Katalog

CUMHURİYET 27 Aralık 1949 I 3YU, Rusyanın Berlin ablukasını kaldırmasının gizli sebebleri işçal bölgeleririn iktisadî ve sivast havatını Bstı Avrcma çerçevesı dahı'mc alrraktan baska yapılacak bır şey kalmıvordu Almanvanın ıki' e ayrılmas'nın do£nı olmıvacssmı, Avruaa meseîelerının devamlı bir şekilde halli isteniliyorsa bovle bir harekete başvurmamal; ıcab ettığini daha i\i bi'dikTeri ve resmen ılân ettıklerı ha'ds, bu şekilde hareket etraek zorunda bulunu> orlardı. Doğu ve Batı Almanya arasındaki fark gıttıkce dsha fazla belırip Demır Perde Oder ve Neisse nehirlerine kadır indıkçe Berlinde Batılı Muttefikler bir karakolu bulunmasını Krsmlin kendısı ıçın bır ençel, can sıkacak bir hal, hattâ bir meydan okuma ışaretı olarak görmeğe başlam'ştı, çunku bu ılerı Daha harbin devamı esnasmda karakol Sovyet >ş.sel bölgesının Sovvet hukumetinin Almanva hak içerlerinde doğuya doğru uzanmış kmdaki emellerıni nasıl bır prog bulunuyordu. ramla tahakkuk ettirmeğe çahştıBerlin meselesini anlayabilmek ğını yakından eörmüştüm. Harbden sorra da, gerek hezımet ve ıstılâ içın burada bıraz da harb seneleya uğrayan Almanyada işgal kuv rıne donmek ve Casablanca'da vevetleri kadrosunda vazife gdrürken, rılen kararlan hatırlamak lâzımgerekse 1946 başlanndanberi Moskova buyuk elçıhği vazıfesiru ifa 1943 ocağında Başkan Rooseveltederken bu husustaki muşahedele le Başbakan Churchill arasında varim devam ettı. Moskovada bulun rılan, sonradan da Stahn tarafınduğum muddet zarfında sık sık dan kabul edılen bu anlaşmaya goBcrline gidiyor ve orada General re Almanyanın «kayıdsız, şartsız Lucıus D. Clay'in konferanslarında teshm» olması istenılecekti Bu debulunuyordum. mekti ki, Nazi ıdaresi sonuna kaŞitndi de Berlin ablukasının kal dar çarpışmağa devam edecek, Aldırılması bahsinde sıyasî yollarla manya da bir hercumerc ve kanteşebbüste bulunmak vazifesi oana ş'klık içıne düşecek, maddî bakımdüşüyordu. Zira, eski Alman hü dan harab, manevî bakımdan bitab kumet merkezini işgal eden kuv bır hale gelecek, başmda hiç bir vetlerden biri olmak sıfatile şehır idare kuvveti kalmıyacakü. halkının hak ve hurriyetlenni müNitekim, o senenin ekiminde Adafaaya çalışmayı da milletlerarası merıkan Dış İşleri Bakanı Cordell anlaşmalar gereğince taahhüd et Hull Moskovaya gittiği zaman oramiş bulunuyorduk. da şöyle bir .nlaşmaya varıldı: Almanya meselesinin 1948 hazi Mütte&kler, meiKezi Londrada olranında karşımıza çıkan bu veni mak üzere, bir Avrupa istişare koc«phesini tam manasile anlayabil misyomı kuracaklar ve bu komismemiz için tarihin biraz geri sabi yon tamamile hezimete uğramış bir feleruıe bakmamız lâzımdır. Almanyada muzaffer Müttefiklerin Lenin çıraklanna Almanyanın karşdaşacaklan meseleleri hal için komünizme en müsaid Avrupa icab eden ilk tedbirleri tesbit edememleketi olduğunu ötiretmişti. cekü. Ona gore Almanya «ihtilâl zincıriAlmanya nasıl teksim edildi? nin başlıca halkası» idı. Stalin'le 1944 eylulunde Avrupa isüşare arkadaşları da, Almanyada iküdarı naziler ele aldıklan halde bıle, bu komisj'onu bazı muvakkat kararlara varmıştı. Bu arada, Almanyanın goruşü muhafaza ettıler. Harb kâbusu müstesna, diğer za bir muddet ıçın işgali kararlaştmlm?r.larda Rusyanm tabiî kaynak mıştı. Çünku Nazi orduları teslim ları ve işçi ordusile Almanyanın olunca Almanyada mesul bir hüilmî tecrubesini ve idare kabihye kumet kalmıyacağı muhakkak göüni bırleştirmek rüyası Sovyet lıü ruluyor ve mılleün kendıhğinden kumet adamlarının uykularında derhal demokrat bir ıdare kuradaıma tath bir ruya teşkil etmişü. mıyacak kadar manevî ve maddî Fakat harb, Almanyanın hakikî kuvvetten mahrum bir halde bumahivetını Rusyanın pek derin ve lunacağı tahmin ediliyordu. Gene bu kararda bildirildiğine pahalı bir şekilde öğrenmesine yaradı ve bu memleketın müsavi bir gore, Almanyanın bir muddet işortak değıl, ancak bir peyk oiması gal alünda bulunması Nazi tesirinlâzım «eldıği hakkındaki komunist den uzaklaşmasına da yardım edecekti. Bunun için komisyon, galıb goru«unu kuvvetlendirdi. A'nıaa orduLırjıın 1941 den devletlerden her birinin (Amerıka, 1945 e kadar Rus topraklannda İngıltere, Rusyanın ve ihtimal ki yaptıVları tahribatı goren Kremluı, Fransanın) Almanyada muayyen kuvvetli ve mustakü (binaenaleyh, bir bolgenin, Berlınde de muayyen ileride duşman olabilir) bir Alman bir ViCTnın idaresini üzerıne almasını teklif ediyordu. >dnın kurulmasını istemıyordu. 