Katalog

ömerbank tarafından Cumhuriyetin 25 inci yıldönümü , münasebetile neşredilen bro , şürde Türkiye Demir ve Çelik Fabriı kalan Müessesesine, lâyık olduğu kadar, geniş bir yer ayrılmıştır. 7 nisan 1937 tarihinde, Karabükte, o zaman Başbakan olan Cumhur Başkanı sayın Inönü tarafından temeli atıldığı zaman Fiatlarda bazı mühim hazır bulunduğum Demir ve Çelik 1 indirmeler yapıldı mılli gelirden çok Fabrikalan Cumhuriyet devrinin sanaAlmanyada Rusya böyle bir arzu besIkinci Cihan HarYazan: daha geniş bir nis yi sahasmdaki mühim eserlerinden binın tesvjjc ettiği ve leniluiği ilân edilŞehir hatlarında iki kıyı arasında * bi başladıktan sonbeti bütçe muvaze ridir. tahakkukuna çalışmiş olur. Ağır sanayi, yani demir ve çelik saraba vapurları ile yapılan motörlü va ra, tıskerî masrafcnesine halel getirtıgı komiirüst ayakBütün tarih, bu sıU nakliyjtl günden güne artmakudır. lar artmıştır. Hümeksizin müdafaa nayii. sanayiin anasıdır. Demir ve çelanması akim kaldı. fikri teyid eder ma Vaktile mevcudu bulunmadığından ta kumet, yeni kâğıd İngiltereye kaçan Rus Yarbayı ihtiyaclarıaa tahsis likle ilgili ne gibi sanayi varsa, ne kay Bu muvaffakiyetsizhiyettedir. rifede yer almamış olduğu anlaşıjan büetmek kabil olabilirdi. Fakat bütçe si dar imar ve kalkmma hareketi varsa, çıkartmak suretile temin ettiği ha < rafların banknot ihraci.e karşıi&nrr.aKütle halinde bir millet, hiç bir zaman, yük hacimli otobüs ve benzeri vasıtalar para lik Politburo için büyük bir hayal susılat sayesinde, millî müdafaa ihtiyac smdan husule gelen pahalıhk. miliî yasetinin iktisadî neticelerini takdir millî müdafaada büyük rol oynayan ne kutu olmustur. Hakikaten bu, Politbu harbe stbeb olmamıştır. Fakat milletler da çoğalmıştır. Gerek bunların daha kü iarını karşılamağa çalışmıştır. Tedavül müdafaaya verilen tahsisaün faydasını hususunda düşülen hata, Ikinci Cihan kadar harb sanayii müessesesi varsa, ro'nun şimdiye kadar dünya siyasetinde ekseriya bir harbin ma'şerî mesuliyetini çük vasıtalardan ayrılarak 'yeni bir sı dekı kâğıd para miktarının çoğalması, ve hizmet kabiliyetini ehemmiyetli su Harbinde takib edilen finansman siya hepsi demir ve çelik sanayiinden doğar uğradığı en ciddî ve en mühim muvaf üzerlerine almış sayılaljilirler. nıfa konulması ve gerek küçük çaptaki fiatların yükselmesine sebebiyet vcr rette düşürmüştür. Orduya harcanan setinin zararh bir istikamete dönmesi ve onun tarafından bcslenir. Broşürde, Bunun en güzel misali bugünkü Rus otomobil ve cip arabalarınm daha kolay fakiyetsizliktir. miştir. Enflasyonun yarattığı pahalıhk para, sivil masrafların kaydettiği in ne zemin hazırlamıştır. Maliye siyaseti eski zamanlarda Türklerin demir ve Alman işçileri Rusyanm bütün gay milletidir. Ruslar, ferd ojarak, harb is şartlarla taşınması için şehir hatları acereyanı, diğer devlet masraflarının da kişafa nisbeüe miitevazı bir seviyede miz hayat pahalılığına sebebiyet vermiş çelik sanayiindc ne kadar ileri oldukretlerine karşı koymus ve Sovyetlerin ka temiyorlar. Fakat onlara ,karşı tarafın raba vapur navlunları yeniden tetkik aşırı derecede kabarmasile neticelen kalmışür. 1939 danberi millî müdafaa ve memleketin iktisadî takatile müte larını gösteren şu tarihî malumat nayli bul ettiği manada bir işçi suufı olmamaJc harb istediği, onun için harbin ergeç edilmiş ve neticede şu tenzilât yapılmişür. Masrafların varidata nisbetle masraflarınm takriben üç misü artma j nasib bir bütçe varidatı temin edeme istifadelidir: bususunda inadcı bir mukavemet gös nuıkadder olduğu fikri veriliyor. Bu mıştır: «Tarihlere nazaran, Türkler asırlardaha süratli bir inkişaf temposu takib sma mukabil, sivil dairelere verilen miştir. tenniştir. Bundan başka, Alman işçileri fikrin yanlış olduğunu bütün dünyaya danberi demir işlemektedir. Osmanlı Spor ve cip arabalardan gidiş için 2 etmesi, bütçe