Katalog

CUMHURIYET 2 Temmuz Tarihten Sahifeler Ondokuzuncu asırda Avrupayı kalkındırma Tüfck Amerikan P.T.T. ücretlerinde bahrî münasebetleri yeni tenzilât programma aid son gelişmeler Yazan; Haluk Y, Şehtuvaroğlu NewYork, Hazdran AmeriKasımda yapılacak Cumhur Baskanlığı geçimleri için hazırlrklar de\am etmektedir. Bugünden itibaren Filadelfiyada toplantılara başlıyan cumhuriyetçi parti kurultaymm seçe Ulaştırma Bakam Kasım Gülek dün reği namzed üaerinde matbuat günlerg»bah Ankaradan şehrimize gelmiştir. denberi tahminler yürütmekte ve yeni Pakan. kendi=ile görüşen bir arkadaşı yeni havadislerle efkârı umumiyenin mıza Bakanhğın muhtelif işleri hakkın heyecan ve alâkasını kamçılamaktadır. Çoktandır ön sahifelerde yer isgal eden da sunları söylemistir: r Posta, telgraf ücretlerinde bun Filistin meselesi, mütarekenbı kabudan evvel bazı indirmeler yapmıştık. lündenberi üçüneü, dördüncü plâna YaptığiTBu: tetltkler biae, V > u hususta geçmiştir. A\rupa meseleleri ve bu ayeniden bir tenzilât yapsbileceğimizi rada Almanyada 1923 tenberi ilk defa | tatbik edilen cezrî tedavül reformu, Agöftermiştir. Adapazarmdaki vsffon fabrikasının j merikamn dahilî politika münakaşaları nfaatı bir teneye kadar tamamlanmış | yanmda ikinci derecede bir ehemmiyet j tsşımaktadır. Esasen Amerika seçim •>!aca>tır. Erzurum Sam=:un Ankara İstan mücadelesinin, bu memleket için oldubu' arasında bir hava hattı ihdas edile ğu kadar bütün dünya siyaset ve iktisave bu hatta iki uçak çalıştirılac?k dının gelişmesinde şu veya bu bakımdan inkişaflar göstermesinde müessir tır. nlrrası cihetinden dünya meseleleri aDifer taraftan Çekoslovakv?dan hir rp.smda ön plânda jer alması tabiidirmotörlü tren almak üzere teşebbüse Çiınkü, zengin ve dünyada üstün bir Btcmiş bulunuyoTUZ.» nufııza s»hib olan bu devlete reisi cumUlaştırma Bakanı bucün «aat 11 de hur olacak zatın parti?i kadar, şahfi tstanbul Gazeteciler CfmiyetinHp ba=ın karakteri ve temajnilleri, dünya görii? rr.ensublarile bir görüsme yaparaktır. ve felsefesi de hâdi=PİPrin seyrinde büyük bir rol oynıyacaktır. = haberleri yapılacak AMERIKA MEKTUBLARI HEM NALINA MIHINA* Darısı vapurların başına! iituntında «Her eıın bir ok» atan arkadaş, motörlü trenin, seferlerine baslaması üzerine fıkrada şöyle diyor: «Molorlu tren. seferlerine baîladı. Artık seki* «Mtte buradan Ankany», Ankaradan da buray» gelmek mümkün. Mubarek. 140 kllometre hızla, o unın yolu MnkJ yutuyor. Bu cabukluktan en çok memnun kalacaklar (upbestz kl i|lerimizi bir kaplumbaia hıı:le j'tırütenlerdir. BunUr. günubirlığine tstanbula jeüp. hemen Ankaray» dbnmek lmkinıra kavusmuj elurlar. Fakat bızim ds kerdılerinden b^r ricamız var: Bu trena yslnız vucudlerıni değıl, lı tıhnıyetlerinl de bindimnler. O zaman belki islerimız d» bır voluna girer. bır hıılıhk, bır çabukluk itlyadı kazanır. Malum ya, üzüm üzüme baka baka kararır, derler.» TAZAN: Dr. NEHMED OLUÇ Uiaşhrma Bakanı, muhtelif meseleler etrafında beyanatta bulundu yon dolarhk kadar bir kesinti yapLLmıs ve 15 ayhk müddetin 12 aya indirilmesi icab edip etmiyeceği, yard;m fonunu id?ıe edecpk teşkilâtın tavsiyesine muaüâk olarak Trumanın hakemliğine bırakılmış'ır. Bu i.«e 12 ayhk müddati zımnen kabul ctmek demektir. Çünkü gerek mezkur idare, gerek TTuman tahsis edilen miktarın 15 ayda değil, 12 ayda sarfına taraftardır. Fakat işin kongre cephesinden tatlıya bağlanmasına rağmen Avrupa yardım programının işlemesinde bazı güçlükler husule gelmekte olduğu datgözden kaçrr.amaktadır. Malum olduğu üzere Marshall plânının en mühim gayelerinden birı Avrupayı, e.