1945 şubatında Başkan Roosevelt Acı bir hayal sukutu Başbakan ChurchıU ve Stalin YalMoskovanm kanaatine ^öre, ta'da toplandilar ve Almanyada 19î5 te, Sovyet ordulan Almanya daımî bir hükumet kuruluncaya va eırer girmez meralekette ya bir kadar memleketi bolgelere ayuınak komunist ihtılâlı çıkacaktı, yahud teklifini tasvib ettiler. da <halk cephesi kabilinden kuvGene o toplanüda bir Müttefik vetli bir solcu cerevan başlavacak, kontrol konseyi kurulması da kabu suretle Kremlin'in siyasî emelrarlaştırüdı. Bu Konsey dört isgal leri kolayca tahakkuk edecekti. bölgesı komutanlarından mürekBu pek de sebebsiz bir ümid dekeb olacak ve bütun Almanyayı ğildi. zira Hitler'den evvel yapılan alâkadar eden meselelerle uğraşaen son serbest seçimde Alman kocaktı. munıstleri hayli !alabalık olduklarını göstennişlerdi. GELECEK YAZI: Doğu AlmanFakat, Alman mılletinin komu yayı işgal eden Amerıkan kuvvetnist olmıyan ekseriyetinin işbirli lerı Batıva doğru nıçın çekıldı? ğini ve muzaheretini elde edemi(Bu haUralann telif hoJcfct yeceklerini anladıklan zaman Sovyet hükumet adamlan herhalde Opera Mundı Şırketıne aıddır.) acı bir hayal sukutuna uğramışlardır. Hakikaten, ondan sonra Moskovanın derhal Almanyadaki Sovyet işgal bolgesıne, Doğu Avrupadaki peyk memleketlerde tatbik edılen Mukelleflerinin tutacaklan usul üzere, yenı bır şekıl vermeğe başladığını gördük. Bu arada, Doğu Almanyanın ıküsadî hayatma Rusyadakine benzer bir şekil veriSerbest Meslek Kazanc liyordu ki bu işten kâr edecek oDefterleri Maliye Vekâleti nülan Almanya değil, bilâkis Rusya munelerine uygun olarak iyi idi. kâğıda basılmıştır. Bir t^hmîn ve tasavvur Umuml Satış Yeri: Bu vaziyet kaışısında Batı devtNKİLÂP KİTABEVİ letlerine de Almanyadaki kendi Bo^tarafı 1 incx sahtfede liette bu şohretıne dayanır. Nıtekim, Mareşal Tıto'run Kremhn'e karşı bır vkziyet alışı da oradakilerın nufuz ve itibarnı şiddetli bır şe'cılde sarsan bır darbe olmuşlur. Sovyet devlet adamlan acaba Berlin üzerınde boyle bır kuman ban°i se^cblerle poze almışlardı? Sonra da maslubıyeti, zavahırı kurtarmaE;a imkân bırakmıvacak bir şek'lde kabul etmeğe nasıl razı olmuşlardı? Bütün Almanyayı Sovvet nufuz bolgesınin içine almak hususunda uzun zamandanberi giriştıklerı mucadeleden vazgec*'klerini kabul edemezdık. O halde, bu taktık değişikhğı acaba ne ıfade edıyordu? Lenin'in verdiği yanlış bir ders Karakoy meydanındaki izdiha1950 yüına aid devlet butçesınde mın ne suretle onlenebileceği (154,9) mıl>on lıra açık bulunauğunu ve bu açığın, Marshall plânı dun gbrüsüldü Şehır Meclısı, dun saat 14 30 I japılacak yardımlann bır lusrmle da altı gunluk olaganustu top kapatılacağmı bılıyoruz. Bu yarlantısının ıkınci oturumunu, Bur dımlar dolarla veya bedelını odemehan Feleğın başkanlığmda yap den Avrupa memleketlerınden ıthalât vapmak suretıle olacağma gomıştır. Ferıdun Dırımtekının Karakdy re, outçe açığırun, Amerıkan >armeydanındaki ızdıhamm zalesı dımma muadıl bır mıktarda Cumhakkında verm ş olduğu takrır, hurıyet Merkez Bankasına yatırılabır çok hatıbın konuşmasına se cak Turk hralarıle kapatılacağı da ızah edılmiş bulunuyor. Fakat şimbeb olmuştur Takrırde, Karaköy meydanı dı>e kadar yapılan ızahlarda bu anın nasıl açılacîğı, ızdıhamm çıgı kapatma mekanızmaEinın nasıl onlenmesı ıçın ne gıbı tedbırle i5İe>ecegı yeter aereceae ve husurın alındığı sorulu^ or ve Kadı sıle herkesın anlayacağı şekilde ankoy ıskeles nden Z raat Bankası latılmış olmadığı ıçın bu gıbı rheseonune bır köpra yamıması ıste lelere alâka ve anlayış gosterenbr nıyordu Fen Işler Muduru, Ma ıçm dahı ıphamlı ve anlaşılamamıs kam adına cevab vermış ve Mu noktalar kalmışür. Hususıle Marshall durluğun muhtehf projelerı hak jardımınm muhtehf kısımları bulunması \e DU kısımların oazılaıınkında ızahatta bulunmuştur. ca cırbırıne karıştırılarak gercek Bu hususta soz alan Ismaıl Vefa da, Baiatla Haskoy arasında mah±yetlerının anlaşılamaması, 