Katalog

CUMHTTRİYET 26 Arahk 1949 I Rusya, Almanyayı ele geçiremiyeceğini anlayınca tahrib etmeğe karar verdi \ Baştarafı l'inci sahiiede bulunuyordu. Bu suretle, Moskozamana kadar taruşrnamıştım, Po va konferansının son perdesi kalitbüro azasının en genci olan Voz panırken Berlin buhranının sahneneskiy de karşımdâydı. Bu zat, nesi hazirlanıyordu. o zamandanberi. .ebebi izah edilBoslar, Potsdam anlaşmasını meden, vazifesinden azledilmiştir. niçin bıızdular? Jdanov"un bir tabak sade çorbaMüttefıkler arasındaki münad?n başka bir şey yem™diği gözü sebat 1948 senesinin ilk yarısınme çarpmışü. Kendisi bunun se da, gittikçe müzminleşen Berlın bebini izah ederek, perhiz yapüğını meselesi yüzünden bozuldu. söyledi. Az konuşuyordu. Fakat Hakikaten. Berlin meselesi ne tercıiman vasıtasile biraz konuş, Moskova konferansında, ne de tuk. Sonra da fransızca bir iki ke Dış İşleri Bakanlarmın ondan lime ettik. sonra yaptıkları Londra toplanVosnesenskiy âdetini bozmuş, tısmda halledilememişti. Çünkü neşe ile gülüyor, gözüne yabancı Ruslar Almanyada iktisadi birmisafirlerden biri ilişir ilişmez he lik kurulması hakkında Potsdam men kadehini kaldırıyordu. da Stalin, Attlee ve Truman taTuzludan sonra tatlı! rafından imzalanan anlaşmayı Ziyafet esnasında yalnız beş yerine get.rmemekte ısrar edikadeh. tokuşturma teklif edildi. yorlardı. Buna da sebeb şuydu: Bunlardan birini Stalın Başkan Rusya Potsdam anlaşmasının Truman'la Marshall şerefine tek hükümlerini yerine getirecek olif etti. Moîotov konferansa işti lursa bir çok emellerinden vazrak eden dığer Dış îşleri Bakan geçmek zorunda kalacak ve bu ları şerefine kadeh kaldırdı. Ba arada 10 milyar doları bulan kanların üçü de sıra ıle buna tazminat talebinin günlük ist.hmukabele ettiler. sal ve imalâtla karşılanması hak Batı devletleri Dış Îşleri Ba kındaki isteğinden de vazgeçmesi kanları kadehlerini kaldırırlar icab edecekti. ken söylediği sözlerde Moskova Almanya meselesinde hiç bir konferansında fazla bir netice zaman aynı görüşe sahib olmıelde edemedikleri için duyduk yan Amerikan, İngiliz ve Franları teessürü belirtiyorlar, fakat sız hükumetleri Rusyanın «ya istikbalden ümidli olduklarını tahakküm, ya tahrib» siyasetine ilâve ediyorlardı. dayanan bir inadcılık gösterdiOrtada ciddî ve durgun bir ğini görünce birbirlerine daha hava vardı, fakat gayridostane sıkı yaklaştılar. İngiliz ve Amedeğildi. Ziyafet uzun da sürme rikan işgal bölgelerinin iktisadi di, bir saat ancak devam etti. bakımdan birleştirilmesi bahOndan sonra Stalin gene öne sinde daha evvel bir anlaşma düştü ve bizi alıp mavi halılarla yapılmıstı, 1948 baharında bu ankaplı helezonî bir merdivenden laşmaya Fransa da iştirak etti. Siyasî manevralar netice bir sinema salonuna götürdü. venneyince... Buranın da gerek tezyinatı, geÜç Batı işgal bölgesinin bu rek perde ve koltukları maviydi. Koltuklar ikişer ikişer kon 6uretle birleşmesini Kremlin'demuştu ve önünde ufak bir seh kiler Rusyaya karşı bir meydan pa vardı. Sehpalarm üzerine de okuyuş olarak görmüş olacaklar bir kutu çikolata, bir paket si ki ellerindeki bütün vasıtalarla gara, iki uzun bardakla bir şişe mücadeleye giriştiler. Bu arada üç bölge siyasetini akamete uğde şampanya konulmuştu. Benim «şahsî ev sahibi» m Mi ratmak ve Batı devletlerınin ukoyan'dı. O zamanlar hem Po sul ve siyasetlerine karşı Alman litburo azası, hem de Dış Ticaret milleti tarafmdan verilen kıyBakanı olan bu zat kısa boylu meti halkın gözünden düşürmek için bir takım siyasî manevralazeki ve kurnaz bir Ermenidir. O gece gösterilen film «Taş ra başladılar. Fakat çok geçmeden Rusya, Çiçek» ismini taşıyordu ve son çevrilen Sovyet filmlerinden bi Biyasî manevralarla da maksadıriydi. Avrupadfeki bir müsaba na vasıl olamıyacağını anlamıstı. kada mükâfat kazandığı için Bunun üzerine, 28 haziran 1948 de, zor kullanarak yeni bir çaStal n pek