açıklarını müzmin bir ha tahsisat bütçe israflannm tesiri albnda III her fırsatta komünistlerin aleyhinde rey 41ân için Batı devletlerinin istikbale dair ira alınırken bir buçuk, gidiş, dönüş imparatorluğuna aid bir çok vesikalar dört mislini aşmıştır. le getirmişür. millî müdafaaya Harb senelerinde, düşüncelerini ve gayelerini kat'î ve vavermekte de ısrar etmiştir. ' bu sanayiin tekemmül ederek devamıru için 3 lira alınırken iki buçuk lira alınaAskeri ve sivil masrafların Devlet maliyesinin içine düştüğü faverilen tahsisat, sadece bir rakam olaFakat, Alman işçi sınıfının gösterdiği zıh bir şekilde ifade etmeleri lâzımdtr. caktır. 12 kişilik otomobillerin gidiş için gösterir. Tophane, Türklerin ilk büyük mukayesesi sid daire, iktidar mevkiini işgal eden rak kabarmışür. Askeri masraflar millî Rusyadan bahis yok! bu anudane mukavemet karşısında Ponavlun ücreti olarak 4 lira. gidiş dönüş demir sanayiinin abidesidir. Evliya Çe1939 = 100 gelirin yüzde 6 veya 7 sinden ibaret litburo eski hedef ve emellerinden vazBu fikir, belki birar safiyaıte ve ha için de 7 lira almmasma karar veril siyaset adamlan tarafmdan hakikate Askeri rticErafların Sivil nıaîrafiarın kaldığına göre, memleketin harici em lebi bu işletme hakkmda bize mufasgeçmiş değildir. Komünistlere göre Al yalperest mahjyette görülrVir. Fakat miştir. Yarım tonluk boş kamyonetler aykırı tefsirlere tâbi tutulmuştur. Harb artışım gösteren seyrini gosteren sal malumat bırakmıştır. niyeüni muhafaza gayesile ağır bir maman işçileri arasında muvaffakiyet elde Batı devletlerine mensub me=hur gene den gidiş için 4 lira alınırken 2 lira, şartlarının memleketi ağır iktisadi feindeks indeks • Bununla beraber, daha Milâdın bezaruretinde lî külfete katlandığı söylenemez. Sivil ecülernemis olmasmı izah etmek kolay rallerirıin ve hükumet adamlarının ha gidiş dönüş için 8 lira alınırken 4 lira dakârlıkiara katlanmak şinci asnndan itibaren, Türklerin demir 1939 100 100 masrafların askerî sarfiyattan daha dır: Bunun sebebi batı devletlerinin tıralarmı okudukça bu ihtiyacı daha almacaktır. Bir tona kadar boş kamy:> bıraktığı, ordu ihtiyaclarına hergün sanayünin bilhassa harb sanayii kıs1940 161 114 fazla artmış olması da. ordunun teçhiz müdahalesidir. Bu müdahale yüzünden rierin bir surette duyuyorum. Zira. ba netlerden 4 lira alınırken 3 lira, gidiş milyonlarca lira harcandığı ve böyle 1941 mında bütün diğer milletlerin üstünde 185 116 ve takviyesine bütçe imkânlarının feomüniatlerin ileri gelenleri Almanya kıyonım ki bu hatıralarda Batı Mütte dönüş için 8 lira altnırken 6 lira alı bir vaziyette bütçenin açık vermesini 1942 283 155 bir durumda oldukları anlaşılır. müsaadesi nisbetinde gayret edildiğine fun batı bötgelerindeki sanayi mıntaka fikleri arasmdaki fikir ayrıltkları, ihti nacaktır. Yarım tonluk yüklü kamyo tabii görmek icab edeceği ileri sürül1343 318 217 • Filhakika, bu sanayiin tekemmulU lanna gidip işçilerle temasa geçmeye tâflar urun uzadıya, bütün tafsilâtile netlerden gidiş için 6 lira alınırken 4 müştür. Halbuki mali muvazenenin dair uyandırılmak istenilen zehabı çü1944 32S 232 neticesi. bilhassa harb sanayii bakımın1945 248 267 muvaffak olamamıslardır. enlatılıyor. Fakat, Rusyadan hemen he lira, gidiş dönüş için 8 Hra alınırken 5 bozulmasına hakikî sebeb, 1939 da yüzrütebilecök mahiyettedir. Bütçe açık1946 214 310 lannın sebebiyet verdiği pahalıhk ne dan, eslerı b u > ™ a " 2 2 Gene onlara göre, bu temas temin e rnen hiç bahis yok . lira almacaktır. Bir tona kadar yüklü de 32 nlsbeüni bulan masraf fazlasırun 1947 210 419 ticesinde milyonlarca haik.n geçim « | 5 namhl, ve hatta helezor, > dilir edilmez Alman işçi sınıfı hakikati Bu hatıraları okurken zannedersi kamyonetlerden gidiş için 6 lira alınır kâğıd para ihracile karşılanmasıdır. Pa1948 280 390 kmtisma düşerek refahını, rahatın. ve | ™ydana getırümesı ve, gemı görecektir. niz ki dünyada Rusya diye bir şey ken 5 Hra, gidiş dönüş için 8 lira alınır halıiık ve enflasyon, harb seneleri zarHükumet, siyasî istikrarsızlık ve haKomünistlerin bu görüsü şimdiki hal yoktur. Yeryüzü haritasmuı o. kısmı ken 6 lira almacaktır. 