4 pbır kopru yap.lmasını teklif et hamı arttırmıştır. Bız fcunu gozonune alarak, bıze ayrılan Marsaall mıştır. > ardımlarının nevı ve mahıjetlerıBundan sonra Valı ve Beledi ni ve bu yardımlarla outçe açığını ye Reısı, soz almış ve butun bu kapatma mekaruzmasının nasıl ışleteklifler yerıne get rılse bıle, Ka >eceaını anlatmak ıstiyoruz. raköy ızdıhamının onlenemıyeMarshall plânı yard.mları hakkmceğını, davamn ancak İstanbuldan Beyoğluna yapılacak bır tu ca şımdıye kadar bır çok ızahlar nelle halledılebıleceğını belırt yapılmışür. Yardımın menşeini, mamış, fakat halen çahşmakta olan hıyetmi hepimiz az çok bilıyoruz. seyrüsefer komıtesmm teklıflen Ikınci Dunya Harbınden bıtkm bır yardımcı fıkir olarak kabul e halde çıkan Avrupa memleketledıleceğıni bıldırmıgtir. Bundan rinde ıktısadî faalıyeti harekete fcer sonra Kadıkoy Altıyol meyda tırmek v e bu memleketler ıkt'^adi nının genışletılmesı için 21 evın bakımdan kendını buluncaya kadar 286 bın lıraya istımlâk edileceğı tedıye muvazenelerindeki dolar açığını kapatmak maksadını guden beyan edilmiştir. Marshall plânı, tamamlayıcı bır yardım rolunu uzerıne almıştır. AvÖğrencilerin her on beş günde rupanın butun ihtıyacını bu yarbir muayenelerine lüzum dım, karşılayacak değıldır. Her şeyden once Avrupa memleketleri görüldü Milli Eğıtim Mudurluğü, (efarimızde. kendi aralarında bır yardımlaşma ki okullara bırer Unum gbndererek kuracaklardır. Bu yardımlaşmadan fcğrencilerln her on beş gunde bır sıh Sonra kapanamı>an açıkları da 1952 lu muayeneye tabl tutulmalannı ıste. yılına kadar Marshall plânı yardımmıştır. Bunun uzerıne okullardan ba ları kapatacaktır. îşte Avrupada zıları, Mılh Eğıtım Mudurluğune verdıklerı cevabda, okullarınd» henuz 19 veva 18 memleket arasında kudoktor bulunmadığını bUdırmıslerdir. rulan A\Tupa İktisadî Isbuliği DU esasa dayanarak meydana getırılBir destroyer ve bir denizaltunı mıstir. Bu sebeble Avrupa yardımı geregınce 1949 19Ö0 de Turkıyeye =haberleri Bütçenin açığı ne Sehir Meclisinin toplantısı şekilde kapanıyor? ESAD Ya zan 1 G Ü N Ü N M E V Z Ü L A R J[l MIH1NA Sporun yanlış telâkkisi ehrimizde misafir bulunan bir Vi>ana takımile Fenerbahçe Galatasaray Beşiktaş muhtelid arasında yapılan son maçta çirkin hâdiseler olmuş; bizim futbolcularımızrtan birisi Viyanalılardan birine bir >umruk aşkederek adamı vere sermis; hakem bu hâdiseve seyirti ve lâkayd kalmış. onun yerine muhtelit tak>m kaptanı sinirlerine hakim olamı>an arkadaşını sahadan çıkarmış: bu futbolcu sahadan çıkarken bir hâdise daha olmıij Ben, bu maca gitmedim: valııiî gecen pazar Galatasarav Fiıst Vienna maçını sevrettim. O maç da hakemin idaresizüH yuzunden çığinndan çıktt. Londrada se>rettiğim son maçın gürel hatırası prozlerimin onunde canlandı. O kadar ıi7uldıim ki ne Beşiktaşm. ne de muhtelitin bu Avusturya takımile vaptıklan nıaçı seyrermek cesaretini kcndimde goremedim. E\imde uturup hcr iki maçı da radyodan takib ettım. Maçlarm gazetelerdrki tafsılâtını da okuduktan sonra. çıtmediğime hiç de pışman olrrndım. Biz. ıınıumivetle sporun manavını kavramış değiliz Alcldde bir karsı!aşma>ı bile millî bir şeref meselesi tclikki edivoruz Sporda venmck kadar jenilmek de mukadd^r olduğunu düsunmij erek, \ahud unutarak galibiyetlerimi^le fevkalâde ovunujor, mağlubivetIninıizde de son derece muteessir oluyoruz. Tabü sporu bovle bir millî muradele. kan^ız bir harb telâkki rdınce ^inirleıimize hakim olamı.toruz. Bu vuzden sc.virciler, sporcular, ve bılhassa futbolculac uzülecek hâdiseler çıkanyorlar. Geccnlerdc bu sutunda bir hâdiscli nıscı trnkid cttığim irın Tıb fakultesi taiclıcsinden mıınevver bir grnc bsna vazdığı mektubda, bu gibi hadiseleri adeta mudafaa edi>or. Bana da, siz eskiden bizim sporcularımızın, ve spor meraklısı sejjrcilerimizin nezahetini daima medhedcrdiniz. size ne oldu? dıje sorujor. Ben bovle methivelcr vazdığımı hatırlamıvorum. Çunku ekseri maçlarda methcdılmek şo.