Katalog

Lübnan Başbakammn Sehir "Cumhuriyet,, e demeci Riyad ElSulh Bey: «Filistinde harb her an yeniden başlıyabilir» diyor Mülâkalı yapan: Ömer Rıza Doğrul Lübnan Bsşbaksm Riyad ElSulh vetimiz artıyor. Onun için Filistin heBey dün sabah Parise gitmek ve Bir Babına üzüntüye kapdmayı doğru bulleşmiş Milletler kurulunun toplanüları muyorum. Sordurn: na iştirak etmek üzere uçakla şehrimizden ayrılmıştır. Birieşmiş Miüetler ku O halde Ekselans, Filistin harbinin rulunda bahis mevzuu olacak meselele tekrar başlaması muhtemel mi? rin en mühimlerinden biri, bugün OrCevab verdi: taşarkın ve bütün Arab ve Islâra âle Harbin başlaması her an muhteminin en mühim meselesi olan, Filistin meldir. Herhangi bir hâdise buna sebedir. Riyad Bey gibi yalruz Lübnanın biyet verebilir. Iki taraf hazırhklıdır ve değil, bütün Arab âleminin ve bütün iki taraf da bugünkü durumu neticeOrtaşarkın en mümtaz ve en kuvvetlt lendirmek arzusundadır. Arab milletidevlet ricalinden birinin Birleşmiş Mil nin gayesi vatanını kurtarmaktır ve bu letler toplanüsına bu sırada iştirak et gayesini gerçekleştirinciye kadar mümesi ise muhakkak ki ayrı bir değeri cadeleye devam edecektir. haizdir. Arab âlemi ne halde? Ve bütün bu Ekselans Riyad Beyin Istanbula mu hâdiseleri nasıl karşılamaktadır? vasalaü sırasında yılhk tatilimi yap Arab âleminin bu son hâdiselertnakta olduğum için teşriflerinden bir den aldığı dersler hakikaten uyandıncı denbire haber alamamıştım. Fakat Ek clmuştur. Fedakârhk ruhu bu derslcı selans, Istanbula muvasalatmı mütea Bayesinde en büyük neşvünemayı bulkıb bu eski dostu hemen hatırlamış ve muş ve Arab milleti her neye mal olurarkadaşlarına beni görmeyi, hattâ zi sa olsun davasını yürütmeğe ve elbirliyaret etmeyi arzu ettiğini bildirmiş ol ğ: yaparak davasını kazanmağa karar ması dolayısile dün gece geç vakit vermiştir. Bunun eserleri her yerde göParkotele koşmuş ve otelin bir taraça rülüyor ve her Arab ülkesi silâhlanmak sında kendisini görmek ve selâmlamak ve askerleşmek için en büyük gayreti çerefini kazanmıştım. gösteriyor. Alınan dersler gerçi acı icii, Riyad Bey, sağlam imajnlı, derin kav fakat gösterilen gayret de aynı derecerayışlı ve engin duygulu zeki ve kud de kuvvetli ve verimlidir. Bu yüzden retli bir şahsiyettir. Hoş beşten sonra yakın istikbale güvenle bakıyor ve en kendisine ilk söylediğim söz şu olmuş büyük neticeyi elde edeceğimize inanıtu: yoruz.» Filistin meselesinin aldığı şekil Dilimizi çok şüzel konuşan ve bizim beni cidden üzmekte ve son derece hu yüksek mekteblerimizde okuyan, memzursuzluğa uğratmaktadır. Siz ne def leketimizin çok samimî dostu olan Eksiniz Ekselans? selans Başbakan Riyad Beyin bir kaç Emniyet ve itminan içinde cevab ver 6aat sonra uzun bir hava yolculuğuna çıkmak üzere olduğunu hatırlamak, odi: Uzüntülerinize iştirak etmiyorum. nu daha fazla yormamak ve sözü daha Çünkü dava yürümekte ve ilerlemek fazla uzatmamak için kâfi bir sebebdi. Bizi üzen bir şey varsa memleketinde tedir.. Siyonistler otuz yıldır çalışıyor, Kazırlaruyor ve silâhlanıyorlar. Arab bize her türlü izazı, her türlü kolaylığı larsa yeni yeni uyanarak aynı şekilde ve her iyiliği gösteren bu güzide ve sahareket etmek lüzumunu anlıyor ve o mimi dostun hiç olmazsa bir kaç gününa göre davranıyorlar. Sonra siyonist nü memleketimizde geçirerek bize de , terin durumu, gıpta edilecek mahiyette kendisini izaz etmek fırsatını veremedeğildir. Siyonistlerin bütün milli ve mesi idi. Gönül çok arzu ederdi ki bu değil, bütün iktisadi faaliyetleri felce uğrâmış gi yalnız memleketinin bidir. Işleri güçleri seferber olmak ve Arab âleminin en samimî ve en değerli ve bütün varlıklarmı bu işe hasretmektir. simasını seve seve ağırlıyabilelim Bu yüzden malî, iktisadi