Katalog

ünyoda ARDA /ecruie 25 mcı yıl Sayı: 8670 u mh u riy e t K U R U C U S U r Y U N U S NADİ Telgrai ve mekrub adresi: Cumhuriyet, îstanbul Posta kutusu IstanbuJ No. 24t T«lefaalar; Umuml Santral Numarjua: 24298. Yas İfleri: 24299. Matbaa: 24290 NECİP FAZIL KISAKÜREK HALKADAN PIRILTILAR Abdülködiı i Geylânî, Bsyizit Bistami, Cüneydi Bağdadî, Imamı Gazalî, İbrahim Ethem. Habibi Acemî, Mevlâna Celâleddin Rumî, Muhiddin Arabî; Seyit Ahmet Rufaî, Şemsi Tebrizî, Zunnuni Mısrî, gibi.. üç yüze yakın eâzimı ,ı2 dair elmas ve İslâmın, İslânı llaçılası bin çiçek pırlanta sözl ^ ş îtır damyerine bin ^ lark kütüpanesinde laları. 3 liradır] Perşembe 30 Eylu! 1943 Amerikanın Balı Avrupayaj Şatıiı devletler Korisey '" n resmen başvurdular askerî yardım plan Trygve Lie'ye verilen notada Sovyeİ Plân, Avrupaya kalkınma programı nümune ittihaz edilerek hazırlandı NewYork 29 (a.a.) (Eeuter) Bu [ gun Washington'dan NewYork Times gazetesine verüen bir habere göre Avrupanm kalkınma programı nümune ittihaz edilerek hazırlanmış olan bir Batı Avrupaya askerî yardım plânı ocak ayında yeni Amerikan kongresine sunulacak olan ilk meseleler arasında bulunacaktır. Batı Birliğinin müşterck savunma teşkilâtı Amerikada alâka ile karşılandı Londra 29 (B3.C.) Batı Birliğini teşkil eden Ingiltere, Fransa, Belçika. Holanda ve Lüksemburg tarafından müşterek bir savunma teşkilâtı kurulması, Amerikada alâka ile karşılanmıştır. Bilindiği gibi teşkilâta batılı beş devlete mensub kara, deniz ve bava kuvvetlerinden mümessiler iştirak edecektir. Arkası Sa. 3, Su. 1 de Âskerî yardım plânı, ocak ayında yeni Anterikan sunulacak olatı ilk meseleler arasmda bulunuyor Rusya dünya barışını doğrudan doğruya tehlikeye atmakla itham olunuyor kongresine Genel Kurul toplantıları sona erdi Yugoslavya Amerikaya şert hücumlar yaptı , I Amerika. Akdeniz muarız değildîr ashington Büvük Elçimiz Feridun Cemal Erkinin, Washington'da gazetecilerle ilk defa görüşmü.s olduğunu bildiren 18 eylul tarihli bir haberde şoyle deniliyordu: «Türk diplomatı, Avrupanın tecavüze karşı üç müdafaa sistemile korunabileceğine kaııi olduğunu söylemiştir. Bunlardan biri halen mevcud olan Batı Birliği anlaşrnasıdır. Buna. biri Akdeniz devletlcri. diğeri Şimali Avrupa memleketleri arasmda olmak üzere, iki birliğin daha ilâvesi lâzım gelmektedir. «Tehlikeye karşı bu üç birliğin beraber çahşabileceğine işaret eden Büyük Elçi, bu müdafaa sistemine Amerikanın da silâh ve teçhizat yardımile iştirak edebileceğini belirtmiştir. •Feridun Erkin, Türkiyenin henüz hiç bir birliğe girmeğe teşebbus etmediğini, fakat Akdeniz bolgesi müdafaa birKğinde yer alabileceğini söylemiştir. > Büyük Elçimizin bu sözleri ürerinden fcir kaç gün geçtikten sonra Amerikada goyle bir haber yayrnlandı: «NewYork 20 eylul Amerikan resmi mahfilleri, Türkiyenin Washington Büyük Elçisi Feridun Cemal Erkin tarafından bir