>I« dursun, hattâ şiddetle tenkid cdilecek hâdiselere şalıid oluvorum. Bu yuzden de bilhassa lik raaçlarına binde bir gidi>orum. O gene bana, bizım spor gazetelerinrnden kesilmiş, ecnebi memleketlcrindekl dovüslu macların resimlerini gondermiş Bunlar, Italva. Ispanya ve Cenubî Ameıika memleketleri gibi sıcakkanlı. heyecanlarına hakim olamıvan milletlerin maçlandır. Ben ise o vazımda, Ingilterede seyrettifim lik marlarının nasıl iyi ve tam sportmence bir hava içi*ıde cere.van ettiâini yazdun. Her meoılekette, herhsnjji bir maçta kavşra ria dovuş de olur ama. bilhassa Ingiltere* de. bu (fibi hâdiseler, yok denilecek kadar azdır. Orada, en heye* canlı ve iddialı bir milli maçın bile nasıl cereyan ettiğini, 10013» bin kişi tarafından nasıl ««yrtdildiğini gormek lâzundır ki aradaki muazzam fark anlaşılabilsin. Benim tenkidimin hedefi, spor terbiv emizi yukseltmekten. umumiyetle Ingilizler ve Batı Avrupa» lılar gibi centilmence spor yapma^ mız volunda telkinlerde bulunmaktan ibarettır. Bu hususta gazetelerimize de muhim bir vazife du^mektedir Bir dosrunı, gecenlerde bir Amerikahnm kendisine şu sozleri sojledigini anlattı: Son güreş müsabakalarmızj seyrettım. Bılhassa serbest gureşte çok yamansınız. Fakat bir turlü anUyamadığım bir halıniz var. Spor müsabakalarını bir millî şeref vo izzeünefıs meselesi telâkki ediyorsunuz, mağlubiyetleri hazmedemiyorsunuz. Sıv asi gazetelerinızin birinci sahıfelerinde en muhıro dunya hâdıselerine tercıhan spor müsabakalarına yer verıyorsunuz. Bunu başka memleketlerde, ancak spor gazetelerı yapar. Ovle sanıyorum ki Turkiyede sporun yanlış telâkkısınde, gazetelerin büyük mesulıyet hissesi vardır. Bu Amerikahmn goruşü gayet doğrudur. Yevmi ve sijasi İngiliz, Fransız gazetelerirun birinci sahi' felerinde, hiç bir spor mu^abakasına yer veıilmez. Ordu taJtunlar» arasında yapıian şanıpiyonayı, bizim takunımm yenerek Fransız.lar kazanmıştı. Bu haberi, Le Figaro ve Le Monde gazeteleri, bilmem kaçmcı sahifelerindeki spor sutunlan arasında nıinitnini bir başlıkla üç satırhk kucuk bir haber şeklinde yazdılar. Bizim ialrıınımı» Holanda *»hnnm yendiği zaman ise, ba haber gazetelerimizin birinci sahifelerinde büyuk başlıklarla ıntişar etti. Gaıeteler. spor müsabakalarına bu kadar büyuk ehemmiyet verdikçe ve müsabakalart, milli biı haysiyet ve şeref davası halinde ele aldıkça, halk da tabiatile yenmeği şanlı bir millî zafer, yenilmeği de acı ve şerefsiz bir mağlubiyet addedecektir. Halbuki hiç de öyle değildir. Elbette yenmek isteriz; fakat yenibneği de şerefsizlik saymamak ve tahammül etmek gerektir. SportmenHk ve centilmcnlik bunu icab ettirir. zın yapacağı abş talimleri Amenkalılar tarafından ev\elce bıze venlmış olan bır destroyer ıle bır denızaltı gemısl tarafından perşembe günu son sistem vesnıtle bır atış taliml yapılacaktır. Bu talimleri gormek tııere basına davetiyeler gonderılmlştır. Bu lkı gemmın son gunlerde Tur. kı>eye verılmış olduğu hatkındaki haberler doğ^u değ ldır Bunlar daha evvelce teslim edılmıj olan gemılerdendlr. İstanL ' C. H. P. İl kongresi C. H. Partısı Istanbul II kongresi. 30 aralık cuma sabahı saat 10 da. Eminonu Halkevi konferars salonunds toplanacaktır. C. H P. II Idare Kurulu yıllık faalıyet raporunu hazırlıyaxak tabettırnuştir. Dığer taraftan Kaza Idare Kurulu Başkanları, dun, C. H P merkez blnasında, Partı Müfettişı Prof Dr. Sadı Irmagın Başkanlıgı altında uzun turen bır toplantı > apmışlardır. Ekrem Arnacın Kor.gre Bjşkanhğına getınlmesı için Parü Mufettişlığıne bır muracaat yapılmıştır. Başbakan Şemseddln Gılnaltay, kongrenin ikmci gunü şehrımıze gelecek ve o gun kongrede muhım bır hıUbede bulunacaktır. Kongreje, Başbakandan başka, Gumruk ve Tekel Bakanı Dr Fazıl Şerefeddın Burge, Tanm Bakanı Cavld Oral, Çalışma Bakanı Şemseddin Sırer ve Adalet Bakanı Fuad Sırmen de gelecekler \e Ueri surulen dllekleri cevablandıracaklardır. 