Katalog

N İVE A '25 ınci yıl Sayı: 8879 u m h u r iye t KURUCUSU: YUNUS NADÎ Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, îstanbul Posta kuhasu tstanbul No. 245 Telefonlar: Umumî Santral NumaraaK 24298. Yazj İşleri: 24299. Matbaa: 24290 I May» larBayramını Baharın ortasında YALOVA geçhfniz. . ıı. Kulüb. Cumartesi 30 Nisan 1949 Ihükârla Bakanlar Kuruîu, tstanbul Valisine yetkiler veren mühim bir kararı kabul etti ıçın Vaşingfon'daki gizli kararları gorusme sona erıyor Sovyet Rusya delegesi Malik, Moikovatıııt cevabını dün akşam Âmerikaya bildirdi Birleşmiş Milletler çevrelerinde dört Dış İşleri Bakanmın 25 mayısta Pariste toplanmaları ihtimali ileri sürülüyor NewYork 29 (R.) Berün meselesi hakkında 15 şubattanberi devam etmekte olan gizli görüşmeler dönüm noktasına gelmiştir. Sovyet Dış İşleri Bakanı Vichinsky'den yeni talimat alan Birleşmiş Milletlerdeki Rus delegesi Jacob Malik, bu akşam Amerikan delegesi Jessup'u telefonla davet etmiştir. Bunun üzerine Rus delegelerinin toplandıkları Park Avenue'deki binada Berlin ablukasının kaldırılması için görüşmelere devam edilmiştir. Arkası Sa. 3, Sü. 2 de Vilâyet zarurî ihtiyac ve gıda naddelerinin (iatlerîni tesbit edebilecek, îlân edilen fiatler dışında saöş yapanlar Millî Korunma mahkenelerinc verilecekler Arabların birleşmeleri isteniyor Faris ElHuri, Arab âlemine mnracaalle bulundu Şam 29 <AP.) Birleşmiş Milletler nezdindeki Sııriye heyeti başkanı Faris ElHuri, Arab birlifi üye memleıket liderlerine ve Arab milletlerinin uyanık unsurlarına hitaben dün demeçte bulunarak Arablan birleşmeye davet etmiştir. Arkast Sa. 3, Sü. 4 te Rumanyada diplomatlara karşı tedbir Çin askerleri Şanfhay sokaklannda Bakanlar Kurulu toplantı halinde Karaborsaya karsî dijor: abaneı bir okuyucumdan dikkate değer bir mektub aldım. Kısaca şöyle •Türkiyede hayat pahalılığına dair çok yazıhyor ve çok söylenl>or. Fakat bugünkü fiatlan altın hesabuıa vurarak bir mukayese yaparsanız, Türkiyenin pek de pahalı bir memleket olmadığını derhal görürsüniiz. Amerika, İsviçre, Fransa, Mısır, Filislin ve diğer bir çok yerlerde hayat buraia olduğundan çok daha pahalıdır. Diinyanın her tarafmda fiatlar altın esasına göre bir ayarlanma temayülü gösteriyor. Bu noktaya dikkat edilecek olursa, Türkiyedeki fiatlann daha da yükseleceği tahmin edilebilir. Hiikumet ve kanun tedbirlerinden fayda ummak hayal kınklığına yol açacakhr. Bu gibi gayretlerin devamlı bir sıkıntıdan başka hiç bir netice vermediği başka memleketlerde, meselâ İtalyada ve son zamanlarda Fransada nihayet anlaşılmıştır. Hıikumetler, sun'î tedbirlerle eşyanın fiatını indirmeğe çalışmaktansa millî paranın değerini yükseltmeğe bakıyorlar. Bu paranın gerçek değeri herhalde resmen hiikumet tarafından tayin olunan fiaf değildir. Ne yazık ki gerçek para değerleri karaborsada meydana geliyor. Altm fiatlan da her yerde karaborsayı takib ediyor. Demek ki hükumet millî parama faymetini yükscltmek isterse, her şeyden önce bu paranın serbest piyasada gördüğü muameleye dikkat etmelidir. Bir yıl önce İstanbul karaborsasında bir İsviçre frangı