Katalog

CUMHURIYE1 UHIIllllllllHIIIHIIIMIIIIIIIIHIIIIIIIIIIimHIIHIHHHIIHHIIIIIIIIHI 20 Eylul Turizm Davası DEVLETCİLİK BAHİSLERİ HEM NALINA M1HINA Acıklı ve gülünç Halkevlerinde durumumuz şiyasî Falih Rıfkı Atayın şayanı dikkat bir mektubu Falih Rıjkı Atay, gazetemize yoüadığt bir mektubda Ticaret Odasımn bir raporu vesilesüe tekrar günün mevzulan arasına giren turizm davasını ele alarak ?u şayanı dikkat satıları yazıyor: Lord Acton der ların suya girmeğe, yalnız bizirn kaygıki: clktidar, irtisızhğınuz müsaade edebilir. kâba mütemayildir. Otel yapılmak değil, satılığa çıkan Mutlak bir iktidar oteller müşteri bulamamaktadır. Çünkü EminÖnü Halkevi, siyasî konijş ise, muhskkak sugazino ve otellerin birinci sınıflarını rette irtikâba sükoruyan hiç bir vergi kolaylığı yoktur. ma yapılmaması hakkmdaki : rüklenir.» Hükumetlerin iktisadî hayata Hüseyin Cahid Yalçuı, galiba Livad Bilâkis, bütün vergiler, açık duruşları tamime itiraz ediyor müdahale salâhiyeti genişlediği nisbetya dönüşünde, Dahiliye Nazırı Talât şehre de, hazineye de dolayısile kazan! te, yolsuzluklarm da çoğaldığı bir hakiBeyi karşılamağa gider. Osmanlı salta dıran bu tesisler üzerine saldırmaktadır. | kattir (1).. Devletçilik, sadece iktisadi natının son Sadrıazamı, partisinin eski Tamir mi ettiniz, vergi artar. Süslediniz besi sekizinci yıl serbest konferanslan j mutlakiyet esasına dayanan bir rejim rni, daha artar. Bir rruzıka takımı mı na bir ekimden itibaren başlıyacaktır. kurmağı hedef tutarı bir doktrin değilbaşyazarına o vakit henüz yanmıyan koydunuz, büsbütün artar. Zati iyi bir Dün, Halkevinde Dil Edebiyat şubesi Cihangir semtini göstererek der ki dir. Devletçilik temayüllerinin sebebi Istanbul dünyanın en güzel şehri musiki takımı getirilemez. Düşününüz b&şkanı Şevket Evliyagilin başkanh yet verdiği diğer bir netice de, ahlâk imi}. Peki ama bu şehri, onu şu hale bir kere: Kemanı küçük sanat saymı ğmda uzun bir toplantı yapılmış ve prensiplerinin temellerinden sarsılmasışız. O kadar bol çalgımız ve sanatkârı konferans verecek zevatın listesi tesbit dır. koyanların elinde nasıl bırakırlar? Cihangirin bizim devrimizde yapılmış mız varmış ki bir Fransız artistini bile, edilmiştir. Hükumet müdahalesinin tedricen olanının, Ittihad ve Terakki devrinde hem de diseure, Konservatuarda imtiC. H. P. Genel Sekreterliği tarafından artması, piyasanın istikrar ve emniyehane çekmişiz. yanmış olandan zevkçe, kültürce, hatgönderilen bir tamimde, halkevlerinde Biz bu işi temelinden ele almalıyız. siyasî konuşmalann yapılamıyacağı bil tini ihlâl eden bir hâdisedir. Serbest ta bir bakımdan, plânca beter olduğunu da ben size haber vereyim. Yanmadan Istanbul ve etrafı diye sınırlıyacağınız dirilmişti. Eminönü Halkevi DilEdebi teşebbüs erbabı, iktisad mevkiinin ikönce, hiç olmazsa, resme gidecek kadar bir bölgeye endüstrilerimizin yekunu yat şubesinin, bu tamime itiraz edeceği tisadi hürriyetlere tecavüzü karşısında, üzere pitoresk idi. Şimdi Istanbul kartpostal kadar sermaye dökmeği kârlı saymak anlaşılmaktadır. Zira, geçen yıl gönde tahakküm zihniyetini önlemek her vasıtaya beşvurmak mecburiyetinde larından silinecek kadar çirkin ve dü anlayısından yola çıkmalıyız. Bayındır rilen bu tamimden sonra, Parti ileri gezensizdir. Sert ve eğilmez bir sanat ve lık Bakanlığı, şehir plânlan ve plâncı lenleri halkevlerinde siyasi görüşmeler kalmaktadır. Hükumet, nüfuzunu kullananlarla para kuvvetini temsil edenplân disiplini kurulmadıkça, şehir plâ lık davasını ele alarak, kâr madrabazde bulunmuslardır. Bu hare&etler ta | ı arasındaki mücadcle, çok defa, manı kâr madrabazlan ile onların vazifeli larile ortaklarının her türlü tahribin mime aykırı olduğu halde C. H. P. e r | hiyeti tefsire muhtac bir uzlaşma ile ortaklarının elinde oyuncak oimaktan den koruyabilecek sağlam ve sarsılmaz 1 kurtulmadıkça iyiye doğru