1) Avrupalıların birbirine yardımı, 2) Amerıkalılarm Avrupsja yardımı şekıllerıni göstermektedır. Bu esas dahılınde Amerıkan yardımı da ıki şekil arzediyor: 1) Vasıtasız yardım, 2) Vasıtalı yardım. Vasıtasre yBrdım €ç* şekilde oluyor: 1) Kredi, 2> Şarta bağlı yardun, 3) Hibe. Vasıtalı yardım ıse, sadece tıraj hakkı, yanı 18 Avrupa memleketi arasında tedıye muvazenesi durumuna göre ıhtı>acı olan herhangi bir memlekete, bu memleketlerden parasız mal alma hakkı verılmesı şeklınde olmaktadır. banka, Bayındulık, Tarım, Tekel I Bakanhklarıle Denızyollan, DemırI yolları ve Maden Tetkık Aıama Idaıelcrıne aıddır Bedeli tahsd edılecekler de şunlardır: Milyon dolar bunların nevılerıni gosterehm Irası Merkez Bankasına jatırıla1948 1949 da memlekeümıze. Etibank ve tesısleri 7.5 | caktır. Bu Turk lıralatınm nasıl Milyon Kok ve kukurtsuzlestirme 2.1 harcanacağı da Birleşık Amerıka dolar Çıırento (.hususî tesebbus) 2 ıle temasa geçmek suretile tayın 38 Kredı Etibank 1 4 olunac'tır AmerikpMarla bu s11.7 Şarta bağlı yardım (a rr.Es yapılmıştır ve kendılerı (713) Hububat ithali 20 leyhte Uraj hakkı) mılyon doiar tutarının butçe açığıPıyasa ıhtıyacı ıçm 22 3 rr.ııın kapatılmasma tahsısrıı kabul 49.7 55 3 etrrışloıaır. Ancak Du 713 mıl>on ver.lmıştır. O sene, bıze hıce japıl doların butçe açıg na t?hsuı ıçın Bu 55 3 milyon doların tu*?ıı mamıştır. 11.7 nulyon dolar şarta Dunun tutarı olan (199 64) milyon 156.3 milyon Tuık hrasıdır Iste bu ( bağlı yardım da, aleyhimize tanılan Turk lirasuıın Merkez Bankasına ı Turk hraları, butçenın 154 9 milyon 28 5 milyon dolar tira] hakkıle le vatırılması l^'rrdır. 3u para na=.l hra açığını kapatacaktır. 156,3 ve hımıze tsnılan 16 8 milyon dolar tı tedank edılıp yatırılacaitır' Bu|154 9 rakamları tetabuk etmıyor ra] hakkmm tefazuludur. Yanı Bir noktada açı^ın kapan na me'vamz ama bu fark, Merkez Bankasına leşık Amerıka 1948 1949 da bıze masma nış oluyoruz. yatınlacak paraların ufak bır kls38 milyon dolar borç vermıştır ve 713 mıljon doldr, >u''ar'da bah mının, Ame.ıkalılarca kullanılması Avrupa rnemleketlerıne gonderece settığımız 114,3 milyon dolar aratın icab etme mden ıleri gelı>or ğımız mal mukabıhnde de 11 7 mıl aa Etibank, Bayındırlık, Tanm, TeYukar.da 16 mıljon dobr hıbe ıle yan dolar vermeyı kabul etmışür. kel Bakanlıkları, Deruzyjlları, SuBu aleyhte ve lehte olan tiraj hak mercank, Maden Tetkık Arama gıbı 55 3 milyon dolar tira] hakkı mecları tamamile kullanılmadığı için daıre ve teşekkullere, bır de et ve muu o!an 713 milvon doların tam 117 mıljon dolarlık kısını, yuzde balık işlerıne ve çımentoya tahsiı tutarı 199 6 milyon Turk lırası olduyüz de tahakkuk etmemıştır. Bu ti edılmiçtir. Yani bu 71 3 milyon do ğunu ve bu paranm Merkez Banraj haklarından kullanılamıyan kı laıla bu teşekkuiler ve işler için ıt kasına yatırılması lâzım geleceğmi sovlemıştık Halbuki yatırılacak kısımların kullanılmasına çalışılmak halât yapılacaktır Bu daıreıerın sım. soyledığımız gibı 156 3 milyon tadır. hepsi, yaptıkları ithalâtm Turk lılıradır Gerıve 43 2 milyon lıra da1949 1950 de ise Amerıka bize rası karsılığını odeselerdi, yukarıda ışaret etüğımız 199 6 milyon Turk ha kalıvor. Bunun da yatırılması şunları vermektedır; Hıbe veya üraj hakkı hra Merhez Bankasında toplanırdı gerekıvor. Milyon Fakat bu tejekkullerın muhim bır gibi hıbe mpnıyetınde olan dolarîadolar kısmı. getırteceklerı tesisat muka ra mukabıl M?*kez Bankasına va35 Kredi bihnde bır şey odemıyeceklerdır tınlacak para'ar. borc odemeye de 16 Hıbe Şu halde butçe açığını kapatTnğa j tahsis edıleceği için bu 43.2 milyon 8 Şarta bağlı yardım (Yunanıstan lehine tanıdığımız tahsis edılecek para nasıl toplana i hranın da bır mahsub muamelesıle yatırılması kabıl olacaktır. tira] hakkı) cak? 55.3 Lehimize tanılan tiraj hakMekanizma budur. Yukarıda işaMesele şoyle halledilmistir. Bize kı 1949 1950 de yapılan yardımın ret ettığımiz surette 156,3 milyon yekunu, yukarıda gosterdiğimiz gıbı lıra bankaya yatırıldığı takdırde, 114.3 114.3 milyon dolardır. Buna muka butçe açığınm bu para ıle kapanİşte bü: bu 114,3 milyon doların bıl yapılacak ithalâtm muhım hir ması mumkun olacaktır. Milyon But~edeki 154,9 milyon lira açıkısmı devlet teşekkullerine aid oldolar duğu için bedeli tahsıl edılmiyecek ğın 47,6 milyon lırası, Marshall 16 Hıbe geri kalanın bedeli tahsil edilip Mer yardımıle dışarıdan geürılecek te5S3 Lehunize tanılan tiraj hak kez Bankasına yatırılacaktır. Bedeli sısattan faydalanmak ıçın memlekı tahsd edıleceklerle edılmıyeceklerın ket ıçınde yapıhnası gereken masraflara mukabıl umumî butçeye omJitarları şoyledır: 71,3 denek konmasından ıleri gelmekteMilyon • dır Başka bır deyımle açığın 47 6 dolarlık kısmını, 1950 yılı butçe do'ar açığı olan (154.9) milyon 'ırayı ka58 9 Bedeli tahsil edilmiyecîk milyon lıralık kısmı, Marshall jardımına dahil işlerin iç finansmanıpatmağa tahsis edıyoruz. 