velhasıl umu kendisile daha uzun ve daha rahat komi bir buhran içindedirler. Kendileri nuşabilelim. Onun için hiç olmazsa döher taraftan çevrilmiş oldukları için hiç nüşte bize bu fırsatı vermesini temenni bir memleketle iş yaparruyor, fabrika ederek kendisine hayırh ve muvaffakılarmı işleteraiyor ve hiç bir şey kaza yetli yolculuklar diledik ve bizi aydınnamadıktan başka mütemadiyen zarar latması yüzünden kendisine ayrıca teediyorlar. Ikide birde mütareke şartla şekkür ettik. Bizim daima iftiharla anannı ih'âl etmeleri ve bir takım tethiş cağımız bir hatıra, Ekselans Riyad Elhâdiselenne taşvurmalan, ezcümle Sulh Beyin şehrimizde bir kaç saatlik Kont Bernadotte'u öldürmeleri, hisset ikameti sırasında dahi bizi hatırlıyarak tikleri sıkmtı ve buhranın tesirini, ar mutlaka bizi görmek arzusunu izhar etık her ne olursa 'olsun işi neticelendir decek derecede vefalı hafızasında yer mek için mezbuhane teşebbüslere baş kazanmış olmaktır. Bu yüzden kendisivurmak ıstırarını hissettiklerini belirt ne Cumhuriyet adırıa ayrıca teşekkür tnektedir. Buna mukabil Arab memle eder ve tekrar muvaffakıyetler dileriz. ketleri günden güne kuvvetlenmekte Ömer Rıza DOĞRUL ve dünya efkân umumiyesini de kazanm?:;taciular. Çunkü siyonistlerin bilMahkemede iki ölii yıkayıcı hassa Kudüse karşı durmadan tecavüz dinlenilecek etmeleri ve burasını elde etmek için Şilenm Erenler köyünde imam Ahmedi puuğraşmaları. hıristiyanlık âleminde çok suya düşiirmek »uretile öldürmekten »anık fena bir tesir bırakmaktadır. Hıristi Ramiı ve Hüseyin Ceyhun adlarındaki iki yanlık âlemi Kudüsün her tecavüzden kardeşin duruşmaTanna dün, Ikinci Ağırcemasun beynelmilel bir bölge olarak ya za Mahkemesinde devam edilmiştir. Mahşsması arzusundadır ve bu arzuyu hı keme. geçen oturumda dâvacı taraf vekihnln ristiyanhk âlemini temsil eden ruhanî otopsi yapılmak üzere cesedin mezardan çlkanlması hakkındakt isteğinl reddetmistl. makamların hemen hepsi açıklamıştır. Dünkü oturumda, ölü Ahmedin cenazesini Bu, böyle olduğu halde siyonistlerin yıkayan iki ölü yıkayıcının dinlenilerek Kudüsü ellerine geçirmek için durma Ahmedin vücudünün muhtellf yerlerinde yadan uğıaşmaları, aleyhlerinde hissolu ra ve berelere raslayıp raslamadıklarının ve hâdisenln vukubulduğu yerde nan iğbirarı gittikçe derinleştirmekte sonıfmajı bir ke;if yapılmuı için duruîmı ba;ka güne dir. Hele Kont Bernadotte'un katli, ve tâlik edilmiştir. bu cinayetin bütün dünyada bıraktığı Fethi Başaranm mezan akisler Eİyonistlerin hakikî mahiyetini ziyaret edildi daha fazla açıklamakta ve onlann ne Ölumünün dokuruncu yıldönumü münajekadar mütecaviz ruhlu olduklannı belirtmektedir. Elhasıl durum, gün geç betile merhum «vuk»t Fethl Bajaranın dost tikçe açılıyor ve hakikat anlaşılıyor. ve takdirkârlan, 22 eylul çarssmba günü merhumun kabrini ziyaret ederek, hâtırasını Davamız yürüyor ve günden güne kuv ajımijlardır. CU1MHURIYET İS Eylul 1948 tUUlHIIUliMtlllllllTlllllllillliilllllllilintlllllliltltltlllHIİIIHIlill darlıgı haberleri Dil islâhı meselesinin Şeker karşısında Şehrın gurultusu ile müoadele arttırıldı Çözülmesi Lâzım Milli Kültür Meseleleri Güniin mevzuları 0 ^P ^ Muallimlerin, orta mekteb, lise ve iiniversite talebesin<n en kıymetli yarduncı kitabı Herkes için, her evde bulunması lâzım bir eser. Büyük bir küKibhanenin topladığı malumarı tasnif edilmiş şekilde evinize getiren 10 cild. H A Y A T ANSİKLOPEDtSİ Mevcudü tükendiğinden yeniden basıldı Bütün bahisleri memleketin en salâhiyetli kalemlerl taraiından tercüme, nakil ve telif edilen ve senelerdenberi gördüğü büyük alâka ve rağbet neticesi tekrar tekrar tabolunan bu kıymetli malumat hazinesine sahib değilseniz satın almakta acele ediniz. 