gururlanıyordu. Gururlanmağa da hakkı var reye başvurmayı kararlaştırdı: dı, sanıyorum. Zira mevzuu U Batı işgal bölgelerinden Berliral dağlarınm halk destanların ne gelecek bütün kara ve nehir dan alınmış olan bu filmde ar yolu nakliyatı tam bir abluka tistler de iyiydi. Bazı sahnelerde altına alındı. Böylece Berlin, tamamile Sovde renkten istifade edilerek güyet işgal bölgesinin kıskacına azel net;celer elde edilmişti. lınmış küçük bir milletlerarası Perde kapanırken Gece yarısında evdeydik. Bu şehir haline gelmiş oluyordu ve suretle, Kremlin'deki eğlenceler bu, 1948 nisanmdanberi tatbik de sürat rekoru kırılmış oluyor edilmeğe ba?lanan bir takım tah du. Batılı misafirlerdeki umumî did ve takyidatın en sonuncusunu bir hüzun havası olmasaydı bel fakat en vahimini teşkil ediyorki ziyafet hoş geçerdi. Fakat or du. taya hâkim olan bu hava herBu suretle Kremlin, Batı devkese bir durgunluk vermişti. letlerinin iktisadî programına Em:nim ki o gece bir çok kişi, mâni olmak için 2.250.000 Beracaba bu, Dış îşleri Bakanlarının l:nlinin hayatı pahasma bir kuson toplantıları olmıyacak mı, mara girmiş oluyordu. Bu iki buçuk milyon insanı açlığa ve diye düşünüyordu. mahkum ederek Hakikaten, Moskova konferan mahrumiyete sında gayet açık olarak anlaşı ihtimal ki Batı devletlerini Bermecbur lan bir şey vardı ki o da şuydu: linden uzaklaştırmağa Almanya ya ikiye ayrılacaktı, edeceğini umuyordu. yahud da gerek iktisadî, gerek Fakat üç vüz yirmi bir gün siyasî bakımdan Rusyanın hâki sonra, 12 mayıs 1949 günü, Rusya, emellerinden bir tekine olmiyeti altma girecekti. Şimdi Batılılar acı bir haki sun muvaffak olamadan, ablukatle karşılaşmışlardı: şayed Al kayı kaldırdı ve şehrin normal manyanm Rus hâkimiyeti altına nakliyat nizamı yeniden teessüse düşmesi istenilmiyorsa, Batı Al başladı. manyada hiç bir faaliyette buGELECEK YAZT: Rusyanın Berlunmamak siyasetinden vazgeçi lin ablukasım kaldırmasına âmil lecekti. Çünkü o zamana kadar olan gizli sebebler nelerdir? Batı bölgesinde hareketsiz du~ (Bu haUTalann telif hakkı rulması, Almanyayı ikiye ayır Overa Mundi Şirketine aiddir.) mak arzusundan ıleri geliyordu. Almanya Rusyanın tahakkümüne bırakılmıyacaksa bu ayrılık ister istemez hasıl olacaktı. O zaman da Batı bölgesinin iktisadi bir sistemle, hattâ belki ileride siyasî bir anlaşmayla Batı devSERAP BÂRU | \ letlerile işbirliğini temine çalışmak icab edecekti. ve Rusyanın Almanvaya karşı GÜLTEKÎN TARIM beslediği emelleri Batı devletlerinin anladıklarını ve artık bu Nişanlandılar. emellere siyasî manevralarla u25 '12/949 laşmanın mümkün olamıyacağını. Kremlin her halde idrak etmiş =haberleri Denizlerde fırtına Bir çok gemiler dün Boğazdan çıkamadılar, Marmarada bir sandal devrildi i D E N İ z c i Lİ K BAHİSLERİ 1 1 IHEM NALINA MIK1NA Gazi sehir ün Gazipntebin kurhı 1 "s günü idi. Bir kaç gi"i evvel Ga7İantcMi i! i genc, beni kurtuluş günıirde Gziantebin misa/iri olmaşa da\et ettiler. Bu genclerden birile, donpnmamıza katılan Ameıikan mi'hfi'lerinden Gariantobe bayrak çe'.,'lirken tanışmış vo kahramaıı sehri ilk fırsatta göımeçe çeleceğin'i söylemiştim. İşte bu iki genc. o sozümü hatırlatmak ve beni kurtuhış gününde Gaziante'ıe davet etmek için gelmişlerdi. İki buçuk ay süren bir sey?.halten henüz geldiğim icin, bu na?ik davcte icahet edemedim ve kendilerine baçka bir zaman Gaziantebi riyaret edcccğimi söyledim. Gaziantebin. tek başına hir devletç karşı savasan bu kahramsn Sehrimizin Türklüğe şeref veren hamaset ınenkıbelcrini, Cumhuriyet sütunlarında, müteaddid defaIar yazdığun için, tekraılayacak değilim. 