büyük bir bir disiplin kurmalıdır. Sanatın ve tek mudahalede bulunmamıştır. Halkevı neticelenmektedir. ilk olarak, bazı memleketlerde, meçey değişmek ihtimalini de görmüyo niğin kontrolu tam ve kat'i olmalıcîır. Edebiyat şubesi, bu cihetleri de hatırmur sımfının maruz kaldığı zararh teGecekondular gibi, fakir fıkaranın de latacaktır. rum. mayüllerden bahsedelım. Devletçilik Fakat bu bizim için yalnız bir ğil, doğrudan doğruya para vuran madrejımleri, geniş bir uşkilâta ihtiyac jeref ve zevk meselesi midir? Istanbul, rabazlann, adcta tasarruf hakkının ve Eski Borsa Hanının göstermektedir. Sosyalizme doğru kakanun rejiminin (3) kalktığı duygusubir ucu Bolu ormanlarına, bir ucu yıktınlması durduruldu yan memleketlerde, memur sayısı sürBursa bölgesinin dağ ve kıyılarına da nu veren rezaletlerini, ara seçimlerde Karaköy caddesind^ki eskt Borsa Hanının yanan yakın etrafı ile, bu memlekete veya büyük seçimde bir kaç oy topla yıktırılarak, yerine otopark Insa edilecegi an atle artmaktadır. Fakat teşkilât kadroherhangi bir endüstri değil, şimdiye mak hayalini bırakarak, bütün oyları laşılmaktadır. Ancak, burada ticaret yap larmı dolduran on binlerce memuru kadar kurduğumuz ve belki de bundan kaybetmek pahasına kökünden kaldır raakta olan dukkân Eahibleri, eski Borsa Ha ! «keyfiyeti kemiyete feda etmeksizin» böyle kurmağı düşündüğümüz bütün malıyız. Her küçük ?ahsi menfaati, bir nının yıktırılmasına itiraz etmektedirler. | seçeb/lmek kolay olmamaktadır. Hükuendüstrilerden daha fazla kazanc geti umumî menfaat yaygarası ile yürütme Bunlar. derhal harekete geçmişler ve Hükü ' met. memurlann ehliyet ve ahlâk sevirecek bir zenginlik kaynağı, ve yann ğe çahşan elalh oyunlarına alet olmak mete muracaat ederek vaziyeti izah . yesi h^r.kında azamî derecede müsamadir. Şikâyetlerınde, bu hanın yıkılmasile Be : h a k a I bir meteliğini arayıp da bulamıyacağı tan çekinmeliyiz. ledlyenin «enede 60 bin liralık kira bedelınnavranmak zarureünde kalmakmız döviz için başlıca kaynaktır. BirIşittiğime göre asrımızın büyük mi den mahrum olacağını, Maliyenin yiiz binler i tadır. Madd: menfaatlerin cazibesine leşik Amerika, seyahat dövizini hemen mar ve şehircilerinden Le Corelensin ce liralık Kazanc vergisini kaybedecegini, kapılan muhterislere ve serbest meslek hemen sekiz milyar Türk lirasma ç ı Izmire geliyormuj. Onu, ve o zamana birçok vatandaçın da müşkül mevkie düşe hayaünda muvaffak olabilmek kabiliceğini bellrtmisler ve bu hanın yıktırılmakarmıştır ve seyyahın gümrüksüz so kadar kovmazsak, Istanbul şehircisini sile Karaköy caddesine hiçbir fayda temin yetinden mahrum sönük ehliyetlere de kabileceği dört yüz dolarlık eşyayı da ve bu ayarda bir iki kişiyi daha topla edilemiyeceğini. burada yapılacak otoparkın "9 verılmektedır. Geçim vasıtalan maaşbir misli arttırmak yolundadır. New yarak, gerek Istanbul ve etrafı turistik ancak 1015 otomobil alabi:eceğini, Karaköy larından ibaret bulunan memurlardan York Istanbula yirmi dört saat yaklaş bölgesini milletlerarası işletmeğe aç meydanına aid şehir plânı umunıi çekilde büyük kısmı. pahahlık tesirlerini kuvtığı bu zamanlarda bu milyarlardan, mak, gerek şehir plânlarınm tatbikı tatbik eİildiği takdirde « k l Borsa Hanının vetle hissetmektedir. Onlann vazifeleri yıktırılmasına lüzum kalmadığının anlaşıvatanımızın hiç bir yerde misli bulun meselesinde Bayındırlık Bakanhğımn lacağını, Tünele hem*n 50 metre mesafedtki icabı temas ettikleri tüccar ve müteahmıyan tarih, sanat, deniz ve dağ zen nasıl te|kilâtlanması gerektiğini tesbit metruk ve Evkafa aid Galata Yenlcami avlu hidler ise, ekseriyet itibarile, kolay kaginlik ve güzelliğine bir santim, ama etmek bakımmdan, onlarla esaslı bir sunun otomobil parkı için müîaid olduğunu. zanan ve bol sarfeden iş adamlandır buranın. 