10 cildlik bir takımın fiatı 85 liradır. Cumhuriyet Matbaası ve baslıca kitabcılarda bulunur. B U A K Ş A M SA R A Y Sinemastnda Heyecandan titretecek ihtirash ve kuvvetli bir zabıta dramı. SİYAH GÖLGELER (The Dark Comer) Esrar... Cinayet... Müthiş bir sır saklayan kadın... Baş Rollerde; Mucille Ball Mark St evens William Bentüx Biletîerinizi evvelden aldırmız. İSMAİL DÜMBÜLLÜ O R I A O Y O N Ü HEYETt Bu akşam Büyükdere BEYAZ PARK'ta Yüksek Ses Sanatkârları MENŞURE TUNAY, KEMAL M1SIRL1, HAKKI KARADAYI ve eşi birUkte. BAR K I Z L A R I Yüksek maaşla tecrübeli Senelik »eker istihsalimizin nihayet bir hah eyi fayda Bugün milli kül100 bin ton ve sarfiyatımran ise 150 bin türümüzün mühim sız parazit otlardan ton civarında bulunduğunu, aradaki meselelerinden biri bahçeyi farkın haricden getirilmesinin avıklamak büyük bozmak. bahçeyi de zorluklar ve malî sıkıntılara s«beb olduSaat 22 den sonra oparlörle • olan dil ıslahı işi| nin hem lehinde, ğiştirmek değildir. ğunu, bu açığın giderilmesi için daha radyo çalınmıyacak, tram 'hem aleyhinde tür Bilâkis bahçeyi te bir kaç şeker fabrikası kurmak lâzım vaylar gürültü yapmıyacak ı lü fikirler ileri sürülmekte, dil mesele laıın dahi seve seve kullandıklarını gö mizlemek, güzelleştirmektir. Bahçedek geldiğini, bunun da kolay ve. çabuk bir si iki zıd cereyanın taraftarları arasm rüyoruz. faydah nebatların, ağacların serbest ye • ş olmadığını biz biliyorduk. GazeteSağlık ve Sosyal Yardım müdürlüğü, da hararetli münakaşalann mevzuunu Başka bir misal: 1930 yılından önce tişme ve gelişmelerine daha müsaid ze leıdeki son beyanat da bizi teyid etti. şehrimizde «gürültü ile mücadele> için teskil etmektedir. Kanaatimize göre li neşrolunmuş bütün kitabların başında min hazırlamaktır. Haricden getirilen çekerler için 4 yeniden bir takım tedbirler almıştır. Bu san meselesinde münevverler arasmda bir «mukBddeme» Bir hastanm hastalığını tedavi etmek milyona yakm dolar sarfedilmesi kelimesine tesadüf ise arada. Emniyet teşkilâtile işbirliği ya ki fikir ihtilâfı, dil ıslahı meselesinin ediyorduk. Bugün bu kelime de yerini teşebbüsü onu öldürmek teşebbüsü de bizim gibi döviz ihtiyacmda olan bir pan ekipler, şimdiye kadar vuku bulan mshiyeti. gayesi ve şümulü vuzuhla • ön söz» e terketmiştir. ğil, bilâkis onun hayatmı kurtarmak memleket için büyük fedakârlıktır. yüzden fazla şikâyeti mahallerinde in tesbit edi'imemiş olmasından, bir çok Cumhuriyet devrinde yazı dilini teşebbüsüdür. Eski Osmanh devri yazı Fsbrikalar kurmak ise daha büyük celemişlerdir. Halkın rahaünı kaçıran münevverlerce dil ıslahının hakikî ga türkçeleştirme cereyanı büyük devlet dilinde yüzde 7080 yabancı kelimenin masraf ve bu masrafın mühim bir kısumumi yerler cezaya çarptırılmışlardır. yesi anlaşılmamış veyahud benimsen adamlarının da bu cereyanı teşvik et bulunması, Türk yazı dili için bir nev mının da gene harice verilmesi demekDiğer taraftan, Sağlık müdürlüğü, memiş olmasından ileri gelmektedir. mesi sayesinde çok kuvvetlenmiştir ve hastaiık mahiyetinde idi. Türk yazı di tir. mahalle ve cadde ortalarında hoparlörDil ıslahınc'an bahsedildiği zaman bu sayede yazı dilimiz de muvaffakı lini bu hastahktan kurtarmak bir zaHalbuki biz memleketin tatlı ihtiyalerle radyo ve plâk çalan kahve ve ga herşeyden evvel Dil inkılâbı. tabiri yetli bir surette türkçeleştirilmiş yüz ruret ve bir millî vazife idi. Tarihte eccının giderilmesi için daha çok ucuza zinolara birer tamim gcndererek, gece bertaraf edılmeüdir. Çünkü memleketi leıce kelime ve tabir yer almıştır. nebi keiimelerin ıstilâsı neticesinde öl mal olacak pratik bir usul tavsiye esaat 22 den sonra, hoparlörlerle radyo mizde Türkiük için mukaddes bir Bu yeni türkçe kelime ve ıstılahlar müş lisanlara misaller vardır. Islâmi deceğiz: ve