doksan kuruş olarak kote edilmişti; bugün yüz iiç kuruşu geçmiştir ve daha da geçecek gibidir. Dolar kuru da bir dolar dört İsviçre frangı olarak tespit edUmektedir. Türkiye içindeki eşya fiatlannm yükselişi de karaborsadaki döviz fiatlannm çizdiği münhaniye famamile uymakta, hattâ bunu da asmaktadn. Çünkü Türkiyedeki her saücı elden çıkardığı mallan tekrar yerine koyabflmek lçin daima daha fazla altına ihtiyac duyacağını biliyor. Bu itibarla döviz fiatlarile eşya fiatlan arasmdakl sıkı bağhlık devam ediyor. Ankara 29 (Telefonla) İstanbul Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdarın Ticaret Bakanlığı tarafindan hayat pahalılığı mevzuunda sorulan sualler dolayısile Bakanhkla yapmış olduğu temaslann bir netlceye bağlandığı anlaşılıyor. Gene anlaşıldığma göre pahalılıkla mücadele için Beleciyenin kanunî mevzuatla takviyesi lüzumu bu görüşmelerde belirtilmi} ve neticede uygun görülmüştür. Benim, Ticaret Bakanhğının yetkili bir fahsiyetinden bu gece 6ğrendiğime göre Bakanlar Kurulu. pahalılıkla ve ihtikârla mücade'ıe mevzuunda İstanbul Valisine yet Italyan Bu Birleşmiş Milletler Siyasi Komisyonu bir çıkmaza saplandı Lake Success 29 (B.B.C. nin ö:el muh&birinden) Birleşmis Millstlcr Siyasî Komisyonu, İtalyanın cski mustemlekeleri meselesinde nerhangi bir anlaşmaya varamamışıır Arab memleketlerinin, bu müstemlekelerden herhangi birinin idaresinin yeniden İtalyaya veriimesane mâni olmaları Siyasî Komisyonu çıkmaza sokmuştur. Diğer tarafcan eski müstemlekeler halkını tentsü eden dejegeler söyledikleri nutuklarda «İtalya yeniden gelirse, si'âha sarılacağız» demişler ve herhangi bir teklif uzerinde anlaşmsva vanlmasına ımkân vermemişleröir. I Yabancı elçilik mensublftrının Bükrejten aynlmalan imkânsız hale getirildi JLrka» Sa. 3. Sü. S te S. Ali davasına bugün başlanıyor Sorgtt yargıçlığımn idamını taleb ettiği katil, bugün üç avukat tarafından müdafaa edilecek Kırklareli 29 CHususî surette gi<3en arkadaşımız Ferdi Öner bildiriyor:) Kırklareli Ağırceza Mahkemesi, yann saat 10 da, birçok safhalan henüz meçhul kaldığı için umumî efkân i^gal eden bir cinayet davasını görmeğe başlayacaktrr. Bilindiği üzere, solcu muharrir Sabahaddin Ali, bir sene ewel bir gece sabaha karşı. Bulgar hududu yakmında bir fundalıkta, Ali Ertekin adında bir sabıkalı tarafından kafası sop>a ileparçalanmak suretile öldürülmüştü. Bu korkunç vak'a, üzerinden tam 7 ay geçtikten sonra, meydana çıkmıştı. Sol Arkası Sa. 4, Sü. 8 de Şanghay şehrini kuşattılar Şanghay'ın milliyetçi ordn ile bütün irtibatı kesildi, hiikumet kuvvetleri güneyde mukavemete hazırlanıyorlar Londra 29 (B.E C ) Çinden gelen son hsberlere göre, komunist ordulan Guneye doğru ileri hareketlerine devam etmişbr ve HangÇu limanını ele geçirerek Şanghayı kuşatmışlardır. Milliyetçi birliklerle bütün irtibatını kaybeden Sanghayda durum nisbeten sakindir. Iimanda el'an savunma tedbirleri alınmaktadır. Fiatlar durmadan artmakta ve dış mahalllerdeki halk, şehrin merkezine iltica etmektedir. Şehirde enlâsyon vardır. Patronlar işçüerine para yerine mal dağıt Arkast Sa. 3, Sü. 