200 otomobil alabileceğinl jlâve et Müteşebbislerin fazla kazancı, sıkıntı bir santim pay alamıyoruz. Onümde kü görüşme yapmahyız. mislerdir. çücük Danimarkaya aid bir yazı var: içinde yaşıyan memurlar üzerinde tahEski Borsa Hanında ticaret yapanların TnüAklımızın erdiği işte meydanda: AkBu yazıya göre 1948 mevsimi Danimarrik edici bir tesir yaratmaktadır. Makracaati iizerine, buranın yıktırılması husulımızın ermediğini öğrenmeğe bakalım. kada yağmurlu ve fena geçmiş; benzin sundaki faaliyet durmuçtur. Belediyenin n« sadlarına erişmek için karşılanndakinin gibi bir karar alacağı merakla beklenmekte zayıf tarafını yakalamaktan çekinmiyen fırlamaları ve pahahlık yüzünden ic (1) Şile vaktile denizden islediği için dir. turizm hiç olmamışür; Vize güçlükleri bazı iş adamları, bu tesirden istifadeye bütün kıyı ormanlığı, «on funda dalına sebebile Isviçreli seyyah gelmemiştir; kadar Istanbul sobalarında, hamamla *Arjantin Elçisinin yannki ziyafeti çalışmaktadırlar. Sırf maas ve maişet Ingiltere de seyyah çıkarmarmştır Arjanünin Ankara Elcisl M. Hartridge, rında ve mangallannda yanmıştır. Na Arjantin adlı mekteb gemisinin , Istanbula endişesile resmî va?ife alanlar, bir taBütün bu talihsizliklere rağmen, dış sıl ki Istanbula kara yolu ile bağh gelışinin yıldönümu mvınasebetüe yarın Tak raftan mahrumiyet içinde ıstırab çekerttrizm Danimarkaya 65 milyon kurun, dağlann başına da aynı hal geldi. A sim gazincaıında, Istanbul Valis.le. Türk ka ken, diğer taraltan gayrimeşru bir reşöyle böyle 30 kusur milyon lira bıraklemdağında bizim çocukluğumuza kadar ra ve deniz orduları komutanlan jerefine fahm cazibesine maruz kalmaktadırmıştır. Danimarkadan yeni gelen bir lar (2). orman parçalan vardı. Şimdi sıra bu iki bir aksam yemegi verecektir. dostum, ağustos başmda Danimarka suiktisadi mutlakiyet rejimlerinin birer çıplaklık arasında belki yirmi, otuz kiYıldınm cezasına çarptırılan larına ancak ayağını değdirejbilmiş. O suıistimal mecrası haline gelmesi için lometre eninde ve benim gördüğüm {rürültücüler kadar soğukmuş. Plâjian dolduran seybütün memurlaım doğru yoldan ayrılkadar yüz kilometre boyundaki yeşil Sağhk ve Sosyal Yardım Müdürlüğüne yahların zevki, denize bir girip bir çıkdağlara nöbet geldi. Rumlar zamanında bağlı «Gürültü ile Mücadele» ekipleri, dün ması lâzım değildir. Sistem, birkaç virr.aklan ve mayo değiştirerek kayalar alabildiğine şarab veren, yer yer, türlü çehrin muhtclıf semüerinde ânl teftîşlerde danın aksaması ile mu%'azene5İni kayüstüne yatmaktan ibaretmiş. İhlâl edecek fekil bedecek kadar nazikür. Yüksek bir vatarım sanatlarına elverişli, en iyi ba bulunmuşlar ve sükuneti radyo çalan kahvehaneler, zife duygusuna ihtiyac gösteren işleri O sırada ben Şilede idim. Açık ve ka hkçılık merkezlerinden biri olabilecek, de pikap ve Yıldınm cezasına çarptırılmışlardır. palı plâjlarile, mağaralı falczleri. hayli plâjlarile, çeşidli kara avcılığile on binsırf tahsisat almak kaygusile memuriyet Boluda buluna fosil yatağı içerilere kadar kürek çekmeğe elverişli lerce nüfusu refaha boğacağına şüphe istiyenlere tevdi etmek, eski zamanlarIstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü da orduların ücretli askerlerden kurulçsylarile, arkada kesilip yakılmaktan olmıyan böyle bir bölgede sekiz on bin öğrencilerinden bir grupun, bundan iki hafbir kaç yıl nefes alabilseler tekrar or nüfusu ancak vatanın tabiatini yok ede ta evvel Bolunun Türbeyli llçeginde dünya masını andırmaktadır. Vazife sahibi, en man olmağa yüz tutuverecek yeşil dağ rek ve yalnız bir kaç vurguncuya para da çimdiye kadar eşine tesadüf edilmiyen ziyade fedakârhğa ihtiyac gösteren bir larile, sadece Irvadan Ağvaya kadar u kazandırıp kendileri gene yalınayak bir fosıl yatağı bulduklarını ve çıkarılan işte, bazan şahsi menfaatinden başka zanan kıyı paıç&sının, tekbaşma, kalarak geçinmeğe mahkum etmek bü fosillerin Ünlversiteye nakledildiğinl