plâk neşriyatı yapılmıyacağını bil kıymet olan dilimi« «değiştirmek. ga sayesinde yazı dilimiz türkçelik bakı yetten önce Sasanızan sülâlesinin hakiMemleketimizin her yeri eskidenberi dirmiştir. Gürültü ile mücadeleyi hız yesini hedef tutan bir şahıs veya zümre mından kazanmıştır. Halk diline, arab miyeti devrinde aramı keiimelerin istib.il istihsaline elverişli ve kalitesi yüklandırmak maksadile. Sağlık müdür tasavvur oiunamaz. ca ve farsça bilmiyen Türklerin de an lâsı neticesinde fars lisanı adeta öl sek mal çıkaran coğrafî şartlara malikmuavini Dr. Kâmil Onerin başkanhğınO halde dil ıslahının mahiyet ve ga hyabileceği bir şekle yaklaşmıştır. Yani müştü. Bu dili tekrar dirilten Firdevsi tir. Bugün elimizdeki imkânları tamada dün müdürlükte bir toplantı yapıl yesi nedir? Dil ıslahı işınin mahiyet yazı dilimiz şu geçen otuz, kırk yıl zar nin Şahnamesi olmuştur. men kullanacak olsak, memleketin bu mış ve ekiplere yeni talimat verilmiş hedefini Büyük Atatürk, dil ıslahmdan fında bilhassa Cumhuriyet devrinde Medeniyet sahasında yükselmek isti tatiı ihtiyacı açığını kolayca kapatacabahseden bir kitaba «mukaddeme» ola şuurla işlenmiştir. Bu yazı dilimİ7İn yen her millet kendi dilinde mevcud ğımız gibi ayrıca senede yirmi, otuz tir. Sağlık ve Sosyal Yardım müdürü Dr rak yazdığı bir yazısında şu ibareleıl türkçeleşmesi kendi kendine olmamış kelime kö'klerinden, kendi dilinin ruhu miiyon liralık da ihracat yapabilir v tır. Her yeni muvaffakıyetli türkçe ke na, bünyesine, gramerine uygun olmak bu suretle kıymetli dövizler sağlıyaFaik Yargıcı. dün kendisile görüşen bi ifade etmiştir: • Millî his ile dil arasındaki bağ çok lime ve tabirin arkasında meçhul kalan şartile tedricî surette ilmi usullerle bir biliriz. arkadaşımıza, bu hususta şunları söyle kuvvetlidir. Dilin milli ve zengin olma bir münevverin içtihadı, buluşu vardır, ilim dili, bir yazı dili yaratmakla mümiştir: Fikrimizi izah için bazı rakamlar zik€ Şimdiye kadar aldığımız neticedcn sı millî hissin inkişafmda başlıca nııı şuurlu işleyisi vardır. Dünyada illetsiz kelleftir. redelim: Müstakil bir milletin yazı diti de hiç bir hâdise yoktur. memnunuz; fakat bununla iktifa etmi essirdir. Bugün memlekette bir milyon kadar Türk dili dillerin en zenginlerinden yerek yeniden bazı tedbirler aldık. Bı Lisan ıslahı sahasında «Osmanlıca müstakil olmalıdır. iptidaî kovan vardır. Bunların senelik Haysiyet sahibi bir insan için başka verimi de beş milyon kilo kadardır. Şaarada, E.T.T. idaresine müracaat ederek dir. taraftan olanlar eski osmanlıca yazı diYeter ki bu dil şuurla işlensin. gece saat 22 den sonra faaliyette bulu lının olduğu gibi kalmasma imkân ol lannın sofrasından kalan artıklarla gı yed biz birinci plânda bu iptidai kovanUlkesini, yüksek istiklâlini koruması madığını unutuyorlar. dalanmak ne kadar izzeti nefsine mu ları fennî sandık haline koyarsak senenan tramvay arabalarının, bilhassa vi gayir bir hal ise, bir büyük millet için 3ik verim dört, beş misli artabilir. rajları dönerken daha az gürültü il nı bilen Türk milleti dilini de yabancı Açık itiraf etmeliyiz, eski Osmanh kurtarmalı ilmi mefhumlan ifade için kendi lisagitmelerini istedik. Bu müracaatimizı diller boyunduruğundan Aynca memleketin zirai durumu dayazı dili türkçe değildi. Bunu ispat için Idare muvafakat cevabını verdi. Ayn dir. (1). eski hukuk lisamndan birer parça ala nmda ısülah bulamayıp başka milielle ha bunun dört, beş misli kovan besleBu cümlelerle Atatürk dil ıslahının rin lisamndan alınmış kelimeler kul meğe müsaiddir. Bir iki seneLik emekle şekilde deniz motörlerinin geceleri gü lım: lsnmak da aynı derece millî haysiye sayıları mahdud olan köylü bal müsrültü çıkarmaması için, motörlere ne mahiyet, gaye ve