2 de Londra 29 (B3.C) Rumanya hiikumeti yabancı diplomatlarm, memlekettn üçte ikisini içine alan bir böljce dahilinde seyahat etme>srtJri yasak ttmîşfii. TTîabSîfS'dîplomatların, hemen hemen Bükreşten ayrılmalarını imkânsız hale getıren. bu karar gereğince hududlar ve Karadeniz sahili boyunca 50 kilometre genişliğinde bir «memnu koridor» ihdas edilmiştir. Rumanya hükumetinin bu kararı, yabancı elçiliklere bir tamimle bildirilmiştir. Bu tamimde yasak böl Arkas\ Sa. 3, Sü. 3 te "Türkiyeye yardım arttırılmah,, lranda tetkikler yapmış olan Âmerikalı iktisadçının demeci Yapılacak Amerikan iküsadî yardımı dolayısile Iranda tetkiklerda bulunmuş olan Mr. Barker ve Mr. Lynch, dün, Holanda uçağile Yeşilköye gelmişlerdir. Mr. Barker, meydanda kendisile konuşan bir arkadaşımıza şunlan söyiemiştir: « İranda, iktisadî plânın tatbikaü için tetkiklerde bulundum. Türkiysye yapılan iktisadî yardımın kanaatimce çok daha geniş ve sümullü olması icab etmektedir. Çünkü gerek İran, gerekse Türkiye Rus tehlikesini her şeyden önce iktisadî kalkınma ile önleyebilirler ve dünya sulhu da böylelikle kurulabilir.» Millet Partisinin bir davefe verdiği cevab Meclis gelir vergisini tetkike devam etti Gazefecilerden vergi ahnmaması teklifi pek az bir farkla reddedildi Ankara 29 (Telefonla) Gelir vergisi kanun tasarısının komisyonlardan gelen maddeleri, bugünkü Mecliste görüşüldü ve kabul edildi. Bu arada, bijhassa gazete muharrirleri vergilerini alâkadar eden hükümler uzerinde hayli heyecanlı müzakereler oldu. Hatiblerin hemen hepsl, hayatlarını, hiç bir garantisi olmadan, zahmetli ve yıpratıcı bir mesleğe vermi? olan kalem erbabmın vergiden istisnasını istediler. Bu hukümle alâkalı 18 inKıymetli sanat adamımızın ci maddede ilk sörü Suud Kemal Yetkin aldı ve mevzua geçmeden sahneye çıluşmın 40 ıncı önce baa sualler sordu. Fazü Ahyıldönümü bu akşam med Aykaç, bütün dünyada telif törenle kutlanacak eserlere karşı konulmus hususî vergi usullerinden bahisle, bilhasTürk sanat hayaünın değerli si sa bizde fikir mahsulâhnı teşvik ması Muhsin Ertuğrul, sahneye in için her riirlü kolayhğm gösteriltisabınm kırkıncı yıldönümünü id mesi elzem olduğunu ifade etti. rak etmiştir. Bu akşam Şehir Dram Tiyatrosunda bir jübile yapılacak, bugünkü tiyatromuzu kuran adamın 40 mct sanat yıldönümü törenle kutlanacaktır. Jübile, Tokat milletvekili Refik Ahmed Sevengilin bir hitabesile açılacai, bunu müteakıb Muhsin Ertuğrul, arkadaşlarile birlikte (Büyük Baba) isimli bir plyes oynıyacaktır. Bu temsil yarm akşam da tekrarlanacakür. Gerek jubilenin, gerekse bu ikinci temsilin Amerikadan yeni vapurlar biletleri tamamen satümış bulungeldikten sonra bir «Doğu maktadır. Muhsin Ertuğrul Londraya gidecek olan Meclis heyetine Millet partisi iştirak etmiyor Ankara 29 (Telefonla) İngilız Parlamentosunun davetlisi olarak mayıs sonunda Londraya gidecsk olan 8 kişilik Meclis heyetimiıde muhalefetten de birer milletvektlinin bulunması uygun görülmüşt£r. Millet Partisi, MecÜs Başkan'jğı tarafından şifahen yapılmış oian bu davete teşekkür etmiş, fakat icaaet etrnemeğe karar