55 4 Bedeli tahsil edılecek na aid bulunmaktadır. Yukarıda söylemiştık ki hıbenin ve lehteki tiraj hakkının karşılığın114 3 İşte Marshall yard fiue bütçe ada bır şev odenmı>ecex. fakat bunBedeli tahsil edi'miyecek olan i jığı kapanmasının esas mekanızların mecmu tutarı kadar Turk h 58 9 mıl>on dolarlık ithalât, Etı ' ması bundan ibarettır. TEKELİ JJIIIUlUlllllllllllllUJUIlllllllimilUlJllllllUlllUL MALAZGİRDİN SONRASI GELİR VERGİSİ IŞLETME HESABI ÇIKTI Eve ve salona asılacak takvimlerin en guzelidir. Her ay doğan yüdızlarm tesi, fıkralar, doğuma göre karakter tahlilleri ve film hikâyelerile zenginleştirümistir. 13 tanesi renkll olmak üzere 52 tablosu vardır. Flatı 2S0 kuruftur. Sayın Doktorlara! STREPTOMYCIN, ABBOTT 3 1 5 KURUŞ'tan tstanbul Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürlüğünün kontrolu alünda tevzi edilmektedir. I Şımdı boylece vasıtasız, vasıtalı diye ıki kısımda toplanan bu dort çeşıd >ardırrun pek kısa olarak mahiyetlerini anlatalım: a) Kredı: İsmı üstundedır Borc verme mahiyetındedır. Borcun vadesı 35 yıldır. Yuzde ıki buçuk faıı alınacaktır. Ilk taksıt 1956 dan başlayacaktır. b) Şarta bağlı yardım: Bir memlekeün, Avrupa Isbıriığıne dahil memleketler lehine ve kendi aleyhine olarak tanıdığı tira] hakkı, yani parasız mal gondermesı karşılığmda ve bu malların bedelıne muMehmed Akifi anma toplan'sı adil bir mıktarda Anerıkalüarın IstikUl Marjı Şairl Mehmed Akıfın vereceği dolarlar. olumunun 13 uncü yıldonumj muna c) Hıbe: Amerikanm belli bir ivaz sebetile bugun saat 14 de, Emmonu karşılığı olmıyarak vereoeği dolarHalkevinde Mıllı Talebe Federasyonu lar.. tarafından bır anma toplantısı yapıla. d) Tiraj hakkı: Bırliğe dahil Avcaktır rupa memleketlerinden herhangi Ermeni kiliselerinde yapılan birıne 18 Avrupa memleketi taraseçimler fından parasız mal gonderilmesi. Ki Krmeni kllısesı mütevelll heyeti ve bu vaziyette malı alan memleket, jonetım kurulu ıçın, Beyoglu Uç Horan klllsesmde yapılan seçımlerın ne mal gonderene bir şey ödemiyeceği ücesı belli olmustur. Seçılenler sun için kendisi hakkında bir hibe teşlardır Bardizbanyan, D. Andre Vak. kil eder. Fakat mal gbnderen memsah, Hayık Demırcıyan, Avukat Ste lekete, bu malların bedeli Ameriphan Baron>an Kevork Molhas, Dr Keşişyan. Vahan Dikıcıyan, Klrkor kaca odeneceğı icın bu memlekeün Horozaryan, Araro Hamparsumj an, Dr. verdiği tıraj hakkı kendısi için (şarVahe Hıntlıyan Agop Kantaryan se ta bağlı yardım) mahiyeti alır. Şarta çılmişlerdlr. Seçılenler ekseriyetle Bah bağlı tâbırınden maksad şudur: Bırtiyaryan taraftarlarıdır. leşık Amerika, bır memlekete dolar Verem mütehassısı hastanelerde verecek. Fakat o memleket de Avru pa memleketlerine, bu dolarlara tetkiklerde bulunuyor Birleşmis MİUetler Dunya Sağlık muadil kıymette tiraj hakkı tanıTeşkilâtmın Doğu Akdenız bblgesl yacaktır, yani parasız mal göndeverem muşavtn Dr. Donald K Thom recektir. son, dun, Sağlık Mudurü v Dr. Faik Şu izahlara göre yardımlardan iki Yargıcı ile beraber Guraba «stenesıne giderek, Ord Prof. Dr Tevfık Sağ çeşidinin, yani (kredi) ile (şarta lamla bir muddet goruşmuştur. Dr. bağlı yardim) m karşılığı ödeniyor Thomson, bugun Erenkoy Sanatoryu demektir. Gerçekten Kredi 35 semunda tetkıklerıne devam edecekür. nede ödenecek Şarta bağlı yardım, yani bır memlekeün kendi aleyhine ( Küçük Haberler j olarak tanıdığı tiraj hakkı mukabilinde Amerikadan alacağı dolarlar •k IRAN Konsoloshanesınden aldığımız bır mektubda, Iran Şehınşahının da, Avrupaya parasız mal gonderAmerıkada hastalanmadığı, ancak ev. mek suretile odenmektedir. (Hibe) velce tanzım edılmiş bulunan bır prog ile (bir memleketin lehine tanılan ram mucıbince tıbbi bır muayene lcra tiraj hakkı, yani başka memleketedildıgı bildırilmekiedlr. lerden parasız mal getirme hakkı) • YARTN saat 21 de Sebahat Akyol ı tarafından Kadıkoy Halkevi salonun. karşılığında ise bir şey ödenmiyor. da bır san konserı tertıb edılmıştır Çünku tekrar edelım bu gibı bır Gırıs