1 nisan 1920 de haşlayıp 8 şubat 1921 e kadar 10 jydan fazla süren o şahamct destanını bilmiyen, gurur ve iftihar duymıyau Türk kalmamıştır. İçeride ve dışandaki dtişnıanlara kar>>. Antrhlilpr o kadar bııvük fedak;îrhk %e kahramanlıkla dovüştiiler ki on* lnrla çarpıışan FransızHr dahi, bu krîıramanlığı takdir etmckten keııdilcrini alamadılar. Binbir yokluk içinde \apılan L.: müdafaa Antebe Gazi unvanını ka/andudı. Aııteb hakikateT Ga/i bir şehirdir. Mi'lî mücade!pmi<iii ve Utiklâl harbimizin tarihıne bu şehrin adi alttn harflerle pecmis'ir. Ataturkün dcdiği gibi Tuıktım diyen her şehir. her kasaba. cn küçük Türk kcnü Ga7İantrhlikri kahramanlık raisali olarak alabilirlcr.» Gazianteb müdufaası. bir Turk şehrinin csarete düş«vrmck için, ölıimü nasıl hiçe Faydığını göstermesi itibarile hiç hir zaman unutulmaması lâzım gelen bir şahsmet âbidesidir. İkinci Dünya Harbindc. nice büyük şchirler, gbrdük kî tek silâh naibtmadan kapılannı acmı^lar ve düşman ordulanna «bu> urunuz» dcmişlerdi. Yalnız, Gazianteb Rİbi. müdafaa'sız şehirler ıni? Hat(â milyonlar sarfile yapılnvş nıustahkem mevkilerin, kalelerin sıkıyı eörür giinnez, beyaz bayraklar çekerek on binlerle asket ve binleılc topla beraber teslim n'dıı'Oarıııa şahid olduk. Gaziantebde bunların hiç biri yoktu; fakat silâhlara can veren ordulan ve milletleri zafere ıılaştıran başka bir sey, iliıhî bir kuvvet vardu O da ıuh kuvveti. iman kuvveiiydi. Silâhlar ne kadar müthiş olursa nlsun, zafeıin en bü>ük âmili, gene bu ıuh ve iman kuvvetidir. Bir şehir, bir kale, üstün kuvvetler, tahribkâr silâhlar karşısında, yıkılabilir. düşebilir; fakat o ruh kuvveti ve iman kuvveti yaşadıkça, ergcç kurtuluş ve zafer kazanılacaktır. Bunun en parlak misalini Gazianleb vermiştir. Kahraman şehir, o şanlı müdafaadan sonra, 3 şubat 1921 de sukut etmiş; fakat 25 arahk 1921 de Fransızlar tarafından tahlije edilerek kurtulmus.tur. Kahraman Gazianteh. 28 incı kurhl lu§ bajramın kutlu olsjn. i MEYDAN Yılbaşı Hediyeleri SİNEKLİ BAKKAL Halide Edib Adıvaruı, memleketimizde İlk sanat müklfatını kazanan ve satış rekorunu kırmn bu romanı, beş renkli nefîs bir kapak içerisinde yeniden bastldı. 350, cildli 450 K. Şimdiye kadar çıkanlann en büyük ve en senginidir. tçinde 103 masil, 30 resim vardır. Çeviren: Ahmet Oğuz Saruhan 100 K. Ankara vapuru Marsilyadan iti baren gıttikçe artan lodos fırtmasile Sehrimizde havTdıin bütün gün ' S a l l a n a s a l l a n a C e n O v a l i m a n m a f.' çok bulutlu ve aralıkla yağışlı rip rıhüma yanaştığı zaman, bir dostun merdivenden cıkarak gemigeçmiştir Rüzgârlar, kuzey doğu| ye girdieini eördüm. Bu dost, Yükdan esmi^tir. Sıcaklıkta bir deği! ek DenİKİlik okulunda beraberce şıklik olmamıştır. |1 hocalık ettiğimiz, kıymetli yüksek Denizlerde fırtına, bilhassa Ka inşaiye mühendiflerimizden Baharadenizde, şiddetle devam etmek eddin Elşiz idi. O, İstanbulda iken tedir. Dun fırtına dclayısile, Suad! aynı zamanda Haliç Fabrika ve HaEmek, Sadıklar, Yelkenci; İnal vuzlar idaresinde çalışıyor ve KaKaptan Yakup vapurları ve m o " sımpaşa Spor kulübüne reislik editorler Boğazdan dışarı çJcamamış I v o r d u L o r r i r a olimpivpdlarmda ve lardır. Karadenizde bulunan İzmir İstarbulda yapılan A^Tupa serbest ve Bakır vapurları da Boğazdan cüreş şampiyonluğu mü'abakalarıniçeri giremernişler ve geceyi Ereğli da zaferler kazanan güreşçilerimilimanında geçirmişlerdir. [ zin çoğu Kasımpaşa kulübünde yeDeniderdeki fırtınanm devam e tişmi=ti. Dünva çampiyonu güreşdeceği tahmin olunmaktadır. çilerimizin ttrenle kai"ilanması ve Diğer taraftan, Jsmail Ekşi, çi; onların taltifi icin toplanan komismento yüklü bir sandalla K.nalıa yonlarda Bahaeddin Elgizle beraber daya girmekte iken fırtınanm şid çal'.?mıştık. \x y VcnTc insaive m'ıhfcndisi. Andetinden devrilmiştir. Sandalda bulunan İsmail Ekşi etraftan yeti saldo tezgâhlarında heyamola ıle yapılan gemilerimizin inşasına n ı ^enler tarafından kurtarılmıştır. zaret etmek icin s«">e kıvmetM senc fcir yük=°k müh°ndis olan GalataTekel maddelerine zam saraylı Musa Tebi ile fceaber, bir yapılmıyacak Tekel maddelerine zam yapılacağı seneye yakm zamar.danberi kâh na aid son gunlerde pıyasada dolaş3n Cenovada, kâh Napolideki tezgâhrivayetler üzenne bazı bavıler mal larda çahşıyorlard'. Her ikisini de sioku yapmıya baçlamışlardır. gidişte Napolide Ank?ra vapuruna Tekel Genel Mudüru Hadı Hüsman reldikleri zaman görmüs ve Ansallam fayialarır.a karşı demiştir ki: doda yapılan gemiler hakkmda ken « Bu hurusta çıkarılan şayialar tı.