şümulünü münakaşa Bai'in ba'delakid semeni müscmma ve millî gtırurla telifi mümkün olmıyan tihsillerimizi aydınlatır ve bunları fennl gibi bir tertibat ilâvesi lâzım geldiğini lara meydan bırakmıyacak bir vuzuhla dan bir miktaruu hatt ve tenzil etmcsi bir durumdur. Milli dile sokulan her tesbit etmiştir. kovanlarla teçhiz edersek bu tatlı açığlTeknik Universitenin motörler kürsüsahih ve muteberdir. (Mecelle, madde Veciz bir şekilde ifade edilmiş bu yabancı kelime tedricen millî pdkoloji ımz kapanacağı gibi ihracatımızdan do« süne sorduk. Alacağımız cevaba görı cümlelerden anlaşıhyor ki Atatürkün 256.) yi aşındıran bir unsurdur. Millî kültür layı da çok istifadeler temin edeceğiz. harekete geçeceğiz.» Diğer bir misal: istihdaf ettiği dil ıslahı bir dil inkılâb bahçesinde zararlı bir ottur. Bu işler nasıl yapılabilir? değil, dili şuurla işlemeden ibaretti. Makul ve ilmî usullerle yapıldığı takTaammüden bir şahsı katleden veya Tabiidir ki memleket ölçüsünde bir Ekonomi Bakanı. Istanbula Türk dili, hakikaten, söz köklerinin eba ve ecdad ve ummühat ve ceddatın dirde dil ıslahı, dili şuurla işleme cere iş yapmak için gerekli toplantı, tertibat gelmiyor çokluğu, gramer şekillerinin zenginliği, dan birini velev min gayri taammüdin yanı, hakiki milliyetçileri korkutacak, ve plânlar hazırlanır. Biz burada bu Bugün şehrimize gelmesi beklenpn Ekonom en ince mefhum farklarını ifade kudreti kasden katleyleyen kimse idam olunur. telâşa düşürecek bir cereyan değildir hesabların basit bir ön projesini vereBakanı Cavid Ekinin, Ramana hareket ede bakımından dünya İillerinin en zen (Eski Kauıunu Ceza, Madde 170). feryadlara mahal yoktur. Bilâkis mill lim: ceği öğrenilmiştir, Bakan, Ramanda petro ginlerinden biridir. kültürümüzün inkişafı taraftarı olan X Memleketin 40 bin köyünün hevaziyetini tetkik edecek, bu arada Malatya Eski yazı lissnını olduğu gibi bırak bütün münevverler tarafından iltizam Fakat bu zengin dil, büyük dil âlimhepsinde bir kaç arıcı vardır. Büve Siyasa uğrıyacaktır. Ekonomi Bakanının mak taraftan olan hukukçu meslektaşve tervic edilmesi lâzım olan müsbe tün bunların arıcıltğı iptidaidir. Bu Şark vilâyetleriraizde bilhassa Doğunun kal leri, büyük şairler, büyük edibler takınması dâvasile alâkadar olacağı söylenmek rafından kâfi derecede işlenmemiştir lanma soruyorum, bu lisan olduğu gibi bir cereyandır. mütahillere yerli malı kovanlar temin tedir. Bilindiği gibi Marshal! Plânı gere Bizim âlimlerimiz, büyük {airlerimiz kalabilir miydi? Bu lisan Türkiük şuedilir. * * * Jince Türkiyeye veritecek 50 milyon dolaıın büyük ediblerimiz millî dili işlemek, uru inkişaf etmiş demokratik bir mil2 Kendileri bu işte bir iki sena Bu makalede bugün lisan ıslahı cerebir kısmı Doğu vüâyetlerinin ekonomik milli dilin ruhuna, gramerine sadık kal letin yazı dili olmakta devam edebilir yanının hakikî gayesini hatırlatmakla drsteklenir. Ondan sonra iş kendiliğinhada kalkınma.1!! ynlunda harcanacaktır. miydi? mak şartile şuurla yeni keüme ve taiktifa ettik. Biliyorum ki bu cereyanın den yürüyecektir. Lübnan Başbakam şehrinıizden birler yaratmak hususunda diğer milBelki diyecekler, hukuk lisanının gayet har aleyhtarlan da vardır. 