3 tonluk boş kam fmda milli müdafaa gayretlerini cidd rici tehlike devresinde, sivil âmme hiz sıhhatini kaybetmesi, vatan topraklan mükemmelliği, o zamanki yurdumuza geniş ülkeler açmıştır. de, tabii, bir hayal. Fakat, şu muhak baştan başa bir beyazhktan ibarettir. yonlardan gidiş için 10 lira alınırken G surette aksatmıştır. metlerine memleket müdafaasından da nm selâmeti uğruna katlanılmış bir fe«Fakat 19 uncu asırda büyük sanayi kak ki, Ruslann Ruhr havzasına doğru Sanki bugünkü askerî ve Eiyasî lider lira, gidiş dönüş için 20 lira alınırken dakârlık değildir. Halkımız, sadece, ikCumhuriyetin ilânından 1939 harbine ha fazla ehemmiyet vermiştir. 1939 ve kurma teşebbüslerinin kapitülâsyonilerlemelerine daha fazla knkân verile ler Rusyadan haberdar bile değillerdir. 12 lira almacaktır. kadar geçen devre zarfında, bütçe va 1948 seneleri arasında bir mukayese tisadî sahadaki bilgisizliğin ve devlet tarın ezici tahakkümü altında buluncek olursa, bu hayal hskikat olacak, Yalnız, arada tıir Stalin'in ve'ya Molodairelerine hâkim olan israf zihniyetiYüklü 3 tonluk kamyonlardan gidis rıdaünın takriben üçte biri askeri hiz yapıldığı takdirde, Maliye Bakanlığı nin kefaretini ödemiştir. ması, kurulan büyük işletmeler malaillet istesin, istemesin ,bunun arkasın tov'un adı geçiyor. Ona da .bunlarm için 16 lira alınırken 10 lira, gidiş dö metlere harcanıyordu. Bazı sulh yılla masraflarının yüzde 416, Milli Egitim mullerinin ihtısas noksanlığı olduğu dan komünistlik bütün Almanyayı ta Churchil kadar nüktedan olmadığtndan Devlet hizmetleri arasında, bütçe aBakanlığı masraflarının yüzde 641, Emnüş için 20 lira alınırken 14 lira alına rında müdafaa ihtiyaclarına ayrılan pakadar, bu devreye nazaran istihlâk bahseden satırlarda rastlıyoruz. hıfckümü altına alacaktır. çıklanndan ve enflasyondan en fazla niyet Umum Müdürlüğü masraflarınm caktır. 7 tonluk boş kamyonlara gidiş ra devlet masraflarının yüzde 54 üne hacminin de pek mahdud olması karÇifte harb Rusyamn bu ihtirasını tahakkuk ettirkadar yükseldiği halde, bütçe hesablan yüzde 439, Gümrük Muhafaza Kuman müteessir olan saha, memleket müda şısında, barınamıyarak yıkılmış ve imiçin 15, gidiş dönüş için 30 lira, yüklü faasıdır. Millî müdafaa ihtiyaclarına rnek için teşebbüse girismelerine raâni Doğrusunu söylemek lâzım gelirse, j danlığı masraflarının yüzde 464 ve varidat fazlasile kapanmıştı (1). O vaolan şeyler atom bombasırun yalnız A Ikinci Dünya Harbi bir «çifte harb» 7 tonluk kamyonlara da gidiş için 25, kitler ordunun gerek iaşe ve gerekse Matbuat Umum Müdürlüğü masraf harcanan paranın temin edebileceği paratorluğun mali yardımlarını da hegidiş dönüş için 30 lira navlun tespit eba etmiştir. merikanın elinde bulunması ve İngil olmuş, aynı zamanda iki harb birden teçhizat masraflan tamamile devlet lannm yüzde" 4539 nisbetinde çoğaldığı hizmet, verilen tahsisatın iştira kabidiimiştir. «Tanzimat ve dolayısile Ikinci Mahliyetine bağlıdır. Maliyenin bütçe açıktere ile Amerikanm hava kuvvetleri ba cereyan etmiştir: görülür. Masraf indeksieri 1939 a kıbütçesinden ödeniyordu. 