Katalog

CUMHURIYE1 6 Eylul 1948 IKTISÂDE MEVZULAR Türk Amerikan tütünleri arasındaki rekabet Avusiurya ile Yazan: Dr. Nizameddin Âli Sav Türk ve Amerikan tutunlen bir kaç zamandanberi rekabet halindedir. Bakclım bu rekabetten kim galib, kim msğlub çıkacak? Umalım ki, hiç bir taraf zarar görmesin. Bunun için anlaşmak gerekiyor. Fakat nasıl ve hangi essslar dahilinde? Bugün tütün ehemmiyetli dünya mallan arasına girmiştir. Hattâ, Almanyada altmla başabaş değerde gibidir. İngilterede bir çok kimse tütünü bifteğe tcrcih ediyor. Orada işçinin bile aldığı haftalık 5 sterlinin 1 ini (yüzde yirmi!) tütüne verdiğini İngiliz ferdî istihlâk istati«tikleri göstermsktedir. Dünya taleM bu kadar önemli bir ticaret raataı üzerindeki çarpışmaların ne kadar siddetli olacağı kolayca anlaşılabilir. Turk ve Amerikan tütün 1 erinin arasındaki p;yasa kavgası da öyle bir safhaya giriyor gibi görünüyor. Tütünümüzün bir çeşnisi vardır Arcerikada çıkan Virjiruya tütününün de kendine göre bir çeşnisi var. Tütün içırek zevk işi olduğuna göre, Türk tütünündan hoşlanan Türk. Virjiniyadan hoşlanan da Amerika tütünü içecek denr.ektir. Gerçi, bundan tabiî bir şey olmaz. Lâkin, dünyada ötedenberi Türk tütününün çeşnisine alısanlar varsa. ki vardır, meselâ Almanlar, bunlara o çesiıiyi ve o zevki unutturmak için, sen bundan sonra Türk tütünü değil, Amerika Virjiniyası içeceksin, demek de oîmamalıojr. Ortada böyle bir durum olduğunu biz şahsan zannetmiyoruz. Yalnız şunu biliyoruz ki, bugün batı Almanya, Amerika sigarasile işba,' haline gelmistir. Hattâ, daha geçende, yeni çıkarılan Doyçmark para sittemirü kolayca sürmek fırsatile evvelki sevkiyata ilâve olarak Almanyaya 20 milyar Amerika sigarası birden sokulmuştur. Bizim Almanyaya satmak istediğimiz bir kaç milyon kiloluk tütün ise bir türlü Almanya yolunu rutamadı. Korkanz, ortaya konan şartlar, şurutlar devam ettikçe de tutamıyacaktır. *** Türk tütün ticaretini.ı ileri gelen uzmarJarından mürekkeb bir grup Avrupa seyahatinden yeni ddnmüştür. UzmEnlarımız Paristeki Marshall yardımı toplantılarına katıldılar, Türk tütüneüU'ğünün tehlikcli durumunu ve haklaruu oradaki 15 milletin delegelerine açık ça anlattılar. Ayrıca onlar, Paristeki tamsmalardan faydalanarak Belcika, Holanda. İngiltereyi de ziyaret ettiler ve ovadaki müstakbel müşterilerimizle doşrudan temaFİsr yaptılar. Bütün bu gayretlerden bazı müsbet neticeler çıktığını gszetelerde okuduk. Bununla beraber, gene anlaşılıyor ki, tütünlerimiz hâlâ satılamıyor. dostca konuşmalar geîeceğe maruf güzel dileklerin izharına vesile olmaktan üeri gidemiyor. Bu, bundan bir kaç ay önce. tütün davamıza bir yazı tahsis etmek lüzumunu duyarak, bu davanın faciaya dönmek istidadını belirtmiştik ve milli ıktisadımızı bir çöküntüye sürüklivebüecek böyle bir ha!e karşı vaktinde davranmak lvzumu üzerinde durmuştuk. Bunun için ilk şartın, Virjiniya tütünlerinin karşımıza büyük çapta mali ve siyasî kuvvet halinde çıkmaması olduğumı da söylemiştik. Yazık ki, aylar gectikten. uzmanlarımız yorucu seyahatlerinden döndüktea sonra da durum s&lâha dönmemistir. Türk milletine deniyor ki, Avrupa Virjiniyaya alışmışür, ondan kolay kolay vazgeçemez. Zevk meselesi olan tütün içme işini gene zevke bırakm.ahdır. Evet. zevke karışan olmamahdır, buna asıl biz taraftarız. Biz, AvTupanın kül halinde Viriiniyaya alıştığını kat'iyyen zannetmiyoruz. Yalnız şunu biliyoruz ki, Birinci Harb, bizim o zamana kadarki esaslı tütün müşterimiz olan î n giıtereyi Türk tütüniJnden mahrum bırakmıştı. Bv İkinci Harbden sonra da Avrupanm diğer memleketlerine Virjinîya sokulmuştur. Bu memleketlerden biri de Almanyadır. Bu memleket harble alâkasını kesinciye kadar biz tütünlcrimizin ehemmiyetli bir kısmmı oraya satryorduk. Harbden sonra bir müddet de dünya nakliyat güçlüğü ve ihtiyac tazyiki ile tütünlerimizin bir miktannı Almanysdan başka Avrupa memleketlerine