yazmış birşey düşünmemektedir. Sosyalist müTürkiyeden garba doğru küçük, büyük yük ayıblarımızdandır. Başka memle tık. Jeologlann bugüne kadar eşine tesa ellifler, gayelerinin tatbikat sahasında düf edemediklerl bu fosillerin, Üniversiteher memleket için. bir kömür made tetlerde şehrin yakınlarındaki, hattâ dekl ilmî tetkikatı müsbet netice vermiştir. muvaffakıyete erişebilmesi için, hiçbir ninden. bir demir madeninden daha ne jBolu kadar uzaldıktaki ormanlıklar, Prof. Ali Tanoğlu ve asistan Dr. İsmail Ysi şahsî düşünce beslemeksizin devletin çınlar, birkaç öğrenci İle beraber yann emirlerini ifaya kendilerini vakfetmiş kadar değerli bir kazanc yeri olacağını İ bile olsalar, fennî işletmeye Boluya hareket edeceklerdtr. Fosil y>ta|ı insanlara ihtiyac bulunduğunu söyleve pek kısa bir müddet içinde milletve millî koru sa civarında yenlden araştırmalarda bulunalerarası turizm edehiyatının başına gemişlerdir. Bu ifade, insanlar birer meböylelerini biz gör caklardır. düşünüyordum: (1) Bu sözü; lek olmadıklarına göre, devletçiliğin Beylerbejinde bir bıçaklama hayli dolaşan ve tanınmış | müştük. Finlandiyada bir çok turizm niçin ahlâkî bir fasid daire içine düşyerlerin hemen hepsini gören biri sıfa otelleri bu nevi millî korular içine kuhâdisesi tüğünü belirtmeğe kâfidir. tile söylüyorum. Bunun daha ormanları rulmuştur. Bütün Bulgaristan linyit Evvelki gece. Beylerbeyinde aşk yüzünden Hususî teşebbüs erbabının devlet ve gölleri var. Körfez ve koyları var. kömürü yakar. En İyi linyit madenle bir bıçaklama hâdisesi olmuştur. Turan Şamüdahalesine karşı başvurduğu diğer Kış ve yaz sporlarının hepsine elverişli rinden biri Istanbulun burnu ucunda hiner Uminde bir genc, kendisile barısmak 1 iken, bu şehri hâlâ odun kömürüne istemiyen Süha adındakl sevgtlisini dört bir tedbir, resmî makamlar nezdinde dağları ve kırları var. muhtac bırakmak da sayılı marifetleri yerinden blçakla ağır surette raralamıştır. nüfuz sahibi şahsiyetlerin muzaheretini Yazımı, Cumhuriyet gazetesinde görYaralı. Kaydarpaşa Nümune Hastanesıne temin etmekür. Birçok müesseseler, hümiz arasmdadır. düğüm taze bir havadis üzerine yazıkaldırılmjş, Turan da yakalanarak, hakkın kumet tarafından himaye edilen zeva(2) Yasak bölgenin ne demek olduğu da kanunî taklbata başlanmıştır. yorum. Istanbul Ticaret Odasmdan Ista iş vermek suretile, salâhiyetli mertanbula seyyah getirme meselesine dair nu asker ve militarist Almanyanın UVeremli bir gencin şikâyeti cilerin dostluğunu kazanmağa çalıştihkâmlı bir «ınır sehrinde görmüştüm. fikrini sormuşlar. Ticaret Odası da: Seydullah Ülger adlı bir genc. bize mü maktadır. François Pietri, Fransada Aman böyle bir şeye kalkışmayı Yalnız topların olduğu yer dikenli telle racaat ederek, üç gün e\\'el Heybel! Sara maliye müfettişlerinin birkaç sene vaçevrilmişti. Fahrî konsolosumuzla beranız. Sokaklarımız pistir. Otellerimiz toryumundan çıkanldığını, hâLen bir ci zife gördükten sonra yüksek aylıkla yoktur. Esnafımız gelen gideni yalnız ber dikenli telin yanına kadar gitmij ğerinin tamamile çürümüş olduğunu löyledi hususi girketlere geçtiklerini yazmaktave yaptığı bütün müracaatlerin neticesiz kaltik. Nöbetçi, yasak, dedL Yabancı olsoymağı düşünür. Seyyah getirmekle dır (3). Hükumet teşkilâtında mevki dığını »nlatarak: lehimize değil, aleyhimize propaganda duğumuzu söyledik, « Ehemmiyeti yapmış şahsiyetlerle personel kadrolan< Kan kusuyorum. mlkrob «açıyorum. yok, geri dönersiniz» dedi. Bu istihkâyspmış oluruz, demiş. b«nl niçin sokağa attılar; diğer vatandaş mn takviyesi, hususî işletmeleri resmî Az bile söylemiş. Mümkün olsa da mın biraz ötesindeki kasabanın kaba lara da bu mikrobu asılamam İçin mi? Be makamların tahakkümüne karşı korunetice bu yan bir sigorta tegkil etmektedir. seyyah geldiği vakit Boğaziçini bir per relerinde ise Fransız arüstleri bile var ni bir