1939 dan sonra larını tedavüle yeni kaimeler sürmek mudun rsaltanatile başlayan bu devrekımından üstünlüğe sabib olmalandır. yasen ancak 280 e çıkmış bulunan Millî 1 Batı devletlerinin harbl, ise, askeri teçhizat ve malzeme ihtiyacsuretile telâfiye çalışması, fiatların de, ha% uzlar, kızaklar ve tersaneler, Bundan başka, Rusyanın içindeki huSağlık İşleri Genel Müdürü 2 Rusyanm harbi. larından mühim bir ' kısmı Ingiltere, Müdafaa Bakanlığı, on sene önceki yükselmesine ve millî. müdafaa tahsi alât ve edevat fabrikası ve demirhanezursuzluk da bu engellerden bir diğebütçe vaziyetine göre, en az zam görBatı devletleri nazi ve faşist idareleşehrimizde Fransa ve Almanyadan temin olunan satının piyasadan mubayaa kabiliyetini ler ilk nazarda göze çarpmaktedır. Bunridir. müş devlet dairelerinden biridir. rinin taarruz ve tecavüz hareketine, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakarüıgı Sağlık teslihat kredileri ve Amerikadan yapıRuşlara neler öğretiliyor? baskı ve tahakküm siyasetine bir son İşleri Genel Miıdürj Nail Karabudak, dun lan yardımlar sayesinde karşılanmışkısmen kaybetmesine sebebiyet vermiş lar arasında demir ve çelik sanayii ban kımından en dikkate değer görülen, Bugün Rusya ,Batı devletlerile çar vermek için çarpışmışlardır. Rusya ise, Ankaradan şehrimize gelmişür. Genel M'j tır (2). Devletin fevkalâde haller detir. Harb senelerinde Avrupa, " Amerika Zeytinburnunda kurulmuj olan büyük pışmak için hazırlanıyor. Fakat, Batı Alman taarruzundan kendisini kurtar dür. Kahirede toplanacak olan Sıhhat KonHarb yıllarında millî müdafaaya vam ettiği müddetçe silâh altında bü ve Uzakşark memleketlerinde, milli demir fabrikasıdır. memleketleri bunun farkında değiller. dıktan sonra, Batı devletlerini zayıflat gresinde memleketimizi temsil etmek üzere verilen tahsisatın iştira kuvveü'ni yük bir kuvvet bulundurmak mecbu gelirden mühim bir kısmı müdafaa ihbu sabah uçakla şehrimizden aynlncaktır. «Bugün Istanbuıda Zeyünburnunda Onlann bunu anlamamakta gösterdikle mak için mücadeleye girişmiştir. gösterir indeks riyetinde kalmasma mukabil, teçhizat tiyaclarına harcanmıştır. Almanya, TnVali bugün Ankaraya gidiyor enkazına raslanan bir tesis harabesiri ısrarı müşahede ettikçe dehşet duyuyo Bugün Rus siyasetinin gayeîi nedir? 1939 = 100 üzerüıdeki yükü giltere ve Birleşik Amerikada. askeri Vali ve Beledlye Başkanı Lutfi Kırdar. masraflarının bütçe nin bu tarihlerde Büyük Fabrika isrum. hattâ korkuyorum. Avrupaya gelip Hangi emellerin tahakkuku için çalışıMilli müdafaa Askeri tahsisahafiflemiştir. 1939 1944 arasında 168 masrafların "millî gelir yekununa olan yeni Başbakan ve tç İ;leri Bakanı ile göbu vaziyeti ilk gördüğüm zaman hayret yor? Netice, nereye varacek? Bunlan mile anılan ve Mc Ferlan'm hatıralanU.hs:s?tı Toptan fiat tın istira kuvrüşmek üzere bugün Ankaraya gidecektir. nıilyon liradan 554 milyon liraya yük nisbeti, yüzde 50 ilâ 60 arasında dalgaiçinde kaldım. anlamak için zaman ve mekânda biraz (milyonllra) indeksieri veti indeksieri \ na göre, yurdun bütün dernir aletleriselen milli müdafaa tahsisaü daha zi lanmıştır (61. Türkiyede ise. fevkalâde Maaş alamıyan vekil öğretmenler ni, top, sapan, demir parmakhk, demir gerilere gitmemiz lâzımdır. Halbuki, Rusyanm emellerini, ihtiras100 Şehrimizdeki ilkokullarda vekil ögretmen yade maaşlara, idare masraflarına ve hallerin devamma rağmen, millî gelir 1939 100 168 boruhr, çakı, ustura, gem, üzengi, mızlarını anlamamak kabil değil. Bu huHitler, Stalin'i nasıl «ldattı? 137 lik yapan iki yüze yakın öğretmen, dun Milli mutad daire hizmetlerine kullanılmış den memleket müdafaasına ayrılan his 1940 125 2S9 rak, kılıc, kilid, anahtar, döküm işleri susta hiç bir gizli vok; hepsi gün gibi Hîtler, Stalin'i aldatmıştır. Başlangıc Egitim Müdürli:ğüne müracaat ederek. ken103 174 322 . se, bir devletin sulh zamanında haricî 1941 tır. 1 haziran 1939 tarihinden bugüne meydanda. ve bizzat bu Büyük Fabrikanın kendi da Politbüro'nun Avrupa harbine :şti dilerine dört aydanbeıi maa; verilmedigini, 37 336 1912 496 kadar askeri ihtivaclara harcanan riört çrrniyetini korumak üzere katlanabileihtiyaclarını sağlıyacak demir ve çelik Bugün komünistlere verilen inancm rake hiç niyeti yoktu. Daha doğrusu, bunda devam edildiği takdirde Bakanhğı 55 535 542 ceği fedakârlığın altında kalmıştır 1343 milyar liraya yakın parsnın yalnız yüz72 45." 