=;aslı maddeler ithalinde Amerikan d«3İarına daha az tâbi bir vaziyete getirmektir. Diğer bir tabirle Avrupa memleketlerinin dolar kuhğını azaltmak için bu memleketler arasmda alışverişi geliştirmek v« Avrupa memleketleri arasında economic eooperation'la bu kıt'ayı mumkün olduğu kadar Amerikaya yük olmaktan kurtarmaktır. Fakat Avrupa istihsalâtı Amprikanmkine kıyasla o derece pahalı bulunmaktadır ki Avrupa rr.illetleri birbirlerile ticsret yapmaktansa birbirlîrinden tedarik edebilecekleri maddeleri de Amerikadan ithali tercih etmektedirler. Meselâ NewYork Tirres gazetesinın Avrupa muhabirİGrinden birinin bildirdığine gore, bir müddet önce Am«rıka. Yunanistanı, Lüksenburg ve Belçık?dan çelik ithaline iknaa çalışmış, fflkat muvaffak olamamıştır. Çünkü Birleşik Amerikada çeliğin tonu 5055 dolar iken Belçikada bu fiat 120 doları bulmsktadır. Aksine bu memleketler de Yunanistanın pahalı kuru nae>T.raUî'nı almaktansa bu maddeleri Amerikadan it'nale gayret etmektedirler. Bun'in üzerine Aınerikanın her memleket için muayyen bir miktar ihrac maddesi tahsij etmesi ve Avrupa memleketlerini, geri kalan ihtiyaclarmı birbirlerindçn tprr.ine zorlaması fikri ileri atılmıştır. Bundan da Avrupada inhisarcı bir vaziyette olan satıcılarm ve sanavi karteîlerinin fsydalanarak fiatl bü?butün yukseltecekleri endişesi öne sürülmektedir. Gene NewYork Times'in belirtt.siine göre bu güçlüğe bir çare olmak 'Jzere Amerikan maddelerini Avrupa meTileketlerı paralarına kıyasla pahalı bir sevıyeye çıkarmas için bu memleketler psrslarında devalüation a gidılmefini tavsiye edenler de vardır. Bunun, bu memleketler içın tehlikpli bir terrübe orma5=ı dolavısile mukavemete uğrıyacağı bevan edilmektedir. Diğer eüçluklerin bir kı c mı Ha bu yardımın konfrolu yüzünden çıkrrıktadır. Harriman raporu diye şohrpt bul^n ve büyük hacimli bir kitab halinde neşredilen raporda da tavsiye edildiği veçhile kurulan economic cooperation idaresi yardım plânına iştirak edpn meml?ketlerin Fans toplantısında kenrlileri için. çizriikleri hodefe rrişecek şekilde ysrdımı sarfedıp etmediklerini tesoıt ve bunlarla Rusya ve peyk devletlenn harb makinesini kuvvetlendirecpk şekilde dolsmbaclı bir ticaretı önliyecek ted'nırleri tayin gibi ışlere de bakmalıdifEsasen kalkındırma progrsmını mümkün kılan kanun da yardımı alacsk devîellerın her bırile Amerika arasında mazı şartlarl ihtiva edecek iki tarafll anlaşmalarm akdini derpiş etmektedir. Bu husufta yapılacak anlaşmalara zemin olmak üzere 11 hazirandanberi \Va.5hington'da aiâkalı cevletler mümcssıllerı ve Amerikan makamları arasında müzakereler devam etmektedir. ' Kongre, kanuna yapılacak anlaşmaların , ihtiva edeceklerı şart'.arı mufredatlı bir şekilde ıthal etmiştir. Ayrıca temmuzun uçüne kadar bu anlasroaıann tamamlanması ve bu anlaşmaların yapılamadığı rnfmleketlere o zamana ksdar muvak Istanbuldaki tezgâhlarda Amerikalı inşaiyeci Rhodeyin yaptığı geaulerden Nnsretiye kalyonu Tairibahri huharh jjemisi 18 inci asrın sonlannda Istanbul ter tır. Aynı kayıdlardan (Roz'un kayını sanesınde Isveçli ve Fransız mütehas Riks nam muhendisin Aynahkavak sıslardan fsydalanılarak yeni tarzda sahasında namı şevketi hazreti mülugemiler inşasına bajlanılmıştı. 19 uncu kâneye mensuben bir kıta kalyonla asrın birinci yansınaa buharın gemile kebir cenk vapurunun inşası hizmetinre tatbikı üzerine Iitanbul tersanesi de de kullanılmak üzere tevkif edildığıni) bu maksada uygun bir |ekilde yeni öğreniyoruz (5). tezgâhlarla genişletildi. Amerıkadan memleketimizç gelen bu Babıâli, donanmanın yeni eemilerle mütehassıslara mukabil bizden de 1850 takviyesi ve bilhassa buharlı sefinelerin senesınde müşahid sıfatile Bahriye inf«n hususlarında Amerücalılarla an mektebi muallimlerinden mühendis bin laşmayı v* Amerikalı mütehassıslar başı Emin Bey Amerıkaya gdnderilmişçalıştırraayı tercih etti. ti. Amerikaıun tanınmış bir deniz inşa28 cemaziyelevvel 1266 taribinde teriyecisi olan Henry Eckford tarafmdan sane dıvanhanesinde kaptanı derya yspılan bir korvet, Arjantin deniz «u Süleyman Ppşayı ziyaret eden Ameribayı olan komodor George Colman de kanın Istanbuldaki