sevkedebildik. Fakat arük ortalık düzeliyor, Amerikada Virjiniya istihsali artıyor ve dünya nakil şartlan normaileşiyor. Bundan îaydalanılarak şu veya bu memleket Türk tütününü almaktan alıkonursa, elimiz böğrümüzde kalacaktır. Bize düşen şu olmalıdır. Yukarıda temas ettiğimiz zevk değişmesi iddiasını ele almalıyız, onun sıhhatini yer yer tahkık etmeliyiz, varacağımız neticelera göre ne yapacaksak, süratle yapmalıyız, Avrupada Türk tütününü revaclandırmanın pek ciddi ve esaslı çalışmalara bağlı olduğuna kaniiz. Fakat bu çalışmalardan lehimize bir çok şeyler çıkacağ;na da inamyoruz. Şöylece bir kaç misal verelim. Seyahatten dönen uzmanlarımızın yayına verdikleri beyanatlara göre, Belçika tütünculeri Türk tütününün Virjiniyaya harman olarak katılabileceğinde muttefik imişler. Belçikada dolar azdır. Orada Amerika tütünü almak güçtür. Belçika hükumeti lüzum gösterirse. Belçika fabrikaları memnunlukla Türk tütünunü harmanlarına kanşürabileceklerdır. Işte size diplomatik veya diğer ticarî yollarla a;ılabilecek bazı imkân kapüarı. Keza, Hclandalılar bizden hemen 2 milvon k;!o kadar Türk tütünü alabileceklerini soylüyorlar. Fakat. bunu ısrar ettiğimiz gibi dolarla değil, malla mübade]e etmek istiyorlar. Biz galiba Holandaya gemi ısmarladık ve daha da ısmarlayabileceğiz. Şu halde, Hollandadan gemi ithaline karşı oraya tütun ihracı için malî tedbirler alabıliriz, Işte size Maliye ve Ticaret Bakanhklanmız için bazı inceleme konuları, Holandada mevcud imkânları daha genişletmek te mümkün görünüyor. Hollanda sade Fİgara değil. her gemiei memleket gibi. fazla pipo içen bir memlekettir. Trabzon, Erzurum gibi büyük yapraklı tütün çıkaran mmtakalanmızm tütunlerinden bazı nevileri, Hollandaya ayrıca pipo tütünü olarak göndermemiz de pekâlâ mümkündür. O takdirde, Hollanda bizden 2 milyon değil, belki bunun bir kaç misli miktarda tütün alabüecektir. Nihayet, Ingilteredeki tütün eksperlerinin bizim uzmanlarımızla Ingilterede yaptıklan temaslardan da bazı müsbet neticelere varüabilecek gîbi görünüyor. Gazetelerden öğrendiğimize göre, ingiliz eksperleri şöyle demişler: ingiliz halkmın kullandığı Virjinya tütününün lezzetini fazlaca değiştirmeden, Ingilterede imal olunan bu tütüne yüzde on kadar Turk tutunü karıştırmak mümkündür. Bunda, kendi ifadelcrine göre, hiç bir teknik müşkülât yoktur. Şimdi, biz bu malumata dayanarak bazı hareketlere geçemez miyiz? Işin azametini bclirtmek için yalnız şunu söyleyelim ki Ingilterenin 1947 tütün ithaü 350 milyon Jibredir. (1 libre 450 gram). Bu roiktar. 150 milyon kilo eder ki, yüzde 10 u 15 milyon kilodur. Sigara makinelerinde bazı tadilât yaparak bu nisbeü aşmanın imkânı olup olmadığım lâboratuvar tecrübelerile anlamamız daima kabildir. 5j5 î^î îjÇ /iliJIIIIHIIirMlllllllllMMIIIIIlIIIIIIIIIIIIIIIIIUUnil!!! Seiiir 1 Hayır! Turkiye bundan sonra tütün satmak için alıcının ayağına gelmesini bekleyemez. Bunun için her çareye başvuracaktır. Ihracatımızın yüzde 20 30 u tütündür. Tediye muvazenemizin bu en ehemmiyetli kalemini emniyct altına almazsak, paramızın değerini tutamayız, zaman zaman ayarlamalar yapmaktan da kurtulamayız. Tutün ihracını emniyet altına almak, Türk tütününün çeşni zevkini canlı tutmak, bu zevki baltalamak isteyenler olursa onlara karşı gelmek tedbirlerini bulup tatbik etmek lâzım geliyor. Eldeki piyasayı tutmak ve yenisini fethetmek, bilhassa tütün sahasında kolay değildir. Bunun jçin ihracatçılarımız ve diğer organlanmız elbirliğile ve teşkilât ve plânla çalışmak zorundadırlar. Aksi halde, yani halinden emin satıcı edasile kollanmızı kavuşturup orurursak, dostlarımızdan bugün işittiğimiz şu kaçamaklı övütleri maalesef uzun müddet işitiriz: Türkler eski hatıralannı pek tazelemesinler. Harbden sonraki yüksek tütün fiatlarını unutsunlar ve ellerindeki hazır malı ve bundan sonraki hasadı bugün ısrarla istedikleri fiatlardan daha makullerini