554 esasını $u fikir teşkil ediyor: Kapita kat't netice alınmadan evvel böyle bir dava edeceklerini söylemislerdir. 1944 aletleri imal kudretinde olmak üzere de 8 i «harb gereçlerine» ve «teçhi/at Geçen sulh devresinde ordu ihtiyacları ]945 64 440 247 Okullarda gripe yakalanan lızm içinden çürümüstür ve yıkılmai tehlikeye atılmayı hiç de düşünmüyortasarlanmış olan bu işletmede, Türk ve 50 365 428 ve tahkimat giderlerine» tahsis olun na harcadığımız parsnın milli gelire 1946 üzeredir. Zira, bu gibi eemiyetlerin du. yabancı ustalarını barmdıracak büyük öğrencilerin nisbcti %2ü yi geçti nisbeti, yüzde 5 veya 6 civarında idi. 48 438 357 1947 muştur (3) içinde birbirine zıd cereyanlar vardır Milli Egitim Müdürlügü, grip hastalıgına işçi paviyonları olduğu gibi, riyaziye, O anda Moskovanm ümld ettiği şey 450 62 194ü 476 Ikinci Cihan Harbi çıktıktan sonra ise. Askerî tahsisatın bütçe tutulan öğrencilerin miktarını dün geç vave bunlar birbirlerile daimî bir müca şuydu: cetvel. 1941 den itibaren kimya, tsbakat (jeoloji) madeniyat, reYukandaki bu nisbet ancak yüzde 7 ye yükselmişyekununa nisbeti (4) kit tesbît edebllmiştir. Bu vaziyete göre, dele halindedir. Onun için, komünizmin, milli müdafaaya verilen tahsisatın (pa sim ve mühendisliği öğreten bir sanayi Almanyayı bir ilet olarak kullanmak oku'.lardaki hasta öğrencilerin sayısı Tc2O yi tir. Askeri masrafların en sonunda kapitalizmle çarpışması mu ve Bolşevücliğin Avrupadaki başlıca geçmektedir. Mılli Egitim Müdürlügü, dün ranın kıymetten düşmesi neücesinde) mektebi de kurulmuştu.> Milli müdafaa bütçe yekununa Millî Müdafaa tahsisatının kadderdir. Fakat bu demir ve çelik fabrikası da, düşmanmı (yani İngiltereyi) ve onun bu hususta hazırladığı raporu. Sağlık ve iştira kabiliyetini kaybettiğiğni göstermaîraflarl ntjbeti millî gelire nisbeti Haklkî Demir Perde 19 uncu asır sonlaııuda Türklerin o Okyanus aşırı Müttefiki Amerikayı ez Sosyal Yardım Müdürlüğüne göndermistir. mektedir. 1942 ve 1943 bütçelerinde asAskerî masrafların Bugün Müdürlükte Sıhhat Komisyonu Dr Tc45 İşte bu ınanc, Batı ile Doğu arasın dirmek. 1939 168 milyon lira kerî tahsisata yapılan zamlar, memleket yüksek çelik ve demiı: sanayii gibi yımillî gelire Yargıcının başkanlığında bir toplantı %52 1940 2S9 . ıa daki en büyük ayrılığı teşkil etmekteOnun için, 1939 da Almanya ile Rus Faik müdafaasının malî cephesinde busule kılmış ve metruk Tophane ve Halicdeki Milli «clir (71 ni.sb^ti yapacak ve okulların tatil edilip, edilmemesi 1 r«56 1941 322 . ı dir. Hakikî Demir Perde budur. Bu ya arasında imzalanan csaldırmazlık» hakkında bir karar verecektir. gelen çöküntüyü önliyememiştir. Milli tcrsaneden gayrı tesisleri inkıraz bul» • < •5,58, 1942 496 1936 1.3 milyar lira öyle sıkı, öyle kalın bir kepenktir ki anlaşması Rusya için büjnik ümidlerle müdafaanın elindeki iştira kuvveti, muş; Cumhuriyet girdiği zaman, Tür<»52 1943 542 . ı 1942 6.3 » * Scrbcst pamuklu satışlarına insanların düşüncelerini, fikir ve ina dolu idi. Bu suretle hem Stalin'in fırkiye bütün demir ve çeük mamulleri» ıI 1944 554 rrSi harbin en vahim devresine raslayan 1943 8.2 • » iMşlarmı birbirinden ayırmakta, bir sat gözetm«k ve zamanı gelince istifabaşlandı • ı» %41 1945 247 ni harieden tedarik eder bir vaziyete 1943 senesinde, hemen yarıyarıya azal1944 7.6 . .