hastaneye yatırmazlarsa de ile kapayslım, dememiş. Kömür de dı. Buralarda ecnebiler için, sadece sivil olacaktır. Sokailardayım. Benl ve diğer vatandaşlan kurtarmalanm istlyorum.» Temin edecekleri menfaatten faydapolarile, petrol tanklarile, fabrika baca polisin, asla hissetmedikleri bir kontroSağhk Müdürlüğünün ve diğer alâkalıla lanmak maksadile resmî makamlar nezlu vardır. MarshaH'm yasakçı zihniyel a r vesaire ile Boğaziçini birkaç yıl izrın bu gencle ilgilenmeîerini dileriz. dinde nüfuz sahibi şahsiyetlerin hizmebe Halice dör.dürmek üzereyiz. Yalı tinden kalma kayıdlamaların, hattâ §u te alınması, irtikâb tekniğinin kitaba larda Beykoz deri ve kundura fabrika militarist Alman ölçüsile bile, bugün uydurulmuş şeklinden başka birşey desmın kokusundan oturulmaz. Yayılmış Akdeniz ve Marmara bölgelerinde yüzğildir. Bu sistem, garb memleketlerinde benzin lekelerinden suyuna girilmez. de 99, Karadeniz ve doğu bölgelerinde * tLK ve orU öğretlm kadrolarını M111! hayli revacdadır. Türkiyede ise, Maliye yüzde 90 hafiflemesi lmkânı vardır. Hiç Gidilebilecek yerleri de yasaktır veya Eğitim Bakanlığına Aîdlk ettirmek üzere bir şirkete kiralanmıştır (2). Bir çiçek faydasız bir baskı ile memleketi ve Ankaraya giden Milll Eğitim Müdürü Mu Bakanlığı tarafından hazırlanan bir kasrksısı haline getirilebilecek tek adacı halkı bin türlü menfaatlerinden mah rad Uraz, dün sehrimlze gelmiştir. Bu yıl, nun tasarısile, aynı usulün hukuk! bir kadrolarda mühim değisiklik yapılmamakla mahiyet almasına fırsat hanrlanmışğ'. bir kömür deposudur. Ucu bucağı rum edip duruyoruz. beraber. bazı öğretmenlerin derı taatleri tır (4). Hükumetin Meclise sunduğu olmıyan Istanbul ve etrafı sahillerinde, (3) Bir dostumun arsasına iki hüku dejistirilmistir. cVergi usul kanunu» tasarısında müsbu işler için. sanki yalnız Boğaziçini met memuru gecekondu yapmaştır. De* DEVLET Denizyollan İdaresinin yenibulmuşuz. Halbuki yalnız Boğaziçi, mokrasi kanun rejimi demektir. Hak den Holandaya siparis edeceği Şehir Hattı teşarlık, umum müdürlük veya müfetturizm işlçtmesi bakımmdan. bu türlü ve kanun, ister yukannın, ister aşağı vapurları hakkında temaslarda bulunmak U tişlik gibi devlet hizmetinin mümtaz » Holandadan bir heyet jehrtmize gel mevkilerine yükselmij maliye memurkpz?nclan dilencilik saydırabilecek de nın keyfi ile çiğnendiği, ve bu çiğnenmlş ve dün Deniıyollarında bir müddet larının Ihtida ederek hususî şahısların ğerdedir, me, dün iktidara, bugün guya halka meşgul olmuştur. emrinde if görebileceklerine dair bir Anadolu kıyısı yazlıklannı, arsa mad yaranmak istiyenler tarafından hoş *• 9 uncu Asliye Mahkemesi Baskanı hüküm vardı. Bu hüküm, bazı eski maCelâl Fuad, tstanbul adüyesi tcra Dairesi görüldüğü vakit demokrasi çöker. Bürabajlığını kazandırmak yüzünden, dar liye memurlarına geniş kazanc ufuklan?rhs>llelar hsline getiriyoruz. Lâğımlar, tün demokrasilerde demagoji yanşını Başkanlığına tayin edilmistir. n açmaktadır. Meselâ vergi işlerinde adada olduğu gibi. burada da denize en sonunda mutlaka bir diktatör ka * ABİF Oruc, Vil'âyete bir Istida ile müracaatle Türkiy» Sosyalist Partisi namile yüz binlerce liralık bir Ihtilâf karşısınakıyor. Oyle ki bu kıyılarda vatandaş zanmışür. bir parti teşkil edeceğini bildirmistir. Bu da kalan mükellef, bu meseleyi halletpartinin alâmeti farikası, ijçiyi temsil eden mek üzere «uzman» sıfatile piyasada bir çekiç, köylüyü temsil eden bir basak tslâmiyetin GeliştirHiği çalışan sabık maliye müsteşannı ücretve fikri temsil eden bir kalemdir. • * • ISTANBUL Verem Savaşı Demeğinin le tutabilecektir. O da kalkıp maliye daveti üzerine gelen Oslo Üniversitesi Profesörlerinden Dr. Heinbeck, 20 eylul pazartesi tslâm tasavvufunun tarih boyunca geçlrdiği en muhim gelipneler günü «aat İS de Beyoğlu, Buna «okağındaki Türk Tıb Cemiyetinde Pirguet reaksiyonu yetiştirdiği en büyük şahsiyetler. (250 kuruj) menfi olanlarda B.C.G. asısı tatblkatı mevÖ M E R R I Z A D O Ğ R U L zulu bir konferans verecektir. •k D.P. Kuledibi Semt Ocağı BaskanlığınA H M ET H A L İ T KİTABEVİ dan: Ocağımızm 948 kongresi. 