Katalog

STALIN mmı Hakikatten masala! Stalin'de düşünce, nezaket namına maya başlamıştır. Bu da kendi buluşu hiç bir şey yoktur. Buna mukabil, bilâ değildir: Ondan evvel Rozenfeld rusça kis, gayet derin bir intikam hissi var «taş» kelimesinden kendisine bir isim dır ve buna hemen hemen bütün hare uydurmuş, Kamenev adını almıştı. Yoketlerinde raslanır. Sverdlov'a karşı Eİf de «çelik» manasına gelen kelimeden hareketinde de bunu görüyoruz: bir isim uydurup «Stalin» adını aldı. Stalin, Lenin'e karşı kendisini «Prav O zamanlar Bolşevikler arasında böyle da> gazetesinin desteklemesini bekli müstear isimler almak âdet olmuştu. yordu. Bunu elde edemedi. Fakat Stalin imzasile çıkan yazılar hiç bir «Fravda» nın bu hatasını da unutmadı: alâka uyandırmıyordu. Bunların hepsi Gazetenin yazı heyeti arasında yapmak basit ve yavan fikirlerden ibaretti. istediği temizliğe bizzat Sverdlov'u me Kimse, bunları kimin yazdığını bilmimur etti. yor ve merak bile etmiyordu. Diğer taraftan, 1924 te, Sverdlov'un Stalin'in siyasî hayatta sivrilmesi anTuruhansk'ta iken alıp verdiği mektub cak 1917 de baslar. Bununla beraber, ların gazetede neşrolunacağı ilân edil kendisini meşhur eden hâdiseler hiç de mişti. Bu vaid hiç bir zaman yerine lehine kaydedilecek mahiyette değildir. getirilmedi. Anlaşılan bu mekruhlarda, Lenini'n bulunmayışı ve Kamenev'in nü sonraki vaziyeti aydınlatacak mahiyette fuzu ihtilâlin başlangıcında Stalin'in bazı hakikatler gizliydi. hakikî mahiyetile ortaya çıkmasına yarStalin'in iki yüzlülüğü dım etmiş, halka itimadsızlık. muhaySosyalist İhtilâlci partisinin ileri ge yile kuvvetinden son derece mahrumilen azasından olup sonradan opera ar yet, kısa görüşlülük, işin daima kolatisti olan Karganov, Stalinle Turu yına kaçmak gibi esaslı hususiyetleri hansk'ta beraber geçen sürgün haya meydana çıkmıştır. tından bahsederken, onun karakterine Gizli bir vesika dair bazı hâdiseleri anlatır. Stalin'in bu hususiyetleri daha sonBunlardan birinde Stalin, bir köylüyü Bcytnuş olan Çayka (Martı) adında bir rski senelerde de, ne zaman mühim bir haydudu müdafaa etmiştir. Onun mah hâdisenin başında rol alacak olsa kenkum edilmemesini, bilâkis kendilerinden dini göstermiştir. Onun için. Stalin'in tarafa kazanılmasını istemiş ve: «Bu bir siyasî olarak ortaya atıldığı mart gibi insanlar ileride bize lâzım olur> konferansı bugün parti tarihinden çıkarılmış, zabıt ve notlar kilid altına demiştir. Stalin'in haydudlarla ahpablık et konulmuştur. mekten hoşlandığını hize daha evvel Yalnız 1923 te, bu mühim vesikanın Vereşçuk da bir kaç misalle anlatmıştı. gizlice üç kopyası çıkarılmış ve «TriBaşka bir sefer, bir münakaşa esna yumvira» nm üç azasına; Stalin, Zinovsında Stalin bir Yahudi düşmanı olarak yev ve Kamenev'e verilmiştir. 1926 da ortaya çıkıyor, Yahudilere karşı çok Zinovyev'le Kamenev, Stalin'e karsı kaba Gürcü tabirleri kullanıyor . muhalefete geçtikleri vakit ben de bu Gene Karganov'un anlattığına göre, vesikanın bir kopyasını onlardan elde Stalin, sürgünde iken teamül hilâfına, ettim ve Rusya dışında rusça ve ingilizKibirov adındaki polisle ahpab oluyor ce olarak neşrettim. Arkadaşları, sürgünlerin polislerle ahStalin. ihtilâlin başlarında yanlış bir pablık etmelerinin âdete aykırı bir ha yol tuttuğunu ve hatalı hareketlerde reket olduğunu kendisine ihtar ediyor bulunduğunu, 1924 e kadar kabul edilsr. O zaman Stalin: «İcab ettiği za yordu. Yazılarından birinde şöyle der: man polisi, siyasî bir düşman sayarak, Parti, sulh meselesinde şuraların başımdan defetmesini bilirim» diye ce muvakkat hükümet üzerinde tazyik vab veriyor. yapmalarına karar verdi, şuralara iktiKarganov, <Stalin'in, hiç bir prensip dar verilmesi yolunu tutmadı. Bu büyük tanımaması, hilebazhğı ve son derece bir hata idi.» ZHİim oluşu» ile sürgündekileri hayratStalm'in halk önünde hatasını kabul te bırakmış olduğunu işaret etmektedir. Şumyatskiy de hatıralarında Stalin'in etmesi, o sıralarda başlayan Trotskiypolisle olan ahpablığından bahsederken cilik cereyanına karşı kendisini müdaKibirov'un, bilhassa Spandaryan'la faa içindi. Fakat 1926 da Stalin, partinin 1917 de Sverdlov'u sürgünlerin ele basıları saydığını ve bunları sıkı bir göz hapsinde opurtünist bir siyaset takib ettiğini katiyetle inkâr etmiş: «Doğru değil, arkabulundurduğunu söylüyor. daşlar! Sadece dedikodudan ibaret!» «Yosif Dugaşvili adında biri...» Bolşevik hareketine katılalı on dokuz demiştir. Yalnız, «bazı tereddüdler» gesene olduğu halde Stalin partinin de çirdiğini kabul etmiş ve: «Evet ama, ğil ilk safında, hattâ ikinci safında bile aramızda kimin muvakkat tereddüdler bir yer almış değildi. Kendisini kimse geçirdiği olmamıştır?» demiştir. Dört sene sonra, Yaroslavskiy bir tatanımıyordu. 