elçısi George Marph Kay komutasında olarak 1831 senesi Amerıkaya gidecek olan sefaret tercükasımında Istanbula hareket etmıştı. manile biriikte tersane muhendislerinBu gemide Ameriksnm diploraatik bir den birisıni de gönderecek bulunursak mümessili bulunan Charles Rhind, ko memnun kalacaklannı ve mühendis modorun kardeşi James E. de Kay ge hakkında (tekrimat ve ihtiramatı lâziminin mühendısi Eckford ve kendisile me icra olunacağını) ve (henüz neşrokarabeti olan diğer Amerikalı inşaiyeci lunmıyarak oltarafta yeniden icad oFocter Rhodes ile gemi inşasında me lunmus olan mühımmat, alât ve edeharetli ban kimseler de bulunuyor vatı inşaiye ve mahzen ve majaza du (1). v« tersanelerinin nizamsh ahirelerinin Bu geminin geli?i Istanbulda alâkayla dahi ibraz kıhnacağı) bildirilmişti. karsılandı ve (Tersanei Amirede teksiri Süleyman Paşa bir tahriratla keyfisüfeni hümayun niyeti hayriyesile A yeti Babıâliye arzetmiş (fi) ve bir mühen merikadan gelmiş olan bu bir kıta ce dis zabitimizin Amerikaya yollanması did ve musanna kcrvet Devletı Aliyye münasib görüldüğunden Bahrive mectarafından) satın almdı. lisince (erbabı istidad ve dirayetten gitmesine Amerikalı mütehassıslar Istanbul ter olan binbaşı Emin Beyin) sanesinin yeniden teşküâtlandırılmasın karar verilmişti. da ve (Amerıkankâri) harb gemileri Emin Bcye bu seyahat için a'hğtmdan inşasında kıymetlı vazifeler görduler. başka (mahalli mezkur bilâdı düveli Bu mütehassıslardan Eckford 12 ka ecnebiyeden olup mesafei baidde dahi sım 1832 tarıhinde, Istanbulda vefat et olmak cihetile birguna zaruret ve ımıti ve komodor De Kay cesedle birlikte zayakaya giriftar olmaması için) bu memuriyetine mahsus olmak üzere ayda Anıerikaya döndü. Inşa muhendislerinden F. Rhodes ye ikişer bin kuruş maaşla on bin kuruş harcırah tahsis edilmiş ve yanına venı harb gemileri yapmak üzere Babıâli rilen tercümana da bin kuruı maaşl» ile bir mukavele imzaladı ve 2 nci Mah iki bin beş yüz kuruj harcırah ödenjnesi mudun ölümünden bir sene sonraya münasib görulmüştü. kadar Istanbulda rauhtelıf gemiler inşa Amerikada altı aydan fazla kalan etti. Aynahkavak gahasında Uk buharlı gemivi yapan da mühendis Roheds'dir. Emin Bey Birleşik Devleiler tarafmdan Amerikalı inşaiyeci, başarılı hizmet büyük tezahüratla karşılanmıj, Ne\vlerinden sonra 1S40 yılında Sadnaza York çehrinin misafiri edilmi;. valiyi mın imzasını taşıyan bir bonservısle resmen ziyaret ettiği gün (Vali konağı memleketıne avdet etmiş, bulunuyor önüne birikmis olan binlerce kişilik bir halk kütlesi tarafmdan sürekli bir sedu (2). kilde alkışlanmışu) (7). Mühendis Rhodes'in arşiv kayıdlarmTürk temsilcisi şerefine NewYork da raslandığı ilk gemisi Neveserdir. 1834 te bu gemiyi ve 1835 mayısında Belediyesi Şehir tiyatrosunda bir kabul Nusretiye kalyonunu tamamlamıştı. resmi tertib etmiş, bu törende hazır Nusretıye 26 mayıs günü padişahın, vü bulunan iki bin davetli, Emin Bey sakelânın hazır bulunduklan buyük bir lona girdiği zaman kendisini alkışlatnerasimle Aynahkavak dnlerinden Ha mıslar ve Fadişah Abdülmecidin adını zikrederek dokuz defa yaşasın diye lice indirildi. bağırmışlardı. Nusretiye kalyonu iki yüz yirmi kaWashington'da da parlak bir şekilde dem uzunluk, elli buçuk kadem geniş,lik ve yirmi dört kadem altı pus derin karşılanan Emin Beyin kaldığı otel ölikteydi. Seksen altı lumban ihtiva edi nünde o gece bando çaldırılmıf ve şerefine Washington şehri donatılmışyordu. tı (8). Senato tarafından mpr»siml<» ka1836 yılında Tarzıcedid eemisini yabul edilen mühendİ3İmiz Beyaz Saraypan Rhodes 1837 de Nizamiye fiıkad« Reisicumhur Filomore'u d» ziyaret teyni ile Kavsizafer brikini ve Müjdeetmiş ve bu törende bütün hükumet res, Sürat fotrlannın inşasını tamamlaerkânı ve kongre azalan hazır bulunmuj bulunuyordu. Bu yeni gemiler de muşlardı. (Müneccimbaşı tarafmdan tanzim edilen