Akdeniz birliği teşkil edümesı için yapümış olan teklife Amerikan hükumetinin muarız olduğunu bildirmişlerdir. «Amerikan Dış Işleri Bakanlığı şimdilik yalnız Iskandinav birliğinin teşkilirıi desteklemeğe karar vermiş bulunmaktadır.» Biz, o zajnan Birlcşik Amerikanın, Akdeniz deTletleri arasmda bir pakt akdini tasvib ermemesini, doğrusu hayretle karşılamıştık. Çünkü Amerika, Akdenize büyük ehemmiyet veriyor, orada gittikçe arttırdıği deniz ve bava kuvvetleri bulunduruyordu. Akdeni? bolgesi, bugün dünya siyaseti bakımından, yarırj bir harb olursa dünya stratejLsi bakımındarj büyük ehemmiyet) haizH' r Konseyin, şikâyetle pazar tesiden evvel ilgilenmesi beklenmiyor, siyasî çevreler netjceden ümidli görünmüyor Amerikanın Rusyayı protestosu Sovyetler, Berlinde hava nakliyaiını fehdid ediyorlar Amerikalılar 24 Rus kam Mareşal Montgomery Bağımsızlann seçim mücadelesi başladı Dün Ankarada ilk nufkunu söyliyen bağımsız bir aday, Halk Partisi adaylan secimin neticesini evlerinde bekliyorlar, dedi Ankara 29 (Telefonla) mette faaliyct halindedirler. İki Ara seçünleri dolayısile çeparti arasmdaki mücadele, şidli istikametlere doğru prosadece, iştirak nlsbetinin »z pagandalar. son günlerde hıuveya çok olması hedefine inru arttırmıştır. C.HP. çevrehUar etmiştir. iktidar partisi ile sandık başı mücadelesi. lerinin, başlıca hedef olarak bu vaziyette sadece bağrmsız seçim i kazanmaktan ziyade, adayların omuzlarmda kalmış seçimlere çok miktarda vaaibidir . tandaşın katılmasını istedikleri aşikârdır. İktidar partisi Bağımsızlann mücadelesi adma yapılan konuşmalarda, Gelen haberler, bağımsızlabilhassa bu noktamn gözetilrın da bir çok yerlerde bu sadiği görülmüştür. hrdaki faaliyetierini arttırdıkSaid Sakarva Bsşbakan Hasan Sakanın. larmı gösteriyor. Bunların abu gezUinde, dolayısile de olsa seçim ra?ında Bolu milletvekilliği için adaylıpıopagandasını ihmal etmediği müşa ğını koyan Sakao r a . şimdiden yahede edüiyor. rran bir mücadeleci olarak anılmaktadır. Muhalefet çevreleri ise aksi istika Arkast Sa. 4. Sü. 7 de Kominformdan küfür yiyen Kandelj'in yaptığı ı hücumlara Vichinsky ı bile aldırmadı ' 29 (R.) Birle?miş Milietler Geyonundaki yiyecegi Batı nel Kjrulu bugün sabahleyin toplanmiftır. Toplantıda ilk olarak Bolivya delebolgesi halkına dağıttılar ge?i söz almış ve İspar.ya aleyhinde veMarsh^ll, Bevin ve Schuman, kendi aralarında yaptıkları toplantıda Londra 29 (B.B.C.) Berlindeki Arilmiş bulunan kararın kaldırılmasını Paıis 29 (B.B.C. nin muhabiri bildi durumun zuhuruna sebeb olmuştur. Bu merikan makamlan bugün Rus işgal istemİFtir. Delese aynı zamanda İtalya Arkan Sa. 3, Sü. 2 de riyor> Inşillere, Fransa ve Birleşik yüzden Beriin halkı açhk, sefalet ve komutanlığına bir nota vererek, 9 SovAmerika hükuraetleri. bugün Birleş türlü hastahklara maruz kalmış, diğer yet avcı uçağınm, Rus işgal bolgesi ümiş Milietler gcnel