259948 cuBÜTÜN İNSANLIK ÎÇİK martesl günü ıaat 20.30 da Galata. Kuledibi. Millî ve Beynelmilel Davalar Büyükhendek caddesi 21 numaralı Esnaf Mecmuası Kahv<esinde icra edileceğlnden, üyeVerimlzin teşrifleri rica olunur. Çıkaran: w ^ JH ^ ^ ı i«^«^f^#H.«A. . J ^ ^ ^ 1 * *..•.&*'>».*..! 1 1^ ^ * ' 1 .. . konEeranslar Devletçilik tatbikatınıtı ahlâkî cephesine dair,. Dr. Feridun Ergin •*•"*• Yazan Güle güle! ''l ı n ı & L evlet Denizyollan ve Liman\\ l f lan İşletmesi Genel Müdürü İİZ?!?' sayın Yusnf Ziya Erzin, «sla basanh bir sekild« idare edemediğri bu müessesenin basından aynldı ve Tekel Genel Müdürlüğüne tayin edildL Bu, Devlet Denizyollan İdaresi ve Türk deniz ticareti hesabına bizim uznn zamandanberi bckleUiğimiz bir değişikliktir. Dunkü gazetelerden birinde sayın Yudilebilir. «Müstahsili himaya siyaseti», snf Ziya Errinin makam değistirmesl ne demektir? Müs hakkında şöyle bir Ankara haberi vartahsil, kime karsı hi dı: mp.ye edilmektedir? «üenizyolian Umum Müdürü Yusuf Müftahsil menfaat Ziya Erzinln Tekel Umum Müdürlüğüne dairesine gidecek, kendi yetiştirdiği leri, memleket menfaatlerinden ayrı tayini takarrür etmiştir. Erzinin yerine memurlarla görüşecek ve takib ettiği birşey midir? Bugün herkes anlamıştır Denizyol'art Tarifeler Dairesi Reisi Naihtilâf mevzuunun i>"i bir neticeye ki, müstahsilin himayesi, halkın zara ci Ruçhar tayin edikniştir. Bu lat, bağlanmasını istiyecekür. Eski hocası rma olarak muayyen bir zümreyi zen yüksek tahsilini Amerikada yapmıştır. ile, eski âmirile veya eski velinimetile ginleştirmek siyasetinden bagka birşey Öğrendiğimize göre, Ulaştırma Bakakarşılaşan bir memurun tesir altında değildir. Devlet, bazı grupları memnun m Kasım Gülek, Denizyolları Umura kalmıyacağı düşünülebilir mi? Resmî etmek gayretile tanzim mubayaaü yap Müdürlüğünde yaptığı teftişler neticeişler halledilirken nüfuz, saygı, arka makta, taahhüd işleri hazırlamakta, sinde işlerin matlub şekilde yürütüldaşhk veya şükran hislerinin alet ola kambiyo müsaadeleri vermekte, inhisar mediği neticesine varmıe ve bu kanarak kullanılması, kanunların şahıslara kazanclan yaratmakta, parayı kıymetatini alenen izhar etmişti. Bunun üzegöre tefsir edilmesine yol açmaz mı? ten düşürmekte veya muhtelif madderine Yusuf Ziya Erzin, teşebbüse geIş adamlarının devlet müdahalesini lerin ihracatma hususî bir istikamet çerek Tekel Umum Müdürlüğüne takendi menfaatlerine uygun bir istika vermektedir. Bu mecraya dökülen devyinine muvaffak olmuştur. mete sevketmek üzere başvurdukları let müdahalesi, yalnız hükumet kuvveDeniz ve LAman Hizmetleri Başkanlıüçüncü bir çare de, siyasî partiler men tine dayanarak kârlı işler yapan bir sısublarını elde etmektir. Garb memle nıf türemesine sebebiyet vermekle kal ğına da Faruk Karazın getirileceği söyketlerinde, büyük sermayedarlarla sos mamaktadir. Aynı zamanda. iktisadî te leniyor.» yalizme mütemayil partiler arasında rakki imkânlarını da baltalamaktadır. Yeni gelenleri ve gelecekleri hiç tayakın bir işbirliği bulunduğu göze çarp Ar.cak rekabet şartlan altında çalışan nımıyorum ama, sayın Yusuf Ziya Ermaktadır. Stalin mükâfatını kazanan müesseseler, daha iyi kalitede mal ve zinin Devlet Denizyollan ve Limanlart • Parisin sukutu» adlı Rus romanı, bu hizmet isiihsaline ihtiyac duyarlar. Genel Müdürlüğiinden ayrılmasına çok işbirliğinin mahiyetini gayet güzel tas Devlet himayesi ve resmî makamların memnun olduğumu saklıyacak değilim. vir etmiştir. Roman müellifi, her neka yardımı ise, sermaye rizikosunu arttır Çünkü bu zat, ne bilgisi, ne yetişme dar sosyalistlerden mcbus çıkmasını maksızın vurgun kazanclan