1911 de «Koba» nın Solviçegodsk'tan rihçi sıfatile, ihtilâlin başında Stalin'in hatalı bir yol tuttuğunu» yazdığı için Moskovaya gönderdiği mektubun ele geçmesi üzerine Tiflis polis müdürü her taraftan çılgınca bir hücuma uğYosif Dugaşvili hakkında uzun bir ra radı. Zira «muvakkat tereddüdler» den por yazmıştı. Bu raporda Stalin'in si >ahsetmeye artık müsaade yoktu. Bir yasî faaliyeti arasında hiç bir mühim pot haline gelen mutlak hâkimiyet yırhâdiseden bahsedilmiyordu. Sadece, fa tıcı bir canavardır! aliyete bir mensevik olarak başladığı va Hakikatten masala «Soso», «Koba» gibi lâkablarla tanınEn nihayet Stalin, kendi eli ile tertibdığı zikrolumıyordu. lediği parti «tarih, inde kendisini LeBuna mukabil, ayni mektubda adı nin'in yolunda yürümüş olarak göstergeçen Gürgen (İshakaya) nın «uzun miş, asıl kendi fikirlerini de muarızlanıüddettenberi mühim ihtilâlciler ara rına mal ermiştir. «nda bulunduğu> işaret ediliyordu. GaBu mahud tarihte şu satırları okune bu raporda Gurgen'in «meşhur ihtilâlci Bogdan Knunyats'la beraber tev yoruz: «Kamenev ile Moskova teşkilâtının kii edildiği» bildiriliyordu. İki sene sonra polis müdürlüğünün diğer bazı mensubları, meselâ Rikov, başka bir raporunda Sverdlov'dan ve Bubnov ve Nogin muvakkat hükümeti «Yosif Dugaşvili adında biri» nden desteklemek gibi yarı mensevik bir yol bahsedildiğini görüyoruz. Bu tabir, tutmuşlardı. Sürgünden yeni dönen müstakbel Stalin'in 1913 senesinde bile Stalin ile Molotov ve daha başkaları, Çar polisine hiç bir şey ifade etmediğini partinin ekseriyetile beraber başka bir gösteriyor. Hulâsa, Stalin'in bütün yap hareket hattı tuttular ve muvakkat hütıkları yüzlerce parti mensubunun iyi, kümete karşı cephe aldılar.» Bu suretle yavaş yavaş hakikatten kötü yaptıkları alelade hareketlerden masala geçerek kara ak yapılmıştır. ibarettir. Stalin'in hayatı ile beraber bu masallar Stalin adı nereden çıktı? icadı da devam etmiş ve nihayet MosYosif Dugaşvili «Stalin» adını 1912 kovadaki temizleme davalarına kadar de Petersburg'daki Bolşevik gazetele varmıştır. (Devam ediyor) rinde arasıra çıkan yazılarında kullan =haberleri Kamyon nakliyatı Yaz mevsiminde Demiryollarına rekabet etmek üzere hararetli hazırlıklar yapılıyor Şehir j Cenevre Konferansından notlar HEM NALINAMIHINA* Basın Hürriyeti Konferansını toplamaya ne lüzum vardı? Yazan: Denizaltılar haberi neden yalanlanmıyor? Göbbels'in Hatıraları Gazetemizde tefrika edildiği sırada çok büyük alâka uyandıran eser pek yakında «CUMHUBÎYET» müessesesi tarafından kitab halinde satışa arzolunacaktır. Tefrika edilirken ban mecburiyetler altında kısımlar, kitaba tamamen ilâve edilmiştir. Taşra bayilerimize: Siparişlerini lerini rica ederiz. metinden çıkarılan bildirmeşimdiden müessesemize BAHAR BAYRAMI 1 Mayıs Cumartesi günü bahar bayramı YALOYADA TERMAL Otelde zengin bir programla sabaha kadar devam edecek DİNE DANSANLA kutlanacaktır. Baharın tam göbeğinde yemyeşil kaplıcalarda ve lüks Termal Otelde zevk ve neş'e ile geçecek bir gün ve bir gece için bütün masrafınız (otel, öğle yemeği, akşam yemeği ve dinedansan, sabah kahvaltısı dahil) 20 liradır. Biletlerinizi Öz İpek Palastaki büromuzdan temin ediniz. Mayıs sonuna kadar kaplıcalarda tenzilâtlı tarife tatbik edilecektir. Pansiyon komple 12,5 liradır. Kil ÜÇÜNCÜ TABI ÇIKTI VİATI 7SO KUDUİ İNKILÂP KİTABİMİ Pogani Vayda Orkestrası daimî olarak kaplıcalardadır. TELEFON: 24394 AYSEL SOMYÜREK I İİ3 Eczacı NECMİ ARMAN Nişanlandılar. Kadıköy E5/IV/948 İLAN REKLAM Fransızcadan tercüme edebilecek ve bilhassa ilân ve reklâm metinleri yazabilecek türkçeye tamamen vâkıf