ır,atnen asılsızdır. Bir zam meselesi dilerinr'en bazı malumat ahnıştım. 34 ayhk yeni gecikme yoktur. İstanbul radyosunda ârıza İtslvadaki kuraklığın husule geİstanbul radyosu son gunlerde neşriyat saatleri esnasında sık sık ârıza tirdisi elektrik kıtlığı yüzünden geyaDmaya başlamıştır. Radyonun bil milerin 34 ayhk bir teahhura uğhassa neşriyatına başlayış saatlerinde radıenı hareketimden evvel sayın gecikmeler olmakta ve Ankara Rad Cemil Parmanm gazetelereyaptığı yosu İle verilen ajans haberleri arızalı bevanattan öğrenmiştim. İtalyada olarak dlnlenmektedir. Dün bu Arıza hayli zaman devam etmiş. öğle neşri kullanılan elektriklerin büyük kısmı, yatl esnasında bir defa 10 dakikahk, nehirler kenanndaki idroelektrik bir defada 15 dakikahk lnkıtadan son Jantrallanndan temin edildiği için. ra saat 13.30 dan 14 e kadar radyo, Italya hükumeti elektrik sarfivatım neşriyatını tatil ettiğıni bildirmîştir. tahdid etmiş ve bu yüzden AnsalBir tehdid daha doda da. zaten fır«at aradığı icin. Geçen gun yeni bir tehdid vakası mııt?dı veohile gemilerin teslimini ortaya çıkmıştır. Buna göre. tuccardan Osman Bıçakcı telefonla çoyle 34 av eeriV»i*m«»k mecburiyetinde bir tehdid almıstır: olduğunu bildirmişti. Devlet Deniz« Eğer bu gece sabaha karsı saat yolları idaresi de 31 ekim 1946 da 3.30 da Maslakta Golf sahası kapısına ısmarladısı gemilerin plânlarmda 12 000 lira bırakmazsan şofdrunle sen havaya uçurulacaksınız. Kendinizi öl veniden bazı tadiller yaptırmış ve böylcc" 8 drn 4 e inen bu vapurmuş bilın''. Osman Bıçakcı, şoförü Sadeddine larm teslimi 34 ?v d=1i'> "pcikmis; ve mağazasındaki sdamlara vazıyetj yani gemilerin solmesi 1950 baharıanlatmış, daha sonra polisi vaziyetten na ve yazma kalmıstı. Seyahate haberdar etmiştir. Polisle beraber, r Maslaga gıdümlj, tayin edilen yere cıkmadan e\ vel yazdıeım bir yazıda, para konuimuş. gerekli tertibat alın 1949 sonbaharmda. 1950 kışında ve mışsa da gelen gıden olmamıştır. ilkbaharmda İtalyaya bol yağmur Tahkikata devam olunmaktadır. Bu yağarsa, Ansaldo'nun bu defa da nun da bir saka olduğu tahmin.edilelektrik santrallarını sular bastığı mektedir. Tramvaydan atlayan biletci öldü barıane'iie. gemüeri tekrar 34 veya Tramvay bıletçisi Yusuı geçen ak 56 ay rlaha ffeciktirmesi ihtimalinjam Osmanbey tramvay durağmda at den bahsetmiştim. Napolide her iki ladığl tramvaydan karşı tarafa geç yüksek mühendis de kuraklıktan mek istedigi sırada. Harbiye istikame hakikaten elektrik tabdHleri yapıltinden gelen taksinin altına düşerek dığmı ve Ansaldonun 34 ayhk son «urüklenmlj ve kaldırıldıgı Şişli Çogecikmede vebali olmadığını söylecuk hastanesinde ölmüştur. diler. Bir seyyar bayiin piyango tskenderun ve Samsun vapurları biletleri çalındı Ankara vanuru Cenovaya girerIstiklâl caddesınde bir soygunculuk vakası olmuş, Niko admda bir ihtiyar ken gökyüzü kara bulutlarla kapalı Milll piyango bileti satarken bir adam idi. Biraz sonra şiddetli ^ r ypŞmur yanına yaklaşmış ve bir yarım bılet başladı. Dostum Bahaeddin Eleize lstemıstir. Nıko bileti hazırlarken yabancı adam, ihtiyann yuzune kırmızı eylul başlarında yazdı&'n vf> Ve"dibir boya paketinl atmıştır. Zavaill sinin de okumuş olduŞu yazıyı halhtiyar kendısini toplayıncaya kadar, tırlattım. O da. bana, Ansaldo tezmeçhul adam 600 lıra değerinde büet eâhlanna eiderek hem gemileri görle. bir miktar parayı zorla ahp kaçmıstır. Meçhul adam yakalanama memi, hem de atölyeleri gezmemi teklif etti. Önce tereddüd ettin. mıstır. Tereddüdümün sebebi, Ansaldo firOkul