isteyerek satmağa baksınlar. Zira, geçe kalırlarsa, daha büyük zararlara girebileceklerdir! Dr. Nbamcddin Âli SAV Ortaokula girecek öğrencilere ve ingilizce öğrenmek istiyenlere miijde: Ingilizcejn çok kısa bir zamanda öğreten kıymetli bir eser: İNÛİÜZOE YAROIMGI DERS KİTABI I Hiç ingilizce bilmiyenlere de kolaylıkla ve süratle ingilizceyi öğretecek olan bu kitabda, asıl ingilizce ders kitabındaki ingilizce kelimelerin nasıl okunacağı, manaları ve bütün ingilizce cümlelerin türkçe tercümeleri vardır Her kitabcıda ve gazete bayiinde bulunur. FİATI 50 KURUŞTUR. Bu akşam Yeşilköy PARK Gazinosunda RAŞİD İsnıail BÜYÜK TİYATRO GRUPU. Y U M U R C A K 3 Perde Yarın akşam Büyükdere BEYAZ PARK ta Dümbüilü Ortaoyunu Heyeti R I Z A ' n nın m nezaretinde 1 Bu akşam Suadiye ÇDJARDİBİNDE Yüksek Ses Sanatkârları ıMENŞURE TUNAY, KEMAL MISIRU, BEDRİYE İÇLİ birlikte. Sahra Güzeli O R T A O Y U N U 3 Fasü. Bugün matinelerden itibaren SAItAV S İ M >l VSI Yaz mevsiminin iki son süper filmini birden gösteriyor. 1 BETHSABEE Baş Rolde: (Türkçe sözlü kopyası. D A R R İ E UX D A N İ E L L E 2 SEVGİLİM BİR CASUSTUR JOHN GARFİELD (The Fallen Sparrow) MAUREN O'KARA Büyük bir aşk ve casusluk filmi. Bu müstesm programa ilâveten Olimpıyad Ovunlarının en son gösterileri ve kapanış töreni. Osmanlı tarihinde 293 sadâret tebeddülü vardır: Bunun'a beraber. ılk Türkiye ile Avusturya arasında devir karanlıkları yeni bir ticaret ve tediye anlaşma içinde bizce malum sınm yapılamayışı piyasada tenkid olmıyan bir. iki tebeddül daha olrrak ih857 = 1453 tarihinden itibaren başlayan lere uğramaktadır. Son aylar içinde timali de yok değildir; işte bundan do gayri Tıuk vezirler devrinde arasıra Avusturyadan ithalât arttığı g.bi. A layı elimizdeki yekun ancak tarihen işbaşına gelen Türklerin sadâret müdvusturyadan birçok firmalar ihracat malum olabilen tebeddüllere göredir. detleri de ceman 139 sene tutmaktadır. mallarımıza talib olmaktadırı; r. An Dikkat edılecek noktalardan biri de 293 Birinci devirdeki 169 seneyle bu 133 cak arada mevcud brr aniaşmanın yekununun eş'nası değil, memuriyet sa senenin mecmuu 303 sene eder. Bu vabulunmayışı ithalât, ve ihracatın ] y ı s ı m göstermesidir: Çok defa aynı bir ziyete gore 638 senelik Osmanlı tarihingüçlükle yapılmasına sebeb olmakta şahsın bır kaç defa sadâret makamıru de yabancı unsurların 330 senelik sadır. işgal etmiş olmasından aolayı, memu dâretine mukabil Türkler bu makamı Avusturyalılar bir anlaşma yapmak riyet adedinin 293 ü bulmasma mukabil 303 sene işgal etmişler demektir; bu için müteaddid müracaatlerd^ bulun eşhas adedı ancak 214 kışi tutmaktadır; nisbct, umumî yekunun yarısından muşlar ve bu muracaatlerir.de isra: bu iki yekun arasında 79 u bulan fark, biraz aşağıdır; Aradakı fark 22 senedir; tarihinde sadâret müddeti en çok süren ! b e n «azeteçiyim. Devlet Denizyollan ve etmişlerdir. Fakat bu müracaatlerden bazı sadrıazamların mükerrer sadâ yani 638 senelik Osmanlı taribinde Türk sadr.a'zamdır: Bu Ali Paşanın b a b a I I i m a n l a n I ? l e t m e ° « n e l Müdürlüğünde, bir netice alınamamıştır. ve en büyük bir vazifeyi, ne retlerinden mutevelliddir. olmıyaniann sadâret müddetleri Türk sı Çandarlı Hayrüddın KaraHalil PaTürkiye Avusturya ticaicf ve öUçüncu Murad devrinde bir arahk sa lerden 22 sene fazîa demektir. şanın sadâretini de 19 ssne gösteren istedim, ne istcrim ve ne de verseler deme anlaşmasının hükümlori bun dâret makamı lâğvedildiği için. .VckilMükerrerler sayılmamak şartile Os bazı rivayeüer mevcud olmakla bera kabul ederim. dan bir müddet evvel tesb.