• • <S34 Idarenin hoşuna gitmiyen ,isine gelmi de etmek hususundaki daimî arzusu tat1946 365 düşmüştü. Sümerbank İplık ve Dokuma Müessese?!. nisbetle milli j mıştır. Hududlar tehdid altında iken Millî gelir miktarma 1 1947 357 » ı T.27 yen hakikatleri kendi hâkimiyeti altın min edilmiş oluyordu. Hem de Mark pamuklu serbest satışiarma dunden itibaren Cumhuriyet de\Tİnde ele alınan desaünalma müdafaa masraflarınm gayet düşük bir Milli Müdafaa tahsisatının I 194* 47K r«35 da olanlardan gizlemektedir. sistlerin asü gayeleri kapitalistliği yık baslanuştır. Müessese, ayrıca perakendeci Yukarıdaki cetvel. harbin en buh seviye arzetmesi, bütçe açıklarına ve kabiliyetinde sulh yıllarına nisbetle bir nıir ve çelik sanayü mevzuu üzerindeesnafa mal verebilmek İçin bunların ljsteBatı memleketlerile yakından temasa mak gayesi tahakkuk ettirilecekti. fabrikalarmı fevkalâde azalma husule gelmesi, maliye tarihin ki çalışmalar, Karabük sirâ îstanbul Ticaret ve Sanayi Odasından ranlı aniannda dahi, millî müdafaa enflasyona mazeret olarak geldiğim zaman beni en fazla hayTette O günkü plânlara göre, Rusya bu ga Istemiştir. masraflarının bütçe yekununa nisbetle hallerin öne sürülemiyeceğine delildir. de eşine raslanamıyacak hâdiselerden doğurmuş; ne yazık ki araya Ikinci bırakan şey, bu devletlerdeki harb an yeyi şu suretle tahakkuk ettirecekti: Dünya Harbi çirdiği için, fabrikalarm Serbest satışlara Daşlanırken, Müessese. es yüzde 58 i tecavüz etmediğini göster 1939 da vergileri ıslah etmek suretile. biridir. layışı oldu. Çünkü bu anlayı? henüz esEvvelâ, îngiltere ile Amerikayı yere kiden kalmıs bazı pamuklu mensucatın fıat mektedir. Halbuki aynı seneler esnakurulu şu ve faalheti durmamışsa da, ki devirlerdeki şeklini muhafaza etmek sermek hususunda Aîmanyaya yardırn larmda tenzilât yapmıştır. Meselâ, İtalya gecikmelcre uğramıştır. tedir. Halbuki bugün vaziyet değişmiş edecek. ona silâh ve teçhizat verecek; menşeli basrr.aların fiatı 2 liradan 180 ku sında, askeri tahsisatın umum devlet 50 milyon liradan fazlaya mal olan masraflarına nisbeti Tsviçrede takriben ruşa, 22S kuruşluk tobralkolar 2 liraya lntir. sonra, Batı cemiyeti kanlar içinde ya dirilmiş ve Japon menjeli bezlerde de TiS bu fabrikalar, tedricen tekâmül ederek yüzde 80 i ve Ingiherede yüzde 85 i Benim fikrime göre, bundan sonraki tarken Bolşeviklik işe karışccak ve hâ nispeünde tenzilât yapılmıştır. Satışlar dün istihsalleri artm;ş ve 1947 de, 260.000 ton bulmuştur (5). Icra ve İflâs Kanununun en son tadillere göre tam ve yanlışsız metni bir harbde kat'î neticeyi temine yaraya kimiyeti kendi elîne alacaktj . normal devam etmistir. kok, 9S.700 ton ham demir, 92 600 ton Harb zamanında hududlarımızın emile flizamname ve talimatnameyi muhtevidir. Maddelerin altına takib hucak en mühim âmil, gayelerin bariz bir (Arkası var) çelik, 71.700 ton hadde mamulleri. 6912 «Garnegie^ kitabı yüzünden iki niyetini korumak maksadile yapılan kukunu ilgilendiren bütün tevhidi içtihad ve lıususi daire kararlan ile lekilde ifadesi, mücadeleye esas teşkil ton boru, 6554 sülfürik asid. 4448 ton kitabcı arasında çıkan hakaret sarfiyat, bütçe muvazenesini feda etbir çok pratik ve faydalı notlar eklenmiştir Tertibleyen: Avukat Dr. eden fikirlerin veciz bir tarzda tesbiti Et fiatları değiştirilmedi süperfosfata yükselmiştir. Kok fabrimeksizin karşılanamıyacak kadar ağır Necmeddin Berkin. davası ve harb sebeblerinin tasrihidir. Ancak kasmın naftalin, benzol, zift gibi diğer Et Komisyonu, dün Vilâyette toplanmıj ve bir külfet halini almamıştır. Millî müCarnegie'nin «Üzüntüyü "Bırak Yaşamaya 280 sahife, karton cildli. fiatı 300 kuruş Başlıca kitaboılarda bulunur. bu suretledir ki ,düşman tarafını teşkil Ticaret Ofisi eüerinin gene eskisi gibi 230 tâli mamulleri de aynı suretle artmıştır. kitabı yüzünden Kitabcı Ahmed Ha dafaa bütçeleri tetkik edildiği vakit taUmumi tevzi yeri: KÜLTÜR KİTABEVİ İstanbul. eden milletle doğrudan doğruya ve kurnş üzerirden satılmasım uygun görmüs Bak» lidle Kitabcı Remıl Bengi arasmca çıkan yinat, yem bedeli, yakacak, giyecek ve Fabrikalarda çalışan 5000 kişi için karşılıkh bir anlaşma temin olunur ve tVır. ihülâi mahkemeye intikal etmiş. Kitabcı Karabükte. 