Emin Bey Amerikanın muhtelif çezayiçe) mucibince (Vakti mesud) olan 20 ağustos pazar günü denize indiril hirlerini gezmiş, tersaneleri, donanmayı görmüş ve seyahat intıbalarını mırndi. tazam rnporlarln kaptan paşalığa bilRhodes bu tarihten bir sene sonra dirmişti. Emin Bey Amerikada bilhassa Istanbul tersanesinde buharlı gemiler yeni bahrî bilgileri ihtiva eden nesritafasına başlamıştı. Mühendis. Aynalıyatı toplamış ve bu kitablar muntazam kavak sahasmda Mesiriferah, Eserihayr sandıklar içinde Istanbula Bahriye mek v* n . Mahmudun rükubuna mahsus otebi kütübhanesine gönderilmişti. Esalarak da 1839 yılında tamamlanan Tairisen yabancı dillerde yazılmıs eserler bahrl vapurlanm yapti. bakımından o devirde zenpin kütübTersanede (Amerikankâri gemiler) hanelerden biri sayılan Bahriye mekinşa eden mühendis Rhodes'a dolgun tebi kütübhanesi bu suretle ingilizce bir tahsisat veriliyordu. 1832 senesi ni son bahrî neşriyatı da kazanmıstır. san ayına aid kayıdlara gore mühenEmin Beyden sonra 1857 yılında Ridısin on dört günlük mutfak, hizmetkâr yalei hümayun Mehmed Paja Amerivesair masrafları iki bin yüz kırk üç kava gönderilmiştir. kuru} tutuyordu. Bundan üç sene sonr« hususi bir işi için Izmire giden mü(1) Deniz müzesini ziyaretleri esnahendise harcirah olarak on bin kuruş sında sayın Amiral Settle'den eski arşiv verılmişti. kayıdlarıımızda ismi F. Rosa diye oku1838 yılında (sefinei hümayun asaki nan ve tersanemize bü?'ük hizmetleri rini guzelce istıhdam ve fununu bahri geçmiş bulunan Amerikalı inşaiyeci ye tahsü etmelerine sây ve ikdam et hakkmda malumat rica edilmiş ve Atnek şartile) ayda bin ddrt ve tercü miral Washington'daki (Bahriye arşivi manına da dört yur kuruş verilmek ü ve kütübhanesi) müdürü Captain Hefzere Amerikalı Halvan'a kaptan do ferman'ın verdıği kıymetli malumatı nanmamıza aiınnrşü. Nizamive firka bildirmekle vaziyeti tamamen aydınteynine memur edilen Amerikalı kap latmışlardır. tan bir sene hiç bir faaliyet gösterme(2) Captain Hefferman'ın verdiği miş (bu^un varın malumatmı fıile gö malumattan Rhodes'un Amerikaya türiir diyerek intizar olunmus ise de dondükten sonra 3 mart 1841 de Amebu âna gelince mehîretine dair hiç bir rika bahriyesine deniz inşaiyecisi olaşey anlaşılmıyarak kımesneye bir rak kaydedildiğini ve 7 kasım 1846 da faydası olmadığı) tebevyün ettiğinden öldüğünü öğreniyoruz. kendiîine izin veriimişti (3). (3) Amerikan denizci?inin İFmi 1254 II. Mahmudun ölümünden sonra F. terihli arşiv kayıdlarına göre yazılmışRhodes memleketimizden ayrılmıştır. tır. 1840 tarihli bir vesikada mühendisten; (4) Deniz arşivi 1256 tarihli vesikalar. (Tersanei Amirede vaki Aynahkavak (5) Muhendisin ismi arsiv kayıdlarına sahasmdî bir hayli müddet süfeni hü göre alınmiftır. Riggs olabilir. Müheninayunu jahane inşası hizmetinde is dise ayda bej bin kuruı ma«| veriltihdam olunprak mukaddema ruhsat mektedır. verılmiş olan Amerikalı Rhodes) di(6) 28 cemaziyelevvel 1266 tarihli ye nahsedilmektedır (4). tahrirat. Rhodes Tıirkiyeden aynlırken ken(7, 8) Fuad Ezgü 22 kasım 1947 tadisile beraber ç«lışrridkta olan kaynı, rihli Cumhurıyet (Tarıhte Turkiye ve Riks isımlı muhendisi yerine bırakmıs Amerika). kat bir sekilde devun «decek yardımın kesilmesi derpif edilmiştir. Şartlardan bazıları şunlardır: «Yardıau alan devlet par» teds^ilünü stabilize etmek için lüzumlu mali ve cakdi tedbirleri almağı tıahhüd etmeli, muteber bir kambiyo nlsbeti tesbit etmeği mümkün olur olmaz devlet bütçesinde muvazene teminini ve o memleket parajçtna Itimad tesis etmı;ği imkân dahiline sokaeak tedbirlere başvurmağı kabul etmelidir. Dh..