serbesttır. memleket lehine tanılan tıraj hak•• VALt ve Belediye Baıkanı Fah kmın karsılığını Birleşık Amerıka * reddin Kerlm Gökay, dun Vıl&yette bdujor. Fakat (hibe) ile (lehtesı Istanbul Jandarma Komutanlığı em. rındekı jandarma boige komutanlarını tira] hakkı) karşılığında bir şey toplıyarak kendılenle âsayış ve emnı ödenmemekle beraber gerek hibe, yet îşleri etrafında gbruşmuştur. gerekse bu tiraj hakkı tutarında • ÇARSI esnaiından bir neyet dun memleket parası, yani bize tatbıkı Valıyi ayaret ederek kendısıni çarşıya davet etmijlerdır. Heyet Valıden çar halinde Turk Lırası, Merkez Banffinın bazı ıhtıyaçlarırın teminını rıca kasına yatırılacak ve Birleşik Aedecektır. merıkanın yabancı memleketlere + Bakırkojlulerden bır hejet de dun yardımı hakkındaki esaslar gereValıyi zıyaret ed=rek kendısıni Bakır ğınce bu paraların Amerıka hukö>une davet etmiilercUr kumetile anlaşmak suretile bütçe REBİÜLE\rVrEL 7 SALI 1 açığını kapatma, borc odeme ve para kıvmetini muhafaza gıbi hususlarda kullanılması mumkun olacaktır. Bu kısa izahtan sonra Turkiyeye 19İ8 1949 ve 1949 1950 yılların| 7 25 12 15 14 35 1647 18 26 5 37 da Marshall >flrdımının muhtehf kıJTHİI T Ü 9 48 12 00 1 38 12 51 sımlarından a^rılan mıktarları ve^ Dokuz Asrın Akışı UllimillllllllUIIUIHHmiUÜİHllülHllHUUllllli Yazan: İsmail Habib Seviik Kudüsün 1187 de zaptile Lslâmların zaferi kat'î neticeye erip haçlılann islâm ulkesinde bir asra yakın devam eden varlıkları da son bulmuştu. Vâkıa Kudiısun kaybına çok ofkelenen hırıstıyan âlemı uç büyük garb hukümdannın kumandasmda çok haşmetli bir «Tacidarlar ordusu> gönderdi. Fakat bu ordu anak Akkâyı alabildi ve bu nımete karşılık her uç hukumdarın ordusu da mahvoldu. Ondan sonra Papanın harekete gecırdiğı «Şovalveler ordusu> Kuduse gideceğine yolunu değıştirip Bızansı zapteder. O zamana kadar haçlı seferlerınde Gibbon'un soylediğı gibi, aslan arkasmdan onun artıklarını toplayan çakal rolundekı Bızans bu sefer kendi payıtahtını bile Lâtinlere kap ürraıştı. Anadolunnn yeni bütünlüğü: Anadoludaki birınci bütünlüğü kuran Anadolu fatihi Birinci Sulevmanın ölümü ile meydana gelen hükümdarsızlık devrinde Bizanshlar batı Anadolunun mühim kısımlannı tekrar ele geçirdiler. Fakat Süleymanın oğlu Birinci Kılıç Aslan hukumdarlığı ele alınca bir kaç yıl Içinde Anadolu bütunluğunu tekrar kurdu. Yalmz haçlı seferlerı butunluğun tekrar sarsılarak batı Anadolunun yeniden Bizanslılara geçmesine sebeb oluyor 12 nci asrın Selçuklular bakımmdan manası şudur; Bu asır boyunca Anadolu bir taraftan milyon milyon haçlılara mezar oldu. O kadar ki üçüncu haçlı seferinden sonra Papa, Kudüse Anadolu üzerinden gidilmesini yasak etmişti Selçuklular haçlı cenklerinın en önde gelen gazisıdır. Fakat bu gazilik zarurî olarak batı Anadolunun kaybı pahasına elde edılmişti. 12 nci asır sonlarmda artık haçlı gailelerinden kurtulan Selçuk Turkleri Bizanslılara karşı taarruza geçerler. Zaten Lâtinlerin İstanbula yerlesmesile Bizans tmparatorluğu İzniğe sığınmıştır. 13 üncü asrın birinci yansında Büyük Alâ«ddin Keykubadın hamlelerile Selçuk dev leti ikbalinin son zirvesinde bulunuyor. Diğer Türk devletleri de ortadan kaldırıldığı için Anadolunun bu seferki bütünlüğü yalnız ırk bakımından değil, siyasi hâkimiyet itibarile de tam bir birlik halinde tamamlanmıştı. Moğol zelzelesi: Anadoluya çarptılar. Bu seferki fe rımadasındaki bu «kdprübaşı» ?alâketin korkunçluğu Moğolların yal yesındedir ki Rumeliyi fethedıyar nız haçlılardan daha kuvvetli oluş 1389 daki Kosova cengi Rumelı fetları değıldi Asıl korkunçluk şundan hinın daimilığmi sağlar. Artık Yılileri geliyor: Selçuk Türklerinin dırım Beyazıd için Anadolu beylıkmilyon milyon haçlılara Anadolu lerini ortadan kaldırmak mesele yu mezar yapıp o ordularuı dalga değildi. Tehlıkeyi anlıynn o beylikdalga saldırışlarına o kadar uzun ler Yıldırıma karşı birleştiler ama zaman dayanışlarındaki keramef. yalnız hukımdar değıl, en yaman arkalarında Turk için ana kaynak bir serdar olan Bayezid bu dokuz olan Asyanın alabildığine açık bu müttefik beyhği uç hamlede ortalunuşundandı. Batıdan yuklenen dan kaldırarak Anadolunun siyaâi haçlılara karşı eriyen Turklerm ye bütünluçunu kurdu. rıni doğudan koşup gelen mücaBizansın mokadderat saihalan: hıdler dolduruyor. Haçlılar cengi Anadolu fatihi ve Anadolu Selçuk yalnız islâmlarla hıristiyanların, Turklerle frenklerin değıl, iki kıt devletınin kurucusu Birinci Süleyaıun savaşmasıydı. Asyaya vaslanin man Malâzgirdden dokuz yıl sonra Anadolu Turkleri garbi yendıler. 