Katalog

ARDA LUX 25 incı yıl Sayı : 8548 umhuri Telgrai ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu tstanbul Ko 246 Telefonlar. Umuml Santral Numarası. 24298. Yazı Işlerı. 24299. Matbaa. 24290 r YERYÜZÜNDEKÎ TARİHİ RIZA DOGRUL rderden başlıyarak butun dinleri eden tam bır dınler tanhıdır :atı 300 Cıldlısı 350 kuruş KLJRUCUSU.'YUNUS NADİ Pazartesi 31 Mayıs 1943 LÂP KÎTABEVİ Celâl Bayar dünkii nutkunda bazı vesikaları açıkladı Ankara ve Antalyada konuşan hatibler dün de seçim emniyetinin sağlanmasını hararetle istediler İstanbulu ihmal değil, imar D.P. Genel Başkanı Ankaradaki mitingde: «Özlediğimiz saadet ve refahın anahtarı emniyetli ve namuslu bir seçimdir» dedi Ankara 30 (Hususi surette gıden arkadaşımız Ferdı Oner bıldırıyor) Demokrat Partı Ankara n Idare Kurulunun tertıb ettığı mıtmg, bugun saat 11 de Cebecı me>danında vapıldı Bu munasebetle Ankaralı Demokıatlar, cıvar vılâyet ve kazalardan mıtınğe katılmak uzere gelen partılı arkadaşlannın da ıştıraklerıle hejecanlı bır gun yaşadılar On bınlerce kışının ıştırak ettıgrı toplanh, buvuk bır ıntızam içınde geçtı Mıtınğın bu kadar bareketlı ve canıı o nısbette de ıntizamla cerejanı karşısında Demokrat çcvreler, bugunku Ulusta çıkan bır başmakalede belırtılen endışelerı yersız \e bır mak^ada matuf olduğuna ışaret etmekten kendılerını alamadılar Dığer taraftan Ulusun bu sabahkı başvazısı bazı CHP çe\Telerınde de hoj karşılanmadı, bu goruşun partının Arkast Sa 4 Sv 5 de Demokratların Ankara ve Antalya mitlnglerî etmeliyiz 0 stanbulun dunvanın en guzel şehri II olduğu muhakkakür. Tabıatın ona IJ verdığı eşsiz guzelliğı, once BızansIılar, fetıhten sonra da Turkler, fakat Bizanslılardan daha zı>ade Turklermnhteşem eserlerle, şaheser abıdelerle de suslemMerdır Osmanlı Imparatorluğıınun inhitat de\rınde, butun memleket gibi, Istanbul da ihraale uğramış clmakla beraber, pavıtaht olduğu ıçın, gene saravlar, hukumet daırelen. kışlalar, bujuk konaklar, koşkler ve yalılarlf" bezenmi'tır. Yalnız şu var ki bunlar japılmakla beraber, Avrupaî manatile bır beledive olmadığı içın şchir bab sehirleri grtri tanrim ve unar edilemeımstir Depremler ve bilhassa binlerle •vı bijden yakan bujuk yangınlar, Ostnanh Irnparatorluğunun satvet devrinde dunyamn en zengin ve en mamur B«hrı olan İsfanbulnn guzel yuzumı yeı §ter nzayıp giden harabelerle çiçefc çıkarmış veja yanık bir çehreye benzetmıştır Istıklâl Harbinden sonra. Ankaranın iUvlet merken olması, Istanbula ağır bir darbe teskil etmistır. Onceleri Istanbula karşı Ankaranın, jani devleün takındığı sert ve acayib tavrı anlamak fcabil değıldir. Yurdu Turkıstan degil, Tnrkiye vapan bu şehre pek haksiz olarak. adeta yabancı bir jer tnuamelesi j'apılmıştır. Bu bakundan Nadır Nadinin dunku başmakalesınde «Istanbula llgi gostermij enler daha zivade Cunıhurivet hukumetleri olmusrur Bundan da utanacak her halde IManbul değıldir» sitem ve tenkıdi hiç de haksu dcğildir. Ataturk; îstik'âl Harbi ve Lozan za(erlerinden epej muddet sonra. istanbulu ılk şereflendirdiği zaman, şoyle demisti: « Cd buyuk cihanın multekasmda Turk vatanmm zıynetı, Turk