı Almanya ile işbirliğine ir İSTANBUL ilkokullarının umumi tih, kiliseyi camie tahvil ettiği za ve Fransayı mağlub ettikten sonra lunuyor.» sürüklüyorlar. Eğer ordu ayaklaAmerikada 1 milyon satan sergisi 9 temmuz günü saat 1630 da man bu mozayiklere dokunmamıştı. İngiltereyi istilâya geçeceği sırada cinayet ve dehşet romanı Gerek Muravyev'den, gerek diğer nacak olursa kral naibi Prens İstanbul Vali ve Belediye Reisi Dr. Lut Bunların ibadana edilmesi ve çiçek Rusyanın onu arkadan vurmağa fi Kırdar tarafından açılacaktır. kaynaklardan aldığım malumata Pavle'yi menüetetten sürüp yeni resimlerile örtülmesi bilâhare on kalkacağından kuşkulanıyordu.> + ANKARA lise ve orta okullarına dokuzuncu asırda vuku bulmuştur. göre, Moskovanın Yugoslavyayı el bir hükumet kurmak mümkündür.» ATATuRK ve Köstring'in bu sözlerini işitince de etmek için giriştiği mücadele rr.ensub 60 kişilik bir izci kafilesi KüYugoslav ordusu isyana hazır Bu kıymetli Bizans eserine Türk içimden: «Bizim Berlin büyük elçükyalıda kamp kurmak üzere şehriHUSUSl HAYATI 25 mart benim için hâdiselerle mize ge'.ecc'ctir. Bu husustaki hazırlık sanatınm da ilâveleri olmuştur. çisi Dekanozov Almtnlara Rusya kolay olmıyacakü. Çünkü ataşe, dolu bir gün oldu. O sabah İtalyaŞaposnikov'la daha ilk görüşmesinTranalasyon yapmıyan ve yapan Konstrüksiyonlarda lar ilerlemiştir. Tekneci zade İbrahim Efendi is dan yana itimad vermemekle bir en şayanı dikkat safhaları de Marinkoviç ve Zvetkoviç hüku nın askerî ataşesi Guido Relli'yi + İSTANBUL Milli Eğitim Müdürlü minde bir Türk sanatkârı camiin Y. Müh. Georges BİRO Y. Müh, Georges RONAÎ bakıma iyi etmiş., diye düşündüm. metinin, Yugoslavyayı Mihvere il gördüm. Heyecanlıydı: ğü tarafından hazırlanan şehir içi geE*er, en yeni mühendislik literatüründen faydalanılarak Müvezziinize şimdiden tenbih Bununla beraber, Köstring bir hak eden anlaşmayı imzalamak üzilerine 4 temmuz sabahı başlanacak dahili tezyinatını yapmıştır. Büyük « Alman kıtaları İtalyan ordutertiblenmiştir. Modern Smith, Cross, Morrb, ve Palotas meetmeği unutmayınız. tır. O gün sabahleyin Ayasofya, Yere kubbenin ortasında asılı bulunan yandan İngilterede Churchill ka zere olduğunu bildirmişti. larına iltihak edip İngiltereye karşı todlarıhl tam olarak ihtiva etmektedir. batan. Sultanahmed camii. Hipodrom ve büyük küre Üçünoü Sultan Ahme binesinin düşeeeğine dair beslenen taarruza geçtiler., diyordu. «Bir aBunun üzerine Sovyet GenelkurSckullu Mehmed Paja camii ziyaret din ihsanıdır. Gene büyük kubbe gı'iven, bir yardan da Rusyadan yaMahiyeti daha ziyade pratik olan esere, yetecek kadar teorik may Başkanı, vakit kaybetmeden ya kalmıyacak, İskenderiyeyi alaedilecek. öğleden sonra da Boğazda va nin üstündeki hilâl de Sadrazam