ailebirliği toplantısı Dün Fatih Yahya efendi 1 Inci ilk masının, gemilerin inşasına baslaokulda ailebirliği toplantısı yapılmıı, dığı 1948 sonbaharındanberi bana Bafögretmen Selahaddin Altuğun ver haber göndererek, diji izahat çocuk velileri tarafından Bütün masraflaTi '"izden oltakdlrle karsılanmıstır. mak üzere gelsin: gemileri nas'l Toplantıda bir çok çocuk velileri çlft tedrisat iızerinde durmuslar ve bu vaptığımızı görsün. diye teklifte isin bir an evvet" hallini temenni et bulunmaları idi. Ben, Ansaldonun mişlertlr. Neticede okul ailebirUgi ü davetlisi ve misafiri ve onlara medyeleri ieçilmiştir. yun olarak Naroli ve Cenovaya gitErmeni kiliselerinin mütevelli mesi reddetmistim. Bahaeddin Elgiz ısrtr edince, Anheyeti seçildi Ermeni kiliselerinin 9 kijillk müte saldo direktörlerine haber vermevelli heyetile ldare h«yeti için dun sa mek şartile tabir caizse mütenekbah Beyoğlu, Kumkapı, Ferlköy Erme kiren gemileri ve tersaneyi görnl klliselerinde seçim yapılmıştır. Patrik vekili ile Bahtiyaryan tarafları ara meğe razı oldum. Devlet Denizyolları BaşrrrOfettisi, sında herhangi bir hâdiseyi önlemek için zabıta seçim mahallerinin etrafın kıymetli bir genc olan Ferdi de beda polis kordonu almıstı. Seçimler raber olduğu halde eidin ""TMleri esnasında, Beyoğlu Üç Horan kilisesinde Aslanyan taraftarları bir hâdise çıkarmak lstemislerse de örüenraisür. Ayrıca Feriköy kilisesinde •eçunlere fesad karıstınlmak istenmlsse de buna da mani olunmustur. Tasnife gec vakit başlanmıştır. Kazananlar aralarmda toplanarak Patrik seçiml için faaliyete geçeceklerdir. Gazianteb Kültiir Cemiyetinin kongresi Gazianteb Kulrjr Cemiyetinin yıllık kongresi, dün EmînBnü Halkevinde yapılmıştır. Toplantıda ldare h«yeti çahşma raporu ok\ınmus ve yerü idare heyeti seçiml yapılmıjtır. Düekler kısmında »öz alanlar, Anteb fıstığı diye satılan fıstığın Gazianteb fıstığı olarak satılmasıru ve bir fıstık gecesi yapılmasını lstemişlerdlr. Ansoldada yapılan yeni gemilerimiz Y azan AB1DİN gördük. Lbkencerun ve S?n^un adını tasıyan bu iki gemiden birincisinin inşaatı daha ilerlemiş olduğu için. iki =a^t rrüddetle onu gezdik ve BahE°rH:rı F'sizin verdiği izahatı dinledik. Yanımızda Ansaldodan mühpnrlls vesaire olmak üzere kimse yoktu. Ben inşaiye mühendisi değilim; teknisyen de değilim. Yalnız Türkiyede ve her gittiğim yabancı memleiete imkân bulunca tersanei^ri gezerim. Nitekim 1942 de İngiliz ve Amerikan tersanelerini gezdiğim gibi bu defa da Newcastle şehrine 2İderek oradaki tezgâhlardan birini gezrr.iştim. (Bu riyaret esnasmdaki intıbalarımı Londraya döner dönmez yazmışüm; fakat bu mektub aksi gibi kaybolmjş.) Bu muhtelif tezgâh ziyaretlerinden edindiğim bilgi sayesinde yapılan isoliğin : yi veya fena olduğunu az çok anlarım. İskenderıuı vapurunu gezerken ken di görüslerimden ziyade Bahaeddin Elgiz gibi bir yüksek mvhendisin söylef'iV1»rini •'•azmağı tercih ettim. Gemiler itina ile yapılıyor Bu arkadaşın söylediğüıe göre, Ansaldo, gemileri ar?mî itina ile yapmaktadır. Kullandığı malzeme ve lççilik çok iyidir. Ansaldonun stölyelerl de, birind derecede Avrupa ve Amerika atölyeleri ayarındadır. (Onun bu sözlerinde hiç bir mübalâga olmadığını ben de miişahedelerim* istinaden tasdik ediyorum.) Bahaeddin Elgiz bana aynen şunları da söyledi: « Ansaldonun gemileri büyük bir itina ve ihtimamla yapmasında sizin neşriyatiTiızın büyük tesiri olmuştıır. Firmanın direktörleri. mühendisleri ve ustabasıları müVemmel gemiler yaparak beğendirmek için ellerinden geleni yauıvorlar vc (Temiler, Tiirkiyeye BCİHiği zaman bilhassa sirin acı tenkidlerinize lıedef olmamak için çalı«ıvnrlar. Malum hâdiselerden r e jrerikmrlerdrn sonra. Ansaldo hıı siparisi en ivi «e DAV*ER kilde yapmağı bir şeref meselesi bilmiştir. Tezgâhlarda çahşan bütün işçiler koyu komünist oldukları ve her yere •yasasın Stalin!» gibi levhalar astıkları halde, Türk