tarıhının servetı, Turk mılletının gozbebeğı İstanbul, butun vatandaşların kalbınde j>erı olan şehırdır » Buyuk Atamıztn bu guzel sözlerine rağmen, Istanbul 1937 yılına kadar ihmal edılmiştir. Gerci bu devrede, yani 192C ile 193T arasında, de\let merkezi Ankara, bir Ortaçağ kasabası halinden çıkarılarak modern bir sehır haline konulmuşsa da, bu, istanbulun ihmal edılmesini icab ettirecek bir sebeb degildi Bir taraftan yuzlerce miljon lira sarfıle yeni Ankara yapılırken diğer taraftan Istanbul da daha Lolavlıkla imar edilebılirdi Nitekim 1937 den sonra. İstanbulun iman ele alındığı zamandanberi aradaki muddetin çoğn, Ikinci Dunya Harbinin turlu turlu guçlukleri ve darlıkları içınde geçtıği halde, îstanbulda pek çok imar hareketleri yapılabilınitir Bu imar hareketlerini de, Istanbul, bir kısmı elinden alınan kendi mali k?\ namlarüe basarmıştır. Istanbul şehrine aid olması Iâzun gelen bir çok gelir kaynaklan ya devlet hazinesine, jahnd da Devlet Demiryollan, De\let Denizvolları ve Limanlan ?ibi devlet tesekkullerinin kasalarına Hevredılınistir. Istanbul halkmı taşıyan banlijo trenleri, şehir hatlan, yani ABİDİN DAVER Arkast Sa 3. Sü. 4 de Rusyanın bozdugu anlasmalar Amerika, Rusyayı itham ediyor Sovyetler, şimdiye kadar yapılan anlaşmaları 37 j defa ihlâl ettiler NewYork, 30 (R ) Bırleşık Amenka Dış ÎSIPH Bakanlıgı tarafından bugun açıklandığına gore, Sovvet Rusva şın dıve kadar ^ktedılmış tklâl e\ lemıştır. Dış İşleri Bakanlıgı muhtırasjnda ılâve edıldığıne gore, Sovyet Rusya Almanyada, Avusturyada, doğu ve cenub doğu Avrupa memleketlermde, Kore'de aynı polıtıkayı takab etmektedır. Şu noktalar da açıklanmaktadır Almanya hakkındaki anlaşmalan Rusya on defa ıhlâl etmıştır Rusya, Almanyada ıktısadî bırlığın sağ Arkast Sa 3, SU 3 de Arablar Tel Aviv'e1 kilometre yaklaştılar Kat'î savasın Kudüs Tel Aviv • Yafi müsellesî içerisinde olması bekîeniyor Suriye ve Lübnatt Başbakanlarının son durum hakkında arkadaşıntız Ömer Rıza Doğrula beyanatları Çam 3 f > (Arkadaşımız Omer Rıza Dc^rul bıldırıvor) Asırlık surlar ara=ına gomulmuş eskı Kudus şehrının Arab lejvomı tarafından. ısgah ^butun lf*S}»»mui()e *rmsü? bir Vevniç"Ş?aratmış ve bu muhım haber Arab memleketlennm en ku\tu kasabalarına kadar suratle yayılmıştır. Kudus şelırinin ısgah Arab ordularırın taarruz kudretıni de arttırmıştır <;mî malıfıllr'de «m"hım eelı?melerın suratle ka%dedıleceği» hakkmda Jcuvvetlı bır kan|t mevcuddur Cephelerden gelen haberler çok ıyıdır Arab ordularının şıddetlı bır topçu Îf**indw«5TW» ArsMarın modern lîudus şehrme karşı taarruza prıştikleri bıldırılmektedır Kat'î muharebflerın Kudus TelAvıv Yafa musellesı ıçmde cereyan edeceğı tahmın edılıvor Cenubdan ge Arkası Sa 3, Sü 2 de Akkâ cıvarında Yahudıler tarafından tahrıb edilen bir Arab kasabası CelâlBaymr Pahalılığa karşı hazırlanan raporlar Hükumetin bu raporlardan istifade etmeyişi iktisadcılar arasında tenkidlere yol açtı Istanbul Tıcaret ve Sanayı Odası tarafından seçılen ve hayat pahalılığınm onlenmesi çarelerinı bulmak uzere ıkı aydanberi çalışmakta olan komisyon, mesaısını bıürmiş ve raporunu hazırlamıştır