bir elemana ihtiyacımız vardır. Hal tercümelerile istedikleri ücreti İstanbul P. K. 783 e bildirmeleri. Mart ve nisan ayları içinde Cenevrede toplanan Tütün mukabili haricden yapılan Birleşmiş Milletkamyon ithalâtı artmaktadır. Son za ler Haberleşme ve { manlarda gelen kamyonlar büyük bir Basın Hürriyeti yekun tutmaktadır. ¡ konferansında Türkiyeyi temsil eYaz mevsiminin başlamış olması do den kalabalık heyete yardımcı delelayısile önümüzdeki mayıs ayından iti ge olarak Hükümetimizin beni de tabaren kamyon nakliyatına hız verile yin ettiğini son dakikada, tam yurda dönmek üzere iken öğrenmiştim. ceği anlaşılmaktadır. Gazeteciler Cemiyetinin Daha şimdiden Anadolunun en uzak İstanbul köşelerinden yük getiren kamyonların tavsiyesine borçlu olduğum bu şeSirkecide nakliyat ambarlarının önün reften mahrum kalmak istemedim. de bekledikleri ve kamyon sahihlerinin Cenevreye gittim, heyete katıldım ve başından sonuna kadar konferans de iş aradığı görülmektedir. Öğrendiğimize göre, bu sene kamyon çalışmalarında bulundum. Bu müdnakliyatı bazı şirketler tarafından daha det içinde devlet memuru sayıldıiyi organize edilecek ve nakliyatın u ğımdan gazeteye yazı yazamıyacağım cuz yapılmasına gayret olunacaktır. bildirilmişti. Şimdi artık geçici vaŞimdilik elde edilen ilk neticeye göre, zifem sona ermiştir. Ben de asıl vakamyon nakliyatında yüzde 30 nisbe zifeme dönüyor ve bir ay boyunca gördüklerimi, duyduklarımı ve öğtinde bir ucuzluk sağlanabilecektir. rendiklerimi okuyuculara sunuyorum. Millî Eğitim Bakanı Doğrusunu isterseniz Cenevreye Mitli Eğitim Bakanı Regad Şemseddtn Sirer, dün sabah Ankaradan tetirimize gelini} giderken Haberleşme ve Basın Hüre akşam tekrar Ankaraya dönmüştür. riyeti konferansından müsbet bir netice alınacağına hiç aklım yatmıYeni gelen göçmenler yordu. Nasü yatsın ki, birbirine taSağlık ve Sosyal Yardım Müdürü Dr. Faik Yargıcı, dün, yanında »ağlık ekipleri olduğu ban tabana zıd iki ayrı ideolojiye bağlı devletler grupu bir araya gehalde, Sirkecideki misafirhaneye giderek, yetakım ni gelen göçmenlerle görüşmüş ve sıhhi mu lecekler ve belli, açık bir lyenelerini yapmıştır. Bu arada rahatsız bu* prensipler üzerinde uyuşmaya çalıunan iki çocuk hastaneye gönderilmiştir. şacaklardı. Buna elbette imkân yokGöçmenlerden yüz ellisi dün Anadolunun tu. Yıllardanberi birinin ak dediğimuhtelif yerlerine »evkedilmişlerdir. ne ötekinin kara dediği bir dünyaValinin, Atinadaki sporcularımıza da en basit bir politika nizamı bile telgrafa kurulamadığı halde, bütün nizamTürk milli futbol takımının Atinada ka ların kaynağı demek olan bir basın zandığı muvaffakiyet üzerine litanbul Vali nizamına varılsın, yani müşterek bir ve Belediye Reisi Dr. Lutfl Kırdar. kafile başkanın» bir telgraf göndererek İstanbul fikir ve yazı ahlâkı kurulsun, bu oSihri adına tahassüslerini ve tebriklerini bil lacak şey mi idi? dirmiştir. Tahminlerimin yüzde yüz doğru Almanyanın, Fransız işgal bölgesile çıktığını söylerken herhangi bir öanlaşma imzaladık ğünme ve böbürlenme duygusundan Almanyanın Fransız işgal bölgesile ticari ırak kaldığıma inanmanızı rica emünasebetlerimizi tanzim eden ticari anlaş derim. Şaştığım ve hâlâ da kavrayama Baden Badende imza edilmiştir. Fransız bölgesile bu anlaşmadan sonra ti madığım nokta, yukarıki gerçeği en caretimizin gelişeceği ve bilhassa ihracatımı az benim kadar bilen devletlerin bugünkü şartlar altında böyle bir konzın artacağı söylenmektedir. Bakliyatçılar heyeti Ankaraya gitti feransı toplamaya lüzum görmeleriDolar mukabili ihraç edilen bazı bakliyat dir. Daha San Francisco'da patlak levllerinin sterlinle veya hususi takasla ihra veren Doğu ile Batı arasındaki feci cına izin verilmesini istemek üzere, dün bak ayrılık, bu iki sistemin bir çatı alyat ihracatçılarından bir heyet, Ankaraya tında bağdaşamıyacağını meydana gitmiştir. vurmuştu. Ateşle suyun, gece ile gündüzün, inekle ayının bir arada Çoruh şilepi NewYorktan bulunması ne kadar az mümkünse hareket etti Amerikan yardım malzemesi yüklü olarak Batı ve Doğu demokrasilerinin de .VewYorktan hareket eden Çoruh şilepi, ma bir hedefe doğru beraberce yürüyeyıs ayının onunda bu hamulesini İskende