> Bu esaslardan mülhem olan Amerikan hükumeti bundan bir ay kadar evvel, yapıiacak anlasmalar için ha&rladığı tasiirıları aiâkalı devletler» göndermiştir. Basta İngiltere olmak fizer» diğer bir çoklarmın tasarıdaJd bazı hu5u?Ian itiraz ettüderi anlafilmakta ve aradani anlaşamamazlıkları gidermek için İS devletten yalnız İngiltere. Fransa, Danımarka ve İsveçle müzakereîer yapılmaktadır. Diğer memleketler gartlarımn da bunlara mümasil olacakları düşünülerek bu memleketlerle bulunacak formül diğerlerine d« tatbik edilecek denmektedir. Bu müzakereleri inkisai ettiren Wılliam Thorp'un nesredilen beyanatından anlaşıldıjhna• göre, Amerika bazı hususlsrda kanunun müsaadesi ni.betınds tadilât yapacaktır. Londrada neşredilmfkte olan haftalık Fconomıst'len Ne«"York Tıme?'te nakl'.'öüen tenkidler de Bostermektedir xi Amerikanın 16 devlete gönderdiği iki t^raflı anlaşma tasarısı henuz neşredilmemiş olmasına rağmen sızan haberlerden anlasıldığına göre beynelnilel ticaret, kambiyo nisbetleri, tedavül stabilization'u hakkmda ağır kajıdları ihtiva etmektedir. Economic Cooperation idaresince teçkil edilen umuml müfettişlik, Avrupa devletleri ne7dindeki idare mümessillerine müfettişler de katacak ve bu müfettişler yardımın başından sonuna kadar gecirdıği safahatı takib edeceklerdir. Meselâ makineler ve sanayi te^isaü nerelerde kullanıhyor? Ham maddeler. t?hsis edilen kalkınma maksadlarına mı İ5timal edıliyor, yoksa karaborsaya veya spekulâtıf maksadlara mı hirmet ediyor? İlh.. Ve nihayet bu müfettişler nıü=tehUke satış fiatlarının cari piyasa fiptlarmdan daha üstün olup olmadığ'.nı aıaştıracaklardır. Olayları münhasıran Avrupa zavivp^inden ineeler^ek, hazirsn aymın, bütün hesaHarını Amerikan yardımına grire ayarlıyan A\TUpa milletleri için. bir hs!ecan ayı olduğunu söy'iyebiliriz. BuÜniversite talebesinin kampı ni'r.la bersber bir iki gündenberi Avtîni^er»itede > W devre k«mp yapıp d« b r rupa iktisad semasında toplanan kara yıl R.nıfta k?lan oSrencilenn yaplıkları bulutların kısmen dağılmasını temin kamplar. t)niver«ite Spnatonınca makbul verecek »ddediimıştir. Bu duruıtıda bulunan oğren edecek ve gönüllere fevahlık c'ler. ucuncü bir kamp hizmet.ne ahnmıya inkişaflar vukua selmis bulunmaktadırÜ n . v e r ' i ^ * tedrisat yıliTın k«ı»nnıa«ı n>jnıs»bet.le dim Hekt^r Ord. Prof. Sıddık Samı Onar tarsfındsn oğret,m uyeierine bir <;ay 7i>afetı vrrılmısli'. caklardır. Rektörün çayi Sağlık Müdürünün teftişieri Sağiık ve Sosyal Yardım Mtidurü Dr. Falk YarRicı, dun anl olarak Razoz Jabriknlarını • eftis e(miştir. tmalSthanelerinde noksanl»rı bulunan fabrikalar cezalandırılmıştır. Lüksle Mücadele Komisyonu dün bir toplantı yaptı VnılekPtimbcİP gittıkçe çcğalsn liık« ve israfla. mücadele icın kıınj'.an komı?yrn. dün oçleden »onra Bolge Sanayl Hirlığ.nde hir tonlantı yaparak mevıuu etr»flı olarak «brüsmuştur. Bu toplantıya Bolge Ekonomı Mudurı Halll Ongen. Sanayi B^rlieı Umuml Kâtıbl Halid Gtıl»ryı:ı, Tıcarct ve Sanayi Odasından ve Istanbul Tııccar Dernejinden ıkıser nmmessıl d« istırsk rtmislerdir. Toplar.tıd». ne seküde faalıyete geo'mesi jprektiSi yolıınrt» barı k»rarlar alınmış+ır. Belediyenin açıji nasıl kapanacak Ruvık. MılİPt Mcclısince mıvakpre ertilen Bt!frt;.e gelirleri «ssarnı kanunlastıktan s^nra Istanbul Beledıye^mm 5.5 mılvnn 11ralık ajığının kapanıp kapanmıyacası maliım deâılriır. Belpriivprtp ilgilı makamlar bu tasarının kanuni^'t ke":b€rm«ını heklpmfkırler. FJer bu geli''er de Beledıysnın c â ı n ı kapamazsa. Hııkıımptten yeni gelır kaynaklan istenecektır. Piyasa ekme«i bıısriinlerde imal edilecek Ticaret Bakanhğı. pıy»sa ekrneğınin süıatle fatıs» çıkarılması hususunda Hukumetın pen^p karan aldl^ını ve ha7ir!iEin sjr atl<> vapılmasını Beledıyeye bildirmıstır. 3ele(iiye Pamaıandan evvPİ ""100 buğdayh ekmrsrin ımaiinl temln içın faalryete gfçnnirtır. Ejlulden itibarcn şckrr karneleri kaldırılacak Dünden ıtıbaren Temrnur. AğııMos. Fylul avlarının şekcr fişiermın tevzıme baflanrt^ıştıı. Pazartpsi giT'inden ıt'barçn de Eeker tevzhne bajlanacaktır. Bpledıye Iktuad Mi'durliijhı. bu <i«f? herkesin kendı nturduSu bolgerfpn deâıl, i'tedıSi semtlen sek»r slmauna ksrar vermis ve keyfi.iet kayrntkamlara hildinlmiçtir Bnkan'ık. F.v'ul »vından Itilaı»n jekeHn k?rne«ız tevzı ed'lpcepmı i1gıhlerp bı'dirmıştir. Adliye Sarayınm inşasına karar verildi Baknniar Kıınılu. İ«tanbul Adliye Sarayınm Beya7idda, e.