temin eder tam, ne mesleği ve ne de ruh ve karakarzu eden iyi kalbli kapitalistier bulu Yskınşark memleketlerini dolaşan A teri itibarile bu vazifenin ehli ve eri r.abileceğini göstermeğe çahşmış ise de, merikalılar, sanayi müesseselerinüı değildi. Devlet Denizyolları ve Limanhakikatte sermayedarlann yardımı vüksek randıman almak hususundaki ları İşletme Genel Müdürlüğü denilen bambaşka bir maksada dayanmaktadır. kayıdsızlıklarından hayrete düşmüşler müessese de, kunıluşu ve te&kilâü baLiberal bir hükumet, herkese müsavi dir (4). Halbuki hakikatte, kazanc ve kımından beklenilen hizmetleri tamakazanc şartları temin ettiği için, ikti ya zarar ihtimallerinin resmi makam mile ifa edebilec«k durumda sadî müesseseler birbirlerile rekabete lar tarafından alınacak tedbirlere bağlı dir: fakat bu. haşka bir meseledir ld, girişmek mecburiyetinde kalırlar. Hal ksldığı bir iktisad nizamında, randıayrıca tetkike değer. buki müdahaleci ve devletçi hükumet man seviyesi, daima arka plânda düSayın Yusuf Ziya ErzJn. bol kırtaler, piyasa faaliyetini tanzim salâhiye şünülen mevzular arasında yer alır. siyecilik üzerine kurulmuş olan bu tine dayanarak, istedikleri firmalara Bu yazımızda izah ettiğimiz vaziyetBgır darbeler indirmek veya büyük ler, devletçilik ve sosyaliam istikame müessescyi daha iyi işletebilecek bir mes'uliyet voırgun fırsatları hazırlamak imkânınr. tindeki temayüllerin nasıl hakikî isti ruhta olmadığı ve üzerine belki de kendi hesabma tahibdirler. Bu itibarla, daima yakın kametlerinden inhiraf ederek suiisti almaktan istikbalin getireceği kazanc vaidlerine mallere ve imtiyazh vaziyetlere yol aç hakh olarak korktuğu için. işler iyi elâka besliyen sermayedarlar, kendi tığını belirtmektedir. Bazı maliye kitab gitmiyordu. maksadlarına alet yapabilecekleri siya larında, resmî teşkilâtla vergi mükelsürunlarında sık sık Cumhuriyet sî partileri para yardımile desteklemek leflerinin yekdiğerile temasından doğa tenkid ettiğim İsveçten alınan Trabzoa yolunu tutmuşlardır. cak mahzurlara ehemmiyetle işaret edil şilepinin aylardanberi gelmemesi. AnPara kuvv'eti, seçim mücadelelerinde mektedir. Aynı mahzurlar, hükumet saldoya ısmmrlanan ve 20 ay inmühim bir rol oynar. Bu itibarla, bü memurlarile iş sahibleri arasındaki bü salarına dahi başlanmamış olan gemitün siyasî teşekküller mali muhitlerle tün münasebetler hakkında da tekrar ler meselesi, Amerikadan alınan ve öğtemas teminine kıvmet verirler. Serma lanabilir. iktisadî ahenksizlikleri önle rendiğime göre, hâlâ tamirlerine başye sahibleri de, iktidar mevkiini kendi mek için, hükumet müdahalesini asgari lanamanıı? olan altı yolcu vapuru memenfaatlerine hâdim bir vasıta haline hadde indirmekten ve devletin teşkilât selesi, bu gemiler için Amerikaya hegetirmek için, cömerd davranırlar. Fa ve vazifesini âmme hizmetlerinin nor yet üzerine heyet gönderilmesi meselesi, kat iktidar mevkiinin muzaheretini te mal hududları içine iade etmekten baş modern bir tamir atölyesi ile büyük bir min etmek, yakın istikbali emniyet al ka çare yoktur. yüzer havuzun ve ağır yükler kaldırtına almağa kâfi değildir. Aynı zamanmak için elzem bir yüzer vincin alm(1) Ludwig von Fises. Bureaucracy, maması meselesi. Haliçteki havuzlar ve da. günün birinde iş başına gelmek ihtimali bulunan muhalif partileri de ka London 1945. Türkçe tercümesi: Uni fabrikalar için Mısırdan alınan ve hiçzanmak lâzımdır. Bu suretle, iş adam versite Kitabevi. bir ise yaramıyan \inçler meselesi, Aları, bütün siyasî cereyanları kendilerine (2) Dr. Feridun Ergin, Harb zama merikadan alınan iki büyük siieple ild faydalı bir vaziyete sokmağa çalışırlar. nında devletin ekonomiye müdahalesi, tankerin eksik bir sekilde lamirleri yii'i. Para kuvvetinin emri altına airen Istanbul 1343. itünden tam verimle çalışamamalan me(3) François Pietri, Le Financier, Pa selesi gibi