bilmelerinin o kadar az mümkün olruna boşaltacaktır. duğunu herkes kabul ediyor. Vasfi Rıza iyileşti Öyle olduğu halde Birleşmiş MilGeçen hafta rahatsızlanması yüzünden Komedi kısmındaki rollerine devam edemi letler teşkilâtının bünyesini teşkil een sevimli artistimiz Vajfi Rızanın iyileşerek den meclisler, konseyler ve bunlara dün akşamdan itibaren «Kas Yapayım Der bağlı çeşidli kurullar yıllardanberi ken» piyesindeki rolünü oynamağa başladı ardı ardına sayısız toplantılar yapğını memnuniyetle haber aldık. karşılıklı Gördüğü büyük rağbet dolayısile bir buçuk maktan, bir araya gelip lydır oynanmakta olan bu piyesin temsili aka kara, karaya da ak demekten bir türlü vazgeçemiyorlar. Habeneşcumartesi ve pazar günleri aynı fiatlarla emekli sanatkârlar menfaatine devam ede me Hürriyeti konferansı da işte bu cek, ondan sonra tiyatro mevsimi kapanacak sonu gelmez çekişmenin en yeni bir örneği oldu. Bir tarafın evet dediğine öteki taraf hemen daima hajır Pamuklu tevziatı Belediye Reis muavini Nazım Ardanın baş dedi. Bir ay içinde muhtelif komiskanlığında yapılan bir toplantıda, pamuklu yonlar karar, anlaşma projesi şeklintevziatı hakkında yeni kararlar alınmıştır. de kırk küsur vesika hazırladılar. Bundan «onra tevziat İçin karne usulü taterek komisyonlarda, gerek genel bik edilecek ve karneler bastırılacaktır. Yalnız bir buçuk metre pamuklunun iki, üç nü kurul toplantılarında bunlara kimin fuslu ailelerin işine yaramadığı anlaşılmış müsbet, kimin menfî rey vereceği âev basına beşer metreden az olmamak deta matematik bir kesinlikle önceüzere tevziat yapılması daha yerinde görülden biliniyordu. Sovyet Rusya ve müştür. beş peyki (teklif kendilerinden gelBir kısım içkili yerlerin miyorsa) muhalefettedirler. Projenin kapatılması meselesi özüne göre ortada bir kaç çekimser İçkili gazino ve lokantalar hakkındaki ta vardır. Delegelerin büyük çoğunlulimatnamenin gayrikabili tatbik olduğu anlaşılmış ve İç İşleri Bakanlığı alâkalılara yeni ğu (teklif karşı cepheye aid olmabir açıklama göndermiştir. Buna nazaran iç dığı takdirde) ona güler yüz göstekili mahallerin, dini anıtlara, iş mahallerine, recek, bazı formül tartışmalarına gihükümet dairelerine yakınlığı için yüz metre rişse de sonunda müsbet rey veremesafe meselesi gözönüne alınmıyacaktır. cektir. Ancak açık bulundurulması o bölge için mahzurlu olan İçkili yerlerin kapatılması Geniş yetkili bir delegasyon başşi en büyük mülkiye âmirinin takdirine bı kanı olsaydım, daha ilk günlerin hırakılmıştır. zı içinde şu mânaya gelecek bir nuYalnız ilk tedrisat kanunu mucibince bunrın okullardan yüz metre uzakta bulun tuk çekmeyi pek isterdim « Baylar; adınız üstünüzde hemaları mecburiyeti vardır. Gene çocuklarla mekteb talebelerini buralara alanlar cezalan piniz sayın birer adamsınız. Politidırılacaklardır. Yeni duruma göre hazırla kaya, ekonomiye ve felsefeye dair nacak liste. Bakanlığın tasdikına arzedilepek derin bilginiz olduğundan şüphe cektir. edemem. Fakat haddim olmıyarak Naşidin mezarı başında dün bir ve yüksek müsamahanıza dayanarak tören yapıldı size bir noktayı hatırlatacağım: AyBüyük halk sanatkârı Naşidin 5 inci ölüm nı cinsten olmıyan şeylerin hesaba yıldönümü dolayısile dün saat 13,15 te Mev sığmıyacağını ük mekteb sıralarında lânekapıdaki mezarı başında bir anma töreni yapılmıştır. 50 nci ilkokul tarafından tertib iken öğrenmiştiniz. O tatlı günlere edilen bu törende bazı sanatkârlar ve öğren doğru bir ân için uzanınız; içiniz ciler hazır bulunmuşlardır. Bir dakikalık bir ferahlasın. Düşününüz: Üç tavukla sükuttan sonra başöğretmen Arif Ülkü, mer beş elmayı bir araya getirirsek ne humun hayatını ve sanat değerini anlatan eder? Burada bir fikir nizamının bir konuşma yapmıştır. yüksek riyaziyesini kurmaya çalışırKocaeli şilepinde isyan çıktığı yalan ken, aynı kelimeler altında tavukla Amerikadan yeni aldığımız gemilerden elma kadar birbirine yabancı mefKocaeli şilepinin Marsilyada iken müretteba humları birbirine çarptığınızı nasıl tının isyan ettiğine dair haberler Denizyolları İdaresince yalanlanmakta ve şilepin İs görmiyorsunuz? Sizin demokrasinizle kenderuna müteveccihen hareket ettiği bildi karşı tarafın