«kı Maliy» Nezaretı bina«, «1kafinria inşasına karar vernııj ve bu karar Vilâyete hıldırilmirtir. Beledlye İmar Mudürlngii bu karara gör? yenn plânını hazırhyacak. ondan «onra Bayındırlık Bakanlığı binarın projesmi mıuabakaya koyacaktır. Adlıye Sarayının lnsaatı bittıkten ionra Snd» kalacak olan eskı Maliye nezareti binası ortadan kâldınlacak Pilindiği üzere nisanm tîçüned Amerikan Kongresi 1 nisan 1948 den 31 mart 1S49 devre«ine yani tam bir yıla samil .T milyar 300 milyon coîarlık Avrupa yardım pro?ramını kabul ederek bu p'sna kanunî bir statü kazandırdı. Bununla beraber programm tahakkukuna h^.rcanacak paranm tahsisi için ayrı bir Vanun gerekiyordu. Bunun tasariM tah«i?at komitesi tarafından hazırlanarak tnümessiller mecli'ine verildi. Bunda çvvelce bir yıl için kabul edilen miktar 4 müyar dolara indirildiği «ribi sarf müddeti de 12 ay yprine 15 aya çıkarılıvordu. Halbuki evvelce hükumetin plânınd» 35 »vhk müddet için 6 milyar 800 milynn dolarlık bir miktar tasarlanmı=;tı. Ayrıca Çin.e yardım 570 milyon dolardan ^00 milvon dolara indiriiivnr ve 275 milvon do'arlık Türk Yunan pskerî yardımı da 75 milvon dolarl'.k bir kesintiye uğruyordu. Hıılâsa mikUrlar^a ynpılan fndirmp île «arf müdclftinde yspılan ıi7atma da hessba kati" lırsa e''elre vadedilen yardrnı ^27 nisbetinde bir azalmaga tâbi tutuluyordu. Mümessiller mecü'i tsh<sisat komitr^inin tr.^ansını kabul etti. Fakat m\ı?melenin tarramlamp kanunivet ke^be*mesi için senatodan da geçmesi lâzımrlı. Yardımla ilgili milletler hazırona çörp j'aptıkİP.rı Icin bıı kpsinti dünva milİpt'Tİ iİ7erinde ak'sler uvandırmaktan hâü ka!ama7.oı. Bunun yarata^nSı .«iva^î ve pi=ikoloiik te?irlrri yanında ikti=3dî tes iıl»r d" azımsanamıvacak kadar m;i* himdi. E^^nomie conperation idsresinın b=şk?nı Hnffman'm beyanaf'ia eört>, kesinti yaoılırsa bunun menfi te'irleri ds^a ziyade makine ve san?vi techizatı miibayasfinda bissedilpcekti. Çünkü insanîarı b?=lemek için (fida maddelerind?n ve mpvcud <;anavii d<>vsm ettirrrek i^in de hsm marlde rr>übava^tından sarfı na7ar eHi'eme7di. Halbuki pro^ramın ka]k;ndırma bakimınaan en mübim kısmı mskine mübayaasile tahakkuk edebüpcpk ve bıı İ!>e ancak Amerikadan tedarik edil=bilecekti. Y?ni Mar?haH'ın di dodiği gibi bu kesinti programı bir kalkındırma vasıtası olmsktan alelâde bir yarrlım ve^ilasi olmak seviyestne dü=üriiluyordu. Motörlü trenin işlemeye baslaması miinasebetile benim de iöyliyeceğim var. Sürat asrtndayız. t«tanbul ufuklartnda bir simsek gibi dolaşan kırmuı Gloster Meteor tepkili uçağını jördünüz. Bunun elde ettiji siir'at rökorn 104B kilometredir. İnsanların kullandıklan bütün nakil vasıtaları. giir'at önderi uçağa ayak uydnrmağa çalısıyorlar. Trenler. motörlü kara nakil vasıtalan, motörbotlar, vapurlar hep sür'at pesindedirter. Hulâsa, havada, karada, denizde sür'at, daima iür'at. 10 yıl, 20 yıl. hele 50 yıl sonra, hu sür'at aski. insanları. kint bllir daha ne kadar kosturacak? Âdem Offulları. eski hir tâbirle «taj'yı mekân» sırrına erişecekler. mesaie mefhumunu ortadan kaldıracaklardır. daha «imdiden fÜ7eler. V2 ler, sesin süratini jrectiler. Bire (relince. resmi nakil vasıtalarımızı idare eden Ulaşhrma Bakanhğımn üç koln vardır: Devlet Demir>olları, Denizyollon, Havayollan idareleri Bunlardan hava yollan. Barı milletlerine tabiatile ayak uydurmuştur: Demir> ollari da. motörlü trenle kendi fehekesinde sür'at prensipine kıymet vermeğe baslamıshr. Fakat Denizyollan İdaresi, her nedense, sür'at düştnanıdır. Boğaz vaptırlan olarak Holânda te*gâhlanna «smarladığı, fakat