bilai konulmuş statik hesabların başka eserlere müracaate na hissedilen güvensizlik yüzünden faaliyete geçmek icab ettiğini dü cağız.» rur gezintisi yapılacaktır. ihtiyaç duyulmadan yapılmasmı sağhyan tab!o ve diyagramlar . * EDEBİYAT Fakültesi öğrencilerin Sokullu Mehmed Paşa tarafından 1940 ta İngiltereyi istilâ hareketine şünmüş ve Yugoslav askerî ataşe Relli pek ciddî konuşuyordu. eklenmiş. bunların kullanma tarzı bol misallerle açıklanmıştır. den 20 kişilik bir grup, gezi kolu baş hediye edilmistir. geçiimemiş olmasından dolayı Al sine şöyle bir teklifte bulunmuştu: Nüshası 10 ku ,İUl « Sahi milı diye sordum. Yapı hesablarını diğer metodlara nazaran çok daha kısa kanı Kemal Akahnın başkanlığır.da manyanın pişmar.hk duymadığını Harle Abone şeraiti rurklyc c Eminiz!» dedi. «Alman kıla€ Yugoslav genelkurmayile azamanda, çok daha kolayhkla hazırlamağa yarıyan bu eser. bugün Bursaya hareket edecektir. Grup. NAMAZ VAKİTLERİ söylüyor, «ne de olsa, o istilâ hareİçin için Bursa Vaiisinin misafiri olarak bir haflanmn iştiraküe şimdi gerek insan ramızda temas temin edin ve müşmühendis ve mimarlarla Teknik Üniversite ve Teknik Okul 300 Ki 8H ayllls ketile harb sona erecek değildi», ta şehir içinde ve dolaylarında hazırla80(1 . ıSOt . talebelerinin edinmekten vareste kalmıyacakları mükemmel bir g diyordu. «Biz harbi Süveyşte niha terek bir plân hazırlayarak, Bel mevcudj, gerek malzeme miktarı Üç aylık nan program dahilinde ilmi tetkiklerde c 1500 • İ900 • grad hükumetini devirelim. Fakat bakımından İngilizlere karşı üs Altı aylıiı meslek kitabıdır. yete çrdirece^iz.» hulunacakür. £80(1 . 5400 • bu işin derhal yapılması ve Yugoç tünlük temin etmiş bulunuyoruz. Senelik 3 O Fiatı (pandozot cildli) 15 liradır. * ÖĞRETMEN Okullarını Bitirenler D İ K K A T Balkan pîânnıın tatbikına : Iavya Mihvere resmen iltihak et Bu kuvvet karşısnda İngilizler muV. 3.33 13.1817.18j20.45 22.47: 3.13 nerneginin senelık kongresi bugün saat Gazetemıze goncteriten evrak ve yazıla başlanıyor Jniversite Kitabevi. 96, Ankara Cad. îstanbul. kavemet edemezler.» meden evvel tahakkuk etürilmesi 15 te Letafet apartımanında yapılacakE. 8.48 4.33 8.34 12.00 2.02 6.2S nesredilsin, edilmesin iade olunmm tll. Oadan bir kac gun âonraydı, Mu Jâaimriır» Arkası Sa, 4, Sü. 4 te tiâniardaa mesuliyet kabul edilmez. Demokrasi cilveleri Yazan: A. ADNAN ADİVAR Tam denizcüik bayramımız acaba ne vakit? Yazan: R, Gökalp Arkın 3 RAMAZAN: 5 Sovyet Genelkurmayııun içyiizü: 8 Yugoslav ataşesile gizli görüşmeler Pazartesi Yazan: Sovyel Genelkurmay İstihbarat Şeflerinden İvan KriSov Avrupa Seyahati Kafesten Paviyona ANSİKLOPEDİSİ İSTANBUL Kanlı Vasîyelname Mütemadî Kiriş ve Çerçevelerin Modern Hesab Melodları f CUNHIUKI YET 1 I