demokrasisi, sizin hürrilmektedir. riyetinizle onların hürriyeti, sizin hukukunuz, sizin adaletinizle, onlaYabancı kamplardan gelen rın hukuku ve onların adaleti araırkdaşlarımıza yardım Yabancı memleketler kamplarından yur sında en ufak bir benzerlik var mı dumuza gelen ırkdaşlarımızın âcil İhtiyaçla ki, tartışmalarınızdan ve mücadelerını karşılamak üzere. Kızılay İstiklâl çu lerinizden her yere yaygın, müsbet besi başkanı Hayri Akyüzün riyasetinde, üye bir netice umasmız? Yaptığınız bir lerden İsmail Kösem, Kenan Orkan, mühendis Naim Çeşmeliden müteşekkil bir komis politika maçı ise ona bir şey demek yon, bu mültecilerin iskân edildikleri Tuz istemem. Şu kadarını söyliyeyim ki, laya gitmiştir. Komisyon, beraberinde götür şimdiye kadar kazanan tarafın aynı düğü sigara ve şekerleri ikram etmiş, aynı sistemle daha fazla kazanmaması izamanda adam başına ikişer buçuk liradan çin ortada bir sebeb yoktur. O hal515 liralık nakdi yardım yapmıştır. de israf edilen zamana yazık değil Sevdiği kadını yaraladı mi? Samimî de olsanız, politika da Galatada, Çığırtkan sokağında 18 numaralı yapmak isteseniz (çoğunluğa hitab evde oturan Haranik adındaki dostu ile kıskançlık yüzünden kavga eden Hüseyin is ediyorum) arftk taktiğinizi değiştirminde biri, bıçağını çekerek, genç kadını mek zorundasınız. Hiç bir karara muhtelif yerlerinden ağır surette yaralamış varmadan derhal bu konferansı datır. Yaralı, tedavi altına alınmış, carih yaka ğıtınız. Bundan böyle de bu şekilde lanmıştır. konferanslara sakın bel bağlamayıNecmi Rızanın konseri nız. Güvendiğiniz sistem sizin anlaKadıköy Halkevinden: 29 nisan 1948 per dığınız mânadaki demokrasi, hürrişembe günü saat 21 de ses sanatkârı Necmi yet, hak ve adalet mefhumlarından Rıza Ahıskan tarafından Sosyal Yardım yararına bir konser verilecektir. Giriş kartları meydana geliyorsa Birleşmiş Milletidareden temin edilir. ler teşkilâtını ona göre yeni baştan ayarlamaya bakınız. Aynı kelimeleDarülaceze menfaatine verilecek konser Darülacezede barınan ihtiyar, malul ve Kimsesiz vatandaşlarla. Beşiktaş Halkevi Sosyal Yardım kolu yoksulları menfaatine, bu gece saat 20.30 da Şehir Tiyatrosu Komedi kısmında büyük bir alaturka ve alafranga konser tertib edilmiştir. Bu konsere, Konservatuar Türk musikisi icra heyeti de iştirak •^KSüRyK.W MONŞiTI IESEÍ edecektir. NADİR NADİ re aynı değeri veren insan toplulukları bir araya gelsin. Böylelikle vardığınız kararlar, hiç değilse dünyanın belli yerlerinde yürürlük gücü kazanır. Sizin gibi kelimelere başka mânalar veren topluluklar da kendi aralarında başlarının çaresine bakarlar. Yer yüzünü iki düşman cepheye ayırmak gibi bir korkunun hâlâ yüreğimizi burkacağını sanmıyorum. O kadar çekindiğiniz bu iş çoktan olmuştur. Tamamile boş bir temele dayanan zevahiri kurtarmak düşüncesinden vazgeçerek hakikati kabul ederseniz, karşı taraf, sizin sisteminizden artık faydalanamaz, sizin kapınızı açıp kolunu sallıya sallıya bahçenizin orta yerine kadar giremez. Yahud, bunları yapmaya kalkarsa zor kullanmak gerekeceğini bilir. Baylar, fikrimi söyledim. Karar hakkı size aiddir. Yalnız unutmayınız ki önümüzde kaybedilecek vakit azdır.» Çalıştığım komisyonda yanımda Rus delegasyonu vardı. Sovyet heyetinin başkanı sayın Bogomolov müzakereleri intizamla ve dikkatle takib ediyor, sık sık söz alıyor, hükümetinin tezini rusça olarak savunuyordu. O başka komisyonlara gittiği zaman, heyete dahil bulunan refikası yerine geçiyor, söylenenlerden bir kelime kaçırmamaya çalışa Olup Bitenler Karşısında İşçi Sigortaları Umumî Heyeti toplanırken.. Yazan: Ahmed Halil Batı demokrasisi ile demir perde arkası arasında geçen karşılıklı propagandanın konusu olan içtimaî tabaka ve zümrelerle yani isçilerle Türkiye mümkün olduğu kadar meşgul olmağa çalkıyor: En büyük »ehrind« (18) amele sendikasının kurulduğu, bir buçuk sene gibi çok az bir zamanda teknik, ve: isleme itiberiieo süiktjıninelleşen bir işçi sigortasının teessüs ettiği, işçi lehine daha bir çok tasavvurların, mevcud bulunduğu bir barış memleketindeyiz. Bugünlerde Ankarada «işçi sigortaları umumî heyeti» toplanıyor. Bu ciheti dünyamız zaviyesinden ele aldığımız takdirde gazete