ı edilmiş İSaltanat> unvanüe ve «MühriHü manlı tarihinde en uzun sadâret Çan ber, ancak 14 sene sürmüj olduğunu Şimdi bu mukaddemeden sonra. Devtı. Ancak. Ticaret Bakanlığ. anlaşnrj j mâ\ı'in. u hâmil olmamak şartile hu darlı Ali Paşanın 19 sene suren sarâ gösteren d:ğer bir takım tayin ve ölüm üzerinde mevcud ihtilâfı haıledecek j k u m e t e r i v a s e t e d e n B o ş n a k L a l a M u E . retidir; en kısası da zurnazcn Muftafa tarihleri de rivayet edilmekte olması let Denizyollan Idaresini >alnız benim b r formül forl b l l j tafa Pafa tabiî bu hesaba dahil değildir. Paşanın yalnız 4 saat sürebilen sadrı bunun sadâret müddeüni ^üpheli bırak tankid etmediğimi. bu İdare ile temasta bir bulamamış ve anlaşma olan herkesin şikâyetçi ve denizciTfkten da imza edılememişti. Osmanh tarihinde isimleri malum olan azamhğıdır'. maktadır. Öğrendığımize göre, Ticaret Ba 214 sadrıa'zam mılhyetierıne gore şoyOsmanh tarihini Oman Gazi devnnMükerıer sadâret adedleri bakımın anla\an her arkadaşın tenkidci olduğukanlığı, Avus^uryaya tütün ıhracı le tasnif edüebilir: Bunlann 79 u Turk, den Istanbulun fethine kadar, Istanbu dan ikinci Abdülhamid ve Beşinci Meh nu soylemek isterim. Nitekim aziz dosgibi hâdiselerden sonra anieşma ü 16 sı belki Türk, 31 ı Arnavud. 2 sı lun fethinden Tanzımata kadar, Tand med devirleıinde sık sık işbaşına gelen tı.ııı. kıymetli gemi inşaiye mühendisi zcrınde yer.:den çahşmalara oaşlamı;. belki Arnavud, 11 i Boşnak, 3 ü Hırvat, mattan Birinci Meşrutiyete kadar. bi ve halk arasında «Şapur» lâkabile anı Naci Ark, geçen gün Aksam'da çıkan, tır. Gelecek ay anlaşrnarrn Vivanada 11 i .Gürcü, 4 ü Rum. 2 si Ermeni, 2 sı rinci Mesrutiyetten ikinci Meşruüyete lan Said Paşa 9 sadâretile bütün Os hakikaten çok güzel bir yazisında, bir mzalanması muhtemeldir. I müddettenberi jazmak istediğim halde, • Italyan, 9 u Abaza, 3 ü Çerkes, 1 ı Rus, kadar ve nihayet ikinci Mesrutiyetten manlı tarihinde birinci gelen sadrıan'.uyucularımı bıkürmamak için yaı1 i Sırb, 1 i Bulgar, 1 i Pomak, 1 i Hır saltanatın ilgasma kadar 5 devre ayıra zam vaziyetindedır. madığım bir mevzua temas ediyor. Naci vat yahud Macar, 2 si Rum yahud Hır cak olur^k, her devrin en uzun ?aHâreIsmail Hâmi Danişmend Aık, yazısında Denizyollarma gelecek vat, 2 si Arnavud yahud Rum, 2 si Anierikalı mütehassıslann bugUnkü Frenk yahud Rum, 1 i Herseklı Isiâv, idarecilere bazı mefruz sualler sorduk1 i Daimaçyah Islâv, 5 i belki Arab, 8 i larını tasavvur ediyor. Işte bu sullerBir haftadanberi memleketımi?de buluna^ miiliyeti meçhul devşirme, 1 i milliyeü den bir tanesi: Avıı«lurya lahtının vârısi Arşiduk Otto ve meçhul dönrnedir ve 14 ünün de milli«Bir başka mütehassis soruyor: kardfjı. dun hususi uçaklarite Şama mute yetleri hiç malum değildir: Bumlardan veccıhen Yeşüköyden aynlmıslardıı. Gemilerinizin seyir jurnallarını milliyetleri meçhul olanlarla muhtelif Milli Eğitim Bakanı şehrünizde tPtkik ettim; misal olarak sunlar üzemilliyetler izafe edildiğinden dolayı hiç Mılü Eğıtım Bakanı Tahsın Banguoğlu, dun linde duracağım: 5000 tonluk Ödemiş bir grupa ithal edilemıyecek vaziyette Anksî?dan çehrimize gelmıştır. şilepiniz yeni geldiği vakit bir ay boşubulunanların 30 u bulan yekunu bir taHacılara döviz verilemiyecek boşuna Istanbulda şamandırada yatmış; raia bırakümak şartile antropolojik Bu sene hacılara ddviz venlmemesi husuEdirne şijepiniz yüksüzlük yüzünden gruplara taksimi şdyle bir netice veresunda Hı.kumette bır temayul vardır. Bıı2,5 ay sefere çıkamamış, onar bin tonrcdan tasarruf edılecek ddvizfer, daha lu bilir: 119 gayriTurk sadrıa'zamdan iuk Çoruh ve Yozgad şilepleriniz son ?uml'i yerlere sarfedılecektir. asıl ve menşeleri malum olmıyan veaylar zarfında 25 ve 30 gün kadar Beyahud ihtilâflı bulunan 30 kişi çıkanlMaltaya sevkedilen yumurtalar siktaş önünde demirli kalmış ve biri MaltfVa sterlın mukab.lr yumurta Ihra dıktan sonra geri kalan 89 kişinin 33 ü ayrıca 10 gün kadar İskenderunda bekcına baçİ2nmıştır. Ilk partıyi teşkıJ eden Arnavud, 23 ü Kafkas, 20 si Islâv, 5 i lemiş. Her biri günde 1500 ilâ 3000 do?.00 sar.dık yumurta \ola çıkarılm'stır. An belki Sâmi, 4 ü Rum=Elen, 2 si Lâtin lar getirebilecek