gemilerinde, en küçük bir orakçekiç resmi bile yoktur.» Hakikaten öyle idi. Bizi rencide etmemek için, işçiler ,Türk gemilerine tek komürüstlik işareti bile çizmemişlerdi ve gayretle de çalısıyorlardı. Yeni gecikme olmıyacak va'di Gene Bahaeddin Elgize göre. kuraklık yüzünden yapılan elektrik tahdidLnden ileri gelen ve daha büyük olan gecikmeyi azaltmak, yeni bir gecikmeye meydan vermemek için daha fazla amele çalıştırmaktadırlar. Sağanak halinde yağan ve İtalyanlar tarafından «yağmur değil, altm yağıyor» diye taislf edilen yağmuru kasdederek, İnşallah, dedim, elektrik santraüarını su basmaz da yeni bir gecikme iddid^:nda bulunmazlar. Gemilerin sonuncusu olan Sam sunu da 1950 temmuzuna kadar bitireceklerini kat'î bir ifade ile söylüyorlar. Inşallah sözlerini tutarlar. Gemilerin evsafı Bahaeddin Elgiz, gemilerde yapılan bazı tadilleri de, hiç bir fiat zarnmı istemeden yapmağı kabul ettiklerini ilâve etti. Bu tadiller neticesinde büyük gemilerde salonlar büyütülmüş. üçüncü mevki yolcuları için. 8 kişilik kamaralar veya yataklı koğuşlar yapıhnıştır. Bu malumata göre, gemilerin vasıflan şöyledir: Büvük gemiler: Takriben 7000 gros ton: 8800 beygir kuvvetinde çift türbin makine ı!e 20 mil azamî sürat. 18 mil servis sürati; birinci mevki 86 yatak, ikinci mevki 116 yatak, ücüncü mevki 176 yatak. Güverte yolcusu yok. Kii^ük Bemiler; Takrihen 3000 ^ros ton: 5500 bey gir kuvvetinde çift türbin makine ile 19 mil azamî sürat, servis sürati 18 mil: 480 birinci mevki yolcusu, 400 ikinci mevki yolcusu. Bu gemiler Marmara tipi oldukları için, bir kaç kamaradan başka kamaraları yoktur. Hakikî tonajlar, gemilerin inşası tamamlandıktan sonra malum olacaktır. Ansaldo atölyeleri İskenderun gemisüıi gezdikten ve biraz ötesinde yapılmakta olan Samsuna da bir göz attıktan sonra, Ansaldonun kazan ve makine atölyelerini gezdik. Bütün atölyeler temiz ve muntazamdı. Burada gemilerin inşasma nezaret etmek üzere yeniden gönderilen tngilterede tansil etmiş yüksek mühendis Nedret ile makine zabitanı da bizi karşıladılar. Tarsusun kırılan türbin parçalarını da ambalâj yaptıkları ?ırada gözden geçirdik. Bu parçaları ertesi gün Ankara vapuruna yüklediler. Şefik kaptanın ihtirr.amile ou iki ağır parçayı, şiddetli fırünaya rağmen, geminin bas tar?fmda sağ ve salim İ5tanbula getirdik. Atölyeleri gezerken her tarafta • yaşasın Stalin. yasasm Togliotti» gibi levhalar, «kahrolsun barış düşmanı faşist Amerikalılarla İngilizler» gibi yazılar gördük. Her taraf orakçekiç resimlerile kirletilmisti. Nacolide böyle yaalar görmedik. Anlaşılıyor ki Cenova komünisUir; Napoli değildir. Gene gecikme olursa Ertesi gün Cenovadan ayrılırk'm Bahaeddin Elgize sunları söyledim: < Ansaldo firması erkânına söyleyiniz. Gemilerin itina ile yapüdıklannı gördüm; fakat 1946 kasımı basuıdanberi hâlâ teslim etmediklerini de unutmadım. Durrnadan yağan şiddetli yağmurları bahane ederek tekrar geciktirirlerse, aleyhlerinde şiddetli yazılar yazmaktan geri kalmıyacağım.» Bu gemilerin bazı esash kusurlan olduğunu biliyorum. Bunların bir kısmı. onları ısmarlıyan Devlet Deniz>'olları idaresine. bir kısmı da ^AnTİdova aiddir. Sor pcri'onodt'n bir zarara daha uŞrad'k ki bunlardan ayrıca bahsedeceğim lüiMinııııı i niiiııiiiiiiııınımıııııııııııınııııııııı BAHİSLER Araştırma ve yeni keşifler Yazan: Rıdvan Tezel Araştırma laboratuvarlarında, bü böyle küçük fasıla ile resim alan yük külfetler pahasma yapılmakta bir makine ile, bir saniyede, 50 olan yeni keşifler sayesinde. her milyonla 100 milyon resim alarak, gün veni bir refah vasıtasmın. in ve bu resimleri, normal süratle san hizmetine girdi§ini görmekte perdeye aksettirerek, bir çok hakiyiz. Bugün elde edilen tekâmülle katleri, bütün açıklığile ortaya koy re. bilhassa son zamanlarda, ulaşı mak kabildir. labilmiştir. Daha fennî bir tâbirle mikro saBütün bu tekâmülleri daha şü niyede (saniyenin milyonda ">in) mullü tarif edebilmek için Minne vuku bulan hâdısaü takib ^tme soto'lu âlim Dean Lind'in şıı söz imkânı bugün mevcucdur, diyebilerini aynen almayı muvafık bul liriz. Öyle süratli certyan eden hâmaktayız. diseîer vardır ki, bunları takib « İnsanoğlu son zamanlarda, edebilmek icin, bir mikro sar.iyenakliyattaki sürati, eski devirlere nin yüzde biri kadar olan zpman nazaran elli misli arttırmış, muhafası'asınm ölçülmesi lâzım eeiir. beredeki sürati 30 milyona yükSüratli film alma makinesinden. seltmiş, enerji kaynağını >üz misli evvelki bir yazımızda bahsecmış çoğaltmış, tenviratı 1000 misline çıkarmış, insan ömrünü 23 misli olduğumuzdan burada. sadece teuzatmıştır. Bütün bunları araştır mas etmekle kifayet ediyoruz. Samanın verdiği yeni keşiflere borç dece şunu ilâve edelim: Bir mikro saniyenin. yüzde biri kadarlık bir luyuz.» zaman fasılasınia. saatte 800 kiloBugünkü yazımra, bu keşifleri metre hızla uçmakta olan bir uçak. sağlayan imkânlann ne olduğuna, bir insan saçı kalınhğırun onda biyann icin hangi geniş ufuklann ri kadarlık bir yol almış olur. açılacağına hasredeceğiz. İşte bu kadarlık zaman fasılası Bir çok sahalardaki tekâmülü hazırlayan imkânlan, fen adam ayırd edebilen bir film makinesile. larının emrine tahsis edilmiş olan bir uçağın etrafında hasıl olan girüç vasıtada aramak icab eder. Bun dapları tesbit edebildiğimiz gibi, lar: mermilerin etrafmdaki şevk dalgalarını incelemek, bombalann in1 Elektron mikroskopu. 2 Süratli resün alan film ma filâkını müteakıb hasıl olan sadmelerini takib etmek imkânını elde kineleri, etmiş oluruz. 3 Hesab makineleridir. 3 18.000 elektronik ampulü 1 Son zamanlara kadar, reklâmı yapılmakta olan mikroskop bulunan hesab makinelerinin tiplar en fazla 1500 defa büyültmek leri her gün biraz daha artmaktateydiler. Bu rakam, âdî mikros dır. Bu tip makineler, on haneli kopta erişilen gaye idi. Haibuki, bu bir rakamı, on haneli bir rakamla, en mükemm?l mikroskcpla, bir çok 3 mili saniyede darbetmektedir. virüsler görülemediği gibi, sanayide İnsan dimağının ufak bir hareketi tetkiki icab eden, bir çok mevcu 200 mili saniyede yaptığı kabul diyetler de, tetkik edilememiştir. edilecek olursa, bu makinenin inElektron mikroskapunun ortaya san dimağından o defa daha süO konması, bir çok keşiflere yol açı ratli çalıştığı bulunabilir. vermiştir. Bugün 200.000 defa büBugün rr.evcud makine tiplerini, yülten elektron mikroskoplan, virüsleri vazıhan gösterdiği gibi, «a inisiyallerile ifade etmektedirler. nayide, bir çok maddelerin yapı Amerikada yapılmış olanlar aralarını tetkik imkânını da vermek «ında, ENİAC, MANİAC, BİNAC, EDVAC, ORDSAC, Mark I, JJ, m , tedir. Zephyr, ACE gibi tiplerden maa2 Çok kısa zaman fasılasında da. Avrupada da bazı memleketcereyan eden bir çok hâdiseler var lerde yeni tipler inşa edilmektedir. dır ki, bunlan çıplak gözle tetkik Bu makineler sayesinde, roket etme imkânı yoktur. Tetkik edilemotörlerüıe aid hesablar. tepkl mameyince de, tekâmül sağlamak mümkün değildir. Meselâ, bir bur kineleri, ihtirak meseleleri, uçak gu, madeni nasıl deler? Niçin aşı inşaatında kullanılan hesablar, iknır? Bunu düpe kadar bilmiyor tisadî meselelere ve hava tahav\'öduk. Çünkü, delme esnasında. vu lâtına aid hesablar, en kısa bir zakua gelen hâdisatı takib edemi manda halledilebileccktir. Uzman yorduk. Bugün. tekemmül ettiril lardan ibaret bir ekipin bir kaç miş olan, sinema makineleri saye ayda yapacağı hesablan, bu kabil sinde, saniyenin yüz milyonda bi makineler, bes. on dakika içlne sığri kadar kısa bir zaman fasılasın dırabilmektedir. da, resim almak kabildir. Bu zaİşte sadece şu üç vasıta, başlı manın ne kadar kısa olduğunu ifa başına, bir çok tekâmüîleri sağlade edebilmek için, saniyede 300.000 yabilmektedir. Misal olmak üzere ekilometre kateden ışığın, mezkur lektrik ampullerini gösterebiliriz. Azaman zarfında ancak, 3 metre kamerikada yapılmış olan bir 15tedebildiğini söyieyebiliriz. İgte tatisüğe göre 1938 senesinde 90 milyon dolarhk ampul satıîrruştır. Avnı işi. 1900 Sfnesinde kuîîanılm'kta olan. kömur fiir.manlı ampuller kullanarak. 