3 Bu işleri yaptıracak olanlar her aynldı letlerin âlim ve edibleri gibi hareket türkçeleşmesi zaruri idi, fakat müsbet Lisan ıslahı aleyhtarlarınm bu cere ilçede mevcud ziraat memurlarıdır. Bu Birleşmi; Mi'letler Paris Konferansına git etmemişlerdir; diğer milletin âlimleri ilimlerdeki ıstılahlar olduğu gibi kalsyana karş 1 itirazlan vardır. Bu itiraz merriurlarımızı çaküı değil, gezici du« mekte olan Lübnan Başbakam Riyad ElSulh nin tuttuğu yoldan gitmemişlerdir. bilirdi. Bu da doğru değildir. ların da hepsi esassız değildir; gelecek ruma sokabilirsek öğretira işi kendilidün sabahki PanAmerican uçağile çehrimizSize eski hendese lisamndan ancak makalemde lisan ıslahı aleyhtarlarınm ğinden halledilir. İcab ederse ziraat muBütün diğer büyük milletlerin âlimden ayrılmıştır. leri, edibleri yeni bir fikri, yeni bir bir misal alacağım: ileri sürdüğü itirazlan hulâsa ve tahlil aliimlerine kış devrelerinde pratik kursVali, Ankaraya gitti lar açılarak işin teknik usulleri talim mevzuu ifade etmek için kelime, ıstılah Vali ve Btlediye Reifl Lutfi Kırdar. ddn Lâalettayin bir tarzda herhangi «N. etmeğe çalışacağım.. eUifilir. % sabah uçakla Ankaraya gitmiçtir. Vali. Ti yaratmak ihtiyacıru hissettikleri zaman adedde müselleslere tefrik olunmuş bir caret. İç İjleri v« Tarım Bakanları ile temas ktndi lisanlarındaki kelime köklerın mudalla ile bu mudallanın müstevisi için, (1) Sadri Maksudî, Türk dili 4 Bütün bu işler için üç senelik ederek İstanbulun et. ekmek, kömür işîeri ve den yeni bir kelime, yeni bir ıstılahi bir plân ve ilk senede bir milyon, diğer dahilinde keyfe mattefak bir «O> nok S. 2. diğer idari isler etrafında görüşmeler yapaBu hususta alâkadar olanlara seneierde beşer yüz bin liralık ödenek tabir icad etmişlerdir. Bizim âlimleri(2) tası olsun. Bu noktayı mudallanın re'scaktır. Sadri Maksudinin «Turk dili için» adlı kâfi gelebilir. Bu paranın sureti taksimiz, şair ve ediblerimiz ise yeni bir lerine vasledelim.. ilâh.. Şehrimizde de seçim hiicreleri kitabı okumayı tavsiye ederim. mini de şöyece rakamlıyabiliriz: mefhumu, yeni bir fikri ifade için, yaAllahaşkına, söyleyiniz, bu lisan yaptınlıyor hud başka bir lisandaki özlü ve muA Dört yüz ziraat mualümine biSeçim kurullanmn tetkik ettikleri seçmen vaffaktyetli bir tabiri tercüme için türkçe midir? Osmanlıca taraftarları orer at ve bir senelik masrafı 400 bin lira. MEVLÎD defterleri, bugünden itibaren her mahalTede nıukabili türkçeden arıyacakları lanlar bu yazt lisanının bu şekilde kalB Bu ziraat muallimlerine birer Amansız hastalıktan halkın görebileceği yerlere asılacaktır. Seçim masına hakikaten taraftar mıdırlar? genç yaşında ebed >en bu mukabiii arabca veya farsçada enelik harcirah yevmiye masrafı 200 defterleri, pazar haric, altı gun askıda ka birıC K Dil ıslahı cereyanının hakikî gayesi, rcaybettiğimiz bin lira. caktır. Diger taraftan Belediye, seçim yer mışlardır. Bu suretle Türkiyenin '(jyazı Terine rey hücreleri inşa ettirmek uzere ha diline, ilim diline sayısız arabca ve lüzumsuz olarak yazı dilimize sokul fcızımız C İşin idaresi için gerekli her türıü zırlıkta bulunmaktadır. Kanunun tarif ettiği farsça kelime ve tabirler ithal edilmiş muş yabancı kelimelerden, yabancı taMEVLÛDE masraf nihayet 400 bin lira. şekilde kapalı yeri bulunmıyan sandık bas tir. Bu tarzda hareket yalnız eski mü bir ve ifade tarzlarından dilimizi te5 İLk seneden bu masraf yapılırsa GÜLFİDANın ları tesbit ettirilmektedir. Buralara konmak verrihlere veyahud Divan Edebiyatı şa mizlemek, tasfiye etmek, yabancı keli ölumünün penei de\r ertesi senelerde bunun ysrısı kadarla üzere 200 kadar hücre yaptırılacaktır. irlerine mahsus değildir. Fransız lisan me, terkib ve tabirlerin yerine mümkün yesine rastlsyan 24 9 , dsre etmek kabüdir. Sendikalarda seçim propacandası mertebe halis türkçe (öz türkçe) keli 948 cuma günü ogle 6 Arıcılara lâzım olan kovanlar CH.P. G«ner Sekreterhğıne baglı İşçi Bü ve edebiyatına vâkıf muharrirler zu me ve tabirler ikame etmek cereyanı namazını müteakıb Ciyerli malı tahtadan, yerli işçilerle ve rosu, (ehrimizde yapılacak münhal milletve hurundan sonra dahi fransızca tabirlehangir camii şerifinde kıli »eçimlnde , iştirak nisbetini çoğaltmak rin tercümesi için karşıhğı türkçe ke dır. Bu cereyan gayet tabü ve zaruri bir ruhuna ithaf edilmek üzere mevlidl {erif yerli olarak yapılacağı için masraf taüzere dün sendikalar arasında faaliyete geç ime hazinesinden aramak edib ve âlim hâdisedir. Türk milletinin medeni ge okutulacaktır. Merhumeyi ievenlerln ve arzu rasmen dahilde kalır. miştir. ierimizin haürlarına gelmemiş, güzel lişmesi, millî juurunun inkişafı ve o denlerin tesrifleri rica olunur. 