Yalovaya kadar bütüa sehir hatlarında kullanacapı süphesiz olan « vaptır. yabııa 13 mil sür'atlidir. Bu vapurlar tsmarUnırken, İstaabul halkının umuml diieğine terctiman olan vanlartma ve ricalarıtna ragmen. şu esld Ensır menzili reaksuduna âheste giden Tizrertar olanın pâyine dâmen dola^ır. beyri, Devlet Denizjollan tdaresindc, hâkim prensip olmustuT. Halbukj bu eemilcrin yansı yük«ek sür'atli olabilirlerdi. Bunlar, Büyükada ve BüyükHere doğnı postalarma tahsis edilir ve ha!kı bir saat yerine meselâ 40 dakikada yerlerine ulastırırlardı. Bu «ür'at poitalarına binenlerden de ekspreslerde, otohüslerde olduğu gibi bir miktar fazla ücret alınırdı. Acele isi olmıyanlar da, Bütün bunlar hiç eüphesiz ağır ka daha ağır giden ve daha ucuz olan vayıdlardır. Fakat her nimetin bir külfeti purlan tercih ederlerdi. Bu, dünyanın nlaca&ı muhakkaktır. Avrupalılar ya bu her jerinde böyledir. kayıdların mühim bir kısmına razı olNeyse olan oldu ve yeni vapurlar, mak veya yardımdan vazgeçmek mevkundedirler. Yapılan teklifler hakkında İdarei Mahsusa, yanl Devlet Denizyollametnleketlerinden talimat bekliyen mu rının büyukbabası ve büvükanası olan rîhhaflar cevab alır almaz yeniden tnü tdarei Mahsusa ve rahmefli Şirketi Hayzakerelere devam edeceklerdir. Bir ta rive zamanındaki «falarından daha az kım uyuşma formülleri bulunması da Mİr'at'i olarak ısmarlandı. mümkündür. Esasen bu kavıdlar yalnız Bir miiddettenberi Devlet Deniryolları yardım plânına samil kaldıkça onlarn İdare<>inin motörlü yeni Şehir Hatlarl çoğunu dolayvile kiıvvetten düşürmek vapıırlan ı«marlamak icin plânlar ve çarelerini bulmakta Avrupa maliyeci projeler hanrlamakta olduğunu Hujuyove iküsadcıları gecikmiyeceklerdir. ruz. Hiç olmazsa, bu yeni vapurlar yükDr. Mehmed OLUÇ sek sür'atli olsun. Şileplerin 17 mil gittikleri bir devirde, Şehir Hatlarında halkı 13 mil sür'atle tasımak v«> ırunde Gazeteciler Cenıiyetinin Konseri kıymetli hir tstanbu! Gazetecrler Cemıyeti tarafından 2 saatlc 4 saat arasında tertib edılıp Açıkhsva Tıyatroju insaaünın zamanı hosuna kaybettirmek bu ramantamam olmayışı yuzunden gen bırakılan bu da elbette doğru değildir. (13 mil de >uk Turk Musıkisi Konseri 31 Temmuz 948 nazarî bir sür"attir: bu gemiler bir tnudCumartesı akşamı »aat 21.30 da Açıkhava Tıyatrosunda venlecektır. Büyuk bır ıtira det sonra. 1011, nihayet 12 milden fazile hazırlanmış olan konierin davetıyelen. la yapamıyacaklardır.) Gazeteciler Cemıyeti ile Beyoğlunda Necmı Şükrü Koçak, Bakan olduğu zaruan, Hıza msJSazasından verılmektedır. Ançaldoya ismarlanan Karadeniz ve trmir siır'at postalarını yaparak %'apurların daha ynllu olmaiartnı temin etmisti. AvMEDtHA METİN rupada ve Amerikada tahsil Ptmı« ve ile sür'atin kiMMptini pek iyi anlamıs olan Yüksek Kimya Muhendisi yeni Bakan Kasım Gulek de. ısmar'anARİF ÜNSOY mak iizere olduğu sö\lenilen motörlü Nikâhlandılar. Şehir Hattı vapurlarının 1? mil »ervis 1 7'948 Istanbul sür'atli ohnalarını temin ederek hBİkın havır duasını almahdır. ı\ ölöurtfuğü ıddiasıle Üçüncıi Agırceıa Mahkenıejıne venlen Cehlin durujmasın» dün ıaat 11.20 de devam edilmljtir. Şahldlerden Kemal gelmerai}, lkinci lahid poln MuıaHer dinlenmlstir. Muzaffer, Celilm «rkadasları olan Mehmed Yıldırım ile Ballh Karanın. Celilin. Mis »okağına mptırını iöyledlklennı anlatrrustır. Muhakeme. tahkikatın genlsletilmefl »e gelmıyen jahidlerin celbl için baîka güne bırakılmıstır. Neticede uzun münakaşa ve mücadelelerden sonra spnator VVandenberg'in azim VP kararhlıih sayîsende me^eleye ür. iki tarafı da tatmin edecek bir formül Mis sokaği cinayeti bulunsbilmiş. Geçen ni?anda Kongrece Mi« «okağında bar kadım Suranı bıçakla k?bul enilen miktardan ancak 245 mil YAŞLILARA vcACEMILERE MUJDE! Dünyanın en meşhtir yazı üstadı Kayışzade Hattat Haiız Osman merhumun yazdığı MEVLİD P«k eenc vaşuıda Hukuk Fakül+esinin ikinci sınıfında iXen hayata gözlerini yuman sevgili kızımız VİLDAN ERKONUN ilümünün ikinci yı]dönümüne tesaduf eden 47948 Pazar günü Kadıköy. Ceviılik Tevfikoev sokak " numaralı evimiade saat 16 da ruhuna ıthaf olunacak Me^lidi Şerife akısba ve sevenlerın buyurmaları rica olunur. Büyük Kurâm Kerim Bugünün ve her devrin en büyük mucizesi Köstenceden gelen motörde bulunan silâhlar Köstenceden gelen 30 ton'.uk b:r tnotör kontrol edildıgı zaman içmde 35 Ubanca. 