sahifelerini büyük puntolarla dolduran haberler ve vak'alar içinde ehemmiyetini yetesiye takdir edemediğimiz bir hâdise olarak karşılamak icab edecek. Zira ancak serbest tenkidin ve içtimaî adalet namına açık taleblerin yapılabileceği bu gibi umumî toplantılar sayesindedir ki istihsal mekanizmasının üç kuvveti (yani teşebbüs ve sermaye sahibile iş ve emek sahibi ve her ikisi arasına giren adalet dağıtıcı millî bir devlet) kargı karşıya gelecek, her türlü. gizli ve korkak düşüncelerden sıyrılarak derdlerini birbirlerine açacaklar, nelicede asıl sosyalizmin derdlerile taleblerine çare bulunacaktır. Aksi takdirde iş verenin şuurunda ameleye karşı, amelenin vicdanında müteşebbise ve sermayeye karşı, devletin teşkilâtında da her iki zümreye karşı bir itimadsızlık hasıl olacak, bundan yabancı propagandalar istifadeye kalkışacaktır. Bu düşünce Ue Türk işçi sigoratcıhğınm bu umumî toplantısını, dünya krizi içinde, büyük bir ümidle karşılamak lâzımdır. Bilindiği veçhile Türk amelesinin muhtaç olduğu içtimaî sigortaları, 3008 sayılı iş kanunu daha 1936 da tasarlamıştı. Fakat o devrin ihmalci zihniyeti, Türk işçi sigortacılığının tecrübe devresini uzatacak olan böyle bir tasavvuru gerçekleştirmedi veya gerçekleştiremedi. Hele araya giren ikinci Dünya Harbi, davayı hiç hatıra getirtmedi. Ancak harb sonrası Türkiyesindedir ki bir iş vekâletinin kurulması hareketine muvazi olarak işçi sigortaları davası ehemmiyetle ele alındı, 4792 sayılı kanunla işçi sigortalan müessesesi teşkilâtlandırıldı ve 4772 sayılı bir ikinci kanunla da üç mühim sahada sigortalandırma ameliyesine girişildi. Bu son kanunun yürütülme tarihi 171946 olduğuna göre iki seneye yakın bir zamandanberi işliyen bir müessese karşısındayız demektir, işte bu Ankaradaki toplantı, Türk sosyal politikasının tatbikatile alâkalı bir toplantıdır. Bu toplantı ile yalnız idare mensubları değil, bütün muharrirler, tarihî, siyasî ve sosyal bilgi mensubları alâkalanmalıdırlar. işçi sigortalan müessesesinin demokratik yapısını senede bir defa halk efkârına üân etmek istiyen bu toplantı, iştirak edenler zaviyesinden de mühimdir. Bu toplantıya: 1 Müessesenin alâkalı mensubları ve idare, murakabe heyetleri, 2 Mevzu Ue bağlılığı olan Sağlık, Ticaret, Maliye, Çalışma Vekâletlerinin mümessilleri, 3 Müteşebbis zümre temsilcileri, 4 işçi mümessilleri, 5 Bilgi müesseselerinde içtimaî siyaset ve sigortacılıkla münasebeti olan derslerin hocaları, iştirak etmektedirler. Toplantıya iştirak edenler, eğer iş olsun, yevmiye alınsın, gösteriş yapılsın diye iştirak etmiyorlarsa, bir sene içinde yapılan işlerin bozuk ve hatalı taraflarını takib eden bir «alâka» ve Piketin enizcilik meraklısı olduğunu söyliyen bir okuyucumdan uzunca bir mektub aldım. Marmarada iki meçhul denizaltı görüldüğü hakkındaki haberden bahsederek hulasaten şöyle diyor: • u pek heyecanlı haberin doğru olB madığını ispat etmek maksadUe yazrak not tutuyordu. dığınız yazıyı okudum. Gösterdiğiniz Ben, Madam Lid deliller beni tatmin etti. Boğazdan içeya Bogomolov'un riye iki denizaltının gizlice girmediğiyanında, bir türlü ne kanaat getirdim. Bununla beraber çekemediğim nut hükümetimizin Ajans vasıtasile bu hakun taslağını ya beri hâlâ yalanlamaması, beni tekrar kafamda dokunaklı cümleler şüpheye düşürdü. Bir gazete, Marmarapıyor, da görülen iki büyük sepetin denizaltı tertibliyor ve acı acı düşünüyordum. sanıldığım yazarken başka bir gazete Batı demokrasilerinden gelen he de, Gölcükte evet hem de Türk domen bütün projelere karşı sistemli nanmasının deniz üssü olan Gölcüktebir muhalefet güttüğü halde, konfe iki şahsın yabancı denizaltılar gördükranstaki Sovyet delegasyonunun u lerini katiyetle söylediklerini yazdı. mumiyetle değerli şahsiyetlerden Eğer yazınızda iddia ettiğiniz gibi meçkurulduğunu söylemeliyim. Eski bir hul denizaltılar Boğazlardan ve Boğaz felsefe profesörü olan Rusyanm şim muhafızlarının haberi olmadan gizlice diki Paris Büyük Elçisi Ekselans Bo giremezlerse, Gölcükte iki kişinin görgomolov nazik, sevimli ve bilgili bir dükleri denizaltılar nedir? Sakın bunadam. Lüzumundan fazla konuşmu lar bizim denizaltılarımız olmasın? Bu yor, bağırmıyor, kimseye