sekreterine müşle taraftan üç de»'let, kuçük düşürülmek zerindeki hava koridorunda. Berline rek bir nota vererek Rusyanın Berlini gibi bir vaziyetle karşdiaşııuştır. Bu gitmekte olan 2 Amerikan uçsğlna muabluka altına almakla dünya banşını yüzden dört devletin Berlini müştere sallat oluşlarrnı protesto etmi|lerdir. tehlikeye attığını bildirmişler ve bu ken idareye aid anlaşmaiarına mugayir Notada bildirildiğine göre bu avcı u miibim medelenin Güvoolik Konşpyi i a >A*n b« durumu Biir^mıy Mıîlettr JSII* rafmdan tetkikini istemişlerdîr. Müşte yasasının ikinci maddesine de aykırı dır. Amerikan makamlan, hava errmiyet rek notada anlatıldığına göre Sovyet düçmektedir. Bıından başka üç devlet Rusya Almanyadaki batı işgal bölgele bu durumu Birleşmiş Milietler anaya talimatnamefine ayları bu gibi hareketrile Beriin srasında taşıt ve ıılaştırma sasının yedinci bölümile alâkalı gör lere derhal son veriimesini istemişlervasıtalarını tahdid etmçkle cidHî hir mektedir. Arkası Sa. 3, Sü. S te dir. Son günlerde, hava koridorlarında buna benzer daha bir çok hâdiseler ceSanıklann neşrettikleri eserler reyan etmiş olup, Sovyetlerin Berlina hakkınca bir profesör şahsî yapılan hava nakliyatını yavaşlatmak gayesini gürtükleri tahmini ileri sürülkanaatini söyledi müştür. 24 Rus kamyonu ınusadere edildi Londra 29 (a.a.) (byum) Berlinde Arkast Sa. 3, Sd. 3 te Solcıı hocaların durusması Almanya başdöndürücü bir süratle kalkınıyor Batı işgal bölgesinden dönen Avni Meserretçioğlu, Almanyaya dair meraklı malıımat veriyor Sovyet Rusya ile peyklerinin kızıl seli, Yakınşarkı, Ortaşarkı çiğniyerek Akdenize inmek için, fırsat koUamakta tnünasib zaman. tnüsaid hava bekleraektedir. Kızıl çarların. şerrüihalefi oldukları Deli Petro gibi çarlarrn doymak bilmez istilâ politikasını üstelik bir de komünist ideolojisi Ue daha azgın bir tarzda güttüklerini. bütün dünya gibi Amerika devleti de görmüyor muydu? Sovyet Rusya, neden doğu vilâyetlerimizi istiyor; neden Boğazlarda üsler kıırmak' hırsile yanıp tutuşuyor? O sahibinin sesi Moskova peykleri neden Yunanistanı zoıla komünistleştirmek icin, eşi görülmemiş bir hayâsızlıkja Yunan çetelerine yardım ediyorlar? Tito, biraz kafa tutunca neden Moskovadaki bolşevik havariyunu ile diğer bendegân zangoçlar tarafından afaroz ediliyor? Kus kızılları, neden Italyayı, Fransayı kızıllaşrırmak istiyorlar? Filistindeki Israil devletini neden silâh ve subay göndererek destekliyorlar? Suriyede ve Mısırda neden tahrikât yapıyorlar? Sovyet Rusyanın bütün bu gayrctleri, Akdenize inmek için değil midir? Amerikanın' ve onunla beraber Ingilterenin de mukabU gayretleri kızıl selin Akdenize taşmasını önlemek için değil midir? Ingiltere, Yunanistanda «embolik mahiyette de olsa neden asker bulunduruyor? Amerika Yunanistana ve Türkiyeye neden milyonlarca dölarbk askerî malzeme yardrmı yapıyor? Amerikan hazinesinden