7 Bu kovanlan alacak olanlar be, Gülfidan allesi dellerini kendileri ödiyecekleri için devİstanbul vapuru ile gelenler bulduklan fransızca tabirleri ve ilmî nisbette millî gururunun da derinleşDevlet Denizyolları İdaresine aid İrtanbul ıstılahları arabca veya farsça kelime ve mesd neticesidir. lete yük olmazlar. ÖLÜM vapuru dün saat 14.30 da 469 yolcu ve 200 ton terkiblerle ifade etmişlerdir. Bunu isBu husustaki feryadlar yersizdir, e8 Burada devlete düşen iş yalnız mal ile limanımıza dönmüştür. LiikEembu Kırcaali eşrafından merhum Bay Rifat Kı teşvik ve öğretim) dir. Bir de ihtiyac pat için binlerce misal zikredebilirdik. sassızdır. Bu feryadlar alışmıs oldukları U toplanan Dünya Devletleri Kongresine Iıcın kızı, merhum Bolu milletvekili Dr. memleketimizi temsilen iştirak eden Ham Bu makalenin çerçevesi buna müsaid Osmanh devri üslubunu özlemeden do Zlhnl Ülgenin eşi, Y. mühendis Ayhan tjl duyulacak yerli mah malzemenin temini dullah Subhi Tanrıöver, Romada Parlâmen değildir. Bu hakikati hatırlatmak için ğan mazi hasretinden (nostalgie du gen, Y. Kimya Müh. İlhan Arman ve Gül içın devlet elindeki teşekküllere getolar arası toplantıya katılan delegelerimiz bir kaç misal zikretmekle iktifa ede passe'den) başka bir şey değildir. Dil han Ülgenin anneleri, Y. Kimya Müh. Tethl rekli emirlerin verilmesi kâfi gelir. den Atıf Akgüç ve Salamon Adatto. Ord. ceğim: sahasında bir üevi pierrlotism'dir. Armamn kayınvalidesi. Cerahpaşa Hst muBu d«diklerimiz yapılırsa kârımız ae Prof. Mazhar Osman da vapurla gelmişlerDil ıslahı cereyanı (Millî dili şuurla tehassıslarından Dr. Fahri Günerginin bal >lur? Bugün «metruk» olan «noktai nazar» dir. inkisaf ettirme cereyanı) bütün mede dızı: 1 Üç sene sonra 4 milyon fennl koAynca 195 Yunanlı, ve 17 mülteci de yol :abirini alalım. DÜRİYE ÜLGEN niyet sahasında yukselmis milletlerin cular arasındadır. •an kurulabilir. Bunların beheri üstüste Bu tabirin fransızca «point de vue> İstanbul Ağırceza yargıcı. dün İstanbul va tabirinin tercümesi olduğu şüpheden hayatında görühnüş bir hâdisedir (2). 22/9 1948 çarşamba sabshı Hakkın rahmeti 5 er kilo bal verse, senelik istihsalimiz ne ka\oışmuştur. Cenazesi 23, 9 194g perşembe purunda bir keşif yapmiftır. Bu keşfin Hay haricdir. Dilin galâhiyettar âlimler tarafından günü Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikalan ev 60 milyon kilo eder. Bunun 40 milyon dar Çmar dâvasile alâkası vardır. işlenmesi dili değiştirmek değildir. Bu lerinden kaldınlarak öğle namazı Paşabahçe kilosu bizim tatlı açığımızı kapar. KaOtuz, kırk yıldanberi Türkçü münevDiş hekimleri Etıbba Odasından gün vakıâ dil ıslahı cereyanı sayesinde camiinde kılındıkun sonra Karacaahmed lan 20 milyon kilosu da, birer liradan ,'er ve muharrirlerin yarattığı ve Atadilimizde parazit mahiyette olan pek «ile kabristanına defnedilecektir. Mevlâ rah hrac edilse, senede memlekete 20 milayrılmıyorlar türkün de iltizam ettiği dilimizi «mümmet eyleye. Türkiye Beşincl Diş Hekimleri Kumltayı kün mertebe. yabancı kelime ve terkib çok lüzumsuz arabca ve farsça kelime Vapur Köprüden Paşabahçe lskelslne 9,05 on liralık döviz girer. ve terkibler dilimizden atılmıştır, fakat ve II de. dün üçüncü otururnuna Etıbba Odası Kon2 Yapılacak bütün masraflar dahillerden ayıklama cereyanı sayesinde ferans salonunda devam etmijtir. Kongreden