çatmıyor. ıusustaki fikrinizi öğrenmek isterim. Mantığının tekniği düzgün ve sağKanaatinizce bunlar Türk denizaltılalam. İleri sürdüğü deliller çok defa n ise hükümet, halkımızı haklı bir hekuvvetli. Cevab vermekte, karşılık lecana düşüren bu haberi neden resbulmakta güçlük çekmiyor. Belü ki men yalanlamadı? Gazetelerde Anadolu uzun yıllardır sürüp giden milletler Ajansı vasıtasüe bazı resmî tekzibler arası konferanslardan epeyce istifa ¡örüyoruz ki bunlann çoğu, Marmarade etmiş. Yanında gençlerden kala da Rus denizaltıları girdiği haberine balıkça bir ekip var. Hepsi ile te nisbetle pek ehemmiyetsiz meseleler ker teker meşgul oluyor. Sırası gel hakkındadır. Hükümetimizin bu haber dikçe söz aldırarak bunları yetiştir .ıakkındaki sükutu, görüştüğüm birçok meye çalışıyor. insanlar üzerinde pek fena bir tesir Sayın Bogomolov'un çok iyi etti jırakmıştır. Halk, hükümetin sükutunu, ğinden şüphem yok. Bugünkü bir haberin doğruluğuna atfediyor. Hükümetin dikkat nazannı çekmenizi ve bu leşmiş milletler zihniyeti değişmediği müddetçe Sovyet Rusyanın kuvvetli laberin tekzibine delâlet etmenizi rica hatiblere daima ihtiyacı olacak ve i ¡derim.» leride bu devlet belki de yalnız söz Okuyucumun mektubunda bahsettiği, gücü ile bütün dediklerini birer bi Gölcük sularında yabancı denizaltılar rer dünyaya kabul ettirecektir. ¿ören iki kişinin sözlerini bir gazetede ben de okudum. Bu müşahidlerin alN. N. dandığına zerre kadar şüphem yoktur. Evvelâ, bütün denizaltılar azçok birbirlerine benzerler. Bu kadar meraklısı jlduğum halde ben dahi bizimkilerden bazılarının hangileri olduklarını kolaya kestiremem. Sonra, Gölcük sularınla yabancı denizalhların rahat rahat lolaştıklarını kabul etmek için, onların jin ve peri masallarında gibi göze görünmez şeyler olduğuna inanmak Iâ:ımdır. Bugün harb gemilerimizin mücehhez olduktan modern cihazlarla Gölcük sularına giren her denizaltı :eşfedilir ve yeni silâhlarla da bu denizaltı denizin dibine indirilir. O iki yurddaş.m gördükleri denizaltıların bizim gemilerimiz olduğuna zerre kadar iphe etmiyorum. gören bir «göz» sahibi iseler, üstelik bir Hükümetin o haberi tekzib etmeyişi, de toplantıda içtimai hakikatler namına fikrimce büyük bir ihmal ve hata olgeniş bir medenî cesaretten hisselerini muştur. Bu haberin gazetelerde çıktığı almış bulunuyorlarsa, bilhassa işçi ola gün, bir çok münevver dostlarım bile rak münhasıran isçinin menfaatini mü teessür ve heyecan İçinde idiler; bütünteşebbis ve millî • iktisad aleyhine, iş. tazetelerde büyük başlıklarla çıkan bu veren olarak sadece kapitalizm menfa İnkara hallerinin «ıhhatihe lnanmn atini işçi ve millî iktisad aleyhine güt irdi. Bana söyledikleri ilk cümle ffu mekten çekiniyorlarsa toplantı sonun idi: da verilecek kararlar, adeta birer müs Boğaz muhafızlarımız mı uyuyorbet hakikat damgasını taşıyacaktır. r; yoksa Boğazda denizaltıların geçŞöyle böyle bir buçuk senelik mazisi ¡ğini haber verecek vasıtalarımız mı olan Türk içtimaî sigortacılığı, şimdiye ık? kadar mümasil memleket işlerile muAralarında gazete başmuharrirleri kayese edilirse, çok lehte bir hüküm ırkadaşlanm da olan bu zatlan teskin kazanıyor. Müessese, Türkiye haritasıtim: nı sekiz rruntakaya ayırmış, bunlardan Denizcilerimiz asla uykuda değilaltısını teşkilâtlandırmıştır. Diğer ikisi irler. Boğazların her ikisinde de, denin organizasyonu da acentalık Ue nizalhlara karşı her türlü modern çevriliyor. Bu sekiz mıntakanın bir iç liidafaa cihazları vardır. timaî kartografiye tâbi tutulup tutulErtesi günü Cumhuriyefte yazdıklamadığını, yani bize yekten Türk amele ım benim kendi denizcilik bilgilerime sigortacılığını çeşidli dallarüe gösteren uyanan kanaatlerimdi; fakat biç bir haritaların yapılıp yapılmadığını bilmi ismi mahiyeti yoktu. Hükümetimizin yoruz. Fakat böyle bir haritann rakam¡smî bir tekzibini boşuna bekleyip la ifadesi elimizde bulunuyor: urdum. İlgili makamlar, benim yazımı Afi gördülerse, bu teveccühlerine teMeslek İS Şube hastalığı Doğum şekkür ederim ama bu ihmali gene kazası İstanbul 32 1234 961 doğru bulmam. Sebebi şudur: Bir kısım İzmir 6 352 345 halk, Boğazlardan denizaltıların gizlice Ankara 265 165 geçtiklerine