600 milyon dolara görmck kabildi. Aradaki fark, araştırmrnm ampuîlerde, meydana çetirc'ışi tekâmülün bariz bir delilidir. Maamafih bu kadar tekâmül de gene tatminkâr değildir. Zira, sarfedilen bir vatlık elektrik gücüne mukabil, nazari olarak 636 lümen «ışık vahidi» almak lâzım gelir. Haibuki, aşağıdaki cedvel, bugün mükemmel ışık kaynağı diye reklâmı yapıip.n amDUÜcrin mükemmel olmaktan ne kadar uzak olüugünü pekâlâ göstermektedir. Vat bafina Lumen olarak Kömür flâmanlı lâmba 2 3 Tungsten > » 1014 Neonlu » 10 Kömür arkh > 4065 Sodyum buharlı > 4550 Fluoresan » 3575 Şu hale nazaran ampul fabrikalarına aid araştırma lâboratuarlarında tetkikleıe nihayet verilmiy*cektir. Daha hiç bir tekâmül kaydedümemiş olan bir çok sahalar da himmet beklemektedir. Meselâ yüksek tazyikler. maddenin bizce adi şartlar alrmda malum olan hassalarını tamamile değiştirmektedir. Santimetre murabbaı başına 125 bin kilogramlık tazyikler tatbik ederek yapılacak araşMrmalar ne netice verecektir? 270 C civarında, maddenin fizikî has53İ5rı ne olacaktır? Bunlan uzun sürebilecek araştırma gösterecektir. Adına ülrra sünik denilen yüksek frekanslı ihtizazlarla yapılan denemelerde, mayileri mütecanis bir şekilde karıştırmak kabil olduğu gibi, dumanı ve sisl bertaraf etmek de mürnkün olabilmiştir. Fen adamlan, ültra sünik sahayı, balta girmemiş ormana benzetmektedirler. Adi su içerek beslenmiş olan ineklerin günde 634 gram yağlandıklarj tesbit edildiği halde kuyu suyu içerek beslenenlerin günde 951 gram aldıklan görülmüştür. Bunun sebebi nedlr? lste bir tetkik mevzuu daha... TEŞEKKÜR Buyuk kayıbımız. babamız >lus.a Reis Zade MEHMED VEFİK GERİŞ in irtıhali dolayısile gerek bizzat geleıek veya telefonla ve gerek rnektub ve telgraila bizleri teselli eden akraba ve dostlarımıza şükranlarmuzı arzederiz. Ailesi, r Muhtırası cjırdi •Çce Küçük Haberler LA FONTAİNE'DEN MASALLAR BEKTAŞİ FIKRALARI Hakikl 250 Bektaşi fıkra ve ntiktesini mıörtevi bu eaerln fldnd basımı çıktı. Toplayan: Ahmet Halit Yaşaroğlu. 100 K. BEYAZ LÂLE Omer Seyfeddinin bu meşhur eserinin 4 üncü buımı çıktı. 100 K. + Said Yahya Ural adlı üniversitell bir genç. kendisne Savcılık Basın me. muru «usü vererek, Saray Kitabevine gidip kontrolda bulunacağını söylemisse de ihbar üzerine yakalanmıstır, • EVVELKİ gece yapılan arama netlcesinde 1 kama, 1 tabanca ve üç bıçak bulunmustur. • ÇATALCA Büyükçekmece Bucak merkezinde yapılan muhtar seçimini C. H. P. nemzedi kazanrmştır. + rERİKÖYDE oturan Tevfik Özlek. ods'iııda mangal yakmak asterken, dfcktüğü gazın parlaması ile elbiselen tutuşmuş ve alevlerden kurtulamıyan 55 yasındakl Tevfik feci bir şekıide ölmüstiır. • «ADANA» vapuru dün saat 12 de 120 yolcu. 90 ton vukle Doğu Guney Akdeniz seferine çıkmıştır. yaşına YAŞASIN DEMOKRASİ Genç ve değerli muharrirlerimizden Haldun Tanerin seçme y* nefis 12 hikâyesi. Yeni çıktı. 100 kuruş. V. E. ılcbiülevvel 1 •• 6 Fazartesi g e X t t R % 3 Muhtelil boylorda çeşıtli renklerde satışo çıkanlan, doğru takvimli ve maluma+lı Ece Muhtıraları senenin •r i 1.39 12.51 f 7.23 12.15 14.34 16.46 18.251 S.37 2.38 7.25 9.48 12.00 AHMED HALÎD KİTABEVİ Bir iddiaya göre, «bizler henüz, ticarf tatbikatı olshilecek fennî nıalumatın ancak dış hududlarında dolaşmaktayız. Bir çok fennl ve teknik taşlarm kaldırılıp, altında ne bulunduğuna bakılamamıştır Ç I K T I . Bunun sebebini hangi taşın en az incan kuvvetile kaldınlabileceğini inEn çok sevilen artistlerin en eü tihab edememekte aramahdır.» zel tabloları, karikatürler, fılr*» hikâyeleri ve doğum tarihine görı karakter tahlillerile renglnleştiri)miş olan bu takvimın fiatı 250 kuruftur. MEYDAN i