4 mltralyöz ve 6 kaçak dürbım bıılunmu}tıır. Sahibi Kara Alt tevkil edilmijtir. İMANYETİZMA Sizin de şahsiyetinize büyük bir kazandıracak, şahst tesiriniz» tutulanlar, bir daha cszibenizden kurtulamıyacatclardır. İstanbulu içln için saran Demirman'm «Manyetizma ve Manyetizmalı İnsan Olmak» kitabı bunun için yazıldı. Büyük kitabcılarda ve P. K. 787 titanbul ZÜHÂL Yayınlarınd» 250 kurus. Maarif Kitaphanesriarafından fotoğrafla alınarak çok nefîs bîr surette 25 santim boyunda basıltnıştır. Hediyesi kalın beyaz kâğıtlı 700. kalın kaymak kâğıtlı 820 kuruştur. küçük boyları da vardır. Örta boy 200, Büyıicek boy 350. daha büyük boy 450 kuruştur. Yeryüzünde eşı ve emsali olmıyatr bü Kur'ânı Kerimin' sonünda Kayışzade Hafız Osman adile Maarif Kitaphaıiesi adresine dikkat etmelidir. Posta ücreti alınmnz. Giil Ktıpası Atletizm yanşmalan B. T. Ist. Bolgesı Mudurluğunden: 1 Gül Kupası Atleti7m yanşmalan, 100, 10.(100 Olinıpıyad denemesı, l.iOO metre rekor denemesi 3 Temmuz 948 Cumarteıl günü taat 15 te İnöniı Stadvomunda yapılacaktır. 2 Aşağıda adUrı ya/îilı hakemlerin belirlı «atte Stadyomda hazır bulunrnaları rica olunur: Bbke Turkdoian Karay N. Tekil Göknil Tüfekci Dinçer Yazıcı Dinc F. Tekil Okcuoğlu Lülu Hasağası Yalçın Erte Hatayll K. Tekil Aytan Kurt Olcaytu Girgin Uzımoglu Turk Erer Arduman Erkuş Aktın Ceylân Eryentür. ANNENİN MASAUARIİ Tercüme eHen: NAİME HALİT YAŞAROĞLU Tanesı 50 kurus. Ankar» Caddesi 143. Çocuklara faydali kitab '* Ö L Ü M Irak Kralı 2 nci Faysalın ve Krs! Naibi Emir Abdililâhın büyukvalıdeleri, mülgp Meclisi Âyan âzasından Çerif Abdililâb Paşanın halıleleri salihatı nİ5vandan MELEK Hanımefendi 1794? eünü Allahın rahmetine kavusmuştur. Cenazeleri, bugün «27948 Cuma günü> Emirgan, Şerifler yalısmdsn kaldırılarak cenaze namazı ikindivı müteakıb Eyüb camiınde kılmarak aıls k=ıbristanuıa defnedilecektir. Mevlâ rahmet eyliye. Çe'.enk gönderilmemesi bilhassa rica Q c KÜÇÜK HABERLER, J İçindt en seçme moda, elişi, yemek Temmuz Sayısı Bugün Çıktı. vesaire gibl kadını TÛRKİYE YAYIHEVİ 35 K U R U 9 L TÜRK MüSİKİSİ DERĞİSİ'nin 9 uncu «ayısı çıktı. BASIMEVI. lâtanbul, Cagaloğlu yokufu, MARMARA • BORSA ve Osmanlı Bankaıı Komlserlijinden: S1S5 «ayılı Kınun gere^ine* »kdıne «alâhıvet verılmlj olup Bırlık Kupürleri ıtıbari yuz lır» kıymetınde bulunan cem'an 125.000 000» lırahk ",'ri faızlı 194? t'tıkrazı lahvıllerının Bmnci Tertıbınl teşkıl ede^ • 65000 000. lırahk Tlhvıl, Maliye BakanlıSının emrile 1 Temmuz 1948 tarihinden itıbaren Boraa Kotuna te«cil «dılmijtir. • * • VALİ tarafından bugün yapıbntıı kırarl«îmi5 olan Cazeteciler Toplantm. Amerikan filo.sumın gelmesi dolayuile ba$ka bir gune bırakılmıstır. + ANKARADA KavTnakamhk Kur'sunda "5i Eoren ül ki\nakaT! adavı jvm 13 smde ieJırun:2« gelerek Beledıyc mues&esfltrini gezeceklerdir. • ve evi alâkadar edecek çeşidiı yaa ve resimlerle çıkt». F t A T I CUNHURIYET Nushası 10 kuruştur Abone Şeraiti ^ ' KAtHNLAHm. "g 600 ı600 '9(K1 ,40C Kr. • • • StVİLEN e*KEKl£BİH HMATINDAH AUHM/f HAKIkî SAHNtiaİ BOMANI !. * 4BİF Içtihâdı Birleştirme Kararlan ] Hukuk Kısmı (3930 1917) Fi noo öîcmeli 675 Krş. Ceza Kısmı (1930 1947) Fi. 400, od^âıeü 475 Kr?, • • 1 ÜNİVEEâİIE KTTABEVI, Ankar* Cadaeü, 96. ISTANBUL I I • • M Bu tylık üç aylık Altı aylık SeneliV 800 Kl800 • 1500 îsno . a/MPrn ı& çpndFT*ılcn ev rak ve yaııiaı ne§red;İ£i n «dıbnesm lade nlunmaz.