inanmış ve millî müdafaaZonguldak 2163 91 mızın bu kısmında bir boşluk, bir gedik Seyhan 231 308 Samsun olduğunu sanarak üzülmüş ve heyeca83 101 Trabzon 7 51 na düşmüştür. Diyarbakır 106 59 Marmarada meçhul denizaltılar göBu rakamlar, yapısını yanmyamalak rüldüğünün tamamile asılsız olduğunu bildiğimiz Türkiyemizi çok güzel can bildirecek ve bu suretle Boğazlar mülandmyor: Başta Zonguldak iş kazası dafaasının mükeınmelen işlediğini halsigortahlannın en çok olduğu bir şeh ka ilân edecek olan iki satırlık bir tekrimiz olarak görünüyor. Buna mukabil zibin neşredilmemesine hayret ve teanalık sigortasından istifade itibarüe en essüf etmemek kabil değildir. Okuyucu başta gelen Istanbuldur. Keza eski dev mun dediği gibi halkın zihnini bulandılet merkezimiz meslek hastalığı sigor ran ve onu heyecana düşüren bu ha» talılarının sayısı itibarüe de baştadır. berin resmen yalanlanması, bir hiç için Hiç şüphesiz mukayeseli düşüncelerin yapılan bir çok resmi tekziblerden çok imkânı, geniş tabloların yapılmasına daha lüzumlu ve faydalıdır. bağlıdır. Herhalde 26 nisan 1948 umumî Aradan dört gün geçmiş olmasına toplantısına sunulacak rapor, bu imkâ rağmen bu yalanlamanın yapılmasında nı düşünecek olanların işine daha çok gene fayda vardır. yarayacaktır. Türk içtimaî sigortacılığının kazalar, meslek hastalıkları ve analık şubelerini hergün biraz daha mükemmelleştiren bir hukukî zihniyete bilhassa işaret etMesud bir nikâh mek isterim: 4772 numaralı kanun, bir Safranbolu eşraf ve tüccarlarından Bifat kaç ay sonra tatbikatta eksik ve hatalı Anteboğlunun kızı Müfide Anteboğlu ile Safgörülünce, hususile Türk işçisüe Türk ranbolu eşrafından ve tüccarlarından ve değerli gençlerimizden Hüsnü Aşmazın nikâh müteşebbisini lüzumsuz formaliteler töreni, dün Beyoğlu nikâh memurluğunda içinde boğduğu anlaşılınca hemen bir güzide bir davetli kütlesi ve iki tarafın akraba ve dostlarının huzurile icra edilmiştir. tadil kanunu çıkarıldı. Yeni evlileri tebrik eder, saadetler dileriz. Son zamanlarda ziyaret ettiğim bir çok iş yerlerinde bu 5019 saBilâl Akbanın kızı nişanlandı yılı kanunun nasıl büyük bir memGazeteci arkadaşlarımızdan Bilâl Akbanın nunlukla karşılandığını gördüm. Bu hal kızı Nilüfer Akba ile tüccar terzi Yasar Kohem işçi sigortalan müessesesini, hem tayın oğlu Hukuk mezunu Niyazı Kotayın müesseseye prim yaüranlan, hem de nişan merasimi geçen pazar akşamı evlerinde müracaat eden işçileri memnun bırak akraba ve dostları arasında yapılmıştır Tarafeyne saadetler dileriz. mıştır. Aynı dinamik zihniyetin devamını, kurulması beklenen diğer sigorta dallan için gereken lâyihalann he itibarüe yapılan karşılıklı tatbikat hataları, kısa zamanda bazı aksaklıkları men hazırlanmasını temenni etmek lâmucib olmuştur. Yeni kurulmuş olduzımdır. ğumuzdan, aynı zamanda memleketiTürk işçi sigortaları müessesesinin mizde benzerinin bulunmaması dolayıbir başka memnun edici hususiyetine de siJe ilk tatbikat senesinde iş verenleriayrıca temas etmek isterim. Bizde umu mizle sigortalılarımızın kanunun kenmî toplantılar, ekseriya alâkalı cemiyet dilerinden istediği vesikaları zamanında ve müessesenin tefáhürüne vesüe teşkil tam ve yolunda olarak ibraz edememeeder. Geçen seneki işçi sigortaları umu leri ve kuruluş halinde bulunmaklığlmî toplantısına müessesece sunulan ra mız hasebile bazı gecikme ve aksamaporun böyle bir hastalıktan tamamile ların eksik olmadığını itiraf etmek i s uzak kaldığını gördük. Müessesenin ken teriz. Önümüzdeki yılda daha verimli disi çok" realist bir görüşle mekanizma ve memnuniyet verici netice alınacağı sının eksik taraflarına, umumî heyet kpnaatindeyiz.» azasının dikkatini bizzat şu şekilde celGeçen seneye aid olan raporun •önübetmişti: «Kurumun, yurdumuzda Dir müzdeki yıl» sözü şimdi tarih oldu. Bu benzeri olmıyan yeni bir teşekkül ol «önümüzdeki yıl» m raporunu, bu s e ması ve yeni çalışmağa başlaması do ferki umumî heyetin nasıl karşılayacağı layısile işin kurumunuz için olduğu ka ve atılan adımların Türk içtimaî politidar bilhassa alâkalı iş verenler ve işçi kasına ne ni?bette hizmet ettiği bir kaç ler bakımından yeni bir mevzu olması gun içinde yakından öğrenilecektir.