c kahr. evvel, Kongre üyeleri ve davetliler sabah saat bugün bu «noktai nazar> tabiri yerini 3 Şeker açığım kapatmak için ge10 da Dis Hekimliği Okuluna giderek çalış bakım» kelimesine bırakmıştır. Bu tanede milyonlarca liAlık döviz tasarruf malarl görmüsler ve alâkahlar tarafından bir bugün o kadar tutmuştur ki, bu taverilen izahatı dinlemişlerdir. Öğleden «onra. biri bugün «Osmanlıca> taraftan olanedilmiş olur. Etıbba Odasında yapılacak toplantıda, diş 4 Şeker fabrikalan kurmak için hekimlerinin, Etıbba Odasından ayrılıp ayjüyük masraflara da lüzum kaimaz, rılmamalan meselesi münakaşa edilmijtir. C bu yüz küsur milyonluk fabrikaların Bu arada söz alan Osman Bürhaneddin. Htles:satmı satın almak için de harice en kumetin dîs hekimlerile tabiblerl müsavi rutan bir kanun hazırladığını ve böyle bir aşağı yarısı kadar para vermekten kurkanun me\'cud olduktan lonra. Ehbba Odatuluruz. sından ayTilmanın dogru ormıyacağını söy Gezgin ziraatçiler müstarLsille lemis ve teklifi kabui edilmiştir. temas edebildikleri için onların diBundan sonra. söz alan hatibler dis hasBirinci baskısı 17 giinde, ikincl baskısı 2fi giindc satılıp biten kitab ğer ziraî sahalardaki noksan bilgilerinl talıkları mevzuunda konferanslar vermişler ve kurultay bu suretle mesaisini bitirmiştlr. de tamamlarlar. 6 Arıcıhğın yalnız bal verimi değil, İstanbul Genel Meclisi, aynca çiçekleri telkih etmek suretile 1 ekimde toplanıyor ziraî mahsulâta verdiği faydası yapıİstanbul Genel Meclisi, toplantılarına 1 eBARBARA STANWYCK ve GEORGE BKENT'in lan tecrübelerle sabit olmustur ki be$ kim cuma gününden itibaren başlıyacaktır. eşsiz kudretlerile yarattıkları SENEDEN BERİ Bu toplantının glindeminde su meseleler olduğuna göre, senede milyonlarca vardır: 1949 yıh bütçeleri; Elekrrik, Tram: bal veriminin yambaşında beş vay ve Tunel İşletmeleri Tjmum Müdürlüğümisli de diğer ziraî mahsullerimizin ber.ün 1949. 1950 ve 1951 yılları iş programının reketi artmış olur. tetkik ve tssdikına ve bu programın tahakPARDESÜIERİNİN Biz, branşımız dahilinde, memleketin kuku için istikraz akdine yetki verilmesine dair tekHf. bir ihtiyacmın böylece tedvir edilebileÇEŞİT Görülmemlş bir rağbetle devam ediyor. ceğine, kendi tecrübelerimizle, kaniiz. VE İlâyeten: Olimpiyad hazırhklan filmi (Birinci kısım) Bu fikir, daha ziyade incelenir ve teKÜÇÜK HABERLER FİATLARI DIKKAT: Cumartesi, Pazartesi, Çarşamba günleri ferrüat üzerinde çalışmalar yapılırsa 11 de tenzilSth Haîk Matineleri. *• SAĞLIK ve Sosyal Ysrdım Müdürlüğ>j. EMSALSIZDIR! bunun hakikaten çok kolay, çok masdünden itibaren şehrimizdeki okulları teHER YER 50 KURUŞ rafsız. fakat neticesi memleket hesabımizletmeğe başlarmştır. na çok kazanclı bir şey olduğu meydana * KADIKÖYDE, Moda caddesinde ortiTarı çıkacaktır. Yıldızlar Yıldızı MARLENE DİETRİCH ^ Şükran adında bir kadının kolye ve küpelerini aşıran hizmetçisi Leylâ. yakalanarak AdVedad Pınar En kudretli artist RAY MİLLAND liyeye verilrniştir. Sanat âlemine en büyük bir şaheser kazandu dılar. hakikî mahiyeti bir teklifi Yazan: VEDAD P1NAR Y a z a n : Ord. Prof. ! • • • • • • • • • • • • •• ^ Maksudi B E Ş İ K BUGÜN OIKTI YUSUF ZİYA ÜÇÜNCÜ ORTAC BASİLIŞ MAYER ÂŞKSIZ YAŞANMAZ Fîlmi A R SİNEMASINDA ZILKADE 19 PERŞEMBE x r SOFÖK ERGÖN LTD. Çınar Han Galata sabahları müracaat. Vasati Ezani ALTIN KÜPELER 13,06 6.00 16.31 9,25 19 06 12,00 «GOLDEN EARRtNGS. L A L E nin ikinci şeref haftası olarak devam ediyor. İlâveten: Olimpiyad hazırlıklan filmi (birinci kısım) DIKKAT: Cumartesi Pazartesi Çarşamba günleri 11 de tenzüâtlı halk matineleri. Her yer 50 kuruş. YAĞU ve SULU BOYA PASTEL ve DESEN HUSUSt DERSLERİ Müracaat günleri: Çarşamba, Cumartesi 46. Bpyoğlu. Bekâr sokak Vitalis Ap. 9 '5 NACİ KALMIKOĞLU