mevzular, bu idarede işleria siyasî veya idarî nüfuz sahiblerinin zamanı geldiği vakit ödemeğe mecbur ris 1931. iyi jritmediğini isbat eden delillerdir. (4) Ludwig von Mises, zikredilen kaldıkları faturanın mahiyeti. «müstahTürk deniz ticaretinin i>"iliği «dına sili himpye politikafi» tabirile ifade e eser. Yusuf Ziya Erzin gibi, şahsan muhterem, kibar ve çelebi bir zatı şiddetle tenkid ederken eza duyuyordum, Onun icindir ki, bu vazifeden ayrıunasından iki katlı memnun oldum. O, bcnim acı tenkidlerimden kurtuldu; ben de kendisini tenkid etmekten kurtuldum. KenDUNYA BASININI sine samimi olarak «Güle BÜleS> derim ve gene samimî «larak Tekel Genel TEKER TEKER ELEYEN Müdürlüçünde başanlar dilerim. MuhYEGÂNE AYLIK terem dostum Ka«ım Güleği de bu il&, MECMUA OLACAKTIR. rmihim mın affakıyetinden dolayı tebrik ederim. HERKES CZPTİ TAŞINACAK BOVDA TAMAMEN ÜÇ.RENKU.. 100 SAYFA .. F/ATI 1 LİRA YARIN AKŞ AM Hukuk v e Tıb Fakültelerine rağbet fazla * tstanbul t)niversiteslnln bürün fakültelerind« talebe kayıdlarına devam editeıektedir. Bu arada, bilhassa Hukuk, Tıb ve Ekonomı fakıiltelerine rağbet çok fazladır. S Ü M E R SİNENASINDÂ Mevsimin ilk musikili süper filmi... Emsalsiz bir senfoni arasuıda insanl bir dram... Birinci sınıf yıldızlar ve ilâhî sesler,.. RÜYALAR SENFONİSİ (DONİZETTİ'nin HAYATI) Baş Rollerde: AMEDE NAZARRİ MARİELLA LOTTİ ve SAN CARLO Tiyatrosunun Tenorları ve Sopranoları Bu filmi seyrederken «LUCİA de LAMERMOR. ve «L'ELİSİRE d'AMORE» Opera parçalarını da dinliyeceksiniz Yerlerinizi evvelden temin ediniz. BESİK YUSUF ZİYA ORTAÇ 1 Beşik, birinci baskısı 17 fünde satılıp biten kitabdır. 2 Beşik, ikinci baskısı 26 giinde şatıhp biten kitabdır. 3 Beşik, üçüncü baskısı 23 Eylftl Perşembe günü çıkacalc kitabdır. Q KÜÇÜK HABERLER ^) A T I A S SİNEMASINDA BU A K Ş A M Herkesin beğeneceği, alkışlıyacağı ve başkalarına tovsiye edeceği büyük bir film: Fiatı 1OO Kuruş Adres: Çınaraltı İdaresi, Nuruosmai aiye No. 57, Istanbul. UNUTULMAZ İSİMLER 10 binlerce flgüran (RENKLİ)... Canlanan bir tarih Baş Rollerde: Alexandre Knox Geraldine T E L E F O N: 40835 Fitzgerald ALMANCA . TÜRKÇE ve Dünyanın en sevlmli ve en zeki Rejisörü E R N S T L U B İ T S C H ' i n çevirdiği T A S A V V U F VICTOR KRAVCHENKO CHARLES CLUNİ BHOWN'UB BOYER D O N U Ş TEKNİK LÛGAT ADNAN HALET TAŞPINAR baş rolü oynadıği nefls bir film. YENİDEN DOĞUŞ A Ş K A Genişletilmiş ikinci tabı Tevzi rnerkezi: Galata Sermet han No. 1 (Hasan Deposu sırasında) YAKINDA: M E L E K ' te. HÜRRİYETİ SECTİM ZİLKADE 16 PZARTES1 a 7> Birinci baskısı 3 tydm kapışılan ve Rus cennetinin içyfizünfl bfitOo çıplakhgile anlatan bu kitabın 2 nd baskısı. Kravchenko'nun Amerikaa Senatosuna vermiş oldıı^u çizli raporun da ilâvesile piyasaya arzedilmiştir Fiatta tark >nktuı. Karton cUdli 5 . Ciidli «. Liradn BURHAN M '•• APAYDIN Ehliyetli Mütercim Aranıyor Bayındırlık Bakanlığından: Türkçeden ingilizceye ve ingilizceden türkçeye süratli ve yanlışsız tercümeye muktedir ve mütehassıs mütercim aranıyor. Müracaatlerde yalnız çok tecrübeli olanlar ve iyi bonservis getirenler nazarı dikkate alınacak ve bunlar arasında 30/9/948 perşembe günü saat 14 te imtihan yapıacaktır. İsteklilerin, ehliyetlerini tesbite yarayacak belgelerile birlikte Şose ve Köprüler Reisliğine muracaat ederek tedarik edecekleri matbu diiek CUMHURİYET Abone şeraiti Bir »ylık Üç ayhk Altı aylıtc Senelik Nüshası 10 kuruşlut Tuıkiye İÇ1D Haric İÇİD 30O Kr. 800 > 1500 > 2S0O • 600 Ki. 1600 • 2900 > 5400 > â C BERKALP KİTABEVİ Ankara 13,07 16.35 19,11 20 45 Vasali 5,05 | Ezanl 5,56 | 9,24 12,00 1.32, 9,53 ! < İ >• a , İlk sayısı 15 Ekimde cıkacaktır. Muhabere adresi: P. K. 746 Istanbul. çeleri doldurmaları lüzumu yayınlaıuı. (14206) • D İ K K Gazetemize gönderiîen neşredılsln edılmesLn tlaolatdan me«uliyet A T evrak ve yazılaı ladt olunmaz. tubtıl edibnec.