bu yeni gemiler neden Jaşm^ gereĞince Maîta\a 500 sandiK yumıır ve 2 si de Ermeni zümrelerine mensubla ıhrac edilecektir. tebaası milyonlan geç böyle bekletiliyor ve hazineniz zarar Madam Kosenkina adlı r^ğretmen y Sovyet dur. Bu vaziyete gore 214 ü bulan uIlindistandan yapılacak ithalât mumî yekuna nisbetle Türk oldukları Rus kadınının günlerce telgraf tel miş ^ulunuyordu. Bunların bir kısmı görüyor? Efendim teknik sebebler.. Hıı.dıstan hukumen Istanbul Tıcaıet vr muhakkak olanlann 79 u bulan sayısı lerıni harekete getiren hâdisesi Sov nazistler tarafından kurulan Vlosov S..,ı^v OdaMna muracaat ederek, Turkıyc H:mm!.. Peki... Geçen gün de hayet Rusyadan kaçanlar ve r.urriyete ordusuna iltihak etmiş ve Kızılordu üçte birden biraz fazla tutuyor demeki(,in yenıden 142 ton jut kozası ayııldığını ile şiddetli muharebelere girişmişvuz ve fabrikalarda 15,000 tonluk Kokavuşmak isteyenler üzerine dikkatir: Türk olmaları muhtemel olan 16 blld'rmjŞtır. ti çekmiş ve bu adamlarm kim ol lerdi. Nazistlerin haro sırasıiıda Ki caeli gaz geminizi gördüm. Bir buçuk sadrıa'zam da bu 79 a ilâve edildiği Eski Inçiliz Büyük Elçisi gitti dukları, ne yaptıklan ve sa'/iıarmın yef Smolinski ve Minskte karduk ay kadar tamiri varmış. Bu gemiyi ye» HuJumetımızın misafıri sıfatıle bır mud takdirde, muhtehf mıiiiyetleri temsil edctterberi memleketimızde bulunm.ık'a olan den 119 kişiye kaışı milli kemmiyet an hangi nisbeti bulduğu merak edilen ları Rosenberg teşkilâtına da bir çok n> aldınız, Amerikada isteklerinize göRuslar iltihak etmiş bunlatın bir re tamir edildi geldi; daha iki üç sefer Ingılterenin Ankara eski Büyuk Elçısi Sır cak 95 i bulabilir ve bu da umumî ye meseller arasmda yer Fercy Loraıne. refakatinde jevce'i Lady kuna nisbetle yarıdan çok aşağıdır; milHer şeyden önce dikkati çeısen bir kısmı Almanyaya geçmiş bır kısmı yapar yapmaz fabrüa rıhtımma bağlaLorsıne bulunduğu halde. dun saat 13 te da Almanlar tarafından Almanyada dınız! Günde 5 ilâ 6 bin dolar getireFan Amerıkan ucağıte Londra;a hareket et liyetleri malum olmıyan 14 sadrıa nokta Sovyet Rusyadan kaçar» kim çalışmak üzere kaçırılmışlardı. cek, uzun zaman âtıl kalması, memleselerin bir tek esas etıafıncia birleşzamdan bazılarının Türk oîmaT< ihtimali miştır. kadar olmamak ihtimali de vârid oldu tıklerıdır ki o da Sovyet Buiiği dı Yalta anlaşması bunlardan ?oğunun ketinlzde hattâ bir akaryakıt buhranı Valiyi ziyaret edenler iadesini gerekleştirmiş bu.Tİar da dahi yaratabilecek böyle bir durum neÇehrımizc yeni gçlen İspanya Bsskor=olosu ğu ıçın. 95 yekunu en nikbin hesaba şında yaşamaktır. kamyonlara ve trenlere doldvrularak den hasıl oldu; yeni olmıyan bu tamir Manut' Belmoral ile Ingıltere Sefaretı Ba müstenıd demektir. Herhalde bundan Bu şekilde hareket edenlenn çoğu 51., Muşavıri Yuzbaşı B. W. Allen ve Irak sonra bulunabilecek vesikalarla bizim İkinci Dünya Harbi sonunda ken doğuya doğru sevkolunmuşıar Rus ihtiyacı Amerikada iken neden görülHukumeti Dahiliye Vekili Mustafa El'Omerî. görememış olduğumuz membaların bu dilerini batı taraflarında bulan ve lar bunların bir kısmını öldürmüşler, memij ve bu işler de vakit kaybetmeden Marbu 1 Vslı ve BeTedıye Reisi Dr. Lutfi vaziyeti daha fazla aydınlatmak ihti tekrar memleketlerine dönmek is bir kısmmı da köle işçi olmak üzere beraber yapılmamış? Ehemmiyetsiz gibi Orta Asyaya, Sibirya, yahud Kolya görünen yalnız şu Kocaeli tankeri tamir Kırdarı m?kfmınds zıjar^t etmişlcrdır. mali de yok değildir. temedıkleri için buralardan ayrılİthalât formalitelerinin na altın madenlerıne yollarr.