Raporun 15 gun evvelkı şekh ıle bi'gunku şekh arasmda fark vardu:. Bundan evvelki raporda komısvon, hayatın pahalılaşmak ıstıdadını gosterdığını kabul etmekte hayat sevı>esmı a;Tnı noktada tutacak tedbırler ılerı surrrekte idı Bugun Odanm umumî mechsınde muzakere edılecek olan rapor hakkında malumatına muracaat ettığımız Tıcaret ve Sanayi Odası ıdare hevetı reısı Nuri Kozıkoğlunun verdığı izahata gore ıki numarah raporda, hayat pahalılığınm onlenebılmesi için aşağıdakı esaEİann suratle tatbıkı ıstenmektedır* Arkast Sa 3 Su 5 de Byrnes'ün. bir nutku «Sovyetler şimdi kuvvslli oldığamuzu anladılar» NewYork, 30 (a a ) Bugun Gıiney Karolme'de demeçte bulunan eskı Dış Işlen Bakanı James Bvrnes, Bırleşık Amerıkanın Sov^et Rusva ıle muzakerelere gırışmekfen ımtına etmemesı, ancak bu muzakereler mevzuunun dığer muttefık devletlerı ılgılerdıren mevzular olmaması lâzım geldığım sovlemı^tır Byrnes, Bırleşık Amerıkanın bu arada mudafaa proeramını gelıştırm» sı gerektığını belırtmıştır Eskı Dı§ Işlerı Bakanı, ezcumla şunları sovlemıştır « Yayılma sıyasetlerınde Sovyet lenn demokrasılenn musaadelerı nıs betınde ılerı gıdeceklerı kanaatını daıma besledım Süâh kuvvetıne muracaat etmeden daha ılen\e gıdemıveceklerıni anlar anlamaz, Sovj'etlerın bır an Arkast Sa 3 Su 1 fle Çekoslovakyada seçimler bitti Baskı altında yapılan seçimi komünistler kazandı, Beneş reyini kullanmadı Prag 30 (a a) Çekoslovakyada oylann tasnıfı bu^un oğleden sonra bıtmıştır Ilk neticcler pek vakında bıldırılecektır. Bununla beraber netıce hakkında hıç bır şuphe yoktur Zira bır çok seçım idarehanesini ziyaret etmı; Arkast Sa. 3, Sü 6 da Çukurovada pamuk mahsulü toplanırken UÇAKLA YURD TURU: Avusturya takımı maçı 10 kazandı Nuri Kozikoğlu "Turfandalar memleketi Hepimizin pannk bölgesi olarak bildiğimiz Çuknrovada pamnk ziraati ketentohono lchine azalıyor Antakya, 25 Bızim cenub bölgelerıne kaç turlü ısım verılebılır, bılmıyorum ama, boğazma meraklı olanlar mutlaka «Turfandalar memleketi» derler. Şu bır kaç gun içınde tadtnadığım turfanda taam kalmadı Turfanda meyva yedim, turfanda do mates yedim, turfanda salatalık yedım, turfanda denıze gırdım ve turfanda yandım. Yedığım nefıs kaya balıklarau, barbunyaları ve Istanbuldalii karideslerın azmanlarını hesaba katarsanız, buraların nasıl cen Arfcost Sa. 2, Sü 5 de Giresutı ve Orduda seçim hazırlıkları Halk, ara seçimlerin yapılmamasını ve propaganda paralan ile kendilerine yiyecek alınmasım istiyor Gıresun 30 (Karadenız bolgesi birımız Şehabeddm Uzunkaya büdırıjor) Seçım kanununun henuz MeeJısten çıkmâması yuzunden ara secımlerın gen bırakılmış olması, Ordu v« Gıresunda parülerın seçım hazırlıklarını gevşetnıemışur. Fakat ekmek derdı Arkası Sa 3, Su. 2 de İntizam içerisinde cereyan eden maçı Inönü başından sonuna kadar takib etti Millî takımımızın tertibi iyi olsaydı, dünkii maçı hiç olmazsa, beraberlikle bitirebilirdik Dün binlerce şeruc! qnün^« tf^eyan eden n^ajtan mbbalar: Soldan nfa: Takrmlar aahada, Cnmhm Btukam. iolujada ATUstnrn oefiri maa t»yT«derken vt maetaa b*yeetnlı bir nha» (Maç* aid yazılar 4 üacu sahıf^nvzde)