1080 de İzniği alıp kendıne payıtaht Halbuki doğudan gelen Moğollar, yapar yapmaz ilk hamlede ÜskiidaAnadoluya Asyayı kapıyordıı. Sel ra, ikincı hamlede Çanakkaleye yer çuk Turku artık kıt'ada değıl. ulke leşti Bizans iki taraftan tehdıd ededır I=te kokunden ayrı duşmuş dilij'or. 1086 da Süle\man ölunce I devleti altı yıl bufcumdarsız kahr. bır nebat gıbı sararıp soluyor. Bizansı, Turklüğün iç faılesı kurÜçfincü bölünüş: tardı. Bırinci Kılıç Aslan 1092 de Büvaık Alâeddınin oğlu Gıyasüd , babasırun tahtına çıkar çıkmaz devdin, ikincı Keyhusrev, devletin gırt letini derhal eski hale getiriyorlağına yapışmış Moğol pençe^ınin Yani Bizans Türklerin pençesine zoru altmda, 1245 senesi, Moğolla düşecek. Fakat 1096 da haçlı ordurın hâkımıjetmı kabul edınce... ar larmm gelisi yüzünden kurtuldu. tık ondan sonra tam istıklâl sahibi 13 üncü asır ortaları. Anadolu Selsayılmıyan bu devletin on dordun çuk devleti ikbalinin son zirvesincü asır başlarına kadar, yarım asır de. Bu sefer de Bizansın imdadına dan biraz fazla süren hayatı uzun Moğollar yetişir. 14 uncü asnn sonbir can çekisme'inden ibarettır ları, 1391. Yıldırım Bayezid Bizans Haçlıların gazısı olan Selçuklular. yalnız tehdid değıl, muha=;ara etMoğollann şehidi oldu Fakat bu miştır. Bizans düşmek uzere Fakat şehıdlik boşa gitmedi Moğollar is üç büjnji Anadolu beyhğının ıttıfalâm dmıne girdıkten sonra Turk kı Bizansı kurtanr Dort yıl sonra lerle kaynaşarak erıyip gıttıler. 14 ikinci muhasara Bu sefer de buüncü asır: Artık ne Selçuk ne Mo tün Avrupa mılletlerınin birlestığı 120 binlik haçlı ordusunun «Nığcoğol; valnız t i r duzmeden fazla \ıuluya gelişı. 1097 deki üçuncü muçuk kuçuk Türk devletleri var. Ahasaradan da Karaman isyanıle nadolu, siyasî manzara bakımından. kurtulan Bizansın 1400 deki ddrrenk renk, ayrı ayn, çeşidU parçaduncü muhasarası Bu s«fer de Bilann eklenmesile meydana gelmis zansın imdadına Tımurlenk yetişir. yamalı bir hah gibi. Anadolunun ü Fakat bu ne kadar mukadderat çüncü bolunüşü. benzeyişi bu? Selçuklular zamanınOsmanlı mucizesinin sırn: da Bizansın üç halâsk^n: Iç gaıle, Bu çeşid çesid müstakil beylik garbdan haçlı ordulan, sarktan T I o lerin en küçüğü ve en yenısi Os ğollar. Şimdi de öyle. Iç gaılelermanlı beyliği idi. Osman Gazi 1326 garbdan haçlı ordusu ve şarktan da oldüğü zaman arazisi sadece 36 Timürl^nk. Bu benzeyislerdekı »ıbin kilometre kareliktir Orhan Gazi patıphğın mühim bir manası var. otuz dört yıllık hukumetinde onu Nedir o? ancak bir misline çıkarabilmiştl Bti İmparatorhıfan blrliğî: Halbuki bu beyliğin etrafını çeviSelçuklulardan baska Mâmlık ren Karaman oğulları, Germiyan oğulları, Çandar oğulları ondan kat içmdeki diğer Türk devle*lerine bakat büyuk ve kuvvetliydiler. Öyle k m ı t Karahanlılar bir ıki asırda iken Osman oğulları diğer butun sonduler. Gazneliler Hind hummaTürk beyliklerıne nasıl galebe ça sında erıyip gitti. Rusyayı kaplryan lıp hepsine ve her şeye hâkim ol Altın ordunun temellerinl Timftrdular? Buna < Osmanlı mucızesi> lenk sarsmıstı. Ne »arsandan, n« denir. Bu mucizenin butun düğumu sarsılandan eser kaldı Dokuz «srm 1336 da Karasi beyliğinin sulhan ötesini bugiıne bağlryan tek varlA Osmanhlara katılmış olmasındadır Selçuk Türklüğüdür. Ona bastan O sayede Suleymar. Pasa Rumelive ^Selçuk devleti», sonra «Tavaifigeçebıldi Murad Hudavendigâr 1360 Muluk devletleri», daha sonra «Os Yılbaşı için en iyi hediye Heyhat, Selçuk devîeti bir yandan ikbalinin son zirvesine çıkarken aym zamanda onun önüne idbarm da korkunç uçurumu açıhyormuş. Moğollar Asya bozkırlarmdan kalkarak karşılarma çıkan her şeyi devire devire. ölüm dişlekli siyah bayrak'arıle kara bir, ecel, kara bir borada ve kara bir zelzele halinde ta tahta çıktığı zaman Gelıbolu ya Bir D A V L U X O R Otomatik Pıkabıdır. Arkası Sa. 4, Sü. 1de j I