ışlardı. beceriksizliği işinde dolayı?ile 800.000 Türk unsurunun ale\hinde olan bu mıyan hattâ mümkün olduğu Cerece Batı devletlerinin 1946 ortaiarmda Türk lirası kadar döviz zararınız olduhafifletilmesine çalışılıyor de batı içinde uzaklaşanlardır. BunRuslan yurdlarına iadeden vazgeç ğunu musasdenizle sövliyeyim; hiç olI'halâta aid formül.telerin mumkun olduğu rakam nisbetsizlikleıine mukabil, bilher kaaar haf:flemesi yolundaki gayretler de hassa dikkat edılecek çok muhim bir laran bir kısmı da harbdenoeri melerinin sebebi, Ruslarm bu kararı, mazsa bundan sonraki tamirat işlerine j fırsattan istifade ederek ask. rlikten vam etnıektedir. ithalât Burosunun butun nokta vardır ve o da Osmanlı devletinin yığm yığın intihar ederek karşıla dikkat edilsin! vazıfelerinın Ticaret ve Sanayi Odasına dev teşekküiündeu Fatihin Islanbul fethine ve sivil memuriyetlerden kaçpn Rusmaları idi. Diğer taraftan bir çok redılrresi üzerine Oda. bu hususta bir toplardır. Bu ikinci kategoriye mensub Bu suallere, bilhassa Kocaeli tankerllan'u yapmış ve bir komisyon raeydana ge kadar teselsul eden ve hep Anadolu olanlann sayısı asgarî beş bindir. Sovyet tebaası olan Ruslar, memletirmi;tir. Çalışmalarına devam etmekte r Türklerinden çıkan ılk veziria'zamkete dönmektense vekrar >açmayı nin biij'ük tamire neden muhtac olduIan bu komisyon. ithalât ıslerinin en kolay laıın muazzam bir devlet kurmakta ılk Salâhiyetli bir Amerikan mjKam ta tercih etmişler ve kaçmak 4 çi" çare çu sualine, İdare cevab veremez. Çünsekıfde \apılmasının yollarını arıyacak ve Osmanlı padişahlarile beraber âmil ol rafmdan verılen ve bir Amerikalı ler bulmuşlardı. kü tanker Amerikada iken mütchassts hazırladığı raporu Odaya sunacaktır. muş bulunmalarıdır: Türk olmıyaniann gazete tarafından neşrolunsn malugeçinen akıl hocalan. tamiri ucuza mal Alâkahların verdikleri malumata gore. komata göre batı devletlerin:n işgal Harbin son bulması üzerine mif>cnun hazırladığı rapor. Ticaret Bakan sadârete geçmeleri Istanbulun fethile sahalarındaki mültecilerin fayısı 15 tebaası arasında sahte pasaportla etmeğe kalkışmışlar ve geminin kazanHğmca da eh«mm.iyetle e!e shnırsa. ilhalât Turk Impaıatorluğunun sağlam temelbin ile 20 bin arasındadır ve banlann kaçmak cereyanı başgöstermış, bu larmı esaslı surette tamir ettirmemigformalitelerinin butun güçluğu ortadan kal ler üzerinde istikrarından sonradır. arasında Rus erlerinden bu;iayarak nun neticesi olarak kendilerini Leh lerdir. O zaman bir kaç bin dolar takac..ktıı Osmanlı tarihi nisbeten en kuvvetli Rus generallerine kadar her çeşid li, Amerikalı, Baltıklı, hattâ Türk sarruf etmiş gibi görünen îdare, simdl Bir genc. tramvaydan atlarken rivayetlere göre 683=1284 tarihinde Osgemi Halicde yaltığı müddetçe 800 bin insan bulunmaktadır. veya Arab olarak gösteren bjnlerce man Gazinin ilk muharebesi olan (Eryaralandı lira tııtarında döviz tararım hem de Harbi takib eden ılk yılda Sovyet ve binlerce Rus, yurdsuzlar kampla dolar olarak sineye çekecektir ve ben musademesile başlayıp Bcyoğlunda, Kumbarasılar yokuşunda '& menibeli) rında yer almışlardır. İki, üç sahte sayılı exde oturan Kirkor adında bır gene. 1341 = 1922 senesi 14 Rebiülevvel = 4 Rusyadan ve Almanyadaki Sovyet de dayanamayıp soracağım: Kuruçejmede tramvaydan ailarken başı elek teşrinisani cumartesi günü Tevfik Paşa bölgesinden batı bölgelerine kaçmak hüviyet tajıyarak şehirlerde ikamet Ya bu zarara ne buyurulur efentrik direğıne çarpmıj ve ağır Eurette yara kabinesinin istifasile nihayet bulur: Bu hareketi geceli gündüzlü devam edi eden Rusların binlen aştıkkrı mudim? lanmıştır. hakkak sayılıyor. Buııların arasında müddet Milâdî takvim hesabile tam 638 yordu ve ancak bir sene önje Sovyet Bunu sorunca da kabahat bende mi? 10 senelik kansmı yaralıyan sene tutmaktadır; işte bu 638 senenin hükumeti buna mâni olmak n,ın şid son derece enteresan şahsıy«\ler bu Albh at^kına, siz söyleyin aziz okuyulunmakta ve bunların yerli komüdetli tedbirler almıştı. Sovyetlerin başından 857=1453 Istanbul fethine kaşoför nistler, yahud Sovyetler tarafından cularun. Şehreminınde, Çakal sokağmda 69 numaralı dar geçen 169 senelik ilk devirde cVe işgal kuvvetleri