harcanan ve Amerikan mükelleflerinin cebinden çıkan Stalinin Amerikadaki beşinci kolunıtn sadık bir çığırtkanı vaziyetinde bulunan Wallace yoldaşın şiddelli iti tazlarile karşılanan bu milyonlar, hep Sovyet Rusyanın Yakınşarkı ve Ortagarkı çiğniyerek Akdenize inmesini önlemek içindir. O halde Akdeniz devletlerinin komünizme ve Sovyet Rusyaya karşı bir nefis müdafaası için ayrı ayr mücadele etmelerinden ise. bir blok kurmaları ve kuvvellerini biıleştirmcleri daha dojrru değil midir? Işte bütün hu düşiincelerledir ki Amerikanın, bir Akdeniz lx>lge bloku teşkiline muarız bulunduğunu .şimrlüik kaydile ifade edilmiş olnıasına ıağıncn dahi, aklımız almamıştı. O zaman bu tavzihi daha ziyade Moskovada cereyan eden görüşmelcri bozmamak ve ipi ko parmak istiyen bolşcviklere bir vesile ABİDLN DAV'ER *«• 'Arkast Sa. 3, Su. 4 te Bulgar uçağındaki cinayet davası Dün yapılan duruşmada, sanık aîbayıa kızı dinlenildi ve Bnlgaristasıdan gönderilen evrak okundu Bulgaristandaki komünist teröründen kurtulmak için. bindikleri uçakta kendilerine mâni olmak istiyen iki kişiyi öldürüp bir kişiyi de yaraladıkları iddia olun^n 7 Bulgar mültecinin muhakemelerine dün sabah İkinci Ağırceza mahkemeEİnde devam edildi. Dünkü celsede de kalaba/ık bir dinleyici kütlesi bulunuyordu. Duruşmaya saat 9.30 da başlanıldı. CelSanıklardan Behice Boran mahkemede Ankara 29 (Telefonla) Dil Tarih ve Coğrafj'a Fakültesinin üç öğretim üyesi hakkmda açılan davaya, bugün de dördüncü asliye cezsda devam edildi. Sanıklardan Behice Boran ve Niyazi Berkes duruşmada hazır bulunuyorlardı. ilk dinlenen şahid Prof. Melâhat Özgü, ifadesine şöyle başladı: « Ben, Alman dil ve edebiyatı pro Arkast Sa. 3, Sü. S te Arkast Sa. 4, Sü. 6 da t Abaza Basrinin muhakemesi başhyor "] Izmit. Bolu. Düzce, Hendek ve havalisinde bilha.ssa son aylar zarfında birbiri. peşine işlenen soygunculuklaıa ve haydUdluk vakalarına adı kanşan «Kocaeli canavarı» Basri Ersojoın bilindiği şekilde ele geçirilmiş olması bu muhitlerde bir huzur ve memnunluk uyandırmıştıı. Oğrendiğimize göre. Bolu cezaevinde bulunan Basrinin Izmit, Düzce, Adapazarı, Hendek, Akyaa ilçeleri ve hâyadisinde ijledigı iddia olunarj suçlar hakkmda mahallî savcılıklarmca tahkikata başlanmış bulunulraaktadır. Bir söylentiye nazaran sanık hakkındaki adlî soruşturmalara Adapazannda devam ediiecek ve galib bir ihtimale göre de ora Ağırceza mahkemesince yargılanacaktır. Yukarıdaki resimlerde «Kocaeli canavarı» muhaıririmizle konuşurken ve Bolu cezaevinin bahçesinde görülmek tedir. "~ ' , Alraanyada ticarî tetkiklerde bulunan tanınm:ş tacirlerimi?xien Avni Nuri Meserretçioğhı memleketimize dönmüştür. Hatırlarda oldueu gibi Avni Meperretçioğln. Frsnkfurtta bir otomobil kazası da geçirmiş ve bir vatandaşımızm ölümrı ile nfticelenen bu feci hâdiseden, AI1 Kılıçla beraber, burnu Cumhur Başkanına Başbakan dahi kanamadan, mucize