800 ev, müt3?ddid işçi pavitamirat gibi pahahlıktan en fazla müRemzi. Kitabcı Ahmed Halid aleyhinde bir yonları, 800 öğrenci için ilk ve ortahakaret davası açmıştı. Ikinci Asliye Ceza teessir olan masraf fasıllarının tahsisafokullar. bir yatılı çır?k okulu. 100 yaMahkemesinde cereyan eden muhakeme, dün tan büyük kısmının massertiği görültaklı hastane ve diğer sosyal teîislerile tarara bağlanmıs, Mahkeme. hakaret fillini mektedir. 1940 1942 arasında vergiler Katherine Hepburn Paul Henreid Robert Walker sabit görerek, Kitabcı Halid Yaçaroğluyu modern bir şehir kurulmuştur. hasılatının 250 milyon liradan 522 miltarafmdan emsalsiz bir tarzda yaratılan binneüce bir ay on bes gün hapse ve 50 lira Müessesenin 1947 büânçosu 102 milyon liraya yükselmesini temin eden agır para cezasına mahkum ederek. cezayon 751 bin liradır. 50 milyon lirayı mükellefiyet zamanlarmdan bazıları sım tecil etmistir. aşan sabit kıymetlerin 21 buçuk milharbin başlangıcında yapılmıj olsaydı, «Marko Paşa» lann sahibleri ycna yakın kı^mı smorti edilmiştir. 1939 bütçesinde enflasyonun getirdiği hakkında takibata geçildi Schuman'ın hayatını tasvir eden şaheserin Memleketin demir, çelik. kok vesaire yüz küsur milyon liralık hasılata mu"Morka Paşa^ mecınuasının 7 ocak tarihli ittiyaclannm bir kısmını karş'.iayan hu adil bir varidat temin edilebilirdi. HalBu olgun ve güzide mecmuanın bugün çıkan nüshasmın en bellinüshasında çıkan «Al sözünü geriye» başnıüesseseden ş™di bskiediğimiz, ikinlıklı yazıdan dolayı mecmuanın sahibi ve buki ilk seferberlik senelerine aid masbaşlı mevzularından biri. yalnız memleketimizde değil, eserlerile büyazı ijleri müdürü Rifat Ilgaz ile aym yaci yüksek fınnı da faaliyete geçirmesi tün İslâm âîeminde bir rönesans yapan büyük Türk bilgini IZMİRLİ zıyı aynı baslık altında neşreden «Hür Mar(1) Bakınız: Kesin Hesab kanunlan ve haddehaneyi daha tekemmül ettireİSMAİL HAKKININ hâtırasını tebcil etmektir. Üstadm hâtırasma aid ko Paşa) mecmuası mes'ulü Orhan Erkip 1924 1938. rek bilhassa saç imalâtını, memlckette üç yazıdan birini ÖMER RIZA DOGRUL, birini merhumun oğlu aleyhlerinde takibata ba$lanılmış ve heı (2) Bellibaslı tesühat kredileri şunyeni gemi inşası için lüzumlu gemi saçikisi de Türk Ceza Kanununun 159 uncu MUALLİM CELÂLEDDİN İZMİRLI yazmıştır. Biri merhumun*eserBugün Mstinelerden İtibaren 2 fevkalâde film birden: larını yetiştirecek bir hp.'e çetirmesidir. maddesi gereğince Sorgu Hâkimliğine havale lar dır: lerine ve ilmi hayatına aiddir. Mecmuanın haftalık Dinî Ahlâkî edilmişlerdir. Yüzde 3 faizli 1938 teslihat kredisi, Maliyet fiatlannı düşünncsi lüziîmumı 1 VAN JOHNSON J U N E ALLYSON Musahabesi de merhum üstadm ilim hakkı. amel hayrı temsil eder Yüzde 4 faizli 1939 Ingiliz teslihat da ilâve etmeğe, bilmem, lüzum var Kadınlar arasındaki bıçaklı ve be?erî kemal ilimle ameli ahenkleştirmeğe bağlıdır, tarzındaki tarafından canlandırılan kredisi, mı? kavga güzel ve cemivetli sözii üzerindedir. İslâm âleminin bugün en büyük Yüzde 4 faizli 1939 Fransız teslihat Taksimde, Doğr.amacışahin sokağında 5 numütefekkiri o!an Musa Carııllah, HAZRETİ PEYGAMBER maralı evde oturan Süheylâ, Melâhat ve kredisC hakkındaki tetkiklerine devam etmektedir. Selâmetin TEFSİR ve Necibe adiarmda 4 kiracı, elektrik faturası45 milyon liralık Alman teslihat kreHADÎS sahifc'cri bütün par!aklı§ını muhafaza ediyor. İslâmın esasnın ödenmesi meselesi yüzünden kavgaya Aşk ve saadet için çarpışan gönüllerin içli romanı. disi, larını izah eden ElEzker profesörü ABDÜLMUTEAL SAİDÎ rutuşmuslar: kavga sonunda Necibe, SüKiralama ve Odünc verme kanunu BU MUHTEŞEM FİLME İLÂVETEN : «Niçin Müslümanm?» serlevhalı serisine devam ediyor. Nefîs ve eşheylâyı bıçakla ağır surette yaralamıştır. Yaralı, hastaneye kaldırılmıj; carih kadın mucibüıce yapılan yardım, siz bir eser olan «ÇOCl'KI.ARA DİN DERSLERİ» nin ikincisi bu yakalanmıştır. 