nezaret altınia tutu kaçırılmalarma meydan vtrmemek luyor ve bunların aileler, Sovyet evde oturan Ismaıl adında bır şofor, bir kıs zâretiuzmâ* yahud «Sadâretiuzmâ» kançlıl" meselesi yüzünden çıkan kavga BO makamında hep Türk vezirler bulun Birliği dahilinde rehine muamelesi için isimleri gizli tutulmaktadır. nund? 10 senelik karısı Emineyi makasla ya muş ve Osmanh Imparatorluğu bu ilk görüyordu. Bu yüzden firar hâdiseBunların arasında profesörer, taralamıştır. nınmış ilim adamları, generaıler, gadevirde devletle hükumetin başmdaki leri az çck durmuştu. Bir esrarkeş çiğnenerek öldü kıymetli Türk padişahlarile Türk vezirBuna rağmen Sovyet suteminin zeteciler velhasıl Sovyetler BırliğinTophane sakinlerinden İbrahım Korkma, leri tarafmdan kurulmuştur. pençesinden kurtulmak isteyenlerin de mümtaz mevki kazanmış kimseler adında bır gahıs, kullandığı beyaz «ehirın bu dereceye varması büyük bir" e bulunuj'or. Bunlar, kendilerini iltica •esırile yolda sızmış ve karanhkta oradan hemmiyeti haizdi. Bunların l.epsinin ettikleri memleketlere mal edemegeçmekte olan Muhiddinin idaresindekl atrı arabsnm altında kalmıstır. Ağır yaralı olasayısını bildirmek kolay rteğildir. dikleri gibi hüviyetlerini de açıklar^k Beyoğlu Hastanesine kaldırılan Ibrahim.» Çünkü bunların çoğu hüviyetlerini yamamakta ve bu yüzden bu dünyadamarlarmın kopmajı netıcesinde ölmuştür değiştirmek ve sahte hüviyetler kul da âdeta birer hayalet gibi yaşamakCesed' muayene eden Adalet Doktoru, Morlanmak sayesinde Sovyet O'idudunu tadırlar. Bunların bu yaşayışı da Istanbul atleüzm birincilikleri iki gün ga kaldırtmıştır. aşmağa ve batı memleketlerine iltica memleketlerinde yaşamağa tercih et devam eden müsabakalardan sonra neAhlâk Zabıtasmın faaliyeti Türkiyenin En Büyük etmeğe muvaffak olrnuşlardjr Gerçi meleri, yurdlarmda neler çeVtiklerini ticelenmiştir. Londradan dönen bazı atAhlâk Zabıtası, Be}'oğlunda yaptığı arama ( Kadm Gazetesi bu mültecilerin beş yüz binı aşmış belirtmeğe kâfi gelir. letlerin Istanbul birinciliklerine iştirak \e taramalar sonunda bazı uygur.suz kadm | olduğu muhakkaktır. Fakat t u rakaBu son günlerde açığa vurulan etmemiş olmalanna rağmen bu müsaE Y L Û L S A Y I S I 9 ları yakalıyarak muayeneye sevketmıştir. mm milyonlardan da fazla olduğu Sovyet cennetinden kaçmak mesele bakaların hareketli olduğunu yazmak Bütün yazılar renklerle ve Bir evin çatısı yandı umumiyetle tahmin olunmihîadır. sinin tarihçesi bu mahiyectedir. Ve güçtür. Dün de işaret ettiğimiz gibi Isresimlerle gösterilmiştir. Sirkecide, Salkımsoğijdde. Ebussuud cad j bunun içyüzü hakikaten yürekler tanbul şampiyonasının bu kadar sonük îkinci Dünya Harbı son bulduğu d?smde lâstıkçi Hacıbabaya aid 36 numaralı | P a f t a i l â v e s i l e acısıdır. ve durgun olması istikbal için ümid kıs:ralarda Almanyada Avusturyada evin çatısı bilinmıyen bir Mbebden dolavı 40 sahife 50 Kuruş ve Avrupanın sair memleketlerinate= afaii: ve kısmen yanmısîir. Yeruşeıı Süha Sakıb TANER rıcıdır. Atletizmin yurdumuzda gördüğü İstanbul T A N Matbaası ttfaiyc. yangınırı bu.>ümesini önlemistir. Za alâka kısırdır. Pek az seyirci önünde bıta tahkıkata başlamıştır. yapılan müsabakalarda bütün gayretlerini sarfeden atletler şu dereceleri elde Cihangirlilerin Belediyeye etmişlerdir: teşekkürleri ve bir ricaları ALMANCA . TÜRKÇE 100 Hamdi 11^; Erdal 11,4, Cıhangırliler, uzun zamandanberi kendıl^ri ıcin bir derd kaynağı olan Karadut caddeUç adım Güner 13.62; sınin tamirme, Valımiz Dr. Lutfı Kırdaı m eiıCirid atma Ulvi 43,80, Bülend 43,12, riİ3 Eelediyece nihayet baş'.andığından dolavı Birinci baskısı 3 ayda kapışılan ve Rus cennetinin lçyflzüniJ bütün Sırıkla atlama Munir 3,40, Sudi 3,03 teşekkur etmektedırler. Cihangırhler. bu taADNAN HALET TAŞPINAR 400 metre Sadi 51,2, Doğan 52; çıplaklığile anlatan bu kitabın 2 nci baskısı, Kravchenko'nun Amerikan miratın bir an evvel bıtırilebılmesi \e uzun 1500 metre Cahid 4.05.5, Nuri 4.21.6, Genişletilmiş ikinci tabı Senatosuna vermiş olduğu gizli raporun da ilâvesile piyasaya arzedilmiştir olan anacaddenin yağmurlardan evvel onsrilması için birkaç amele fazla gondenTdigı Bu ayın sonunda atletlerimiz TürkiFiatta fark j o k r u r . Karton cildli 5 CUdli B^ Liradır. Tevzi merkezi: Galata Sermet han takcliıde işlerin daha çabuk bi'.eceğıni düye birincilikleri için Ankarada mevsiNo. 