kabilinden ve Genelkurmay Başkanı kurtulmuştu. Avni Meserretçioğlu, kendisile görürefakat edecekler şen bir arkadaşımıza Almanya hakkında çok enteresan malumat vermiştir Cumhur Başkanı İsmet İnönünün, Tacirimizin anlattığına göre AlmanGenelkurmay Başkanı Orgeneral Salih. ^ süratle kalkınmalrtarlır. ANTIİ Nuri Omurtakla birlikte 6 ekimde şehrimize şöyle demektedir: gelmeleri beklenilmektedir. Başbakan t Bu kalkınma o kadar ?iiratli ol'iHasan Sakanın da burada Cumhur yor ki. insanm adeta başı dönüyor. OBaşkanına mülâki olacağı ve birlikta turduğunuz sokakta her gün yeni bir Trakyaya gidecekleri haber alınmıştır. j mağazanm açıldığını görüyorsunuzAvni Nuri Mcserretçioğlu Arkası Sa. 3, Sü. 3 te Dfikkân çiçeklerîe dananıyor, komşular merasime gelip müteşebbisi iebrik ediyorlar ve mağaza işlemeye başhyor. Ticart ve smaî faaliyet azami derecede. tşçi, mükemmel randımanla çalışıyor. Bunun başlıca sebebi, Amerikalılarm tnarkı dolarla tesbit etmeleridir. Şirndi herkes eline geçecek parayı bildiğinden ve bu para ile hemen her şeyi satın alabileeeğini müdrik olduğundan, a?amî derecede para kazanmaya, yani çafcşmaya gayret ediyor. Memleketimizin en güzel beldelerinden biri olan Almanyada, baricle ticaret yapan iki Abandda topu topu dört bina var, fakat burada dört büyük teçkilât var. Bunlardan birine C.Y.A. diyorlsr: Yaptığı iş şu: Malm kişiye bile tesadüf edemezsiniz kalitesine bakmadan, en ucuz fiattan, mütnkün olduğu kadsr çok gıda madBoluya otuz küdesi alıyor ve karşılığını dolarla ödiisur kilometre meyor. Bu teşkilât daha ziyade Amerika safede ve her çeşid Arkası Sa. 3, S'l G da ağacın çevrelediği bir gölün süslediği cennet manzaralı yer... İfte, burası Abanddır. Boludan bineceğiniz bir otobü'le arabalarm bilo zor geçebildikleri bir patikadan. iki saate yakın bir müddet Ankara 29 (Telefonla) Roterdam 73rfında: oturdu da başarı gösteren siivari ekip'miz, bu ğumuz yerde sıçrıya gün Ankaraya gelmiştir. Ekip, garda sıçrıya. ba?ınız otoGenelkurmay, Vali ve Belediye Baş biıjün tavanına çaıkanları adına birer mümessil, Beden pa çarpa bu güzel Terbiyesi Genel müdürü ve suba\rl»r ve beldeye ula^ırsınız. kalabahk bir halk tarafından karşılanBoltıda dağup bümıştır. Istiklâl marşını müteakıb oto yüyen bir çok kimAbandda Onnan Işletmesirte aid binalar • mobillerle Orduevi önüne gelinnıiş ve senin bu zahmetli mütep.kıben abideye bir çelenk konul yolculuğu göze sUrnsdıkları için A inşası tamamlanan oteli bombcş gördükmuştur. Ekip, Atatüıkün kabrini ziya bandı hiç eörmediklerini söylersem: 'en sonra, buraya sarfedilen paranın ne ret ettikten sonra Genelkurmay Başka fnubalâğa yaptığırm zannetmeyin. Zira. kadar lüzurrauz bir şekilde israi edildiği nı teraimdaa kabul edümistir, }uti}tlwi ağırlamak '"*«• ArkasıSıii. SiL 6 da ~. Inomı Trakyaya gidiyor m •• •• Bakımsız kalan bir cennet köşesi Süvari ekipimiz Ankarada törenle karşılandı