vermiş ve gösterdiği mazerettn selâm ve saygılarile birlikt« İngiltere Parlamentosuna iblâğmı heyetten rica etmişür. M.1let Partisi, Başkanlığa gönderdıği mektubda ezcümle diyor ki; * İngiltereyi ziyarete Miloet Partisinin iştirakile Başkanhğınıon gösterdiği alâkadan çok müte'hassis olduk. Hür Ingiliz milletirin yüksek Parlamentosunun davetni Nazif Bolukbaşı, Belediye Turizm şükranla karşılar ve bu davete icaMüduni, Mısır Konsolosu Abdulha beti şeref ve bahtiyarlık sayarız. Arkası Sa. 3. Sü. 6 da nıid Naüzade, Suriye Konsolosu Arkası Sa. 4, Siı. 7 de Ali Ertekin Dünkü Mısır uçağı ile şehrimize tamıtmış firmalardan mürekkeb bir de heyet geldi Kahire istanbul hava hattı açıldı Muhsin Eftuğrul Jübilesi Ismail Hakkı Baltacıoğlu, sanatkârdan vergi alınma.giTiip cemiyetin fikrî ve hissî geüşmesi bakımından zararlaruu anlatan bir konuşma yaptı. Muharrir Emin Yurdakulun, Arkan Sa. 4, Sü. 7 de Âmerikalı bir kadın gazetecinin anlattıkları «Akdeniz Paktının yapılmaskna Amerikanm çok ihtiyacı vardır» dedi «Türkiye hükuaıetinln yeter deMısır Havayollarınm, Kahire recede altmı vardır. Bu altının teİstanbul seferini açan «Mina. isimli davüldeki kâğıd parayı hemen de jüzde doksan nisbetinde karşıladı iki motörlü uçağı, dün Yeşilköye ğmı söyleyebiliriz. Fevkalâde iyi gelmiştir. Meydanda Vali adma bir vaziyet Şayed hiikumet bu altınlarm bir kısmmı karaborsa ile mücadele uğrana harcamayı göze alırsa (buradaki karaborsa zaten kuvvetli değildir) kısa zamanda hem Türk parasını kuvvetlendirmek, hem de memleket içinde fiatlann alçahnasuu temin etmek miimkün olabilecektir. Meselâ dolar bir defa üç yüz elliye indi mi, bir çok tüccarlar mallarını bir an önce elden çıkarmaya bakacaklar, böylelikle ıımnm} bir fiat düşmesi başgösterecektir. İtalya, Fransa, Belçika, hattâ Batı Abnanyada yakası gevşetilen güdümlü ekonomi hayırlı bir gelişmeye yol açmıştır. Bir çok memleketlerde döviz serbestliği aşağı yukarı sağlanmış gibidir. Karaborsayı Volis tedbirlerile yenmek hiç bir levlete nasib olamamıştır. Bu iş NADİR NADİ Denizyolları j İdaresinin hazırlıkları Sa. 3, Sü. 5 U . Mbafirler uçak güney Akdeniz» hattı Muhsin Ertuğrul bu yıldönümü münasebetile (40 yıl) başlıklı bir kurulacak yazı yazmıştır. Okuyuculanmız yazıyı ikinci sahifemizde bulacaklarAmerikadaki yolcu gemileri geldır. dikten sonra tatbik edilmek üzere Denizyolları idaresi bir doğu güney Akdeniz hattı programı hazırlamıstır. Bu hatta, on beşer gün fasıla ile «İstanbul» ve «Adana» vapurları seferler yapacaklardır . Miss Thompson, Türk gazetecila«ile görüşürken Vapurlar, gidişte, İzn.ir, Beyrut, Ankara, 29 (a.a.) Demokrat İskenderiye, Napoli ve Marsılyaya, Evvelki gün şehrimize gelen A 10^0 da bir basın toplanüsı yap« Parti Genel Başkanı Celâl Ba ddr.üşte de Cenova, Napoli, İsken merikanın tanmmış muharrir ve mıstır. Bu toplanöda Miss ThompMiss Dorothy son, Türk gazetecilerinden kendisS yar bugünkü trenle Zonguldağa deriye, Beyrut, Kıbrıs ve İzmıre fıkracılarından Arkan Sa. 3, Sü. 64i •• Arkan Sa. 4, Sü, 7 de hareket etmiştir. X\vft Paitaftft Celâl Bayar Zonguldağa hareket etti i