1 (Hasan Deposu sırasında) şunnıektedirler, min son müsabakasmı yapacaklardır. BERKALP KİTABEV! Ankara Diğer taraftan Cihangirlilerin. Belediyeden Türkiye birincilikleri, her taraftan rieaİEM, Karadut caddesınden sokulecek taşgelecek atletlerin yapacakları müsabaların bajka taraflara gönderılmenıesi ve 'uunların Cihangirın tamaraen toprak olan kalarla herhalde çok parlak olacaktır. <VATAN» ailesinin acı kaybmı dünkü sayımızda teessürle bildlryollaıına hiç olmaza Arnavud kaTdırımı miştik. Ömer Brsim =e1clinde dösenmesidir. Bıhndiği gıbı gıızel Başmuharririmiz Ahmed Emin Yalmamn. Tatko Şirketl Müdürlerinapartımanlarla suslu bu semtın ara sokakları den Rifat ve Mustafa Yalmamn pederi, Malatya milletvekili Mahmud kışın çamurdan yazın tozdan geçılmez bır naldedir. Nedim Zapcının, avukat Namık Termin ve Tatko Şirketi Muhasebe Müdürü Emin Bayçu'nun kayınpederi, muhterem büyüğümüz Nüshası Lü kuruşttu. 10.9.948 cuma eiinü akşamı ZİLKADE 2 PAZARTESİ OSMAN TEVFİK YALMAN'ı bugün toprağa veriyoruz. AboneŞeraiti n j * 7 t Yeni sinema mevsimine Eski gazeteci, muallim ve sanatkâr merhum Osman Tevfik Yalmanın 300 Ki fc cenazesi hugün saat 12 de Taksim Bahçesi karşısındaki Çeylân apartımaa BAŞLIYOR «00 . 1 v> S nının 1 numaralı dairesinden kaldırılarak. Tesvikiye camiinde kıhnacak •Sc 1500 • a < DİKKAT: Sinemamız 69/948 c olan öğle namazını müteakıb Feriköyündeki ebedî medfenine gömülecektir. 280T . Merhumun arzusuna uyularak çelenk gönderilmemesi rica olunur. Vrsati 13,13 16,50 19,35 21,11 4.18 Pazartesiden Cuma gününe I K K A 1 kadar kapalıdır. VATAN AİLESİ gonderilen «vrak »e JBZI1MX Ezani | 5,37 ı 9.15 13 00 1.33 9.12 ne;redllsla edilmesln iad» elunmaz. tlflnlardnn meıullyrt babul îki memleket arasında »nlaşma bulunmaması işleri güçleştiriyor haberleri Sadaret ticaret ana hatları İSHAİL HAMİ DANİSMEND TURKIYAT BAHISLERI HEM NALINA MIHINA Ya, bu zarara ne buyurulur efendim? evlet Denizyollarının, iyi İdare edilmediğini ve memleket denizciliğine, devlet hazine • sine pek büyük zararlar rerdiğini gördükçe kendimi tutamıyor; sık sık okuduğunuz tenkidleri yazıyorum. Bu yazılan şahsî bir infial ve ihtirasa atfedenler az da olsa bulunabilir. Hattâ geçenlerde, Genel müdürlüğün şöyle biı sı zavallı erkânından biri, bir tajudığıma şöyle bir cevher jumurtlamı?: r a t e r t i b Bizim Idareden yüksek maaşb bir vazife istedi; vermedik de ondan dur» tnadan tenkid ediyor. Bunu söyliyen zata ?öyle haber gön2 Köprülü zade derdim: Ahmed Paşanm sadâreti; 15 sene, Ben, Devlet Denizyollan İdaresin4 2Ün; den iyi ve başanlı çalışmadan başka hiç 3 Alî Paşanın beşinci sadâreti: 4 bir sey i«temem. Fakat, denizcilikle en sene, 6 ay. 23 gün; 4 Halıl Rifat Paşanın sadâreti: 6 küfük ilgisi bile olmıyan dairelerden oraya gelen bu zat. emin olsun ki meserıe. 2 gün; 5 Said Halim Paşanın sadâreti: 3 selâ kendi vazifesini kabul etsem, en ar ondan 10 defa daha iyi iş görürüm. sene, 7 ay, 22 gün. Yukarıda da görüldüğü gibi, bu beş Çünkü 40 yıldır denizcilik aşkile yoreği çarpan, dıırmadan okuyan. sorup ara?devrin birincisındeki Çandarlı Ali Paşa bir amatbrüm. Fakat valnız o devirde deeil. bütün Osman'a j <lran v e D ! Arşidük Otto, Istanbuldan Şama gitti İ H  D İ S E L E R Sovyet Rusyadan kimler ve kaç kişi kaçtı? Yazan: Siiha Sakıb Taner (fanvnuu Istanbul alletizm birincilikleri bittî İÜ VICTOR KRAVCHENKO TEKNİK LÛGAT HÜRRİYETİ SEÇTİM ATLAS Sinema ve Tiyatrosu CÜMHURIYET I