1947 de başlayan • Amerikan askeri nüshayı tezyin ediyor. Muharriri: XAİME HALİp YAŞAROĞLU'dur. Boğazda devrilen iki sandal yardımı. ÇOCUK ESİRGEME Lâiklik, dini yadırgamaz: Serlevhalı yazı her Türk veMüslüman taDenizyollarma aid. Ethem Kaptanın ida(3) Maliye Tetkik Kurulu, genel murafından dikkatle okunmağa lâyıktır. Hir.dLstan Müslümanlarının resindeki 28 numarah römorkörle Boğazdsn vazeneye dahil dairelerin 19241948 yılKURUMU biivük lideri MEVLÂNA A7AD hakkındaki mühim yazı ile Aşk ve sevgi romanı tevk merkezine giden mavnalara takılmış lan bütçe giderleri. sahife: 120 125. Endonezya hîkkmda Hindistan Büyük Elçisi Eiîselâns DİVAN olan Emin ve Ali adlarındr.ki iki balıkçının İstanbul İl merkezine bağlı Anneler (4) Bütçe masrafları hakkındaki raSHAMAN LALL'in Selâmet'e beyanatı apayn değsrdeclir. İslâm Esndalı, Kandillide akıntının tesiri ile devBirliği tarafından 18 Şubat 949 Cuma rilmiş: Emin 11e A!l boğulmak üzere iken kamların temin edilebileceği en sıhhatli Büjükleri, Zahidlik ne demektir ve daha bir çok kıymetii yazılan motördekiler tarafından kurtarılmışlardır. akşamı saat 22 de PARK OTELİ Sakaynak kesin hesab kanunlarıdır. Faihtiva eden bu güzidfe mecmuayı bütün müvezzilerden ve gazete bayiMahkemeye verilen banka şefinin kat son altı senelik liütçe varidat ve l^ılarında Gece Eğlencesi verilecektir. îerinden isteyiniz. Davetiyeler, Cağaloğlundakl İl mermasraflannı gösteren kesin hesab kabir izahı Idare Yeri : AHMED HALÎD KİTABEVÎ kezinden, Park, Konak Otellerinden, Tutum Bankssı Şeflerinden Muhlis Nec nunlan henüz çıkmamıştır. Son seneBugün Matinelerden İtibaren det Bulkal adında bir şahsın, daktilosuna sa lerdeki vaziyetler Markis, Löbondan tedarik olunabilir. hakkında tahsisat taştığı iddiası ile mahkemeye verildiği ha kanunlanndan, Istatistik Umum MüLANA TURNER SPENCER TRACY'nin tırlardadır. Sanık Muhlis Necdetten aldıhefimız bir mektubda. dava mevzuu hâdi?e dürlügü neşriyatından ve Maliye müitereken yarattıkları fevkalâde mevrulu mevsimin en güzel aşk romanı • • nin kapaiı bir odada değil. bankaların lo sablarından çıkarılan rakamlar ise, birNüshası 10 kuruştur kalleri gibi açık. geniş ve kalabalık bir birine uyroamaktadır. Bu yazıda yapısalonda cereyan ettiifi bildirilmektedir. . . . . Türkiye Harle lan mukayeselerin dayandığı rakamlar, Mal! Tetkik Kurulu neşriyatından Abone şeraıtı l ç l n lçto REBİÜL'ÂHIR 3 ÇARŞAMBA ahnmıştır. Bu «yu* S O O Ki. 600 KI. Damla'nm 1949 yılının ilk sayısı Yahya Kemal Beyatlı. Nihad Sami (5) World Economic Survey, 1942ÜC «yllk 800 • 1600 • Banarlı. Orhan S«yfi Orhon, Arif Nihad Asya. M. Ragıb Gazimihâl. M. S 1943. Altı aylık 1500 • »00 • § İ Necati Öngay, V Oemil Üner. M peril Alyanak ve Uluğ Turaneıoğlunun i M "1 A (6) Revue de la Siruation economique Senelik 2800 • ' MOP t en guzeı vazı ve siırlerile çıkmıştır. Yıllık abonesi (5) lira olan bu memBu şahane filme ilâveten mondiale. 1939/41 D I K K A T leketçi: türkçü ve köycü derginin yalnız öğretmenlerle öğrenciler için 1 Vasati | 7,11 12.28 15.09 17.26 18.58 5,30 (7) Türkiye Millî Geliri, Istaüstik UGazetemlze gönderüerj evraJs ve yazılat yıllığr(200K altı aylığı (100) kuruştur. Parasız örnek sayı isteyiniz. Ezani 1 1,46 7,02 9,43 12,00 1,34 12,04 mum Müdürlügü neşriyaündan, An" ^ ^ ^ ^ ^ Adres : Posta Kutusu 655 İSTANBUL. ^~"^~ kara, 1947. ^NEYAPMAKİSTİYOR Poliîburo içiü büyük bir haya! snkutu r Grigoriy A. Tokayev JSTALİN' Sehir BAI Iİ S L E R 1 haberleri Bütce acıklannm memleket Araba vapuru 1 1 • I K T İ SA D CUMHUKIYET .V. fLJTT M NALINA I Demir ve çelik sanayiimiz nakliye ücretleri müdafaasına verdisi zarar Dr. Feridun Ergin Yazan : Notlu fora ve üflâs Kmnm ve Tathikatı 72 nci Sayısı BUGÜN ÇIKTI. SELÂMET i» Bugün MELEK Sinemasında ASK ŞARKISI IIALEDE SONRA I İKİNCİ ZAFER HAFTASI BAŞLIYOR. KADIKÖY YILLARDAN SO\ IŞIK Gece Bğlencesi MARMARA SİHEMASINDA DAMLA DERGİSI CUMMUEİYET I AŞK BUHRANLARI GASUS PEŞİNDE 1 RUSTY